اولویت انجام معاملات در بورس چگونه است؟ + توضیح کامل و ساده

زمانی که افراد زیادی برای خرید یک سهام اقدام می‌کنند یا در حالتی برعکس زمانی که افراد زیادی تمایل به فروش یک سهام را دارند، در این حالت ممکن است صف خرید و فروش تشکیل شود. در این هنگام است که اولویت انجام معاملات در بورس معنا پیدا می‌کند. در این حالت با توجه به قیمت و زمانی که معامله‌گر در پلتفرم معاملاتی کارگزاری ثبت کرده است، معاملات به ترتیب اولویت انجام می‌شوند. آشنایی با نحوه اولویت‌بندی برای انجام معاملات در بورس اهمیت زیادی برای معامله‌گرها دارد. بنابراین در این مطلب از مجله فرادرس در ابتدا مفهوم اولویت در انجام معاملات در بورس را شرح می‌دهیم و این اولویت را به‌طور جداگانه در صف‌های خرید و فروش توضیحی می‌دهیم و در ادامه با راهکارهایی برای ثبت سفارشاتی مناسب برای قرارگیری در اولویت بالا در فهرست انجام معاملات آشنا می‌شویم.

اولویت انجام معاملات در بورس چیست؟

اولویت انجام معاملات در بورس زمانی مطرح می‌شود که صف‌های خرید و فروش در بورس تشکیل شود. در این زمان سفارشات دارای اولویت، به ترتیب انجام می‌شوند. این اولویت با توجه به قیمت و زمان ثبت سفارش در کارگزاری تعیین می‌شود.

به دلیل وجود دامنه نوسانی مجاز برای قیمت یک سهم در معاملات روزانه، در صورتی که سهم موردنظر با افزایش تقاضا یا افزایش عرضه زیادی مواجه شود، این احتمال وجود دارد که صف خرید یا صف فروش برای سهام مربوطه به وجود بیاید. در این حالت مساله اولویت انجام معاملات ثبت شده در صف‌های خرید یا فروش مطرح می‌شود. برای درک بهتر این موضوع در ابتدا نحوه انجام معاملات در بورس را شرح می‌دهیم.

نحوه انجام معاملات در بورس

برای اینکه سفارشات ثبت شده در بورس انجام شود، می‌بایست برای هر خرید در سمت دیگر بازار سفارش فروشی با همان قیمت وجود داشته باشد و برعکس. در واقع کارگزاری‌ها این امکان را به معامله‌گرها می‌دهند تا بتوانند با ثبت سفارشات، در زمانی که قیمت بازار به قیمت سفارش آن‌ها می‌رسد، معاملات خرید یا فروش خود را انجام دهند. برای انجام این کار کارگزاری‌ها به‌عنوان واسطی بین خریدار و فروشنده و هسته بورس عمل می‌کنند و اطلاعات سفارشات را در اختیار هسته انجام معاملات در سازمان بورس قرار می‌دهد.

هسته معاملات در بورس وظیفه پردازش معاملات خرید و فروش و انجام معاملات موردنظر را برعهده دارد. اما با توجه به این‌که برای ثبت قیمت سفارش برای سهام شرکت‌ها بازه قیمتی مجاز تعریف شده است، بنابراین در زمانی که صف خرید یا فروش تشکیل می‌شود باید طبق اولویت‌هایی معاملات موردنظر انجام شود. برای روشن‌تر شدن موضوع در ادامه اولویت انجام معاملات در صف خرید و فروش بورس را به‌طور جداگانه شرح می‌دهیم.

اولویت انجام معاملات در صف خرید بورس

زمانی که به‌دلیل افزایش تقاضا تعداد زیادی از کاربران در بالاترین قیمت مجاز روزانه یا به اصطلاح سقف قیمت روزانه ثبت سفارش می‌کنند، در این حالت ممکن است صف خرید در بورس تشکیل شود. برای انجام معاملات، هسته مرکزی بورس با توجه به قیمت و زمان ثبت سفارشات اولویت‌بندی را انجام می‌دهد و مطابق با این اولویت‌بندی معاملات انجام می‌شوند.

برای مثال فرض کنید معامله‌گر «الف» در ساعت ۸:۳۰ دقیقه صبح برای سهمی درخواست خرید در قیمت ۴۰۰ تومان را ثبت می‌کند. دو دقیقه بعد معامله‌گر «ب» درخواست خرید همان سهم را با قیمت ۴۲۰ تومان ثبت می‌کند. در این صورت با توجه به این‌که قیمت پیشنهادی معامله‌گر «ب» از قیمت پیشنهادی معامله‌گر «الف» بیشتر است، بنابراین در این صورت سفارش مربوط به معامله‌گر «ب» انجام می‌شود.

اما در صورتی که هر دو معامله‌گر «الف» و «ب» قیمت یکسانی را ثبت کنند، در این صورت اولویت انجام معاملات با توجه به زمان ثبت سفارش تعیین می‌شود که در این مثال با توجه به اینکه معامله‌گر «الف» زودتر سفارش خود را ثبت کرده است، بنابراین سفارش مربوط به معامله‌گر «الف» زودتر انجام می‌شود.

