نشانه های تغییر شیمیایی چیست؟ — به زبان ساده

۶۰۷۳ بازدید
آخرین به‌روزرسانی: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۲
زمان مطالعه: ۱۳ دقیقه
نشانه های تغییر شیمیایی چیست؟ — به زبان ساده

از نشانه های تغییر شیمیایی برای تشخیص رخ دادن واکنش شیمیایی و شناسایی تغییر شیمیایی و فیزیکی استفاده می‌شود. واکنش شیمیایی، فرایند ایجاد مواد یا ترکیب جدیدی از دو یا چند ماده است که در آن، ترکیب جدید از نظر ویژگی و ساختاری متفاوت است. تغییرات شیمیایی با نشانه‌های گوناگونی مانند ایجاد نور، تولید گاز، تشکیل رسوب و تغییر رنگ همراه هستند. در این مطلب به کمک مثال‌های متنوع با نشانه های تغییر شیمیایی و فیزیکی آشنا می‌شوید.

فهرست مطالب این نوشته

نشانه های تغییر شیمیایی

واکنش‌های شیمیایی در سطح اتم، یون و مولکول‌ها انجام می‌شود و آگاهی از تغییر شیمیایی بین آن‌ها به‌طور معمول نمی‌تواند با استفاده از میکروسکوپ یا ابزار دیگری بررسی شود. با کمک نشانه های تغییر شیمیایی می‌توان ایجاد واکنش‌های شیمیایی را پیش‌بینی کرد یا تشخیص داد. در واکنش‌های شیمیایی باید توجه شود که ماده براساس قانون پایستگی جرم ایجاد نشده یا از بین نمی‌رود بلکه با تغییر ساختار به ماده‌ دیگر تبدیل می‌شود. نشانه‌های زیر می‌تواند نشانه های تغییر شیمیایی باشد.

  • تولید گاز
  • تشکیل رسوب
  • تغییر رنگ
  • تغییر دما
  • ایجاد نور
  • تغییر حجم
  • تغییر بو
  • تغییر مزه

تولید گاز از نشانه های تغییر شیمیایی

وقتی واکنشی شیمیایی در حال رخ دادن است ظاهر شدن حباب‌های گاز از نشانه‌های آن است. در واقع تغییری شیمیایی موجب ایجاد حباب گاز می‌شود که با خروج آن، واکنش به سمت کامل شدن پیش می‌رود. حل شدن قرص ضداسید یا قرص جوشان در لیوان آب به‌دلیل تغییرات شیمیایی رخ می‌دهد. واکنش فلزات قلیایی و قلیایی خاکی نیز با تولید گاز هیدروژن همراه است.

قرص جوشان
حل شدن قرص جوشان در آب

جوشیدن آب و تشکیل بخار با ایجاد گاز و حباب همراه است ولی در این فرایند تنها حالت ماده تغییر می‌کند و تغییر شیمیایی نیست. در تغییر شیمیایی حتما ساختار شیمیایی مواد تغییر می‌کند. جوشیدن آب ماده‌ای جدید ایجاد نمی‌کند و ساختار شیمیایی آب را تغییر نمی‌دهد. به این نوع تغییر، که تنها حالت ماده تغییر می‌کند تغییر فیزیکی می‌گویند.

تشکیل رسوب از نشانه های تغییر شیمیایی

تشکیل رسوب که فرایند تبدیل ماده محلول به جامدی نامحلول است، از دیگر نشانه‌های تغییر شیمیایی است. رسوب می‌تواند در داخل مایع به‌شکل معلق وجود داشته باشد و موجب کدر شدن آن شود یا در ته ظرف ته‌نشین کند. تغییر غلظت و دما از عامل‌های تاثیرگذار بر تشکیل رسوب هستند.

برای مثال وقتی محلول نقره نیترات $$(AgNO_۳)$$ و سدیم کلرید ترکیب می‌شوند، واکنش شیمیایی رخ می‌دهد. نشانه این واکنش شیمیایی ایجاد رسوب سفید نقره کلرید است. به همین ترتیب، ترکیب محلول سرب (II) نیترات با فرمول شیمیایی $$Pb(NO_۳)_۲$$ و پتاسیم یدید $$(KI)$$ موجب تشکیل رسوب زرد رنگ سرب (II) یدید $$(PbI_۲)$$ می‌شود.

