ارز دیجیتال یکی از مفاهیم گسترده است که کریپتوکارنسی‌ها بخشی از آن‌را تشکیل می‌دهند. در مطلب پیش‌رو، به تعریف ارز دیجیتال پرداخته‌ایم اما تمرکز اصلی این نوشتار بر کریپتوکارنسی‌ها بوده و در اغلب موارد، بجای کلمه کریپتوکارنسی از ارز دیجیتال استفاده شده است.
در زمان نگارش این مطلب، ارزهای دیجیتال، جدید‌ترین انواع فناوری هستند که نقش پول را به عهده گرفته‌اند. برای درک بهتر مفهوم پول یا ارز دیجیتال، باید به مفهوم خود پول و عملکرد و تاریخچه آن بپردازیم.
ساده‌ترین راه برای مبادله ارزش، مبادله کردن کالاهای ارزشمند با یکدیگر به شمار می‌رود. این فرایند «مبادله مستقیم» (Direct Exchange)، مبادله کالا‌به‌کالا نیز نامیده می‌شود که تنها در جمع‌هایی با تعداد اعضای اندک و کالاها و خدمات محدود امکان‌پذیر است.
در یک اقتصاد فرضی که با سایر نقاط دنیا ارتباطی ندارد و تعداد افراد آن کم هستند، فرصت چندانی برای تخصصی شدن و تجارت، وجود نخواهد داشت و این امکان برای افراد پدید می‌آید که هرکدام به تولید ضروری‌ترین کالاهای پایه‌ای بپردازند و آن‌ها را به صورت مستقیم بین خود، مبادله کنند.
مبادله کالا‌به‌کالا، همیشه، در جوامع انسانی وجود داشته و این نوع از مبادله حتی امروزه نیز قابل مشاهده است اما کاربرد‌های آن با محدودیت مواجه هستند و تنها در شرایطی خاص، مفید به شمار می‌روند. معمولاً کاربرد این نوع از مبادله در جوامعی است که افراد آشنایی زیادی با یکدیگر دارند.
در اقتصاد‌های پیچیده و در سطحی گسترده‌تر، این امکان برای افراد بوجود می‌آید که در تولید کالاهای بیشتری تخصص کسب و آن‌ها را با افراد بیشتری معامله کنند. هرچه بازار بزرگ‌تر باشد، فرصت برای تخصصی شدن و مبادله افزایش پیدا می‌کند و همزمان ممکن است خواسته‌ها با یکدیگر متفاوت‌تر شوند. یعنی تولیدکننده کالایی به کالای عرضه شده توسط شما، نیازی نداشته باشد.
بررسی ابعاد مشکلات مبادله کالاها
این مشکل، پیچیده‌تر از تمایز میان خواسته‌های متفاوت است و می توان آن را از ۳ بعد مختلف بررسی کرد که در ادامه آن‌ها را نام برده‌ایم.
- تفاوت در مقیاس
- تفاوت در چهارچوب زمانی
- تفاوت در موقعیت
تفاوت در مقیاس
کالایی که شما به آن نیاز دارید، ممکن است از لحاظ ارزش با کالایی که به شما تعلق دارد، برابری نکند و احتمال دارد تقسیم این دو نوع کالا به واحد‌های کوچک‌تر، امکان‌پذیر نباشد.
فرض کنید که بخواهید در ازای مبادله کفش، یک واحد مسکونی بدست آورید. شما نمی‌توانید هر خانه را با یک جفت کفش مبادله کنید و شاید صاحبخانه نیز تمایلی به دریافت تعداد بالایی کفش نداشته باشد.
تفاوت در چهارچوب زمانی
ممکن است کالای متعلق به شما، فاسدشدنی و کالای دلخواهتان، پایدارتر و ارزشمند‌تر باشد و مبادله این دو کالا با دشواری مواجه شود. برای مثال، فرض کنید بخواهید تعدادی سیب را با یک دستگاه خودرو مبادله کنید.
امکان جمع‌آوری تعداد زیادی سیب و مبادله آن با دستگاه خودرو در یک زمان معین وجود ندارد. امکان دارد پیش از جمع‌آوری سیب‌ها و رسیدن آن‌ها به مقداری معین و انجام مبادله، تعدادی از سیب‌ها فاسد شوند.
تفاوت در موقعیت
ممکن است بخواهید خانه‌ای در موقعیتی معین را بفروشید و خانه‌ای در موقعیت جغرافیایی دیگر، تهیه کنید. اغلب خانه‌ها قابل انتقال نیستند.
وسیله مبادله چیست؟
۳ مشکلی که در بالا، بیان شد، مبادله به صورت مستقیم را با دشواری مواجه می‌کنند و باعث می‌شوند که افراد برای تامین نیاز‌های اقتصادی خود به مبادلات بیشتری دست بزنند.
تنها روش برای حل این مشکل، مبادله غیرمستقیم است. کالایی را بیابید که فرد مقابل به آن احتیاج داشته باشد و فرد دیگری را پیدا کنید که در قبال دریافت کالاهای متعلق به شما، آن کالا را در اختیارتان قرار دهد. این کالای واسطه، «وسیله مبادله» (Medium of Exchange) نامیده می‌شود.
پول چیست؟
با اینکه هر کالایی می‌تواند نقش کالای واسطه را به عهده بگیرد، با افزایش اندازه اقتصاد و رشد آن، جستجوی مداوم جهت بدست آوردن کالای مورد نیاز طرف معامله با دشواری بیشتری روبه‌رو می‌شود.
در اینصورت، می‌توان راه‌حل بهتری را ارائه کرد. اینکه واحد مبادله یکسانی برای افراد مختلف بوجود بیاید. این کالا که به عنوان واسطه مبادله توسط افراد زیادی مورد پذیرش قرار گرفته است، پول نامیده می‌شود.
وسیله مبادله بودن، ماهیت اصلی پول را تعریف می‌کند. در واقع، پول کالایی است که برای مصرف و استفاده در تولید کالاهای دیگر بوجود نیامده و هدف اصلی ایجاد آن، مبادله برای تهیه کالاهای دیگر بوده است.
تفاوت سرمایه گذاری و پول چیست؟
با اینکه سرمایه‌گذاری نیز برای تهیه درآمد برای مبادله با کالاهای دیگر انجام می‌شود اما در ۳ حوزه زیر با پول تفاوت دارد.
- بازدهی
- ریسک شکست
- نقدینگی
بازدهی
سرمایه‌گذاری معمولاً همراه با بازدهی است و پول به تنهایی در اغلب موارد، سودی برای فرد به همراه ندارد.
ریسک ضرر
همیشه در سرمایه‌گذاری، ریسک شکست سرمایه‌گذاری و از دست رفتن سرمایه اولیه وجود دارد.
نقدینگی
نقدینگی سرمایه‌گذاری از پول کمتر است و فرد برای خرج کردن آن باید هربار هزینه تراکنشی قابل توجهی پرداخت کند. درواقع به همین علت است که همیشه برای پول تقاضا وجود دارد و سرمایه‌گذاری هیچگاه جای پول را نمی‌گیرد. زندگی انسان‌ها سرشار از نااطمینانی است و آن‌ها به صورت دقیق نمی‌دانند که در هر زمان به چه میزان پول نیاز خواهند داشت.
متداول و منطقی است که افراد، همیشه، بخشی از پول خود را به صورت نقدی نگهداری کنند زیرا ریسک آن از هر سرمایه‌گذاری کمتر است. هزینه فرصت نگهداری پول، کالایی است که فرد می‌توانست با آن مبلغ، تهیه کند یا بازدهی سرمایه‌گذاری فرضی با مقدار پول مورد نظر است.
قابلیت فروش چیست؟
«کارل منگر» ( Carl Menger) – پدر مکتب اقتصاد اتریشی و بنیان گذار تحلیل نهایی در اقتصاد – «قابلیت فروش» (Salability) را به عنوان یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های پول عنوان کرده است. اینکه دارنده آن بتواند به محض اراده کردن آن‌را با کمترین حد ضرر در بازار به فروش برساند.
اصل اساسی در رابطه با اینکه چه چیزی باید به جای پول استفاده شود، وجود ندارد. هر فردی که کالایی را با هدف بکارگیری آن به عنوان کالای واسطه‌ای خریداری کند، در واقع، پول تهیه کرده است.
در طی تاریخ بشر، کالاهای بسیاری، نقش پول را به عهده گرفته‌اند که از آن‌ها می‌توان به طلا، نقره، مس، صدف، سنگ‌های بزرگ نمک، احشام، اوراق دولتی، سنگ‌های ارزشمند و حتی الکل و سیگار (در شرایط بخصوص)، اشاره کرد.
هرفردی با توجه به دیدگاه خود ممکن است هرنوع کالایی را به عنوان پول در نظر بگیرد و گزینه‌های غلط یا درستی وجود نخواهند داشت البته هر گزینه، پیامد‌های خود را به همراه دارد.
بررسی قابلیت نسبی فروش کالاها
قابلیت نسبی فروش کالاها را می‌توان با توجه سه مورد بیان شده در بخش تمایز خواسته‌ها، بررسی کرد.
- قابلیت فروش در مقیاس متفاوت
- قابلیت فروش در مکان متفاوت
- قابلیت فروش در زمان متفاوت
قابلیت فروش در مقیاس متفاوت
کالایی که این ویژگی را داشته باشد، می‌توان به سادگی به گروه‌های کوچک‌تر تقسیم یا در دسته‌های بزرگ‌تر بخش بندی کرد. درنتیجه، برای دارنده این امکان بوجود میاید که آن‌را به میزان دلخواه بفروشد.
قابلیت فروش در مکان متفاوت
این ویژگی نشان‌دهنده سهولت انتقال کالا یا حمل آن هنگام سفر کردن فرد است و این مورد باعث می‌شود که وسیله مبادله‌ای با این ویژگی نسبت به وزن خود از ارزش بالایی برخوردار باشد.
قابلیت فروش در زمان متفاوت
این قابلیت، از مهم‌ترین ویژگی‌های کالای واسطه‌ای به شمار می‌رود و به این اشاره دارد که کالای واسطه‌ای بتواند ارزش خود را در طی زمان حفظ کند و دارنده بتواند با نگهداری آن به جمع‌آوری ثروت بپردازد که از پراهمیت‌ترین عملکرد‌های تعریف‌شده برای پول به شمار می‌رود.
برای اینکه ارزش پول حفظ شود، مهم است که عرضه آن در زمان تصاحب آن توسط دارنده، به طرز چشم‌گیری افزایش پیدا نکند. یکی از ویژگی‌های رایج پول‌ها در طی تاریخ، این بوده که سازوکاری در نظر گرفته می‌شده تا میزان تولید آن‌ها از حد معینی بیشتر نشود تا پول‌های منتشرشده قبلی، ارزش خود را از دست ندهند.
