اندیکاتور MACD چیست؟ — آموزش تصویری و به زبان ساده

تا به حال آموزش‌های بسیاری درباره بازار اوراق بهادار و بورس در «مجله فرادرس» به تحریر درآمده است و با اندیکاتور‌های متنوعی آشنا شده‌ایم. اندیکاتور MACD ، یکی از اندیکاتور‌های شناخته‌ شده در تحلیل تکنیکال است که معامله‌گران بسیاری از آن به تنهایی یا همراه با اندیکاتور‌های دیگر استفاده می‌کنند. در نوشتار پیش‌رو، با اندیکاتور MACD، کاربرد‌ها و مفاهیم پیرامون آن آشنا می‌شویم.

اندیکاتور MACD چیست ؟

«اندیکاتور مکدی» (Moving Average Convergence Divergence | MACD) یا «میانگین متحرک همگرایی-واگرایی» که توسط «جرالد اپل» (Gerald Appel) در اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی بوجود آمد، یکی از ساده‌ترین و کاربردی‌ترین اندیکاتور‌های «تکانه» (Momentum) در دسترس، به شمار می‌رود. اندیکاتور MACD، اندیکاتورهای دنبال‌کننده روند – میانگین‌های متحرک – را به یک اسیلاتور تکانه تبدیل می‌کند.

اندیکاتور MACD این‌کار را با کسر کردن میانگین متحرک با دوره زمانی طولانی‌تر از میانگین متحرک با دوره زمانی کوتاه‌مدت‌تر انجام می‌دهد. بنابراین، اندیکاتور MACD، بهترین ویژگی‌های هر دو تحلیل را دارد و همزمان، روند و تکانه را دنبال می‌کند.

فیلم آموزش اندیکاتور همگرایی – واگرایی میانگین متحرک MACD در فرادرس

کلیک کنید

تکانه چیست؟

«تکانه» (Momentum)، یا شتاب روند، نشان‌دهنده سرعت یا تغییرات قیمت دارایی یا سهم است. تکانه نرخ تغییر حرکات قیمتی را در دوره‌ای از زمان نشان می‌دهد و به معامله‌گران در تشخیص قدرت یک روند کمک می‌کند.

اندیکاتور MACD چگونه عمل می‌کند؟

اندیکاتور MACD، در بالا و پایین خط صفر - همان خط مرکزی -  نوسان می‌کند و همزمان میانگین‌های متحرک، همگرا، متقاطع و واگرا می‌شوند. معامله‌گران برای دریافت سیگنال باید به نقاط تقاطع و واگرایی‌ها توجه کنند. به علت «بدون کران» (Unbounded) بودن اندیکاتور MACD، بکارگیری آن برای تشخیص نواحی بیش‌فروش و بیش‌خرید، مناسب نیست. اندیکاتور MACD را می‌توان به صورت مَک-دی یا اِم-اِی-سی-دی نیز تلفظ کرد. در قسمت پایین نمودار زیر می‌توانید، اندیکاتور MACD را مشاهده کنید.

در نمودار بالا، میانگین متحرک ۲۶ روزه نمایی از میانگین متحرک نمایی ۱۲ روزه کسر شده است. برای بدست آوردن میانگین‌های متحرک از قیمت‌های بسته شدن و از میانگین نمایی ۹روزه‌ به عنوان خط سیگنال به همراه اندیکاتور MACD برای شناسایی نقاط تغییر قیمت استفاده شده است. در واقع، برای بوجود آمدن اندیکاتور مکدی از ۳ میانگین متحرک نمایی استفاده شده است.

هیستوگرام اندیکاتور MACD نشان‌دهنده چیست؟

هیستوگرام اندیکاتور MACD نشان‌دهنده اختلاف بین اندیکاتور MACD و میانگین نمایی متحرک ۹روزه (همان خط سیگنال) است. در زمان بالاتر بودن اندیکاتور MACD از خط سیگنال، هیستوگرام مثبت و در زمان پایین‌تر بودن اندیکاتور MACD از خط سیگنال، هیستوگرام منفی خواهد بود. اعداد ۱۲، ۲۶ و ۹ اعدادی هستند که همراه با اندیکاتور MACD استفاده می‌شوند و این اندیکاتور را به صورت مکدی (۱۲،۲۶،۹) نیز نشان می‌دهند. البته می‌توانید این اعداد را بسته به نوع معامله و اهداف مورد نظر خود، تغییر دهید.

تفسیر اندیکاتور MACD

همان‌طور که از عنوان آن پیداست، اندیکاتور MACD نشان‌دهنده همگرایی و واگرایی دو میانگین متحرک است. همگرایی زمانی رخ می‌دهد که این دو میانگین به سمت یکدیگر حرکت کنند و در زمان واگرایی نیز، این دو میانگین از یکدیگر دور می‌شوند. میانگین متحرک کوتاه‌مدت‌تر (۱۲ روزه) سریع‌تر است.

فیلم آموزش اندیکاتور همگرایی – واگرایی میانگین متحرک MACD در فرادرس

کلیک کنید

میانگین متحرک بلندمدت‌تر (۲۶ روزه) کندتر و واکنش‌های آن نسبت به تغییرات قیمت، کمتر است. خط اندیکاتور MACD در بالا و پایین خط صفر یا همان خط مرکزی نوسان می‌کند. این تقاطع‌ها نشان دهنده این هستند که میانگین متحرک ۱۲روزه از میانگین متحرک ۲۶روزه گذشته است، البته جهت آن بستگی به جهت تقاطع میانگین‌های متحرک دارد.

اندیکاتور MACD مثبت نشان‌دهنده بالاتر قرار گرفتن میانگین متحرک ۱۲روزه نسبت به میانگین متحرک ۲۶ روزه است. با واگرایی بیشترِ میانگین متحرک کوتاه‌مدت‌تر از EMA بلند مدت‌تر، مقادیر مثبت افزایش پیدا می‌کنند. یعنی شتاب‌روند صعودی در حال افزایش است. مقادیر منفی اندیکاتور MACD نشان‌دهنده بالاتر بودن میانگین متحرک ۲۶ روزه از میانگین متحرک ۱۲ روزه است.

تقاطع‌های خط سیگنال

تقاطع صعودی زمانی رخ می‌دهد که اندیکاتور MACD به سمت بالا برود و از خط سیگنال عبور کند و برعکس. تقاطع‌ها می‌توانند چندین روز یا چندین هفته به طول بینجامند و این به قدرت حرکت قیمت بستگی دارد. نوسان‌های قیمتی دارایی مورد نظر می‌تواند تعداد تقاطع را افزایش دهد.

در نمودار زیر می‌توانید نمودار قیمتی سهامی را با میانگین متحرک نمایی ۱۲ روزه و ۲۶ روزه مشاهده کنید. در این تصویر، ۸ سیگنال تقاطع در ۶ ماه رخ داده است، که ۴ عدد از آن‌ها صعودی و ۴ عدداز آن‌ها نزولی بوده‌اند. تعدادی از این سیگنال‌ها مناسب و تعدادی از آن‌ها نامناسب به شمار می‌روند.

ناحیه زرد نشان‌دهنده قرار گرفتن اندیکاتور MACD بالای دو و رسیدن آن به نقطه حدی مثبتی است. ۲ تقاطع نزولی در آپریل و می رخ داده‌اند اما روند قیمت سهم، افزایش خود را به سمت بالا ادامه داده است. با اینکه شتاب روند به سمت بالا بعد از افزایش مذکور، کاهش پیدا کرده با این‌حال، تکانه صعودی قوی‌تر از تکانه نزولی در آپریل و مِی بوده و تقاطع سوم نزولی خط سیگنال در می منجر به بوجود آمدن سیگنال مناسبی شده است.

تقاطع با خط مرکزی

تقاطع با خط مرکزی نیز یکی از موارد سیگنال‌دهنده در اندیکاتور MACD است. تقاطع صعودی خط مرکزی زمانی رخ می‌دهد که خط اندیکاتور MACD، بالاتر از خط صفر قرار بگیرد و مثبت شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که میانگین متحرک ۱۲ روزه بالاتر از میانگین متحرک ۲۶ روزه باشد. تقاطع نزولی خط مرکزی زمانی رخ می‌دهد که اندیکاتور MACD پایین‌تر از خط صفر باشد و منفی شود. این پدیده هنگامی رخ می‌دهد که میانگین متحرک ۱۲ روزه، پایین‌تر از میانگین متحرک ۲۶ روزه قرار بگیرد.

تقاطع با خط مرکزی نیز بسته به قدرت روند می‌تواند روزها یا هفته‌ها حفظ شود. در تصویر زیر می‌توانید نمودار قیمتی سهامی را با حداقل ۴ تقاطع با خط مرکزی در ۹ ماه مشاهده کنید. سیگنال‌های مشاهده شده، سیگنال‌های قوی بودند زیرا همراه با آن‌ها روند‌های قوی ظاهر شده‌اند.

در ادامه، می‌توانید نموداری را با ۷ تقاطع با خط مرکزی در طی ۵ ماه مشاهده کنید. برخلاف نمودار بالا، نمودار پایینی سیگنال‌های قوی ارائه نمی‌کند زیرا پس از بروز سیگنال، روند‌های پرقدرتی ایجاد نشده‌اند.

در نمودار زیر می‌توانید تقاطع صعودی (پیکان سبزرنگ) با خط مرکزی را در اواخر مارچ سال ۲۰۰۹ میلادی و تقاطع نزولی (پیکان قرمز رنگ) با خط مرکزی را در اوایل فوریه سال ۲۰۱۰ میلادی مشاهده کنید. به عبارتی دیگر، میانگین متحرک دوازده روزه به مدت ۱۰ ماه بالاتر از میانگین متحرک ۲۶روزه بوده و روند قوی به شمار می‌رفته است.

بررسی واگرایی در اندیکاتور MACD

«واگرایی» (Divergence) زمانی رخ می‌دهد که اندیکاتور MACD از پرایس اکشن دارایی مورد نظر فاصله بگیرد. واگرایی صعودی هنگامی مشاهده می‌شود که قیمت سهام یا دارایی مورد نظر به قیمت پایینِ پایین‌تر و اندیکاتور MACD به قیمت پایینِ بالاتری برسد. پایین‌تر رفتن قیمت سهام نشان‌دهنده روند نزولی فعلی اما بالاتر رفتن اندیکاتور MACD نشان‌دهنده شتاب‌روند کمتر در جهت پایین است.

فیلم آموزش مدیریت حرفه ای ترید در بازار سرمایه در فرادرس

کلیک کنید

با وجود کمتر بودن شتاب روند در جهت پایین، تا زمان باقی ماندن اندیکاتور MACD در ناحیه منفی، شتاب‌روند به سمت پایین همچنان از شتاب روند به سمت بالا بیشتر خواهد بود. گاهی اوقات، شتاب روند به سمت پایینِ کاهنده، می‌تواند حاکی از معکوس شدن روند یا افزایش قابل‌توجه قیمت باشد.

در نمودار زیر، می‌توانید واگرایی را در ماه‌های اکتبر تا نوامبر ۲۰۰۸ میلادی مشاهده کنید. در ابتدا، توجه داشته باشید که در اینجا، از قیمت‌های بسته‌شدن برای تشخیص واگرایی استفاده شده است. میانگین متحرک‌های اندیکاتور MACD بر پایه قیمت‌های بسته شدن هستند و قیمت‌های بسته شدن دارایی نیز باید مورد ملاحظه قرار گیرند.

مورد دیگری که باید به آن توجه کنید این است که اندیکاتور MACD در نوامبر به نقطه پایینِ بالاتری رسیده حال ‌آنکه، در همین زمان، قیمت سهام به نقطه پایینِ پایین‌تری رسیده است. اندیکاتور MACD با یک واگرایی صعودی با تقاطع خط سیگنال در اوایل دسامبر، به حالت افزایشی رسیده و سهام، معکوس شدن روند را با شکست خط مقاومت تائید کرده است.

واگرایی صعودی زمانی رخ می‌دهد که سهام به نقطه بالای بالاتری و مکدی به نقطه بالای پایین‌تری برسد. رسیدن به نقطه بالای بالا، در یک روند صعودی طبیعی اما نقطه بالای پایین در اندیکاتور MACD، نشان‌دهنده تکانه به سمت بالای ضعیف‌تر است. با اینکه امکان دارد تکانه به سمت بالا ضعیف باشد، تا زمان مثبت بودن اندیکاتور MACD، همچنان از شتاب روند به سمت پایین، بیشتر به شمار می‌رود. شتاب روند صعودی در حال کاهش، گاهی می‌تواند نشان‌دهنده معکوس شدن روند یا کاهش قابل ملاحظه در قیمت باشد.

در نمودار زیر می‌توانید واگرایی نزولی قابل‌توجهی را مشاهده کنید. سهام با سرعت افزایش پیدا کرده اما خط اندیکاتور MACD از نقطه بالایی پیشین پایین‌تر آمده و نقطه بالای پایین‌تری را تشکیل داده است. تقاطع بعدی با خط سیگنال و شکستن خط حمایت در اندیکاتور MACD، نزولی بوده‌اند.

باید با واگرایی‌ها با احتیاط برخورد شود. در روند‌های قوی صعودی، واگرایی‌های نزولی بسیاری مشاهده می‌شوند و به همین صورت می‌توان تعداد زیادی واگرایی صعودی در روند نزولی پرقدرت، مشاهده کرد.

روند‌های صعودی عموماً با پیشروی قوی به سمت جلو آغاز می‌شوند که نیروی زیادی در تکانه به سمت بالا (اندیکاتور MACD) تولید می‌کند. با وجود ادامه پیدا کردن روند صعودی، سرعت ادامه آن کندتر خواهد بود که باعث می‌شود اندیکاتور MACD از نقاط بالایی فاصله بگیرد.

امکان دارد شتاب روند به سمت بالا، خیلی پرقدرت نباشد اما تا زمان قرار گرفتن اندیکاتور MACD در بالای صفر، شتاب روند به سمت بالا از شتاب روند به سمت پایین قوی‌تر است. برعکس این اتفاق، در شروع روند نزولی پرقدرت رخ می‌دهد.

در نمودار بعدی می‌توانید سهامی را با ۴ واگرایی نزولی از ماه آگوست تا نوامبر ۲۰۰۹ میلادی مشاهده کنید. با وجود کمتر بودن شتاب روند افزاینده، قیمت سهام به علت قوی‌تر بودن روند صعودی به افزایش خود ادامه داده است. توجه کنید که چگونه قیمت این سهم به نقاط بالای بالاتر و نقاط پایین بالاتر دست پیدا کرده است. به یاد داشته باشید که تا زمان مثبت بودن اندیکاتور MACD، شتاب روند به سمت بالا، قوی‌تر از شتاب روند به سمت پایین خواهد بود.

اندیکاتور MACD و اندیکاتور RSI چه تفاوتی دارند؟

اندیکاتور RSI برای سیگنال‌دهی تشخیص نواحی بیش‌خرید یا بیش‌فروش بودن قیمت‌ بکار می‌رود. اندیکاتور RSI اسیلاتوری است که میانگین افزایش و کاهش قیمت‌ها را در دوره‌ای معین از زمان می‌سنجد. این دوره به صورت معمول ۱۴ روزه یا ۱۴ هفته‌ای و ... است و مقادیر بدست آمده بین صفر تا صد نوسان می‌کنند.

فیلم آموزش اندیکاتورهای تحلیل روند برای تحلیل تکنیکال در بورس و بازارهای مالی در فرادرس

کلیک کنید

اندیکاتور MACD رابطه بین دو میانگین متحرک نمایی را می‌سنجد حال آن که RSI، تغییرات قیمتی در رابطه با قیمت‌های بالا و پایین اخیر را بررسی می‌کند. این دو اندیکاتور عموماً با یکدیگر استفاده می‌شوند تا برای تحلیل‌گران تصویری تکنیکال‌تر از بازار ارائه دهند.

هر دوی این اندیکاتور‌ها شتاب روند در بازار را می‌سنجند اما به علت سنجش عوامل متفاوت ممکن است موارد مختلفی را گزارش کنند. برای مثال، امکان دارد، مقادیر اندیکاتور RSI برای دوره‌ای طولانی بالای ۷۰ باشد که نشان می‌دهد بازار نسبت به قیمت‌های اخیر در موقعیت بیش خرید قرار گرفته در حالیکه اندیکاتور MACD نشان‌دهنده افزایش تکانه خرید است. هرکدام از این اندیکاتور‌ها ممکن است سیگنال تغییر روند قیمت را با نشان دادن واگرایی نسبت به قیمت، نشان دهند.

محدودیت‌های اندیکاتور MACD چیست؟

یکی از مشکلات بوجود آمده در رابطه با واگرایی این است که می‌تواند سیگنال معکوس شدن احتمالی باشد اما در واقعیت هیچ معکوس شدنی رخ ندهد. مشکل دیگر این است که واگرایی تمام معکوس شدن‌ها را پیش‌بینی نمی‌کند. به عبارتی دیگر، واگرایی بسیاری از معکوس شدن‌ها را پیش‌بینی می‌کند که رخ نمی‌دهند و واقعی نیستند.

آیا اندیکاتور MACD یک اندیکاتور پیشرو یا با تاخیر است؟

اندیکاتور MACD یک اندیکاتور با تاخیر است زیرا از داده‌های پرایس اکشن قبلی سهم استفاده می‌کند. بااین‌حال، بعضی از معامله‌گران از هیستوگرام‌های اندیکاتور MACD برای پیش‌بینی زمان وقوع تاخیر در روند، استفاده می‌کنند.

معرفی فیلم آموزش اندیکاتور همگرایی-واگرایی میانگین متحرک (MACD)

جهت یادگیری اندیکاتور MACD با جزییات بیشتر، می‌توانید به آموزش تدوین شده توسط «فرادرس» مراجعه کنید. دوره آموزشی حاضر در قالب ۷ درس و در ۴ ساعت تدوین شده است. توجه داشته باشید که پیش‌نیاز این آموزش، شرکت در دوره آموزش میانگین متحرک برای تحلیل تکنیکال در بورس و بازار‌های مالی است. در ادامه، سرفصل‌های هر درس را به صورت مجزا بیان می‌کنیم.

در درس اول، با کلیات اندیکاتور MACD آشنا می‌شوید. مدرس، در درس دوم به مرور مفاهیم مقدماتی تحلیل تکنیکال می‌پردازد. در درس‌های سوم و چهارم به ترتیب با اندیکاتور‌ها و واگرایی معمولی آشنا می‌شوید. واگرایی مخفی و واگرایی زمانی را در دروس پنجم و ششم می‌آموزیم. نمونه‌های معاملاتی بازار ایران را می‌توانید در درس هفتم ملاحظه کنید.

• برای مشاهده فیلم آموزش اندیکاتور همگرایی-واگرایی میانگین متحرک (MACD) + کلیک کنید.

سخن پایانی

اندیکاتور MACD یکی از شناخته‌شده‌ترین ابزار‌ها در تحلیل تکنیکال است زیرا امکان تشخیص سریع و آسان جهت روند در کوتاه‌مدت را برای معامله‌گران فراهم می‌کند. سیگنال‌های معاملاتی شفاف باعث می‌شوند افراد از اعمال نظر شخصی، بپرهیزند. تقاطع‌های خط سیگنال، معامله‌گران را از معامله در جهت تکانه مطمئن می‌کند.

اندیکاتور‌های معدودی در تحلیل تکنیکال قابل اطمینان‌تر از اندیکاتور MACD بوده‌اند و این اندیکاتور تقریباً ساده را می‌توان با سهولت در هر استراتژی کوتاه‌مدتِ معاملاتی بکار برد. اندیکاتور MACD از این جهت منحصر به فرد است که در آن به روند و شتاب قیمت توجه می‌شود و می‌توان از این اندیکاتور در چهارچوب زمانی روزانه، هفتگی و ماهانه استفاده کرد.

تنظیمات استاندارد برای این اندیکاتور از اختلاف بین میانگین متحرک ۱۲ روزه و ۲۶ روزه بدست می‌آید. تحلیل‌گرانی که در جستجوی حساسیت بیشتری هستند، ممکن است از یک میانگین متحرک کوتاه‌مدت‌تر و یک میانگین متحرک بلند‌مدت‌تر استفاده کنند. مکدی (۵،۳۵،۵) حساس‌تر از مکدی (۱۲،۲۶،۹) است و امکان دارد برای نمودار‌های هفتگی، مناسب‌تر باشد. تحلیل‌گرانی که به دنبال حساسیت کمتری هستند، ممکن است از میانگین متحرک طولانی‌مدت‌تری استفاده کنند. اندیکاتور MACD با حساسیت کمتر، همچنان در بالا و پایین نقطه صفر نوسان می‌کند اما تناوب برخورد آن با خط مرکزی و خط سیگنال، کمتر خواهد بود.

در نهایت، بخاطر داشته باشید که اندیکاتور MACD با استفاده از تفاوت دو میانگین متحرک بدست می‌آید و تحت تاثیر قیمت دارایی مورد نظر قرار می‌گیرد. ممکن است، مقادیر اندیکاتور MACD برای سهامی 60 هزارتومانی دربازه‌ای از -4٫۵ تا +۴٫۵ قرار داشته باشند و برای سهامی ۱۰۰ هزارتومانی از -۱۵ تا +۱۵ نوسان کند. بنابراین، امکان مقایسه مقادیر اندیکاتور مکدی برای گروهی از دارایی‌ها با قیمت‌های متفاوت وجود ندارد. برای مقایسه روند قیمت در دو دارایی، بهتر است از «اسیلاتور درصد قیمت» (Price Percentage Oscillator | PPO) بجای اندیکاتور MACD استفاده شود.