رسوب واکنش
رسوب از نشانه‌های تغییر شیمیایی

مخلوط دو مایع و ایجاد رسوب یا ماده جامد جدید به وضوح نشان می‌دهد که واکنش شیمیایی رخ داده است.

تغییر رنگ

در طبیعت هر ترکیبی رنگ مخصوص به خود را دارد. برخی از ترکیبات وقتی در واکنشی شیمیایی شرکت می‌کنند رنگ آن‌ها نیز ممکن است تغییر کند. اما تغییر رنگ همیشه به معنای تغییر شیمیایی نیست و می‌تواند تنها تغییر فیزیکی را نشان دهد. تغییر رنگ در برخی از واکنش‌های شیمیایی با چشم قابل مشاهده نیست. در آزمایشگاه‌ها از دستگاه اسپکتروفتومتر در رنگ‌سنجی استفاده می‌کنند. رنگ‌سنج‌ها شدت نور و رنگ تولید شده توسط واکنش‌های شیمیایی را اندازه می‌گیرند.

شناساگرها ترکیباتی هستند که با تغییرات شیمیایی رنگ‌های متفاوتی ایجاد می‌کنند. این دسته از ترکیبات با توجه به pH یا اسیدی و بازی بودن محیط دچار تغییر رنگ می‌شوند. از این ویژگی برای تشخیص محیط‌های اسید و بازی استفاده می‌کنند. برخی از شناساگرها در زیر فهرست شده‌اند.

  • متیلن بلو (Methylene Blue)
  • فنول‌فتالئین (Phenolphthalein)
  • برموتیمول آبی (Bromothymol Blue)
  • متیل اورانژ (Methyl Orange)
شناساگرهای اسید و باز
تغییر رنگ واکنش‌های شیمیایی

تغییر رنگ میوه‌ها در فرایند رسیدن به دلیل تغییرات شیمیایی داخل آن‌ها انجام می‌شود. رسیدن میوه‌ها تغییر شیمیایی است زیرا تعداد زیادی از تغییرات در طول رسیدن رخ می‌دهد و موجب تغییر رنگ میوه و بافت آن می‌شود. در طی فرایند رسیدن، رنگدانه موجود در پوست میوه نیز تغییر می‌کند که این تغییر قابل برگشت نیست.

انگور
تغییر رنگ انگور در فرایند رسیدن

تغییر رنگ میوه‌ها به دلیل پوسیدگی نیز از تغییرات شیمیایی است. تغییر رنگ سیب و موز قاچ شده به دلیل اکسید شدن ترکیبات موجود در این میوه‌ها با اکسیژن هوا است. تغییر رنگ خودبه‌خودی آهن یا زنگ زدن نیز نشان‌دهنده ایجاد تغییر شیمیایی در ترکیب فلز آهن است. زنگ آهن باعث تغییر رنگ آهن از خاکستری به قهوه‌ای مایل به قرمز می‌شود.

تغییر دما

جذب یا آزاد شدن انرژی از نشانه‌های تغییر شیمیایی است. واکنش‌های شیمیایی برای شکستن و ایجاد پیوندهای جدید به انرژی نیاز دارند. در برخی از واکنش‌های شیمیایی برای شکسته شدن پیوندها به انرژی نیاز است. این واکنش‌ها با گرفتن انرژی از محیط اطراف انرژی لازم برای شکستن پیوند و ایجاد پیوند جدید را تهیه می‌کنند و موجب کاهش دما می‌شوند. در مقابل برخی از واکنش‌ها پس از ایجاد پیوند با آزادسازی انرژی موجب افزایش دمای محیط می‌شوند. آزاد شدن گرما پس از مخلوط کردن چند ماده از نشانه‌های تغییر شیمیایی است.

آتش
سوختن چوب از تغییرات شیمیایی است.

سوختن از تغییرات شیمیایی است که با تغییر دما مشخص می‌شود. واکنش ترمیت که در انفجارهای آتش‌بازی استفاده می‌شود نیز گرما تولید می‌کند.

