اصطلاحات ارز دیجیتال که باید بدانید + توضیح به زبان ساده

بازار ارز دیجیتال در سال 2009 و با ارائه بیت کوین به عنوان اولین رمزارز غیرمتمرکز شکل گرفت. از آن زمان تا امروز ارزهای دیجیتال رشد زیادی تجربه کرده‌اند به طوری که امروزه هزاران ارز دیجیتال در بازار وجود دارد و هر روز نیز به تعداد آن‌ها اضافه می‌شود. رشد سریع این حوزه منجر به پیدایش اصطلاحات و مفاهیم نو و تازه‌ای در بازار شده است که آشنایی با آن‌ها برای فعالیت در بازار امری لازم و ضروری است. در این مقاله، به دنبال آشنایی با اصطلاحات ارز دیجیتال رایج و معرفی ساده و کامل اصطلاحات فنی، علمی و معاملاتی این حوزه هستیم.

آشنایی با اصطلاحات مقدماتی ارز دیجیتال رایج

بازار ارزهای دیجیتال را می‌توان از جنبه‌های مختلفی مورد بررسی قرار داد که در هر کدام از این جنبه‌ها کلمات و اصطلاحات ارز دیجیتال رایج زیادی وجود دارد. در این بخش از مقاله به بررسی اصطلاحات مقدماتی و پایه ارزهای دیجیتال می‌پردازیم.

ارز دیجیتال

«ارز دیجیتال» (Digital Currency) به ارزی گفته می‌شود که بر بستر دیجیتال ایجاد شده است و به شکل فیزیکی وجود ندارد. ارز دیجیتال باتوجه به تکنولوژی و مفاهیم استفاده شده در آن به سه نوع «ارز مجازی» (Virtual Currency)، «رمز ارز» (Cryptocurrency) و «ارز دیجیتال بانک مرکزی» (CBDC) تقسیم می‌شود. ایجاد ارز دیجیتال باعث شده است که هزینه‌های مربوط به تولید پول به صورت اسکناس و سکه از بین برود و جابجایی آن به راحتی انجام شود. بیشتر ارزهای دیجیتال شناخته شده از نوع رمزارز هستند و به همین دلیل معمولا این دو واژه به جای هم نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

رمز ارز

«رمز ارز» (Cryptocurrency) به دسته‌ای از ارزهای دیجیتال گفته می‌شود که از تکنیک‌های رمزنگاری برای تامین امنیت اطلاعات خود استفاده می‌کنند. رمزارزها می‌توانند به صورت متمرکز یا غیرمتمرکز ارائه شوند که بیت کوین به عنوان اولین رمزارز، از حالت غیرمتمرکز استفاده می‌کند. عدم دخالت دولت‌ها و نهادهای متمرکز در فرآیند تولید، تایید و ثبت تراکنش‌ها به صورت امن، جابجایی سریع پول همتا به همتا و امنیت بالای اطلاعات از جمله ویژگی‌های مثبت رمزارزها است. رمزارزها از تکنولوژی دفتر کل توزیع شده به خصوص بلاک چین برای ثبت تراکنش‌ها استفاده می‌کنند.

دفتر کل توزیع شده

تکنولوژی پایه و اصلی در ایجاد رمزارزها، «تکنولوژی دفتر کل توزیع شده» (Distributed Ledger Technology | DLT) است. منظور از دفتر کل توزیع شده، دفتر کل ثبت تراکنش‌ها است که یک نسخه از آن به صورت مشترک در دست همه کاربران است و همه کاربران می‌توانند با استفاده از آن امنیت اطلاعات را تامین کنند. دستکاری اطلاعات و یا از بین بردن آنها در این تکنولوژی بسیار سخت است. در دفتر کل توزیع شده با ایجاد یک شبکه غیرمتمرکز از تاییدکنندگان تراکنش، می‌توان به یک سیستم توزیع شده بدون نیاز به حضور نهاد واسطه دست پیدا کرد.

توافق اعتبارسنج‌های تراکنش‌ها برای دفتر کل توزیع شده غیرمتمرکز بسیار حیاتی و مهم است. این توافق باید بدون نیاز به اعتماد طرفین و با استفاده از ایده پاداش و مجازات انجام شود تا بیشتر کاربران به دنبال فعالیت درستکارانه باشند. معمولا پاداش فعالیت در این سیستم توکن‌های جدید شبکه و هزینه کارمزد تراکنش‌ها است و مجازات آن نیز از دست دادن توکن‌ها یا انرژی مصرف شده برای تایید تراکنش‌ها است. این تکنولوژی شامل روش‌های مختلفی از جمله «بلاک چین» (Blockchain)، «هولوچین» (Holochain) و «دگ» (DAG) است که کاربردی‌ترین آن‌ها تکنولوژی بلاک چین است.

بلاک چین

بلاک چین یکی از انواع تکنولوژی دفتر کل توزیع شده است که به عنوان یک پایگاه داده برای ثبت امن تراکنش‌ها به صورت غیرمتمرکز استفاده می‌شود. بلاک چین از بلاک‌های متعددی تشکیل می‌شود که هر کدام از آنها شامل اطلاعات تراکنش‌ها هستند. بلاک‌ها در بلاک چین توسط «توابع هش» (Hash fuctions) به یکدیگر متصل هستند. این اتصال به نحوی است که تغییر در اطلاعات مربوط به یک بلاک باعث تغییر مقدار هش و بی‌اعتبار شدن بلاک می‌شود. با توجه به اینکه هر بلاک شامل هش بلاک قبلی خود است، بی اعتبار شدن یک بلاک به معنی بی‌اعتبار شدن تمامی بلاک‌های بعد از آن است.

در صورتی که یکی از کاربران شبکه به دنبال تغییر اطلاعات در یک بلاک باشد باید دوباره تمامی بلاک‌های بعدی را استخراج کند و زنجیره را آن‌گونه که خودش می‌خواهد پیش ببرد که این مساله نیاز به انرژی و توان محاسباتی بالایی دارد. امنیت بلاک چین بسیار بالا است و با گذشت زمان امنیت اطلاعات قدیمی‌تر بیشتر نیز می‌شود. توجه داشته باشید که توافق در همه بلاک چین‌ها به یک صورت انجام نمی‌شود و بسته به مکانیزم توافق، روش‌های مختلفی برای بالا بردن امنیت شبکه و جلوگیری از دستکاری اطلاعات استفاده می‌شود.

بلاک و ارتفاع بلاک

هر بلاک در بلاک چین به عنوان واحد ثبت اطلاعات عمل می‌کند و شامل اطلاعات تراکنش‌ها و اطلاعات اتصال بلاک‌ها به یکدیگر است. حجم بلاک، تعداد تراکنش‌های داخل بلاک، زمان مورد نیاز برای ثبت بلاک همگی برای بلاک چین‌های مختلف متفاوت است. منظور از «ارتفاع بلاک» (Block Height) در یک بلاک چین تعداد بلاک‌هایی است که قبل از بلاک فعلی ایجاد شده است.

جستجوگر بلاک

«جستجوگر بلاک» (Block Explorer) وبسایتی است که در آن اطلاعات مربوط به تراکنش‌های صورت گرفته در یک بلاک چین نمایش داده می‌شود. با استفاده از جستجوگر بلاک، شفافیت اطلاعات برای تمامی افراد از سرتاسر دنیا ایجاد می شود و تمامی تراکنش‌های مربوط به کوین اصلی شبکه بلاک چین و توکن‌های ساخته شده بر روی آن قابل بررسی و ردیابی است. علاوه بر تراکنش‌ها، می‌توان از جستجوگر بلاک اطلاعات زیادی در مورد آدرس‌های نگه‌دارنده ارز دیجیتال و وضعیت استخراج آن به دست آورد.

رمزنگاری از اصطلاحات علمی ارز دیجیتال

یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال رایج «رمزنگاری یا کریپتوگرافی» (Cryptography) است که یک مفهوم کلی در علوم کامپیوتر است. رمزنگاری به علم و هنر تامین امنیت و حفظ حریم خصوصی هنگام ارسال اطلاعات گفته می‌شود. وجود رمزنگاری برای ایجاد ارتباط امن در بستر آنلاین ضروری است و بدون استفاده از تکنیک‌های رمزنگاری امکان هک اطلاعات بسیار بالا است. در رمزارزها اطلاعات ارسال شده جنبه مالی دارند و به همین دلیل امنیت اطلاعات و تراکنش‌ها در این حوزه از اهمیت زیادی برخوردار است. از رمزنگاری برای ایجاد کیف پول‌ دیجیتال، امضای دیجیتال و هم‌چنین روش‌هایی برای توافق کاربران و ماینرها شبکه استفاده می‌شود.

اصطلاح کوین ارز دیجیتال

در بازار رمزارزها، ارزهایی که برای مبادلات استفاده می‌شوند به دو نوع اصلی «کوین» (Coin) و «توکن» (Token) تقسیم می‌شوند. کوین به دسته‌ای از ارزهای دیجیتال اطلاق می‌شود که بلاک چین مخصوص خود را دارد. با این توضیح، رمزارزهایی مانند «بیت کوین»، «لایت کوین»، «ریپل»، «هارمونی وان»، «سولانا» و «کاردانو» همگی کوین محسوب می‌شوند زیرا سکه اصلی مربوط به یک بلاک چین مجزا هستند.

اصطلاح توکن ارز دیجیتال

نوع دوم رمزارزها با نام توکن شناخته می‌شود و به ارزهایی گفته می‌شود که با استفاده از قرارداد هوشمند بر روی یک بلاک چین ساخته می‌شوند و بلاک چین مخصوص به خود را ندارند. این توکن‌ها وظایف مختلفی از جمله تامین امنیت شبکه، حاکمیت و رای‌گیری را بر عهده دارند و در خرید و فروش آن‌ها کارمزد تراکنش به وسیله کوین بلاک چین پرداخت می‌شود. به عنوان مثال ارزهای «لینک»، «سلر» و «تتر» از جمله توکن‌های ساخته شده بر روی شبکه اتریوم هستند که کارمزد تراکنش آن‌ها در این شبکه توسط کوین اتریوم (ETH) پرداخت می‌شود.

ساخت توکن‌ها بر روی شبکه‌های بلاک چینی که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند امکان‌پذیر است و بسته به اینکه توکن بر روی چه شبکه‌ای ایجاد شده است می‌تواند ویژگی‌های متفاوتی مانند سرعت بالای ثبت تراکنش‌ها، هزینه پایین کارمزد تراکنش‌ها یا امنیت بالای تراکنش‌ها را داشته باشد.

تراکنش همتا به همتا

در سیستم‌های متمرکز مثل بانک‌ها هنگام انجام یک تراکنش، اطلاعات تراکنش ابتدا به سرورهای مرکزی بانک می‌رود تا بانک اطلاعات حساب طرف فرستنده و گیرنده را بررسی کند. در صورتی که امکان انجام تراکنش وجود داشته باشد، تراکنش تایید می‌شود و مبلغ مورد نظر به حساب گیرنده واریز می‌شود. در بیتشر شبکه‌های متمرکز مانند شبکه‌های اجتماعی، انتقال داده به این شکل انجام می‌شود.

در روش «همتا به همتا» (peer-to-peer) دیگر نهاد واسطه متمرکز برای بررسی تراکنش‌ها و اطلاعات وجود ندارد و اطلاعات به صورت مستقیم بین کاربران منتشر می‌شود. البته تایید این اطلاعات توسط سیستم غیرمتمرکزی از کاربران در سراسر دنیا انجام می شود. یکی از ویژگی‌های اصلی رمزارزها امکان انجام تراکنش‌های همتا به همتا با آن‌ها است.