سختی نسبی تولید واحد‌های پولی جدید، نشان‌دهنده سختی پول است. پولی که افزایش عرضه آن با دشواری صورت بگیرد را «پول سخت» (Hard Money) و «پول آسان» (Easy Money) را پولی می‌نامند که افزایش دادن میزان عرضه آن، امکان‌پذیر باشد.
متغیر‌های انباشت و جریان چه هستند؟
از طریق دو مورد نشان‌دهنده کمیت میزان عرضه کالا، می‌توان به میزان سختی پول پی برد.
- متغیر انباشت
- متغیر جریان
متغیر انباشت
«متغیر انباشت» (Stock)، متغیری است که نشان‌دهنده میزان فعلی عرضه است که شامل هرچه در گذشته تولید شده منهای کالاهایی است که مصرف‌شده یا از بین رفته‌اند.
متغیر جریان
میزان تولیدی است که در دوره آینده به آن دست می‌یابیم.
چگونه میزان سختی پول را محاسبه کنیم؟
نسبت بین متغیر انباشت و متغیر جریان، نشان‌دهنده میزان سختی پول است و اینکه این وسیله مبادله تا چه حد می‌تواند نقش پول را به خوبی ایفا کند. کالایی که نسبت ذخیره به جریان آن اندک است، در صورتی که به عنوان وسیله حفظ ارزش انتخاب شود، امکان دارد عرضه آن به میزان قابل توجهی افزایش یابد. این‌کالا، در صورتی که به عنوان پول انتخاب شود، ممکن است در گذر زمان ارزش خود را از دست بدهد.
هرچه نسبت بیان شده، بالاتر باشد، امکان اینکه کالا، ارزش خود را حفظ کند و در طی زمان قابلیت فروش داشته باشد، بیشتر است.
اگر افراد پول سخت را انتخاب کنند، به علت بالا بودن نسبت انباشت به جریان این وسیله مبادله، خرید افراد برای نگهداری آن، تقاضا برای آن را افزایش می‌دهد و موجب بالارفتن قیمت آن می‌شود. در نتیجه، انگیزه تولید بیشتر آن برای تولیدکنندگان بوجود می‌آید.
ازآن‌جاییکه میزان متغیر جریان، نسبت به میزان عرضه فعلی اندک است حتی با افزایش قابل‌توجه میزان تولید آن، امکان کاسته شدن قابل‌توجه قیمت، محتمل نخواهد بود.
از طرفی دیگر، اگر افراد پول خود را در ساختار پول ساده نگهداری کنند، که نسبت متغیر انباشت به متغیر جریان پایین باشد، برای تولید کنندگان این کالا بی‌اهمیت خواهد بود که در صورت افزایش تولید، قیمت آن کاهش پیدا کند و ارزش آن کم شود.
در اینصورت، ثروت مصادره شده نگهدارندگان این نوع پول کاسته می‌شود و قابلیت فروش این کالا در طی زمان کاهش می‌یابد. این مورد «تله پول آسان» (Easy Money Trap) نامیده می‌شود. هر موردی که به عنوان وسیله نگهداری ارزش پول استفاده شود، در طی زمان ارزش آن افزایش می‌یابد و هرکالایی که عرضه آن افزایش یابد، میزان ثروت نگهداری شده آن‌هایی که از آن به عنوان وسیله نگهداری ارزش استفاده میکردند را به خطر می‌اندازد.
پیامد منطقی این تله این است که هرکالایی که به صورت موفقیت آمیز به عنوان پول استفاده شود سازوکاری مصنوعی یا طبیعی دارد که از ورود جریان جدید این کالا به بازار را محدود می‌کند تا ارزش آن در طی زمان حفظ شود.
در نتیجه، برای اینکه کالایی نقش پولی خود را حفظ کند، هزینه تولید آن باید بالا باشد، در غیر اینصورت، وسوسه برای تولید پول ارزان، ثروت نگهدارندگان پول را کاهش می‌دهد و انگیزه هر فرد را برای نگهداری آن از بین می‌برد.
هر بار که پدیده‌ای طبیعی، برپایه فناوری یا سیاسی موجب افزایش عرضه کالای پولی جدید می‌شود، این کالا ارزش پولی خود را از دست می‌دهد و توسط وسایل مبادله دیگری جایگزین می‌شود که در مقایسه، نسبت متغیر انباشت به جریان بالاتری داشته باشند.
از صدف‌ها زمانی به عنوان پول استفاده می‌شد که کمیاب بودند، سیگار در زندان به عنوان واحد پولی استفاده می‌شود زیرا تولید یا فراهم کردن آن‌ها در محیط زندان با دشواری همراه است. واحد‌های پولی کشورهای مختلف نیز، هرچه نرخ افزایش عرضه پایین‌تری داشته باشند، بیشتر توسط افراد نگهداری می‌شوند و ارزش آن‌ها در طی زمان افزایش می‌یابد.
زمانی که فناوری مدرن باعث شد شکار صدف‌ها آسان‌تر شود، جوامع استفاده‌کننده از آن‌ها به فلز و پول کاغذی روی آوردند و زمانی که دولتی میزان عرضه پول را افزایش می‌داد، شهروندان آن به نگهداری ارزهای خارجی، طلا یا دارایی‌های مالی قابل‌اطمینان‌تر روی می‌آورند.
در قرن بیستم مثال‌های فاجعه‌بار زیادی از این دست، بخصوص در کشورهای در حال توسعه رخ داد. وسایل مبادله (پول‌ها) برای مدت بیشتری باقی می‌مانند که که ساز و کارهای قابل اطمینانی برای کنترل میزان عرضه آن‌ها وجود داشته باشد. به زبانی دیگر، جزء پول‌های سخت باشند.
با اینکه افراد در انتخاب نوع پول بکارگرفته شده، آزادی دارند، در طی زمان، افرادی به سود بیشتر دست پیدا می‌کنند که پول سخت را انتخاب کرده باشند. زیرا درصورت افزایش عرضه پول، ارزش پول نگهداری شده توسط آن‌ها به میزان کمی کاهش پیدا می‌کند.
سختی پول و قابلیت فروش آن اما در طی زمان ثابت نیست. با پیشرفت فناوری‌ها و توانمندی‌های جوامع متفاوت، میزان سختی انواع مختلف پول و قابلیت فروش آن تغییر کرده است.
طبق نظر اقتصاددانان مکتب اتریش، پول، کالای خاصی نیست اما باید به صورت آزاد در بازار و توسط افراد معامله‌کننده با آن انتخاب شود و نباید توسط قدرتی سرکوب‌گرایانه بر افراد، تحمیل شود.
رقابت‌های بازار آزاد، در بوجود آمدن پول قابل اطمینان، نقش بسزایی خواهند داشت. زیرا این امکان را فراهم می‌کنند که تنها افرادی که پول صحیحی را انتخاب کرده‌اند، در طی زمان موفق به جمع‌آوری ثروت شوند.
یکی از موارد مهم دیگر راجع به قابلیت فروش پول، غیر از نسبت متغیر انباشت به متغیر جریان، میزان مقبولیت آن نزد سایرین به شمار می‌رود. هرچه یک واحد پولی بیشتر مورد پذیرش افراد قرار بگیرد، نقدینگی آن بیشتر خواهد بود و احتمال آن بالاتر است که با از دست ندادن ارزش، خرید و فروش و آن ادامه داشته باشد.
با گستردگی پذیرش پول توسط افراد بیشتر، اغلب قیمتها مطابق آن واحد پولی اعلام می‌شوند. در اینصورت، نقش سوم پول یا عملکرد آن به عنوان واحد اندازه‌گیری مورد توجه قرار می‌گیرد. در اقتصادی که هیچ کالایی به عنوان پول شناخته نشده است، هر کالایی باید نسبت به کالایی دیگر، قیمت‌گذاری شود.
این مورد موجب می‌شود، قیمت‌های بسیاری بوجود بیایند که محاسبات اقتصادی را دشوار می‌کنند. در اقتصادی که وسیله مبادله‌ای شناخته شده دارد، قیمت هر کالا بسته به واحد یکسانی از آن وسیله مبادله اعلام می‌شود.
در این جامعه، پول به عنوان معیار سنجشی به کار می‌رود که برای اندازه‌گیری ارزش بین‌فردی استفاده می‌شود. این پول مشخص می‌کند که مصرف‌کنندگان برای بدست آوردن کالای مطلوب خود باید به چه میزان هزینه کنند.
تنها با وجود واحد پولی یکسان، انجام معاملات پیچیده اقتصادی ممکن می‌شود و بدین صورت امکان تخصصی شدن کارها، گردآوری سرمایه و بوجودآمدن بازارهای بزرگ‌تر فراهم می‌شود.
فعالیت اقتصادی که بر پایه بازار است، به قیمتها بستگی دارد. این قیمتها را وسیله مبادله رایج تعیین می‌کنند که نشان‌دهنده کمیابی نسبی کالاهای متفاوت است.
هر تغییر غیرقابل پیش‌بینی در مقدار پول، نقش آن را به عنوان واحد سنجش بین‌فردی و مجرای اطلاعات اقتصادی، تغییر می‌دهد.
داشتن وسیله مبادله یکتا، امکان افزایش اندازه اقتصاد را به اندازه تعداد افراد مایل به بکارگیری آن واحدپولی، فراهم می‌کند. هرچه اندازه اقتصاد، بزرگ‌تر باشد، فرصت‌های کسب سود از تخصصی سازی و مبادله بیشتر خواهد بود و فرایند تولید، پیچیده‌تر و طولانی‌تر خواهد شد.
با ارزیابی تاریخ ابزار و مواد استفاده شده به جای پول در طی تاریخ، می‌توان ویژگی‌های تعیین‌کننده پول خوب و پول بد را تشخیص داد. تنها در اینصورت می‌توانیم عملکرد ارز دیجیتال و نقش آن به عنوان واسطه مالی را بررسی کنیم.
معرفی فیلم‌های آموزش اقتصاد
مجموعه «فرادرس» به صورت گسترده و جامع به تدوین دوره‌های آموزشِ سرفصل‌های مختلف اقتصادی پرداخته است. این دوره‌ها توسط اساتیدی مجرب و حرفه‌ای تهیه شده‌اند. در ادامه، تعدادی از این فیلم‌های آموزشی را معرفی کرده‌ایم.
- آموزش اقتصاد کلان مقدماتی: در این دوره آموزشی با مهم‌ترین و اصلیترین مفاهیم اقتصاد کلان آشنا می‌شوید. دوره حاضر، در ۶ ساعت و ۷ درس تدوین شده و پیش‌نیاز شرکت در آن، آموزش اقتصاد خرد است. برای مشاهده فیلم آموزش اقتصاد کلان مقدماتی + کلیک کنید.
