واژه چیست؟ – توضیح به زبان ساده با مثال و تمرین

واژه یا کلمه، بعد از واج و تکواژ قرار دارد و در واقع سومین واحد زبان است و معنا نیز دارد. واج‌ها نمی‌تواند نقش دستوری داشته باشد اما تکواژ‌ها هم مانند واژه دارای نقش دستوری و معنای مستقل هستند. تفاوت واژه با تکواژ در این است که واژه‌‌ها را می‌توانیم به اجزای کوچکتری تقسیم کنیم اما تکواژها قابل تقسیم شدن به اجزای کوچک‌تر نیستند. و در واقع واژه‌ها از تکواژهایی ساخته می‌شوند که خود این تکواژها از واج‌ها (حرف‌های الفبا و مصوت‌های کوتاه و بلند -َ و -ِ و -ُ / آ، او، ای) ساخته شده‌اند. در این مطلب از مجله فرادرس یاد می‌گیریم که واژه چیست، انواع و شیوه‌های ساخت آن، راه تشخیصش در جمله و و نقش‌های اصلی و وابسته‌ آن را نیز بررسی می‌کنیم. در انتها نیز پرسش‌هایی چهارگزینه‌ای طرح کرده‌ایم.

واژه چیست؟

واژه یا کلمه کوچک‌ترین واحد معنادار زبان است که می‌توان آن را به اجزای کوچک‌تر تقسیم کرد. واژه‌ها از تکواژها ساخته می‌شوند و تفاوت این دو واحد زبانی با هم در این است که تکواژها قابل تقسیم به اجزای کوچک‌تر نیستند و تمام تکواژها نیز معنادار نیستند. مانند واژه «دونده» که از دو تکواژ «دو» و «-َنده» تشکیل شده است. یعنی تکواژهایی وجود دارند که به‌تنهایی و بدون اضافه شدن به تکواژهای دیگر، معنا ندارند اما با قرار گرفتن در کنار تکواژهای دیگر، معنی می‌سازند که به‌ آن‌ها وند می‌گوییم. مانند واژه «پروانه» که از دو تکواژ «پر (معنادار)» و «وانه (وند)» ساخته شده است و معنای کلمه «پَر» با اضافه شدن این وند، به‌طور کامل تغییر کرده و از جزء یک پرنده به یک حشره به نام پروانه تبدیل شده است.

برای یادگیری بیشتر درباره واژه‌ها و واژه‌شناسی، می‌توانید از فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه نهم فرادرس که لینکش را در کادر زیر آورده‌ایم، استفاده کنید.

تفاوت واژه و کلمه در این است که واژه، فارسی است اما کلمه، عربی است و تفاوت دیگری با هم ندارند. واژه‌ها از نظر نوع ساختمانشان، انواعی دارند که در این بخش آن‌ها را با مثال بررسی می‌کنیم و در بخش‌های بعدی به مرتبه آن‌ها در جمله و نقش‌های اصلی و فرعی که می‌پذیرند، می‌پردازیم.

انواع واژه

تا اینجا یاد گرفتیم واژه چیست و در این بخش، با انواع واژه‌ها آشنا می‌شویم. واژه‌ها یا کلمه‌ها بسته به اینکه از چند تکواژ بامعنی و بی‌معنی ساخته شوند، به انواعی تقسیم می‌شوند که آن‌ها را در فهرست زیر آورده‌ایم.

• واژه ساده
• واژه مرکب
• واژه مشتق
• واژه مشتق مرکب

در ادامه هرکدام از این واژه‌ها را با مثال‌هایی بررسی می‌کنیم تا تفاوتشان را درک کنیم.

جدول انواع واژه

در جدول زیر انواع ساختمان واژه‌ را با فرمول ساختشان، آورده‌ایم و برای هرکدام از آن‌ها، مثالی نیز قرار داده‌ایم. در ادامه هرکدام از آن‌ها را به‌طور جداگانه و با مثال‌های بیشتری بررسی می‌کنیم.

واژه ساده

به واژه‌هایی که از یک تکواژ معنادار ساخته شده‌اند و قابل تقسیم و تجزیه نیستند، واژه ساده می‌گوییم. در جدول زیر نمونه‌های بیشتری از این واژه را ببینید.

واژه مرکب

واژه‌های مرکب از ترکیب دو یا چند تکواژ معنادار با یکدیگر ساخته می‌شوند و در آن‌ها از تکواژ معناساز استفاده نشده است. یعنی در واژه‌های مرکب، فقط تکواژهای معنادار وجود دارند. در جدول زیر، نمونه‌هایی از این واژه‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.

