مکعب در هندسه – به زبان ساده
به حجم یک بستهی سهبعدی که از ۶ مربع برابر تشکیل شده باشد، مکعب میگویند. در این آموزش قصد داریم تا به تعریف مکعب و بیان ویژگیهای آن بپردازیم.


ویژگیهای مکعب
- 6 وجه دارد که هر وجه آن 4 ضلعی (مربع) است.
- در کل 12 ضلع دارد.
- شامل 8 رأس (نقاط گوشه) میباشد.
- در هر رأس آن 3 ضلع تقاطع دارند.
- جزء اجسام افلاطونی است.

هر «مکعب» (Cube) به این دلیل که دارای ششوجه میباشد، ششوجهی (hexahedron) نیز نامیده میشود. از مکعبها به دلیل تساوی اندازهی وجهها و ساختار منظم آنها، در ساخت تاس استفاده میشود. در حقیقت با تمام اجسام افلاطونی میتوان یک تاس سالم (تاسی که احتمال برآمد وجههای مختلف آن مساوی است) ساخت.

![]()
با بریدن چنین شکلی و تا زدن و چسباندن مناسب اضلاع آن میتوان یک مکعب ساخت.

بلورهای نمک در شکلهای مکعب مانند قرار گرفتهاند. (زیرا اتمها در گوشههای مکعب قرار گرفته و بههم متصل میشوند.)
مساحت مکعب
مساحت کل یک مکعب با فرمول زیر محاسبه میشود:
2(طول ضلع) × 6 = مساحت
مثال: اگر در مکعبی طول هر ضلع 4 باشد، مساحت آن برابر است با:
96 = 16 × 6 = 2(4) × 6 = مساحت
حجم مکعب
حجم یک مکعب با فرمول زیر محاسبه میشود:
3(طول ضلع) = حجم
مثال: اگر در مکعبی طول هر ضلع 4 باشد، حجم آن برابر است با:
64 = 3(4) = حجم
برای یادگیری اشکال مختلف هندسی و محاسبه محیط، مساحت و حجم آنها، توصیه میکنیم آموزشهای مجله فرادرس را که در این زمینه تهیه شدهاند، مطالعه کنید:
- چهار ضلعی ها در هندسه — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- چندضلعی و تعریف آن در هندسه — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- آشنایی با چند وجهی ها — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- دایره، تعریف و محاسبات آن در هندسه — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- مثلث، تعریف و محاسبات آن در هندسه — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- مربع و محاسبه محیط و مساحت آن — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- مستطیل و محاسبات آن — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)
- متوازیالاضلاع، تعریف و محاسبات آن در هندسه — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)
- لوزی و محاسبات آن در هندسه — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- کایت یا شبهلوزی، تعریف و محاسبات آن در هندسه — به زبان ساده
- ذوزنقه چیست؟ | محاسبات و فرمولها به زبان ساده (+فیلم آموزش رایگان)
- بیضی، تعریف و محاسبات آن در هندسه — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- مخروط، کره و استوانه — حجم و مساحت اشکال هندسی به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- مخروط و محاسبان آن در هندسه — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- استوانه و مفاهیم آن در هندسه — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- آشنایی با منشور و محاسبات آن — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- مکعب، منشور مربعی و مکعبمستطیل — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)
- مکعب در هندسه — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)
- مساحت دایره — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)
- مساحت مثلث — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- مساحت مستطیل — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)
- مساحت لوزی — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)
- مساحت متوازی الاضلاع و محاسبه آن | به زبان ساده
- محاسبه مساحت ذوزنقه — به زبان ساده
- مساحت کره و محاسبه آن | به زبان ساده
- مساحت مکعب مستطیل و محاسبه آن | به زبان ساده
- مساحت استوانه و محاسبه آن | به زبان ساده
- محیط دایره — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)
- محیط مثلث — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- محیط مستطیل و محاسبه آن — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)
- محیط لوزی — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)
- محیط بیضی — به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش گام به گام)
- حجم کره و محاسبه آن | به زبان ساده
- حجم مخروط و محاسبه آن | به زبان ساده
اگر تمایل به مطالعه بیشتر در مورد این موضوعات را داشته باشید؛ شاید آموزش های زیر نیز برای شما مفید باشند:
- سطح مقطع در هندسه — به زبان ساده
- تعریف حلقه و محاسبات آن در هندسه — به زبان ساده
- حرکت انتقالی در ریاضیات — به زبان ساده
- تقارن چرخشی در اشکال دوبعدی — به زبان ساده
#
آزمون مکعب در هندسه
۱. کدام ویژگی ساختاری مکعب باعث تفاوت آن با دیگر اشکال سهبعدی مانند منشور میشود؟
تمام وجههای مکعب مربعهای مساوی هستند.
سطوح مکعب شفافتر از منشور هستند.
مکعب حتما دارای سطح افقی است.
تمام راسهای مکعب زاویه قائمه دارند.
«تمام وجههای مکعب مربعهای مساوی هستند» ویژگیای است که مکعب را از دیگر اشکال سهبعدی مانند منشور متمایز میکند. چون منشورها لزوما شش وجه مساوی یا مربع ندارند. جمله «تمام راسهای مکعب زاویه قائمه دارند» فقط تا حدی مخصوص مکعب نیست و ممکن است اشکال دیگری نیز این ویژگی را داشته باشند. «سطوح مکعب شفافتر از منشور هستند» و «مکعب حتما دارای سطح افقی است» هیچ پایه هندسی و ساختاری برای تفاوت مکعب با منشور ندارند و در متن نیز ذکر نشدهاند.
۲. اگر طول ضلع یک مکعب برابر با ۵ باشد، کدام روش برای محاسبه حجم و مقدار عددی آن درست است؟
حجم =
حجم =
حجم =
حجم =
حجم مکعب با استفاده از فرمول (طول ضلع) به توان ۳ محاسبه میشود و اگر طول ضلع ۵ باشد، باید عدد ۵ را سه بار در خودش ضرب کنیم که نتیجه ۱۲۵ میشود.












با سلام و خسته نباشید خدمت تمام اساتید محترم
اگر بعد از تشریحات ابتدایی و سوالات سطح پایین، در یک منوی جداگانه سوالات پیشرفته تر نیز حل کنید خیلی خوب میشود.
از تمام بخشها احجام و مساحتها
با احترام