- آموزش اقتصاد کلان پیشرفته: در این دوره مطالب پیشرفته‌تری را نسبت به آموزش اقتصاد کلان مقدماتی مانند مباحث رشد و … می‌آموزید. فیلم آموزشی پیش‌رو، در ۳ ساعت و ۶ درس تدوین شده است. برای مشاهده فیلم آموزش اقتصاد کلان پیشرفته + کلیک کنید.
- آموزش اقتصاد خرد و کلان: این آموزش کاربردی برای داوطلبان شرکت در آزمون‌های چندگزینه‌ای اقتصادی بسیار مفید به شمار می‌رود زیرا در آن به حل نمونه سئوالات کنکور ارشد سال‌های ۹۰ تا ۹۷ پرداخته شده است. می‌توانید به کل مباحث مطرح شده در آموزش حاضر، در ۳ ساعت و ۸ درس، دسترسی داشته باشید. جهت مشاهده فیلم آموزش اقتصاد خرد و کلان + کلیک کنید.
- آموزش اقتصاد خرد: اقتصاد خرد پایه و اساس علم اقتصاد را تشکیل می‌دهد و سایر مطالب اقتصادی مانند اقتصاد کلان نیز با توجه به مفاهیم آموزش داده شده در اقتصاد خرد، بیان می‌شوند. برای یادگیری ۵ مبحث از پراهمیت‌ترین مطالب اقتصاد خرد در ۴ ساعت و ۲۶ دقیقه، بهتر است در این دوره شرکت کنید. برای مشاهده فیلم آموزش اقتصاد خرد + کلیک کنید.
درک مفهوم ارز دیجیتال
برای درک مفهوم فناوری بکار گرفته شده در پول دیجیتال، بهتر است بار دیگر به دنیای قبل از ظهور بیتکوین نگاهی بیندازیم. در آن‌زمان، روش‌های پرداخت به دو شاخه متمایز غیرمشترک تقسیم می‌شدند.
- پرداخت نقدی
- پرداخت با واسطه
پرداخت نقدی چیست؟
پرداخت‌های انجام شده به صورت فردی بین دو طرف مبادله، پرداخت نقدی نامیده می‌شوند. از نقاط مثبت این نوع پرداخت‌ها می‌توان به سریع و نهایی بودن آن‌ها اشاره کرد. همچنین، در انجام این نوع پرداخت‌ها به وجود معتمدی در طرفین انجام‌دهنده مبادله، نیاز نیست.
همچنین، تاخیری در انجام این نوع مبادلات مشاهده نمی‌شود و دخالتی از سمت شخص ثالثی برای توقف این مبادلات صورت نمی‌گیرد. مهم‌ترین نقطه ضعف این نوع از پرداخت، نیاز به حضور دو طرف انجام‌دهنده آن در زمان و مکان یکسان است.
مشکلی که با پیشرفت در عصر مخابرات و تمایل انسان‌ها به مبادله با افرادی که از لحاظ جغرافیایی از آن‌ها بسیار دور هستند، افزایش یافته است.
پرداخت با واسطه چیست؟
پرداخت با واسطه، نیازمند شخص ثالث قابل اطمینانی در معامله است و در فرایند آن از چک‌ها، کارت‌های اعتباری، حواله‌های بانکی، خدمات انتقال پول و …استفاده می‌شود. در تعریف، پرداخت با واسطه، شامل شخص ثالثی است که امکان انتقال پول را بین دو طرف انجام‌دهنده تراکنش، فراهم می‌کند.
یکی از اصلیترین مزایای این روش آن است که برای انجام آن به حضور دو طرف انجام‌دهنده در مکان و زمان یکسان احتیاجی نیست. همچنین، این امکان برای پرداخت‌کننده بوجود می‌آید که بدون حمل کردن پول همراه خود، پرداختی را انجام دهد.
کاستی اصلی این روش، نیاز به اعتماد برای انجام تراکنش، در خطر افتادن طرف سوم معامله و هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای تکمیل شدن پرداخت، تسویه حساب و بوجود آمدن امکان خرج کردن برای طرف دیگر معامله است.
هردوی این روش‌ها مزایا و معایب خود را دارند و اغلب افراد، در تراکنش‌های اقتصادی خود از ترکیبی از این دو روش استفاده می‌کنند. قبل از بوجود آمدن ارز دیجیتال، پرداختی های صورت‌گرفته با واسطه، شامل تمامی انواع پرداخت‌های دیجیتال بودند.
از زمان بوجود آمدن رایانه‌ها، ماهیت اجسام دیجیتال، به صورتی بوده که آن‌ها هیچگاه کمیاب نبوده‌اند و می‌توان آن‌ها را به صورت نامتناهی بازتولید کرد. با این حال، تمام پرداختی‌های دیجیتال نیاز به شخص ثالثی داشتند که بر کل فرایند نظارت کند. ارز دیجیتال، روشی برای پرداخت دیجیتال است که نیازی به شخص ثالث واسطه در انجام معامله ندارد.
وجود شخص ثالث واسطه در معامله، معایب زیادی را به معامله می‌افزاید که از جمله آن‌ها می‌توان به به ضعف امنیتی – وجود طرفی اضافه در معامله – که خواه‌ناخواه امنیت آن‌را کاهش می‌دهد، اشاره کرد. با وجود شخص ثالث، احتمال سرقت یا بوجود آمدن نقص فنی، افزایش می‌یابد. بعلاوه، پرداخت از طریق واسطه، طرفین معامله را در برابر نظارت و ممنوعیت‌های اعمال‌شده از طرف حکمرانان سیاسی، قرار می‌دهد.
به عبارتی دیگر، در هنگام استفاده از هرنوع پرداخت دیجیتال، گزینه‌ای غیر از اعتماد به شخص ثالث، وجود ندارد و هرنوع از حکمرانان سیاسی حکومت‌کننده بر شخص ثالث، ممکن است تراکنش را به دلایل امنیتی، تروریسم یا پولشویی، متوقف کنند.
در پرداخت‌های با واسطه احتمال کلاه‌برداری نیز وجود دارد که هزینه نقل و انتقال را افزایش می‌دهد و ممکن است تسویه نهایی تراکنش را با تاخیر مواجه کند. پرداخت‌های دیجیتال صورت گرفته بدون ارز دیجیتال، اختیار افراد را بر منابع مالی‌شان کاهش می‌دهد و آن‌ها در معرض شخص ثالثی در معامله قرار می‌دهد که راهی بجز اعتماد کردن به او ندارند.
همچنین، تغییر پشتوانه پول و عدم بکارگیری استاندارد طلا – پولی که هیچ‌کس قادر به چاپ آن نبود – و حرکت به سمت پول‌های فیات که پشتوانه آن‌ها، بانک‌های مرکزی هستند، اختیار افراد را بر پول‌های‌شان بیش از پیش کاهش داده است و آن‌ها تنها میتوانند کاهش تدریجی ارزش پول خود را به دلیل افزایش عرضه پول برای تامین مخارج دولت، توسط بانک مرکزی، مشاهده کنند.
ارز دیجیتال چیست ؟
ارز دیجیتال، پول دیجیتال، پول الکترونیک یا ارز الکترونیک، ارز، پول یا دارایی شبیه به پول است که اصولاً مدیریت، نگهداری یا تبدیل آن در سیستم‌های کامپیوتری دیجیتال مخصوصاً از طریق اینترنت، صورت می‌گیرد.
از انواع ارزهای دیجیتال می‌توان به رمزارزها یا کریپتوکارنسی‌ها، «ارزهای مجازی» (Virtual Currency) و ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی اشاره کرد.
امکان دارد ارز دیجیتال در «پایگاه داده توزیع شده» (Distributed Database) در سطح اینترنت، پایگاه داده کامپیوتری الکترونیک متمرکز متعلق به شرکت یا بانک، پوشه‌ٰهای دیجیتال یا «کارت ذخیره ارزش» (Stored-value Card) ثبت شده باشد.
ارزهای دیجیتال ویژگی‌هایی شبیه به پول مرسوم دارند اما معمولاً شکل فیزیکی مانند پول‌ها، حواله‌ها و سکه‌های چاپ یا ضرب‌شده توسط بانک ها را ندارند. نبود ساختاری فیزیکی، امکان انجام تراکنش‌های فوری در سطح اینترنت را فراهم می‌کند و معمولاً در تراکنش‌های صورت‌گرفته توسط این ارز‌ها هزینه‌ای مشابه هزینه توزیع حواله‌ها و مسکوکات پرداخت نمی‌شود.
از آن‌جاییکه ارزهای مجازی عموماً توسط مجموعه‌های دولتی بوجود نیامده‌اند، پول قانونی یا رایج کشور در نظر گرفته نمی‌شوند.
ممکن است از اینگونه ارز‌ها برای خریداری کالاها و خدمات استفاده شود اما این احتمال نیز وجود دارد که آن‌ها، تنها در اجتماع‌های محدودی برای مثال، استفاده در بازی آنلاین، بکارگرفته شوند.
ارز دیجیتال بیت کوین
انقلاب جهانی مخابرات که با تولید اولین کامپیوتر کاملاً برنامه‌ریزی شده در دهه ۱۹۵۰ میلادی شروع شد، بر بسیاری از جنبه‌های مادی زندگی اثر گذاشت و راه‌حل‌های مهندسی شده را برای مسائلی که با روش‌های قدیمی حل می‌شدند، ارائه کرد.
درسال ۱۹۸۳ میلادی«دیوید چائوم» (David Chaum) – محقق علوم کامپیوتر آمریکایی و رمزنگار – در مقاله‌ای، ایده پول دیجیتال را برای اولین بار مطرح کرد.
در سال ۱۹۸۹ میلادی، او، «دیجیکش» (Digicash) – شرکت پول الکترونیک – را پایه‌گذاری کرد. این شرکت، جهت تجاری کردن ایده‌های مطرح شده در مقاله او بوجود آمده بود که در نهایت ورشکست شد.
«ایگلد» (E-gold) اولین پول اینترنتی بود که در سال ۱۹۹۶ میلادی بوجود آمد و افراد زیادی از آن استفاده کردند. در سال ۲۰۰۸ میلادی، پیش از اینکه از مبادله این پول توسط دولت آمریکا، جلوگیری شود، تعداد کاربران آن تا مرز میلیون‌ها نفر افزایش پیدا کرده بود.
ایگلد توسط دولت ایالات متحده آمریکا و دانشگاهیان به عنوان ارز دیجیتال شناخته شده است. در سال ۱۹۹۷ میلادی، کوکاکولا پیشنهاد خرید از دستگاه‌های فروش مواد غذایی را با استفاده از پرداختی‌های تلفن همراه ارائه کرد.
با اینکه بانک‌ها و شرکت‌های استارت‌آپی، میزان استفاده خود را از رایانه‌ها و فناوری شبکه‌ها برای پرداخت‌ها و ثبت صورتحسابها، افزایش دادند، این ابتکارات به خلق نوع جدیدی از پول، منجر نشد و تمام تلاش‌های انجام شده با هدف خلق پول جدید، با شکست مواجه شدند.