بازار ارزهای دیجیتال بازار چند وجهی و پیچیده‌ای است که فعالیت در آن علاوه بر آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مقدماتی نیازمند بررسی ابعاد فنی و اقتصادی پروژه‌ها و آشنایی با معیارهای مهم آن‌ها است. به دلیل اهمیت این موضوع، «فرادرس» فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – تکمیلی را تدوین کدره که لینک آن در ادامه آمده است.

• برای دیدن فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – تکمیلی + اینجا کلیک کنید.

تحمل خطای بیزانسی

«تحمل خطای بیزانسی» (Byzantine Fault Tolerance | BFT) یکی از اصطلاحات پایه ارز دیجیتال است و به سیستم و شبکه‌ای که در برابر مساله مربوط به فرماندهان بیزانسی مقاوم باشد گفته می‌شود. مساله فرماندهان بیزانسی مربوط به توافق چند ژنرال بیزانسی است که همگی باید باهم تصمیم به حمله یا عدم حمله به شهر بگیرند و برای این کار از پیام‌رسان استفاده می‌کنند. در این میان مشکلاتی مانند تغییر پیام توسط پیام‌رسان، گیر افتادن پیام ‌رسان و تغییر پیام توسط دشمن و نرسیدن پیام وجود دارد که همگی توافق برای حمله یا عدم حمله را با مشکل روبه‌رو می‌کند.

ویژگی تحمل خطای بیزانسی در حوزه‌های متنوعی مانند صنایع هوایی و فضایی اسشتفاده می‌شود. استفاده از این ایده در بلاک چین برای ارائه الگوریتم‌های اجماعی است که بتوان با استفاده از آن‌ها از ارسال امن تراکنش‌ها مطمئن شد. اگرچه الگوریتم‌های اجماع ارائه شده از نظر تئوری کامل و صد در صد در برابر خطای بیزانسی مقاوم نیستند اما هزینه حمله به آن‌ها به قدری بالا است که از آن‌ها برای اجماع در بلاک چین‌ها استفاده می‌شود.

خرج مضاعف

«خرج مضاعف» (Double-Spending) یکی از اصلی‌ترین مشکلات ارزهای دیجیتال ساخته شده قبل از بیت کوین بود. این ارزها به راحتی در فضای دیجیتال کپی می‌شدند و با افزایش عرضه، ارزش آن‌ها از بین می‌رفت. بیت کوین توانست با استفاده از ایده بلاک چین و الگوریتم اجماع اثبات کار و ترکیب آن‌ها با تکنیک‌های رمزنگاری، امکان ایجاد توکن‌های جدید بیت کوین یا خرج چند باره یک توکن را از بین ببرد.

حمله DoS

یکی از حملات مهم در سیستم‌های کامپیوتری حمله DoS است که هدف آن جلوگیری از عملکرد مناسب سیستم برای کاربران واقعی شبکه است. در این حمله هکرها و عوامل مخرب با ارسال پیام‌های متعدد سعی در استفاده از توان پردازشی سیستم برای مسائل غیرضروری دارند و از این طریق ظرفیت کاری سیستم را اشغال می‌کنند تا سیستم توان پاسخگویی به کاربران را نداشته باشد. در سیستم بلاک چین استفاده از الگوریتم اجماع باعث جلوگیری از این نوع حملات می‌شود چرا که عوامل مخرب برای مشغول کردن شبکه نیاز به توان پردازشی بالا و صرف هزینه زیاد دارند.

حمله 51 درصدی

یکی از حملاتی که در فضای کریپتو در مورد آن بسیار صحبت می‌ شود حمله 51 درصدی است. در بلاک چین برای رسیدن به اجماع و تایید و ثبت تراکنش‌ها حداقل باید 51 درصد از کاربران شبکه تراکنش مورد نظر را تایید کنند. در صورت که شخص یا گروهی بتواند قدرت 51 درصد شبکه را به دست آورد در این صورت می‌تواند با استفاده از قدرت خود تراکنش‌های مورد نیاز خود را در شبکه ایجاد کند و اطلاعات قبلی ایجاد شده را دستکاری کند. در شبکه‌های با الگوریتم اثبات کار برای این کار باید 51 درصد توان پردازشی شبکه جمع‌آوری شود اما در اثبات سهام نیاز به داشتن 51 درصد توکن‌های بلاک چین است.

وایت پیپر

«وایت پیپر» (White Paper) که به آن «سفیدنامه» نیز گفته می‌شود، مقاله‌ای است که هر پروژه ارز دیجیتال با استفاده از آن تکنولوژی خود را برای آشنایی عموم منتشر می‌کند. اصلی‌ترین بخش یک سفیدنامه مربوط به اهداف پروژه و مشکلی است که پروژه حل می‌کند. در این بخش تیم پروژه با معرفی مشکل موجود و تکنولوژی خود، راه‌حل ارائه شده برای حل مشکل را توضیح می‌دهد. یک وایت پیپر خوب علاوه بر هدف شامل نقشه راه پروژه، اطلاعات اقتصادی مربوط به توکن یا کوین پروژه، تیم مدیریتی و سرمایه‌گذاران پروژه است. معمولا وایت پیپر نسخه مارکتینگ پروژه نامیده می‌شود و برای جلب توجه عموم مردم به پروژه استفاده می‌شود.

انواع دیگری از مقالات توسط پروژه‌های بلاک چینی منتشر می‌شود که می‌تواند به درک بیشتر و بهتر پروژه کمک کند. «زردنامه» (Yellow Paper) نسخه فنی و علمی وایت پیپر است که در آن اطلاعات علمی و تکنولوژیک پروژه به صورت کامل بررسی می‌شود. «بیج پیپر» (BeigePaper) نسخه ساده شده زردنامه است و برای درک آسان‌تر مباحث علمی پیچیده نوشته می‌شود. گاهی اوقات از «LitePaper» نیز به عنوان نسخه آسان وایت‌ پیپر یاد می‌شود. بیشتر پروژه‌های ارز دیجیتال فقط سفیدنامه و زردنامه منتشر می‌کنند. «اتریوم» از جمله ارزهایی است که همه نسخه‌های این مقالات را ارائه کرده است.

فورک، هارد فورک و سافت فورک

گاهی اوقات نیاز است که تغییراتی برای بهبود وضعیت و ارتقای بلاک چین انجام شود که با تغییر کد و پروتکل شبکه همراه است. در اصطلاحات ارز دیجیتال به این فرآیند «فورک» (Fork) گفته می‌شود که به دو نوع «سافت» (Soft) و «هارد» (Hard) تقسیم می‌شود. در سافت فورک تغییرات به گونه‌ای است که تمامی ماینرها چه آن‌هایی که از سیستم جدید استفاده می‌کنند و چه آن‌ها که از سیستم قدیمی استفاده می‌کنند قادر به فعالیت در شبکه و تایید تراکنش‌ها هستند. به عنوان مثال، به‌روزرسانی «سگویت» (SegWit) یکی از سافت فورک‌های انجام شده در شبکه بیت کوین است.

نوع دوم فورک با نام هاردفورک شناخته می‌شود که در این حالت نرم‌افزارهای جدید با نرم‌افزارهای قدیمی سازگار نیست و کاربران برای اینکه بتوانند در فرآیند تایید و ثبت تراکنش‌های شبکه شرکت کنند باید سیستم خود را به روز کنند. در صورتی که کاربران به دو دسته تقسیم شوند که برخی از آن‌ها از شبکه اول و برخی از شبکه دوم حمایت کنند در این صورت شبکه به دو زنجیره مجزا تقسیم می‌شود که هر کدام ارز مربوط به خود را دارند. از جمله معروف‌ترین هاردفورک‌های انجام شده می‌توان به فورک بیت کوین و ایجاد «بیت‌کوین‌کش» و فورک اتریوم و ایجاد «اتریوم کلاسیک» اشاره کرد.

ایردراپ

«ایردراپ» (AirDrop) به معنی اهدا رایگان توکن‌های ارز دیجیتال شبکه به کاربران است. دو هدف اصلی از انجام ایردراپ تبلیغ پروژه و توزیع توکن‌های آن است. روش‌های مختلفی برای ایردراپ وجود دارد که معروف‌ترین آن‌ها ایردراپ جایزه است. در این نوع ایردراپ کاربران با انجام فعالیت‌های ساده‌ای مثل فالو کردن شبکه‌‌های اجتماعی پروژه شانس برنده شدن در قرعه‌کشی ایردراپ پروژه را پیدا می‌کنند. انواع دیگر ایردراپ شامل ایردراپ استاندارد، ایردراپ هاردفورک، ایردراپ هولدر و ایردراپ انحصاری است. بهترین نوع ایردراپ ایردراپ انحصاری است و به کاربرانی که از پلتفرم یک پروژه قبل از ایجاد توکن استفاده کرده‌اند پرداخت می‌شود.

عرضه اولیه ارز دیجیتال

به فروش عمومی توکن‌های ارز دیجیتال یک پروژه بلاک چینی برای اولین بار «عرضه اولیه ارز دیجیتال» (ICO) گفته می‌شود. این مفهوم با گسترش استفاده از قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم در سال 2017 گسترش یافت و بسیاری از پروژه‌های ارز دیجیتال از عرضه اولیه برای به دست آوردن سرمایه اولیه برای ادامه پروژه استفاده کردند.

روش‌های مختلفی برای عرضه اولیه ارزهای دیجیتال وجود دارد که از جله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به عرضه اولیه در صرافی متمرکز (IEO) و عرضه اولیه در صرافی غیرمتمرکز (IDO) اشاره کرد. عرضه اولیه در صرافی‌های متمرکز بزرگ به دلیل بررسی پروژه توسط مدیران صرافی اعتبار بیشتری نسبت صرافی‌های غیرمتمرکز دارند.

فلیپنینگ

اصطلاح ارز دیجیتال «فلیپنینگ» (Flippening) به شرایطی اشاره دارد که در آن ارزش بازار اتریوم به عنوان دومین ارز دیجیتال بزرگ بازار، از ارزش بیت کوین پیشی بگیرد و اتریوم تبدیل به ارز دیجیتال برتر بازار شود. در حال حاضر این اتفاق رخ نداده است و با ظهور رقیب‌های جدی برای اتریوم ممکن است هیچ وقت رخ ندهد.

مقیاس‌پذیری

یکی از اصلی‌ترین اصطلاحات ارزهای دیجیتال به خصوص برای پروژه‌های لایه اول «مقیاس‌پذیری» (Scalability) است. منظور از مقیاس‌پذیر بودن یک پروژه این است که در صورت افزایش استفاده از سیستم، سیستم قادر به پردازش اطلاعات با همان سرعت و هزینه قبلی باشد. شبکه اتریوم یکی از پروژه‌های بلاک چینی است که انواع ارزهای دیجیتال بر روی آن‌ ساخته شده است و همین مساله علاوه بر کندی شبکه باعث افزایش هزینه‌های کارمزد نیز شده است. مقیاس‌پذیر نبودن پروژه باعث می‌شود که کاربران به دنبال پروژه‌های دیگر با هزینه پایین و سرعت بالا باشند.

اصطلاحات مربوط به انواع ارز دیجیتال

پروژه‌های ارز دیجیتال مختلف هر کدام برای حل یک مشکل در فضای بلاک چین ایجاد می‌شوند. امروزه ارزهای دیجیتال در حوزه‌های متنوعی از کشاورزی، دامداری و ماهی‌گیری گرفته تا امورمالی، زنجیره تامین و اینترنت اشیا کاربرد دارند. در این بخش به معرفی برخی از اصطلاحات ارز دیجیتال رایج در این حوزه می‌پردازیم.

