قرارداد اختیار معامله چیست؟ – به زبان ساده و در بورس

بازار سرمایه شامل انواع مختلفی از ابزارهای مالی است که امکان انجام معاملات متنوعی را در بازار مربوطه امکان‌پذیر می‌کند. یکی از این ابزارهای مالی قراردادهای اختیار معامله هستند که تریدرها می‌توانند برای اهداف متنوعی از آن‌ها استفاده کنند. برخی افراد تنها برای نوسان‌گیری از این قراردادها استفاده می‌‌کنند. اما برخی دیگر برای محدود کردن ضرر و بیمه کردن سهام از این ابزار مالی استفاه می‌‌‌‌کنند. با توجه به پیچیدگی‌های موجود در استفاده از این ابزارهای مالی در این مطلب از مجله فرادرس به این موضوع می‌پردازیم که قرارداد اختیار معامله چیست و با مفاهیم اصلی و نحوه کارکرد این ابزار اشنا می‌شویم. برای این منظور در ابتدا انواع قراردادهای خرید و فروش را معرفی می‌کنیم و نحوه پوزیشن‌گیری‌های مختلف را برای آن‌ها شرح می‌دهیم. سپس نماد اختیار معامله و نحوه استفاده از قراردادهای اختیار معامله را شرح می‌دهیم. در ادامه مدیریت ریسک در این قراردادها را بررسی می‌کنیم. در پایان نیز مزایا و معایب این قراردادها را بیان می‌کنیم.

قرارداد اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله نوعی قرارداد بین خریدار و فروشنده است که بر اساس آن خریدار قرارداد با پرداخت مبلغی به فروشنده قرارداد این حق را پیدا می‌کند که در زمان معینی دارایی پایه را بخرد یا بفروشد. بنابراین خریدار قرارداد اختیار معامله هیچ‌گونه الزامی به خرید یا فروش ندارد و با پرداخت حق اختیار می‌تواند در صورت تمایل و با توجه به قیمت دارایی پایه در زمان سررسید از اختیار خرید یا فروش خود استفاده کند. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که دارایی پایه در قرارداد اختیار معامله چیست و قیمت اعمال را شرح می‌دهیم.

دارایی پایه در قرارداد اختیار معامله چیست؟

دارایی پایه دارایی است که قرارداد اختیار معامله بر مبنای آن تنظیم شده است. دارایی پایه می‌تواند انواع کالا، سهام یا غیره باشد. مشخصات دارایی پایه را نیز بورس تعیین می‌‌کند. برای مثال برای قراردادهای اختیار معامله سکه، بورس مشخصات سکه‌‌ای که به‌عنوان دارایی پایه استفاده می‌شود را به‌طور کامل تعیین می‌‌کند.

قیمت اعمال قرارداد اختیار معامله چیست؟

به قیمت معامله دارایی پایه در تاریخ سررسید که در قرارداد اختیار معامله ذکر می‌شود، قیمت اعمال قرارداد اختیار معامله می‌گویند. بنابراین قیمت اعمال در قراردادهای اختیار معامله، قیمت ثابتی است که طرفین قرارداد اختیار معامله بر سر آن قیمت به توافق رسیده‌اند.

زمان سررسید در قرارداد اختیار معامله چیست؟

تاریخ سررسید زمانی است که در آن خریدار اختیار معامله می‌تواند از اختیار خرید یا فروش خود استفاده کند و در آن تاریخ، قرارداد منقضی می‌شود.

شیوه اعمال قرارداد اختیار معامله

به‌طور کلی برای اعمال قراردادهای اختیار معامله دو شیوه اروپایی و آمریکایی وجود دارد که در قراردادهای اختیار معامله در بورس ایران از شیوه اروپایی استفاده می‌شود. در شیوه اعمال قرارداد اختیار معامله اروپایی خریدار قرارداد تنها می‌تواند در زمان سررسید قرارداد آن را اعمال کند و از حق خرید یا فروش دارایی پایه استفاده کند. اما در شیوه اعمال آمریکایی، خریدار قرارداد اختیار معامله از زمان عقد قرارداد تا تاریخ سررسید می‌تواند از حق خرید یا فروش خود استفاده کند. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که اندازه هر قرارداد اختیار معامله چیست و نحوه مشخص شدن آن را شرح می‌دهیم.

اندازه هر قرارداد اختیار معامله چیست؟

اندازه هر قرارداد به تعداد واحدهای دارایی پایه قید شده در قرارداد اختیار معامله می‌گویند که در زمان سررسید معامله می‌شود. به عبارت ساده قراردادی که بین طرفین تنظیم می‌شود با توجه به تعداد مشخصی از دارایی پایه تنظیم می‌شود که این تعداد مشخص از دارایی پایه، تعیین کننده اندازه هر قرارداد اختیار معامله است.

اندازه هر قرارداد اختیار معامله را بورس مشخص می‌کند. برای مثال زمانی که بورس اندازه هر قرارداد اختیار معامله سکه را برابر با یک سکه قرار می‌دهد، فردی که تمایل به خرید ۳ عدد سکه با استفاده از قرارداد اختیار معامله خرید دارد، می‌بایست سه قرارداد اختیار معامله خرید را از فروشنده قرارداد خریداری کند.

نحوه دریافت کد معاملاتی قراردادهای اختیار معامله

برای اینکه افراد بتوانند نمادهای اختیار معامله را خرید و فروش کنند، نیاز دارند تا کد معاملاتی جداگانه‌ای برای انجام معاملات اختیار معامله دریافت کنند. بنابراین افرادی که دارای کد بورسی هستند و می‌‌توانند سهام خرید و فروش کنند، نمی‌توانند با همان کد بورسی، نمادهای قراردادهای اختیار معامله را خرید و فروش کنند. بنابراین این افراد می‌بایست نسبت به دریافت کد معاملاتی قراردادهای اختیار معامله از کارگزاری خود اقدام کنند.

آموزش اختیار معامله با فرادرس

قراردادهای اختیار معامله یکی از ابزارهای مالی هستند که افراد می‌توانند با استفاده از آن‌ها مقدار ضرر معاملات خود را در صورت پیش‌بینی نادرست روند قیمتی سهام پایه محدود کنند. از سویی دیگر خریداران اختیار معامله می‌توانند در صورت پیش‌بینی درست قیمت از بازار مالی مربوطه سودهای قابل توجهی کسب کنند.

برای استفاده از مزایای این قراردادها افراد می‌بایست مهارت لازم را در تحلیل انواع بازارهای مالی مربوط به دارایی پایه داشته باشند تا بتوانند روندهای قیمت را در سهام موردنظر پیش‌بینی کنند. بنابراین نیاز دارند تا با برخی از مفاهیم پایه‌ای در بازار سرمایه آشنا شوند تا بتوانند به‌تدریج خود را برای انجام معاملات اختیار معامله آماده کنند.

برای این منظور فیلم‌های آموزشی متنوعی در فرادرس تهیه شده است که افراد علاقه‌مند به کسب سود از انواع بازارهای مالی از قبیل بازار سرمایه می‌توانند از این فیلم‌های آموزشی استفاده کنند. لینک فیلم‌های آموزشی را در ادامه مشاهده می‌کنید.

• فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی فرادرس
• فیلم آموزش آشنایی با بازارهای مالی فرادرس
• فیلم آموزش تحلیل بنیادی یا فاندامنتال صنایع در بورس ایران فرادرس
• فیلم آموزش تحلیل تکنیکال در سرمایه گذاری بازارهای مالی فرادرس
• فیلم آموزش قراردادهای اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران فرادرس

همچنین برای دسترسی به فیلم‌های آموزشی متنوعی در حوزه بورس و تحلیل بازارهای مالی می‌توانید از لینک زیر استفاده کنید.

