توکن سوزی چیست؟ — مفهوم، علت و تاثیر به زبان ساده

توکن سوزی یکی از اصطلاحات رایج ارز دیجیتال است که باعث کاهش تعداد توکن یا کوین‌های در عرضه یک پروژه ارز دیجیتال می‌شود. این اتفاق در بلند مدت تاثیر مثبتی بر قیمت توکن‌های پروژه می‌گذارد. توکن سوزی می‌تواند به دلایل مختلف وبه روش‌های متنوعی انجام شود. در این مقاله می‌خواهیم به سوال توکن سوزی چیست پاسخ دهیم و دلایل انجام آن و نحوه توکن سوزی را بررسی کنیم.

توکن سوزی چیست ؟

«توکن سوزی» (Token Burn) به فرآیند حذف توکن‌های یک پروژه ارز دیجیتال از گردش، گفته می‌شود. اگرچه عبارت توکن سوزی به از بین بردن توکن‌های ارز دیجیتال اشاره دارد اما برای کوین‌های شبکه‌های بلاک چینی نیز انجام می‌شود. تفاوت کوین و توکن به صورت اجمالی در داشتن یا نداشتن بلاک چین اختصاصی است. به ارزهای مربوط به یک بلاک چین، کوین گفته می‌شود اما توکن‌های ارز دیجیتال بلاک چین ندارند و از طریق قرارداد هوشمند در یک بلاک چین دیگر ایجاد می‌شوند.

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

کاربران ارزهای دیجیتال در شبکه بلاک چین با یک آدرس شناسایی می‌شوند که در کیف پول ارز دیجیتال ایجاد می‌شود و کاربران از این آدرس می‌توانند برای ارسال و دریافت کریپتوکارنسی استفاده کنند. این آدرس را می‌توان معادل یک ایمیل در نظر گرفت. شما می‌توانید با داشتن یک آدرس ایمیل به هر کسی که دوست دارید ایمیل بزنید یا از آن‌ها ایمیل دریافت کنید. ایمیل هر کاربری شامل یک آدرس ایمیل است که از آن برای دریافت ایمیل استفاده می‌شود. علاوه بر این، هر ایمیل یک رمز عبور نیز دارد که امکان دسترسی به ایمیل و ارسال ایمیل را فراهم می‌کند.

کیف پول دیجیتال نیز که برای اشاره به کاربران در فضای بلاک چین استفاده می‌شود از «کلید عمومی» (Public Key) و «کلید خصوصی» (Private Key) برای این کار استفاده می‌کند. کلید عمومی مشابه آدرس ایمیل است و کاربر می‌‌تواند از آن برای دریافت رمزارزها استفاده کند. کلید خصوصی همانند رمز عبور است که به کاربر امکان امضای دیجیتال تراکنش‌ها و ارسال تراکنش به شبکه را می‌‌دهد. با داشتن کلید خصوصی، امکان دسترسی به دارایی‌ها و اطلاعات تراکنش‌های کاربران وجود دارد. به همین دلیل کلید خصوصی کاربر نباید در اختیار دیگران قرار بگیرد.

توکن سوزی زمانی رخ می‌دهد که توکن یا کوین شبکه به آدرسی ارسال می‌شود که تنها قادر به دریافت ارز دیجیتال است و نمی‌تواند برای ارسال توکن‌ها استفاده شود. به این آدرس‌ها «خورنده» (Eater) یا «سوزاننده» (Burner) گفته می شود. این نوع آدرس‌ها بر خلاف آدرس‌های کیف پول دیجیتال کلید خصوصی ندارند بنابراین، کاربران قادر به دسترسی به دارایی‌های داخل این آدرس‌ها و خرج آن‌ها نیستند. توکن سوزی به طور خلاصه فرآیند ارسال توکن‌های ارز دیجیتال به یک کیف پول بدون کلید خصوصی است.