پروژه‌‌های لایه صفر

این پروژه‌ها زیرساخت لازم برای راه‌اندازی و اجرای مناسب بلاک چین‌ها را فراهم می‌کنند. یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های پروژه‌های لایه صفر این است که امکان ارتباط بلاک چین‌های مختلف با یکدیگر را فراهم می‌کنند. این ویژگی از آن جهت مهم است که اگر یک اپلیکیشن غیرمتمرکز بر روی یک بلاک چین کار کند به طور اتوماتیک و بدون صرف زمان و انرژی می‌تواند بر روی دیگر بلاک چین‌ها نیز کار کند. پروژه «کازماز» (Cosmos) بهترین نمونه برای این ویژگی است که با استفاده از پروتکل خاص خود توانسته است اکوسیستمی از بلاک چین‌‌های متصل به هم ایجاد کند.

ویژگی دیگر پروژه‌های لایه صفر این است که بسیاری از ابزارهای ساخت بلاک چین در این پروژه‌ها به صورت پیش فرض آماده شده است و توسعه‌دهندگان به راحتی می‌توانند پروژه‌های بلاک چین خود را ایجاد کنند. متصل بودن بلاک چین‌ها به یکدیگر با استفاده از الگوریتم اثبات سهام موجود در پروژه‌‌های لایه صفر، سرعت بالا و هزینه کم تراکنش در بلاک چین‌های ساخته شده را فراهم می‌کند که این مساله در نهایت به کاربران کمک می‌کند تا با هزینه کمتر و سرعت بالاتر تراکنش‌های خود را انجام دهند.

پروژه‌های لایه اول

منظور از پروژه‌های لایه اول پروژه‌هایی هستند که تراکنش‌ها را در بلاک چین خود پردازش و نهایی می‌کنند. بیشتر مفاهیم و اصطلاحات ارز دیجیتال مربوط به این پروژه‌ها هستند اما سه ویژگی اصلی در این پروژه‌ها امنیت، غیرمتمرکز بودن و مقیاس‌پذیری است که بیشتر پروژه‌ها به دنبال رسیدن همزمان به این سه ویژگی هستند. بلاک چین‌های معروف مانند بیت کوین، اتریوم، ترون و بایننس همگی جزو پروژه‌های لایه اول به حساب می‌آیند.

پروژه‌های لایه دوم

پروژه‌های لایه دوم پروژه‌های جدا از لایه اول هستند که برای افزایش مقیاس‌پذیری و توان عملیاتی بلاک چین‌ها از نظر تعداد تراکنش‌های قابل ثبت در واحد زمان استفاده می‌شوند. روش‌ها و تکنولوژی‌های مختلفی مانند «زنجیره‌ جانبی» (Sidechain)، «کانال پرداخت» (State Channel) و «رول‌آپ‌ها» (Rollups) برای ایجاد پروژه‌های لایه دوم استفاده می‌شود که در حال حاضر بیشتر تمرکز بر روی استفاده از رول‌آپ‌ها به خصوص «رول‌آپ بدون دانش» (Zero-Knoledge Rollups) است. در پروژه‌های مادر مثل اتریوم که تعداد زیادی از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بر روی آن‌ها اجرا می‌شود استفاده از پروژه‌های لایه دوم برای افزایش مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه تراکنش‌ها لازم و ضروری است.

پروژه‌های لایه سوم

لایه سوم به لایه کاربری معروف است و منطور از آن پروژه‌هایی است که به طور مستقیم با کاربرها در تماس است و به آن‌ها خدمت ارائه می‌کند. کیف پول‌های دیجیتال، صرافی‌های غیرمتمرکز، بازی‌های بلاک چینی و اپلیکیشن‌های پرداخت بلاک چینی همگی جزو پروژه‌های لایه سوم محسوب می‌شوند. معمولا پروژه‌های لایه سوم با استفاده از قراردادهای هوشمند بر روی پروژه‌های لایه اول ساخته می‌شوند و از تکنولوژی‌های لایه دوم برای افزایش مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه تراکنش خود استفاده می‌کنند.

پلتفرم‌های قرارداد هوشمند

«قرارداد هوشمند» (Smart Contract) یک قطعه کد برنامه‌نویسی است که در بلاک چین ذخیره می‌شود و با دریافت تراکنش از سمت کاربران، کدهای خود را اجرا می‌کند. به بلاک چین‌هایی که قابلیت ساخت قرارداد هوشمند در آن‌ها موجود است پلتفرم قرارداد هوشمند گفته می‌شود. این پلتفرم‌ها شبیه به یک کامپیوتر بزرگ خوداجراگر هستند. قراردادهای هوشمند پس از آپلود شدن در بلاک چین قابل تغییر و حذف نیستند بنابراین می‌توان از آن‌ها برای اجرای قراردادهای مختلف با حذف نهادهای واسطه استفاده کرد. «اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز» (Decentralised Apps | DApps) با استفاده از مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند ایجاد می‌شوند.

دیفای

«دیفای» (DeFi) یا «امور مالی غیرمتمرکز» به پروژه‌های بلاک چینی که در حوزه امور مالی فعالیت می‌کنند اشاره دارد. هدف دیفای، ایجاد بسترهای مالی برای نقل و انتقال پول، معامله دارایی‌ها و ایجاد بازارهای مالی غیرمتمرکز است. امروزه پروژه‌های مختلفی در حوزه پرداخت‌های بین‌المللی، پروتکل‌های وام‌دهی، کشت سود و صرافی‌های غیرمتمرکز فعالیت می‌کنند که همگی جزوی از دیفای به حساب می‌آیند.

در حال حاضر مفهوم دیفای 2 برای گسترش کاربردهای دیفای و افزایش بهره‌وری آن تعریف شده است و بسیاری از پروتکل‌های به دنبال ایجاد راهکارهای امن برای سرمایه‌گذاری در این حوزه با ایجاد پروژه‌های بیمه قرارداد هوشمند و تعریف مفاهیم جدیدی مانند «استیکینگ با نقدشوندگی بالا» (Liquid Staking) هستند.

کشت سود

«کشت سود» (Yield Farming) به بخشی از فعالیت‌ها در حوزه دیفای اطلاق می‌شود که به دنبال استفاده از ارزهای دیجیتال برای کسب درآمد غیرفعال است. همانند بانک‌ها که کاربران می‌توانند با سپرده‌گذاری دارایی‌های خود سود به دست آورند، در حوزه دیفای نیز کاربران می‌توانند توکن‌های خود را به عنوان وام به دیگران بدهند و سود وام دریافت کنند یا اینکه با وثیقه‌گذاری ارزهای دیجیتال خود از شبکه وام بگیرند. در برخی از پروتکل‌های دیفای در ازای وثیقه‌های قفل شده، توکن‌های جدیدی به کاربران داده می‌شود که این توکن‌ها نیز قابل استفاده برای فرآیند کشت سود هستند.

توکن‌های غیرقابل معاوضه

«توکن غیرقابل معاوضه» (Non-Fungible Token | NFT) نوعی توکن ارز دیجیتال است که هر کدام از آن‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فرد هستند و به همین دلیل قابل معاوضه با یکدیگر نیستند. برای درک بهتر NFT می‌توان آن را با یک اثر هنری مقایسه کرد که دارای ویژگی منحصر به فرد است و با هیچ یک از کارهای مشابه و حتی کپی خود ارزش برابری ندارد. از NFT می‌توان برای ثبت آثار هنری و کلکسیون‌ها به صورت دیجیتال، ایجاد بلیت منحصر به فرد، ساخت زمین مجازی در دنیای متاورس، تعریف هویت برای کاربران و ایجاد مالکیت آیتم‌ها برای بازیکنان بازی‌های بلاک چینی استفاده کرد. امروزه امکان ساخت NFT در بسیاری از بلاک چین‌های پلتفرم قرارداد هوشمند برای کاربران وجود دارد.

بازار NFT

«Marketplace» به پروژه‌های ارز دیجیتالی گفته می‌شود که می‌توان با استفاده از آن‌ها توکن‌های غیرقابل معاوضه را بدون درگیری با برنامه‌نویسی قراردادهای هوشمند ایجاد کرد. این بازارهای امکان خرید و فروش NFT را نیز برای سرمایه‌گذارن فراهم می‌کنند. بسیاری از بازی‌های بلاک چینی و متاورس‌ها مانند «سندباکس» بازار مخصوص خود را دارند که در آن آیتم‌های بازی خود را ایجاد و به فروش می‌رسانند و کاربران نیز می‌توانند آیتم‌های خود را در آن به فروش برسانند. علاوه بر این، بازارهای NFT عمومی نیز وجود دارند که امکان ساخت NFT و خرید و فروش آن را برای همه کاربران فراهم می‌کنند.

صرافی غیرمتمرکز

«صرافی غیرمتمرکز» (Decentralised Exchange | DEX) به دسته‌ای از صرافی‌های ارز دیجیتال گفته می‌شود که مبادله ارزهای دیجیتال در آن با استفاده از قراردادهای هوشمند و استخرهای نقدینگی انجام می‌شود و هیچ شخص یا سازمانی وظیف نظارت بر معاملات یا تعیین قیمت را ندارد. صرافی غیرمتمرکز گزینه بسیار مناسبی برای فضای ارزهای دیجیتال است و امکانات زیادی نیز در آن برای معامله اضافه شده است. در کنار این مشکلاتی مانند تامین نقدینگی در استخرها، مشکلات امنیتی قراردادهای هوشمند و نبود روشی برای تبدیل ارز دیجیتال به ارز فیات نیز در این صرافی‌های مشهود است.

اصطلاح ارز دیجیتال استخر نقدینگی

«استخر نقدینگی» (Liquidity Pool) قرارداد هوشمند برای جمع‌آوری نقدینگی به منظور استفاده از آن در صرافی‌های غیرمتمرکز برای مبادله ارزهای دیجیتال است. دو روش عمده برای انجام معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز وجود دارد. در روش اول که مبتنی بر دفتر معاملاتی است، کاربران درخواست‌های معاملاتی خود را در قرارداد ثبت می‌کنند و اگر قیمت‌ها باهم تطابق پیدا کرد معامله انجام می‌شود. روش دوم روش مبتنی بر استخر نقدینگی است که در آن سرمایه‌گذاران دارایی‌های دیجیتال خود را در یک استخر جمع‌آوری می‌کنند تا افراد بتوانند با استفاده از آن‌ها معاملات خود را انجام دهند. هزینه کارمزد معاملات نیز به نسبت دارایی قرارداده شده در استخر بین سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود.

بازارساز خودکار از اصطلاحات ارز دیجیتال

«بازار ساز خودکار» (Automated Market Maker | AMM) به مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند در صرافی‌های غیرمتمرکز گفته می‌شود که با استفاده از منابع موجود در استخر نقدینگی به تعیین خودکار قیمت و انجام معاملات می‌پردازد. در این حالت، قیمت هر ارز نسبت به ارز دیگر با توجه به حجم ارزهای موجود در یک استخر با حجم نقدینگی ثابت محاسبه می‌شود.

روند کار بدین صورت است که ضرب میزان توکن‌های یک ارز دیجیتال در تعداد توکن‌های یک ارز دیگر در استخر نقدینگی همواره برابر با عدد ثابت است. هنگام انجام معامله با توجه به تغییر در میزان توکن‌های یکی از ارزها، میزان توکن‌های ارز دیگر تغییر می‌کند تا نسبت ثابت ارزها در استخر تغییر نداشته باشد. تغییر در میزان توکن‌های موجود در استخر خود به خود قیمت ارزها را نیز تعیین می‌کنند. برخی از پروژه‌های صرافی ارز دیجیتال از الگوریتم‌های پیچیده‌تر و بهینه‌تری برای کشف قیمت در استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند و روش ذکر شده مربوط به صرافی‌های قدیمی‌تر مثل «Uniswap» است.