بیت کوین درواقع، اولین راه‌حل دیجیتال ارائه شده برای مشکلات پول است که روش‌هایی برای مشکلات قابلیت فروش، اطمینان و خودمختاری، ارائه می‌کند.
بیت کوین به افراد، امکان مدیریت بر پول را ارائه می‌دهد که در مقابل تورم غیرقابل پیش‌بینی مقاوم است و قابلیت فروش خوبی در شرایط مختلف زمانی، مکانی و نسبت به مقیاس دارد.
در هر گام از راه، پیشرفت‌های حقیقی مبتنی بر فناوری، استاندارد‌های پولی جدید بکارگرفته شده توسط افراد را شکل دادند و پیامد‌های کلانی بر اقتصادها و جوامع داشتند.
تاریخچه بیت کوین
در اول نوامبر سال ۲۰۰۸ میلادی، یک برنامه‌نویس کامپیوترِ فعال، تحت عنوان «ساتوشی ناکاماتو» (Satoshi Nakamoto)، ایمیلی به آدرس ایمیل «رمز نگاری» (Cryptography) فرستاد که اعلام کند سیستم الکترونیک پولی خلق کرده که کاملاً «همتا-به-همتا» (Peer-to-peer) است و در آن شخص ثالثی وجود ندارد. در آن نوشتار، توضیحی درباره نحوه طراحی بیتکوین و پیوندی برای دسترسی آنلاین به آن، ارائه شده بود.
به صورت خلاصه، بیتکوین شبکه پرداختی با واحد پولی مخصوص به خود را ارائه و از روشی پیچیده برای اعضا جهت تایید تراکنش‌ها بدون نیاز به معتبر بودن هر عضوی از شبکه، استفاده می‌کرد.
واحد پولی، با نرخی از قبل تعیین شده منتشر می‌شد تا به صورت پاداش به اعضایی که قدرت پردازشی سیستم خود را صرف تایید تراکنش‌ها کرده بودند، اعطا شود. نکته جالب توجه درباره این ابتکار این بود که برخلاف تلاش‌های قبلی برای راه اندازی «پول دیجیتال» (Digital Cash)، این اختراع موفقیت آمیز بود.
با وجود طراحی هوشمندانه و منظم، این احتمال اندک بود که این اختراع نظر افرادی بجز علاقمندان به رمزنگاری را به خود جلب کند. تا ماه‌ها، قضیه به همین صورت بود و افراد معدودی در سرتاسر جهان، به این شبکه ملحق می‌شدند و در «استخراج» (Mining) و فرستادن بیت کوین به یکدیگر، مشارکت میکردند.
در اکتبر سال ۲۰۰۹ میلادی، یک صرافی اینترنتی، ۵٫۰۵۰ بیتکوین را به قیمت ۵٫۰۲ دلار – ۱ دلار برای هر ۱٫۰۰۶ بیت کوین – فروخت و به این صورت، اولین خرید بیت کوین با پول انجام پذیرفت.
این قیمت با سنجش میزان برق مورد نیاز برای تولید یک بیتکوین، محاسبه شده بود. به زبان اقتصادی، این لحظه نقطه عطفی در تاریخ بوجود آمدن بیتکوین و ارز دیجیتال، به شمار می‌رفت.
بیت کوین دیگر یک بازی دیجیتال اجرا شده بین برنامه‌نویسان نبود و به کالایی بازاری با قیمت تبدیل شده، یعنی ارزشی مثبت برای آن در نظر گرفته شده بود.
در ۲۲ می سال ۲۰۱۰ میلادی، فرد دیگری برای خرید دو پرس پیتزا، ۱۰ هزار بیت کوین پرداخت کرد که اولین باری بود که از بیت کوین به عنوان وسیله مبادله استفاده می‌شد. ۷ ماه طول کشیده بود تا بیت کوین از کالایی بازاری به وسیله مبادله تبدیل شود.
از آن زمان، تعداد کاربران، تراکنش‌ها و قدرت پردازشی اختصاص یافته به شبکه بیت کوین افزایش یافته است. بیت کوین در واقع شبکه‌ای است که امکان انتقال ارزش با استفاده از واحد پولی که از تورم‌های غیرمنتظره در امان و بدون نیاز به معتمد سوم را فراهم می‌کند.
به عبارتی دیگر، بیتکوین فعالیت‌های بانک‌های مرکزی معاصر را به صورت خودکار انجام می‌دهد و با برنامه‌نویسی آن‌ها به صورت کدهای «غیرمتمرکزسازی شده» (Decentralized) در میان میلیون‌ها اعضای شبکه – که هیچ‌کدام امکان تغییر کد‌ها را بدون موافقت سایرین ندارند – آن‌ها را پیش‌بینی‌پذیر و به صورت مجازی تغییر ناپذیر می‌کند. این مورد، بیتکوین را به اولین نمونه کاربردی پول دیجیتال تبدیل می‌کند.
با اینکه بیتکوین، اختراعی از اثر دیجیتال به شمار می‌رود اما مشکلاتی که مدعی به حل آن‌هاست مانند بوجود آوردن واحد پولی که تحت کنترل تام صاحب خود باشد و ارزش خود را در بلندمدت حفظ کند، قدمتی معادل جامعه انسانی دارند.
غیر متمرکزسازی یا تمرکز زدایی در ارز دیجیتال به چه معناست؟
امکان متمرکز سازی شدن پول های دیجیتال، وجود دارد. در پول‌های «متمرکزسازی شده» (Centralized)، نقطه مرکزی (برای مثال، بانک) بر میزان عرضه پول نظارت می‌کند.
در پول‌های «غیر متمرکزسازی شده» (Decentralized)، کنترل عرضه پول از قبل، یا به صورت توافقی یا بوسیله رای‌گیری تعیین شده است.
انواع مختلف رمزارزها چه هستند؟
بیتکوین، پرکاربردترین رمزارز استفاده شده است. انواع دیگر کریپتوکارنسی‌ها که زیرمجموعه ارزهای دیجیتال به شمار می‌روند، تحت عنوان «آلتکوین» (Altcoin) شناخته می‌شوند. کلمه آلتکوین به تمام ارزهای دیجیتال، بجز بیتکوین و اتریوم، اشاره می‌کند.
برای مثال، فیسبوک، با همکاری مجموعه‌ای از شرکا، ارز دیجیتالی به نام «لیبراکوین» (Libra Coin) را بوجود آورده‌اند که با سایر کریپتوکارنسی‌ها متفاوت است زیرا توسط شرکای گفته شده کنترل می‌شود و با ارز فیات، اوراق قرضه دولتی و اسکناس‌های دولتی، رابطه دارد.
تفاوت رمزارز ها و پول فیات چیست؟
ارز دیجیتال به صورت گسترده‌ای بدون مرز است و امکان اعمال سانسور بر آن وجود ندارد و می‌تواند توسط هر فرد، در صورت دسترسی به اینترنت، بکارگرفته شود. ارز فیات توسط دولت ایجاد شده تا در منطقه‌ای محدود و مشخص جغرافیایی استفاده و به تعداد دفعات نامحدودی چاپ شود. ارزهای دیجیتال مانند اتریوم و بیتکوین غیرمتمرکزسازی شده هستند و عرضه محدودی دارند.
استیبل کوین چیست؟
«استیبل کوین» (Stablecoin) نوعی ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی است که معمولاً قیمت ثابتی دارد و پشتوانه آن ارزهای فیات ذخیره شده هستند. استیبل کوین‌ها به علت داشتن خصوصیات ارزهای فیات و کریپتوکارنسی‌ها مورد توجه قرار گرفته‌اند.
دو نوع استیبل کوین با وثیقه ارز سنتی و با وثیقه کریپتو وجود دارند. یعنی پشتوانه نوع اول این استیبل کوین‌ها ارزهای سنتی و پشتوانه نوع دوم آن‌ها دیگر ارزهای دیجیتال هستند.
انواعی از استیبل کوین‌ها «بدون وثیقه» (Non-collateralized) هستند یعنی از پشتوانه‌ای مانند ارز دیجیتال یا ارزهای سنتی بهره‌مند نیستند. عملکرد این ارزهای بدون پشتیبان مانند وجود ذخایر بانکی برای حفظ میزان عرضه ضروری با توجه به شرایط اقتصادی است.
فورک چیست؟
زمانی که در بلاک چین، واگرایی بوجود بیاید و دو مسیر احتمالی متفاوت تشکیل شوند، «فورک» (Fork) ایجاد شده است. با اینکه بیشتر فورک‌ها یا دوشاخه شدن‌ها عمر کوتاهی دارند، بعضی از آن‌ها دائمی هستند.
فورک‌های کوتاه مدت به علت سختی رسیدن به توافق عمومی در یک سیستم توزیع شده بوجود می‌آیند اما بوجود آمدن فورک‌های بلندمدت ناشی از افزودن قابلیت‌های جدید به بلاک چین است.
از این فورک‌ها می‌توان حتی برای از بین بردن اثر هک شدن مانند نمونه‌ای که با اتریوم و اتریوم کلاسیک اتفاق افتاد، استفاده کرد یا برای از بین بردن باگ های فاجعه‌بار برای مثال مانند اتفاقی که برای فورک بیت کوین در ششم آگوست سال ۲۰۱۰ میلادی رخ داده بود، بهره گرفت.
لجر چیست؟
«لجر» (Ledger) توزیع شده پایگاه داده‌ای است که به صورت توافقی به اشتراک گذاشته شده و همزمان در میان سایت‌های متعدد یا موسسات قرار داشته و افراد زیادی به آن دسترسی دارند. لجر این امکان را بوجود میاورد که تراکنش‌ها شاهد‌های عمومی داشته باشند.
شرکت‌کنندگان در هر نود از شبکه میتوانند به موارد ثبت شده در سرتاسر شبکه دسترسی داشته باشند و حتی میتوانند رونویسی مشابهی از آن تهیه کنند. هر تغییر یا مورد الحاق شده به لجر، نسخه‌برداری و منعکس می‌شود و در عرض ثانیه‌ها یا دقایق در اختیار تمام شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرد.
لجر توزیع شده کاملا متضاد لجر متمرکز است و نوعی از لجر است که توسط شرکت‌ها استفاده می‌شود. احتمال تقلب و در معرض حملات سایبری قرار گرفتن در لجرهای متمرکز بیشتر است. بلاک چین در واقع نوعی لجر توزیع شده استفاده شده توسط بیت کوین است.
لجر عمومی که برای درج تراکنش‌ها استفاده می‌شود، هویت شرکت‌کنندگان را به صورت امن و تقریباً ناشناس، مانده حساب ارز دیجیتال آن‌ها و تمام تراکنش‌های انجام شده معتبر بین شرکت‌کنندگان شبکه را ثبت می‌کند.