ایجاد نور از نشانه های تغییر شیمیایی

در برخی از واکنش‌های شیمیایی آزاد شدن انرژی با نور همراه است. واکنش‌های سوختن معمولا نور و گرما ایجاد می‌کنند. تابلوهای تبلیغاتی و انفجار نمونه‌هایی از تغییرات شیمیایی هستند که با ایجاد نور مشخص می‌شوند. در طبیعت برخی از جانداران مانند کرم شب‌تاب به دلیل واکنش‌هایی شیمیایی که در بدن آن‌ها رخ می‌دهد نور تولید می‌کنند.

کرم شب تاب
تولید نور توسط کرم‌های شب‌تاب

تغییر حجم

تغییر حجم نیز می‌تواند از نشانه‌های تغییر شیمیایی باشد. در برخی از واکنش‌های شیمیایی حجم ترکیبات افزایش یا کاهش پیدا می‌کند. واکنش‌های انفجاری نمونه‌هایی از تغییرات شیمیایی هستند که در آن‌ها حجم افزایش پیدا می‌کند. تشکیل حباب داخل ماگمای آتشفشان با افزایش حجم موجب فوران آتشفشانی می‌شود. تغییر حجم همچنین موجب تغییر چگالی ترکیب شیمیایی می‌شود.

فوران آتشفشان
فوران آتشفشانی واکنشی انفجاری است.

تغییر بو و طعم از نشانه های تغییر شیمیایی

تغییر بو و طعم نیز از نشانه‌های تغییر شیمیایی است. ترکیبات تولید شده پس از واکنش شیمیایی بو و طعمی متفاوت از مواد واکنش‌دهنده دارند. ایجاد بوی گندیده مثالی از ایجاد تغییر شیمیایی است. تغییرات شیمیایی در فرایند رسیدن میوه و سبزیجات موجب تغییر ویژگی‌هایی مانند رنگ، بو و طعم آن‌ها می‌شود در نتیجه رسیدن میوه‌ها را می‌توان در دسته تغییرات شیمیایی قرار داد. در تصویر زیر چند میوه نشان داده شده است که تغییر رنگ، بو و طعم آن‌ها هنگام رسیدن نشانه‌های تغییر شیمیایی است.

میوه
تغییر رنگ میوه‌ها در فرایند رسیدن

تغییر شیمیایی و فیزیکی چیست ؟

در شیمی و فیزیک انرژی و تعامل بین مواد مطالعه می‌شود. طبق قوانین ترمودینامیک با تغییر حالت ماده، انرژی و مجموع ماده ثابت است. مواد با گرفتن یا از دست دادن انرژی دچار تغییر حالت می‌شوند. بیشتر تغییرات فیزیکی برگشت‌پذیر هستند. در تغییر فیزیکی ماده جدیدی تولید نمی‌شود درحالی‌که تغییر شیمیایی موجب تولید ماده جدید می‌شود و برگشت‌پذیر نیست.

مواد به روش‌های گوناگونی دچار دو نوع تغییر می‌شوند.

  1. تغییر فیزیکی
  2. تغییر شیمیایی

 

تغییر فیزیکی چیست ؟

در تغییر فیزیکی، شکل ماده دچار تغییر می‌شود ولی ترکیب آن بدون تغییر می‌ماند که یعنی بعد از تغییرات فیزیکی ماده، ترکیب سازنده آن هیچ تغییری نمی‌کند. تمام تغییرات فاز یا حالت ماده در دسته تغییرات فیزیکی قرار می‌گیرند. تغییرات گوناگون حالت ماده در شکل زیر نشان داده شده است.

گذار فاز
حالت‌های ماده و فرایندهای تبدیل فاز در آن‌ها

نشانه های تغییر فیزیکی

یکی از راحت‌ترین راه‌های شناسایی تغییرات فیزیکی استفاده از نشانه های تغییر شیمیایی است. در تغییر فیزیکی ماده جدیدی ایجاد نمی‌شود. اندازه، شکل، رنگ و حتی دمای ماده ممکن است تغییر کند. در تغییر فیزیکی مخلوط شدن مواد موجب هیچ واکنش شیمیایی بین آن‌ها نمی‌شود.