استیبل کوین از اصطلاحات انواع ارز دیجیتال

«استیبل کوین» (Stablecoin) به دسته‌ای از ارزهای دیجیتال که ارزش آن‌ها در مقایسه با یک دارایی دارای ثبات است گفته می‌شود. به عنوان مثال ارزش یک استیبل کوین می‌تواند برابر یک دلار یا برابر یک گرم طلا باشد. بیشتر استیبل کوین‌ها ارزش خود را نسبت به دلار در ثبات نگه می‌دارند اما هر کدام از آن‌ها روش متفاوتی برای این کار دارند.

روش متمرکز این کار قفل کردن دلار و سایر دارایی‌های فیزیکی در بانک‌ها و موسسات مالی توسط شرکت‌ها و تولید استیبل کوین به پشتوانه آن است. «رمزارز تتر» از جمله معروف‌ترین استیبل کوین‌های متمرکز است و مشکلاتی نظیر نظارت کامل بر دارایی‌های پشتوانه و همچنین امکان قفل کردن توکن‌ها توسط تیم وجود دارد.

نوع غیر متمرکز استیبل کوین‌ها از روش‌های متعددی برای ایجاد استیبل کوین و حفظ قیمت آن استفاده می‌کنند. برخی از آن‌ها مانند «دای» در اثر قفل شدن دارایی‌های دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم در پلتفرم‌های دیفای ایجاد می‌شوند و برخی دیگر مانند «UST» به روش الگوریتمی با استفاده از یک ارز دیجیتال ایجاد می‌شوند.

پرایوسی کوین از اصطلاحات انواع ارز دیجیتال

«پرایوسی کوین» (Privacy Coin) به دسته‌ای از ارزهای دیجیتال گفته می‌شود که هدف آن‌ها حفظ حریم خصوصی کاربران است. در بلاک چین‌های عمومی دو طرف تراکنش و میزان مبادله شده در تراکنش برای مشاهده عموم آزاد است. اگرچه این مساله باعث شفافیت ارزهای دیجیتال می‌شود اما حریم خصوصی کاربران را با توجه به دسترسی صرافی‌های متمرکز به اطلاعات آن‌ها زیر سوال می‌برد.

پرایوسی کوین‌ها برای حل این مشکل ایجاد شده‌اند و با ارائه راهکارهایی امکان مشاهده دو طرف یک معامله را برای دیگران غیرممکن می‌کند و در این حالت تنها دو کاربر هستند که می‌تواند تراکنش مورد نظر را به طور کامل مشاهده کنند. ویژگی حفظ حریم خصوصی در برخی از پروژه‌ها مانند «Monero» به صورت پیش‌فرض وجود دارد اما در برخی از پروژه‌ها مانند «DASH» اختیاری است.

میم کوین از اصطلاحات انواع ارز دیجیتال

«میم کوین» (Meme coin) به دسته‌ای از ارزهای دیجیتال گفته می‌شود که برای امور سرگرمی و استفاده در امورخیریه ایجاد می‌شوند. این ارزها هیچ هدف خاصی را دنبال نمی‌کنند و تکنولوژی آن‌ها نیز معمولا کپی تکنولوژی‌های موجود است. قیمت این ارزها با توجه به جو ایجاد شده در میان سرمایه‌گذاران تغییر می‌کند وهمین عامل علت اصلی نوسان شدید قیمت این ارزها است. لوگوی این ارزها معمولا تصاویری از حیوانات محبوب مانند سگ است. سرمایه‌گذاری در این ارزها به دلیل نداشتن پشتوانه به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. از جمله مهم‌ترین ارزهای این حوزه می‌توان به «دوج کوین» و «شیبا» اشاره کرد.

بازی‌های بلاک چینی

بازی‌های بلاک چینی به بازی‌هایی گفته می‌شود که اقلام و دارایی‌های آن‌ها بر روی بلاک چین ایجاد شده و قابل خرید و فروش و معامله است. در بازی‌های بلاک چینی کاربران می‌توانند با انجام بازی، آیتم‌های مختلف را به دست آورند و با فروش آن‌ها به کسب درآمد از ارزهای دیجیتال بپردازند. انواع مختلفی از بازی‌های بلاک چینی مثل بازی‌های کارتی، بازی‌های استراتژیک و بازی‌های متاورسی وجود دارد که در آن‌ها مالکیت زمین‌های بازی نیز با کاربران است.

امکان کسب درآمد، توجه زیادی را به بازی‌های بلاک چینی جلب کرده است و روزانه شاهد ظهور بازی‌های جدید و پیشرفته در این حوزه هستیم. مرحله بعدی در رشد این بازی‌ها می‌تواند مربوط به غیرمتمرکز کردن کلیه فعالیت‌های درون بازی باشد که در این صورت یک بازی کاملا غیرمتمرکز به وجود خواهد آمد.

متاورس، از اصطلاحات پر سر و صدای ارز دیجیتال

«متاورس» (Metaverse) از اصطلاحات معروف ارز دیجیتال است که به دنبال ایجاد دنیای مجازی است که در آن کاربران می‌توانند بسیاری از فعالیت‌های روزانه خود را از راه دور اما به شکل واقعی انجام دهند. در متاورس امکان برگزاری جلسات کاری، دورهمی‌های دسته‌جمعی و بازی‌های مختلف وجود خواهد داشت. تکنولوژی‌های مختلف مانند «هوش مصنوعی»، «واقعیت مجازی»، «واقعت افزوده» و «بلاک چین» در ایجاد متاورس نقش دارند. حضور بلاک چین از جهت ایجاد هویت مجازی برای کاربران، ایجاد مالکیت برای آیتم‌های دیجیتال و ایجاد بستر اقتصادی در متاورس مهم است و بسیاری از پروژه‌های ارز دیجیتال متاورس از این ویژگی‌ها استفاده می‌کنند.

اصطلاح ارز دیجیتال بانک مرکزی

«ارز دیجیتال بانک مرکزی» (Central Bank Digital Currency | CBDC) به ارز دیجیتال ملی هر کشور گفته می‌شود که با استفاده از تکنولوژی بلاک چین و توسط بانک مرکزی کشورها ایجاد می‌شود. با توجه به راحتی استفاده از تکنولوژی بلاک چین و هزینه‌‌های کم انتقال پول در آن‌ها بسیاری از دولت‌ها اقدام به ایجاد بلاک چین خصوصی برای ارز ملی خود کرده‌اند. در حال حاضر کشورهای زیادی مثل چین و انگلیس و سوئد در حال توسعه و آزمایش ارز دیجیتال بانک مرکزی خود هستند و در آینده نزدیک شاهد استفاده از این ارزها خواهیم بود.

دائو، سازمان خودگردان غیرمتمرکز

«دائو» (Decentralised Autonomus Organization | DAO) به سازمان‌های غیرمتمرکز و خودگردان گفته می‌شود که وظیفه مدیریت پروژه‌های ارز دیجیتال را به صورت غیرمتمرکز بر عهده دارند. در این سازمان‌ها دارندگان توکن‌های ارز دیجیتال یک شبکه یا استیک‌کنندگان آن می‌توانند پروپوزال‌های مورد نظر خود را برای پروژه ارائه کنند یا به پروپوزال‌های ارائه شده توسط دیگران رای دهند. هر پروژه‌ای که بیش از 50 درصد آرا را به دست آورد در فهرست برنامه‌های آتی پروژه قرار می‌گیرد تا اجرایی شود.

وب 3

وب 3 به نسلی از اینترنت اشاره دارد که در آن مالکیت داده‌ها و اطلاعات در دست کاربران است و مدیریت اینترنت توسط نهادهای غیرمتمرکز که بر بستر بلاک چین شکل گرفته است انجام می‌شود. در نسل اول اینترنت ارائه اطلاعات به صورت یک طرفه برای کاربران فراهم می‌شود. نسل دوم اینترنت تعامل دو طرفه میان ارائه دهندگان سرویس و دریافت‌کنندگان خدمات ایجاد می‌کند اما همچنان مدیریت تمامی پلتفرم‌ها برعهده شرکت‌ها و نهادهای واسطه است که مشکلات امنیتی و حریم خصوصی ایجاد می‌کند. در نسل سوم اینترنت، پروژه‌های وب 3 زیادی در تلاش هستتند تا کاربردهای مختلف اینترنت به صورت غیرمتمرکز انجام شود و کاربران حریم خصوصی خود را حفظ کنند و در صورت نیاز داده‌های خود را به فروش برسانند.

پل بلاک چینی

«پل بلاک چینی» (Bridge) همانند پل‌های دنیای واقعی کار می‌کند. همانطور که از پل برای اتصال دو منطقه در دنیای واقعی استفاده می‌شود از پل در بلاک چین برای اتصال دو بلاک چین به یکدیگر استفاده می‌شود. منظور از اتصال دو بلاک چین امکان انتقال ارزهای موجود در یک بلاک چین به بلاک چین دیگر است. این مساله از آن جهت مهم است که بسیاری از بلاک چین‌ها ویژگی‌های متفاوتی دارند و کاربران با انتقال ارزهای خود از یک بلاک چین به بلاک چین دیگر می‌توانند نیازهای خود را برطرف کنند. روش‌های مختلفی برای انتقال در پل وجود دارد که امنیت هر کدام از آن‌ها نیز با یکدیگر متفاوت است.

لانچ پد

«لانچ پد» (LaunchPad) به پروژه‌های ارز دیجیتال گفته می‌شود که هدف آن‌ها ایجاد فضایی امن برای سرمایه‌گذاران به منظور شرکت در عرضه اولیه ارزهای دیجیتال است. لانچ‌پدها همچنین به پروژه‌های جدید اما قوی کمک می‌کنند تا فرآیند جذب سرمایه عمومی و گسترش و توسعه جامعه هواداری خود را به شکل راحتی انجام بدهند. پروژه‌های ارز دیجیتال برای این‌که در لانچ‌پدها لیست شوند باید از نطر بنیادی از طرف تیم لانچ‌پد بررسی و مورد تایید قرار بگیرند. بنابراین بهترین راه برای شرکت در یک عرضه اولیه ارز دیجیتال استفاده از لانچ پد خواهد بود.

رپد توکن

«رپد توکن» (Wrapped Token) به نوعی از توکن‌ها گفته می‌شود که به عنوان معادل یک کوین در یک شبکه جدید ایجاد می‌شوند. به عنوان مثال بیت کوین بلاک چین مخصوص به خود را دارد و به طور مستقیم نمی‌توان از آن در شبکه اتریوم استفاده کرد. برای حل این مشکل از یک راه‌حل میان‌بر استفاده می‌شود. روش کار بدین صورت است که بیت کوین کاربر در شبکه بیت کوین در یک قرارداد هوشمند قفل می‌شود و معادل آن توکن «WBTC» در شبکه اتریوم ایجاد می‌شود که ارزش هر کدام از آن‌ها به پشتوانه بیت کوین قفل شده معادل با یک بیت کوین است و می‌توان از آن در شبکه اتریوم برای کاربردهای مختلف استفاده کرد.

