شاخص ترس و طمع بیت کوین چیست؟ — اهمیت و کاربرد

بیشتر فعالان بازارهای سرمایه از تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال برای بررسی روند بازار استفاده می‌کنند. این دو روش تحلیل اگرچه مبنای کار در بازارهای مالی هستند اما قادر به نشان دادن احساسات معامله‌گران نسبت به روند بازار نیستند. نوع دیگری از تحلیل در بازارهای مالی وجود دارد که شرایط بازار را بر حسب احساسات معامله‌گران تحلیل می‌کند و با نام «تحلیل احساسات» (Sentimental Analysis) شناخته می‌شود. در این نوع تحلیل ابزارهایی برای بررسی احساسات تریدرها نسبت به بازارهای مختلف طراحی شده است که شاخص ترس و طمع یکی از این ابزارها است. شاخص ترس و طمع بیت کوین نشان‌دهنده میزان احساسات مثبت یا منفی تریدرها به روند قیمتی بیت کوین و ارزهای دیجیتال است. در این مقاله، به طور کامل به نحوه ایجاد، پارامترهای مهم، نحوه دسترسی به نمودار و روش استفاده از شاخص ترس و طمع بیت کوین می‌پردازیم.

شاخص ترس و طمع چیست ؟

«شاخص ترس و طمع» (Fear and Greed Index) معیاری برای نشان دادن احساسات حاکم بر بازارهای مالی است. این شاخص از متغیرهای مختلفی که نشان‌دهنده ذهنیت معامله‌گران به بازار است ایجاد شده است و می‌تواند در تحلیل شرایط بازار به تریدرها و سرمایه‌گذاران کمک کند. در بازار ارزهای دیجیتال، این شاخص برای بیت کوین طراحی شده است. از آنجایی که روند قیمتی سایر رمزارزها ارتباط نزدیکی با بیت کوین دارد، می‌توان شاخص ترس و طمع بیت کوین را به عنوان شاخص ترس و طمع بازار ارزهای دیجیتال در نظر گرفت.

فیلم آموزش تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال و رمز ارزها

اینجا کلیک کنید

شاخص ترس و طمع بین عدد صفر و صد نوسان می‌کند. هر چه عدد این شاخص به سمت صفر میل کند، نشان‌دهنده ترس بیشتر بازیگران و هر چه عدد شاخص به سمت صد حرکت کند، نشانگر طمع آن‌ها است. برای اینکه این اعداد ذهنیت خوبی به شما بدهند، ابتدا به بررسی دو احساس غالب در بازار می‌پردازیم و پس از آن پارامترهای مختلف شاخص ترس و طمع بیت کوین را بررسی خواهیم کرد.

فومو چیست ؟

شاخص ترس و طمع بیت کوین با احساسات حاکم بر بازار سرو کار دارد بنابراین، بهتر است پیش از بررسی آن به بررسی احساسات غالب در بازار بپردازیم. یکی از قوی‌ترین احساساتی که معامله‌گران معمولا در نوسان‌های شدید صعودی دچار آن می‌شوند، احساس «فومو» (FOMO) است. فومو در اصطلاح انگلیسی «Fear Of Missing Out» به معنی ترس از دست دادن است. این احساس در تمام جنبه‌های زندگی انسان‌ها قابل مشاهده است. ممکن است شما به دلیل این که نتوانسته‌اید در یک میهمانی شرکت کنید، احساس کنید که خیلی چیزها را از دست داده‌اید و باید هر چه سریع‌تر خود را به محل مورد نظر برسانید.