• مجموعه فیلم‌های آموزش بورس و تحلیل تکنیکال فرادرس

قرارداد اختیار معامله در بورس

قراردادهای اختیار معامله یکی از انواع قراردادهایی هستند که در بورس خرید و فروش می‌شوند. معاملات قراردادهای اختیار معامله در بورس این امکان را به افراد می‌دهد تا بتوانند از نوسانات قیمت این قراردادها کسب سود کنند. قراردادهای اختیار معامله بر روی سهام شرکت‌های بورسی تنظیم می‌شود و اختیار انجام معاملات سهام مربوطه را برای خریداران قرارداد فراهم می‌کند.

بنابراین با توجه به تنظیم این قراردادها بر مبنای دارایی‌های پایه، این قراردادها در بازار مشتقه بورس معامله می‌شوند که در ادامه آن را شرح می‌دهیم. برای آشنایی با مفاهیم اولیه بورس می‌توانید از فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی فرادرس از لینک زیر استفاده کنید. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که قرارداد اختیار معامله در بازار مشتقه چیست و انواع دیگری از قراردادها در بازار مشتقه را شرح می‌دهیم.

قرارداد اختیار معامله در بازار مشتقه

قراردادهای اختیار معامله یکی از انواع قراردادهایی هستند که در بازار مشتقه بورس معامله می‌شوند. در بازار مشتقه قراردادهایی معامله می‌شوند که بر مبنای دارایی پایه‌ای تنظیم می‌شوند که در بازار پایه یا بورس سهام وجود دارند. در بازار سهام، خریداران با خرید سهام که نوعی برگه بهادار محسوب می‌شود، مالک قسمتی از شرکت مربوطه می‌شوند.

یا در بازار بورس کالا اوراقی به‌نام گواهی سپرده کالایی وجود دارد که نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن بر مقدار مشخصی از دارایی است. اما قراردادهای موجود در بازار مشتقه بر اساس دارایی پایه در بازارهای دیگر تنظیم می‌شوند، بنابراین بازار مشتقه همان‌طور که از نام آن می‌توان متوجه شد از دارایی‌های بازارهای دیگر مشتق شده است. در بازار مشتقه سه نوع معامله انجام می‌شود که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم.

• معاملات سلف: معاملات سلف معاملاتی هستند که خریدار به‌صورت نقدی مبلغ کالا یا سهام را پرداخت می‌کند اما تحویل کالا یا سهام در آینده انجام می‌شود. برای مثال می‌توان به معاملات سلف سکه اشاره کرد. در معاملات سلف سکه خریداران در ابتدا مبلغ سکه را پرداخت می‌‌کنند و پس از چند روز سکه را از بورس کالا دریافت می‌کنند.
• معاملات آتی: در معاملات آتی که یکی دیگر از انواع معاملات در بازار مشتقه است، افراد قسمتی از مبلغ معامله را پرداخت می‌کنند و در زمان تحویل کالا در آینده مابقی هزینه را پرداخت می‌کنند.
• معاملات آپشن: معاملات آپشن نیز دسته دیگری از انواع معاملات در بازار اختیار معامله هستند که در آن پرداخت وجه و تحویل کالا در آینده انجام می‌شود.

انواع قرارداد آپشن

قراردادهای اختیار معامله به دو نوع قرارداد اختیار معامله خرید و اختیار معامله فروش تقسیم می‌شوند که در ادامه هر کدام از آن‌ها را شرح می‌دهیم.

• قرارداد اختیار معامله خرید
• قرارداد اختیار معامله فروش

قرارداد اختیار معامله خرید چیست؟

قرارداد اختیار معامله خرید قراردادی بین خریدار و فروشنده است که طی آن خریدار قرارداد اختیار معامله خرید با پرداخت مبلغی این اختیار را پیدا می‌‌‌کند تا در صورت تمایل دارایی پایه را در قیمت مشخص‌شده بخرد. لازم به ذکر است هیچ‌گونه الزامی برای خرید متوجه خریدار قرارداد اختیار معامله خرید نیست. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که پرمیوم قرارداد اختیار معامله چیست و نحوه کارکرد آن را بیان می‌کنیم.

پرمیوم قرارداد اختیار معامله چیست؟

به مبلغی که برای خرید قرارداد اختیار معامله پرداخت می‌شود، قیمت پرمیوم می‌گویند. پرمیوم مبلغی است که خریدار اختیار معامله پرداخت می‌کند تا بتواند اختیار خرید یا فروش دارایی پایه مربوطه را به‌دست آورد. این مبلغ به فروشنده قرارداد اختیار معامله پرداخت می‌شود. پرداخت وجه پرمیوم باعث معتبر شدن قرارداد اختیار معامله می‌شود.

همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم، قراردادهای اختیار معامله قراردادهایی در بازار مشتقه هستند که پرداخت وجه و تحویل کالا در زمانی در آینده انجام می‌شود. بنابراین خریدار اختیار خرید یا اختیار فروش در این معاملات با پرداخت وجهی به‌نام پرمیوم به فروشنده این قراردادها، اختیار خرید یا فروش را در آینده به‌دست می‌آورد.

از سویی دیگر فروشنده قرارداد اختیار معامله که پرمیوم را دریافت می‌کند، متعهد می‌شود که در زمان مشخص به تعهدات خود مطابق با قرارداد مربوطه عمل کند. برای اینکه فروشنده قرارداد اختیار معامله نیز به تعهدات خود عمل کند، از طرف بورس ساز و کاری در نظر گرفته شده است که در ادامه آن را شرح می‌دهیم. برای این منظور در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که وجه تضمین قرارداد اختیار معامله چیست و نحوه عملکرد آن را توضیح می‌دهیم.

وجه تضمین قرارداد اختیار معامله چیست؟

وجه تضمین مبلغی است که از فروشنده اختیار معامله دریافت می‌شود و توسط بورس در حساب مربوطه بلوکه می‌شود. این ساز و کار که از طرف بورس ایران اجرا می‌شود باعث می‌شود تا فروشنده اختیار معامله به تعهدات خود مطابق با قرارداد اختیار معامله عمل کند. پس از انجام تعهدات از طرف فروشنده وجه تضمین دریافتی آزاد می‌شود.

برای مثال قبل از اینکه فروشنده اختیار خرید نسبت به ثبت سفارش در پلتفرم کارگزاری اقدام کند، وجه تضمین مربوطه به همراه پرمیوم دریافتی در حساب کارگزاری بلوکه می‌شود. بنابراین برای باز کردن معامله فروش، فروشنده قرارداد اختیار می‌بایست مقدار مربوط به وجه تضمین معامله را در حساب خود موجود داشته باشد تا بتواند نسبت به ثبت سفارش اقدام کند.

نحوه خروج از قرارداد اختیار خرید

برای خروج از قرارداد اختیار خرید، خریداران و فروشندگان این قرارداد می‌توانند با موقعیت معکوس قبل از تاریخ سررسید از قرارداد مربوطه خارج شوند. بنابراین برای اینکه خریدار اختیار خرید بتواند از قرارداد اختیار خارج شود می‌تواند به همان تعداد قرارداد را قبل از تاریخ سررسید بفروشد تا از قرارداد مربوطه خارج شود.

از سویی دیگر برای اینکه فروشندگان قرارداد اختیار معامله بتوانند از قرارداد مربوطه خارج شوند نیز می‌بایست به همان تعداد قرارداد مربوطه را قبل از تاریخ سررسید بخرند تا بتوانند از قرارداد خارج شوند.

محاسبه سود و زیان خریدار اختیار خرید

برای اینکه درک درستی از نحوه محاسبه سود و زیان خریدار اختیار خرید به‌دست آوریم بهتر است با مثالی از اعدادی روند، میزان سود و زیان خریدار اختیار خرید را در تاریخ سررسید قرارداد شرح دهیم. فرض کنید فردی اختیار خرید سهمی را با قیمت اعمال هزار تومان در تاریخ سررسید مشخصی خریداری کرده است.