توکن هواداری

«توکن هواداری» (Fan Token) به دسته‌ای از توکن‌های ارز دیجیتال گفته می‌شود که از طرف تیم‌های ورزشی یا سلبریتی‌ها ایجاد می‌شوند و کاربران با خرید آن‌ها از تیم یا هنرمند محبوب خود حمایت می‌کنند و در کنار آن شانس تاثیرگذاری در برنامه‌ها و اهداف تیم یا هنرمند مورد نظر خود را پیدا می‌کنند. پلتفرم‌های ایجاد توکن‌های هواداری بازی‌های بلاک چینی زیادی نیز برای کاربران ایجاد می‌کنند که کاربران می‌توانند با داشتن توکن‌های هواداری و بازی در آن‌ها به کسب درآمد از توکن‌های هواداری بپردازند.

اصطلاحات مربوط به استخراج و استیکینگ ارز دیجیتال

یکی از زمینه‌های اصلی در حوزه ارزهای دیجیتال استخراج و استیکینگ آن‌ها به منظور تامین امنیت شبکه است. استخراج ارز دیجیتال تنها برای دسته‌ای از ارزهای دیجیتال که از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کنند امکان پذیر است و در مقابل استیکینگ برای ارزهای با الگوریت ماثبات سهام استفاده می‌شود. اصطلاحات ارز دیجیتال زیادی در این حوزه وجود دارد که در ادامه به بررسی مفصل آن‌ها می‌پردازیم.

اصطلاحات الگوریتم اجماع در ارز دیجیتال

یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال رایج که بسیار گسترده است مربوط به «الگوریتم اجماع» (Consensus Algorithm) است. در شبکه‌های غیرمتمرکز کاربران باید برای تایید و ثبت اطلاعات بتوانند بدون این‌که به یکدیگر اعتماد داشته باشند، تراکنش‌ها را نهایی کنند. الگوریتم‌های ساخته شده برای این کار با نام الگوریتم اجماع شناخته می‌شوند که از ترکیب تکنیک‌های رمزنگاری و ایده‌های اقتصادی برای تایید و ثبت تراکنش‌ها به صورت امن استفاده می‌کنند.

استخراج ارز دیجیتال

«استخراج ارز دیجیتال» (Mining) فرآیندی است که در برخی از پروژه‌های ارز دیجیتال جدید به منظور تایید و ثبت تراکنش‌ها و ایجاد سکه‌های جدید پروژه طراحی شده است. فرآیند استخراج ارز دیجیتنال بدین صورت است که کاربران فعال در شبکه با استفاده از توان محاسباتی و مصرف انرژی به دنبال حل معادله تعیین شده برای بلاک شبکه بلاک چینی هستند. این فرآیند کاملا تصادفی است اما هر چقدر توان محاسباتی بیشتر باشد احتمال برنده شدن کاربران نیز بیشتر است.

هر کاربری که زودتر از دیگران بتواند به جواب معادله شبکه برسد برنده رقابت استخراج است. کاربر ابتدا جواب معادله را به شبکه ارسال می‌کند تا بقیه کاربران آن را تایید کنند. پس از تایید، اطلاعات بلاک مورد نظر به بلاک چین اضافه می‌شود و دفتر کل تمام کاربران با این اطلاعات به روز رسانی می‌شود. کاربر برنده نیز در ازای فعالیت خود پاداش دریافت می‌‌کند. پاداش شامل دو بخش سکه‌های جدید استخراج شده و کارمزد تراکنش‌ها است. میزان سکه‌های جدید استخراج شده برای هر بلاک در بلاک چین‌ها متفاوت است و در طی زمان تغییر می‌کند.

اثبات کار از اصطلاحات مهم استخراج ارز دیجیتال

«اثبات کار» (Proof of Work | PoW) اولین الگوریتم اجماع معرفی شده برای تکنولوژی بلاک چین در شبکه بیت کوین است.در این الگوریتم از توان پردازشی و انرژی مصرفی کاربران استفاده می‌شود تا از فعالیت خرابکارانه جلوگیری شود و کاربران بتوانند در یک فرآیند رقابتی بر سر تراکنش‌های جدیدی که باید به بلاک چین اضافه شود توافق کنند. در این فرآیند کامپیوتر و دستگاه‌های محاسباتی به دنبال حل یک معادله هستند و برای حل آن انرژی مصرف می‌کنند. در نهایت جواب به دست آمده نیز توسط سایر کاربران قابل بررسی و تایید است. بدیهی است که بدون داشتن حداقل 51 درصد توان محاسباتی شبکه امکان تقلب در شبکه وجود ندارد و همین مساله امنیت شبکه را تامین می‌کند.

ماینر

«ماینر» (Miner) یا معدنچی به یک دسته از کاربرهای شبکه‌های بلاک چینی با الگوریتم اجماع کار گفته می‌شود که وظیفه آن‌ها اضافه کردن تراکنش‌ها به بلاک و حل کردن معادله شبکه با استفاده از آن‌ها است تا در صورت پیدا کردن جواب معادله شبکه و تایید آن توسط شبکه پاداش دریافت کنند. مانیرها نیازی به ذخیره کردن تمامی اطلاعات شبکه بیت کوین ندارند و با داشتن اطلاعات بلاک قبلی و تراکنش‌های جدید می‌توانند کار خود را انجام دهند.

ماینرها برای حل معادلات بلاک‌ها از دستگاه‌های محاسباتی مختلفی استفاده می‌کنند. در شبکه‌های ضعیف امکان استفاده از CPU و کارت گرافیک برای استخراج وجود دارد اما بلاک چین‌های بزرگ مثل بیت کوین و لایت کوین تنها با استفاده از دستگاه‌های محاسباتی مخصوص ماینینگ که توان پردازشی بالایی دارند قابل استخراج هستند و استخراج ارز دیجیتال با کارت گرافیک و کامپیوتر خانگی و موبایل به هیچ عنوان سودده نیست.

نود یا فول نود

اصطلاحات ارز دیجیتال «نود» (Node) و «فول نود» (Full Node) مربوط به دسته دیگری از فعالان در شبکه‌های ارز دیجیتال با الگوریتم اثبات کار به خصوص بیت کوین است. نودها برخلاف ماینرها اطلاعات تمامی تراکنش‌های بلاک چین را ذخیره می‌کنند و دخالتی در فرآیند استخراج ندارند. نودها دو وظیفه اصلی بر عهده دارند. وظیفه اول آن‌ها تایید تراکنش‌های ارسال شده توسط کاربران به شبکه است تا مطمئن شوند کاربران میزان ارز مورد نظر تراکنش را در حساب خود دارند. وظیفه دوم آن‌ها تایید نتیجه ماینینگ است.

راه‌اندازی نود برخلاف راه‌اندازی ماینر کار بسیار ساده‌ای است و هزینه‌ای در حدود 200 دلار دارد. توجه داشته باشید که تمامی ماینرهای شبکه به نوعی نود شبکه نیز هستند اما تمامی نودها لزوما ماینر نیستند. افراد برای فعالیت به عنوان نود پاداشی از شبکه دریافت نمی‌کنند اما وجود آن‌ها باعث افزایش امنیت و غیرمتمرکزی شبکه می‌شود. کاربران می‌توانند با صرف هزینه پایین امنیت تراکنش‌های خود را در بلاک چین تامین کنند.

اصطلاح ممپول در ارز دیجیتال

«ممپول» (MemPool) کوتاه شده عبارت «Memory Pool» به معنی استخر حافظه است و مکانی است که تراکنش‌ها برای تایید در آن قرار می‌گیرند. تمامی تراکنش‌هایی که از طرف کاربر تایید شده و به شبکه ارسال شده‌اند اما هنوز توسط ماینرها تایید و در بلاک چین ذخیره نشده‌اند در این محل نگهداری می‌شوند و پس از تایید توسط ماینرها از این حافظه حذف می‌شوند. هیچ تراکنشی نمی‌تواند بدون تایید ماینرها در بلاک چین ثبت شود از طرفی ماینرها برای تایید و ثبت تراکنش‌ها عملیات محاسباتی زمان‌بر انجام می‌دهند و اندازه بلاک آن‌ها نیز محدود است. بنابراین وجود ممپول برای نگهداری تراکنش‌های زیاد بر روی شبکه لازم و ضروری است.

ای‌سیک

«ای‌سیک» (ASIC) یا «مدار مجتمع با کاربرد خاص» که به اصطلاح به آن دستگاه ماینر نیز گفته می‌شود دستگاه محاسباتی مخصوص ماینینگ است که در مقایسه با دستگاه‌های محاسباتی اولیه مثل کارت گرافیک توان پردازشی بالا و مصرف انرژی پایینی دارند. این اختلاف باعث شده است که استخراج با دستگاه‌های کم‌توان صرفه اقتصادی برای کاربران خرد نداشته باشد. امروزه دستگاه‌های ای‌سیک با انواع توان‌های پردازشی و برای استفاده در الگوریتم‌های مختلف ایجاد شده‌اند.

درخت مرکل

«درخت مرکل» (Merkle Tree) یک روش دسته‌بندی اطلاعات است که در بلاک چین برای دسته‌بندی تراکنش‌ها استفاده می‌شود. در این حالت تراکنش‌ها دو به دو در تابع هش قرار می‌گیرند و یک هش جدید تولید می‌کنند. هش‌های جدید تولید شده نیز به نوبت دو‌به‌دو هش می‌شوند تا در نهایت به یک هش برای کلیه تراکنش‌های موجود در شبکه برسیم که به آن «ریشه مرکل» (Merkle Root) گفته می‌شود.

ریشه مرکل در هدر مربوط به بلاک برای اشاره به کلیه تراکنش‌ها استفاده می‌شود و هر تغییر کوچک در اطلاعات تراکنش سبب نامعتبر شدن ریشه مرکل و کل بلاک می‌شود. با استفاده از درخت مرکل دسترسی به یک تراکنش خاص نیر راحت‌تر می‌شود و از منابع کمتری نیز برای ذخیره اطلاعات تراکنش‌ها استفاده می‌شود.

تابع هش

به هر تابعی که بتواند اطلاعات با اندازه متغیر را به فضایی با اندازه ثابت نگاشت کند «تابع هش» (Hash Function) گفته می‌شود. در تابع هش با کمترین تغییر در ورودی‌ها، خروجی تغییر می‌کند اما اندازه خروجی همواره ثابت است. خروجی توابع هش منحصر به فرد است به این معنی که هیچ دو ورودی متفاوتی منجر به ایجاد یک خروجی نمی‌شود و از طرفی امکان رسیدن به ورودی از خروجی وجود ندارد.

ویژگی‌های ذکر شده برای تابع هش باعث شده است که از آن برای رمزنگاری اطلاعات استفاده شود. در بلاک چین از توابع هش برای رمزنگاری تراکنش‌ها در درخت مرکل و ایجاد هش تراکنش‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر این از تابع هش به عنوان معادله رقابت استخراج استفاده می‌شود. در نهایت یکی دیگر از مهم‌ترین کاربردهای توابع هش برای ایجاد کلید خصوصی و کلید عمومی در کیف پول‌های ارز دیجیتال است.

هش ریت یا نرخ هش

به کل توان پردازشی استفاده شده در یک شبکه بلاک چینی با الگوریتم اجماع اثبات کار «هش ریت» (Hashrate) آن شبکه گفته می‌شود. بالا بودن میزان هش ریت نشانگر امنیت بالای شبکه است چرا که نشانگر فعالیت ماینرهای بیشتری برای تایید تراکنش‌های شبکه است. علاوه بر این نرخ هش می‌تواند نشان‌دهنده سرعت هر دستگاه در حل معادلات مربوط به بلاک چین باشد. با توجه به اینکه جواب معادلات با عنوان هش شناخته می‌شود توان محاسباتی آن نیز با نرخ هش نام‌گذاری شده است. نرخ هش نشان‌دهنده تعداد معاملات قابل حل در واحد ثانیه در شبکه است.