فلسفه توکن سوزی چیست ؟

به طور کلی می‌توان گفت توکن‌سوزی یک ابزار ضدتورمی است که با کاهش تعداد توکن‌ها، باعث ارزشمند شدن آن‌ها می‌شود و اعتماد کاربران به پروژه را افزایش می‌دهد. معمولا زمانی که یک پروژه بخشی از ارزهای خود را می‌سوزاند یا قفل می‌کند، طبق قانون عرضه و تقاضا، قیمت توکن‌های آن پروژه افزایش پیدا می‌‌کند. خبر توکن سوزی یک پروژه ارز دیجیتال جزو اخبار مهم به شمار می‌رود و می‌تواند تاثیر لحظه‌ای بر قیمت ارز دیجیتال داشته باشد. در ادامه این بخش به بررسی استراتژی‌های مختلف توکن سوزی می‌پردازیم.

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

حذف توکن پس از عرضه اولیه

یکی از اولین کاربردهای توکن سوزی در عرضه اولیه ارزهای دیجیتال است. عرضه اولیه ارز دیجیتال به معنی فروش توکن‌های پروژه به صورت عمومی به کاربران است. در این فرآیند ممکن است تمامی ارزهای دیجیتال شبکه به فروش نرسد. تیم پروژه برای این‌که از ریزش احتمالی قیمت توکن پس از انجام عرضه اولیه جلوگیری کند، توکن‌های باقی‌مانده را می‌سوزاند. توکن سوزی به توزیع عادلانه توکن‌های شبکه در این حالت کمک می‌‌کند.

نمونه‌ای از این نوع توکن سوزی مربوط به پروژه «Genesis Vision» با توکن «GVT» بود. تعداد کل توکن‌های این پروژه قرار بود ۴۴ میلیون واحد باشد که در عرضه اولیه حدود ۱۰ درصد این مقدار به فروش رسید. تیم پروژه تمام توکن‌های فروخته نشده را سوزاندند و عرضه کل پروژه را به ۴/۴ میلیون واحد کاهش دادند.

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

کاهش عرضه و افزایش قیمت

هدف از توکن سوزی به صورت مداوم و در بازاه‌های زمانی خاص، فراهم‌کردن یک مدل اقتصادی ضد تورمی برای توکن پروژه است. این مساله منجر به حفظ یا افزایش قیمت توکن‌های ارز دیجیتال پروژه می‌شود که نتیجه آن افزایش علاقه مردم به هودل توکن‌های پروژه و نگهداری آن‌ها به صورت بلند مدت به جای ترید روزانه آن‌ است. یک نمونه موفق و معروف از این استراتژی مربوط به ارز دیجیتال بایننس مربوط به صرافی ارز دیجیتال بایننس است.

تعداد کل توکن‌های شبکه بایننس برابر با ۲۰۰ میلیون بود که ۱۰۰ میلیون از این توکن‌ها در عرضه اولیه به فروش رسید و مابقی در طی زمان به بازار عرضه شد. توکن‌های BNB برای پرداخت کارمزد‌ها در پلتفرم صرافی ارز دیجیتال بایننس استفاده می‌شود. علاوه بر این هزینه کارمزد تراکنش‌های ثبت شده دز زنجیره هوشمند بایننس نیز از طریق این توکن پرداخت می‌شود. بایننس هر سه ماه یکبار ۲۰ درصد از سود پلتفرم خود را برای بازخرید توکن‌ها و از بین بردن آن‌ها می‌کند. هدف این فرآیند کاهش میزان کل توکن‌های پروژه به صد میلیون واحد عرضه اولیه است.

 الگوریتم اجماع اثبات سوزاندن

«اثبات سوزاندن» (Proof of Burn | PoB) یکی از الگوریتم‌های اجماع تعرف شده برای ثبت اطلاعات در دفتر کل توزیع شده بلاک چین است. ایده این الگوریتم این است که کاربران باید اثبات کنند که مقداری از یک ارز دیجیتال را سوزانده‌اند. اگر ثابت شود که این اتفاق افتاده است و توکن‌های مورد نظر قابل استفاده نیست، به کاربران پاداش داده می‌شود. PoB اغلب به عنوان یک الگوریتم اثبات کار بدون اتلاف انرژی در نظر گرفته می‌شود. در این الگوریتم ماینرها به نسبت توکن‌های دیجیتال که می‌سوزانند، شانس ایجاد بلاک‌های جدید را به دست می‌آورند.