برای درک بهتر این مفهوم، فرض کنید که برای دوستی، چکی نوشته‌اید یا حواله آنلاینی را به حساب بانکی او به ارزش ۲ میلیون تومان فرستاده‌اید. در هردوی این موارد، جزییات مربوط به تراکنش در صورت‌حساب‌های بانک بروزرسانی و از حساب فرد فرستنده ۲میلیون تومان کسر و همین مبلغ به حساب دریافت کننده، اضافه می‌شود.
سیستم حسابداری بانک، صورتحسابها را ثبت و اطمینان حاصل می‌کند که که حساب فرستنده، از میزان مانده کافی برخوردار باشد. در غیر این صورت، امکان نوشتن چک یا انتقال آنلاین حواله وجود نخواهد داشت.
در ادامه به بررسی مهم‌ترین مفاهیم پیرامون ارز دیجیتال می‌پردازیم.
بلاک چین چیست؟
«بلاک چین» (Blockchain) یا زنجیره بلوکی، مجموعه‌ای از بلاک‌های به ترتیب زمانی فهرست شده است. بلاک‌های قبلی بعد از اضافه شدن به بلاک چین قابل اصلاح یا تغییر نیستند، بنابراین در معاملات بلاک چین شفافیت وجود دارد زیرا همگان توانایی دیدن تراکنش‌ها را دارند.
نود در بلاک چین چیست؟
افراد و دستگاه‌هایی در زنجیره بلوکی، وجود دارند؛ مانند رایانه شما و دستگاه‌های سایر استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال که این دستگاه‌ها «گره» یا «نود» (Node) نامیده می‌شوند.
تراکنش‌ها چه هستند؟
«تراکنش» (Transaction) باعث شروع فعالیت استخراج ارز دیجیتال می‌شود. به زبان ساده، تراکنش درواقع مبادله ارز دیجیتال بین طرفین است. هر تراکنش مجزا با سایر تراکنش‌ها، جمع می‌شود تا فهرستی را شکل دهد که به بلاکی تائید نشده، اضافه می‌شوند. سپس، هر بلاک حاوی اطلاعات باید توسط نود‌های ماینر، تائید شود.
هش چیست؟
این توابع یک‌طرفه رمزنگاری‌شده امکان تائیدِ صحت تراکنش‌های استخراج ارز دیجیتال را فراهم می‌کنند. یک «هش» (Hash)، جزء جدایی‌ناپذیر هر بلاک در بلاک چین به شمار می‌رود. هر هش با ترکیب نانس با اطلاعات هدر بلاک قبلی بلاک چین بدست می‌آید.
ماینر چیست؟
«ماینر» (Miner)، نودی مخصوص است که با بکارگیری هش‌ها به تائید (حل کردن معادلات) بلاک‌های تائید نشده می‌پردازد. با تائید یک بلاک توسط ماینر، بلاک تائید شده در ادامه به بلاک چین افزوده می‌شود. اولین ماینری که حل کردن هش را به سایر نودها اعلام کند، یک ارز دیجیتال (کریپتوکارنسی) به عنوان پاداش دریافت می‌کند.
نانس چیست؟
در ادبیات بلاک چین، به عددی که تنها یکبار استفاده می‌شود، «نانس» (Nonce) می‌گویند. به زبان ساده نانس برابر با عددی تصادفی یا مقداری تکرارناپذیر است. در استخراج ارز دیجیتال، نانس، در هر بلاک از بلاک چین به هش اضافه می‌شود و عددی است که ماینر‌ها با حل کردن معادلات به آن دست می‌یابند.
الگوریتم اجماع در بلاک چین چیست؟
«الگوریتم اجماع» (Consensus Algorithm)، قراردادی در بلاک چین است که کمک می‌کند نود‌های متفاوت در شبکه توزیعی برای تائید داده‌ها به توافق برسند. اولین نوع الگوریتم اجماع، «اثبات کار» (Proof of Work | PoW) درنظر گرفته می‌شود.
بلاک چیست؟
بخشهای مجزایی هستند که در طی یک بلاک چین به یکدیگر می‌پیوندند. هر «بلاک» (Block) حاوی فهرستی از تراکنش‌های تکمیل شده است. بلاک‌ها پس از تائید شدن نمی‌توانند مورد اصلاح قرار بگیرند.
اعمال تغییر در بلاک‌های قدیمی، یعنی هش و هش هر بلاک اضافه شده از زمان انتشار بلاک اولیه به بلاک چین، دچار تغییر شده است. سپس، بلاک باید بوسیله تمام نود‌های شبکه همتا به همتا مورد شناسایی قرار گیرد. به عبارتی دیگر، تائید کردن بلاک‌های قدیمی به صورت مجازی، امکان ناپذیر است.
هدر بلاک چیست؟
از «هدر بلاک» (Block Header) برای شناسایی هر بلاک مخصوص در بلاک چین استفاده می‌شود. هر بلاک، هدر بلاک خاص خود را دارد.
شناخته شده‌ترین ارز های دیجیتال کدامند؟
در زمان نگارش این مطلب، شناخته‌شده‌ترین ارزهای دیجیتال پس از بیتکوین و اتریوم، تتر، لایت کوین، ریپل، کاردانو، استلار و مونرو به شمار می‌روند.
تتر
«تتر» (Tether | USDT) یکی از ارزهای دیجیتال برپایه بلاک‌چین است که پشتوانه آن میزان برابری از ارزهای فیات مانند دلار ایالات متحده آمریکا، یورو و ین ژاپن هستند که در حساب بانکی معینی نگهداری می‌شوند.
تتر توسط سرمایه‌گذاران ارز دیجیتالی استفاده می‌شود که می‌خواهند از نوسان شدید موجود در بازار ارزهای دیجیتال دوری کنند اما همزمان از مزایای نگهداری پول در این بازار‌ها منتفع شوند.
تتر، ارز دیجیتالی از نوع استیبل کوین به شمار می‌رود. این مورد، تتر را به وسیله مبادله و روشی برای جلوگیری از کاهش ارزش پول، تبدیل می‌کند و تتر برای سرمایه‌گذاری‌های سفته‌بازانه کاربردی نیست.
تتر درواقع استیبل کوینی با «وثیقه ارز سنتی» (Fiat-collateralized) است زیرا همان‌طور که بالاتر بیان کردیم، پشتوانه آن ارزهای سنتی مانند یورو، دلار و ین هستند. تتر با هدف ایجاد پلی بین ارزهای فیات و ارز دیجیتال بوجود آمد که همزمان ثبات، شفافیت و حداقل تراکنش را برای کاربران خود فراهم می‌کند. این ارز از لحاظ ارزشی نسبتی یک به یک با دلار ایالات متحده آمریکا دارد. بنابراین، تتر یکی از مهم‌ترین منابع نقدینگی در بازار ارز دیجیتال به شمار می‌رود. بسیاری از معامله‌گران از تتر به عنوان دلار مجازی استفاده می‌کنند. یعنی ابتدای واحد پولی خود را در صرافی‌های آنلاین به تتر تبدیل می‌کنند و سپس بوسیله آن به خرید و فروش ارزهای دیجیتال مورد نظر خود می‌پردازند.
لایت کوین
«لایت کوین» (Litecoin | LTC) ارز دیجیتالی است که در اکتبر سال ۲۰۱۱ میلادی بوجود آمد. لایت کوین در واقع فورکی از بیت کوین است. مانند بیتکوین، لایت‌کوین نیز شبکه پرداخت جهانی متن باز است که به صورت مرکزی کنترل نمی‌شود.
لایت کوین در مقایسه با بیتکوین ساخت بلاک سریع‌تری دارد. به عقیده بعضی از معامله‌گران، اگر بیت کوین طلا در نظر گرفته شود، لایت کوین نقره است. به علت شباهت ساختار لایت کوین به بیت کوین، لایت کوین را برای آزمایش مواردی که قرار است بعداً در بیت کوین تغییر داده شود، استفاده می‌کنند.
ریپل
«ریپل» (Ripple | XRP) فناوری است که هم به عنوان کریپتوکارنسی و هم به عنوان شبکه پرداخت دیجیتال جهت انجام تراکنش‌های مالی بکار می‌رود. ریپل بیشتر به علت شبکه پرداخت دیجیتال خود شناخته شده است.
فعالیت ریپل بر پلتفرمی متن باز و همتا‌به‌همتاست که امکان انتقال یکپارچه پول را در هر شکلی چه دلار ایالات متحده آمریکا، چه ین ژاپن، چه لایت کوین و یا بیت کوین فراهم می‌کند. سیستم انتقال پول ریپل به سوئیفت که برای انتقال بین المللی پول و توسط بانک ها و واسطه‌های مالی بکار می‌رود، شباهت دارد. ریپل بجای استخراج بلاک چینی، از گروهی از سرور‌ها برای تائید تراکنش‌ها استفاده می‌کند.
تراکنش‌های ریپل نسبت به بیت کوین از انرژی کمتری بهره می‌گیرند و در زمان کوتاهی تائید می‌شوند و هزینه بسیار کمتری در مقایسه با تراکنش‌های بیتکوین ایجاد می‌کنند.
کاردانو
«کاردانو» (Cardano | ADA) اولین ارز دیجیتال در جهان است که توسط متخصصین علوم دانشگاهی بوجود آمده است. بنیاد غیرانتفاعیِ پایه‌گذار کاردانو از شبکه‌ای از متخصصین و دانشمندان از دانشگاه‌های مختلف مانند «دانشگاه ادینبرو» (University of Edinburgh) و «موسسه فناوری توکیو» (Tokyo Institute of Technology) بهره جسته است تا قراردادهای آن‌را پیش از انتشار، بررسی کنند.
کاردانو ارز دیجیتال نسل سوم و پلتفرم قرارداد هوشمند به شمار می‌رود که مدعی است که مشکلات بیت کوین – به عنوان ارز دیجیتال نسل اول – مانند سرعت محدود پردازش تراکنش‌ها و اتریوم به عنوان ارز دیجیتال نسل دوم را ندارد.
کاردانو درواقع شبکه ارز دیجیتال و پروژهای متن باز است که هدف آن فراهم کردن پلتفرم بلاک چین عمومی برای قراردادهای هوشمند است. ارز دیجیتال شبکه داخلی کاردانو، آدا نامیده می‌شود. پیشرفت پروژه نام‌برده تحت بررسی و نظارت بنیاد کاردانو واقع شده در سوئیس است.
استلار
منظور از کریپتوکارنسی «استلار» (Stellar | XLM)، ارز مجازی یا دیجیتال بوجود آمده توسط بنیاد توسعه استلار است. ارز این سازمان که «لومن» (Lumen) نامیده شده است، می‌تواند توسط معامله‌گران در شبکه استلار – شبکه‌ای بر پایه بلاک چین و با لجری توزیع شده – استفاده شود. این شبکه، بانک‌ها، سیستم‌های پرداختی و افراد را برای انجام پرداختی‌های کم‌هزینه به یکدیگر متصل می‌کند.