در صورتی که هش ریت شبکه افزایش یابد نشان‌دهنده این است که ماینرها با قدرت بیشتری به دنبال استخراج هستند و می‌توانند بلاک‌ها را با سرعت بالاتری استخراج کنند. کاهش هش ریت نشان‌دهنده کاهش فعالیت ماینرها است و می‌تواند باعث کند شدن شبکه در تایید تراکنش‌ها شود. در بلاک چین‌ها برای اینکه این مشکل به وجود نیاید از معیاری به نام «سختی شبکه» (Network Difficulty) استفاده می‌شود.

سختی شبکه

در بلاک چین‌های با الگوریتم اجماع اثبات کار، زمان مشخص برای تایید بلاک‌های تراکنش‌ها در نظر گرفته می‌شود. هر چقدر زمان مورد نظر کمتر باشد امکان ایجاد فورک‌ها در شبکه افزایش می‌یابد. در بلاک چین بیت کوین این زمان ده دقیقه در نظر گرفته شده است که امکان اتفاق ‌افتادن فورک را کاهش داده است. برای این که زمان ده دقیقه برای ثبت تراکنش ثابت باشد جواب معادله شبکه به گونه‌ای تنظیم می‌شود که با هش ریت موجود در شبکه مدت زمان حل معادله ده دقیقه باشد.

حال اگر تعداد ماینرها افزایش یا کاهش یابد زمان ثبت تراکنش کاهش یا افزایش می‌یابد. برای اینکه این اتفاق نیفتد از معیار سختی شبکه استفاده می‌شود که هر دو هفته یکبار (۲۰۱۶ بلاک) با توجه به میانگین زمان حل بلاک‌ها این معیار تغییر می‌کند و معادله حل بلاک سخت‌تر یا آسان‌تر می‌شود تا دوباره زمان میانگین حل معادلات به ده دقیقه برسد.

اصطلاحات استخر استخراج ارز دیجیتال

«استخر استخراج» (Mining Pool) یکی از مفاهیم پرکاربرد است که با ایجاد دستگاه‌های ماینر جدید اهمیت پیدا کرده است. در روز‌های ابتدایی استخراج بیت کوین تعداد کمی ماینر با کامپیوترهای معمولی به استخراج ارز دیجیتال می‌پرداختند. با ارزشمند شدن بیت کوین این دستگاه‌ها جای خود را به کارت‌های گرافیک و سپس دستگاه‌های ای‌سیک دادند. از طرف دیگر تعداد سرمایه‌گذاران نیز در این حوزه به طور چشمگیری افزایش پیدا کرد و همین مساله باعث شد افرادی که توان پردازشی پایینی داشتند نتوانند در فرآیند استخراج ارز دیجیتال شرکت کنند.

عدم فعالیت ماینرهای خرد می‌تواند باعث متمرکز شدن شبکه بیت کوین شود. ایده استخر استخراج برای حل این مشکل به وجود آمد. استخر استخراج محلی برای جمع‌آوری قدرت محاسباتی افراد و شرکت در فرآیند ماینینگ به صورت یک واحد کل است. در این حالت امکان برنده شدن در رقابت ماینیگ برای همه افراد ایجاد می‌شود و هر کس بر اساس میزان قدرت محاسباتی خود از استخر سود دریافت می‌کند. امروزه ماینرهای خرد بدون اتصال به استخرهای نقدینگی توان برنده شدن در رقابت ماینینیگ و کسب درآمد از این طریق را ندارند.

هاوینگ بیت کوین

«هاوینگ» (Halving) در زبان انگلیسی به معنی نصف شدن است و در شبکه بیت کوین به معنی نصف شدن پاداش دریافتی ماینرها از سکه‌های جدید است. میزان کل توکن‌های قابل استخراج در شبکه بیت کوین برابر با ۲۱ میلیون است که قرار است تا سال ۲۱۴۰ استخراج آن به طول بیانجامد. در ابتدا میزان پاداش برای حل بلاک بیت کوین برابر با ۵۰ بیت کوین بود که این میزان پس از مدت زمان کوتاهی نصف شد.

در شبکه بیت کوین هر چهار سال یکبار میزان سکه‌های استخراج شده برای هر بلاک نصف می‌شود که در در حال حاضر مقدار آن ۶/۲۵ بیت کوین است و با این روند استخراج تمامی بیت کوین‌ها تا سال ۲۱۴۰ ادامه پیدا خواهد کرد. فرآیند هاوینگ باعث کاهش عرضه سکه‌‌های جدید در شبکه بیت کوین می‌شود که این مساله باعث افزایش قیمت آن در بلند مدت می‌گردد.

نانس

«نانس» (Nonce) از عبارت «Number only used once» به معنی «عددی که تنها یکبار استفاده می‌شود» گرفته شده است و عددی است که ماینرها در فرآیند تایید اطلاعات تراکنش‌ها به دنبال یافتن آن هستند. ماینرها تراکنش‌ها را به همراه هش تراکنش قبلی در یک بلاک جمع‌آوری می‌کنند و با قرار دادن عدد نانس تصادفی اطلاعات را در تابع هش قرار می‌دهند و خروجی آن را با هش مدنظر شبکه مقایسه می‌کنند تا در نهایت نانسی را پیدا کنند که با استفاده از آن می‌توان به جواب شبکه رسید. در واقع نانس مورد نظر شبکه عددی است که با توجه به سختی شبکه تعیین می‌شود و رسیدن به آن تنها با حل تابع و در یک فرآیند تصادفی ممکن است.

اثبات سهام

«اثبات سهام» (Proof of Stake | PoS) یکی از معروف‌ترین الگوریتم‌های اجماع در پروژه‌های بلاک چینی است. در این روش به جای استفاده از توان محاسباتی و انرژی برق، از کوین‌ها و توکن‌های پروژه برای تایید و ثبت تراکنش‌ها و تامین امنیت شبکه استفاده می‌شود. روش‌های مختلفی برای اثبات سهام استفاده می‌شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به «اثبات سهام نیابتی» (DPoS)، «اثبات سهام استیجاری» (LPoS) و «اثبات سهام مسترنود» (Masternode PoS) اشاره کرد. در هر یک از این روش‌ها میزان ارزهای مورد نیاز برای فعالیت در شبکه، تعداد نودهای قابل قبول در شبکه و میزان پاداش دریافتی متفاوت است.

در شبکه‌های با الگوریتم اثبات سهام اگر کاربران سعی در خرابکاری داشته باشند شبکه تمام یا بخشی از توکن‌های قفل شده آن‌ها را به عنوان مجازات دریافت می‌کند. این مساله باعث می‌شود که کاربران به دنبال درستکاری باشند. علاوه بر این حمله 51 درصدی در این شبکه‌ها اتفاق نمی‌افتد چرا که اگر شخص یا گروهی 50 درصد از توکن‌های شبکه را در اختیار داشته باشد، با از بین بردن شبکه بیشترین ضرر را متحمل خواهد شد. سرعت شبکه‌هایی که از این الگوریتم استفاده می‌کنند بسیار بالاتر از روش اثبات کار است اما در عوض امنیت و غیرمتمرکز بودن این شبکه در سطح پایین‌تری قرار دارد.

اعتبارسنج

در بلاک چین‌هایی که از الگوریتم اجماع اثبات سهام استفاده می‌کنند به کسانی که تراکنش‌ها را تایید و در بلاک چین ثبت می‌کنند «اعتبارسنج» (Validator) گفته می‌شود. تمامی فعالان این شبکه‌ها اعتبارسنج نیستند و بسته به روش مورد استفاده می‌توانند نقش‌های متفاوتی بر عهده بگیرند. به عنوان مثال، در روش DPoS کاربران توکن‌های خود را در اختیار یک اعتبارسنج که به آن اعتماد دارند قرار می‌دهند و از این طریق در سود تایید تراکنش‌ها شریک می‌شوند. در روش مسترنود نیز اعتبارسنج‌های مسترنود وظیفه ساخت بلاک را بر عهده ندارند و به عنوان یک لایه امنیتی جداگانه برای تایید صحت تراکنش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 استیکینگ از مهم‌ترین اصطلاحات ارز دیجیتال

«استکینگ» (Staking) به فرآیند قفل کردن ارزهای دیجیتال در شبکه به منظور تامین امنیت آن و دریافت پاداش در قبال آن گفته می‌شود. کاربران در صورتی که به دنبال فعالیت به عنوان اعتبارسنج در شبکه‌های با الگوریتم اثبات سهام هستند علاوه بر قفل کردن توکن‌ها باید نرم‌افزار مخصوص شبکه را نیز اجرا کنند که البته انرژی مصرفی و توان محاسباتی مورد نیاز آن بسیار پایین است. سایر کاربران می‌توانند به اعتبارسنج‌های موجود اعتماد کنند و با قفل کردن توکن‌‌های خود در استخر دارایی مربوط به آن‌ها فرآیند تایید و ثبت تراکنش‌ها را به آن‌ها تفویض کنند و بخش از سود حاصل را به دست آورند.

طبیعی است که در صورت عدم درستکاری اعتبارسنج، بقیه سرمایه‌گذارانی که به آن اعتماد کرده بودند مجازات خواهند شد. بسیاری از کیف پول‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال امکان استیکینگ را برای بسیاری از پروژه‌ها با درصد سود مشخص فراهم می‌کنند که البته بهترین روش برای انجام این کار استفاده از پلتفرم‌های اصلی معرفی شده توسط تیم پروژه است. استیکینگ یکی از روش‌های کسب درآمد غیرفعال از ارزهای دیجیتال است.

اصطلاحات ارز دیجیتال مربوط به ترید و سرمایه‌گذاری

یکی از اصلی‌ترین جنبه‌های بلاک چین بازار ارزهای دیجیتال است که در آن ارزهای دیجیتال مختلف نسبت به یکدیگر و نسبت به پول فیات مورد معامله و ترید قرار می‌گیرند. برای فعالیت در این بازار اصطلاحات زیادی ایجاد شده است که برخی از آن‌ها مربوط به تمام بازارهای مالی و برخی از آن‌ها تنها مختص بازار ارزهای دیجیتال است. در این بخش از اصطلاحات ارز دیجیتال رایج به بررسی این دسته از واژگان و عبارت‌ها می‌پردازیم.

تحلیل تکنیکال

«تحلیل تکنیکال» (Technical Analysis) یکی از روش‌های تحلیل بازارهای مالی است که مبنای اصلی آن استفاده از نمودار قیمت است. تحلیل تکنیکال بر مبنای یافتن الگوهای یکسان در نمودار قیمت و تکرار روندهای گذشته کار می‌کند و در بسیاری از استراتژی‌های معاملاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش‌های مختلفی برای تحلیل تکنیکال وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به پرایس اکشن، اندیکاتورها، الگوهای هارمونیک و امواج الیوت اشاره کرد. تحلیل تکنیکال تقریبا در تمامی بازارهای مالی قابل استفاده است.

تحلیل بنیادی

«تحلیل بنیادی» (Fundamental Analysis) یکی دیگر از روش‌های تحلیل در بازارهای مالی است که هدف آن بررسی تاثیر متغیرهای اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیک و سیاسی بر روی دارایی‌های مالی است. تحلیل بنیادی در بازارهای مختلف متفاوت است. در بازار ارز دیجیتال تحلیل بنیادی یک پروژه با بررسی تیم مدیریتی، همکاران، سرمایه‌گذاران، تکنولوژی استفاده شده، هدف پروژه و بررسی متغیرهای اقتصاد کلان انجام می‌شود.

