کد بورسی چیست و چگونه آن را دریافت کنیم؟ — گام به گام و تصویری

بسیاری از افراد با هدف کسب درآمدی جداگانه از شغل اول یا افزایش سرمایه خود و همچنین افزایش ارزش پول در برابر تورم، منابع مالی خود را وارد بازار بورس می‌کنند. «مجله فرادرس» تاکنون مجموعه مطالبی با عنوان‌های «آموزش بورس رایگان — از ورود تا کسب درآمد | به زبان ساده» و «بورس چیست — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان بورس)» ارائه کرده و در آن‌ها به معرفی بازار بورس پرداخته است. ابتدایی‌ترین گام برای ورود به بورس، دریافت کد بورسی از کارگزاری مورد نظر به شمار می‌آید. در نوشتار حاضر، به بررسی اساسی‌ترین تعاریف پیرامون کد بورسی می‌پردازیم و سپس مراحل نام‌نویسی در وب‌سایت کارگزاری مفید را به عنوان نمونه و بصورت مصور و گام‌به‌گام بیان می‌کنیم.

کد بورسی چیست؟

کد بورسی یا کد سهام‌داری شناسه‌ای است که به تشخیص افراد حقوقی و حقیقی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار کمک می‌کند. کد بورسی، کدی کاملا یکتا برای شخص شماست که بوسیله دریافت آن می‌توانید در بازار سهام ایران فعالیت‌ کنید. هر فرد تنها یکبار می‌تواند نسبت به دریافت کد بورسی اقدام‌ کند. با مراجعه به پایگاه کارگزاری مورد نظر، دریافت کد بورسی انجام می‌شود.

فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

بعضی از کارگزاری‌ها، خود اطلاعات هویتی شما را دریافت و در سامانه سجام حساب کاربری ایجاد می‌کنند. اما، برای ثبت‌نام در کارگزاری‌های دیگر نیاز دارید که ابتدا در سامانه سجام  نام‌نویسی کنید و سپس با کد پیگیری ۱۰ رقمی سجام خود به ادامه روند ثبت‌نام بپردازید. به عنوان مثال، برای دریافت کد بورسی فارابی (کارگزاری فارابی) پس از وارد کردن اطلاعات، شناسه‌ای برای شما ارسال می‌شود که همان کد تایید جهت ثبت‌نام در سامانه سجام است.

می‌توانید بعد از دریافت کد بورسی پس از مدتی به عنوان کاربر مهمان وارد سامانه آنلاین کارگزاری خود شوید و مدتی بعد (بسته به کارگزاری) با کد سهامداری خود از طریق سامانه معاملات آنلاین  شروع به خرید و فروش سهام کنید. توجه داشته باشید که حتی در صورت ساختن حساب در چندین کارگزاری، کد بورسی شما یکسان خواهد بود. همانطور که تاکید کردیم تا زمانی که این کد تعریف نشود فرد به هیچ وجه قادر به معامله سهام نخواهد بود.

کاربرد کد بورسی چیست؟

پس از دریافت کد بورسی می‌توانید به تمامی خدمات بازار سرمایه دسترسی داشته باشید و اگر دوباره به هر علتی به نهاد‌های مالی مانند کارگزاری‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های تامین سرمایه رجوع کنید نیازی به شناسایی (احراز هویت) نخواهید داشت. همانطور که اطلاع دارید، کد بورسی برای تمام مشمولان سهام عدالت صادر شده است و آن‌ها فقط نیاز به فعال‌سازی آن دارند.

مشمولان سهام عدالت برای فروش سهام خود می‌توانند به شعبات کارگزاری‌ها و بانک‌ها در سراسر کشور مراجعه کنند. البته باید به بانک‌هایی مراجعه شود که شماره حساب و شماره شبای آن‌ها در سازمان خصوصی‌سازی ثبت شده باشد. به طور ساده‌تر، با کد بورسی علاوه بر سرمایه‌گذاری در بورس و فرابورس می‌توان فعالیت‌های دیگری مانند صدور صندوق سرمایه‌گذاری، صدور کد سبدگردانی، تغییر کارگزاری و صندوق را انجام داد. همچنین می‌توان به معامله انواع اوراق بهادار مانند اوراق تسهیل مسکن (تسه) پرداخت.