نکته: در تمام واژه‌های مرکب، تکواژهای مستقلی که با هم یک واژه را ساخته‌اند، به هم می‌چسبند مگر اینکه به خاطر نوع حروفشان، متصل کردن آن‌ها به یکدیگر موجب بدخوانی شود که در این صورت، مانند واژه «تن‌پوش» در جدول بالا، تکواژها با نیم‌فاصله نوشته می‌شوند نه با فاصله زیرا یک واژه واحد حساب می‌شوند. برای مثال «ریش‌سفید» یک واژه است اما «ریش سفید» دو واژه است و «سفید» در آن، صفتی برای «ریش» است.

تا اینجا یاد گرفتیم واژه چیست و انواع واژه ساد و مرکب را نیز با مثال شناختیم، در ادامه به بررسی واژه مشتق و واژه مشتق مرکب، می‌پردازیم.

واژه مشتق

واژه‌هایی که از یک تکواژ معنادار و یک یا چند تکواژ معنا‌ساز یعنی پیش‌وند و میان‌وند و پس‌وند، ساخته شده‌اند، واژه مشتق هستند. در جدول زیر می‌توانید مثال‌های این نوع واژه را ببینید.

واژه مشتق مرکب

واژه‌های مشتق مرکب از ترکیب دو یا چند تکواژ ساده با یک یا چند تکواژ معناساز (وند) ساخته می‌شوند و در واقع، ترکیبی از واژه‌های مشتق و مرکب هستند. در جدول زیر، نمونه‌هایی از این واژه‌ها را بررسی کرده‌ایم.

یادگیری واژه در ادبیات فارسی

تا اینجا یاد گرفتیم واژه چیست و انواع واژه بر اساس ساخت آن‌ها را نیز شناختیم. اما باید بدانیم آشنایی با واژه، سرآغاز آشنایی با انواع مختلف کلمه مانند اسم و فعل و قید و صفت و... و نقش‌های دستوری مختلف زبان فارسی مانند نقش فاعلی و مفعولی و نهادی و قیدی و متممی و... است. در واقع واژه‌ها یا به تنهایی یا با ترکیب با هم و تشکیل گروه‌های اسمی و فعلی و قیدی، در جمله‌های مختلف به کار می‌روند و نقش‌های مختلفی را در جمله ایفا می‌کنند تا معناهای جدید بسازند.

پس با استفاده از همین واژه‌ها است که زبان و فرهنگ ادامه پیدا می‌کنند و می‌توان جمله‌های بی‌نهایتی را ساخت. بنابراین، شناخت درست واژه‌ها و انواعشان و گروه‌هایی که می‌سازند و نقش‌هایی که می‌پذیرند، بسیار مهم است و به همین خاطر در این بخش، برخی از فیلم‌های آموزشی فرادرس را آورده‌ایم تا با استفاده از آن‌ها یادگیری خود در این زمینه را افزایش دهید.

• فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه نهم فرادرس
• فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه هشتم فرادرس
• فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه دهم فرادرس
• فیلم آموزش رایگان فعل فارسی فرادرس
• فیلم آموزش رایگان مفعول فارسی فرادرس
• فیلم آموزش رایگان مضاف و مضاف الیه در فارسی فرادرس

همچنین برای یادگیری مباحث مختلف ادبیات فارسی دوره متوسطه، می‌توانید از مجموعه آموزش‌های زیر استفاده کنید.

• مجموعه فیلم‌های آموزش ادبیات فارسی و نگارش دوره متوسطه فرادرس 

تا اینجا دانستیم واژه چیست و انواع واژه ساد و مرکب و مشتق و مشتق مرکب را نیز بررسی کردیم. در ادامه، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که واژه‌ها چه جزئی از جمله به شمار می‌روند.

واحدهای تجزیه جمله

هرجمله‌ای در زبان فارسی از اجزایی تشکیل شده است که آن‌ها را در فهرست زیر به ترتیب از بزرگ به کوچک (از کل به جزء) آورده‌ایم. پس جمله‌ها قابل تقسیم به چند گروه هستند، خود گروه‌ها قابل تقسیم به چند واژه هستند و واژه‌ها نیز قابل تقسیم به چند تکواژ هستند.