تحلیل آنچین

«تحلیل آنچین» (On-chain Analysis) یکی از روش‌های تحلیل مخصوص بازار ارزهای دیجیتال است. تکنولوژی بلاک چین اطلاعات معاملات را به صورت درون‌زنجیره‌ای ذخیره می‌کند که می‌توان با بررسی آن‌ها و ایجاد شاخص‌های مختلف به بررسی وضعیت ارزهای مختلف پرداخت. به عنوان نمونه متغیرهایی مانند تعداد آدرس‌های ساخته شده بر روی یک پروژه یا میزان سرمایه قفل شده در یک پلتفرم می‌تواند تا حدودی کارایی شبکه را به ما نشان دهد.

اصطلاحات کیف پول ارز دیجیتال

کیف پول دیجیتال در واقع ابزاری برای تعریف هویت کاربران در بلاک چین و نسبت دادن دارایی‌های دیجیتال به آن‌ها است. کاربران با استفاده از کیف پول دیجیتال می‌توانند به دارایی‌های خود دسترسی داشته باشند و علاوه بر آن به انتقال ارزهای دیجیتال خود به دیگران یا دریافت ارزهای دیجیتال از دیگران بپردازند. هر کاربر در کیف پول دیجیتال دارای یک آدرس عمومی است که آن را در اختیار دیگران قرا می‌دهد و از این طریق ارز دیجیتال دریافت می‌کند. هویت کاربران نیز با یک رمزی به نام کلید خصوصی تعریف می‌شود. کاربران با استفاده از کلید خصوصی به دارایی‌های خود دسترسی پیدا می‌کنند و می‌توانند تراکنش‌های خود را امضا کنند.

طبیعی است که کلید خصوصی کاربران نباید در اختیار دیگران قرار بگیرد. کیف پول‌ها انواع مختلفی دارند و می‌توانند برای نگهداری از یک ارز دیجیتال یا نگهداری ارزهای دیجیتال مربوط به یک شبکه بلاک چینی استفاده شوند. امروزه کیف پول‌هایی وجود دارند که از ارزهای دیجیتال و توکن‌های ساخته شده بر روی چندین شبکه بلاک چینی پشتیبانی می‌کنند. امروزه برخی از کیف پول‌ها علاوه بر نگهداری ارز دیجیتال فعالیت‌هایی مانند تبدیل ارزهای دیجیتال به یکدیگر، خرید و فروش ارزهای دیجیتال و استیکینگ را نیز برای کاربران ممکن می‌کنند.

اصطلاحات صرافی ارز دیجیتال

تریدرها به منظور خرید و فروش ارزهای دیجیتال با استفاده از پول فیات نیاز به صرافی‌های ارز دیجیتال دارند. علاوه بر خرید و فروش ارزهای دیجیتال به صورت اسپات،‌معاملات مشتقه ارز دیجیتال،‌ معاملات اهرم دار و امکاناتی مانند استیکینگ ارز دیجیتال نیز در صرافی‌ها موجود است. صرافی‌ها هم به صورت داخلی و هم بین‌المللی وجود دارند که در حال حاضر بیشتر این صرافی‌ها متمرکز هستند. در مقابل این صرافی‌ها نسخه غیرمتمرکز صرافی‌ها وجود دارد که از قراردادهای هوشمند و استخرهای نقدینیگ برای مبادله استفاده می‌کنند.

برای فعالیت در صرافی‌های متمرکز نیاز به احراز هویت است که از باگ‌های سیستم غیرمتمرکز بلاک چین و ارزهای دیجیتال به شمار می‌آید. برای انتخاب صرافی مناسب بهتر است به حجم معاملات، تعداد ارزهای دیجیتال قابل معامله، امکانات مختلف در حوزه معامله‌گری و قوانین صرافی توجه نمود.

کلید خصوصی

«کلید خصوصی» (Private Key) در رمزنگاری نامتقارن همانند رمز برای حساب بانکی عمل می‌کند. کیف پول ارز دیجیتال با استفاده از رمزنگاری نامتقارن انجام می‌شود که در آن کلید خصوصی به عنوان رمز ورود در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. بدیهی است که کلید خصوصی تنها باید در اختیار خود کاربر باشد و اطلاعات آن در یک جای امن ذخیره شود. از این کلید برای امضای دیجیتال تراکنش‌های انجام شده بر روی بلاک چین استفاده می‌شود.

کلید عمومی

نوع دوم کلید در رمزنگاری نامتقارن «کلید عمومی» (Public Key) است که به عنوان شماره حساب عمل می‌کند و سایر کاربران می‌توانند با استفاده از آن برای شما ارز دیجیتال ارسال کنند. کلید عمومی با استفاده از توابع هش از کلید خصوصی استخراج می‌شود اما امکان رسدن به کلید خصوصی از کلید عمومی وجود ندارد. این ارتباط یک طرفه باعث کاربردی شدن این تکنیک در کیف پول و امضای دیجیتال شده است. کلید عمومی می‌تواند در اختیار عموم باشد و نیازی به محرمانه نگه داشتن آن نیست.

عبارت بازیابی

کلید خصوصی ایجاد شده در کیف پول‌ها برای اتصال کاربران به بلاک چین یک عبارت طولانی از حروف و اعداد است که نگهداری و استفاده از آن دشوار است. برای حل این مشکل در سال ۲۰۱۳ یک به‌روز رسانی جدید در شبکه بیت کوین ایجاد شد که هدف آن تبدیل این عبارت طولانی و بی‌معنی به چندین کلمه معنادار انگلیسی بود. طبق این به‌روزرسانی تعداد کلمات می‌تواند ۱۲، ۱۵، ۱۸، ۲۱ و ۲۴ باشد. به این کلمات «عبارت بازیابی» (Seed phrase or Recovery Phrase) گفته می‌شود.

در حال حاضر کاربران با ایجاد کیف پول دیجیتال به جای کلید خصوصی عبارت بازیابی معادل آن را دریافت می‌کنند و این عبارت برای کلیه ارزهای دیجیتال موجود در کیف پول استفاده می‌شود و کاربران نیازی به استفاده از چندین عبارت برای دسترسی به کیف پول ارزهای مختلف ندارند.

شناسه تراکنش

شناسه تراکنش» (Transaction ID | txid) یک رشته از حروف و اعداد است که نشانگر یک تراکنش خاص در بلاک چین است. این رشته در واقع هش تراکنش مورد نظر در بلاک چین است و کاربران می‌توانند با مراجعه به یک نود خاص یا جستجوگر بلاک به آن دسترسی پیدا کنند. معمولا پس از انجام هر تراکنش، اطلاعات مربوط به آن در کیف پول ذخیره می‌شود که شناسه تراکنش نیز جزوی از این اطلاعات است. در فروش ارزهای دیجیتال به صرافی‌های متمرکز داخلی و دریافت موجودی شما حتما باید شناسه تراکنش را در اختیار صرافی قرار دهید تا آن‌ها با بررسی آن از صحت انجام تراکنش مطمئن شوند.

کیف پول گرم

منظور از کیف پول گرم کلیه کیف پول‌هایی است که به اینترنت متصل هستند. بنابراین کیف پول‌های موبایل، دسکتاپ و تحت وب از جمله کیف پول‌های گرم به حساب می‌آیند. کیف پول گرم معمولا رایگان است و از تعداد زیادی ارز دیجیتال پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، امکانات دیگری مانند استیکینگ و تبدیل ارزهای دیجیتال به یکدیگر نیز در این کیف پول‌ها وجود دارد و به همین دلیل کاربران زیادی از این کیف پول‌ها استفاده می‌‌کنند. اصلی‌ترین مشکل کیف پول گرم امنیت پایین آن به دلیل اتصال به اینترنت است. «متامسک»، «بلاکچین» و «تراست‌ولت» از جمله کیف پول‌های گرم معروف هستند.

کیف پول سرد

کیف پول سرد به آن دسته از کیف پول‌هایی که به اینترنت متصل نیستند و اطلاعات کاربران را به صورت فیزیکی نگهداری می‌کنند گفته می‌شود. دو نوع کاغذی و سخت‌افزاری برای این کیف پول‌ها وجود دارد که نوع کاغذی آن به دلیل از بین رفتن کاغذ در طول زمان استفاده چندانی ندارد اما کیف پول‌های سخت‌افزاری به وفور استفاده می‌شوند. مزیت اصلی کیف پول سرد امنیت آن است اما به دلیل پایین بودن تعداد ارزهای پشتیانی شده و هزینه بالای تامین آن، کاربران آن‌ کمتر است. «ترزور»، «لجر» و «کول‌ولت» از جمله کیف پول‌های سرد معروف هستند.

ممو از اصطلاحات ارز دیجیتال مهم در تراکنش‌ها

«ممو» (Memo) یا «تگ» (Tag) اصطلاحی است که در برخی از ارزهای دیجیتال وجود دارد که می‌تواند برای ارسال هرگونه اطلاعات اضافی در کنار تراکنش و ثبت در بلاک چین استفاده شود. معمولا برای اینکه حجم زیادی از بلاک چین اشغال نشود، حجم داده مربوط به ممو نیز پایین است. مهم‌ترین کاربرد ممو برای صرافی‌های ارز دیجیتال و شرکت‌های بزرگ است که از ممو برای تشخیص میزان سرمایه ارسال شده از طرف کاربران مختلف استفاده می‌کنند.

معمولا ساخت چندین کیف پول برای برخی از ارزهای دیجیتال در صرافی‌ها برای کاربران مختلف هزینه زیادی دارد به همین دلیل آن‌ها از یک کیف پول با ممو مختلف برای کاربران استفاده می‌کنند. در صورتی که کاربران ممو یا تگ را وارد نکنند امکان تشخیص واریز کننده برای صرافی وجود نخواهد داشت. در کیف پول یا صرافی ارز دیجیتال اگر نیاز به ممو باشد در کنار آدرس، عدد یا عبارت آن نیز نوشته می‌شود.

هودل از اصطلاحات اشتباه ارز دیجیتال

در اصطلاحات سرمایه‌گذاری ارز دیجیتال عبارت «هودل» (Hodl) به معنی نگهداری ارزهای دیجیتال و عدم فروش آن‌ها است. کلمه درست برای این اصطلاح کلمه «هولد» (Hold) است که به دلیل اشتباه یکی از سرمایه‌گذاران اولیه ارزهای دیجیتال در فروم مربوط به بیت کوین با این کلمه معروف شده است. در استراتژی هودل نگهداری ارزهای دیجیتال به خصوص بیت کوین به عنوان سودمندترین روش شناخته می‌شود.

ترید اسپات

«ترید اسپات» (Spot Trading) نوعی از معامله است که در آن خریدار و فروشنده در زمان حال معامله خود را با پرداخت مبلغ و تحویل کالا انجام می‌دهند و پس از انجام این کار طرفین معامله دیگر ارتباطی با یکدیگر ندارند. معامله در بازار بورس ایران و یا خرید ارز دیجیتال از صرافی و انتقال آن به کیف پول نمونه‌ای از ترید اسپات است.

ترید فیوچرز

«ترید فیوچرز» (Futures) یا «آتی» برخلاف ترید اسپات معامله را در زمان حال به اتمام نمی‌رساند بلکه معامله را بر روی قیمت یک دارایی در زمان آینده تنظیم می‌کند. در معامله آتی خود ارز دیجیتال معامله نمی‌شود بلکه قراردادهای مشتق شده از آن‌ها (Derivatives) مورد معامله قرار می‌گیرد. می‌توان گفت در معاملات فیوچرز کاربران بر سر خرید یا فروش یک دارایی در یک قیمت مشخص و برای زمان مشخص در آینده شرط‌بندی می‌کنند. بنابراین اگر شما فکر می‌کنید قیمت رشد خواهد کرد معامله خرید و اگر فکر می‌کنید قیمت کاهشی خواهد بود معامله فروش باز می‌کنید.