بنیاد استلار در ابتدا به میزان ۱۰۰ میلیارد لومن داشت اما بیش از نیمی از آن‌ها را در نوامبر سال ۲۰۱۹ میلادی از بین برد. این عمل باعث شد که افزایشی کوتاه مدت در قیمت لومن بوجود بیاید اما این افزایش قیمت ماندگار نبود.
مونرو
«مونرو» (Monero | XMR) که به علت ویژگی‌های امنیتی خود، بسیار شناخته شده، در سال ۲۰۱۴ میلادی بوجود آمده است. بلاک چینِ غیرشفاف مونرو باعث می‌شود جزییات تراکنش‌ها با پنهان کردن آدرس استفاده شده توسط شرکت‌کنندگان، ناشناس باقی بماند.
سرمایه‌گذاران میتوانند با استفاده از واحد پردازش مرکزی رایانه خود به استخراج مونرو بپردازند. یعنی آن‌ها نیازی به خرید سخت‌افزار خاصی برای استخراج این ارز دیجیتال نخواهند داشت. ویژگی‌های امنیتی مونرو، استفاده از آن‌را برای انجام اعمال غیرقانونی – برای مثال در فضای دارک وب – تسهیل می‌کند.
علاوه بر ناشناس بودن، پردازشگر استخراج‌کننده مونرو بر پایه مفهومی برابری‌گرایانه بوجود آمده است. این اصل بیان می‌کند که تمامی افراد با یکدیگر برابر و سزاوار برخورداری از فرصت‌هایی یکسان هستند. توسعه‌دهندگان مونرو هنگام بوجود آوردن آن، مالکیتی برای خود قائل نشدند اما برای توسعه بیشتر این ارز مجازی به کمک‌ها و حمایت‌های اجتماع کاربران مونرو امید داشتند.
با ارز دیجیتال می‌توان چه کاری انجام داد؟
یکی از کاربرد‌های مهم ارز دیجیتال، ذخیره ارزش و سرمایه‌گذاری است. اگر مقداری ارز دیجیتال با احتمال افزایش ارزش آن در آینده، خریداری کنید، می‌توانید از اختلاف قیمت بدست آمده، به سود دست یابید.
همچنین، امروزه بسیاری از فروشگاه‌ها و شرکت‌ها، ارزهای دیجیتال – بخصوص ارزهای دیجیتال شناخته شده‌تر مانند بیتکوین – را قبول می‌کنند.
منظور از بیت کوین همان ارز دیجیتال است؟
پاسخ، منفی است. بیتکوین یکی از انواع کریپتوکارنسی‌هاست که کریپتوکارنسی‌ها خود، نوعی ارز دیجیتال، محسوب می‌شوند. تا زمان نگارش این مطلب بیش از ۷۰۰۰ نوع ارز دیجیتال بوجود آمده‌اند.
ارزش ارز دیجیتال چگونه تعیین می‌شود؟
در ادامه به مهم‌ترین موارد تاثیرگذار بر ارزش و قیمت ارزهای دیجیتال، اشاره می‌کنیم.
- امنیت
- فورک
- تعداد گره‌ها
- تقاضای روبه رشد
- مقبولیت زیاد
- تورم ارزهای فیات
- هزینه تولید
- نظارت
امنیت
فناوری که ارز دیجیتال بر پایه آن بنا شده نقش مهمی در تعیین میزان ارزش آن ایفا می‌کند. ارزهای غیرمتمرکزسازی شده نسبت به سانسور مقاومت دارند و از کار انداختن آن‌ها تقریباً غیرممکن به شمار می‌رود. عامل مهم دیگر بوجود آمده از این فناوری، امنیت است.
فورک
به علت داشتن ماهیت دیجیتال، ممکن است کدهای کریپتوکارنسی‌ها دارای خطا باشد. برای مثال، قرارداد هوشمند بر پایه اتریوم برای تامین مبالغ سرمایه‌گذاری دیجیتال پروژهای، دارای خطای کدنویسی بود که در نهایت توسط هکری به میزان ۳۰ میلیون دلار اتریوم از آن سواستفاده شد.
برای حل این مشکل، بحثی پیرامون تغییر بلاک چینِ اتریوم بوجود آمد. بعضی از کاربران با این تغییر موافق بودند اما به نظر عده‌ای روش قبلی تنها روش معتبر بود و تغییر کد‌ها اعتبار اتریوم را دستخوش تغییر می‌کرد.
در آن‌زمان اتریوم به دو «نسخه» (Version) اتریوم (اتریوم با کد جدید) و اتریوم کلاسیک (اتریوم با کد اولیه) تقسیم شد. هر دوی این اتریوم‌ها همچنان معامله می‌شوند و هر فردی که قبلاً در زمانی اتریوم داشته، نسخه‌ای از اتریوم جدید و اتریوم کلاسیک را دریافت کرده است.
این مورد همان فورک اتریوم بود و فورک‌ها میتوانند در صورت عدم وجود توافق بین ماینر‌ها و دیگر شرکت کنندگان در شبکه تاثیر غیرقابل چشم‌پوشی بر قیمت داشته باشند.
تعداد نودها
تعداد گره‌ها شاخصی مناسب از ارزش ارز دیجیتال به شمار می‌رود. تعداد نودها شاخصی از تعداد حساب‌های فعال موجود در شبکه است.
برای تحلیل منصفانه بودن قیمت یک ارز دیجیتال، افراد میتوانند تعداد نودها و میزان کل سرمایه ارز دیجیتال مذکور را جستجو کنند و سپس به مقایسه این دو شاخص در ارزهای دیجیتال متفاوت بپردازند.
این یکی از روش‌ها برای تشخیص قرار گرفتن ارز دیجیتال در موقعیت بیش خرید است. همچنین، تعداد نودها نشان‌دهنده میزان قدرت اجتماع کاربران یک ارز دیجیتال به شمار می‌رود. هرچه تعداد نودها بیشتر باشند، اجتماع کاربران پرقدرت‌تر در نظر گرفته می‌شود. اطلاع از این موضوع برای درنظرگرفتن احتمال مواجه شدن یک ارز دیجیتال با بحران، ضروری است.
تقاضای روبه رشد
به علت وجود تعداد زیاد مراکز مبادله، میزان دسترسی و قابلیت‌های ارز دیجیتال، میزان استفاده از آن‌ها افزایش پیدا کرده است و سرمایه زیادی در بازار به کریپتوکارنسی‌ها تعلق گرفته است.
به لطف افزایش شهرت این ارز‌ها و بکارگیری بسیاری از شرکت‌ها از ارز دیجیتال، دولت‌ها و کشورهای بیشتری به صورت روزانه در تلاش هستند که روشی برای استفاده از ارز دیجیتال و راه‌یابی به بازار آن بیایند. تمام این موارد جزء اصول بنیادی افزایش قیمت مشاهده شده در ارزهای دیجیتال بوده‌اند.
عرضه و تقاضا، عاملی مهم در تعیین ارزش کالاهای قابل معامله از جمله ارزهای دیجیتال موجود در بازار به شمار می‌روند. برای مثال، اگر افراد بیشتری برای خرید بیت کوین تلاش کنند و افراد دیگر قصد فروش داشته باشند، قیمت افزایش پیدا می‌کند و برعکس.
به علت محدود بودن عرضه بسیاری از ارزهای دیجیتال، شهرت افزایش یافته آن‌ها، موجب بیشتر شدن قیمتها شده است. با این حال، اگر یک ارز دیجیتال با مواردی مانند حمله جدی هکر‌ها مواجه یا به عنوان عامل کلاه‌برداری شناخته شود، ممکن است تقاضا برای آن بشدت افزایش یابد.
امکان دارد، قیمت این ارز دیجیتال به شدت پس از آن کاهش یابد زیرا بسیاری از معامله‌گران و ماینر‌ها، سود خود را برداشت می‌کنند. این موارد ممکن است تاثیری فراتر از تغییر قیمت یک ارز دیجیتال را داشته باشد.
برای مثال،کاهش قیمت بیت کوین در بسیاری از موارد موجب اصلاح قیمتی در کل بازار ارزهای دیجیتال شده است.
مقبولیت زیاد
اگر ارز دیجیتالی با مقبولیت زیاد مواجه شود، ممکن است ارزش آن به میزان قابل توجهی افزایش یابد. این مورد به این علت است که اکثر ارزهای دیجیتال در تعداد محدودی عرضه شده‌اند و افزایش تقاضا به افزایش قیمت می‌انجامد.
از عواملی که منجر به افزایش مقبولیت ارزهای دیجیتال می‌شود می‌توان به میزان کاربردی بودن آن ارز دیجیتال در موقعیت‌های مختلف، برای مثال تعداد مکان‌های دریافت‌کننده این نوع ارز دیجیتال در ازای ارائه کالاها و خدمات، اشاره کرد.
اگر بتوان از ارز دیجیتال مانند ارز فیات به صورت روزانه و برای تامین نیاز‌های متفاوت، استفاده کرد، مقبولیت ارز دیجیتال نام‌برده افزایش می‌یابد.
تورم ارز های فیات
اگر قیمت یک ارز فیات – واحد پولی کشورهای مختلف مانند دلار ایالات متحده آمریکا و یورو – کاهش پیدا کند، قیمت بیتکوین زیاد می‌شود. پس از این کاهش قیمت می‌توانید با یک بیت کوین نسبت به قبل مقدار بیشتری ارز فیات را خریداری کنید. این پدیده امروزه مشاهده می‌شود زیرا بانک‌های مرکزی در سراسر جهان به چاپ پول می‌پردازند و سعی می‌کنند نرخ بهره پایین را حفظ کنند.
هزینه تولید
هزینه‌های مستقیم و هزینه‌های فرصت تولید یک ارز دیجیتال نیز از موارد تعیین‌کننده ارزش آن به شمار می‌روند. برای مثال، هزینه تولید بیتکوین بسیار بالا در نظر گرفته می‌شود. منابع و انرژی که صرف استخراج بیتکوین شده یکی از دلایل بالا بودن ارزش آن است. این مورد شامل هزینه ساخت سخت‌افزار‌های تخصصی مانند CPU یا پردازنده گرافیکی، سرور‌ها و سیستم خنک‌کننده بکارگرفته شده برای این سخت‌افزارهاست.
بعلاوه، از موارد مهم دیگر می‌توان به هزینه انرژی مصرف شده مورد نیاز این سیستم‌ها برای فعالیت اشاره کرد. برای مثال، هزینه برق استفاده شده برای استخراج بیتکوین بسیار بالاست.