• گروه
• واژه
• تکواژ

در ادامه، تجزیه اجزای جمله را با مثال بررسی می‌کنیم. اما پیش از آن، پیشنهاد می‌کنیم که برای یادگیری بهتر اجزای جمله از فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه هشتم فرادرس که لینک آن را در کادر زیر آورده‌ایم، استفاده کنید.

جدول اجزای جمله

در جدولی که بعد از جمله زیر آورده‌ایم، اجزای این جمله را بررسی کرده‌ایم تا با گروه‌ها و واژه‌ها و تکواژها بهتر آشنا شوید.

نکته: در زبان فارسی سه نوع گروه وجود دارد که گروه‌های اسمی، قیدی و فعلی هستند و گروه‌ها نیز مانند واژه‌ها می‌توانند نقش دستوری داشته باشند.

حالا که یاد گرفتیم واژه چیست و انواع ساختمان آن را نیز بررسی کردیم و متوجه شدیم چه مرتبه‌ای در اجزای جمله دارد، در بخش بعدی به معرفی نقش‌های اصلی و فرعی واژه در جمله‌ها می‌پردازیم.

نقش واژه

همانطور که در مقدمه این مطلب گفتیم، واژه‌ها دارای نقش دستوری هستند و کاربرد آن‌ها در زبان همین است که با قرار گرفتن در نقش‌های دستوری مختلف، معنای جمله را کامل کنند. نقش‌های واژه‌ها در جمله به دو نوع اصلی و وابسته تقسیم می‌شود که می‌توانید آن ها را در جدول بخش بعدی ببینید.

به‌طور کلی، اصلی بودن نقش‌ها به این معنا است که واژه‌ها یا گروه‌ها، به‌طور مستقیم، صاحب یک نقش می‌شوند و در جایگاه آن نقش در جمله، قرار می‌گیرند اما وابسته بودن نقش، به این معنا است که واژه‌ها به صورت مستقیم، صاحب یک نقش نمی‌شوند بلکه واژه یا گروه دیگری، در جایگاه آن نقش قرار گرفته است و این واژه‌ها در جایگاه وابسته‌ای برای آن واژه یا گروهِ دیگر، همان نقش را می‌پذیرند.

برای یادگیری نقش‌های اصلی واژه‌های فارسی می‌توانید از فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه دوازدهم فرادرس استفاده کنید. لینک این آموزش را در کادر زیر آورده‌ایم.

در ادامه یاد می‌گیریم منظور از اصلی بودن و تبعی بودن نقش‌های واژه چیست.

جدول انواع نقش واژه

در جدول زیر، نقش‌های اصلی و وابسته واژه‌ها را آورده‌ایم و برای هر‌کدام از آن‌ها نیز مثالی قرار داده‌ایم. در ادامه، نقش‌های اصلی و تبعی را به‌طور جداگانه بررسی می‌کنیم.

در مطلب زیر از مجله فرادرس، نقش‌های دستوری مختلف زبان فارسی را با مثال‌های گوناگونی بررسی کرده‌ایم.

در جدول بالا، مشاهده کردید که نقش‌های اصلی واژه چیست و نقش‌های تبعی آن نیز چیست، در ادامه این نقش‌ها را با مثال یاد می‌گیریم.

نقش‌ های اصلی

وقتی واژه‌ای در جمله، دارای نقش اصلی است یعنی به صورت مستقیم در جایگاه آن نقش قرار گرفته و به عنوان آن نقش، در کامل کردن معنای جمله، کمک می‌کند. نقش های اصلی واژه‌ها در زبان فارسی را در فهرست زیر آورده‌ایم.

• نهاد
• مفعول
• متمم
• مسند
• تمیز
• منادا

پیش از بررسی این نقش‌ها، پیشنهاد می‌کنیم که با تماشای فیلم آموزش رایگان مفعول در فارسی فرادرس که لینکش را در کادر زیر آورده‌ایم، این نقش دستوری واژه‌ها را به خوبی یاد بگیرید.

در ادامه این بخش، تمام این نقش‌ها را با مثال بررسی می‌کنیم.

جدول نقش‌ های اصلی واژه

در ادامه با یک جدول، درباره این نقش‌ها توضیح می‌دهیم و مثال‌هایی از آن‌ها را نیز با هم بررسی می‌کنیم.