تاریخ انقضا کد بورسی

کد بورسی شما تاریخ انقضا ندارد و شما هر زمان که دوباره از آن استفاده کنید، کارایی خواهد داشت. حتی کسانی که پیش از برقراری سامانه سجام اقدام به دریافت کد بورسی کرده‌اند می‌توانند با کد معاملاتی خود به خرید و فروش بپردازند. هرچند که پیشنهاد می‌شود اینگونه افراد به ثبت‌نام در سامانه سجام بپردازند تا بعدها هنگام واریز سود با مشکلی مواجه نشوند.

فیلم آموزش صندوق درآمد ثابت در بورس در فرادرس

کلیک کنید

تفاوت کد بورسی با کد اقتصادی چیست؟

کد اقتصادی، شناسه‌ای ۱۲ رقمی است که توسط سازمان امور مالیاتی به کسب‌وکار‌ها و شرکت‌ها اختصاص می‌یابد. این کد توسط اداره دارایی برای اشخاص حقیقی و حقوقی (سازمان، اداره یا شرکت) صادر می‌شود. دریافت این کد برای متقاضیان ثبت شرکت ضروری است. کد اقتصادی در واقع برای شناسایی شرکت‌ها و بررسی امور مالیاتی آن‌ها بکار می‌رود. بنابراین، کد بورسی و کد اقتصادی به طور کلی با یکدیگر متفاوت هستند و کد اقتصادی برای ورود به بازار سرمایه کارا نیست.

تفاوت کد بورسی با کد آتی چیست؟

کد بورسی با کد معامله در بازار آتی کالا تفاوت دارد. یعنی در صورت داشتن کد سهامداری نمی‌توانید با آن، معامله در بازار آتی کالا را نیز انجام دهید و حتما باید کد آتی کالا را داشته باشید.

تفاوت کد بورسی و کد کارگزاری چیست؟

کد بورسی با کد دریافتی از کارگزاری، متفاوت است. به ازای نام‌نویسی در هر کارگزاری کد کارگزاری متفاوتی دریافت خواهید کرد. کارگزاری‌ها از این کد برای طبقه‌بندی اطلاعات مشتریان و شناسایی آن‌ها استفاده می‌کنند.

کد بورسی چند رقمی است؟

به صورت دقیق می‌توان گفت که کد بورسی از ۳ حرف و ۵ عدد تشکیل شده ‌که ۳ حرف آن از ابتدای نام ‌خانوادگی فرد ثبت‌نام ‌کننده گرفته شده است. هم‌چنین، ۵ عدد بصورت تصادفی گزینش شده‌اند. برای مثال اگر خانم مژده کمالی برای افتتاح حساب و دریافت کد معاملاتی اقدام کند، پس از انجام دادن تمامی مراحل، کدی به شکل «کما ۷۰۹۱۱» دریافت خواهد کرد.

حداقل سن برای دریافت کد بورسی چقدر است؟

همه متقاضیان می‌توانند کد بورسی دریافت کنند اما دسترسی افراد زیر ۱۸ سال محدودتر است و آن‌ها برای احراز هویت باید همراه با ولی قانونی یا قیم خود به مراکز پیشخوان مراجعه و فرم‌های مربوطه را تکمیل کنند تا داوطلب امکان انجام معاملات را داشته باشد.

کد بورسی برای کودکان

افراد زیر ۱۸ سال کد آفلاین دریافت می‌کنند که با آن می‌توانند به خرید و فروش سهام  اما نه بصورت برخط، بپردازند. این افراد باید برای انجام معاملات، سفارش آفلاین انجام دهند. متقاضیانی که به ۱۸ سال تمام رسیده‌اند، می‌توانند کد آنلاین دریافت کنند و بدون نیاز به مراجعه حضوری به کارگزاری، خرید و فروش خود را انجام دهند.

درگذشته محدودیت‌های بیشتری برای دریافت کد بورسی وجود داشت و تنها دارندگان مدرک دیپلم می‌توانستند کد سهامداری دریافت کنند اما امروزه، این مانع نیز برطرف شده ‌است. تنها تفاوت سامانه آنلاین و آفلاین، زمان ثبت سفارش به شمار می‌رود. برای ثبت سفارش آنلاین متقاضی وارد سامانه آفلاین کارگزاری مورد نظر خود می‌شود و سفارش خود را ثبت می‌کند. کارگزاری بعد از دریافت سفارش و بررسی دقیق، اقدام به ثبت آن سفارش می‌کند که ممکن است با کمی تاخیر صورت بگیرد.

