آناتومی بدن انسان | توضیح جز به جز و عکس آناتومی فارسی

آناتومی بدن شاخهای از زیستشناسی است که با مطالعه ساختار ارگانیسمها، اجزای آنها و سازمان ساختاری موجودات زنده سروکار دارد. شروع این دانش قدیمی است و به دوران ماقبل تاریخ بازمیگردد. در این مقاله از مجله فرادرستوضیحات مفصلی در مورد آناتومی بدن انسان دادهایم و ازدیدگاه ماکروسکوپی و میکروسکوپی اندامها و اسکلت بدن انسان را بررسی کردهایم.
آناتومی بدن چیست؟
آناتومی بدن مطالعه علمی ساختار بدن موجودات از جمله سیستمها، اندامها و بافتهای آنها است که شکل ظاهری و موقعیت قسمتهای مختلف، ترکیبات سازنده، محل قرارگیری و روابط آنها با یکدیگر را بررسی میکند. آناتومی بدن کاملاً متمایز از فیزیولوژی و بیوشیمی است که به ترتیب با عملکرد اندامها و فرایندهای بیولوژیک آنها سروکار دارند. به عنوان مثال یک آناتومیست، شکل، اندازه، موقعیت، ساختار، خونرسانی و عصبدهی اندامی مانند کبد را مطالعه میکند.
آناتومی بدن یکی از دروس اساسی در شاخههای علوم پزشکی است و به دو حوزه آناتومی ماکروسکوپی و میکروسکوپی تقسیم میشود. تاریخچه آناتومی به درک تدریجی عملکرد اندامها و ساختارهای بدن انسان بازمیگردد. روشهای مطالعه آناتومی بدن به پیشرفت فراوانی داشتهاند و از معاینه حیوانات با تشریح اجساد به تکنیکهای تصویربرداری پزشکی قرن 20 از جمله اشعه ایکس، سونوگرافی و تصویربرداری مغناطیسی پیشرفت کردهاند.
سلول یا یاخته کوچکترین واحد مستقلی از موجودات زنده است. حتی باکتریها، موجوداتی بسیار کوچک و زنده به طور مستقل، ساختار سلولی دارند. هر باکتری یک سلول است. تمام ساختارهای زنده آناتومی بدن انسان حاوی سلول است و تقریباً تمام عملکردهای فیزیولوژی انسان در سلول انجام یا توسط سلول آغاز میشود.
تمام مواد موجود در جهان از یک یا چند ماده خالص منحصر به فرد به نام عناصر تشكیل شدهاند كه نمونههای آشنای آن هیدروژن، اکسیژن، كربن، ازت، كلسیم و آهن هستند. آناتومی بدن و بافتشناسی ارتباط نزدیکی دارند، برای یادگیری پایهای و پیشرفته انواع بافتهایی که اندامها را شکل میدهند آموزش زیر را توصیه میکنیم.
آناتومی ماکروسکوپی و آناتومی میکروسکوپی چه هستند؟
آناتومی ماکروسکوپی، بررسی اعضای بدن با چشم غیر مسلح است. اما آناتومی میکروسکوپی به استفاده از ابزارهای تخصصی برای مطالعه بافتهای مختلف و همچنین سلولهای اختصاصی هر بافت و ارگان اطلاق میشود. بررسی آناتومی بدن را میتوان به چند شاخه از جمله آناتومی ماکروسکوپی و آناتومی میکروسکوپی تقسیم کرد.
آناتومی بدن از دیدگاه ماکروسکوپی مطالعه ساختارهای بدن در مقیاس بزرگ و قابل مشاهده و ویژگیهای خارجی آنها است. در حالی که آناتومی بدن از دیدگاه میکروسکوپی، با استفاده از تجهیزاتی مانند میکروسکوپ و روشهای مختلف بافتشناسی، این ساختارها را در مقیاس میکروسکوپی مطالعه میکند.
ارتباط آناتومی و فیزیولوژی بدن چیست؟
در حالی که یک فیزیولوژیست به مطالعه چگونگی تولید صفرا، نقش کبد در تغذیه و تنظیم عملکردهای بدن میپردازد. آناتومی بدن با شاخههای علمی مختلف از جمله زیستشناسی رشد، جنین شناسی، آناتومی مقایسهای، زیستشناسی تکاملی و فیلوژنی گره خورده است. آناتومی بدن و فیزیولوژی که به ترتیب ساختار و عملکرد ارگانیسمها و اجزای آنها را مطالعه میکنند، مرتبط هستند و اغلب در کنار یکدیگر مطالعه میشوند.
روش مطالعه آناتومی بدن چیست؟
آناتومی بدن را میتوان با استفاده از دو روش تهاجمی و غیر تهاجمی و با هدف کسب اطلاعات در مورد ساختار و سازمان اندامها و سیستمها بررسی کرد. روشهای مورد استفاده شامل تشریح، آندوسکوپی و آنژیوگرافی هستند. در تشریح قسمتهای مختلف بدن توسط تجهیزات جراحی باز میشود و اندامها مورد مطالعه قرار میگیرند. برای آندوسکوپی، یک وسیله مجهز به دوربین از طریق برشی کوچک در دیواره بدن، وارد اعضای داخلی و سایر ساختارها میشود.
آنژیوگرافی با اشعه ایکس یا آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی نیز روشهایی برای مشاهده رگهای خونی هستند. آناتومی کاربردی روشهایی جالب و قدرتمند برای یادگیری جنبههای آناتومیکی در موارد بالینی است. گزارشهای موردی، که پزشکان در طول تمرین روزانه با آن روبرو شدهاند.
این موارد آناتومی بدن به طور سیستماتیک و با رویکردهای تشخیصی و مدیریتی بررسی و سپس با دانش آناتومی بدن ادغام میشوند و کمک میکنند تا اهمیت ساختارهای مختلف آناتومی بدن مشخص و نقش اجزای آن تعیین شود. بنابراین، موارد بالینی ابزار یادگیری و آموزش بسیار خوبی در مراکز آموزش عالی هستند.
آناتومی منطقه ای بدن چیست؟
بررسی آناتومی بدن به صورت منطقهای همانطور که از نامش پیداست با ساختارهای بزرگ در بدن سروکار دارد که با چشم غیر مسلح دیده میشوند. این علم توضیح میدهد که در آن هر ساختار بدن انسان واقع شده است (توپوگرافی)، شبیه به این که چگونه نقشه جغرافیایی یک منطقه همه نشانهها را در یک محیط خاص نشان میدهد.
نه تنها این، بلکه نحوه اتصال سازهها به یکدیگر، نقاط شروع و پایان آنها، لایهبندی آنها و غیره را نیز توصیف میکند. برای مطالعه آناتومی ناخالص دو رویکرد اساسی وجود دارد: رویکرد منطقهای و سیستمی. آناتومی منطقهای بدن را به چندین قسمت یا قسمت از بدن سازمان میدهد:
- اندام فوقانی
- اندام تحتانی
- تنه (سینه، شکم، لگن، پشت)
- سر و گردن
این رویکرد آناتومی بدن را به اندامهای مختلف تقسیم میکند که هریک شامل استخوانها، مفاصل، عضلات، عروق، رگها، اعصاب و غدد لنفاوی هستند.
ساختار سر انسان چگونه است؟
سر انسان از یک قسمت بیرونی گوشتی تشکیل شده که جمجمه استخوانی را احاطه کرده و مغز در داخل جمجمه محصور شده است. در سر انسان 22 استخوان وجود دارد. سر روی گردن قرار میگیرد و هفت مهره گردنی آن را پشتیبانی میکند. وزن سر انسان به طور معمول بین 2/3 تا 5 کیلوگرم است. صورت قسمت جلوی سر و شامل چشمها، بینی و دهان است. در دو طرف دهان، گونهها حاشیهای گوشتی به حفره دهان ایجاد میکنند. گوشها در دو طرف سر به صورت قرنه قرار دارند.
سر شامل اندامهای حسی دو چشم، دو گوش، یک بینی و زبان در داخل دهان بوده و مغز را در خود جای داده است. این اعضا در کنار هم با انتقال اطلاعات حسی به مغز، به عنوان یک مرکز پردازش برای بدن عمل میکنند. انسانها میتوانند با داشتن این خوشه عصبی مرکزی، اطلاعات محیطی را سریعتر پردازش کنند و پاسخ مناسب را به اعضای بدن برسانند.
گردش خون سر
سر از طریق شریانهای کاروتید داخلی و خارجی خونرسانی میکند. اینها ناحیه خارج جمجمه (شریان کاروتید خارجی) و داخل جمجمه (شریان کاروتید داخلی) را تأمین میکنند. ناحیه داخل جمجمه نیز از عروق مهرهای که از طریق مهرههای گردنی به سمت بالا حرکت و خونرسانی میکند.
عصب رسانی به سر
دوازده جفت اعصاب جمجمه اکثریت کنترل عصبی سر را تأمین میکنند. احساس صورت توسط شاخههای عصب سه قلو، عصب پنجم جمجمه به وجود میآید. احساس به قسمتهای دیگر سر توسط اعصاب دهانه رحم ایجاد میشود. متون مدرن در مورد اینکه کدام قسمت از پوست توسط کدام عصب ارائه میشود با هم توافق دارند اما در برخی از جزئیات تغییرات جزئی وجود دارد. مرزهای تعیین شده توسط نمودارها در نسخه 1918 آناتومیِ گری، مشابه است اما با مرزهای امروزی پذیرفته شده یکسان نیست. عصب پوستی سر شامل اجزایی مانند عصب چشم، عصب فک بالا، عصب فک پایین، شبکه دهانه رحم، رامی پشتی اعصاب دهانه رحم است.