نقش‌ های وابسته

نقش‌های وابسته یا زیرنقش‌ها در زبان فارسی، نقش‌هایی هستند که وقتی واژه‌ای در جایگاه آن‌ها قرا می‌گیرد، به‌طور غیر مستقیم و از طریق واژه دیگری که نقش اصلی دارد، آن نقش اصلی را می‌پذیرد. در واقع به تبعیت از واژه‌ای که دارای نقش اصلی است و وابسته‌اش هستند، آن نقش اصلی را نیز می‌پذیرند. انواع نقش‌های وابسته را در فهرست زیر آورده‌ایم و در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا خواهیم شد. پیش از آن پیشنهاد می‌کنیم که برای یادگیری نقش های تبعی یا وابسته واژه‌های فارسی از فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه یازدهم فرادرس که لینکش را در کادر زیر آورده‌ایم، استفاده کنید.

• قید
• صفت
• مضاف الیه
• بدل
• معطوف
• تکرار

در ادامه این بخش، تمام نقش‌های تبعی یا وابسته واژه‌ها را با مثال بررسی می‌کنیم.

جدول نقش‌ های وابسته واژه

در جدول زیر، توضیحی خلاصه درباره هرکدام از این نقش‌های تبعی داده‌ایم و برای هرکدامشان، مثالی نیز آورده‌ایم تا بهتر درک کنید که منظور از نقش تبعی واژه چیست.

تا اینجا یا گرفتیم واژه چیست، چه انواعی دارد، مرتبه‌اش در میان اجزای جمله چیست و واژه‌ها چه نقش‌هایی را می‌پذیرند. در ادامه به بررسی مقوله‌های هفت‌گانه و تغییر مقوله واژه‌ها می‌پردازیم.

مقوله‌ های هفت گانه

اسم، فعل، ضمیر، صفت، قید، حرف و شبه‌جمله، مقوله‌های هفت‌گانه زبان هستند که به آن‌ها انواع کلمه یا طبقات دستوری یا اقسام هفت‌گانه کلمه نیز می‌گویند. در واقع این تقسیم‌بندی، ترکیبی از نقش‌ها و معنا و کاربرد واژه‌ها است. در ادامه این مقوله‌ها را بررسی می‌کنیم.

• اسم
• فعل
• ضمیر
• صفت
• قید
• حرف
• شبه جمله

در جدول بعدی این هفت مقوله را با مثال بررسی کرده‌ایم و بعد از آن نیز، بررسی کردّ ایم که منظور از تغییر مقوله (تغییر نقش) واژه چیست.

جدول مقوله‌ های هفتگانه

تغییر مقوله

برخی از واژه‌ها در دو یا چند مقوله دستوری قرار می‌گیرند یعنی ممکن است یک واژه، هم اسم و هم صفت باشد یا ممکن است یک واژه مانند «کُند» هم صفت باشد و هم قید. پس امکان تغییر مقوله‌های دستوری واژه‌ها وجود دارد. در ادامه، نمونه‌هایی از تغییر مقوله واژه‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.

مثال ۱

در جدول زیر، واژه «آرام» را در سه مقوله اسم و صفت و قید بررسی می‌کنیم.

نکته: دقت کنید که صفت، وابسته اسم و قید، وابسته فعل است. همانطور که در مثال‌های جدول بالا، وقتی «آرام» صفت است، درباره «کودک» که اسم است به کار رفته است و وقتی همین واژه، درباره چگونگی انجام فعل «بوسیدن» به کار رفته است، قید است.

مثال ۲

در جدول زیر، واژه «نرو» را در دو مقوله متفاوت فعل (از نوع امر) و صفت، جایگذاری کرده‌ایم و تفاوتشان را بررسی کرده‌ایم.

تا اینجا یاد گرفتیم واژه چیست و انواع آن، نقش‌های اصلی و تبعی آن، مقوله‌های هفت‌گانه آن و تغییر مقوله‌اش را بررسی کردیم. در ادامه به بررسی نکاتی درباره شمارش صحیح واژه‌ها می‌پردازیم.

نکته های شمارش واژه

تا اینجا دانستیم واژه چیست و انواع آن، مرتبه‌اش در جمله و نقش‌های اصلی و فرعی‌اش را نیز شناختیم. اما برای شمارش واژه‌ها باید نکاتی را بدانیم که در شناسایی واژه‌ها به ما کمک می‌کنند. این نکته‌ها در دسته‌بندی زیر قرار می‌گیرند. اما پیش از آن پیشنهاد می‌کنیم که برای یادگیری بهتر واژه‌های فارسی، از فیلم آموزش ادبیات فارسی پایه نهم فرادرس که لینکش را در کادر زیر آورده‌ایم، استفاده کنید.