مدارک لازم برای دریافت کد بورسی چه هستند؟

بسته به اینکه برای دریافت کد بورسی به کدام کارگزاری مراجعه کرده باشید، مدارک لازم برای دریافت آن متفاوت خواهند بود. برای مثال، جهت ثبت‌نام ابتدایی در وبگاه کارگزاری مفید (بدون انجام ثبت‌نام پیشین در سامانه سجام)  تنها به کد ملی نیاز پیدا خواهید کرد.

فیلم آموزش فیلتر نویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

هنگام نام‌نویسی در کارگزاری‌هایی مانند فارابی و آگاه به مدارک و اطلاعات شغلی، مالی و بانکی به صورت مفصل‌تر و مستند‌تری نیاز خواهید داشت زیرا این کارگزاری‌ها خود، شما را در سامانه سجام ثبت‌نام می‌کنند. اگر ثبت‌نام در سایت سجام را انجام داده باشید برای ثبت نام نهایی در دفاتر پیشخوان پیشنهادی کارگزاری به کارت ملی، شناسنامه و کد پیگیری ۱۰ رقمی سجام، احتیاج خواهید داشت.

هزینه دریافت کد بورسی چقدر است؟

به صورت کلی دریافت کد بورسی رایگان است و کارگزاری‌ها برای صادر کردن کد سهامداری، مبلغی را از شما درخواست نمی‌کنند و درآمد آن‌ها از کارمزدهای دریافتی به ازای هر معامله  خرید و فروش بدست می‌آید. اما فرآیند اداری دریافت کد بورسی و نام‌نویسی در سامانه سجام نیازمند پرداخت هزینه‌هایی است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. دقت داشته باشید که امکان تغییر  مقدار این مبالغ، وجود دارد و بهتر است قبل از اینکه اقدام به دریافت کد بورسی کنید، آخرین تعرفه‌های خدمات دفاتر پیشخوان دولت را بررسی کنید.

فیلم آموزش ارزشیابی سهام عادی در بورس اوراق بهادار – مدل DDM و DCF در فرادرس

کلیک کنید

تا زمان انتشار این مطلب، باید ۱۰۰۰۰ تومان برای ثبت‌نام در سامانه سجام و ۱۱۱۰۰ تومان برای احراز هویت سجام (شخص حقیقی) پرداخت کنید. جهت احراز هویت کارگزاری نیز باید مبلغ  حدودی ۱۶۳۰۰ تومان بابت اختصاص کد معاملاتی هزینه شود. توجه داشته باشید که ممکن است با هزینه‌های احتمالی مانند هزینه تکثیر مدارک و تهیه فرم‌های کارگزاری نیز مواجه شوید.

راهنمای ثبت نام کد بورسی به صورت گام به گام و تصویری

در این قسمت به صورت تصویری نحوه ثبت نام کد بورسی غیر حضوری جهت دریافت این کد از کارگزاری مفید را شرح داده‌ایم. این راهنما با این فرض نگارش شده است که شما از قبل در سامانه سجام نام‌نویسی کرده‌اید. «مجله فرادرس» در گذشته اقدام به انتشار مطلب ثبت‌‌نام گام‌به‌گام در سامانه سجام کرده است. پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که کد پیگیری سجام را ندارید، با استفاده از این راهنما نسبت به تهیه آن، اقدام کنید.

فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

مراحل ثبت نام کد بورسی کارگزاری مفید

پیش از هر موردی اطلاع کافی کسب کنید که به پایگاه اصلی کارگزاری مفید رجوع کرده‌اید و اطلاعات شخصی خود را وارد وب‌سایت‌های کلاه‌برداری نکنید. در ادامه این مراحل به صورت فهرست‌وار بیان شده‌اند.