نحوه فهرست شدن سفارشات خرید در بورس

زمانی‌که فردی قصد دارد سهامی را خریداری کند، با توجه به تحلیل‌هایی که از بازار مربوطه انجام می‌دهد، قیمتی را برای ثبت سفارش خود در پلتفرم کارگزاری تعیین می‌‌کند. این قیمت می‌تواند همان قیمت لحظه‌ای بازار برای سهام مربوطه یا قیمت‌هایی پایین‌تر باشد. در صورتی که معامله‌گر قیمت لحظه‌ای بازار را در سفارش خرید خود ثبت کند در همان لحظه معامله انجام می‌شود.

اما زمانی که معامله‌گر قیمت‌هایی پایین‌تر از قیمت لحظه‌ای بازار را در پلتفرم معاملاتی ثبت کند، سفارش مربوطه در دفتر سفارشات کارگزاری ثبت و در نوبت قرار می‌گیرد. هر اندازه قیمت ثبت شده برای سفارش خرید بیشتر باشد، سفارش خرید در قسمت بالاتری از ستون مربوط به سفارشات خرید در دفتر سفارشات کارگزاری قرار می‌گیرد.

در این حالت در صورتی که در ستون مربوط به سفارشات فروش، سفارشی هم‌قیمت با سفارش خرید وجود داشته باشد، سفارش خرید موردنظر انجام می‌شود. بنابراین در این حالت با توجه به میزان عرضه و تقاضا معاملات انجام می‌‌شوند. بنابراین تا زمانی که برای تقاضای مربوطه یا همان سفارش خرید، عرضه یا سفارش فروشی وجود داشته باشد، معامله انجام خواهد شد.

علت ایجاد صف خرید چیست؟

علت ایجاد صف خرید افزایش بیش‌ از حد تقاضا نسبت به عرضه است که با برهم زدن تعادل در بازار صف‌های خرید را تشکیل می‌دهد. زمانی که برای سفارش خرید، عرضه یا سفارش فروشی وجود نداشته باشد، رفته رفته قیمت‌ها به سقف قیمتی تعیین شده در بازه مجاز قیمتی روزانه نزدیک می‌شوند و قیمت سهام مربوطه افزایش پیدا می‌کند.

این روند تا جایی ادامه پیدا می‌کند که قیمت به سقف مجاز روزانه می‌رسد و معاملات در بیشینه قیمت روزانه انجام می‌شود. در صورتی که میزان تقاضا در بیشینه‌ مجاز قیمت روزانه از میزان عرضه در این قیمت بیشتر باشد صف خرید تشکیل می‌شود. در صورتی که صف‌های خرید طولانی برای مدتی ادامه‌دار شوند در این حالت گره معاملاتی شکل می‌گیرد و بازار برای مدتی قفل می‌شود. در مستطیل قرمز رنگ در تصویر زیر صف خرید را مشاهده می‌کنید.

اولویت انجام معاملات در صف فروش بورس چیست؟

در برخی اوقات با توجه به اخبار اقتصاد کلان یا رویدادهای داخلی شرکت ممکن است عده زیادی از سهام‌داران یک شرکت بخواهند سهم مربوطه را در پایین‌ترین قیمت مجاز روزانه خود یا به اصطلاح کف قیمت مجاز روزانه بفروشند. در این صورت صف‌ فروش برای سهم تشکیل می‌شود.

در این حالت نیز همانند ثبت سفارشات خرید در ابتدا هسته مرکزی بورس معاملات را بر اساس قیمت آنها اولویت‌بندی می‌کند و در صورتی که سفارشاتی با قیمت مشابه وجود داشته باشند، در این صورت معیار زمان ثبت سفارش را برای اولویت دادن به انجام سفارشات بورس درنظر می‌گیرد.

فیلم آموزش عرضه و تقاضا در بورس و بازارهای مالی در فرادرس

کلیک کنید

نحوه فهرست شدن سفارشات فروش در بورس

برای اینکه معامله‌گری بتواند سهام خود را در بورس بفروشد می‌بایست از طریق پلتفرم معاملاتی کارگزاری مربوطه سفارش فروش خود را ثبت کند. پس از این‌که سفارش فروش در کارگزاری ثبت شد، این سفارش با توجه به قیمت ثبت‌شده آن، در فهرست فروش دفتر سفارشات کارگزاری قرار می‌گیرد.

ستون فروش مربوط به دفتر سفارشات در کارگزاری قیمت‌های فروش را به‌ترتیب از کمترین قیمت فروش تا بیشترین قیمت فروش مرتب می‌کند. بنابراین زمانی که به ستون فروش دفتر سفارشات کارگزاری نگاه می‌کنید اولین قیمت درج شده در بالای ستون مربوط به کمترین قیمت سفارش فروش است و هر اندازه در ستون مربوط به فروش در دفتر سفارشات پایین‌تر بروید قیمت‌های بالاتری را مشاهده می‌کنید.

علت ایجاد صف فروش چیست؟

علت ایجاد صف فروش افزایش شدید عرضه نسبت به تقاضا است. در این صورت با توجه به این‌که افراد زیادی تمایل به فروش سهام موردنظر را دارند، قیمت سهام مربوطه افت می‌کند و تا کف قیمت مجاز روزانه پایین می‌رود. در این هنگام شاهد به‌‌وجود آمدن صف فروش برای سهام موردنظر هستیم. صف فروش در تصویر زیر را در داخل مستطیل قرمز مشاهده می‌کنید.

رسیدن به اولویت نخست انجام معاملات در بورس

یکی از سوالات پرتکراری که مطرح می‌شود مربوط به نحوه رسیدن به اولویت نخست انجام معاملات در بورس است. به‌عبارت دیگر چه اقداماتی انجام دهیم تا سفارش موردنظر در اولویت نخست قرار بگیرد یا چه عواملی باعث می‌شود تا سفارش معامله‌گر در اولویت نخست انجام معاملات در بورس واقع شود. برای این منظور در ادامه مواردی را ذکر می‌کنیم که می‌تواند به معامله‌گرها کمک کند تا معاملات آنها با اولویت بالاتری انجام شود.

قیمت سفارش و اولویت انجام معاملات در بورس

قیمتی که معامله‌گر «ب»رای ثبت سفارش انتخاب می‌کند تاثیر زیادی در قرارگیری سفارش مربوطه در فهرست اولویت انجام معاملات در بورس دارد. قیمت سفارش می‌تواند مربوط به سفارش خرید یا سفارش فروش باشد. در هر کدام از این سفارش‌ها معامله‌گر می‌تواند قیمت را در بیشترین یا کمترین قیمت مجاز روزانه انتخاب کند. در این صورت برای ثبت سفارش فروش در صف فروش معامله‌گر می‌تواند پایین‌ترین قیمت مجاز برای فروش در آن روز را انتخاب کند یا برای ثبت سفارش خرید در صف خرید معامله‌گر می‌تواند بیشترین قیمت مجاز برای خرید در آن روز را در سفارش خود ثبت کند.

ساعت سفارش و اولویت انجام معاملات در بورس

ساعت ثبت سفارش تاثیر زیادی در قرارگیری سفارش مربوطه در فهرست اولویت انجام معاملات در بورس دارد. زمانی که معامله‌ گر در ساعت ۸:۳۰ صبح که زمان شروع ثبت سفارش است، اقدام به ثبت سفارش خرید یا فروش کند، در این صورت در میان معامله‌گرانی که قیمت مشابهی را دیرتر ثبت کرده‌اند، در اولویت بالاتری برای انجام معاملات در بورس قرار می‌گیرد.

وضعیت اینترنت و اولویت انجام معاملات در بورس

مساله دیگری که معامله‌گرها برای قرار گرفتن سفارشات آنها در اولویت نخست انجام معاملات در بورس باید به آن توجه کنند، استفاده از اتصال اینترنت مناسبی است که قطعی نداشته باشد و از سرعت مناسبی نیز برخوردار باشد. با توجه به این‌که ثبت سفارشات خرید و فروش از طریق پلتفرم‌های آنلاین کارگزاری‌ها انجام می‌شود، بنابراین هرگونه اختلال در اینترنت می‌تواند باعث عملکرد نامناسبی در سفارش‌گذاری شود.

استفاده از ربات‌های معامله‌گر

یکی از اقداماتی که تریدرها برای انجام معاملات سریع‌تر و دقیق‌تر می‌توانند انجام دهند، استفاده از ربات‌های معامله‌گر است. این ربات‌ها تنوع زیادی دارند و برخی از آنها می‌توانند برای ثبت سفارشات در قیمت و زمان تعیین شده با سرعت بالا عمل کنند. البته نکته مهمی که در استفاده از این ربات‌های معامله‌گر «ب»اید درنظر داشت، موارد امنیتی مربوط به این ربات‌ها است. بنابراین در استفاده از این ربات‌های معامله‌گر همواره با بررسی و تحقیق کامل از اعتبار و امنیت آنها اطمینان حاصل کنید.

جمع‌بندی

در ابتدای این مطلب از مجله فرادرس اولویت انجام معاملات در بورس را شرح دادیم و نحوه انجام معاملات در بورس را توضیح دادیم. سپس اولویت انجام معاملات در صف خرید بورس را بیان کردیم و نحوه فهرست شدن سفارشات خرید و علت ایجاد صف خرید را شرح دادیم. در ادامه اولویت انجام معاملات در صف فروش بورس را شرح دادیم و نحوه فهرست شدن سفارشات فروش و علت ایجاد صف فروش را بیان کردیم.

سپس نحوه رسیدن به اولویت نخست در انجام معاملات بورس را شرح دادیم. برای این منظور تاثیر قیمت سفارش خرید یا فروش و تاثیر زمان ثبت سفارشات را به‌طور جداگانه شرح دادیم. تاثیر اینترنت با سرعت مناسب و بدون قطعی را در اولویت انجام معاملات در بورس بیان کردیم. در پایان این مطلب نیز درباره امکان استفاده از ربات‌های معامله‌گر «ب»رای ثبت سفارشات با دقت و سرعت بالا توضیحاتی ارائه کردیم.