• شمارش اسامی جمع بسته شده
• شمارش حرف یا نقش نما
• شمارش ضمایر
• شمارش انواع «ی»
• شمارش فعل‌ها
• شمارش واژه‌های حذف شده
• شمارش واژه های عربی مورد استفاده در فارسی
• شمارش تکواژهای آزاد دستوری و قاموسی

در ادامه، نکته‌ها و نحوه شمارش هرکدام از این موارد را با مثال بررسی می‌کنیم.

شمارش اسمهای جمع بسته شده

اسم‌هایی که با یکی از علامت‌های جمع فارسی (ها و ان) جمع بسته شده‌اند، همراه با علامت جمعشان، یک واژه محسوب می‌شوند. پس علامت‌های جمع، واژه حساب نمی‌شوند. در جدول زیر نمونه‌هایی از واژه‌های جمع بسته شده را شمرده‌ایم.

شمارش حروف

انواع حروف اضافه یعنی حروف ربط (مانند «و»)، حروف اضافه (مانند «از») و حرف‌های نشانه (مانند «کسره») یک واژه حساب می‌شوند. در جدول زیر، نمونه‌هایی از شمارش این حروف را با هم بررسی می‌کنیم.

نکته: «برایِ» حرف اضافه است و کسره‌اش متعلق به خودش است و واژه جدایی محسوب نمی‌شود. برای مثال، در گروه اسمی «برای مادر» دو واژه داریم که یکی «برایِ» و دیگری، «مادر» است. حرف‌های «بهرِ»، «از بهرِ» و «جهتِ» نیز مانند «برایِ» یک واژه هستند.

شمارش ضمایر

انواع مختلف ضمایر فارسی، یعنی ضمیر‌های جدا یا گسسته و ضمایر متصل یا پیوسته، یک واژه محسوب می‌شوند و باید آن‌ها را در واژه‌شماری، در نظر گرفت. در جدول زیر، نمونه‌هایی از این موضوع را بررسی کرده‌ایم.

نکته: اگر ضمایر متصل به فعل ها اضافه شوند، مفعول یا متمم هستند و در آن صورت نیز واژه جداگانه محسوب می‌شوند. مانند جمله «دیدمش.» که از دو واژه «دیدم (فعل)» و «-َ ش (ضمیر)» تشکیل شده است و ضمیر «-َ ش» نقش مفعول این جمله را ایفا می‌کند.

شمارش انواع «ی»

در زبان فارسی چند نوع «ی» داریم که در موقعیت‌های مختلفی استفاده می‌شوند و از لحاظ واژه حساب شدن یا نشدن هم با هم تفاوت دارند. یک نوع «ی» در صیغه دوم شخص مفرد، به عنوان شناسه فعل استفاده می‌شود و واژه محسوب نمی‌شود. یک نوع دیگر، مانند جمله «خیلی خوبی.» جمله‌ای اسنادی است و معنای افعال اسنادی را دارد و بنابراین، یک واژه جداگانه محسوب می‌شود. نوعی دیگر نیز، «ی» میانجی است و برای تلفظ بعضی از ترکیب‌ها به کار می‌رود و واژه محسوب نمی‌شود. «ی» نکره‌ساز نیز که به اسم‌ها اضافه می‌شود و آن ها را نکره می‌کند، واژه حساب نمی‌شود. در جدول زیر، نمونه‌هایی از انواع «ی» را می‌شماریم.

نکته: شناسه‌هایِ دیگر صیغه‌های فعل یعنی «-َم، -َد، یم، ید و -َند» نیز اگر معنای اسنادی داشته باشند، یک واژه محسوب می‌شوند. برای مثال در جمله «این میوه‌ها سردند.» چهار واژه (این / میوه‌ها / سرد / -َ ند) وجود دارد.

تا اینجا یاد گرفتیم واژه چیست و انواع و نقش‌های آن را بررس کردیم و نکاتی درباره شمارش واژه‌ها را نیز شناختیم. در ادامه این بخش نیز به بررسی باقی نکات مهم برای شمارش واژه‌ها می‌پردازیم.

شمارش فعل ها

در مبحث شمارش فعل ها چند نکته وجود دارد که هریک را به‌طور جداگانه بررسی می‌کنیم. اما پیش از آن، پیشنهاد می‌کنیم که با تماشای فیلم آموزش رایگان فعل در فارسی فرادرس، با انواع فعل آشنا شوید و این مبحث مهم را به سادگی یاد بگیرید. لینک این آموزش را در کادر زیر، آورده‌ایم.