آناتومی گوش چگونه است؟
گوش عضوی از شنوایی است و در پستانداران در حفظ تعادل بدن نیز نقش دارد. در پستانداران، گوش معمولاً دارای سه قسمت است: گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی. گوش بیرونی از نرمی و مجرای گوش تشکیل شده است. از آنجا که گوش خارجی تنها قسمت قابل مشاهده گوش در بیشتر حیوانات است، کلمه گوش اغلب فقط به قسمت خارجی اشاره دارد. گوش میانی شامل حفره تمپان و سه استخوان است.
گوش داخلی در هزارتوی استخوانی قرار دارد و شامل ساختارهایی است که چندین حس کلیدی را کنترل میکنند. به طور مثال کانالهای نیم دایره نیز تعادل و ردیابی چشم را هنگام حرکت امکانپذیر میسازند. بطن و ساکول نیز در حفظ تعادل در حالت ایستاده نقش دارند و حلزون گوش که شنوایی را امکانپذیر میکنند. گوش مهره داران تا حدودی به طور متقارن در دو طرف سر قرار میگیرند. گوش از اولین کیسه حلق و شش کیسه کوچک ایجاد میشود که در دوران جنینی از اکتودرم منشأ میگیرد.
گوش ممکن است تحت تأثیر بیماری، از جمله عفونت و آسیب فیزیکی باشد. بیماریهای گوش ممکن است منجر به کاهش شنوایی، وزوز گوش و اختلالات تعادل و سرگیجه شوند، اگرچه بسیاری از این شرایط نیز ممکن است تحت تأثیر آسیب به مغز یا مسیرهای عصبی منتهی به گوش ایجاد شده باشند.
آناتومی چشم چگونه است؟
چشم در یک حفره استخوانی محافظ بنام حدقه (Orbit) قرار میگیرد. شش عضله خارج چشمی در حدقه به چشم متصل هستند. این عضلات چشم را به بالا و پایین، از طرفی به طرف دیگر حرکت میدهند و آن را میچرخانند. عضلات خارج چشمی به قسمت سفید چشم موسوم به صلبیه متصل میشوند که یک بافت قوی است و تقریباً تمام سطح کره چشم را پوشش میدهد. سطح چشم و سطح داخلی پلکها با غشای شفافی به نام ملتحمه پوشانده شده است.
مرطوب بودن قرنیه اهمیت حیاتی برای بینایی دارد که با وجود پلکها امکانپذیر میشود. حرکات پلک، ترشحات غدد اشکی و سایر غدد را در فواصل منظم روی سطح چشم جابجا میکند و هنگام خواب چشمها را میپوشاند و از تبخیر رطوبت سطح چشم جلوگیری میکند. پلکها از طریق فرایند رفلکس چشمک زدن، باعث ممانعت از صدمات جسم خارجی به چشم میشوند. پلک دارای چهار لایه است:
- پوست: حاوی غددی که به سطح حاشیه پلک باز میشوند.
- عضله: یک لایه عضلانی حاوی عضله orbicularis oculi، مسئول بسته شدن پلک است.
- لایه الیافی: پایداری مکانیکی پلک را ایجاد میکند.
- ملتحمه: درونیترین لایه و غشای مخاطی است که میتواند کره چشم را به حدقه و کره چشم متصل اما امکان چرخش کره چشم را نیز فراهم میکند.
اشک، چشم را لیز میکند و از سه لایه تشکیل شده است که به مجموع آنها فیلم اشک گفته میشود. لایه مخاطی توسط ملتحمه ساخته و قسمت آبکی اشک توسط غده اشکی ساخته میشوند. غده اشکی چشم در زیر لبه خارجی ابرو (دور از بینی) در حدقه چشم قرار دارد. غده میبومین نیز چربی تولید میکند که بخشی از اشک را تشکیل میدهد. تخلیه اشک از طریق مجرای اشک صورت میگیرد. چشم دارای اجزای داخلی مختلفی است که عبارتند از:
- قرنیه: قسمت جلوی چشم شفاف و گنبدی شکل چشم که نور را به چشم منتقل و متمرکز میکند.
- عنبیه: قسمت رنگی چشم که به تنظیم میزان نوری که وارد میشود.
- مردمک: دیافراگم تیره عنبیه که میزان نور به داخل چشم را تعیین میکند.
- عدسی: ساختار شفافی در داخل چشم که پرتوهای نور را بر روی شبکیه متمرکز میکند.
- شبکیه: لایه عصبی که در پشت چشم قرار دارد، نور را حس و تکانههای الکتریکی ایجاد میکند که از طریق عصب بینایی به مغز منتقل میشوند.
- ماکولا: ناحیه مرکزی کوچک در شبکیه که شامل سلولهای حساس به نور خاصی است و امکان میدهد جزئیات دقیق را به وضوح ببینیم.
- عصب بینایی: عصب بینایی از میلیونها رشته عصبی تشکیل شده است که چشم را به مغز متصل میکند و تکانه های الکتریکی تشکیل شده توسط شبکیه را به قشر بینایی مغز منتقل میکند.
- مشیمیه (کوروئید): لایه عروقی چشم و شامل بافتهای همبند است و بین شبکیه و صلبیه قرار دارد. ضخامت بخش عمقی مشیمیه 0/2 میلیمتر است، در حالی که در سایر قسمتها به 0/1 میلیمتر میرسد. مشیمیه اکسیژن و تغذیه لایههای خارجی شبکیه را تأمین میکند. این لایه همراه با جسم مژگانی و عنبیه، مجرای بیضوی را تشکیل میدهد.
- زجاجیه: مادهای شفاف و ژله مانند که کره چشم را پر میکند.
- زلالیه: زلالیه مایعی شفاف مانند آب مانند پلاسما اما حاوی مقدار کمتری پروتئین است. این مایع از اجسام مژگانی ترشح میشود، ساختاری که از عدسی پشتیبانی میکند. زلالیه دو اتاق قدامی و خلفی چشم را پر میکند و نباید با زجاجیه که در فضای بین لنز و شبکیه قرار دارد اشتباه گرفته شود. چشم برای حفظ فشار ثابت، زلالیه در ناحیهای به نام زاویه تخلیه از چشم تخلیه میشود.
نور از طریق قرنیه به داخل چشم متمرکز میشود. در پشت قرنیه درون فضایی به نام اتاق قدامی، فضا پر از مایعی به نام زلالیه (Aqueous Humour) است. شبکیه سلولهای خاصی به نام گیرندههای نوری دارد. این سلول ها نور را به انرژی منتقل شده به مغز تغییر میدهند. گیرندههای نوری دو نوع استوانهای و مخروطی دارند که به ترتیب دید سیاه و سفید و دید رنگی را ایجاد میکنند.
پیش از این در یکی از پستهای مجله فرادرس تحت عنوان چگونه میبینیم ؟ — آناتومی و عملکرد چشم به زبان ساده در مورد آناتومی داخلی چشم، چگونگ عملکرد بخشهای مختلف آن و فرآیند بینایی توضیح دادهایم که برای کسب اطلاع بیشتر در این زمینه میتوانید به آن مراجعه کنید.
آناتومی صورت چگونه است؟
صورت شامل چندین منطقه مشخص است، بخشهای اصلی آنها عبارتند از: پیشانی، متشکل از پوست زیر خط رویش مو، به طور جانبی با شقیقه و از پایین به ابروها و گوشها محدود میشود. چشمها در مدار نشسته و توسط پلک ها و مژهها محافظت میشوند فرم بینی، سوراخهای بینی و برجسته بینی انسان گونه هایی که فک بالا و فک پایین (یا فک) را میپوشانند.
شکل ظاهری صورت و تغییرات عضلات آن، برای شناخت و ارتباطات انسانی حیاتی هستند. عضلات صورت در انسان امکان بیان احساسات را فراهم میکند. صورت خود یک منطقه بسیار حساس از بدن انسان است و ممکن است وقتی مغز توسط بسیاری از حواس انسان مانند لمس، دما، بویایی، چشایی، شنوایی، حرکتی، گرسنگی یا محرکهای بینایی تحریک شود، ظاهر و حالت آنها تغییر کند. الگوی اندامهای خاص مانند چشم در شناسایی منحصر به فرد افراد کمک میکند.
شکل صورت تحت تأثیر ساختار استخوان جمجمه قرار دارد و هر صورت از طریق تغییرات آناتومیکی موجود در استخوانهای ویسروکروانیوم (و نوروکرانیوم) منحصر به فرد است. استخوانهایی که در فرم دهی صورت نقش دارند، عمدتاً استخوان فک بالا، فک پایین، استخوان بینی و ضایگوماتیک هستند. همچنین بافت های مختلف نرم مانند چربی، مو و پوست (ممکن است رنگ آنها متفاوت باشد) از اهمیت برخوردار هستند.
صورت با گذشت زمان تغییر میکند و ویژگیهای متداول در کودکان یا نوزادان مانند پدهای چربی باکال برجسته با گذشت زمان از بین میرود، نقش آنها در نوزاد باعث ایجاد گونه در هنگام مکیدن است. در حالی که اندازه چربیهای باکال اغلب از اندازه آنها کاسته میشود، برجستگی استخوانها با افزایش و رشد آنها افزایش مییابد. فرم صورت تعیینکننده مهمی در زیبایی، به ویژه تقارن صورت است.