در این حالت این فرد می‌تواند در زمان سررسید با توجه به این قرارداد هر سهم پایه را به قیمت هزار تومان خریداری کند. از سویی دیگر این فرد برای خرید این قرارداد مبلغ صد تومان بابت پرمیوم پرداخت کرده است تا بتواند اختیار خرید به قیمت هزار تومان را در زمان سررسید به‌دست آورد. در ادامه سود و زیان خریدار قرارداد اختیار خرید را در دو حالت روند صعودی و روند نزولی قیمت سهم پایه بررسی می‌‌کنیم.

سود و زیان معاملات اختیار در روند صعودی

در صورتی که قیمت هر سهم پایه در زمان سررسید برابر با هزار و صد تومان شود، در این حالت خریدار اختیار خرید با اعمال اختیار خرید خود هیچ سودی نمی‌کند. اما در صورتی که قیمت هر سهم پایه در زمان سررسید از هزار و صد تومان بیشتر شود، در این حالت خریدار اختیار به‌ازای این اختلاف قیمت سود کسب می‌کند. برای مثال اگر قیمت دارایی پایه در زمان سررسید برابر با دو هزار تومان شود در این حالت خریدار به‌ازای هر سهم مبلغ نهصد تومان سود می‌کند.

سود و زیان معاملات اختیار در روند نزولی

در صورتی که پیش‌بینی خریدار اختیار خرید از روند صعودی بازار درست نباشد و قیمت سهام پایه نزولی شود، در این حالت خریدار اختیار خرید، از اختیار خرید خود استفاده نمی‌کند. به این ترتیب میزان زیان خریدار اختیار خرید تنها به صد تومان قیمت پرمیوم برای هر سهم محدود می‌شود.

برای مثال اگر قیمت سهم پایه قرارداد اختیار خرید در زمان سررسید در بازار مربوطه برابر با ۸۰۰ تومان باشد. این فرد می‌تواند سهام مربوطه را با قیمتی ارزان‌تر از قیمت اعمال از بازار خریداری کند. بنابراین قرارداد اختیار خرید را اعمال نمی‌کند.

مثالی برای محاسبه سود خریدار اختیار معامله خرید

برای اینکه متوجه شویم خریدار اختیار معامله خرید در چه زمانی سود می‌کند فرض کنید قیمت سهامی در حال حاضر ۱۶۰۰ تومان است. در صورتی که قیمت قید شده در قرارداد اختیار معامله برای خرید دارایی پایه برابر با ۱۹۰۰ تومان باشد. در صورتی خریدار اختیار معامله از خرید اختیار معامله مربوطه سود می‌کند که در زمان سررسید قیمت دارایی پایه در بازار از مجموع قیمت پرداختی بابت خرید قرارداد اختیار معامله خرید و قیمت خرید قید شده در قرارداد اختیار معامله خرید بیشتر باشد.

بنابراین اگر در مثال ذکر شده قیمت دارایی پایه در بازار برای سهام مورد نظر برابر با ۲۶۰۰ تومان شود و خریدار این قرارداد با قیمت پرمیوم ۷۰ تومان خریده باشد، در این صورت این فرد می‌تواند دارایی پایه را با قیمت ۱۹۰۰ تومان از فروشند بخرد و آن را با قیمت ۲۶۰۰ تومان در بازار بفروشد و از این معامله سود کند. در ادامه نحوه محاسبه سود در خرید قرارداد اختیار معامله خرید را شرح می‌دهیم.

نحوه محاسبه سود اختیار معامله خرید

در قراردادهای اختیار معامله خرید قیمتی در قرارداد ذکر می‌شود که خریدار اختیار معامله می‌تواند دارایی پایه را با آن قیمت از فروشنده بخرد که در اصطلاح به آن قیمت اعمال می‌گویند. بنابراین برای اینکه بتوانیم میزان سود خریدار قرارداد اختیار معامله خرید را در صورت پیش‌بینی روند بازار مشخص کنیم، می‌بایست اختلاف قیمت بازار دارایی پایه در زمان سررسید را با قیمت اعمال محاسبه کنیم و از این مقدار قیمت پرمیوم را کم کنیم.

حاصل برابر با میزان سود خریدار قرارداد اختیار معامله خرید است. برای مثال اگر بخواهیم میزان سود تریدر را در مثال قبلی محاسبه کنیم در ابتدا می‌بایست قیمت بازار را که برابر با ۲۶۰۰ تومان است را از قیمت اعمال ۱۹۰۰ تومان کم کنیم. حاصل برابر ۷۰۰ تومان می‌شود. در ادامه می‌بایست قیمت پرمیوم که برابر ۷۰ تومان است را از ۷۰۰ تومان کم کنیم که حاصل جدید برابر با ۶۳۰ تومان می‌شود.

نحوه عملکرد اختیار معامله خرید

برای اینکه درک بهتری از نحوه کارکرد قرارداد اختیار معامله پیدا کنید فرض کنید که فردی روندهای قیمت برای سهامی را صعودی پیش‌بینی می‌کند، اما به‌دلیل نداشتن سرمایه کافی یا عدم پذیرش ریسک مربوطه نمی‌خواهد سهام مربوطه را خریداری کند. در این حالت یکی از گزینه‌هایی که افراد می‌توانند استفاده کنند، استفاده از قرارداد اختیار معامله خرید است.

با استفاده از قرارداد اختیار معامله خرید، افراد می‌توانند دارایی پایه موردنظر خود را همانند سهام در تاریخ و قیمت مشخصی از فروشنده خریداری کند. با استفاده از قرارداد اختیار معامله خرید، فروشنده قرارداد اختیار معامله خرید متعهد می‌شود در صورتی که فرد بخواهد از اختیار خرید خود استفاده کند، دارایی پایه را با قیمت قید شده در قرارداد به خریدار بفروشد. در این حالت فروشنده ملزم است بدون توجه به قیمت دارایی پایه در بازار، دارایی قید شده به‌عنوان دارایی پایه را با قیمت ذکر شده در قرارداد اختیار معامله به خریدار بفروشد.

کسب سود از نوسانات پرمیوم

افرادی که اختیار معامله خرید را می‌خرند می‌توانند قبل از تاریخ سررسید آن را بفروشند. برای مثال فردی که قرارداد اختیار معامله خرید را در مثال قبلی با قیمت پرمیوم ۷۰ تومان خریده است، می‌تواند قرارداد مربوطه را در قیمت‌های پرمیوم بالاتری بفروشد. در صورتی که قیمت دارایی پایه بالاتر رود قیمت پرمیوم آن افزایش پیدا می‌کند.

برای مثال اگر قیمت پرمیوم از ۷۰ تومان به ۸۵ تومان افزایش پیدا کند، در این حالت دارنده قرارداد اختیار معامله خرید می‌تواند قرارداد را با قیمت پرمیوم ۸۵ تومان بفروشد و از اختلاف قیمت خرید و فروش قرارداد کسب سود کند.

میزان ضرر خریدار اختیار معامله خرید

زمانی که قیمت دارایی پایه در زمان سررسید قرارداد اختیار معامله خرید از قیمت اعمال آن کمتر شود، در این حالت خریدار اختیار معامله خرید تنها به میزان مبلغی که بابت پرمیوم پرداخت کرده است، در معامله موردنظر زیان می‌کند. این موضوع به این دلیل است که خریدار در این صورت از اختیار خرید خود استفاده نمی‌کند و تنها ضرری که متحمل می‌شود، مقدار پرمیوم پرداختی بابت خرید حق اختیار خرید است. توجه به این نکته ضروری است که در صورت پیش‌بینی درست روند قیمت دارایی پایه، میزان سود خریدار قرارداد اختیار معامله خرید می‌تواند با افزایش قیمت دارایی پایه در بازار افزایش یابد.