برگشت‌پذیر بودن تغییرات فیزیکی یکی از مهم‌ترین نشانه‌های شناسایی تغییر فیزیکی از شیمیایی است. برای مثال؛ آب با سرد شدن یخ می‌زند و تغییر از مایع به جامد تغییر حالت می‌دهد و یخ با گرم شدن دوباره به حالت مایع تبدیل می‌شود. هرچند برخی از نشانه‌های تغییر فیزیکی مانند تغییر رنگ به راحتی قابل برگشت نیستند.

 

مثال تغییر فیزیکی

ظاهر ماده در یک تغییر فیزیکی تغییر می‌کند، اما هویت شیمیایی آن ثابت می‌ماند. تبخیر شدن و یخ زدن آب از تغییرات فیزیکی آب هستند. در تبخیر آب تنها از حالت مایع به حالت گاز تبدیل می‌شود و مولکول‌های آب تغییر نمی‌کنند.

آب
حالت‌های گوناگون آب

مثال‌های تغییر فیزیکی عبارتند از:

  • فشرده کردن قوطی نوشابه
  • آب شدن بستنی
  • جوشاندن آب
  • مخلوط کردن ماسه و آب
  • شکستن شیشه
  • پاره کردن کاغذ
  • خرد کردن چوب
  • تبخیر نیتروژن مایع
  • ذوب گوگرد جامد
  • مخلوط کردن میوه و سبزیجات
تغییر فیزیکی
مثال‌های تغییر فیزیکی

تغییر شیمیایی چیست ؟

تغییر شیمیایی یا واکنش شیمیایی، موجب تولید ماده‌ای با ساختار و ویژگی‌های جدید از مواد اولیه می‌شود. به موادی که با یکدیگر واکنش می‌دهند، واکنش‌دهنده و به ماده تولید شده از واکنش بین آن‌ها فراورده گفته می‌شود که از نظر ویژگی با واکنش‌دهنده‌ها تفاوت دارد. واکنش بین دو یا چند ماده ممکن است با تولید گرما همراه باشد یا اینکه برای واکنش دادن مواد با هم نیاز به گرما داشته باشند. بیشتر تغییرات شیمیایی با استفاده از معادله شیمیایی قابل نمایش هستند.

 

مثال تغییر شیمیایی

اطراف ما، صدها واکنش شیمیایی در حال رخ دادن است. در زیر برخی از انواع مثال تغییر شیمیایی فهرست شده است.