• شناسه‌ها
• فعل کمکی
• فعل پیشوندی و مرکب

در ادامه، یکی‌یکی بررسی می‌کنیم که نکات مهم درباره شمارش فعل‌های فارسی به عنوان واژه چیست.

شمارش شناسه‌ها

شناسه‌هایی که در انتهای فعل‌ها قرار می‌گیرند و شخص و شمار آن‌ فعل‌ها را تعیین می‌کنند، جزو فعل به شمار می‌آیند و واژه جداگانه‌ای محسوب نمی‌شوند. جدول زیر را ببینید.

شمارش فعل کمکی

برای شمارش واژه‌های فعل‌هایی که در ساختارشان، علاوه بر فعل اصلی، فعل معین یا کمکی نیز دارند، باید فعل اصلی و فعل کمکی را با هم، یک واژه حساب کنیم. پس فعل‌های کمکی، واژه جداگانه‌ای محسوب نمی‌شوند. در جدول زیر، تمام فعل‌هایی که برای ساختشان به فعل کمکی نیاز داریم را با مثال آورده‌ایم و تعداد واژه‌هایشان را بررسی کرده‌ایم.

شمارش فعل های پیشوندی و مرکب

در شمارش فعل‌های پیشوندی مانند فعل «فرا گرفت» و فعل‌های مرکب مانند فعل «صدا کرد»، پیشوند و واژه معنادار مستقل را به همراه فعل اصلی، یک واژه حساب می‌کنیم. در جدول زیر، این موضوع را با مثال بررسی کرده‌ایم.

نکته: مانند مثال اول در جدول بالا، کلمه‌هایی مانند این‌چنین، هم‌چنین و... یک واژه حساب می‌شوند و «این» در این کلمه‌ها، واژه جداگانه‌ای حساب نمی‌شود.

شمارش واژه های حذف شده

هر جمله‌ای متناسب با فعلی که دارد و معنایش، به اجزایی نیازمند است اما ممکن است در زبان محاوره یا نوشتار، برخی از اجزای جمله‌ها حذف شوند و در آن قرار نداشته باشند، برای مثال وقتی می‌گوییم:‌ «به مدرسه می‌روی؟» منظورمان این است که «تو به مدرسه می‌روی؟» و در واقع نهاد یا نقش فاعل را در جمله خود نیاورده بودیم. دستورشناسان به معنا و منظور اصلی جمله‌ها، ژرف‌ساخت و به چیزی که می‌نویسم یا می‌گوییم، روساخت می‌گویند و مانند همین مثالی که گفتیم، ممکن است که یک ژرف‌ساخت را بتوان بدون به کار بردن تمام اجزایش در روساخت ارائه کرد. برای شمارش واژه‌های یک جمله باید نقش‌های اصلی آن را که در جمله نیستند هم در نظر بگیریم و آن‌ها را یک واژه حساب کنیم. جدول زیر را ببینید تا این موضوع را بهتر درک کنید.

نکته: نشانه‌های اختصاری مانند نشانه «(ع)» در مثال دوم جدول بالا، واژه حساب نمی‌شوند. «(ص)، (ره)، (س) و...» نمونه‌های دیگری از این نشانه‌ها هستند.

شمارش تکواژهای آزاد دستوری و قاموسی

تکواژهایی که دارای معنای مستقل هستند و می‌توان آن‌ها را در هر جمله‌ای به کار برد و می‌توانند نقش‌های دستوری جمله را بپذیرند، تکواژ آزاد هستند و همیشه یک واژه محسوب می‌شوند. اسم‌‌ها، صفت‌ها، بن‌های فعل، اسم‌های اشاره و مصدرها، همگی از این نوع تکواژها هستند. در جدول زیر نمونه‌هایی از این تکواژ‌ها را د ر جمله‌ها می‌شماریم.

نمونه سؤال واژه

حالا که یاد گرفتیم واژه چیست و انواع آن، نقش‌های دستوری آن و نکته‌های شمارشش را نیز یاد گرفتیم، می‌توانید با پاسخ دادن به پرسش‌های چهارگزینه‌ای زیر، میزان یادگیری خود را بسنجید. برای این کار، کافی است روی گزینه صحیح مورد نظر خود کلیک کنید و سپس با زدن گزینه «مشاهده جواب»، پاسخ درست را ببینید. هر جواب درست، یک امتیاز دارد و در انتهای آزمون و بعد از پاسخ به تمام سؤال‌ها با زدن گزینه «دریافت جواب آزمون»، امتیاز خود را خواهید دید.