فروش اختیار خرید

فروشنده اختیار خرید متعهد می‌شود تا با دریافت پرمیوم، در صورت تمایل خریدار اختیار خرید، دارایی پایه را در زمان سررسید با قیمت اعمال تعیین‌شده به خریدار بفروشد. فروشنده اختیار خرید زمانی که بازار مطابق با تحلیل پیش‌ رود و نزولی شود، به میزان پرمیوم دریافتی سود می‌کند.

اما در صورتی که بازار برخلاف پیش‌بینی او روندی صعودی داشته باشد، در این حالت فروشنده اختیار خرید به‌صورت اهرمی زیان می‌‌کند. بنابراین در این حالت سود تنها محدود به مبلغ پرمیوم است ولی در صورت پیش‌بینی نادرست زیان می‌تواند نامحدود شود. برخی تریدرها ممکن است با توجه به استراتژی‌های معاملاتی از این پوزیشن استفاده کنند ولی استفاده از فروش اختیار خرید به مهارت و تجربه بالایی نیاز دارد و به افراد تازه‌کار توصیه نمی‌شود.

قرارداد اختیار معامله فروش چیست؟

قرارداد اختیار فروش نوعی قرارداد است که بین خریدار و فروشنده تنظیم می‌شود که در آن شرایط قرارداد از قبیل مشخصات دارایی پایه و زمان سررسید قرارداد مشخص می‌شود. خریدار اختیار فروش با پرداخت مبلغی به فروشنده اختیار فروش این اختیار را پیدا می‌کند تا دارایی پایه را در تاریخ سررسید با قیمت اعمال تعیین‌شده به فروشنده قرارداد بفروشد. از سویی دیگر فروشنده اختیار فروش نیز با دریافت مبلغ پرمیوم متعهد می‌شود تا در صورت اعمال اختیار فروش توسط خریدار قرارداد، نسبت به خرید دارایی پایه در قیمت اعمال تعیین‌شده اقدام کند.

نحوه خروج از قراداد اختیار فروش

همان‌طور که در تعریف قرارداد اختیار فروش ذکر شد، قرارداد اختیار فروش قراردادی بین دو طرف خریدار و فروشنده است که شرایطی را برای طرفین ایجاد می‌کند. بنابراین قرارداد اختیار فروش نیز همانند قرارداد اختیار خرید از یک سو دارای خریدار و از سویی دیگر دارای فروشنده است که این قرارداد را با قیمت پرمیوم معامله می‌کنند.

در این حالت هر کدام از طرفین قرارداد اختیار فروش می‌تواند از قرارداد فروش خارج شود. نحوه خروج از قرارداد اختیار فروش نیز همانند خروج از قرارداد اختیار معامله خرید است. بنابراین خریداران اختیار فروش می‌توانند با فروش همان تعداد قرارداد خریداری شده از قرارداد خارج شود. از سویی دیگر نیز فروشنده قرارداد اختیار فروش می‌تواند با خرید همان تعداد قرارداد فروش، از قرارداد موردنظر خارج شود.

خرید اختیار معامله فروش چیست؟

زمانی که تریدرها روند سهام یا دارایی پایه را نزولی پیش‌بینی می‌‌کنند می‌توانند از استراتژی خرید اختیار معامله فروش استفاده کنند. در این حالت افرادی که قرارداد اختیار معامله فروش را خریداری می‌‌کنند می‌توانند با استفاده از خرید اختیار فروش از روندهای نزولی بازار کسب سود کنند. برای مثال فرض کنید خریدار اختیار معامله فروش با پرداخت ۳۵ تومان اختیار فروش دارایی پایه‌ای را خریداری می‌کند.

قیمت اعمال قید شده در قرارداد اختیار فروش برابر با ۱۸۰۰ تومان است. قیمت دارایی پایه در زمان خرید اختیار فروش برابر با ۱۵۰۰ تومان است. خریدار اختیار معامله فروش با انجام تحلیل متوجه می‌شود که احتمال شروع روند نزولی قیمت برای دارایی پایه مربوطه وجود دارد. بنابراین با پرداخت مبلغی اختیار فروش دارایی پایه مربوطه را در قیمت ۱۸۰۰ تومان به‌دست می‌آورد.

در این حالت در صورتی که پیش‌بینی تریدر درست باشد و قیمت دارایی پایه مربوطه کاهش پیدا کند و از قیمت اعمال کمتر شود، خریدار اختیار معامله فروش سود می‌کند. بنابراین در صورتی که در مثال ذکر شده قیمت دارایی پایه از ۱۵۰۰ تومان به ۱۲۰۰ تومان کاهش پیدا کند. در این حالت خریدار قرارداد اختیار معامله فروش می‌تواند با استفاده از حق فروش خود در قیمت ۱۸۰۰ تومان از روند نزولی بازار کسب سود کند.

نحوه سود در خرید اختیار معامله فروش

زمانی که قیمت‌ دارایی پایه با توجه به پیش‌بینی خریدار اختیار معامله فروش نزولی شود، در این صورت با توجه به میزان ریزش قیمت دارایی پایه، خریدار اختیار معامله فروش سود می‌کند. میزان سود خریدار اختیار معامله فروش نیز به این صورت محاسبه می‌شود که اختلاف قیمت اعمال با قیمت دارایی پایه در زمان سررسید در بازار محاسبه می‌شود و از این مقدار مبلغ پرمیوم پرداختی کم می‌شود.

برای درک بهتر نحوه محاسبه میزان سود از خرید قرارداد اختیار معامله فروش مثال قبلی را در نظر بگیرید. در مثال قبلی قیمت دارایی پایه در زمان سررسید به ۱۲۰۰ تومان کاهش یافته است. در این مثال با توجه به اینکه قیمت اعمال قید شده در قرارداد اختیار فروش برابر با ۱۸۰۰ تومان است، بنابراین خریدار قرارداد اختیار معامله فروش این اختیار را دارد تا دارایی پایه را با قیمت ۱۸۰۰ تومان بفروشد و فروشند قرارداد اختیار معامله فروش نیز متعهد است دارایی پایه مربوطه را با قیمت اعمال مربوطه از خریدار قرارداد اختیار معامله فروش بخرد.

بنابراین در این مثال با وجود اینکه قیمت دارایی پایه در زمان سررسید در بازار برابر با ۱۲۰۰ تومان است، اما فروشنده قرارداد اختیار معامله فروش می‌بایست دارایی پایه را به قیمت اعمال ۱۸۰۰ تومان از خریدار اختیار معامله فروش بخرد. از سویی دیگر خریدار قرارداد اختیار معامله فروش می‌تواند دارایی پایه مربوطه را با قیمت ۱۲۰۰ تومان از بازار خریداری کند و با توجه به قرارداد اختیار فروش آن را به قیمت اعمال ۱۸۰۰ تومان بفروشد. در این حالت به‌ازای هر واحد از دارایی پایه ۶۰۰ تومان سود می‌کند. با توجه به اینکه در این مثال مبلغ ۳۵ تومان بابت پرمیوم پرداخت کرده است بنابراین میزان سود حاصل برابر با ۵۶۵ تومان می‌شود.

بیمه کردن سهام با خرید اختیار معامله

یکی از کاربردهای قراردادهای اختیار معامله برای سرمایه‌گذاران و تریدرها، امکان بیمه کردن سهام خریداری شده توسط خرید قراردادهای اختیار معامله است. در این حالت افراد می‌توانند قراردادهای اختیار فروش سهام‌های موردنظر را در قیمت موردنظر خریداری کنند. در این حالت در صورتی که سهام خریداری شده روندی نزولی را شروع کند، خریدار اختیار فروش می‌‌تواند در قیمت اعمال موردنظر سهام خود را بفروشد.