برای سوزاندن سکه‌ها، ماینرها آن‌ها را به آدرس خورنده تعیین شده ارسال می‌کنند. این فرآیند نیازی به مصرف انرژی ندارد و تنها انرژی مصرف شده، انرژی اولیه مورد نیاز برای ساخت توکن‌های سوزانده شده است. این فرآیند فعال بودن و چابک بودن شبکه را تامین می‌کند. بسته به اجرای الگوریتم، ارزهای مورد استفاده برای سوزاندن می‌تواند ارزهای بومی شبکه یا ارزهای جایگزین مثل بیت کوین باشد. در ازای این فعالیت، توکن‌های بومی شبکه به عنوان پاداش به ماینرها داده می‌شود.

در حالت کلی می‌توان گفت این الگوریتم از این جهت که به جای مصرف انرژی از سوزاندن سکه‌‌ها استفاده می‌کند شبیه اثبات سهام است اما از این جهت که توکن‌‌ها را از بین می‌برد و از بین رفتن توکن‌ها شانس استخراج ارز جدید را به صورت مجازی افزایش می‌دهد شبیه اثبات کار است. پروژه‌هایی مانند «Slimcoin» بر روی این ایده کار کردند اما هیچ‌کدام از پروژه‌ها هنوز نتوانسته‌اند کارایی عملی این الگوریتم را نشان دهند.

ارتقای تعادل استخراج

در فرآیند استخراج ارز دیجیتال ماینرهایی که کار استخراج را زودتر از دیگران شروع می‌‌کنند شانس بیشتری برای کسب سود نسبت به سایرین دارند. سیستم PoB برای جلوگیری از این مزیت احتمالی مکانیزمی را اجرا می‌‌کند که در آن سکه‌های شبکه به صورت دوره‌ای سوزانده می‌شوند تا بین کاربران قدیمی و کاربران جدید تعادلی از نظر تعداد ارزهای در دسترس ایجاد شود. این مساله باعث افزایش میزان غیرمتمرکز بودن شبکه نیز می‌شود.

سرعت ایجاد سکه‌های جدید در فرآیند اثبات کار با ایجاد هر بلاک کاهش می‌یابد که این امر باعث فعالیت منظم ماینرهای شبکه می‌شود. در مکانیزم جدید اثبات کار که از توکن سوزی استفاده می‌‌کنند. کاربران اولیه برای تولید بلاک جدید نیاز دارند که سکه‌های اولیه خود را بسوزانند. از آن‌جایی که تولید سکه‌های جدید سخت‌تر است، حفظ اکثریت سکه‌ها برای سرمایه‌گذاران اولیه و مزارع استخراج بسیار دشوار می‌شود.

روش‌های انجام توکن سوزی چیست ؟

در بخش توکن سوزی چیست گفته شد که منظور از توکن سوزی، ارسال ارزهای دیجیتال یک پروژه به آدرسی است که کلید خصوصی ندارد. معمولا پروژه‌ها آدرس‌های خورنده مختلفی ایجاد می‌کنند که از آن‌ها برای این کار استفاده می‌شود. توکن سوزی به این روش گاهی اوقات بر حسب اتفاق و به دلیل اشتباه وارد کردن آدرس گیرنده اتفاق می‌افتد. جدای از این روش، برخی از پروژه‌ها از نرم‌افزارهای واسط برای توکن سوزی استفاده می‌‌کنند. همچنین، یکی دیگر از روش‌های رایج برای توکن سوزی تعریف الگوریتم اتوماتیک برای آن است. در این حالت، بخشی از کارمزدهای دریافت شده از کاربران به صورت اتوماتیک به آدرس‌های خورنده ارسال می‌شود.