آناتومی گردن انسان
گردن بخشی از بدن در بسیاری از مهره داران است که سر را به تنه متصل میکند و تحرک و حرکات سر را فراهم میکند. ساختارهای گردن انسان به طور آناتومیکی در چهار محفظه قرار گرفته است. مهره، احشا و دو محفظه عروقی. در داخل این محفظهها، گردن مهرههای گردنی و قسمت گردنی نخاع، قسمت های فوقانی دستگاه تنفسی و هضم، غدد درونریز، اعصاب، عروق و رگها را در خود جای داده است. عضلات گردن جدا از محفظهها توصیف میشود که مثلث گردن را تشکیل میدهند. در آناتومی بدن گردن را کولوم نیز مینامند.
ساختار آناتومیک گردن به چهار بخش تقسیم میشود:
- محفظه مهرهای: شامل مهرههای گردنی با دیسک های غضروفی بین هر بدن مهرهای است. ترازبندی مهرهها شکل گردن انسان را مشخص میکند. قسمت گردنی نخاع در داخل مهرههای گردن قرار دارد.
- محفظه احشایی: نای، حنجره، حلق، تیروئید و غدد پاراتیروئید را در خود جای داده است.
- محفظه عروقی: از دو غلاف کاروتید موجود در هر طرف نای تشکیل میشود. هر غلاف کاروتید حاوی عصب واگ، شریان کاروتید مشترک و ورید ژوگولار داخلی است.
علاوه بر ساختارهای ذکر شده، گردن شامل غدد لنفاوی گردنی است که رگهای خونی را احاطه کردهاند.
آناتومی عضلات گردن
عضلات گردن به جمجمه، استخوان هایوئید، ترقوه ها و جناغ متصل میشوند. آنها دو مثلث اصلی گردن را در ناحیه قدامی و خلفی تشکیل میدهند.
- سهگوش پیشین گردن (Anterior Triangle Of The Neck): توسط مرز قدامی عضله استرنوکلئیدوماستوئید، لبه تحتانی فک پایین و خط میانی گردن تعریف میشود. این شامل عضلات استیلوهوئید، دیگاستریک، مایلوئید، ژنیوئید، اوموهیوئید، استرنووهویید، تیروئید و استرنوتیروئید است. این عضلات بسته به اینکه در استخوان هیوئید یا تحتانی قرار دارند، به عنوان عضلات فوق ریه و اینفراهوئید دستهبندی میشوند.
عضلات فوق تیروئید (استیلوهوئید، دیگاستریک، مایلوئید، ژنیوئید) استخوان هیوئید را بالا میبرند، در حالی که عضلات اینفراهوئید (Omohyoid ،Sternohyoid ،Thyrohyoid ،Sternothyroid) آن را شل میکنند. هر دو گروه همزمان عمل نموده، گفتار و بلع را تسهیل میکنند. - سهگوش پسین گردن (Posterior Triangle Of The Neck): با مرز عضله استرنوکلئیدوماستوئید، مرز قدامی عضله ذوزنقهای و لبه فوقانی یک سوم میانی استخوان ترقوه هم مرز است. این مثلث شامل عضلات استرونوکلئیدوماستوئید، ذوزنقه، اسپلنیوس کاپیتس، لواتور کتف، omohyoid، قدامی، میانی و خلفی است.
اعصاب و عروق خونی گردن
احساس ناحیه جلوی گردن از ریشه اعصاب نخاعی C2 - C4 و در پشت گردن از ریشه C4 - C5 حاصل میشود. علاوه بر اعصابی که از داخل و ستون فقرات انسان میآیند، عصب جانبی و عصب واگ از گردن عبور میکنند. سرخرگهای گردن، شریانهای کاروتید مشترک هستند که به دو شاخه شریان کاروتید داخلی و شریان کاروتید خارجی تقسیم میشوند.
آناتومی سطح گردن
غضروف تیروئید حنجره در خط میانی گردن برآمدگی ایجاد میکند که سیب نامیده میشود. سیب آدم معمولاً در مردان برجستهتر است. غضروف کریکوئید پایینتر از سیب گلو است. نای در خط وسط قابل ردیابی است که بین غضروف کریکوئید و شکاف فوق فوقانی گسترش مییابد. بخش جانبی، عضله استرنوماستوئید برجستهترین علامت است. سه گوش قدامی گردن را از خلفی جدا میکند.
قسمت فوقانی مثلث قدامی شامل غدد تحت فک پایین که درست زیر نیمه خلفی فک پایین قرار دارند. خط شريانهای مشترک و خارجي کاروتيد را میتوان با اتصال مفصل استرنواکلاکيولار به زاويه فک مشخص کرد. خطوط گردن می توانند در هر سنی از بزرگسالی در نتیجه آسیب به خورشید یا در اثر پیری که پوست قابلیت ارتجاعی خود را از دست میدهد و چروک میشود. گردن از وزن سر پشتیبانی نموده و از اعصاب حسی و حرکتی از مغز به سمت پایین بدن، محافظت میکند. علاوه بر این، گردن انعطافپذیری بالایی دارد و به سر اجازه چرخش میدهد.
اعصاب گردن
عصب جمجمهای یازدهم یا عصب جانبی نخاعی مربوط به خطی است که از یک نقطه در میانه راه بین زاویه فک و ماستوئید به وسط مرز خلفی عضله استرنماستوئید و از آنجا در امتداد مثلث خلفی تا سطح عمیق کشیده شده است. ذوزنقه ورید ژوگولار خارجی را معمولاً از طریق پوست میتوان مشاهده کرد. به خطی کشیده میشود که از زاویه فک تا وسط ترقوه است و نزدیک آن برخی غدد لنفاوی کوچک قرار دارند.
رگ گردن قدامی کوچکتر است و تقریباً نیم اینچ از خط میانی گردن پایین میرود. استخوان ترقوه یا استخوان یقه حد پایینی گردن را تشکیل میدهد و به صورت جانبی شیب خارجی گردن به شانه توسط عضله ذوزنقهای ایجاد میشود.
آناتومی نیم تنه بدن انسان
بیشتر اعضای حیاتی در داخل تنه (Trunk) قرار دارند. در قسمت فوقانی قفسه سینه، قلب و ریه ها توسط قفسه دنده محافظت میشوند و شکم حاوی اکثر اندام های مسئول هضم غذا است: معده، غذای هضم شده جزئی را از طریق اسید معده تجزیه میکند. صفرای لازم برای هضم غذا توسط کبد تولید میشود. روده بزرگ و کوچک، که مواد مغذی را از مواد غذایی استخراج میکند. مقعد که از آن مواد زائد مدفوع هضم میشود. رکتوم که مدفوع را ذخیره میکند. کیسه صفرا که صفرا را ذخیره و متمرکز میکند.
کلیهها، تولید کننده ادرار و حالب که آن را برای ذخیرهسازی به مثانه منتقل میکنند و مجرای ادرار که ادرار را دفع میکند و در مردان اسپرم را از طریق وزیکولهای منی عبور میدهد. سرانجام، ناحیه لگن اندامهای تولید مثل زن و مرد را در خود جای داده است. گروههای اصلی عضلانی تنه همچنین بسیاری از گروههای اصلی عضلات بدن را شامل میشود:
- عضلات سینهای
- عضلات شکم
- عضله جانبی
- عضلات اپاکسیال
تأمین اعصاب اندامها، عضلات و سایر محتویات تنه توسط اعصاب تأمین میشود که عمدتاً از ریشههای عصبی قفسه سینه و نخاع کمری سرچشمه میگیرند. برخی از اندامها نیز از عصب واگ عصب دریافت میکنند. احساس پوست توسط بخشهای زیر تأمین میشود:
- شاخههای پوستی جانبی
- شاخههای پوستی پشتی
در ادامه به چهار بخشی که در نیمتنه بدن انسان قرار دارند یعنی قفسه سینه، شکم، لگن و کمر میپردازیم.
آناتومی قفسه سینه انسان
قفسه سینه بخشی از آناتومی بدن انسان، پستانداران و سایر حیوانات تتراپود است که بین گردن و شکم قرار دارند. قفسه سینه انسان شامل حفره قفسه سینه و دیواره قفسه سینه و اندامهایی از جمله قلب، ریهها، غده تیموس و همچنین عضلات و سایر ساختارهای داخلی است. بسیاری از بیماریها ممکن است قفسه سینه را تحت تأثیر قرار دهند و یکی از رایجترین علائم آنها درد قفسه سینه است.
در انسان قفسه سینه ناحیه بین گردن و شکم، همراه با اندامهای داخلی و سایر محتویات آن است که توسط دندهها، ستون فقرات و کمربند شانه محافظت و حمایت میشوند. محتویات قفسه سینه شامل موارد زیر است:
- ریهها
- غده تیموس
- عضلات بزرگ و جزئی سینه، عضلات ذوزنقه و عضله گردن
- دیافراگم
- مری
- نای
- بخشی از جناغ
- عروق و رگها: آئورت، بزرگ سیاهرگ زبرین، بزرگ سیاهرگ زیرین و شریان ریوی
- استخوان: قسمت فوقانی استخوان بازو، کتف، جناغ، قسمت توراسیک ستون فقرات، استخوان یقه و قفسه دنده و دندههای کاذب
آناتومی شکم
شکم بخشی از بدن بین سینه و لگن، در انسان و در سایر مهرهداران است. شکم قسمت جلوی قسمت شکمی تنه است. منطقهای که شکم اشغال میکند حفره شکم نامیده میشود. در بندپایان تاگما خلفی بدن است. از توراکس یا سفالوتوراکس پیروی میکند. در انسان، شکم از سینه در دیافراگم قفسه سینه تا لگن در لبه لگن کشیده میشود. لبه لگن از مفصل لومبوساکرال (دیسک بین مهره ای بین L5 و S1) تا سمفیز کشیده شده و لبه ورودی لگن است. فضای بالای این ورودی و زیر دیافراگم توراسیک حفره شکم نامیده میشود.