فروش اختیار معامله فروش چیست؟

فروشنده‌های اختیار فروش در واقع نظری مخالف برای کاهش قیمت دارند. این افراد ممکن است بازار مربوطه را صعودی پیش‌بینی کنند. بنابراین از این پوزیشن استفاده می‌کنند. فروشنده اختیار فروش در ازای دریافت مبلغی از خریدار اختیار فروش خود را متعهد می‌کند تا در صورت تمایل خریدار اختیار معامله فروش در تاریخ سررسید قرارداد با قیمت اعمال مشخص‌شده دارایی پایه را از خریدار اختیار فروش بخرد.

برای مثال فروشنده اختیار فروش نماد خودرو با قیمت اعمال ۲۵۰۰ ریال در تاریخ سررسید ۱۴۰۲/۱۱/۱۰ با دریافت مبلغ پرمیوم متعهد می‌شود تا نماد پایه این قرارداد را در صورت اعمال قرارداد توسط خریدار در تاریخ سررسید ۱۴۰۲/۱۱/۱۰ و در قیمت ۲۵۰۰ ریال از خریدار اختیار فروش بخرد.

اما نکته‌ای که در انجام معاملات اختیار معامله وجود دارد این است که فروشندگان اختیار معامله که اختیار خرید یا اختیار فروش را می‌فروشند، می‌بایست به این نکته توجه کنند که در واقع با دریافت پرمیوم اختیار انجام معامله را به خریدار می‌دهند. با این کار ممکن است میزان ضرر زیادی را تجربه کنند.

بنابراین تا زمانی که تجربه و مهارت لازم را کسب نکرده‌اید، فروشنده اختیار معامله نباشید. فروشنده اختیار فروش نیز در صورت پیش‌بینی درست تنها به همان مقدار پرمیوم دریافتی سود کسب می‌کند. در صورتی که پیش‌بینی نادرستی داشته باشد نیز می‌تواند زیان نامحدودی را تجربه کند.

فروش قرارداد اختیار معامله فروش

افرادی که قرارداد اختیار معامله فروش را دارند همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم می‌توانند قبل از تاریخ سررسید از قرارداد فروش خارج شوند. این افراد برای خارج شدن از قرارداد اختیار معامله فروش در واقع این قراردادها را می‌فروشند. بنابراین دارندگان قراردادهای اختیار فروش می‌توانند این قراردادها را با قیمت پرمیوم جدید به خریداران بفروشند. بنابراین در این حالت فروشنده قرارداد اختیار فروش می‌تواند از طریق نوسان‌گیری قیمت پرمیوم قراردادها از این بازار کسب سود کند.

بنابراین فروش قرارداد اختیار معامله فروش نیز همانند فروش قرارداد اختیار معامله خرید امکان‌پذیر است. در این حالت فردی که قرارداد اختیار معامله فروش را دارد در صورت افزایش قیمت پرمیوم می‌تواند آن را بفروشد و از اختلاف قیمت خرید و فروش قرارداد اختیار معامله فروش کسب سود کند.

زمانی که قیمت دارایی پایه نزولی شود، قیمت پرمیوم قرارداد اختیار معامله فروش افزایش پیدا می‌کند و افراد می‌توانند از فروش قرارداد اختیار معامله سود کنند. برای مثال در مثال قبلی فردی قرارداد اختیار معامله فروش را با قیمت ۳۵ تومان خریده است. در این حالت فرض کنید قیمت دارایی پایه کاهش پیدا می‌کند و قیمت پرمیوم به ۵۰ تومان می‌رسد. در این حالت فرد دارنده قرارداد اختیار معامله می‌تواند با فروش آن از اختلاف قیمت پرمیوم استفاده کند.

موقعیت‌های معاملاتی در آپشن

موقعیت‌های معاملاتی در قراردادهای اختیار معامله با توجه به پوزیشن‌های معاملاتی لانگ و شورت مربوط به قراردادهای اختیار معامله تعریف می‌شوند. همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد در بازار آپشن دو نوع قرارداد اختیار معامله وجود دارد. یکی از آن‌ها قرارداد اختیار معامله خرید است و دیگری قرارداد اختیار معامله فروش.

در بازار آپشن افراد می‌توانند هر کدام از این قراردادها را بخرند یا بفروشند. به‌عبارت دیگر افراد می‌توانند با توجه به تحلیل بازار مربوطه هر کدام از این قراردادها را معامله کنند. بنابراین افرادی که این قراردادها را در اختیار دارند نیز می‌توانند با توجه به تحلیل بازار مربوطه هر کدام از آن‌ها را بفروشند.

به موقعیت‌های معاملاتی خرید در اصطلاح پوزیشن معاملاتی لانگ و به موقعیت‌های معاملاتی فروش، پوزشن‌های معاملاتی شورت می‌گویند که با توجه به قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش در مجموع چهار موقعیت معاملاتی برای قراردادهای اختیار معامله می‌توان در نظر گرفت.

نحوه پوزیشن‌گیری در آپشن

با توجه به اینکه برای هر کدام از قراردادهای اختیار معامله خرید و اختیار معامله فروش می‌توان پوزشن‌های خرید و فروش باز کرد، بنابراین برای اینکه بتوانیم نحوه پوزیشن‌گیری در قراردادهای آپشن را پیدا کنیم می‌توانیم از تکنیک مثبت و منفی کردن خرید و فروش استفاده کنیم.

در این حالت خریدها را مثبت و فروش‌ها را منفی در نظر می‌گیریم. بنابراین برای اینکه متوجه شویم در چه بازاری باید خریدار یا فروشنده کدام اختیار معامله باشیم می‌توانیم از روش مثبت و منفی استفاده کنیم که با توجه به این موضوع برای انجام معاملات آپشن چهار حالت داریم که در ادامه هر کدام را شرح می‌دهیم.

از سویی دیگر برای درک بهتر این موضوع می‌‌توانیم از روش دیگری نیز استفاده کنیم. در این حالت خریدار را معادل موافق و فروشنده را معادل مخالف قرار می‌دهیم. از سویی دیگر قرارداد اختیار خرید را معادل رشد بازار و قرارداد اختیار فروش را معادل بازار نزولی فرض می‌کنیم. در این حالت می‌توانیم نحوه موقعیت‌گیری تریدرها را با توجه به تحلیل بازار سهام پایه متوجه شویم. برای درک بهتر این موضوع در ادامه هر کدام از این موقعیت‌گیری‌ها را شرح می‌دهیم.

خرید اختیار معامله خرید

یکی از پوزیشن‌های معاملاتی می‌تواند خرید قرارداد اختیار معامله خرید باشد. در این حالت با توجه به وجود دو خرید می‌توانیم بگوییم مثبت در مثبت برابر با مثبت می‌شود. این موضوع به این معنی است که در روندهای صعودی بازار با انتخاب پوزیشن خرید اختیار معامله خرید می‌توانیم سود کنیم.

برای درک بهتر می‌توانیم این‌گونه برای خود تعریف کنیم که اختیار خرید را معادل رشد و خریدار را به‌معنای موافق درنظر بگیریم. در این حالت خریدار اختیار معامله خرید را با این فرض می‌توانیم معادل موافق رشد بازار معنی کنیم. بنابراین افرادی که با توجه به تحلیل بازار سهام پایه آن را صعودی ارزیابی کرده‌اند می‌توانند خریدار اختیار خرید باشند.

فروش اختیار معامله خرید

فروش اختیار معامله خرید نیز نوع یکی دیگر از پوزیشن‌های معاملاتی در بازار آپشن است. سوالی که مطرح می‌شود این است که در چه زمانی تریدرها می‌بایست از این پوزیشن استفاده کنند. به عبارت دیگر در کدام بازار صعودی یا نزولی برای کسب سود می‌توانند از فروش اختیار خرید استفاده کنند.

در جواب این سوال می‌توانیم از همان روش مثبت و منفی کردن استفاده کنیم. در این حالت با توجه به اینکه فروش منفی و اختیار معامله خرید مثبت است، بنابراین منفی در مثبت برابر با منفی است. منفی شدن حاصل به این معنی است که تریدرها در بازارهای نزولی برای کسب سود می‌توانند از فروش اختیار معامله خرید استفاده کنند.