  • آشپزی: آشپزی با آنواع فرایندهای فیزیکی و شیمیایی همراه است. پخت کیک و نان از جمله تغییرات شیمیایی هستند. ترکیبات کیک در دماهای بالا دچار تغییر می‌شود و مخلوطی از آرد، شکر، تخم‌مرغ، روغن محصولی جدید به نام کیک ایجاد می‌کنند که عطر و طعم متفاوتی دارد. مواد خوراکی هنگام خورده شدن توسط آنزیم‌ها در بدن تجزیه می‌شوند و در فرایند گوارش دچار تغییرات شیمیایی می‌شوند.
نان
پختن نان تغییری شیمیایی است.
  • پختن کیک: تولید گاز از نشانه‌های تغییر شیمیایی است. در پختن کیک از مواد مختلفی استفاده می‌شود. یکی از این مواد، جوش شیرین $$(NaHCO_۳)$$ یا بیکینگ پودر است که نوعی «خمیرمایه» (Leavening agent) کیک است. بیکینگ پودر باعث تولید گاز کربن دی‌اکسید برای افزایش نرمی و سبکی در خمیر می‌شود.
کیک
تولید گاز موجب حجیم شدن کیک می‌شود.
  • تصفیه آب: از تغییرات شیمیایی برای تصفیه آب استفاده می‌شود. در این فرایند با افزودن ماده‌ای به آب موجب واکنش آن با ناخالصی‌های موجود در آب می‌شوند و ناخالصی‌ها به‌شکل رسوب از آب حذف می‌شوند.
تصفیه آب
مواد ناخالص در فرایند تصفیه آب رسوب می‌کنند.
  • مراسم آتش‌بازی: آتش‌بازی از تغییرات شیمیایی است که در آن نور ایجاد می‌شود و با تغییر دما همراه است که هر دو از نشانه‌های تغییر شیمیایی هستند. سوخت مورد استفاده در آتش‌بازی حاوی عامل اکسیدکننده است. عامل اکسیدکننده باعث تجزیه سوخت و آزاد شدن انرژی بسیار زیادی می‌شود که به‌شکل گرما و نور است.
آتش بازی
تغییر دما و تولید نور در مراسم آتش‌بازی
  • چراغ اضطراری شیمیایی: چراغ اضطراری شیمیایی، وسیله‌ای یک‌بار مصرف و به‌شکل لوله است که به کمک تغییرات شیمیایی برای تولید نور استفاده می‌شود. درون این چراغ، شیشه‌ای حاوی مواد شیمیایی است که با خم کردن لوله،‌ شیشه شکسته می‌شود و بین مواد درون آن که آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید $$(H_۲O_۲)$$ و دی‌فنیل اگزالات $$(C_{۱۴}H_{۱۰}O_۴)$$ است،‌ واکنش شیمیایی رخ می‌دهد. این واکنش شیمیایی نور تولید می‌کند.
چراغ اضطراری
تولید در چراغ اضطراری
  • تغییر رنگ برگ درختان در پاییز: ایجاد انواع رنگ در فصل پاییز از نشانه های تغییر شیمیایی است. واکنش‌های شیمیایی بسیاری از این رنگ‌ها را ایجاد می‌کنند. در فصل پاییز به‌دلیل تغییر نور خورشید و دما تولید سبزینه یا کلروفیل در برگ درختان کاهش پیدا می‌کند. کاهش سبزینه موجب می‌شود دیگر رنگدانه‌ها دیده شوند.
تغییر رنگ برگ درختان از نشانه های تغییر شیمیایی
تغییر رنگ برگ درختان از نشانه های تغییر شیمیایی است.

تمام واکنش‌های شیمیایی نمونه‌هایی از تغییر شیمیایی هستند. وقتی چند ماده با هم برهم‌کنش داشته باشند و ماده‌ای جدید ایجاد کنند واکنش شیمیایی اتفاق افتاده است. شکسته‌شدن و تشکیل پیوندها و افزایش و از دست دادن الکترون از عامل‌های تغییرات شیمیایی هستند. برخی از واکنش‌های شیمیایی که با چشم قابل دیدن نیستند با استفاده از روش‌های طیف‌سنجی مانند طیف‌سنج جرمی بررسی می‌شوند.

انواع واکنش‌های شیمیایی عبارتند از:

سوختن و نشانه های تغییر شیمیایی

سوختن از آشناترین تغییرات شیمیایی و از واکنش‌های اکسایش کاهش است. سوختن نوار منیزیم در هوا از تغییرات شیمیایی است. فلز منیزیم با گاز اکسیژن $$(O_۲)$$ واکنش می‌دهد و شعله بسیار درخشانی ایجاد می‌کند. در پایان منیزیم اکسید $$(MgO)$$ تولید می‌شود که جامدی یونی به رنگ سفید است.

سوختن فلز منیزیم در هوا
ایجاد نور شدید از سوختن منیزیم

تجزیه شیمیایی

واکنش شیمیایی بین سکه مس $$(Cu)$$ و نیتریک اسید $$(HNO_۳)$$ موجب تولید محلولی به رنگ آبی مایل به سبز تولید می‌کند. این واکنش با خروج گاز قهوه‌ای مایل به قرمز نیتروژن دی‌اکسید $$(NO_۲)$$ همراه است.

تجزیه شیمیایی از نشانه های تغییر شیمیایی
تغییر رنگ و تولید گاز در تجزیه مس با اسید

سنتز شیمیایی

تولید کودهای شیمیایی حاوی آمونیاک $$(NH_۳)$$ و گسترش کشاورزی از دستاوردهای بزرگ دانش شیمی در صد سال اخیر است. فرایند تبدیل عنصرهای نیتروژن و هیدروژن به آمونیاک از مهم‌ترین واکنش‌های شیمیایی در جهان است.