فیلم آموزش آشنایی با راه‌ اندازی ریگ ماینینگ رمزارزها و ارزهای دیجیتال

اینجا کلیک کنید

احساس فومو در بازارهای مالی نیز بسیار شایع است. احساس فومو در این شرایط به این معنی است که شما فکر می‌کنید سایر معامله‌گران در حال سود کردن از ترید در یک دارایی هستند و شما از این فرصت نتوانسته‌اید استفاده کنید. این احساس معمولا زمانی که روند قیمتی یک دارایی در طی مدت زمان کوتاه نوسان شدیدی تجربه کرده باشد پیش می‌آید. معمولا فومو باعث می‌شود که عموم افرادی که از یک بازار مالی هیچ سررشته‌ای ندارند در سقف‌های قیمتی وارد بازار شده و سرمایه خود را از دست دهند. نمونه واضح فومو، ورود عموم افراد به بازار ارزهای دیجیتال در سقف قیمتی بیت کوین در ابتدای 2018 و ورود به بازار بورس در سقف قیمتی مرداد 1399 است.

گاهی احساس فومو خود باعث ریزش هیجانی قیمت می‌شود. ورود نقدینگی زیاد به یک بازار بدون تحلیل باعث می‌شود که ارزش معامله یک دارایی از ارزش ذاتی آن خیلی بالاتر باشد. در چنین شرایطی معامله‌گران بزرگ در سقف قیمتی از بازار خارج می‌شوند و همین مساله باعث ریزش شدید قیمت دارایی می‌شود. معمولا فومو در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد و باعث یک رشد شارپی در نمودار قیمت و سپس ریزش شدید قیمت دارایی می‌شود.

فاد چیست ؟

«فاد» (FUD) مخفف سه کلمه انگلیسی (Fear, Uncertainty, Doubt) است که به معنی ترس، عدم قطعیت و شک است. این احساس در همه بازارهای مالی وجود دارد و معمولا پس از اخبار و شایعه‌هایی که از سوی افراد تاثیرگذار در بازار منتشر می‌شود به وجود می‌آید. در بازار ارزهای دیجیتال با توجه به اینکه دولت‌ها به صورت رسمی از پروژه‌ها و توکن‌های ارز دیجیتال آن‌ها پشتیبانی نمی‌کنند، عدم قطعیت بالا است و تاثیر این اخبار نیز بر روی افراد بیشتر است.

فیلم آموزش آشنایی با راه‌ اندازی ریگ ماینینگ رمزارزها و ارزهای دیجیتال

اینجا کلیک کنید

بارها دیده شده است که نظر افراد مطرحی همچون ایلان ماسک، وارن بافت و پیتر شف باعث ایجاد ترس در سرمایه‌گذاران و فروش هیجانی توسط آن‌ها شده است. این قضیه در مورد اخبارهای منتشر شده از طرف دولت‌های مختلف نیز صادق است. اخبار مربوط به ممنوعیت استخراج ارزهای دیجیتال و ممنوعیت معامله با ارزهای دیجیتال بارها و بارها توسط دولت‌های مختلف مثل چین پخش و منجر به فروش هیجانی در بازار شده است.

معمولا بسیاری از اخبار و حاشیه‌های مطرح شده دروغ هستند یا با اغراق نگارش می‌شوند. زمان‌هایی که بازار به شدت دچار فومو می‌شود بهترین زمان برای خرید رمزارزها است. بسیاری از نهنگ‌های بازار برای خرید رمزارزها در قیمت‌های پایین‌تر از این تکنیک‌ها استفاده می‌کنند تا دارایی کاربران را با قیمت‌های بسیار پایین از آن‌ها خریداری کنند. تسلط بر احساسات و داشتن برنامه برای چنین شرایطی می‌تواند تا حدود زیادی معامله‌گر را به کسب سود از ارزهای دیجیتال امیدوار کند.

شاخص ترس و طمع بیت کوین چیست ؟

شاخص ترس و طمع در ابتدا برای بازارهای مالی بورس و سهام توسط «CNNMoney» منتشر شده است. با ظهور و گسترش بازار ارزهای دیجیتال، مشابه این شاخص برای بیت کوین و ارزهای دیجیتال نیز ایجاد شد. این شاخص به نوعی نشان‌دهنده میزان فومو و فاد ایجاد شده در بازار است. دامنه نوسان شاخص ترس و طمع بیت کوین بین صفر و صد است و در بین این بازه می‌توان پنج حالت مختلف برای آن متصور بود.