مرحله اول

مطابق تصویر زیر در مرحله اول، پس از ورود به وب‌سایت کارگزاری مفید، روی دکمه «افتتاح حساب» کلیک ‌کنید. سپس به صفحه‌ای هدایت می‌شوید که باید در آن شماره همراه شما ثبت شود. توجه داشته باشید که شماره دستگاهی را وارد کنید که به صندوق پیام‌های آن دسترسی دارید. در ادامه این صفحه، باید کد امنیتی نمایش‌داده ‌شده در تصویر را وارد کادر سفید کنید.

مرحله دوم

همانطور که در تصویر مقابل مشاهده می‌کنید، در این گام از نام‌نویسی باید کد ارسال شده از سوی کارگزاری مفید را در کادر سفید وارد کنید. سپس "ادامه" را کلیک کنید.

مرحله سوم

در مرحله سوم از ثبت نام کد بورسی کارگزاری مفید حساب شما به ثبت اولیه رسیده است. حال برای تکمیل روند نام‌نویسی، باید اطلاعات اولیه خود، شامل نام و نام ‌خانوادگی  را ثبت کنید. همچنین، در این مرحله لازم است که برای حساب کاربری رمز عبوری انتخاب شود. بهتر است که رمز عبور شما بیش از ۸ کارکتر داشته باشد. برای وارد کردن رمز عبور، زبان صفحه کلید خود را انگلیسی کنید. سعی داشته باشید که رمز شما حاوی حداقل ۱ حرف کوچک، ا حرف بزرگ به همراه اعداد و علامت‌های ویژه (مانند * یا &) باشد.

مرحله چهارم

پس از طی ۳ مرحله بالا، شما دارای نام کاربری و رمز ورود هستید. در صورتی که اطلاعات خود را به درستی وارد کرده باشید، با پیام موفقیت در ثبت اطلاعات مواجه می‌شوید. در این مرحله باید دوباره نام و نام خانوادگی خود را به همراه کد ملی و تاریخ تولد در سایت به ثبت برسانید. با در نظرگرفتن اینکه در گذشته در سامانه سجام ثبت‌نام کرده‌اید، اطلاعات شما می‌توانند به صورت خودکار نیز تکمیل شوند.

برای اینکار کافیست روی «دریافت اطلاعات از سجام» کلیک کنید. سامانه سجام کد تائیدی برای شما ارسال خواهد کرد که با وارد کردن آن دیگر نیازی به وارد کردن اطلاعات توسط خودتان ندارید. توجه داشته باشید که در این مرحله از صحت اطلاعات وارد شده مطمئن شوید و در صورت وجود خطا، آن‌ها را ویرایش کنید. پس از پایان این فرآیند، پیغامی روی صفحه نمایش داده خواهد شد که به شما می‌گوید برای تکمیل ثبت‌نام به دفاتر پیشخوان منتخب کارگزاری مفید مراجعه کنید. شما می توانید احراز هویت در سامانه سجام و کارگزاری مفید را بصورت الکترونیکی و غیرحضوری انجام دهید.

مرحله پنجم

پس از ارائه مدارک به دفتر پیشخوان و امضای اسناد مربوطه، در کمتر از ۴۸ ساعت کد بورسی خود را دریافت می‌کنید و می‌توانید به خرید و فروش سهام بپردازید. دقت داشته باشید که در کارگزاری‌های مختلف، میزان زمان انتظار برای دریافت کد بورسی متفاوت خواهد بود. به محض دریافت کد بورسی با نام کاربری که شماره همراه یا کد ملی شماست، و رمزی که خودتان انتخاب کرده‌اید، می‌توانید به سرمایه‌گذاری در بورس بپردازید.

نحوه احراز هویت غیر حضوری در کارگزاری مفید

برای دریافت کد بورسی و احراز هویت غیرحضوری کارگزاری مفید می‌توانید پس از ثبت‌نام و وارد کردن اطلاعات به قسمت احراز هویت غیر حضوری بروید و نام کاربری و رمز عبور خود را در کمتر از ۵ روز کاری دریافت کنید.

فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

دریافت کد بورسی اتباع خارجی

اتباع خارجی امکان دریافت کد بورسی را برای انجام معاملات در بازار سهام ایران دارند. برای گرفتن کد بورسی اتباع خارجی لازم است که متقاضی دارای پاسپورت و حساب بانکی در ایران باشد.