کود شیمیایی
تولید کود شیمیایی از واکنش‌های مهم در صنعت کشاورزی

واکنش های اکسایش کاهش

بیشتر واکنش‌هایی که در اطراف ما در حال رخ دادن هستند در دسته واکنش‌های ردوکس یا اکسایش کاهش قرار می‌گیرند. در طبیعت انواع گوناگون واکنش‌های اکسایش کاهش با سرعت‌های سریع یا خیلی آهسته در حال انجام هستند. در زیر مثال‌هایی از تغییرات شیمیایی شامل واکنش‌های اکسایش کاهش فهرست شده‌اند.

  • «تنفس سلولی» (Respiration): شامل مجموعه‌ای از واکنش‌های اکسایش کاهش است تا انرژی مورد نیاز بدن تامین گردد. در این فرایند سلول‌ها با گرفتن اکسیژن مواد غذایی را به انرژی تبدیل می‌کنند.
واکنش تنفس سلولی

$$C_6H_{12}O_6+6O_2 rightarrow6CO_2+6H_2O$$

  • فتوسنتز: در این فرایند کربن دی‌اکسید و آب در حضور نور خورشید ترکیب شده و اکسیژن و گلوکز آزاد می‌کنند. در فتوسنتز آب اکسید و کربن دی‌اکسید کاهش می‌یابد.
واکنش فتوسنتز
  • «سفیدکردن» (Bleaching): فرایند سفید کردن که شامل چند واکنش اکسایش کاهش است توسط مواد سفیدکننده انجام می‌شود. این مواد توانایی تغییر رنگ یا رنگ‌زدایی از سایر مواد را دارند. جرم‌گیری یا سفیدکردن دندان نیز از جمله تغییرات شیمیایی است.
جرم گیری دندان
تغییر رنگ در سفید کردن دندان
  • خوردگی: فرایند خوردگی فلزات از دیگر واکنش‌های اکسایش کاهش و تغییرات شیمیایی است. زنگ آهن در نتیجه اکسید شدن فلز آهن توسط اکسیژنِ آب انجام می‌شود. خوردگی موجب تغییر ماده اولیه شده و در صنعت از تغییرات شیمیایی مضر به‌شمار می‌آید.
زنگ آهن
تغییر رنگ از نشانه‌های تغییرات شیمیایی در فرایند خوردگی
  • الکل‌سنج تنفسی: با استفاده از الکل‌سنج‌ها میزان الکل در تنفس قابل تشخیص است. تشخیص میزان الکل در این دستگاه بر پایه واکنش‌های اکسایش کاهش صورت می‌گیرد. در الکل‌سنج واکنش اکسایش کاهش بین پتاسیم دی‌کرومات $$(K_۲Cr_۲O_۷)$$ و اتانول $$(C_۲H_۵OH)$$ موجب تغییر رنگ پتاسیم دی‌کرومات از نارنجی به سبز می‌شود. میزان تغییر رنگ در الکل‌سنج‌ با مقدار الکل موجود در خون ارتباط دارد.
تغییر رنگ از نشانه های تغییر شیمیایی
تغییر رنگ دی‌کرومات پس از تغییر شیمیایی

واکنش ته نشینی از نشانه های تغییر شیمیایی

رسوب اکسیدهای منیزیم و کلسیم در آب آشامیدنی و تشکیل رسوب در لوله‌های آب نمونه‌ای از تغییرات شیمیایی در اطراف ما هستند.

رسوب از نشانه های تغییر شیمیایی
رسوب منیزیم و کلسیم

تغییر شیمیایی مفید و مضر کدامند ؟

بسیاری از تغییرات شیمیایی مانند تنفس سلولی و فتوسنتز برای زندگی انسان و سایر موجودات ضروری و مفید و برخی دیگر نیز زیان‌آور هستند. در جدول زیر برخی از تغییرات شیمیایی مفید و مضر فهرست شده است.