فیلم آموزش تحلیل تکنیکال معاملات Technical Analysis براساس نمودارهای شاخص و قیمت برای سرمایه گذاری

اینجا کلیک کنید

بازه بین 0 تا 25 به عنوان بازه «ترس شدید» (Extreme Fear) در بازارهای مالی شناخته می‌شود. این شرایط معمولا پس از ریزش آنی قیمت در اثر یک خبر ناامیدکننده برای بازار اتفاق می‌افتد. در چنین شرایطی، کاربران به آینده بازار خوش‌بین نیستند و دارایی‌های خود را در فرصت مناسب می‌فروشند. در این حالت ممکن است بیت‌کوین و سایر انواع ارزهای دیجیتال با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خود معامله شوند. بنابراین، یکی از زمان‌های مناسب برای خرید ارز دیجیتال در زمان‌هایی است که بازار درگیر ترس شدید است.

بازه بین 25 تا 50 شاخص ترس و طمع بیت کوین بازه «ترس» (Fear) نامگذاری شده است. زمانی که شاخص در این محدوده قرار گرفته است، بسیاری از تریدرهای کوتاه مدت و میان‌مدت از ریزش بازار می‌ترسند و دید نزولی بر بازار حاکم می‌شود. عدد 50 در شاخص نشان‌دهنده وضعیت متعادل و منطقی بازار است در چنین شرایطی معمولا قیمت بازار بیت کوین با ارزش ذاتی آن از دید معامله‌گران یکی است.

بازه 50 تا 75 بازه «طمع» (Greed) شاخص ترس و طمع بیت کوین نام‌گذاری شده است. در این بازه، بازار وارد فاز طمع شده و تریدرها به دلیل این که به آینده بازار خوش‌بین هستند کریپتوکارنسی‌ها را در قیمت‌های بالاتر از ارزش ذاتی نیز خریداری می‌کنند. در این حالت قیمت بازار رمزارزها معمولا بالاتر از ارزش اصلی آن‌ها است. اگر عدد شاخص بالای 75 باشد در این حالت بازار دچار «طمع شدید» (Extreme Greed) شده است. طمع شدید در شاخص ترس و طمع بیت کوین نشانگر ایجاد فومو در بازار است. در این حالت کاربران چشم بسته ارزهای دیجیتالی که رشدهای قیمتی شدیدی داشته‌اند را در نزدیکی سقف‌های قیمتی خریداری می‌کنند و با خروج پول هوشمند از بازار و نزول قیمت، با ضرر از آن خارج می‌شوند.

شاخص ترس و طمع بیت کوین چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

«شاخص» (Index) در بازارهای مالی به متغیری گفته می‌شود که از اعمال توابع ریاضی بر روی چندین متغیر یا دارایی دیگر به دست می‌آید. شاخص‌‌ها بیشتر اوقات به عنوان ابزاری برای تحلیل استفاده می‌شوند اما در برخی موارد خود شاخص‌ها نیز توسط سرمایه‌گذارن مورد معامله قرار می‌گیرند. به عنوان مثال شاخص 500 شرکت بزرگ آمریکا با نماد «S&P 500» شاخصی است که از طریق محاسبات ریاضی بر روی قیمت و ارزش بازار 500 شرکت مطرح ایجاد شده است و کاربران می‌تواند با ترید روی آن به نوعی تحلیل خود از کلیت بازار را معامله کنند. شاخص کل بورس یک نمونه از شاخص‌های داخلی است که برای بورس تهران ایجاد شده است اما قابلیت معامله ندارد.

فیلم آموزش تحلیل تکنیکال معاملات Technical Analysis براساس نمودارهای شاخص و قیمت برای سرمایه گذاری

اینجا کلیک کنید

با توجه به مطالب ذکر شده می‌توان گفت شاخص ترس و طمع نیز از اعمال توابع ریاضی بر روی چندین متغیر ایجاد شده است. این شاخص همانند بیشتر شاخص‌ها می‌تواند برای بررسی کلیت بازار مورد استفاده قرار گیرد اما خود شاخص قابل معامله نیست. محاسبه شاخص ترس و طمع بیت کوین با استفاده از 5 متغیر انجام می‌شود که هر کدام طریقه محاسبه و وزن مخصوص به خود را دارند. در ادامه به بررسی این متغیرها می‌پردازیم.

متغیرهای تاثیرگذار بر شاخص ترس و مطمع

• نوسان قیمت: نوسان قیمتی شدید نشان‌دهنده احساسات شدید ترس یا طمع در بازار است. وزن این پارامتر در محاسبات شاخص ترس و طمع بیت کوین 25 درصد است بنابراین تغییرات قیمت، این شاخص را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌توان گفت که این شاخص، یک شاخص تاخیری برای قیمت است. معیار عددگذاری برای نوسان قیمتی مقایسه تغییرات قیمت نسبت به میانگین 30 روزه و 90 روزه است.
• حجم معاملات بازار: یکی از علامت‌های اصلی ایجاد فومو یا فاد در بازار، افزایش حجم معاملات است. افزایش حجم معاملات می‌تواند باعث افزایش قیمت یا کاهش آن شود که همین مساله ترس یا طمع کاربران را نشان می‌دهد. تاثیر این پارامتر در شاخص نیز با وزن 25 درصد در نظر گرفته می‌شود و برای عدد‌گذاری آن میزان نوسانات حجم معامله را نسبت به میانگین حجم معاملات در بازه 30 و 90 روزه می‌سنجند.
• شبکه‌های اجتماعی: فعالیت بالای کامیونیتی یک ارز دیجیتال در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند باعث ایجاد فومو در آن ارز شود. هر چقدر این فعالیت زیاد باشد، تاثیر آن در روند قیمت بیشتر می‌شود. وزن این پارامتر در محاسبه شاخص حرص و طمع بیت کوین 15 درصد است. در حال حاضر برای محاسبه این پارامتر از پست‌های با هشتگ بیت کوین در توییتر استفاده می‌شود. اگر سرعت لایک و ریتوییت پست‌های مرتبط زیاد باشد، بدین معنی است که میزان طمع بازار زیاد است.
• دامیننس بیت کوین: دامیننس بیت کوین نشان دهنده درصد تسلط بیت کوین بر بازار ارزهای دیجیتال است. هر چقدر این عدد پایین باشد، نشان‌دهنده این است که سرمایه‌گذاران تمایل دارند روی آلتکوین‌ها سرمایه‌گذاری کنند. سرمایه‌گذاری روی آلتکوین‌ها نشان‌دهنده طمع بالا در بازار است چرا که کاربران می‌توانند سود بیشتری از نوسانات آلتکوین‌ها نسبت به بیت کوین در شرایط صعودی بگیرند. در صورتی که دامیننس بیت کوین افزایش یابد، به این معنی است که بازار دچار ترس شده و برای فرار از ریزش‌های شدید آلتکوین‌ها، به بیت کوین پناه آورده است. وزن این پارامتر در محاسبات شاخص 10 درصد است.
• ترند روز: میزان جستجوی بیت کوین در گوگل پارامتر دیگری است که با وزن 10 درصد در محاسبات شاخص استفاده می‌شود. گوگل ترندز ابزاری است که برای بررسی ترند بیت کوین و مقایسه آن با ترند گذشته مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مجموع وزن این پارامترها 85 درصد است. در گذشته از نطرسنجی‌ها برای محاسبه 15 درصد بقیه استفاده می‌شد اما در حال حاضر این پارامتر حذف شده و دقیق مشخص نیست که با چه نسبتی به سایر پارامترها نسبت داده شده است.

شاخص ترس و طمع را کجا ببینیم ؟

شاخص ترس و طمع بیت کوین توسط سایت «alternative.me» ایجاد شده و هم‌اکنون نیز کاربران می‌توانند با مراجعه به آن مقادیر این شاخص را مشاهده کنند. نمودار موجود در این سایت به صورت روزانه به ‌روز‌رسانی می‌شود. شما می‌توانید تاریخچه این شاخص را نیز برای یک هفته، یک ماه، سه ماه، یک سال و کل دوره محاسبه شده در این سایت مشاهده کنید. در تصویر زیر نمودار به‌روز شاخص ترس و طمع قابل مشاهده است.

نمودار شاخص ترس و طمع بیت کوین در تریدینگ ویو

علاوه بر سایت آلترناتیو که ارائه دهنده اصلی شاخص ترس و طمع است، اندیکاتورهای تحلیل این شاخص نیز برای استفاده در تریدینگ ویو توسط کاربران مختلف ایجاد شده است. برای دسترسی به این اندیکاتورها می‌توانید در قسمت جستجوی اندیکاتورهای تریدینگ ویو، عبارت «fear and greed index» را جستجو کنید. با انجام این کار، تمام اندیکاتورهایی که برای نمایش این شاخص نوشته شده است به شما نمایش داده می‌شود. یک از اندیکاتورهایی که کاربران بیشتری از آن استفاده کرده‌اند را انتخاب و به نمودار اضافه کنید.

فیلم آموزش روانشناسی بازار معاملات و عوامل موثر بر رفتار سرمایه گذاران

اینجا کلیک کنید

این شاخص همانند اسیلاتورها در قسمت زیرین نمودار و به صورت یک بخش جدا به چارت اضافه می‌شود. توجه داشته باشید که این شاخص برای بیت کوین طراحی شده و در نمودار سایر ارزهای دیجیتال قابل استفاده نیست. همانند اسیلاتورها، می‌توان مقادیر بالای این شاخص را به عنوان منطقه اشباع خرید و مقادیر پایین آن را به عنوان منطقه اشباع فروش و مناسب خرید در نظر گرفت.

مقادیر شاخص‌های موجود در تریدینگ ویو لزوما با شاخص ترس و طمع ارائه شده در سایت آلترناتیو یکی نیست اما در بیشتر مواقع روندها یکی و اعداد بسیار نزدیک هم هستند. برخی از این اندیکاتورها مقادیر بازه ترس و طمع را بین منفی 100 و مثبت 100 اندازه‌گیری می‌کنند برای درک نحوه محاسبه این اندیکاتورها می‌توانید کدهای آن‌ها را بررسی کنید. تصویر زیر نمودار بیت کوین و یکی از اندیکاتورهای شاخص ترس و طمع را در تریدینگ ویو نمایش می‌دهد.

استفاده از شاخص ترس و طمع برای ترید

در بخش‌های قبلی، تعریف شاخص ترس و طمع بیت کوین، نحوه محاسبه آن و نحوه دستیابی به نمودار آن را بررسی کردیم. در این بخش می‌خواهیم بررسی کنیم که آیا می‌توان از این شاخص برای ترید استفاده کرد یا نه. به طور کلی می‌توان گفت که این شاخص یک سیستم معاملاتی نیست و نمی‌توان از آن برای ورود به بازار استفاده کرد. بسیاری معتقدند که می‌توان از این شاخص به جای اندیکاتور‌هایی مانند اسیلاتور rsi برای تشخیص واگرایی‌ها و شکست خط روند‌ها استفاده کرد اما بررسی نمودار این شاخص نشان می‌دهد که دقت این روش خیلی بالا نیست.