فیلم آموزش مقدماتی بلاک چین Blockchain، عملکرد و کاربردهای آن در فرادرس

کلیک کنید

توکن سوزی چه تاثیری دارد ؟

سوزاندن ارزهای دیجیتال توکن‌ها را از گردش خارج می‌کند و طبق قانون عرضه و تقاضا، این مساله می‌تواند باعث افزایش قیمت توکن شبکه شود. در حال حاضر به طور کلی می‌توان گفت ارتباط معناداری بین روند قیمت و توکن سوزی در کوتاه مدت وجود ندارد اما توکن سوزی امید هولدرهای بلندمدتی را به پروژه بیشتر می‌کند. توجه داشته باشید که کاهش توکن‌های یک پروژه کاربردی می‌تواند باعث شوک تقاضا شود و قیمت ارز را بالا ببرد اما بالا رفتن قیمت توکن‌ها و افزایش هزینه کارمزد استفاده از شبکه، خود می‌تواند باعث عدم کاربردی بودن پروژه شود. لذا افراط در توکن سوزی نیز می‌تواند برای پروژه مضر باشد.

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – تکمیلی در فرادرس

کلیک کنید

آیا با توکن سوزی توکن‌های کاربران سوزانده می‌شود؟

به جز الگوریتم اجماع اثبات سوزاندن که در آن کاربران خودخواسته ارزهای خود را می‌سوزانند تا شانس ایجاد بلاک و دریافت پاداش شبکه را داشته باشند در بقیه روش‌های توکن سوزی، تنها ارزهایی که به صورت کارمزد از کاربران دریافت می‌شوند و ارزهایی که در اختیار تیم مدیریتی پروژه است سوزانده می‌شود و هیچ توکنی از حساب کاربران عادی شبکه سوزانده نمی‌شود.

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

توکن سوزی چه زمانی انجام می‌شود؟

براساس نوع توکن سوزی این فرآیند زمان‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد. برخی از پروژه‌های ارز دیجیتال مانند اتریوم و ریپل به صورت مداوم هزینه کارمزدهای دریافت شده توسط شبکه را می‌سوزانند. برخی دیگر مانند بایننس به صورت دوره‌ای، زمانی را برای محاسبه میزان توکن‌هایی که باید سوزانده شوند، مشخص می‌کنند و در زمان موعود به سوزاندن توکن‌ها می‌پردازند. در پروژه‌های با الگوریتم اجماع اثبات سوزاندن، توکن‌ها به طور دائمی سوزانده می‌شوند تا امکان رقابت برای اضافه کردن بلاک جدید به شبکه وجود داشته باشد. در نهایت، برخی از پروژه‌ها نیز ممکن است در یک زمان نامشخص اقدام به توکن سوزی کنند. نمونه این توکن سوزی را شبکه استلار در سال ۲۰۱۹ انجام داده است.

فیلم آموزش مقدماتی بلاک چین Blockchain، عملکرد و کاربردهای آن در فرادرس

کلیک کنید

توکن سوزی اتریوم

توکن سوزی اتریوم از نوع الگوریتمی است و در آن بخشی از کارمزدهای دریافت شده از کاربران در شبکه اتریوم به صورت اتوماتیک سوزانده می‌شود. این توکن سوزی به عنوان بخشی از برنامه هاردفورک لندن در شبکه اتریوم اجرا شده است و تاکنون منجر به سوزانده شدن بیش از دو میلیون و صد هزار واحد توکن اتریوم شده است. توجه داشته باشید که اتریوم سقفی برای تعداد توکن‌های شبکه خود در نظر نگرفته است و برای تایید تراکنش‌ها کوین‌های جدید را ایجاد و وارد بازار می‌کند. بنابراین تاثیر این دو متغیر باید باهم سنجیده شود. توکن سوزی اتریوم یکی از مراحل اصلی برای ایجاد اتریوم ۲ به شمار می‌آید.

آیا می‌توان به ارزهای سوزانده شده دسترسی پیدا کرد ؟

حساب‌هایی که برای نگهداری ارزهای سوزانده شده استفاده می‌شوند، حساب‌های خورنده هستند و این به این معنی است که کلید خصوصی ندارند. بنابراین هیچ کس قادر به دسترسی و خرج این ارزها نیست اما با توجه به وجود کلید عمومی، تمامی کاربران قادر به رصد کردن مقدار موجودی این حساب‌ها هستند. لذا تیم توسعه نمی‌تواند در مورد مقدار توکن‌های سوزانده شده اطلاعات نادرست به کاربران ارائه کند.