تغییر شیمیایی مفیدتغییر شیمیایی مضر
روشنی چراغ‌هازنگ زدن آهن
هضم غذافاسد شدن مواد غذایی
پخت و پزآفتاب سوختگی
رسیدن میوه‌هاتخریب بسپار
سوخت وسایل گرمایشتشکیل رسوب در لوله
تصفیه آبفرسوده شدن وسایل
تولید آبپوسیدگی دندان
چراغ اضطراریتغییر رنگ خودرو
فتوسنتزکپک زدن نان
جرم‌گیری دندانکربناسیون بتن
آبکاریباران اسیدی
باتری شیمیاییسلاح‌های شیمیایی و هسته‌ای
تجزیه زباله
تولید نمک
مواد شوینده
تولید فولاد
تولید پنیر

با توجه داشت که یک تغییر شیمیایی هم می تواند مفید و هم مضر باشد. تغییرات شیمیایی که در دسته تغییرات مضر قرار می‌گیرند نیز با توجه به شرایطی که آن واکنش رخ می‌دهد می‌توانند مفید باشند. در زیر به برخی از این موارد اشاره شده است.

  • فاسد شدن مواد غذایی:
    • مضر: فاسد شدن میوه در خانه و فروشگاه می‌تواند تغییری مضر باشد.
    • مفید: فاسد شدن آن در محیط زیست می‌تواند به زودتر تجزیه شدن و پاکیزه شدن محیط کمک کند.
  • سوختن بنزین:
    • سوختن بنزین می‌تواند به حرکت در آوردن خودروها کمک کند.
    • استفاده نامناسب و بیش از حد از آن می‌تواند موجب آلودگی هوا شود.
  • پیر شدن انسان:
    • مضر: باعث مرگ انسان می‌شود.
    • مفید: تعادل جمعیت انسان حفظ می‌شود.
  • آتش‌سوزی جنگل:
    • مضر: موجب نابودی پوشش گیاهی و بسیاری از درختان می‌شود.
    • مفید: به رویش درختان و غنی شدن خاک جنگل کمک می‌کند.
  • شکافت هسته‌ای:

نمونه سوال تستی نشانه های تغییر شیمیایی

تاکنون با نشانه های تغییر شیمیایی و انواع مثال آن آشنا شدید. اکنون می‌توانید با سنجش خود متوجه شوید که آیا مفهوم نشانه های تغییر شیمیایی را به خوبی درک کرده‌اید یا به مطالعه بیشتر نیاز دارید.

مشاهده کدام مورد از نشانه های تغییر شیمیایی است؟
تعامل بین دو گاز
حل شدن شکر در آب
ذوب شدن آهن
تشکیل ماده جدید
شرح پاسخ
وقتی ماده‌ای جدید تولید می‌شود حتما تغییری شیمیایی رخ داده است.

یکی از نشانه های تغییر شیمیایی این است که...
مواد با هم ترکیب نشوند.
رنگ مواد تغییر نکند.
گاز تولید شود.
ماده جدیدی ایجاد نشود.

کدام گزینه تعریف درستی از رسوب است؟
وقتی جامدی گرما بگیرد و تبدیل به مایع شود.
مخلوط شدن دو مایع موجب تولید ماده جامد شود.
مخلوطی از دو ماده جامد و مایع باعث تولید گاز شود.

کدام عبارت به تغییر شیمیایی اشاره دارد؟
تغییر حالت ماده
تغییر فاز مواد
واکنش شیمیایی

کدام گزینه از نشانه های تغییر شیمیایی نیست؟
تغییر دما
تشکیل رسوب
تولید نور
تغییر شکل

هر یک از موارد زیر به ترتیب چه نوع تغییری هستند؟ ۱. حل شدن نمک در آب ۲. خارج شدن کربن دی‌اکسید در تولید سرکه ۳. پختن نان ۴. مخلوط کردن ماسه و آب
شیمیایی-فیزیکی-فیزیکی-شیمیایی
فیزیکی-فیزیکی-فیزیکی-شیمیایی
فیزیکی-شیمیایی-فیزیکی-فیزیکی
فیزیکی-شیمیایی-شیمیایی-فیزیکی

سوالات متداول

در این بخش به پرسش‌های رایج درباره نشانه های تغییر شیمیایی پاسخ داده شده است.