به هر حال نکته مطرح شده به معنی بی‌کاربرد بودن شاخص ترس و طمع نیست. شاخص ترس و طمع به خوبی به ما فومو و فاد تریدرها را نشان می‌دهد. یک تریدر هوشمند معمولا سعی می‌کند در زمان‌هایی که بازار دچار فومو شده پوزیشن‌های خود را مدیریت کرده و وارد معاملات خرید جدید نشود. برعکس این حالت در زمان ترس و فاد بازار به وجود می‌آید. معمولا بهترین زمان برای خرید زمان‌هایی است که بازار در ترس شدید قرار گرفته است.

نکته مهمی که وجود دارد این است که در این ابزار باید به عنوان ابزار کمکی در کنار سیستم معاملاتی استفاده شود. به عنوان مثال در مقاومت‌های استاتیک قیمت، اگر عدد شاخص طمع شدید را نشان دهد احتمال ریزش قیمت به شدت بالا است و در سطوح حمایتی اگر عدد شاخص ترس بالا را نشان دهد به احتمال زیاد قیمت از آن‌جا رشد خواهد کرد.

معرفی فیلم آموزش مقدماتی ارزهای دیجیتال یا رمزارزها

بازار رمزارزها بازاری نوپا، بدون حمایت قانونی دولت‌ها و پرریسک است به همین دلیل فعالیت در آن بدون کسب دانش ارز دیجیتال لازم می‌تواند منجر به ضررهای جبران ناپذیر شود. به دلیل اهمیت این موضوع، «فرادرس» فیلم 6 ساعت و 51 دقیقه‌ای آموزش مقدماتی ارزهای دیجیتال یا رمزارزها را تدوین کرده است.

این دوره آموزشی در هشت فصل طراحی شده است که در سه فصل اول آن مقدمات، مفاهیم، اصطلاحات ضروری و ویژگی‌های اساسی هر رمزارز آموزش داده شده است. در فصل چهارم، وب‌سایت‌ها و منابع اطلاعاتی مهم بازار شامل «کوین‌مارکت‌کپ» و «تریدینگ‌ ویو» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. رویکردهای فعالیت در بازار رمزارزها مانند ترید و هودل مبحث اصلی فصل پنجم این دوره است که در آن رویکردهای مختلف به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

فصل ششم این مجموعه آموزشی مربوط به الزامات فعالیت در بازار کریپتوکارنسی است. در این بخش، نحوه کار با کیف پول دیجیتال و انتقال توکن‌های ارز دیجیتال به آن و همچنین طریقه فعالیت در صرافی‌های ارز دیجیتال داخلی و خارجی آموزش داده شده است. در فصل هفتم دوره سکه‌های اصلی بازار مانند بیت کوین، لایت کوین و اتریوم از منظر بازدهی و ریسک بررسی می‌شوند. در نهایت در فصل هشتم، باورهای نادرست و اشتباهات زیان آور تریدرها و سرمایه‌گذاران در بازار ارزهای دیجیتال آموزش داده می‌شود. این دوره آموزشی برای تمامی علاقمندان و فعالان بازارهای مالی مفید است.

• برای دیدن فیلم آموزش مقدماتی ارزهای دیجیتال یا رمزارزها + اینجا کلیک کنید.

جمع‌بندی

شاخص ترس و طمع بیت کوین یکی از ابزارهای تحلیل سنتیمنتال در بازار ارزهای دیجیتال است که می‌تواند به خوبی احساسات حاکم بر این بازار را نشان دهد. این شاخص بین صفر تا صد نوسان می‌کند که هر چه به سمت صفر حرکت کنیم ترس تریدرها بیشتر و هر چه به سمت صد حرکت کنیم طمع آن‌ها بیشتر خواهد شد. از این شاخص می‌توان در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال برای ورود به بازار یا خروج از آن استفاده کرد. در این مقاله به طور کامل مباحث مربوط به این شاخص مورد بحث و بررسی قرار گرفت.