مرز حفره شکم دیواره شکم در جلو و سطح صفاقی در عقب است. در مهرهداران، شکم یک حفره بزرگ بدن است که توسط عضلات شکم، از جلو و از طرفین و توسط بخشی از ستون مهرهها در پشت محصور شده است. دندههای پایین نیز میتوانند دیوارههای شکمی و جانبی را محصور کنند. حفره شکم با حفره لگن و بالاتر از آن مداوم است. توسط دیافراگم به حفره قفسه سینه متصل میشود. ساختارهایی مانند آئورت، ورید اجوف تحتانی و مری از دیافراگم عبور می کنند.
حفره های شکم و لگن توسط غشای سروزی معروف به صفاق جداری پوشانده می شوند که با صفاق احشایی که اندامها را پوشانده مرتبط است. شکم در مهرهداران تعدادی از اعضای بدن مثل سیستم هضم، سیستم ادراری و عضلانی را در بر دارد.
حفره شکم شامل اکثر اندامهای دستگاه گوارش از جمله معده، روده کوچک و روده بزرگ با ضمایم متصل شده خود است. اندامهای گوارشی دیگر به عنوان اندام های گوارشی جانبی شناخته میشوند و شامل کبد، کیسه صفرا متصل به آن و لوزالمعده هستند و از طریق مجاری مختلف با بقیه سیستم ارتباط برقرار میکنند. طحال و اندام های دستگاه ادراری از جمله کلیهها و غدد فوق کلیوی نیز همراه با بسیاری از رگهای خونی از جمله آئورت و ورید اجوف تحتانی در داخل شکم قرار دارند.
مثانه، رحم، لولههای رحمی و تخمدانها ممکن است به صورت اندامهای شکمی یا اندامهای لگنی دیده شوند. شکم حاوی غشای گستردهای به نام صفاق است. یک چین صفاق ممکن است اندامهای خاصی را کاملاً بپوشاند، در حالی که ممکن است فقط یک طرف از اندامهایی را که معمولاً نزدیکتر به دیواره شکم قرار دارند، بپوشاند. به این عمل رتروپریتونئوم گفته میشود و کلیهها و حالبها به عنوان اندامهای رتروپریتونئال شناخته میشوند. اندامهای شکمی میتوانند در برخی از حیوانات بسیار تخصصی باشند. به عنوان مثال، معده نشخوارکنندگان، به چهار بخش نگاری، هزارلا، شیردان و سیرابی تقسیم میشود.
آناتومی لگن خاصره
لگن بین شکم و ران یا اسکلت تعبیه شده در آن (لگن استخوانی یا اسکلت لگنی) قرار دارد و شامل لگن استخوانی، حفره لگن (فضای محصور شده توسط لگن استخوانی)، کف لگن، زیر حفره لگن و پرینه در کف لگن است. اسکلت لگن در ناحیه پشت، توسط استخوان خاجی و استخوان دنبالچه و قدامی و در دو طرف چپ و راست، توسط یک جفت استخوان مفصل ران تشکیل میشود.
کمربند لگنی از استخوانهای مفصل ران لگن (ایلئوم، ایسکیم و پوبیس) تشکیل شده که به صورت حلقهای تنظیم شدهاند و منطقه لگن ستون فقرات را به اندام تحتانی متصل میکند. ستون فقرات لگن از ناحیه خاجی و استخوان دنبالچه تشکیل شده است. آنها از ناحیه خلفی به ساکروم، از قدام به یکدیگر و به دو استخوان ران در مفاصل ران متصل میشوند.
شکاف محصور شده توسط لگن استخوانی به نام حفره لگن، بخشی از بدن در زیر شکم است و عمدتا از اندامهای تولید مثل (اندامهای جنسی) و راست روده تشکیل شده است، در حالی که کف لگن در قاعده حفره به حمایت کمک میکند اندامهای شکم در پستانداران، لگن استخوانی دارای شکافی در وسط است که به طور قابل توجهی در زنان بیشتر از مردان است.
آناتومی پشت انسان
پشت یا ناحیه خلفی بزرگ بدن انسان، از بالای باسن تا پشت گردن و سطح مقابل سینه و شکم است. عرض کمر توسط شانهها در بالا و لگن در پایین ایجاد میشود. کمر درد یک بیماری پزشکی رایج است که به طور کلی منشأ آن خوشخیم است. ویژگی اصلی پشت انسان ستون مهرهها است، به ویژه از بالای مهرههای قفسه سینه تا پایین مهرههای کمر که نخاع را در کانال نخاعی خود قرار میدهد و به طور کلی دارای انحنا و زوایای خاصی است که از ستون فقرات در قسمت بالای پشت (با قسمت بالای دنده مربوط به مهره T1) امتداد دارد.
بیش از نیمی از طول پشت و ناحیهای با محافظت کمتر بین قسمت پایین رباط و باسن عرض پشت در بالا توسط کتف، استخوانهای پهن و صاف شانهها مشخص میشوند. عضلات پشت را میتوان به سه گروه مجزای گروه سطحی، گروه متوسط و گروه عمیق تقسیم کرد.
آناتومی بالاتنه بدن
اندام فوقانی یا اندام فوقانی اندامهای جلو یک مهرهدار از کتف، ترقوه تا عضلات و رباطهای درگیر با مفاصل شانه، آرنج، مچ دست و مچ پا گسترش مییابد. در بدن انسان میتوان عضلات اندام فوقانی را از نظر منشأ، توپوگرافی، عملکرد یا عصببندی طبقهبندی کرد.
آناتومی پایینتنه بدن
پایینتنه به معنای عمومی، کل اندام تحتانی بدن انسان از جمله پا، ران و حتی ناحیه لگن یا گلوتئال را در بر دارد. با این حال، تعریف در آناتومی بدن انسان فقط به بخشی از اندام تحتانی از زانو تا مچ پا گسترش مییابد که به آن ساق پا گفته میشود.
از پاها برای ایستادن استفاده میشود و همه انواع حرکات از جمله تفریح و سرگرمی مانند رقص و قسمت قابل توجهی از توده بدن فرد را تشکیل میدهند. پاهای زنان به طور کلی دارای انحنای مفصل ران و زاویه تیبیو فمورال بیشتری بوده اما طول استخوان ران و استخوان درشتنی کوتاهتر از مردان است.
نوروآناتومی چیست؟
مغز برای ایجاد حرکت یا درک احساس، تفکر و تصمیم گیری از طریق اعصاب با قسمتهای مختلف آناتومی بدن ارتباط برقرار میکند که در نورو آناتومی بدن ساختار و جایگاه این اعصاب تعیین میشوند. سیستم عصبی تمام عملکردهای حیاتی بدن را کنترل میکند. به عنوان مثال، در فرآیندهای فیزیولوژیکی مانند درجه حرارت بدن، حرکات ارادی و تفکر مرتبه بالاتر مانند آگاهی و رفتار عاطفی دخیل است. سیستم عصبی دارای دو تقسیم ساختاری مرکزی و محیطی است.
سیستم عصبی مرکزی (CNS) شامل مغز و نخاع است که توسط لایههایی به نام مننژ و در مایع مغزی نخاعی محافظت میشوند. مغز تنظیم کننده اصلی بدن است و دارای چهار قسمت اصلی مخ، ساختارهای زیر قشر، ساقه مغز و مخچه است. مخچه به پنج لوب تقسیم شده و بزرگترین قسمت مغز انسان را تشکیل میدهد و مسئول شناخت است. با این حال، هر قسمت از مغز به یک اندازه مهم است. قهرمان اصلی که بیمار را در حالت کما زنده نگه میدارد ساقه مغز است.
نخاع ادامه ساقه مغز است که از طریق ستون مهره عبور میکند. از پنج ناحیه تشکیل شده است به نامهای دهانه، قفسه سینه، کمر، خاجی و دنبالچه. اعصاب نخاعی از طناب نخاعی از طریق مهرهها بیرون میآیند و تکانههای عصبی را به محیط پیرامونی منتقل میکنند. مغز و نخاع از طریق مسیرهای عصبی به نام تراکت ارتباط برقرار میکنند. دستگاههای صعودی اطلاعات محیطی را به سمت بالا به سمت مغز حمل میکنند، در حالی که دستگاههای پایین آمدن اطلاعات را از مغز به عقب انتقال میدهند.
سیستم عصبی محیطی (PNS) به تمام بافتهای عصبی واقع در خارج از سیستم عصبی مرکزی گفته میشود. از 12 جفت اعصاب جمجمه، 31 جفت اعصاب نخاعی که قبلاً ذکر شد و همه شاخههای آنها تشکیل شده است. سیستم عصبی محیطی به تک تک ساختارهای تشریحی بدن انسان رسیده و عصبدهی میکند. همانطور که میبینید، مناطق بدن انسان بسیار پیچیده است.
با شروع از بالا، سر به شما امکان میدهد از طریق ساختارهای حسی اطلاعات را جمعآوری کنید اما نه تنها در حالی که مغز همه چیز را از طریق سیستم عصبی ادغام و کنترل میکند. سر بر روی گردن قرار می گیرد که مجرای عبور و مرور برای سازههایی است که از قفسه سینه به آن باز میگردند. در زیر گردن، تنه قرار دارد که از مناطق قفسه سینه، شکم، لگن و پشت تشکیل شده است.
تنه از بدن پشتیبانی و حرکات آن را تسهیل میکند. تنه همچنین از ساختارهای مختلف آناتومیکی مانند اندامهای داخلی، رگ های خونی و اعصاب که در داخل حفرههای مربوطه قرار دارند محافظت میکند. دو اندام فوقانی و تحتانی به آن متصل شدهاند که امکان عمل، حرکت و تعامل با محیط را به انسان میدهند.