برای فروش اختیار خرید می‌توانیم فروشنده را معادل مخالف و اختیار خرید را نیز معادل رشد درنظر بگیریم. در این حالت فروش اختیار خرید را می‌توانیم مخالف رشد معنی کنیم. در این حالت افرادی که پیش‌بینی روند نزولی دارند می‌توانند فروشنده اختیار خرید باشند.

خرید اختیار معامله فروش

پوزیشن معاملاتی دیگری که در بازار آپشن وجود دارد، خرید اختیار معامله فروش است. برای اینکه بتوانیم روندی که باعث سودآوری در این پوزیشن می‌شود را با استفاده از روش ذکر شده شناسایی کنیم، همانند پوزیشن‌های قبلی از روش مثبت در منفی استفاده می‌کنیم. برای این منظور خرید را مثبت و اختیار معامله فروش را منفی در نظر می‌گیریم.

بنابراین با توجه به اینکه مثبت در منفی، برابر منفی است، بنابراین در بازارهایی که روند نزولی دارند می‌توانیم با استفاده از پوزیشن‌های خرید اختیار معامله فروش سود کسب کنیم. خریدار اختیار معامله فروش را نیز برای درک بهتر می‌‌توانیم این‌گونه معادل‌سازی کنیم که خریدار را موافق و اختیار فروش را نیز معادل ریزش قیمت قرار دهیم. در این حالت خریدار اختیار فروش را می‌توانیم موافق ریزش قرار دهیم.

فروش اختیار معامله فروش

پوزیشن فروش اختیار معامله فروش نیز از دو فروش تشیکل شده است. با توجه به اینکه فروش‌ها را منفی در نظر می‌گیریم، بنابراین در این حالت منفی در منفی، مثبت می‌شود. مثبت نیز به معنی بازار صعودی است. بنابراین در بازارهای صعودی می‌توانیم از پوزیشن فروش اختیار معامله فروش استفاده کنیم.

برای درک بهتر پوزیشن فروش اختیار معامله فروش نیز می‌توانیم به این ترتیب معادل‌سازی کنیم که فروشنده را مخالف و اختیار معامله فروش را نیز معادل بازار نزولی در نظر بگیریم. در این حالت فروشنده اختیار معامله فروش را می‌توانیم معادل مخالف بازار نزولی حساب کنیم. بنابراین افرادی که از این پوزیشن معاملاتی استفاده می‌کنند، تحلیل آن‌ها از بازار دارایی پایه قرارداد مربوطه بازاری افزایشی است.

نماد اختیار معامله در بورس

اختیار معامله خرید را با استفاده از حرف ض در ابتدای نماد سهام مربوطه مشخص می‌کنند. برای مثال نماد اختیار معامله خرید برای نماد «فملی» را با «ضملی» نمایش می‌دهند. نماد اختیار معامله فروش را نیز با استفاده از حرف ط به ابتدای نماد معاملاتی سهام مربوطه مشخص می‌کنند.

بنابراین در تابلوی معاملات در بورس زمانی که ابتدای نمادی با ض شروع شود به‌معنای این است که نماد موردنظر مربوط به قرارداد اختیار خرید است. در صورتی که در ابتدای نماد موردنظر حرف ط باشد، به این معنی است که نماد موردنظر، نماد معاملاتی برای قرارداد اختیار معامله فروش است.

سه حرف بعدی که پس از این حروف می‌آید نیز معمولا نماینده دارایی پایه در قرارداد اختیار معامله است. برای مثال نماد معاملاتی اختیار خرید سهام ایران‌خودرو را با ضخود نشان می‌دهند. نماد معاملاتی قرارداد اختیار معامله خرید سهام ایران‌خودرو می‌تواند به‌صورت «ضخود ۱۲۰۵» باشد که عدد ۱۲ مربوط به ماه اسفند و ۰۵ نیز مربوط به کد قرارداد است. بنابراین دو رقم سمت چپ نماینده ماه سررسید قرارداد است.

دو رقم بعدی که پس از ارقام مربوط به ماه سررسید در نماد اختیار معامله مشاهده می‌شود نیز همان‌طور که اشاره شد مربوطه به کد قرارداد در زنجیره قراردادهای اختیار معامله است. برای اینکه بتوانید اطلاعات لازم را از تابلوهای معاملاتی در بورس به‌دست آورید، می‌توانید از فیلم آموزش تابلوخوانی در بورس و بازار سهام فرادرس از لینک زیر استفاده کنید.

• فیلم آموزش تابلوخوانی در بورس و بازار سهام فرادرس

قیمت خرید دارایی پایه در نماد

قیمت خرید دارایی پایه در نماد معاملاتی اختیار معامله پس از نام دارایی پایه ذکر می‌شود و به ریال است. برای مثال نماد اختیار خرید دارایی فولاد را با اختیارخ‌فولاد۱۴۰۰۰ نمایش می‌دهند که در ابتدای نماد، ذکر شدن اختیارخ بیان‌گر نوع قرارداد اختیار معامله است و فولاد نام دارایی پایه و عدد ۱۴۰۰۰ مربوط به قیمت اعمال قرارداد در تاریخ مشخص است. همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم هر قرارداد دارای تاریخ سررسید است که در ادامه آن را در نماد معاملاتی قراردادهای اختیار شرح می‌دهیم. برای این منظور در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که تاریخ اجرای قرارداد اختیار معامله چیست و این تاریخ را در نماد معاملاتی مربوطه توضیح می‌دهیم.

تاریخ اجرای قرارداد در نماد

تاریخ اجرای قرارداد در نماد همان تاریخ سررسید است که در نماد معاملاتی قراردادهای اختیار پس از قیمت اعمال نوشته می‌شود. برای مثال در همان مثال قبلی در ادامه نماد اختیار خرید دارایی پایه فولاد تاریخ سررسید قرار دارد. بنابراین نماد مربوطه به شکل اختیارخ‌‌فولاد۱۴۰۰۰ ۱۴۰۰/۰۸/۱۵ نمایش داده می‌شود که در آن تاریخ ۱۴۰۰/۰۸/۱۵ مربوط به تاریخ سررسید است.

زمان باز و بسته شدن بازار اختیار معامله

زمان باز و بسته شدن بازار قراردادهای اختیار معامله همانند زمان باز و بسته شدن دارایی پایه آن قرارداد است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، هر قراداد اختیار معامله بر روی دارایی پایه‌ای تنظیم می‌شود. با توجه به اینکه بازار قراردادهای اختیار معامله از بازار مربوط به دارایی پایه متفاوت است، بنابراین ممکن است این سوال مطرح شود که در چه زمانی می‌توان قراردادهای اختیار معامله را خرید و فروش کرد.

زمان باز و بسته شدن بازار دارایی پایه همان زمانی است که تریدرها می‌توانند قرارداد اختیار معامله آن را نیز معامله کنند. برای مثال زمان انجام معاملات قراردادهای اختیار معامله برای ضملی که نماد قراردادهای اختیار معامله سهم فملی است، مطابق با زمان انجام معاملات سهم فملی است.

بنابراین زمانی که نماد سهم پایه قراردادهای اختیار معامله در شرایطی همانند برگزاری مجمع عمومی بسته شود، نماد اختیار معامله سهم مربوطه نیز در همان زمان بسته می‌شود و با بازگشایی نماد مربوطه، نماد قراردادهای اختیار معامله آن سهم نیز برای انجام معاملات باز می‌شود. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که سایت قرارداد اختیار معامله چیست و تابلوی قراردادهای اختیار معامله را شرح می‌دهیم.