معامله آپشن یا اختیار

«معامله اختیار» (Option Trade) همانند معامله فیوچرز بر روی قیمت یک ارز دیجیتال در آینده انجام می‌شود منتها از نقطه نظر قیمتی تفاوت دارد. در معامله آتی تریدرها خرید یا فروش یک ارز در زمان مورد نظر را تضمین می‌کنند و در شرایط سود یا ضرر باید قرارداد را نهایی کنند اما در معامله اختیار کاربران اختیار خرید یا فروش یک ارز دیجیتال را برای زمان مشخصی در آینده خریداری می‌کنند. بنابراین در این نوع معاملات اگر ادامه دادن موقعیت باز شده در زمان موعد برای شما سودده است قرارداد را نهایی می‌کنید در غیر اینصورت تنها پولی که بابت ثبت قرارداد داده‌اید به عنوان ضرر شما ثبت می‌شود.

ترید مارجین

«ترید مارجین» (Margin Trade) نوعی از معامله است که در آن کاربران چندین برابر دارایی خود وارد معامله می‌شوند. این مساله به معامله‌گران سودده امکان افزایش سود می‌دهد ولی در عوض باعث ضرر بیشتر سرمایه‌گذاران عادی می‌شود. پول اضافی در اختیار کاربران را معمولا صرافی‌ها تامین می‌کنند و در برابر آن کارمزد دریافت می‌کنند. هر چقدر میزان پول قرض گرفته شده بیشتر باشد، امکان نوسان قیمت و افزایش یا کاهش دارایی‌ها نیز بیشتر خواهد بود. معامله مارجین هم می‌تواند به صورت اسپات و هم به صورت فیوچرز باشد.

مارجین کال

در معاملات مارجین با توجه به این که بخشی از دارایی به عنوان قرض دریافت می‌شود، معاملات شما تنها تا درصدی از ضرر را تحمل می‌کند که پول قرض گرفته شده آسیب نبیند. در صورتی که قیمت در بازار در خلاف جهت روند موقعیت ترید شما حرکت کند با نزدیک شدن قیمت به حد آستانه صرافی از شما می‌خواهد که با اضافه کردن مقداری پول جدید آستانه را تغییر دهید. در صورتی که این کار را انجام ندهید با رسیدن به حد مشخص شده کلیه معاملات شما به طور خودکار بسته می‌شود و صرافی پول خود را به همراه کارمزد برمی‌دارد و در اصطلاح شما «مارجین کال» (Margin Call) یا «لیکوئید» (Liquid) می‌شوید.

سوئینگ ترید

«ترید سوئینگ» (Swing Trading) یک استراتژی معاملاتی است که در آن کاربران معاملات خود را بر روی چرخه‌های نوسانی میان‌مدتی انجام می‌دهند. این نوع از معاملات به مدت چند روز تا چند هفته باز می‌مانند و برای افراد مبتدی بسیار مناسب هستند. نقطه ضعف این روش‌ مدت زمانی است که برای سوددهی باید صبر کنید ولی در عوض یافتن موقعیت‌های ترید سوئینگ راحت‌تر از سایر موقعیت‌ها است.

ترید روزانه

در «ترید روزانه» (Day Trade) معامله‌گران در طول روز یک یا چندین معامله را باز می‌کنند اما در نهایت و در پایان روز کاری تمام معاملات خود را چه با سود و چه با ضرر می‌بندند. با توجه به این که قبل از شروع هر روز معاملاتی ممکن است خبرهایی تاثیرگذار در بازار رخ دهد، معامله‌گران ترجیح می‌دهند هیچ معامله‌ای را برای روز بعد باز نگه ندارند تا اسیر تاثیرات اخبار و حوادث نشوند.

اسکلپ

«اسکلپ» (Scalp) یکی دیگر از روش‌های معاملاتی است که تمرکز آن بر روی سودهای کم اما معاملات زیاد است. به این روش در اصطلاح نوسان‌گیری نیز گفته می‌شود. در اسکلپ تحلیل بنیادی کارساز نیست و تنها می‌توان از برخی از روش‌های تحلیل تکنیکال استفاده کرد. در این روش معمولا معاملات در مدت زمان بسیار کم باز و بسته می‌شوند.

آربیتراژ

«آربیتراژ» (Arbitrage) به فرآیند خرید ارز دیجیتال از یک بازار و فروش آن در بازار دیگر گفته می‌شود. معمولا قیمت یک دارایی در تمام بازارهای مالی یکسان نیست و بسیاری از معامله‌گران از این فرصت برای آربیتراژ استفاده می‌‌کنند. آربیتراژ باید به سرعت انجام شود و به دلیل نوسانات بالای قیمت در ارزهای دیجیتال معمولا با ریسک زیادی همراه است.

دامیننس

«دامیننس» (Dominance) به معنی تسلط است و در بازار ارزهای دیجیتال به معنی نسبت درصد ارزش بازار یک ارز دیجیتال به ارزش کل بازار گفته می‌شود. افزایش دامیننس یک ارز دیجیتال می‌تواند نشان از افزایش تعداد یا قیمت آن باشد و کاهش آن نیز نشان از کاهش قیمت یا تعداد آن است. با استفاده از دامیننس بیت کوین و دامیننس استیبل کوین‌ها می‌توان به تحلیل کلی بازار ارزهای دیجیتال پرداخت.

توکن سوزی از اصطلاحات پرکاربرد ارز دیجیتال چیست ؟

«توکن سوزی» (Token Burn) به معنی حذف تعدای از ارزهای دیجیتال یک پروژه به منظور کاهش تعداد آن‌ها است. توکن سوزی باعث کنترل میزان عرضه و افزایش قیمت توکن در بلند مدت می‌شود. توکن سوزی می‌تواند به عنوان روشی برای اجماع نیز استفاده شود. برای انجام توکن‌سوزی یک آدرس عمومی که کلید خصوصی آن مشخص نیست انتخاب می‌شود و ارزهای مورد نظر به آن آدرس ارسال می‌شود. میزان توکن‌های سوزانده شده برای عموم در این آدرس قابل مشاهده است و هیچ کسی نمی‌تواند توکن‌های موجود در این آدرس را خرج کند.

شاخص ترس و طمع

«شاخص ترس و طمع» (Fear & Greesd Index) یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال پرکاربرد است که از ۰ تا ۱۰۰ رتبه‌بندی شده و نشان‌دهنده احساسات کاربران نسبت به وضعیت یک ارز دیجیتال است. این شاخص در ارز دیجیتال برای بیت کوین و جود دارد اما در بازارهای مالی دیگر نیز برای شاخص‌های مختلف ایجاد شده است. مقادیر این شاخص به چهار دسته مساوی تقسیم می‌شوند که به ترتیب از پایین به بالا نشان دهنده «ترس شدید»، «ترس»، «طمع» و «طمع شدید» است. برای محاسبه این شاخص از متغیرهای تغییرات قیمت، حجم معاملات، شبکه‌های اجتماعی، دامیننس بیت کوین و ترند روز استفاده می‌شود.

فاد از اصطلاحات روانشانسی ارز دیجیتال

عبارت «فاد» (Fear, Uncertainty, Doubt | FUD) مخفف سه کلمه ترس، عدم اطمینان و شک است که کاربران در زمان‌‌های نزول بازار دچار آن می‌شوند و دارایی‌های خود را در قیمت پایین از دست می‌دهند یا این‌ که از خرید توکن‌ها در سطوح مناسب قیمتی خودداری می‌کنند. بازیگران بزرگ با ایجاد و تبلیغ خبرهای منفی سعی می‌کنند این حس را در سرمایه‌گذاران خرد ایجاد کنند تا دارایی‌های آن‌ها را با قیمت‌های پایین خریداری کنند.

فومو از اصطلاحات روانشناسی ارز دیجیتال

واژه فومو از عبارت «Fear Of Missing Out» به معنی «ترس از دست دادن» گرفته شده است. در روندهای صعودی بازار که به آن «روند گاوی» (Bullish) گفته می‌شود، افراد با دیدن صعود قیمت دارایی‌ها در مدت زمان کم، وسوسه می‌شوند که سریع و بدون تحلیل وارد بازار شوند تا در کسب سود از دیگران عقب نیافتند. معمولا بازیگران بزرگ نیز در سقف‌های قیمتی با ایجاد حس فومو افراد را به بازار هدایت می‌کنند تا دارایی‌های خود را به آن‌ها بفروشند.

اصطلاح پامپ و دامپ ارز دیجیتال چیست ؟

«پامپ» (Pum) و «دامپ» (Dump) ارز دیجیتال یکی از روش‌های کلاهبرداری در بازار ارزهای دیجیتال است که در آن کلاهبردان بخش زیادی از توکن‌های یک شبکه را در اختیار می‌گیرند. سپس با تبلیغات گسترده و ارائه اهداف نجومی باعث افزایش قیمت توکن یا به اصطلاح پامپ آن می‌شوند. در اوج پامپ قیمتی و هجوم افراد برای خرید توکن، صاحبان توکن‌های ارز دیجیتال تمامی توکن‌های خود را در شبکه به فروش می‌رسانند که این حجم عظیم فروش منجر به ریزش قیمت و دامپ آن می‌شود. در این میان کلاهبرداران ارزی که با قیمت مفت به دست آورده بودند را با قیمت هنگفت به عموم مردم می‌فروشند.

معرفی فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – تکمیلی

پس از آشنایی مقدماتی با مفاهیم و اصطلاحات ارز دیجیتال و نحوه فعالیت در این بازار، نوبت به بررسی فنی پروژه‌ها و شرایط بازار به منظور ترید و سرمایه‌گذاری می‌رسد. به دلیل اهمیت این موضوع، «فرادرس» در ادامه دوره آموزش مقدماتی ارزهای دیجیتال فیلم 7 ساعت و 30 دقیقه‌ای آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – تکمیلی را در ۶ فصل تدوین کرده است.

فصل اول این دوره مقدمه‌ای بر مفاهیم مطرح شده در دوره پایه است. در فصل دوم تفاوت‌ها و شباهت‌های بازار ارز دیجیتال با سایر بازارهای مالی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. در فصل سوم واژگان و اصطلاحات تخصصی و تکمیلی آموزش داده می‌شوند. فصل چهارم دوره مربوط به آموزش روش‌ها و معیارهای مطرح برای تشخیص ارزهای مناسب در ترید و سرمایه‌گذاری است.

رویکردهای تحلیلی مختلف مانند تحلیل تکنیکال و بنیادی در کنار روش‌های مختلف تحلیلی مانند پرایس اکشن و الگوهای کندل استیک در فصل پنجم دوره بررسی می‌شوند. درنهایت و در فصل ششم، تحلیل بازار ارزهای دیجیتال بر مبنای دامیننس آموزش داده می‌شود. این دوره آموزشی برای تمامی فعالان بازارهای مالی به خصوص بازار ارزهای دیجیتال مفید است.

• برای دیدن فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – تکمیلی + اینجا کلیک کنید.

جمع‌بندی اصطلاحات ارز دیجیتال رایج

بازار ارزهای دیجیتال بازار چند وجهی است و به همین دلیل اصطلاحات و مفاهیم زیادی در آن ایجاد شده است و هر روز نیز بر تعداد آن‌ها اضافه می‌شود. در این مطلب سعی شد پرکاربردترین و مهم‌ترین اصطلاحات ارز دیجیتال رایج مورد بررسی قرار گیرند. اصطلاحات مربوط به ترید، سرمایه‌گذاری، تحلیل بنیادی و تکنیکال و انواع ارزهای دیجیتال همگی در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته‌اند.