بااینکه ممکن است انرژی که صرف تولید بیت کوین می‌شود، اتلاف بنظر برسد اما تنها راه برای بوجود آوردن امنیت برای کاربران است. استخراج تنها مانع دولت‌ها برای جلوگیری از متوقف کردن بیت کوین به شمار می‌رود زیرا آن‌ها نمی‌توانند به سادگی، بلاک چین بیت کوین را از کار بیندازند. مباحثاتی میان برنامه‌نویسان وجود دارد که این فرایند کارایی بیشتری را کسب کند.
نظارت
اگر افراد زیادی از ارز دیجیتالی استفاده کنند و بکارگیری آن متعارف شود، احتمال کنترل آن توسط دولت افزایش می‌یابد. همچنین باید توجه داشته باشید که این اعمال نظارت بر ارز دیجیتال موجب متمرکز شدن آن – مفهومی مخالف تمرکززدایی – می‌شود و این تاثیر بزرگی بر قیمت ارز دیجیتال خواهد داشت.
به عقیده منتقدین، در این صورت، تعداد تراکنش‌ها به علت کمبود امنیت مشاهده شده توسط دولت در ارزهای دیجیتال، کاهش پیدا می‌کند. در بعضی از موارد، ممکن است حتی استفاده از ارزهای دیجیتال ممنوع شود.
استخراج ارز دیجیتال چیست؟
تمامی ارزهای دیجیتال، مانند بیتکوین قابل استخراج نیستند و بیتکوین جز قابل‌استخراج‌ترین ارزهای دیجیتال، به شمار می‌رود. به صورت کلی، استخراج ارز دیجیتال، یعنی فرایند گردآوری کردن ارزهای دیجیتال در ازای پاداش کار تکمیل شده.
افراد به دلایل متفاوتی به استخراج ارزهای دیجیتال می‌پردازند که از جمله این دلایل می‌توان به یافتن منبع درآمدی متفاوت و بدست آوردن آزادی مالی بیشتر، بدون دخالت دولت‌ها و بانک‌ها اشاره کرد.
استخراج رمز ارز چیست؟
عبارت استخراج رمز ارز به معنی بدست آوردن رمزارزها با حل کردن معادلات رمزنگاری شده با کمک سیستم‌های رایانه‌ای است. این فرایند شامل تایید بلاک‌های داده و افزودن صورتحساب تراکنش به لجر است که تحت عنوان بلاک‌چین شناخته می‌شود.
به زبانی فنی‌تر، استخراج رمزارز فرایندی مبادله‌ای است. تبادلی که در آن از سیستم‌های رایانه‌ای و فرایند‌های رمزنگاری برای حل تابع‌های پیچیده و ثبت اطلاعات در بلاک چین استفاده می‌شود.
در حقیقت، شبکه‌های یکپارچه‌ای از دستگاه‌ها وجود دارند که به استخراج رمزارزها (ارزهای دیجیتال) مشغولند و صورت‌حساب‌های به اشتراک گذاشته شده توسط بلاک‌چین‌ها نگهداری می‌شوند.
آیا استخراج ارز دیجیتال قانونی است؟
تشخیص اینکه استخراج ارز دیجیتال، قانونی است یا خیر به دو ملاحظه کلیدی زیر بستگی دارد.
- موقعیت جغرافیایی
- استخراج از طریق راه‌های قانونی
از جایی استخراج غیرقانونی شروع می‌شود که فرد از ابزار‌ها و روش‌های ممنوع برای استخراج ارزهای دیجیتال استفاده کند. برای مثال، بعضی از مجرمان سایبری جاوا اسکریپت موجود در مرورگر را بکار می‌گیرند یا با نصب بدافزار بر دستگاه‌های کاربران ناآگاه، از قدرت پردازشی آن‌ها استفاده کنند. این نوع از حمله سایبری تحت عنوان «کریپتوجکینگ» (Cryptojacking) شناخته می‌شود.
لازم است توجه داشته باشید که دولت‌های متفاوت در سراسر جهان نظریه‌های متفاوتی درباره استخراج ارز دیجیتال دارند. طبق گزارش منتشر شده از کتابخانه کنگره ایالات متحده آمریکا برای مثال در آلمان، استخراج بیت کوین به مثابه ارائه خدمت به قلب بیت کوین سیستم ارزهای دیجیتال است.
این گزارش همچنین بیان می‌کند که بسیاری از دولت‌های محلی در چین در حال انجام اقدامات قانونی در رابطه با استخراج بیت کوین هستند که باعث شده بسیاری از نهاد ها وسازمان‌ها به صورت دسته جمعی استخراج بیت کوین را متوقف کنند.
استخراج ارز دیجیتال به صورت گام‌به‌گام به چه صورت است؟
در ادامه گام‌های استخراج ارز دیجیتال را به صورت مرحله به مرحله شرح میدهیم.
- نودها درستی تراکنش‌ها را تائید می‌کنند.
- تراکنش‌های مجزا به فهرستی از سایر تراکنش‌ها افزوده می‌شوند تا یک بلاک را تشکیل دهند.
- یک هش و دیگر انواع داده به بلاک تائید نشده اضافه می‌شوند.
- ماینر‌ها با تائید هش بلاک از صحت آن اطمینان حاصل می‌کنند.
- به محض تائید، بلاک در بلاک چین منتشر می‌شود.
نودها درستی تراکنش‌ها را تائید می‌کنند
بلاک چین ارز دیجیتال بر پایه تراکنش‌ها بوجود آمده است. برای درک بهتر این مورد به مثالی، اشاره می‌کنیم. فرض کنید که شما ماینر ارز دیجیتال هستید و دوست شما آقای «ط»، ۴۰ میلیون تومان از دوست دیگر شما آقای «ز» قرض می‌کند تا به لپ تاپ بازی خود، بخش جدیدی را اضافه کند.
این بخش جدید شامل اخرین نوع فناوری بازی است و شما از همه موارد آن از جمله صفحه کلید دارای دیود نورافشان، ماوس مخصوص بازی تا صفحه نمایش چند وجهی، هدفون و میکروفون پیشرفته، اطلاع دارید.
برای بازپرداخت به آقای ز، آقای ط برای او بخشی از یک بیتکوین را می‌فرستد، اگر چه، برای کامل شدن این تراکنش به فرایندی برای تائید نیاز است.
تراکنش‌های مجزا به فهرستی از سایر تراکنش‌ها افزوده می‌شوند تا یک بلاک را تشکیل دهند
گام بعدی در استخراج ارز دیجیتال، جمع شدن تمامی تراکنش‌ها به فهرستی است که سپس به بلاکی جدید و تائید نشده‌ای از داده اضافه می‌شوند. در اینجا مثال تراکنش سیستم بازی را ادامه میدهیم. پرداخت بیت کوین توسط آقای ط به آقای ز، یکی از این نوع تراکنش‌ها در نظر گرفته می‌شود..
با افزودن تراکنش خود به بلاک چین (پس از کامل شدن فرایند تائید)، با بایگانی عمومی و دائمی از «دوبار خرج کردن» (Double Spending) ارز دیجیتال جلوگیری می‌شود. این بایگانی تغییرناپذیر به شمار می‌رود. یعنی قابل دستکاری شدن یا تعویض نیست.
یک هش و دیگر انواع داده به بلاک تائید نشده اضافه می‌شوند
زمانی که به تعدا کافی، تراکنش به بلوک اضافه شد، اطلاعات بیشتر نیز اضافه می‌شوند. برای مثال، می‌توان به اطلاعات و هش بلوک قبلی بلاک چین و هش جدید برای بلاک جدید، اشاره کرد.
موردی که اینجا اتفاق می‌افتد این است که برای تولید یک هش جدید، هدر آخرین بلاک و یک نانس با یکدیگر ترکیب می‌شوند. این هش به بلاک تائید نشده اضافه و سپس باید توسط یک نود ماینر تائید شود.
در این مثال، شما فرد خوش شانس برای حل آن خواهید بود. شما به تمام ماینرهای شبکه اطلاع می‌دهید و تائید باید توسط آن‌ها به صورت یکسانی صورت بگیرد.
ماینر‌ها با تائید هش بلاک از صحت آن اطمینان حاصل می‌کنند
در این گام از فرایند، سایر ماینر‌ها در شبکه، با بررسی هش، درستی بلاک تائیدنشده را مورد ملاحظه قرار می‌دهند.
به محض تائید، بلاک در بلاک چین منتشر می‌شود
از دیدگاه ماینر ارز دیجیتال، فرایند به خوبی انجام شده، زیرا حال، اثبات کار، کامل است. اثبات کار، فرایند زمان‌بر حل کردن هش و اثبات آن به سایرین است.
از دید کاربر، این بدین معناست که انتقال بخشی از بیت کوین از آقای ط به آقای ز تائید شده است و به عنوان بخشی از بلاک به بلاک چین اضافه می‌شود.
البته، به عنوان بلاکی که اخیراً تائید شده است، بلاک جدیدی در انتهای بلاک چین قرار می گیرد. این به دلیل ترتیب زمانی رعایت شده در بلاک چین و ساخت آن‌ها برپایه داده های قبلاً انتشار یافته است.
چه کسی، زنجیره بلاک چین را بروزرسانی می‌کند؟
از آن جایی که قدرتی مرکزی مبادلات را مدیریت یا کنترل نمی‌کند، به این معنی است که رایانه‌هایی که نوع خاصی از ارز دیجیتال را استخراج می‌کنند، مسئول به روز نگهداشتن لجر آن هستند و بروزرسانی بلاک‌چین به تناوب صورت می‌گیرد.
برای مثال، طبق تخمین یکی از سایت‌های بلاک چین، بیت کوین هر ۱۰ دقیقه از طریق فرایند استخراج به بلاک جدیدی دست می‌یابد.
در بلاک چین ارز دیجیتال، به علت عمومی بودن لجر تمامی افراد میتوانند آن‌را مشاهده و بروزرسانی کنند. این عمل با استفاده از رایانه برای تولید حدس های تصادفی جهت حل معادله‌ای ارائه شده توسط بلاک چین صورت می‌گیرد.
اگر تلاش صورت گرفته، موفقیت‌آمیز باشد، تراکنش جهت تائید به بلاک حاوی اطلاعات بعدی داده می‌شود. اگر نه، این فعالیت باید ادامه داشته باشد تا در نهایت موفقیت کسب شود یا اینکه تصمیم می‌گیرید زمان و منابع خود را به فعالیت دیگری اختصاص دهید.
اگر استخراج ارز دیجیتال آسان است، چرا همه آن‌را انجام نمی‌دهند؟
با اینکه ممکن است هر فردی، با استخراج ارز دیجیتال، به دنبال کسب سود باشد، اما این فعالیت مناسب همگان نیست. در ادامه دلایلی را ذکر می‌کنیم که چرا تمام افراد نباید الزاماً به استخراج ارز دیجیتال بپردازند.
- استخراج ارز دیجیتال به شدت وابسته به منابع است.
- استخراج ارز دیجیتال هزینه‌بر است.
- نسبت بازدهی به سرمایه مشابه گذشته نیست.
- این عمل در موقعیت جغرافیایی مورد نظر، امکان‌ناپذیر یا ممنوع است.
استخراج ارز دیجیتال به شدت وابسته به منابع است
امروزه استخراج ارز دیجیتال (+)، نیازمند منابع زیادی از جمله قدرت پردازشی دستگاه و برق است. در واقع، استخراج ارز دیجیتال به نیروی محاسبه پرقدرتی برای حدس زدن به صورت متوالی، احتیاج دارد.
در نهایت، اگر شما موفق شوید، نه تنها یک بیتکوین جدید بوجود می‌آید، بلکه بلاک چین نیز با اضافه شدن اطلاعات جدید در انتهای لجر، بروزرسانی می‌شود.
استخراج ارز دیجیتال هزینه‌بر است
استخراج ارز دیجیتال نه‌تنها از لحاظ برق و قدرت پردازشی مصرفی هزینه‌بر است بلکه امروزه برای استخراج به چیزی بیشتراز رایانه‌های شخصی افراد احتیاج است.
اگر بخواهید برتری در موفق شدن نسبت به سایر ماینر‌ها داشته باشید باید فناوری و ظرفیت پردازشی مورد نیاز برای رقابت در سطح آن‌ها را فراهم کنید. یعنی باید دسترسی به دستگاه‌های بیشتر و برق ارزان‌قیمت برای شما فراهم باشد.
نسبت بازدهی به سرمایه مشابه گذشته نیست
این مورد صحیح است که بعضی از افراد با استخراج ارز دیجیتال به مبالغ قابل‌توجهی دست پیدا کرده‌اند اما این مورد برای همه صدق نمی‌کند. هر چه زمان به سمت جلو حرکت می‌کند افراد بیشتری وارد این فرایند می‌شوند و در نتیجه، نسبت بازدهی به سرمایه موردانتظار ماینرهای ارز دیجیتال، کاهش می‌یابد.
بیتکوین را به عنوان یک مثال در نظر بگیرید. به صورت تقریبی، هر چهار سال (یا با استخراج هر ۲۱۰ هزار بلاک) بیتکوین پدیده‌ای تحت عنوان «هاوینگ» (Halving) را تجربه می‌کند.
این بدین معنی است که تعداد بیت‌کوین‌هایی که افراد، به عنوان پاداش برای استخراج هر بلاکِ بلاک چین دریافت می‌کنند به اندازه نصف کاهش می‌یابد.
بنابراین، هنگامی که افراد برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ میلادی شروع به استخراج بیتکوین کردند، می‌توانستند به ازای هر بلاک ،۵۰ بیتکوین دریافت کنند. در زمان نگارش این مطلب، آخرین هاوینگ در ۱۱ می سال ۲۰۲۰ میلادی رخ داده و نرخ دریافت بیتکوین به ازای هر بلاک به ۶٫۲۵ رسیده است.
در جدول زیر می‌توانید هاوینگ را در سال‌های مختلف و میزان بیتکوین دریافتی انتظاری ماینر‌ها را مشاهده کنید.
| سال (میلادی) | BTC دریافت شده به ازای هر بلاک | رویداد |
| ۲۰۰۹ | ۵۰ | نرخ نخستین استخراج BTC |
| ۲۰۱۳ | ۲۵ | اولین رویداد هاوینگ |
| ۲۰۱۶ | ۱۲٫۵ | دومین رویداد هاوینگ |
| ۲۰۲۰ | ۶٫۲۵ | سومین رویداد هاوینگ |
از لحاظ موقعیت جغرافیایی این عمل امکان‌ناپذیر یا ممنوع به شمار می‌رود.
پیش‌تر بیان کردیم که با اینکه استخراج بیتکوین در بعضی مناطق غیرقانونی نیست اما در بعضی مکان‌ها ممنوع است. دولت‌های مختلف، نظرات متفاوتی پیرامون ارزهای دیجیتال و استخراج آن‌ها دارند. به همین‌صورت، در بعضی از کشور‌ها سرمایه‌گذاری و حتی استفاده از ارز دیجیتال به عنوان روش پرداختی، ممنوع به شمار می‌رود.
مزایای ارز دیجیتال چیست ؟
از مزایای ارزهای دیجیتال می‌توان به غیرمتمرکزسازی شده بودن، «متن‌باز» (Opensource) و شفاف بودن اشاره کرد. برای مثال، ۲۱ میلیون بیتکوین وجود دارد که امکان استخراج آن‌ها تا همیشه فراهم است. یعنی بیتکوین را نمی‌توان رونویسی کرد، نمی‌توان دو بار خرج کرد و بیتکوین دچار ابرتورم نمی‌شود.
در ارزهای دیجیتال، شما، خود، صاحب دارایی‌های دیجیتال خود هستید و این‌ها تماماً مسئولیت شما را می‌طلبد. درواقع، پول شما، اعدادی در بلاک‌چین است نه برگه‌ای که نشان‌دهنده بدهی‌تان در بانک باشد.
معایب ارز دیجیتال چیست؟
در ادامه تعدادی از کاستی‌های ارز دیجیتال را نام می‌بریم.
- درجه مقبولیت
- نوسان قیمت
- توسعه پیش‌رو
درجه مقبولیت
بسیاری از افراد همچنان نسبت به ارزهای دیجیتال آگاهی ندارند. هرروزه کسب‌وکارهای بیشتری حاضر به قبول ارزهای دیجیتال در ازای ارائه خدمات هستند اما تعداد این کسب‌و‌کارها باید افزایش یابد تا همگی از مزایای اثر شبکه‌ای بهره‌مند شوند.
نوسان قیمت
میزان ارزشی از ارزهای دیجیتال که در گردش است و تعداد کسب‌و‌کار‌هایی که از بیت کوین و سایر کریپتوکارنسی‌ها استفاده می‌کنند، در عین فزاینده بودن کمتر از میزان بالقوه هستند.
بنابراین، معاملات و رویداد‌های نه چندان بزرگ موجب می‌شوند که این ارز‌ها تغییرات قیمتی قابل توجهی را تجربه کنند. به صورت نظری، با گسترش بازارهای ارزهای دیجیتال و فناوری‌های مربوط به آن‌ها، این نوسان قیمت، کاهش پیدا می‌کند.
توسعه پیش‌رو
نرم‌افزار‌های ارزهای دیجیتال ممکن است همچنان در مرحله پیشرفت و توسعه باشند که امنیت ارز دیجیتال، بیش از پیش افزایش پیدا کند و دسترسی عموم مردم به آن افزایش یابد. بعضی از این ویژگی‌ها هنوز به میزان کافی گسترش پیدا نکرده‌اند. درواقع، ارزهای دیجیتال هنوز در حال طی کردن مراحل بلوغ هستند.
سخن پایانی
در این مطلب با مفهوم ارز دیجیتال آشنا شدیم و دریافتیم که تعاریف زیادی را در برمی‌گیرد و کریپتوکارنسی‌ها تنها بخشی از این عبارت را شامل می‌شوند. در ادبیات مصطلح اما، منظور از ارز دیجیتال همان کریپتو کارنسی‌ها هستند.
ارزهای دیجیتال، در ادامه تکامل روش‌های مبادله بوجود آمده‌اند و همانند سایر واسطه‌های مبادله و پول‌ها بوجود آمده در طی تاریخ، هم ویژگی‌های منفی و هم ویژگی‌های مثبتی دارند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ارزهای دیجیتال، غیرقابل کنترل بودن آن‌ها توسط دولت و عدم نیاز به شخص ثالث است.
درواقع، ثروت اندوزی و جمع‌آوری سرمایه، بدون اجازه دولت منتشرکننده پول، غیرعملی به نظر می‌رسد. انگیزه ساتوشی ناکاماتو برای بوجود آوردن اولین ارز دیجیتال، فراهم کردن نوعی پول الکترونیک برای انجام مبادله‌های همتابه‌همتا (p2p) بود.
به زبانی دیگر، ارز دیجیتال حاوی خصوصیات مثبت ارز فیزیکی (عدم وجود واسطه، نهایی بودن تراکنش‌ها) و ترکیب آن با سیستم پولی تخریب‌ناپذیر بود. درواقع، امکان دستکاری این سیستم، جهت بوجود آوردن تورم غیرمنتظره برای نفع رساندن به طرف خارجی و به ضرر دارندگان ارز، وجود ندارد. ناکاماتو موفق شد با بکارگیری تعدادی فناوری مهم، به این هدف دست یابد.
ناکاماتو نیاز به اعتماد به شخص ثالث را با ساخت بیتکوین بر پایه سیستم عاری خطای «اثبات» (Proof) و «تائید» (Verification)، از بین برد. این عادلانه است که بگوییم ویژگی عملکردی اصلی بیت کوین بر پایه تایید است و تنها به این علت، در مبادلات بیتکوین نیاز به شخص ثالث در معامله حذف شده است.
هر معامله توسط هر عضو شبکه ثبت می‌شود و آن‌ها یک دفترمشترک – لجر – از صورتحسابها و تراکنش‌ها را، در اختیار دارند. هر زمان که یکی از اعضای شبکه، مبلغی را به فرد دیگری منتقل می‌کند، تمام اعضای شبکه میتوانند تایید کنند که فرد فرستنده، حداقل مانده حساب لازم را دارد و نودها با یکدیگر رقابت می کنند تا سریع‌تر دفتر صورتحساب را با بلاک جدیدی از تراکنش در هر ۱۰ دقیقه، بروزرسانی کنند.
برای اینکه نودی موفق به ثبت بلوک تراکنش‌ها در دفتر صورتحساب شود، باید قدرت پردازشی خود را برای حل مسائل پیچیده ریاضی که دشوار هستند ولی تایید کردن جواب صحیح آن‌ها آسان است، افزایش دهد.
این سیستم، اثبات کار نامیده می‌شود و تنها با یک جواب صحیح می‌توان یک بلاک را به بلاک چین افزود و بوسیله اعضای شبکه تایید کرد. بدیهی است که با گذر زمان، فناوری‌های مربوط به ارزهای دیجیتال بیشتر پیشرفت می‌کنند و این ارز‌ها به واسطه‌های مبادله کاربردی‌تری تبدیل می‌شوند.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
- مجموعه آموزش‌های علوم اقتصادی
- آموزش مقدماتی اقتصاد کلان (Macroeconomics)
- مجموعه آموزش‌های دروس علوم و مهندسی کامپیوتر
- آموزش Cryptography در دات نت
- اتریوم چیست ؟ | ساختار، قیمت، استخراج و خرید و فروش
- ۹ پیش بینی خواندنی از سال های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۹