سایت اختیار معامله

پس از اینکه با معنی اختیار معامله و نحوه عملکرد آن آشنا شدید، ممکن است این سوال مطرح شود که چگونه اختیار معامله انجام دهیم یا سایت انجام اختیار معامله کدام است. برای پاسخ به این سوال‌ها به این نکته توجه کنید که امروزه این امکان وجود دارد تا از طریق پلتفرم‌هایی که برخی از کارگزاری‌های بورسی در اختیار شما قرار می‌دهند، بتوانید معاملات اختیار معامله را انجام دهید.

بنابراین وب‌سایت اختیار معامله همان پلتفرم معاملاتی است که کارگزاری‌ها در اختیار تریدرها قرار می‌دهند. اما برای انجام معاملات اختیار معامله می‌بایست معامله‌گران با تماس با کارگزاری مربوطه امکان انجام معاملات اختیار را در پلتفرم مربوطه ایجاد کنند.

تابلوی قرارداد اختیار معامله چیست؟

تابلوی قراردادهای اختیار معامله همانند تابلوی نمادهای بورسی دیگر اطلاعات مختلفی از بازه قیمتی و حجم معاملات در اختیار تریدرهای این بازار قرار می‌دهد.

لیست نمادهای اختیار معامله

برای این که بتوانید فهرست نمادهای اختیار معامله فعال را مشاهده کنید می‌توانید از وب‌سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران «+» استفاده کنید. همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید با انتخاب گزینه نمای بازار اختیار معامله می‌توانید فهرست این نمادها به همراه اطلاعات مربوطه را مشاهده کنید.

لیست نمادهای اختیار معامله در کارگزاری

برای اینکه افراد بتوانند قراردادهای اختیار معامله را خرید و فروش کنند، همانند معاملات سهام و دیگر دارایی‌ها نیاز دارند تا در ابتدا نماد معاملاتی قرارداد مربوطه را شناسایی کنند تا بتوانند با انتخاب آن سفارش خود را در کارگزاری ثبت کنند. برای این منظور می‌توانید از طریق پلتفرم معاملاتی کارگزاری انتخابی به قسمت قراردادهای اختیار معامله مراجعه کنید و فهرست نمادهای اختیار معامله موجود را مشاهده کنید.

جستجوی نماد در وب‌سایت tsetmc

زمانی که نماد اختیار معامله را در وب‌سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران«+» جستجو می‌کنیم، با باز شدن صفحه مربوط به اطلاعات نماد، مشاهده می‌کنیم که نماد اختیار معامله از سه بخش تشکیل شده است. برای مثال در تصویر زیر زمانی که در قسمت بالای صفحه مشخصات نماد به‌صورت اختيارخ اهرم-13000-1403/01/22 (ضهرم0101) نشان داده می‌شود، به این معنی است که نماد مربوط به اختیار خرید اهرم است و قیمت اعمال آن ۱۳۰۰۰ ریال است.

تاریخی که در ادامه مشاهده می‌کنید نیز مربوط به تاریخ سررسید این نماد است. موضوع مهم دیگری که از بررسی قرارداد اختیار معامله در این مثال می‌توانیم متوجه شویم این است که هر قرارداد اختیار در این مثال برابر هزار سهم است. برای مثال اگر فردی بخواهد یک میلیون سهم از بازار بورس خریداری کند، می‌بایست هزار قرارداد اختیار را خریداری کند. یا برای خرید ده‌هزار سهم از بورس می‌بایست ده قرارداد اختیار خریداری شود.

نحوه استفاده از قراردادهای اختیار معامله

از قراردادهای اختیار معامله در موارد زیر استفاده می‌شود که در ادامه هر کدام را شرح می‌دهیم.

• نوسان‌گیری از قرارداد اختیار معامله
• خرید برای اعمال در سررسید
• بستن کف ضرر با قرارداد اختیار معامله

نوسان‌گیری از قرارداد اختیار معامله

قراردادهای اختیار معامله در بازار مشتقه خرید و فروش می‌شوند. این قراردادها با قیمت پرمیوم معامله می‌شوند. با توجه به اینکه این قیمت در زمان‌های مختلف تغییر می‌کند، بنابراین تریدرها می‌توانند با خرید و فروش قراردادهای اختیار معامله از این بازار کسب سود کنند.

خرید برای اعمال در سررسید

افرادی نیز قراردادهای اختیار معامله را به قصد اعمال در زمان سررسید خریداری می‌کنند. این افراد می‌توانند با پرداخت مبلغی به‌عنوان قیمت پرمیوم اختیار خرید یا فروش دارایی یا سهام مربوطه را کسب کنند.

بستن کف ضرر با قرارداد اختیار معامله

یکی از قابلیت‌هایی که تریدرها می‌توانند با استفاده از قراردادهای اختیار معامله انجام دهند، محدود کردن ضرر در نوسانات قیمت در بازار است. بنابراین زمانی که تریدرها از قراردادهای اختیار معامله استفاده می‌کنند می‌توانند میزان ضرر خود را کنترل کنند. در این حالت خریداران قراردادهای اختیار معامله می‌توانند با پرداخت مبلغ پرمیوم میزان ضرر خود را در صورت پیش‌بینی نادرست از روند قیمتی بازار مربوطه به مقدار پرمیوم پرداختی محدود کنند. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که مدیریت ریسک قرارداد اختیار معامله چیست و یکی از استراتژی‌های مدیریت سرمایه را شرح می‌دهیم.

مدیریت ریسک قرارداد اختیار معامله چیست؟

مدیریت ریسک در قراردادهای اختیار معامله این امکان را به افراد می‌دهد تا بتوانند با استفاده از روش‌هایی مقدار ریسک ترید در معاملات اختیار معامله را کاهش دهند. تریدر قراردادهای اختیار معامله همان‌طور که در شرایطی می‌تواند سوداور باشد، اما از سویی دیگر یکی از انواع معاملات پر ریسک در بازارهای مالی محسوب می‌شود. بنابراین تریدرها می‌بایست مدیریت ریسک و سرمایه را در انجام این معاملات رعایت کنند.

یکی از روش‌های مدیریت ریسک با استفاده از مدیریت سرمایه در این معاملات انجام می‌شود. برای این منظور تریدرها می‌بایست تنها درصد مشخص و کمی از کل سرمایه در بورس را به این معاملات اختصاص دهند. بنابراین برای اینکه تریدرها بتوانند مقدار ضرر خود در انجام معاملات اختیار معامله را با استفاده از مدیریت سرمایه در ترید محدود کنند، می‌بایست از کل دارایی‌های اختصاصی به بازار بورس تنها ده الی پانزده درصد را به معاملات اختیار معامله اختصاص دهند.

در این حالت برای اینکه تریدرها بتوانند پوشش ریسک مناسبی برای سرمایه مربوط به معاملات اپشن داشته باشند، می‌توانند مابقی سرمایه خود را در صندوق‌های با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند. با استفاده از این استراتژی مدیریت سرمایه و ریسک، در صورتی که در انجام معاملات اختیار معامله دچار زیان شدند، با سود حاصل از سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت در بورس می‌توانند در مدت کوتاهی مثلا در عرض شش ماه زیان مربوطه را جبران کنند. برای آشنایی بیشتر با مدیریت ریسک و سرمایه در بازارهای مالی می‌توانید فیلم آموزش مدیریت حرفه ای ترید در بازار سرمایه فرادرس را از طریق لینک زیر مشاهده کنید.

• فیلم آموزش مدیریت حرفه ای ترید در بازار سرمایه فرادرس

مزایای قرارداد اختیار معامله

قراردادهای اختیار معامله فرصت‌های مناسبی را برای کسب درآمد در اختیار تریدرها قرار می‌دهند اما نکته مهمی که درباره این نوع قراردادها وجود دارد لزوم کسب دانش و مهارت در استفاده از این ابزار است. برای آشنایی بیشتر با قابلیت‌های بازار آپشن در ادامه این مطلب برخی از مزایای این بازار را شرح می‌دهیم.

نداشتن دامنه نوسان

یکی از مزایای بازارهای اختیار معامله نداشتن حد نوسان قیمت برای این بازار است. بنابراین محدودیتی برای رشد نمادهایی که در بازار اختیار معامله هستند، برای تریدرها وجود ندارد. بنابراین در بازارهای آپشن صف خرید یا فروش وجود ندارد. همان‌طور که در مطلب صف خرید و فروش در بورس در مجله فرادرس توضیح دادیم، این صف‌ها به‌دلیل داشتن محدودیت روزانه در نوسان قیمت در بازار سهام ایران به‌وجود می‌آیند. اما با توجه به اینکه بازار اختیار معامله محدودیت نوسان قیمت ندارد بنابراین در برخی از موارد شاهد رشدهای چند برابری در نمادهای این بازار هستیم.

وجود بازاری دو طرفه

بازار دوطرفه به این معنی است که تریدرها در بازار اختیار معامله این امکان را دارند تا علاوه بر کسب سود از روندهای صعودی در این بازار از ریزش‌های قیمتی در بازار اختیار معامله نیز کسب سود کنند. در این حالت تریدرها می‌توانند برای کسب سود از روندهای نزولی در این بازار با پوزیشن‌های شورت از روندهای کاهشی بازار آپشن استفاده کنند.

زمانی که تریدری روند بازار را صعودی پیش‌بینی می‌کند می‌تواند با پوزیشن لانگ از روندهای صعودی کسب سود کند. این موضوع همانند خرید سهامی مستعد رشد در بازار سهام است. اما با توجه به قابلیت باز کردن پوزیشن‌های شورت در بازارهای اپشن، تریدرها می‌توانند از استراتژی‌های معاملاتی برای بازارهای خرسی در این بازار نیز استفاده کنند.

وجود اهرم در معاملات آپشن

وجود اهرم در معاملات آپشن این امکان را به تریدرها می‌دهد تا بتوانند با مبالغی کمتر، سودهای بیشتری را از بازار کسب کنند. بنابراین در صورتی که افراد بتوانند روندهای آتی در بازار مربوطه را به‌درستی پیش‌بینی کنند، این امکان را دارند تا با سرمایه‌ای کم سودهای چند برابری از بازار به‌دست آورند.

البته این موضوع، هم می‌تواند جزء مزایای این بازار محسوب شود و هم می‌تواند به‌عنوان یکی از معایب این بازار برای افراد کم تجربه محسوب شود. بنابراین در صورتی که افراد بتوانند پیش‌بینی‌های درستی از روندهای این بازار داشته باشند می‌توانند سودهای زیادی را از این بازار کسب کنند. اما از سویی دیگر افرادی که آموزش‌ها و مهارت‌های لازم برای انجام معاملات در این بازار را کسب نکرده‌اند، یا مدیریت ریسک و سرمایه مناسبی ندارند، به همان میزان استفاده از اهرم در معاملات ممکن است دچار زیان شوند.

معایب قراردادهای اختیار معامله

در کنار مزایای ذکر شده برای قراردادهای اختیار معامله، این قراردادها دارای معایبی نیز هستند که در ادامه برخی از آن‌ها را بیان می‌کنیم.

• ریسک بالای معاملات آپشن: یکی از مهم‌ترین معایب انجام معاملات در بازار قراردادهای اختیار معامله وجود ریسک بالا در انجام معاملات مربوطه است. انجام این معاملات مخصوصا برای فروشندگان قراردادهای اختیار معامله ریسک بالایی به‌همراه دارد.
• نقدینگی کم: یکی دیگر از معایب انجام معاملات در بازار قراردادهای اختیار معامله پایین بودن میزان نقدینگی در بازار آپشن است که مشکلاتی را در انجام معاملات برای تریدرها ایجاد می‌کند.

یادگیری گام به گام معاملات آپشن با فرادرس

برای یادگیری معاملات آپشن در ابتدا نیاز است تا با مفاهیم این بازار اشنا شوید. برخی از مفاهیم این بازار با مفاهیم مربوطه به بازار سهام و معاملات مربوطه مشترک است. بنابراین افرادی که هیچ زمینه‌ای درباره فعالیت در بازارهای مالی همانند بورس ندارند، در ابتدا توصیه می‌شود مفاهیم اولیه بازار سرمایه را فرا بگیرند و برای مدتی در بازار بورس فعالیت کنند.

این موضوع به این دلیل است که قراردادهای آپشن بر روی سهام شرکت‌ها تنظیم می‌شوند. بنابراین افرادی می‌توانند در بازار آپشن موفقیت بیشتری کسب کنند که توانایی تحلیل بازار سهام مربوطه را داشته باشد. این موضوع اهمیت کسب دانش و مهارت را در تحلیل بازارهای سهام بیان می‌کند. بنابراین برای یادگیری گام به گام معاملات آپشن با فرادرس در صورت تمایل می‌‌توانید از مجموعه‌ فیلم‌های آموزشی که در فهرست زیر مشاهده می‌کنید، برای آشنایی و کسب مهارت در این بازار استفاده کنید.

• فیلم آموزش سواد مالی برای افزایش سرمایه و دارایی فرادرس
• فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی فرادرس
• فیلم آموزش معاملات سکه و طلا در بورس فرادرس
• فیلم آموزش نوسان گیری در بورس فرادرس
• فیلم آموزش مدیریت حرفه ای ترید در بازار سرمایه فرادرس
• فیلم آموزش قراردادهای اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران فرادرس

علاوه بر فیلم‌های آموزشی بالا برای دسترسی به مجموعه‌ای کامل‌تر در ارتباط با این حوزه می‌توانید از لینک‌های زیر استفاده کنید.

• مجموعه فیلم‌های آموزش بورس و تحلیل تکنیکال فرادرس
• مجموعه فیلم‌های آموزش مدیریت مالی فرادرس

جمع‌بندی

در ابتدای این مطلب از مجله فرادرس قرارداد اختیار معامله را تعریف کردیم. برای این منظور برخی از مفاهیم پایه در قراردادهای اختیار معامله مانند دارایی پایه، قیمت اعمال قرارداد اختیار معامله، زمان سررسید، شیوه اعمال قرارداد و اندازه قرارداد را شرح دادیم. در ادامه درباره قراردادهای اختیار معامله در بورس توضیحاتی ارائه کردیم و قراردادهای اختیار معامله را در بازار مشتقه توضیح دادیم. انواع قراردادهای آپشن را شرح دادیم. برای این منظور در ابتدا قرارداد اختیار معامله خرید را توضیح دادیم.

سپس برخی از مفاهیم مربوطه همانند پرمیوم را شرح دادیم و محاسبه سود و زیان خریدار اختیار خرید را بیان کردیم. در ادامه نحوه عملکرد اختیار معامله خرید را شرح دادیم. سپس فروش اختیار خرید را بیان کردیم و توضیحاتی درباره وجه تضمین بیان کردیم. قرارداد اختیار فروش را شرح دادیم و نحوه خروج از قرارداد اختیار فروش را بیان کردیم. در ادامه خرید اختیار فروش و نحوه سود در خرید اختیار معامله فروش را بیان کردیم. سپس فروش اختیار فروش را شرح دادیم. در ادامه موقعیت‌های معاملاتی در آپشن را بیان کردیم و نحوه پوزیشن‌گیری در آپشن را شرح دادیم.

نماد اختیار معامله در بورس را توضیح دادیم و توضیحاتی درباره سایت اختیار معامله و لیست نمادهای اختیار معامله بیان کردیم. نحوه استفاده از قراردادهای اختیار معامله و مدیریت ریسک قراردادهای اختیار معامله را شرح دادیم. در پایان نیز مزایا و معایب قراردادهای اختیار معامله را توضیح دادیم و برای یادگیری گام به گام معاملات آپشن با فرادرس فیلم‌های آموزشی تهیه شده در فرادرس را معرفی کردیم.