جهت دریافت این کد، فرد خارجی ابتدا باید با در دست داشتن اصل پاسپورت به کارگزاری مورد نظر خود مراجعه کند. در صورتی که اطلاعات فرد کامل باشد، سازمان بورس پس از اینکه این مجوز به امضای ریاست سازمان رسید، اصل مجوز معامله را به زبان فارسی و برگردان آن به زبان انگلیسی را در اختیار کارگزاری قرار می‌دهد و کارگزاری در ۷ روز کاری آن را  به متقاضی خارجی تحویل خواهد داد.

دریافت کد بورسی ایرانیان خارج از کشور

شاید بهتر باشد برای دریافت کد بورسی، فرد مقیم خارج از ایران به شخصی داخل ایران وکالت تام قانونی بدهد. فرد می‌تواند ثبت‌نام غیرحضوری را از وب‌سایت کارگزاری مورد نظر انجام دهد ولی برای احراز هویت، حضور فیزیکی فرد متقاضی ضروری است. در نتیجه، بهتر است به سفارت ایران در کشور مذکور مراجعه و از آنجا با کارگزاری موردنظر تماس حاصل کند. احتمال دارد که امکان احراز هویت از طریق سفارت وجود داشته باشد. البته در برخی موارد، شخص می‌تواند با استفاده از تلفن همراه خود ثبت نام غیر حضوری را انجام دهد.

روش ‌های سرمایه گذاری

فردی مراحل نام‌نویسی و احراز هویت را در کارگزاری مورد نظر و سامانه سجام انجام داده و موفق به دریافت کد معاملاتی شده‌ است. حال این فرد می‌‌تواند به روش ‌های مستقیم و غیرمستقیم به سرمایه‌گذاری بپردازد.

فیلم آموزش مبانی مدیریت سرمایه گذاری در فرادرس

کلیک کنید

• روش مستقیم: در روش مستقیم، فرد با اطلاعات قبلی و دانشی که به آن مجهز است اقدام به تحلیل و پیش‌بینی بازار و خرید و فروش سهام‌های مختلف می‌کند.
• روش غیرمستقیم: در روش سرمایه‌گذاری غیر‌مستقیم، فرد سود و ضرر احتمالی  صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک را تحلیل و منابع مالی خود را در یکی از این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند. در این روش، شخص دیگر نیاز به این نخواهد داشت که بازار سهام را مدام بررسی کند و نگران تاثیرپذیری شاخص سهام از وقایع مختلف اجتماعی، اقتصادی باشد. به افرادی که اطلاعات مناسب و فرصت تحلیل نوسانات سهام‌ها را ندارند، پیشنهاد می‌شود که به صورت غیرمستقیم سرمایه‌گذاری کنند و از خدمات صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنند.

نکات تکمیلی در خصوص کد بورسی

در ادامه، به سایر نکات مهم در رابطه با کد بورسی می‌پردازیم.

استعلام کد بورسی

در صورتی که کد بورسی خود را فراموش کرده‌اید، باید نسبت به استعلام آن اقدام کنید. در این صورت، مطابق تصویر زیر، به پایگاه سامانه استعلام کد بورسی مراجعه می‌کنید و پس از وارد کردن کد ملی، شماره شناسنامه و شماره موبایل می‌توانید اقدام به بازیابی کد خود کنید.

انتقال سهام به کارگزاری دیگر

شما می‌توانید با کد بورسی یکتای خود در چندین کارگزاری نام‌نویسی کنید. در کارگزاری‌های مطرح به علت تعدد مراجعه متقاضیان ممکن است با کاهش سرعت ثبت سفارش مواجه شوید. اگر نام‌نویسی را در کارگزاری دیگری انجام داده و مراحل احراز هویت را نیز سپری کرده باشید، نیازی نیست که شماره حساب خود را تغییر دهید و برای انتقال سهم کافی ‌است برگه سهام را از کارگزاری اولیه به کارگزاری دلخواهتان منتقل کنید و درخواست تغییر ناظر بدهید.

برای مثال، جهت انتقال سهام خود از کارگزاری دیگری به کارگزاری مفید، ابتدا باید در پایگاه کارگزاری مفید نام‌نویسی و به سامانه‌های زیر مجموعه مفید مراجعه کنید تا بتوانید سهام را به پرتفوی خود در مفید انتقال دهید.

تجمیع کد بورسی چیست؟