آناتومی سیستمیک بدن چیست؟
آناتومی سیستمیک، شاخه دوم آناتومی بدن است که به بررسی اندامهای گسسته پرداخته میشود که در جهت رسیدن به یک هدف یا عملکرد مشترک کار میکنند. به این ده سیستم یکپارچه، اسکلتی - عضلانی، عصبی، غدد درونریز گردش خون، تنفسی، گوارشی، ادراری، تولید مثل و لنفاوی گفته میشود. رویکرد سیستمی مطالعه را به مناطقی که با عملکردهای خاص و نه مکان یا مجاورت سروکار دارند تقسیم میکند.
این روش، بررسی آناتومی بدن را از منظر فیزیولوژیک با مطالعه ساختارهایی که عملکرد یک بدن را با هم انجام میدهند، پوشش میدهد. به عنوان مثال، سیستم عصبی تمام اعصاب بدن را که مناطق مختلفی از مغز تا اندام تحتانی را در بر میگیرد، پوشانده است. سیستم یکپارچه با محافظت از بدن در برابر آسیب و تنظیم دمای بدن، کل بدن را تحت پوشش قرار میدهد. داربست از کنار هم قرار گرفتن سیستم اسکلتی و عضلات بر روی آن تشکیل میشود و در نهایت حرکت را تسهیل میکند.
سیستم عصبی و غدد درونریز تنظیم کنندههای اصلی هستند که به ترتیب فعالیت تقریباً همه چیز را از طریق اعصاب و هورمونها کنترل میکنند. سیستم تنفسی و گردش خون با تسهیل تنفس و پمپاژ خون در اطراف بدن، انسان را زنده نگه میدارد، در حالی که سیستمهای هضم غذا اجازه تغذیه را میدهند. مواد زائد حاصل از طریق سیستم ادراری از بدن خارج و دفع میشود. سیستم تولید مثل از انقراض بشریت جلوگیری میکند.
سیستم لنفاوی لنف را بین غدد لنفاوی (گرههای لنفاوی) و بافتهای بدن حمل میکند و در محافظت از میکروارگانیسمها نقش دارد. آناتومی بدن انسان علاوه بر سیستمهای فیزیکی، از سیستمهای فیزیولوژیک که مناطق مختلفی را در بر میگیرند و از ساختارهای تشریحی بسیاری تشکیل شده است. آناتومی سیستمیک، بدن را به سیستمها و اندامهای گسستهای تقسیم میکند که در جهت رسیدن به یک هدف یا عملکرد مشترک کار میکنند. این ده سیستم یکپارچه عبارتند از:
- سیستم اسکلتی - عضلانی
- دستگاه عصبی
- غدد درونریز
- سیستم گردش خون
- دستگاه تنفسی
- سیستم گوارش
- سیستم ادراری
- سیستم تولید مثل
- سیستم لنفاوی
رویکرد سیستمی، آناتومی بدن را به مناطقی با عملکردهای خاص که ممکن است در مجاورت یکدیگر نیز نباشند، تقسیم میکند. این روش با مطالعه ساختارهایی که عملکردی را با هم انجام میدهند، به آناتومی بدن از منظر فیزیولوژیک نگاه میکند. به عنوان مثال، سیستم عصبی قسمتهای مختلف مغز تا اعصاب اندامهای تحتانی را در بر میگیرد که همگی در جهت دریافت و انتقال و دستور پیام عصبی عمل میکنند.
دستگاه پوششی چیست؟
دستگاه پوششی سیستم یکپارچه از پوست و ضمائم مربوط به آن مانند فولیکولهای مو، ناخنها، غدد عرق و غدد چربی تشکیل شده است. در عملکردهای مختلفی از جمله محافظت، احساس لمسی و حرارتی و همچنین تنظیم دما از طریق تعریق نقش دارد. پیش از این درباره یکی از گستردهترین بافتهای بدن در پست بافت پوششی — عملکرد و ساختار به زبان ساده توضیح دادهایم.
سیستم اسکلتی عضلانی چیست؟
200 استخوان بدن انسان به عنوان داربست عمل نموده، پشتیبانی، محافظت، حرکت را تسهیل میکند و حتی سلولها و مواد مختلف را ذخیره میکند. استخوانها سیستمهای قرقرهای هستند که عضلات بر روی آنها عمل میکنند، دسته دوم قادر به انقباض و شل شدن هستند و در نهایت حرکت ایجاد میکنند.
سیستم عصبی چیست؟
اعصاب بخشی از آناتومی بدن و مسئول انتقال تکانههای الکتریکی هستند که اجازه ارتباط بین مغز، نخاع، حواس ما و هر ساختار تشریحی محیطی را می دهد. این ارتباط به انسان امکان میدهد تا با محیط خود تعامل داشته، احساس کند، احساسات را احساس کند، فکر کند و بسیاری از کارهای شناختی پیچیده دیگر را انجام دهد.
سیستم غدد درون ریز چیست؟
سیستم غدد درونریز در اناتومی بدن از غددی تشکیل شده است که موادی به نام هورمون را در جریان خون آزاد میکند. این هورمونها باعث ایجاد ارتباط شیمیایی بین ساختارهای تشریحی میشوند و با رسیدن به اهداف خود اثرات مختلف تنظیمی ایجاد میکنند.
سیستم گردش خون
در بررسی آناتومی بدن سیستم قلبی عروقی را میتوان به عنوان سیستم حمل و نقل بدن در نظر گرفت. این سیستم دارای سه جز اصلی است: قلب، رگ و خون. قلب پمپ سیستم است و رگهای خونی مانند مسیرهای زایمان هستند. میتوان خون را به عنوان مایعی در نظر گرفت که حاوی اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز بدن بوده و ضایعاتی را که باید خارج شود حمل میکند. اطلاعات زیر ساختار و عملکرد قلب و کل سیستم قلبی عروقی را توصیف میکند.
سیستم گردش خون وظیفه زنده نگه داشتن بدن را با تأمین خون شریانی اکسیژندار، به هر قسمت از بدن انسان بر عهده دارد. قلب، خون اکسیژنه را به داخل رگها پمپاژ میکند و سپس خون دی اکسید شده از طریق وریدها به قلب برمیگردد. قلب ماهیچهای به اندازه مشت است و تقریباً به شکل مخروطی است. طول آن حدود 12 سانتیمتر، عرض وسیع آن 9 سانتیمتر و ضخامت آن حدود 6 سانتیمتر است. پریکارد یک پوشش الیافی است که در اطراف قلب می پیچد. قلب را در جای خود نگه میدارد اما اجازه میدهد تا هنگام ضربان حرکت کند.
دیواره قلب خود از نوع خاصی از عضله به نام عضله قلب تشکیل شده است. قلب چهار اتاق دارد. سمت چپ و راست هر کدام دارای دو محفظه بالایی و پایینی به نام دهلیز چپ و راست هستند. دهلیزها از منابع مختلف خون دریافت میکنند. دهلیز چپ خون را از ریهها و دهلیز راست خون را از سایر نواحی بدن دریافت میکنند. دو اتاق پایین قلب به بطن چپ و راست معروف هستند. بطنها خون را به قسمتهای مختلف بدن منتقل میکنند. بطن راست خون را به ریهها پمپ میکند در حالی که بطن چپ خون را به بقیه بدن منتقل میکند.
بطنها دیوارههای بسیار ضخیمتری نسبت به دهلیزها دارند که به آنها امکان میدهد با پمپاژ خون به کل بدن کار بیشتری انجام دهند. رگهای خونی عروق خون لولههایی هستند که خون را حمل میکنند. وریدها خون را از سرتاسر بدن به قلب و سرخرگها خون را از قلب به بدن منتقل میکنند. همچنین رگهای خونی میکروسکوپی وجود دارد که عروق و رگها را به هم متصل میکند و مویرگ نامیده میشود. چند رگ اصلی وجود دارد که به اتاقهای مختلف قلب متصل میشوند. آئورت بزرگترین سرخرگ در بدن ما است.
بطن چپ خون را به آئورت پمپ میکند و سپس آن را از طریق شریانهای کوچکتر به بقیه بدن میرساند. تنه ریوی شریانی بزرگ است که بطن راست به آن پمپ میکند. به عروق ریوی تقسیم میشود که خون را به ریهها میرساند. رگهای ریوی خون را از ریهها به دهلیز چپ میبرند. تمام رگهای دیگر بدن ما به ورید اجوف تحتانی یا (بزرگ سیاهرگ زیرین) (IVC) یا ورید اجوف فوقانی (بزرگ سیاهرگ زبرین) (SVC) تخلیه میشوند. سپس این دو رگ بزرگ خون را از بقیه بدن به دهلیز راست میبرند.
دریچهها نوارهای فیبری بافتی هستند که بین اتاق های قلب و رگهای خونی یافت میشوند و بیشتر مانند دروازههایی هستند که از جریان خون در مسیر اشتباه جلوگیری میکنند. دریچههای بین دهلیز و بطنها به عنوان دریچههای دهلیزی بطنی راست و چپ شناخته میشوند، در غیر این صورت به ترتیب دریچه های سه سر و میترال هستند. دریچههای بین بطن ها و شریانهای بزرگ به عنوان دریچههای نیمه ماهر شناخته میشوند.
دریچه آئورت در قاعده آئورت یافت میشود، در حالی که دریچه ریوی قاعده تنه ریوی پیدا میشود. همچنین دریچههای بسیاری در رگهای بدن وجود دارد. با این حال، هیچ دریچهای به غیر از آئورت و تنه ریوی در هیچ شریان دیگر یافت نمیشود.
دستگاه تنفسی چیست؟
سلولهای بدن انسان برای زنده ماندن به جریان مداوم اکسیژن نیاز دارند. سیستم تنفسی در حالی که دی اکسیدکربن را از بین میبرد، به سلولهای بدن اکسیژن میرساند، ماده زائدی که در صورت تجمع میتواند کشنده باشد. 3 قسمت اصلی در سیستم تنفسی وجود دارد: مجاری هوایی، ریهها و عضلات تنفسی.
در آناتومی بدن انسان مجاری هوایی شامل بینی، دهان، حلق، حنجره، نای، برونش و برونشیول است و هوا را بین ریهها و خارجی از بدن جابجا میکند. عملکرد اصلی سیستم تنفسی زنده نگه داشتن از طریق استنشاق اکسیژن و از بین بردن دی اکسید کربن است. ریهها و آلوئولها محل تبادل گاز و شامل مجموعهای از مجاری عبور هوا و غشا هستند.
دستگاه گوارش چیست؟
دستگاه گوارش اساساً یک سیستم توخالی با دو دهانه متشکل از چند اندام است. غذا از طریق دهان خورده میشود، در داخل سیستم فرآوری و جذب شده و مواد زائد جامد حاصل از آن به نام مدفوع از طریق مقعد دفع میشود. سیستم گوارشی گروهی از اندامها است که برای تبدیل غذا به انرژی و مواد مغذی اساسی برای تغذیه کل بدن با هم کار میکنند. غذا از یک لوله طولانی در بدن عبور میکند که به کانال تغذیهای یا دستگاه گوارش معروف است.
کانال غذایی از حفره دهان، حلق، مری، معده، رودههای کوچک و بزرگ تشکیل شده است. علاوه بر کانال تغذیهای، اندامهای جانبی مهم دیگری نیز وجود دارد که به بدن شما کمک میکند تا غذا را هضم کند اما مواد غذایی از آنها عبور نمیکند. اندامهای جانبی دستگاه گوارش شامل دندان ها، زبان، غدد بزاقی، کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده است. خون با عبور از بافتهای بدن، به مویرگهای دیواره نازک وارد میشود تا انتشار مواد مغذی، گازها و مواد زائد را تسهیل کند.
پلاسمای خون نیز از طریق دیواره های نازک مویرگی پخش میشود و به فضاهای بین سلول های بافت نفوذ میکند. مقداری از این پلاسما به داخل خون مویرگها پخش میشود اما قسمت قابل توجهی به عنوان مایع بین بافتی در بافتها جاسازی میشود. برای جلوگیری از تجمع مایعات اضافی، رگهای بن بست کوچکی بنام مویرگهای لنفاوی در بافتها امتداد مییابند تا مایعات را جذب کرده و به گردش بازگردانند.
در پست لوله گوارش انسان | ساختار، اجزا و عملکرد به زبان ساده تمام جزئیات مرتبط با آناتومی بدن و بافتشناسی و عملکرد این سیستم توضیح داده شدهاند.
سیستم ادراری چیست؟
سیستم ادراری (دفع کننده) اصلیترین فیلتر کننده خون در آناتومی بدن انسان است که وظیفه تصفیه خون و دفع مواد زائد را دارد. کل خون به طور مداوم از طریق کلیهها منتقل میشود و مواد ناخواسته یا سمی حاصل از آن به مثانه منتقل میشوند و در نهایت از بین میروند. سیستم ادراری از کلیهها، حالبها، مثانه ادرار و مجرای ادرار تشکیل شده است. کلیهها برای دفع مواد زائد و تولید ادرار، خون را فیلتر میکنند. حالبها، مثانه و مجرای ادرار به عنوان سیستم برای انتقال، ذخیره و سپس تخلیه ادرار از کلیهها عمل میکنند.
سیستم ادراری علاوه بر فیلتر کردن و از بین بردن مواد زائد از بدن، هموستاز آب، یونها، pH، فشار خون، کلسیم را نیز حفظ می کند. حالبها یک جفت لوله هستند که ادرار را از کلیهها به مثانه ادرار منتقل میکنند. حالبها حدود 10 تا 12 اینچ طول دارند و در دو طرف چپ و راست بدن به موازات ستون مهره قرار گرفتهاند.
پریستالیست عضله صاف در دیواره حالب، ادرار را به سمت مثانه حرکت میدهد. انتهای حالب کمی به مثانه ادرار کشیده شده و در محل ورود به مثانه توسط دریچههای حالب مهر و موم میشود. این دریچهها از برگشت ادرار به سمت کلیهها جلوگیری میکنند.
سیستم تناسلی چیست؟
سیستم تولید مثلی زن تخمکها را تولید و جنین در حال رشد را تا زمان تولد تغذیه میکند. سیستم تناسلی در مردان اسپرم را سنتز میکند و برای کمک به لقاح به سمت تخمک تحویل میدهد. سیستم تناسلی و تولید مثل در زنان را میتوانید در مطلب رحم و سیستم تولید مثل در زنان | ساختار، عملکرد و بیماری ها مطالعه کنید.
سیستم لنفاوی چیست؟
سیستم لنفاوی در از بین بردن مایعات بین بافتی از بافتها، انتقال چربیهای جذب شده پس از هضم و در محافظت نقش دارد. سلولهای ایمنی و مواد از طریق سیستم لنفاوی جابجا میشوند، از لنفاوی برای هر مهاجم احتمالی نمونهبرداری و در صورت لزوم پاسخ ایمنی ایجاد میکنند.
سیستم لنفاوی سیستمی از مویرگها، رگها، گرهها و اندامهای دیگر است که با بازگشت به جریان خون مایعی به نام لنف را از بافتها منتقل میکند. بافت لنفاوی این اندامها، لنفاوی هرگونه آوار، سلول غیرطبیعی یا عوامل بیماری زا را فیلتر و تمیز میکند. سلولهای بنیادی لنفاوی لنفوسیتهای T و لنفوسیتهای B را تولید میکنند.
آناتومی میکروسکوپی بدن چیست؟
آناتومی بدن در سطح میکروسکوپی، شاخه دوم آناتومی انسان بوده و بافتها و سازماندهی آنها در اندامها و سیستمهای اندامی را مطالعه میکند. این زیرشاخه از آناتومی بدن با ساختارهایی سروکار دارد مانند عروق میکروسکوپی، رگها، مویرگ ها و اعصاب که به سختی با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند.
آناتومی بدن و بافتشناسی میکروسکوپی اغلب به جای هم استفاده میشوند، اما کاملاً مجزا هستند. بافتشناسی دامنه بسیار گستردهتری دارد و با ساختار و سازمان بافتها در همه سطوح، از اجزای داخل سلولی، سلولها و تا اندامها سروکار دارد. در مقابل، آناتومی بدن در سطح میکروسکوپی دامنه باریکتری دارد، فقط با ریزساختارها و سازماندهی بافتها به اندامها سروکار دارد.
آناتومی میکروسکوپی، عضله اسکلتی را تشکیل میدهد که از فاسیکول و فیبرهای بعدی تشکیل شده است، در حالی که نورون از آکسون تشکیل شده است. با این حال، بافت شناسی خیلی بیشتر از جمله ساختار داخلی فیبرها، هر سلول عضلانی، آکسونها را توضیح میدهد.
سیستم تولید مثل در زنان
سیستم تولید مثل زنان شامل تخمدانها، لولههای رحمی، رحم، واژن، مجرا، غدد پستانی و پستان است. این اندامها در تولید و انتقال گامتها و تولید هورمونهای جنسی نقش دارند. سیستم تولید مثل زنان نیز لقاح تخمک توسط اسپرم را تسهیل و از رشد جنین در دوران بارداری حمایت میکند. تخمدانها یک جفت غده کوچک به اندازه و شکل بادام هستند که در سمت چپ و راست حفره بدن لگن جانبی قسمت فوقانی رحم قرار دارند.
تخمدانها هورمونهای جنسی زنانه مانند استروژن و پروژسترون و همچنین تخمک، گامت ماده تولید میکنند. تخمک از سلولهایی تولید میشود که در دوران جنینی درت خمدان نیمی از مراحل تقسیم خود را گذراندهاند. پس اط بلوغ در هر ماه طی تخمکگذاری، تعدادی از این تخمکها سایر مراحل تقسیم خود را گذرانده، بالغ و از تخمدان رها میشوند. تخمک از تخمدان به لوله رحمی میرود، جایی که ممکن است قبل از رسیدن به رحم بارور شود.
لولههای رحمی یک جفت لوله عضلانی است که از گوشههای سمت راست و راست رحم تا لبه تخمدان گسترش مییابد. در مقاله تخمدان چیست؟ — به زبان ساده همه چیز درباره این ارگان از جمله بافتشناسی، آناتومی بدن و عملکرد آن را میتوانید مطالعه کنید. لولههای رحمی به یک ساختار قیفی شکل به نام Infundibulum ختم میشوند که با لولههای کوچک انگشت مانند به نام لوله زهدانی (Fimbriae) پوشانده شده است.
فیمبریاها به سمت خارج تخمدان کشیده میشوند تا تخمکهای آزاد شده را گرفته و آنها را به داخل شکم منتقل کنند تا به رحم منتقل شوند. قسمت داخلی هر لوله رحمی از مژکهای پوشیده شده است که با عضله صاف لوله کار میکند تا تخمک را به رحم منتقل کند.
سیستم تولید مثل در مردان
سیستم تولید مثل مردان شامل کیسه بیضه، بیضهها، پروستات، مجاری اسپرماتیک، غدد جنسی و آلت تناسلی مرد است. این اندامها برای تولید اسپرم، گامت نر و سایر اجزای مایع منی با هم کار میکنند. این اندامهای تولید مثل همچنین با هم کار میکنند تا منی را از بدن خارج کرده و به واژن منتقل کنند، جایی که می تواند سلولهای تخمک را بارور کرده و با لقاح تخم را تولید کند. کیسه بیضه عضوی از پوست و عضلات ساخته شده و بیضهها را در خود جای داده است. پایین تر از اندام تناسلی مرد واقع شده است.
بیضه از 2 کیسه کنار هم تشکیل شده است که در هر کیسه یک بیضه قرار دارد. عضلات صاف تشکیلدهنده کیسه بیضه به آن امکان میدهد تا فاصله بین بیضهها و بقیه بدن را تنظیم کند. وقتی بیضهها برای حمایت از اسپرماتوژن بسیار گرم میشوند، بیضه شل میشود و بیضهها را از گرمای بدن دور میکند. برعکس، هنگامی که دما پایینتر از حد ایده آل برای اسپرماتوژنز شود. کیسه بیضه منقبض میشود تا بیضهها را به گرمای اصلی بدن نزدیک کند.
پروستات یک غده برونریز به اندازه گردو است که با انتهای تحتانی مثانه ادرار هم مرز است و مجرای ادرار را احاطه کرده است. پروستات قسمت زیادی از مایعات منی را تشکیل میدهد. این مایع به رنگ سفید شیری و حاوی آنزیمها، پروتئینها و سایر مواد شیمیایی برای حمایت و محافظت از اسپرم در هنگام انزال است. پروستات همچنین حاوی بافت عضلانی صاف است که میتواند برای جلوگیری از جریان ادرار یا مایع منی منقبض شود.
آناتومی غدد درون ریز بدن چگونه است؟
ٰسیستم غدد درونریز شامل تمام غدد بدن و هورمونهای تولید شده توسط آن غدد است. غدد به طور مستقیم با تحریک سیستم عصبی و همچنین گیرندههای شیمیایی در خون و هورمونهای تولید شده توسط غدد دیگر کنترل میشوند. با تنظیم عملکرد اندامها در بدن، این غدد به حفظ هموستاز بدن کمک میکنند. متابولیسم سلولی، تولید مثل، رشد جنسی، هموستاز قند و مواد معدنی، ضربان قلب و هضم از جمله بسیاری از فرآیندهای تنظیم شده توسط عملکرد هورمونها است.
هیپوتالاموس بخشی از مغز است که در قسمت بالاتر و قدامی ساقه مغز و پایینتر از تالاموس قرار دارد. این عملکردهای مختلفی را در سیستم عصبی انجام میدهد و مسئولیت کنترل مستقیم سیستم غدد درون ریز از طریق غده هیپوفیز را بر عهده دارد. هیپوتالاموس شامل سلولهای خاصی به نام سلولهای ترشحی عصبی است که ترشحکننده هورمونهای زیر هستند:
- هورمون آزاد كننده تیروتروپین (TRH): غده هیپوفیز قدامی را تحریک میکند تا هورمون تحریک کننده تیروئید آزاد شود.
- هورمون آزاد کننده هورمون رشد (GHRH): ترشح هورمون رشد را تحریک میکند.
- هورمون بازدارنده هورمون رشد (GHIH): ترشح هورمون رشد را مهار میکند.
- هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH): باعث ترشح هورمون محرک فولیکول و هورمون لوتئینیزه میشود.
- هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH): CRH ترشح هورمون آدرنوکروتیکوتروپ را تحریک میکند.
- اکسی توسین (Oxytocin): هورمونی پپتید و نوروپپتیدی است. در هیپوتالاموس تولید و توسط هیپوفیز خلفی آزاد میشود. در پیوندهای اجتماعی، تولید مثل، زایمان و دوره پس از زایمان، پاسخ به عشق نقش دارد و هنگام زایمان ترشح میشود که به تولد، پیوند با نوزاد و تولید شیر کمک میکند.
- هورمون ضد ادرار (ADH): دارای دو عملکرد اصلی است. بازجذب آب بدون املاح به گردش خون را از فیلتراسیون در توبولهای کلیه نفرونها افزایش میدهد. همچنین با منقبض کردن عروق باعث افزایش مقاومت عروق محیطی و افزایش فشار خون شریانی میشود. عملکرد سوم امکانپذیر است. ممکن است مستقیماً از هیپوتالاموس به مغز آزاد شود و در رفتارهای اجتماعی، انگیزههای جنسی و واکنش به استرس نقش داشته باشد.
همه هورمونهای آزاد کننده و بازدارنده بر عملکرد غده هیپوفیز قدامی تأثیر میگذارند. TRH و GHIH برای تنظیم ترشح هورمون رشد کار میکنند. در حالی که دو هورمون آخر یعنی اکسی توسین و هورمون ضد ادرار، توسط هیپوتالاموس تولید، به هیپوفیز خلفی منتقل و در آنجا ذخیره و بعد ترشح میشود. درباره هورمون رشد و مکانیسم تولید و عملکرد آن جزئیات بیشتری را در پست هورمون رشد چیست؟ — به زبان ساده بخوانید.
آناتومی ماهیچه های بدن
سیستم عضلانی وظیفه حرکت بدن انسان را بر عهده دارد. به استخوانهای سیستم اسکلتی حدود 700 عضله متصل شدهاند که تقریبا نیمی از وزن بدن فرد را تشکیل میدهند. هریک از این عضلات اندامی گسسته است که از بافت عضلانی اسکلتی، رگهای خونی، تاندونها و اعصاب ساخته شده است. بافت عضلانی در داخل قلب، اندامهای گوارشی و رگهای خونی نیز یافت می شود. در این اندامها، عضلات در خدمت حرکت بدن با کمک سه نوع بافت عضلانی هستند:
- عضلات احشایی
- عضلات قلبی
- عضلات اسکلتی
بیشتر عضلات اسکلتی از طریق تاندونها به دو استخوان متصل میشوند. تاندونها نوارهای سختی از بافت همبند منظم متراکم هستند که فیبرهای کلاژن قوی آنها عضلات را محکم به استخوان میچسباند. تاندون ها هنگام کشیدن عضلات تحت استرس شدید قرار میگیرند، بنابراین بسیار قوی هستند و در پوشش عضلات و استخوان ها بافته میشوند.
عضلات با کوتاه شدن طول، کشیدن تاندونها و نزدیک شدن استخوانها به یکدیگر حرکت میکنند. یکی از استخوانها به سمت استخوان دیگر کشیده میشود که ثابت میماند. محلی را که روی استخوان ساکن است و از طریق تاندونها به عضله متصل میشود، منشا مینامند. محلی را که روی استخوان در حال حرکت است و از طریق تاندونها به عضله متصل میشود، درج می نامند. شکم عضله قسمت گوشتی عضله در بین تاندونها است که انقباض واقعی را انجام میدهد.
آناتومی اسکلت بدن انسان چگونه است؟
سیستم اسکلتی در آناتومی بدن شامل تمام استخوانها و مفاصل بدن است. هر استخوان یک اندام زنده پیچیده است که از سلولهای زیادی، فیبرهای پروتئینی و مواد معدنی تشکیل شده است. اسکلت با پشتیبانی و محافظت از بافتهای نرم که بقیه قسمتهای بدن را تشکیل میدهند به عنوان داربست عمل میکند. سیستم اسکلتی همچنین نقاط اتصال را برای عضلات فراهم میکند تا بتواند در مفاصل حرکت کند. سلولهای خونی جدید توسط مغز استخوان قرمز در داخل استخوانها تولید میشوند.
سیستم اسکلتی در آناتومی بدن بزرگسالان از 206 استخوان جداگانه در قالب دو گروه اسکلت محوری و اسکلت آپاندیکولار تشکیل شده است. اسکلت محوری در امتداد محور خط میانی بدن قرار دارد و از 80 استخوان در نواحی زیر تشکیل شده است:
- جمجمه هیوئید
- استخوانچه شنوایی
- دنده استرنوم
- ستون فقرات
اسکلت آپاندیکولار از 126 استخوان در مناطق زیر تشکیل شده است:
- اندام فوقانی
- اندامهای تحتانی
- کمربند لگن
- کمربند سینهای (شانه)
۲۶ مهره ستون مهرهای آناتومی بدن انسان را تشکیل میدهد. آنها بر اساس منطقه نامگذاری شدهاند:
- گردن: 7 مهره
- قفسه سینه: 12 مهره
- کمر: 5 مهره
- ساکروم: 1 مهره
- دنبالچه (استخوان دنبالچه): 1 مهره
جناغ یا استخوان سینه، استخوانی نازک و چاقویی شکل است که در امتداد خط میانی ضلع قدامی ناحیه قفسه سینه اسکلت قرار دارد. جناغ توسط نوارهای نازکی از غضروف که غضروف ساحلی نامیده میشود به دندهها متصل می شود. 12 جفت دنده وجود دارد که همراه با جناغ، دندههای ناحیه قفسه سینه را تشکیل میدهند. هفت دنده اول به عنوان دنده واقعی شناخته میشوند.
زیرا مهرههای قفسه سینه را از طریق باند غضروف خود به طور مستقیم به جناغ متصل میکنند. دندههای 8، 9 و 10 همه از طریق غضروفهایی که به غضروف دنده هفتم متصل هستند به جناغ متصل میشوند، بنابراین ما این ها را دندههای کاذب میدانیم. دندههای 11 و 12 نیز دندههای کاذب هستند اما دندههای شناور نیز در نظر گرفته میشوند زیرا به هیچ وجه اتصال غضروف به جناغ ندارند.
آناتومی سیستم یکپارچه بدن چیست؟
سیستم یکپارچه در آناتومی بدن از پوست، مو، ناخن و غدد برونریز تشکیل شده است. ضخامت پوست تنها چند میلیمتر است اما بزرگترین اندام بدن محسوب میشود. وزن پوست افراد حدود ۴/۵ کیلوگرم است و تقریباً 1/8 متر مربع مساحت دارد. پوست پوشش خارجی بدن را تشکیل میدهد و مانعی برای محافظت از بدن در برابر مواد شیمیایی، بیماری، اشعه ماورا بنفش و آسیبهای فیزیکی است. موها و ناخنها از پوست گسترش مییابند تا پوست تقویت شده و از محیط محافظت شود.
آناتومی پوست
اپیدرم سطحیترین لایه پوست است که تقریباً تمام سطح بدن را پوشانده است. اپیدرم بر روی پوست قرار دارد و از لایه درم عمیق و ضخیمتر پوست محافظت میکند. از نظر ساختاری، ضخامت اپیدرم فقط حدود یک دهم میلیمتر است اما از 40 تا 50 ردیف سلول اپیتلیال سنگفرشی انباشته شده ساخته شده است. اپیدرم یک منطقه عروقی از بدن است، به این معنی که هیچ رگ یا خون ندارد. سلولهای اپیدرم از طریق انتشار مایعات از درم، کلیه مواد مغذی خود را دریافت میکنند.
تقریباً 90 درصد از اپیدرم از سلولهایی ساخته میشود که به کراتینوسیت معروف هستند. کراتینوسیتها از سلولهای بنیادی در پایه اپیدرم ایجاد میشوند و شروع به تولید و ذخیره پروتئین کراتین میکنند. کراتین سلولهای کراتینوسیت را بسیار سخت، پوسته پوسته و مقاوم در برابر آب میکند. در حدود 8 درصد سلولهای اپیدرمی، ملانوسیتها دومین نوع سلول در اپیدرم را تشکیل میدهند. ملانوسیتها برای محافظت از پوست در برابر اشعه ماورای بنفش و آفتاب سوختگی، رنگدانه ملانین تولید میکنند.
سلولهای لانگرهانس کمی بیش از 1 درصد از کل سلولهای اپیدرم را تشکیل میدهند. نقش سلولهای لانگرهانس شناسایی و مبارزه با عوامل بیماریزایی است که سعی میکنند از طریق پوست وارد بدن شوند و به عنوان اولین لایه سیستم ایمنی بدن عمل میکنند. سرانجام، سلولهای مرکل کمتر از 1 درصد از کل سلولهای اپیدرم را تشکیل میدهند اما عملکرد مهم لمس را لمس میکنند. سلولهای مرکل دیسک را در امتداد عمیقترین لبه اپیدرم تشکیل میدهند و در آنجا به انتهای عصب درم متصل میشوند تا لمس سبک را احساس کنند.
در بیشتر قسمتهای بدن، اپیدرم 4 لایه مجزا دارد. پوست کف دست و کف پا، پوست ضخیمتر از بقیه بدن است و لایه پنجم اپیدرم وجود دارد. عمیقترین منطقه اپیدرم، لایه بازال است که شامل سلولهای بنیادی است که تولید مثل میکنند و سایر سلولهای اپیدرم را تشکیل میدهند. سلولهای لایه بازال شامل سلولهای کراتینوسیت مکعبی، ملانوسیتها و سلولهای مرکل است. در لایه بازال، کراتینوسیتهای شاخی وجود دارند. لایه شاخی سطح پوست بین کراتینوسیتها ایجاد میشوند تا بتوانند در برابر اصطکاک مقاومت کنند.
درم لایه عمیق پوستی است که در زیر اپیدرم یافت میشود. درم بیشتر از بافت پیوندی نامنظم متراکم همراه با بافت عصبی، خون و رگهای خونی ساخته شده است. درم بسیار ضخیمتر از اپیدرم است و به پوست قدرت و قابلیت ارتجاعی میبخشد. در داخل درم دو منطقه مشخص وجود دارد: لایه پاپیلاری و لایه مشبک. هایپودرم در اعماق درم لایهای از بافتهای پیوندی شل وجود دارد که به عنوان هایپودرم، زیر جلدی یا زیرپوستی شناخته میشود.
هایپودرم به عنوان اتصال انعطافپذیر بین پوست و عضلات و استخوانهای زیرین و همچنین یک محل ذخیره چربی عمل میکند. بافت همبند آرئولار در هایپودرمس حاوی الاستین و الیاف کلاژن است که به آرامی مرتب شدهاند تا پوست را قادر به کشش و حرکت مستقل از ساختارهای زیرین خود کند. بافت چربی موجود در هایپودرم انرژی را به صورت تریگلیسیرید ذخیره میکند. چربی همچنین با به دام انداختن گرمای بدن تولید شده توسط عضلات زیرین، به عایقبندی بدن کمک میکند.
مو عضوی کمکی از پوست است که از ستونهایی از کراتینوسیتهای مرده کاملاً بستهبندی شده در اکثر مناطق بدن تشکیل شده است. تعداد اندکی از قسمتهای بدن بدون مو شامل کف دست، کف پا و لبها هستند. مو با جلوگیری از برخورد نور خورشید به پوست به محافظت از بدن در برابر اشعه ماورا بنفش کمک میکند. همچنین موها با به دام انداختن هوای گرم اطراف پوست بدن را عایق میکنند.
ساختار مو
ساختار مو به 3 قسمت عمده تقسیم میشود: فولیکول، ریشه و شافت. فولیکولهای مو فرورفتگی سلولهای اپیدرمی در اعماق درم هستند. سلولهای بنیادی در فولیکول تقسیم میشوند میکنند و سلولهای کراتینوسیتی و در نهایت مو را تشکیل میدهند. ملانوسیتها نیز رنگدانه مو را تولید میکنند. درون فولیکول، ریشه مو در زیر سطح پوست قرار دارد. از آنجا که فولیکول، موهای جدیدی تولید میکند، افزایش سلولهای موجود در ریشه به سطح فشار میآورد و مو از پوست خارج میشود.
ساختار ناخن
ناخنها اندامهای جانبی پوست هستند که از ورقههایی کراتینوسیتی سخت ساخته شده و در انتهای دیستال انگشتان دست و پا یافت میشوند. ناخن و ناخن پا انتهای رقم را تقویت و محافظت میکند و برای تراشیدن و دستکاری اشیا کوچک استفاده میشود. 3 قسمت اصلی ناخن شامل ریشه، بدنه و لبه آزاد ناخن هستند. ریشه ناخن بخشی از ناخن است که در زیر سطح پوست یافت میشود. بدن ناخن قسمت خارجی قابل مشاهده ناخن است و لبه آزاد قسمت انتهایی ناخن که از انتهای انگشت یا انگشت پا رشد کرده است.
غدد سودوریفروس برونریز هستند، در درم وجود دارند و معمولاً به عنوان غدد عرق شناخته میشوند. 2 نوع عمده غدد سودور وجود دارند: غدد عرق اکرین و غدد عرق آپوکرین. غدد عرق اکرین تقریباً در هر منطقه از پوست وجود دارند و آب و کلرید سدیم را ترشح میکنند. عرق اكرین از طریق مجاری به سطح پوست منتقل میشود و برای كاهش دمای بدن از طریق خنکسازی تبخیری استفاده میشود. غدد عرق آپوکرین عمدتا در نواحی زیر بغل و شرمگاهی بدن یافت میشوند.
مجاری غدد عرق آپوکرین به فولیکولهای مو گسترش مییابد به طوری که عرق تولید شده توسط این غدد از بدن در امتداد سطح ساقه مو خارج میشود. غدد عرق آپوکرین تا زمان بلوغ غیرفعال هستند و در آن زمان مایع روغنی غلیظ تولید میکنند که توسط باکتریهای ساکن پوست مصرف میشود. هضم عرق آپوکرین توسط باکتریها بوی بدن ایجاد میکند.
سایت آموزشی بسیار عالی بود
باسلام خدمت خانوم بصیری کارتان عالیه توضیح هایتان کامله بدون هیچ دردسری آدم کارش راه میوفته .ممنونم از شما .امیدوارم همیشه درکنار خانواده شاد و سرافراز باشید
سلام. متن شما خیلی کامل است.کلا این سایت اطلاعات آموزشی بسیار زیادی دارد.
مرسی از از مطالب شما من بسیار از مطالب شما استفاده کردم
سلام سرکار خانم مریم بصیری
سایت شما یک دانشگاه علمی کاربردی پیشرفته و جامع هست. پاینده باشید.
د. ک
بسیار خوب ، با تشکر از زحمات سرکار عالی
عرض ادب و احترام خدمت تمامی عزیزان زحمت کش مجله فرادرس و جنابعالی و همچنین تبریک سال نو و آرزوی موفقیت و سلامتی در شرایط کنونی.باعث افتخار خواهد بود از هم اندیشی و مهارت های دانشی و تجربه ای حضرت عالی کمال بهره مفید و مناسب و مرتبط با موضوع را ببرم. بابت زحمات و تلاش به روز رسانی مطالب علمی مجله فرادرس به ویژه سرکار خانم مریم بصیری، کمال تقدیر و سپاس را دارم.فردوسی حاجی پاشا
سلام
خسته نباشید.
اگر امکان پی دی اف کردن مقاله های این وبلاگ مثل سایت ویکی پدیا وجود داشته باشه، به جرئت می تونم بگم سایت شما از بسیاری از جهات می تونه بهتر از ویکی پدیا باشه.
در صورت صلاحدید، امکان تبدیل مقاله هاتون به پی دی اف جهت چاپ سریعتر رو فراهم کنید.
سپاس گزارمو