به موادی که شروع کننده یک تغییر شیمیایی هستند چه می گویند؟

به موادی شروع کننده تغییر یا واکنش شیمیایی، واکنش‌دهنده می‌گویند. همچنین ماده‌ جدیدی که از ترکیب واکنش‌دهنده‌ها ایجاد می‌شود، فراورده نامیده دارد.

در تغییر شیمیایی نوع مولکول ها تغییر می کند؟

تغییر شیمیایی باعث تغییر ساختار ترکیب مواد واکنش‌دهنده می‌شود و مولکول ها در ماده جدید ایجاد شده تغییر می‌کنند.

تغییر شیمیایی مفید در بدن انسان را نام ببرید؟

از تغییرات شیمیایی مفیدی که در بدن رخ می‌دهد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

  • هضم غذا از تغییرات شیمیایی مفید در بدن است.
  • تنفس سلولی و تولید انرژی از دیگر تغییرات مفید در بدن انسان است.

تغییر شیمیایی مفید بدون دخالت انسان کدامند؟

بسیاری از تغییرات شیمیایی که در طبیعت رخ می‌دهند بدون دخالت انسان هستند. برخی از این تغییرات عبارتند از:

  • رسیدن میوه‌ها
  • تولید آب
  • فتوسنتز
  • تولید نمک
  • تجزیه زباله‌ها در طبیعت

از مهم‌ترین نشانه های تغییر شیمیایی چیست؟

سه مورد از مهم‌ترین نشانه های تغییر شیمیایی عبارتند از:

  • تشکیل رسوب: تولید یک ماده جدید از نشانه های تغییر شیمیایی است.
  • تولید گاز: خروج گاز همواره یکی از نشانه های تغییر شیمیایی است.
  • ایجاد نور

وقتی یک ماده دچار تغییر شیمیایی یا فیزیکی می شود آیا انرژی شیمیایی آن تغییر می کند ؟

در تغییرات شیمیایی انرژی تغییر می‌کند ولی در تغییرات فیزیکی انرژی هیچ تغییر انرژی صورت نمی‌گیرد. جذب یا آزاد شدن انرژی از نشانه‌های تغییر شیمیایی است. آزاد شدن گرما پس از مخلوط کردن چند ماده از نشانه‌های تغییر شیمیایی است.

چند تغییر فیزیکی و شیمیایی نام ببرید ؟

در زیر چند مثال از تغییرات فیزیکی و شیمیایی فهرست شده است.

  • تغییر شیمیایی
    • تصفیه آب
    • تغییر رنگ برگ درختان
    • سوختن بنزین
    • زنگ زدن آهن
    • تولید نمک
    • فتوسنتز
  • تغییر فیزیکی
    • شکستن شیشه
    • برش پارچه
    • تراشیدن مداد
    • خرد کردن سبزی
    • شخم زدن خاک
    • پودر شدن گچ

در کدام پدیده ساختار ماده تغییر می کند ؟

در تغییرات شیمیایی ساختار ماده تغییر می‌کند و مواد جدیدی ساخته می‌شود. برای مثال وقتی هیدروکلریک اسید (HCl) و سدیم هیدروکسید (NaOH) مخلوط می‌شوند، نمک (NaCl) و آب که مواد جدیدی هستند و ساختار متفاوتی دارند تولید می‌شوند.

یک تغییر شیمیایی مضر نام ببرید ؟

فاسد شدن مواد غذایی از تغییرات مضر در خانه است. تغییرات زیر نیز از تغییرات شیمیایی مضر هستند.

  • تشکیل رسوب در لوله
  • تغییر رنگ خودرو
  • کپک زدن نان در خانه
  • زنگ زدن آهن در صنعت
  • پوسیدگی دندان
بر اساس رای ۱۵ نفر
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
اگر بازخوردی درباره این مطلب دارید یا پرسشی دارید که بدون پاسخ مانده است، آن را از طریق بخش نظرات مطرح کنید.
منابع:
sciencingstudiousguy
نظر شما چیست؟

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *