ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی — فرمول + مثال و تمرین
ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی به سه روش مختلف انجام میشود. به این نوع از اسمها، اسم مصدر در ترکی استانبولی یا شبهفعل گفته میشود. برای ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی کافی است که یکی از پسوندهای خاص اسم مصدر را به فعل اضافه کنیم. در این مطلب، سه روش متفاوت ساختن اسم از فعل، اسمهای ماندگار که با این پسوندها ساخته شدهاند و نحوه منفی کردن این اسمها را بهطور کلی بررسی میکنیم.
ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی
از اسم مصدر یا شبهفعل برای کامل کردن جمله استفاده میشود. اسمهای مصدر، در واقع فعلهایی هستند که نقش اسم را در جمله ایفا میکنند. برای ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی به سه پسوند «mak/mek» ،«ma/me» و «Iş» نیاز داریم. هر کدام از این نوع اسمها کاربرد مخصوصی دارند و با حروف اضافه متفاوتی به کار میروند. علاوه بر این سه مورد، بعضی از اسمهای مصدر نیز وجود دارند که هیچگونه علامتی ندارند. با همه فعلهای موجود در زبان ترکی استانبولی میتوان اسم مصدر ایجاد کرد.
روش اول ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی
برای ساختن اسم از فعل در روش اول، از پسوندهای «mak/mek» استفاده میکنیم. این اسمها از لحاظ ظاهری شبیه به فعل هستند و در وسط جمله استفاده میشوند. اسمهای مصدر هیچوقت در آخر جمله نمیآیند و در ترجمه به فارسی، مانند فعل ترجمه میشوند. در فارسی نیز مصدرهایی با نقش اسم وجود دارند که فراوان در مکالمههای روزانه از آنها استفاده میکنیم. اگر حرف اضافه فعل جمله، یکی از حروف اضافه «از» یا «در» باشد، از پسوند اسمساز «mak/mek» برای ساخت اسم مصدر استفاده میشود. فرمول ساخت اسم از فعل با این پسوند در جدول زیر نوشته شده است.
حرف اضافه در صورت نیاز | پسوند اسمساز mak/mek | ریشه فعل |
در جملههایی که حالت کلی دارند یا فاعل مشخصی ندارند، مصدرها را بدون حرف اضافه به کار میبریم. زیرا جمله نیاز به حرف اضافه ندارد. برای درک بهتر نحوه ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی به مثالهای زیر توجه کنید.
Bu alanda sigara içmek yasak.
سیگار کشیدن در این محیط ممنوع است.
Bugün radyo dinlemek istemiyorum.
امروز نمیخواهم رادیو گوش بدهم.
Onu görmek beni çok mutlu etti.
دیدن او من را خیلی خوشحال کرد.
Herkesi sevmek zorunda değilim.
مجبور نیستم که همه را دوست داشته باشم.
Bu okuldan ayrılmak istemiyorum.
نمیخواهم از این مدرسه جدا شوم.
İnanmak başarının yarısı mıdır sence?
به نظر شما ایمان نیمی از موفقیت است؟
O talihsiz olaydan sonra kimseye görünmek istemiyordu.
پس از آن اتفاق ناگوار، نمیخواست کسی او را ببیند.
Öğrenmek için çok okumak gerekiyor.
برای یادگیری باید زیاد مطالعه کرد.
Seninle konuşmak istiyorum.
میخواهم که با تو صحبت کنم.
Kek yapmak için yumurta lazım.
برای کیک درست کردن به تخممرغ نیاز است.
در جملههای بالا، حالت مثبت اسم مصدر با پسوند ««mak/mek»» و بدون حروف اضافه را بررسی کردیم. در این بخش، جملههای مثبت شامل حروف اضافه در ترکی استانبولی را شرح میدهیم. برای اضافه کردن پسوندهای حروف اضافه باید به قانون هماهنگی حروف صدادار در ترکی استانبولی توجه داشته باشیم.
Sabaha kadar okusun, dinlemekten hiç bıkmam.
اگر تا صبح شعر بخواند، از گوش دادن اصلا خسته نمیشوم.
Ali iyi kalpli bir insan, o insanlara yardım etmekten yorulmaz.
علی پسر مهربانی است. او از کمک کردن به انسانها خسته نمیشود.
Stadyumda maç izlemekten çok hoşlanıyorum.
تماشای مسابقه در استادیوم را خیلی دوست دارم.
Yalan söylemekten nefret ediyorum.
از دروغ گفتن متنفرم.
Geceleri yalnız kalmaktan korkuyorum.
از تنهایی در شب میترسم.
Hasta görünüyorsun. Doktora gitmekte yarar var.
خیلی بیمار به نظر میرسی. بهتر است که به دکتر بروی.
Süt içmek, kahve içmekten daha yararlıdır.
خوردن شیر، از قهوه مفیدتر است.
Konuyu tekrar düşünmekte fayda var.
بازنگری در این موضوع مفید است.
Çocuklar parkta oyun oynamaktan yorulmuyor.
کودکان از بازی کردن در پارک خسته نمیشوند.
Ben türk çayı içmekten zevk alırım.
من از نوشیدن چای ترکی لذت میبرم.
Çocuklarla oynamaktan keyif alırım.
از بازی با بچه ها لذت میبرم.
Boş zamanlarımda film seyretmekten çok hoşlanırım.
از تماشا کردن فیلم در اوقات فراغت لذت میبرم.
حالت منفی ساخت اسم از فعل با mak/mek
برای ساخت جملههای منفی شامل اسم مصدری که با پسوندهای «mak/mek» ساخته شدهاند مطابق جدول زیر عمل میکنیم.
حرف اضافه در صورت نیاز | پسوند mak/mek | پسوند منفیساز ma/me | ریشه فعل |
پسوندها و حروف اضافه در این فرمول، متناسب با آخرین حرف صدادار عبارت قبل خود انتخاب میشوند.
Bugün okula gitmemek için babasının işyerinde çalışıyor.
امروز برای اینکه به مدرسه نرود، در محل کار پدرش کار میکند.
Okula gitmemek için, hasta numarası yapıyordu.
او برای اینکه به مدرسه نرود، وانمود میکرد که بیمار است.
O an gülmemek için kendimi zor tutuyordum.
آن لحظه برای جلوگیری از خندیدن، خودم را به زور کنترل کردم.
O tatlıyı yememek için çok çaba sarf ettim.
برای جلوگیری از خوردن آن شیرینی خیلی تلاش کردم.
Babam bugün denizde yüzmemek için hepimizi tenbihledi. Çünkü hava rüzgarlı.
امروز پدرم به همه برای شنا نکردن در دریا هشدار داد زیرا باد میوزد.
مکالمه های کوتاه شامل اسم مصدر
در این بخش، تعدادی مکالمه کوتاه شامل اسم مصدر برای یادگیری بهتر نحوه استفاده از این قاعده نوشته شده است.
A: Ne yemek istersin?
چه چیزی میخواهی بخوری؟
B: Birazcık kek olabilir.
مقداری کیک.
∗∗∗
A: İçecek bir şey istiyor musunuz?
نوشیدنی میخواهید؟
B: Kahve lütfen.
قهوه لطفا.
A: Ne yapmaktan hoşlanırsın?
از انجام چه کاری خوشت میآید؟
∗∗∗
B: yürümekten ve seyahat etmekten hoşlanırım.
از پیادهروی و سیاحت کردن خیلی خوشم میآید.
∗∗∗
A: Ya sen?
تو چطور؟
B: Ben kitap okumaktan ve ailemle zaman geçirmekten hoşlanırım.
من از کتاب خواندن و وقت گذراندن با خانوادهام لذت میبرم.
اسم ماندگار با پسوند های mak/mek
برخی از اسمها در زبان ترکی استانبولی، از فعلها ساخته شدهاند و به اسم ماندگار معروف هستند. در واقع، این اسمها نام یک کار یا شیء هستند. تعدادی از اسمهای ماندگار در جدول زیر، آورده شده است.
اسمهای ماندگاری که با پسوند mak/mek ساخته شدهاند | |
معادل فارسی | اسم ماندگار |
نان | Ekmek |
فندک | Çakmak |
غذا | Yemek |
رودخانه | Irmak |
خامه | Kaymak |
مثالهای زیر، برای درک بهتر اسمهای ماندگار نوشته شده است.
Lokantamızda ev yemekleri yapıyoruz.
ما در رستوران خود، غذای خانگی درست میکنیم.
Kahvaltı için ekmek alman gerekiyor.
برای صبحانه باید نان بخری.
Sobayı yakmak için çakmak istedi.
برای روشن کردن اجاق، فندک خواست.
Annem sütlerin üzerini alarak kaymak yapıyor.
مادرم با برداشتن سطح رویی شیر، خامه درست میکند.
Irmak kenarında piknik yapmak için çocuklarla yola çıktık.
با بچهها راه افتادیم تا کنار رودخانه پیکنیک داشته باشیم.
روش دوم ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی
استفاده از پسوندهای اسمساز «ma/me» روش دوم برای ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی است. نحوه ساخت به این صورت است که بعد از بهدست آوردن ریشه فعل، یکی از پسوندهای «ma/me» را متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه فعل، انتخاب و به آن اضافه میکنیم. این پسوندهای اسمساز از فعل را نباید با پسوندهای منفیساز در ترکی استانبولی اشتباه گرفت. فرمول حالت مثبت اسم مصدر با پسوند «ma/me» در جدول زیر، نوشته شده است.
حرف اضافه در صورت نیاز | حرف میانجی y | پسوند اسمساز ma/me | ریشه فعل |
اسمها با هر کدام از این دو پسوند «ma/me» و «mak/mek» ساخته شوند از لحاظ مفهومی هیچ تفاوتی با هم ندارند. فرق بین این دو حالت از ساخت اسم، در گرفتن حرف اضافه است. اسم مصدری که با پسوند «ma/me» ساخته میشود، حروف اضافه «a/e» و «ı/i/u/ü» را دریافت میکند. به عبارت دیگر، برای بیان دلیل انجام کاری، اگر فعل جمله جزو فعلهایی باشد که حرف اضافه آنها حروف «a/e» و «ı/i/u/ü» است، از روش دوم برای ساخت مصدر استفاده میشود. مثالهای زیر، جهت فهم بهتر این موضوع نوشته شده است.
Ayşe, kitap okumayı, tiyatro seyretmeyi çok sever.
عایشه کتاب خواندن و تماشای تئاتر را خیلی دوست دارد.
Her sabah parkta biraz yürümeye karar verdim.
تصمیم گرفتم هر روز صبح کمی در پارک قدم بزنم.
Görme duyumuzla birçok şeyi bu hayatta öğreniriz.
با حس بینایی، چیزهای زیادی را در زندگی یاد میگیریم.
Dinleme sınavı çok zordu.
آزمون شنیداری خیلی سخت بود.
Bugün okuma, dinleme, yazma, konuşma sınavı oldum.
امروز امتحان خواندن، شنیدن، نوشتن و گفتار داشتم.
Müzik dinlemeyi seviyorum.
من گوش دادن به موسیقی را دوست دارم.
Müzik dinlemeye gidiyoruz.
برای گوش دادن به موسیقی میرویم.
Hafta sonu yüzmeye gidiyorum.
آخر هفته به شنا میروم.
Yemekten sonra kahve içmeyi seviyorum.
من دوست دارم بعد از غذا قهوه بنوشم.
Ben dokuz aylıkken konuşmaya başlamışım.
از نهماهگی شروع به صحبت کردم.
Akşamları güneşin batışını seyretmeyi çok seviyorum.
من عاشق تماشای غروب خورشید عصرگاهی هستم.
Ödev yapmayı sevmiyorum.
من از انجام تکالیف خوشم نمیآید.
Aylin´le evlenmeye karar verdik.
با آیلین تصمیم گرفتیم که ازدواج کنیم.
Yazın sabah erken saatlerde yüzmeyi tercih ediyorum.
در تابستان ترجیح میدهم که صبح زود شنا کنم.
Ayşe kek yapmayı çok seviyor.
عایشه عاشق درست کردن کیک است.
Arkadaşımla beraber film seyretmeye gittik.
با دوستم رفتیم فیلم تماشا کنیم.
Ali ata binmeyi çok seviyor.
علی عاشق سوارکاری است.
Kadınlar alışverişe gitmeyi çok seviyor.
خانمها عاشق رفتن به خرید هستند.
Doktora muayene olmaya gittim.
برای معاینه به دکتر رفتم.
Ali eczaneden ilaç almaya gitti.
علی برای خرید دارو به داروخانه رفت.
صرف اسم مصدر برای شخص
به هنگام ساخت اسم از فعل، به مفهوم جمله باید دقت کنیم. اگر فاعل جمله ضمیر خاصی باشد، به فعلی که نقش اسم گرفته است باید پسوندهای ملکی را هم اضافه کنیم. ترتیب قرارگیری اجزای اسم مصدر به صورت زیر است.
حرف اضافه در صورت نیاز | پسوندهای ملکی | پسوند اسمساز ma/me | ریشه فعل |
برای درک بهتر این موضوع به مثالهای زیر، توجه کنید.
Bekleme süreniz yaklaşık yedi dakikadır.
زمان انتظار شما تقریباً هفت دقیقه است.
Lütfen gitmeme izin verin.
لطفا اجازه بدهید بروم.
Bu evi dipten bucağa temizlememiz gerekiyor.
ما باید این خانه را از پایین به بالا تمیز کنیم.
Doğum günümü kutlaman beni çok mutlu etti.
خیلی خوشحالم که تولدم را تبریک گفتی.
Kitap okumanın faydalarını biliyor musun?
آیا فواید کتاب خواندن را میدانید؟
Kitap okumanıza sevindim.
خوشحالم که کتاب میخوانی.
Odasının temiz olmasına her zaman dikkat ederdi.
او همیشه مراقب بود که اتاقش تمیز باشد.
Yorgun görünüyorsun dinlenmende yarar var.
خسته به نظر میرسی؛ باید استراحت کنی.
Babam her zaman doğruları söylememi tavsiye eder.
پدرم همیشه به من توصیه میکند که حقیقت را بگویم.
Biz senin sınavı geçmene çok sevindik.
بسیار خوشحالیم که در آزمون موفق شدید.
Ben bebeğimin hastalanmasından çok korkuyorum.
من از بیمار شدن نوزادم خیلی میترسم.
حالت منفی ساخت اسم از فعل با ma/me
اسمهایی که با اضافه شدن پسوندهای «ma» و «me» به فعل ساخته میشوند، به صورت زیر منفی میشوند.
حرف اضافه در صورت نیاز | حرف میانجی یا پسوند ملکی در صورت نیاز | پسوند اسمساز ma/me | پسوند منفیساز ma/me | ریشه فعل |
مثالهای زیر، برای درک بهتر حالت منفی اسمهای مصدری نوشته شدهاند که با پسوندهای «ma/me» ساخته میشوند.
Ben onlarla pikniğe gitmemeye karar verdim.
من تصمیم گرفتم که با آنها به پیکنیک نروم.
Ünlü sanatçının, ödül törenine gelmemesine çok kırıldık.
از اینکه این هنرمند مشهور به مراسم اهدای جایزه نیامد بسیار ناراحتیم.
Komşular yüksek sesle müzik dinlememizden rahatsız oluyor.
همسایهها از صدای بلند موسیقی ما اذیت میشوند.
Senin odanı temizlememene çok kızıyorum.
من خیلی عصبانی میشوم که اتاقت را تمیز نمیکنی.
Onların beni dinlememesi beni üzüyor.
من ناراحت میشوم که آنها به حرف من گوش نمیدهند.
مکالمههای کوتاه شامل اسم مصدر با پسوند «ma/me»
در این قسمت، مکالمههای کوتاهی برای یادگیری بهتر این بخش، نوشته شده است.
A: En çok ne yapmayı seviyorsun?
انجام چه کاری را خیلی دوست داری؟
B: En çok kitap okumayı seviyorum.
کتاب خواندن را خیلی دوست دارم.
A: En çok hangi yemeği özledin?
دلت برای چه غذایی بیشتر از همه تنگ شده است؟
B: En çok annemin yemeklerini özledim.
از همه بیشتر، دلم برای غذاهای مادرم تنگ شده است.
A: Baba sence bu dünyada neyi iyi öğrenmeliyim?
پدر، به نظر تو باید در این دنیا چه چیزی را بهتر یاد بگیرم؟
B: Bence, doğru yaşamayı öğren. vaktinde gül, eğlen ve vaktinde çalış.
به نظر من، درست زندگی کردن را یاد بگیر. سر وقت بخند و تفریح کن؛ سر وقت کار کن.
نکته: بعضی از صفتها در زبان ترکی استانبولی با اضافه شدن پسوندهای «mak/mek» و «ma/me» به فعلها ساخته شدهاند. این صفتها، نقش اسم مصدر را در جمله ندارند.
به مثالهای زیر، توجه کنید.
Balkonun korkulukları yapma çiçeklerle süslenmişti.
نردههای بالکن با گلهای مصنوعی تزئین شده بود.
Kahvaltıda mutlaka sıkma portakal içerdi.
او همیشه برای صبحانه آبپرتقال میخورد.
Bazı yazarlar yazılarını takma adla yayımlıyor.
برخی از نویسندگان مقالات خود را با نام مستعار منتشر میکنند.
Bu evin her odasında bir gömme dolap vardı.
هر اتاق این خانه یک کمددیواری داشت.
Belediye başkanı, resim sergisinin açılışını yaptı.
شهردار، نمایشگاه نقاشی را افتتاح کرد.
اسم ماندگار با پسوند های ma/me
در ترکی استانبولی اسمهای ماندگاری وجود دارد که ریشه فعلی دارند. این اسمها با پسوندهای مختلفی ایجاد میشوند که یکی از آنها پسوندهای «ma/me» است. تعدادی از اسمهای ماندگار در جدول زیر، آورده شده است.
اسمهای ماندگاری که با پسوند ma/me ساخته شدهاند | |
معادل فارسی | اسم ماندگار |
مسابقه | Yarışma |
بحث، دعوا | Tartışma |
بادبادک | Uçurtma |
بستنی | Dondurma |
دلمه | Dolma |
کاوورما | Kavurma |
نام غذا | Gözleme |
بافندگی | Dokuma |
کلنگ | Kazma |
محافظ شخصی | Koruma |
مشورت | Danışma |
برای فهم بهتر جدول بالا و اسمهای ماندگار، مثالهای زیر را بررسی کنید.
Geçen yıllar yarışmanın galibi bizdik.
ما سالهای گذشته برنده مسابقه بودیم.
Bu tartışmadan sonuç çıkmayacağı ortada.
واضح است که این بحث نتیجهای نخواهد داشت.
Gökyüzü rengârenk uçurtmalarla doluydu.
آسمان پر از بادبادکهای رنگارنگ بود.
Misafirlere pilavla kavurma İkram ettiler.
از مهمانان با برنج و «کاوورما» پذیرایی کردند.
Yaz boyunca hergün dondurma yedik.
در تابستان هر روز بستنی خوردیم.
Bu Tatilde annem ısrarla sarma yapmak istiyordu.
در این تعطیلات، مادرم اصرار داشت که دلمه با برگ مو درست کند.
Annem dolmayı pirinçle yapmayı tercih ediyor.
مادرم ترجیح میدهد دلمه را با برنج درست کند.
Kurban etlerinin bir kısmıyla kavurma yaptık.
با مقداری از گوشت قربانی «کاوورما» درست کردیم.
kasaptan iki kilo kıyma aldım.
دو کیلو گوشت چرخکرده از قصابی خریدم.
Vali okula korumalarıyla gelmiş.
فرماندار با محافظانش به مدرسه آمد.
Dokuma fabrikasında işe başlayalı iki ay olmuş.
دو ماه از شروع کارم در کارخانه بافندگی میگذرد.
Her sabah kızartma yapar bizi de davet ederdi.
هر روز صبح «کيزارتما» درست میکرد [و] ما را هم دعوت میکرد.
Tartışmanın büyümesiyle salonda sesler yükseldi.
با شدت گرفتن بحث، صداها در سالن بلند شد.
Kazma lazım oldu da, komşudan kazma istedik.
ما به کلنگ نیاز داشتیم [و] از همسایه کلنگ خواستیم.
روش سوم ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی
برای ساختن اسم از فعل در زبان ترکی استانبولی سه روش وجود دارد که در بخشهای بالا، دو روش را آموزش دادیم. حال، به آموزش روش سوم، نحوه ساخت اسم مصدر (ساختن اسم از فعل) با پسوندهای «ış/iş/uş/üş» میپردازیم. برای ساخت چنین اسمهایی، بعد از بهدست آوردن ریشه فعل، یکی از پسوندها را متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه، انتخاب و به آن اضافه میکنیم. یکی از ویژگیهای اسم مصدری که با پسوندهای «ış/iş/uş/üş» ساخته میشود، بیان حالت فعل جمله است. این پسوند در واقع نحوه، طرز، حالت انجام فعل اصلی جمله را بیان میکند. در جدول زیر، ترتیب قرارگیری اجزای اسم مصدر نوشته شده است.
حرف اضافه در صورت نیاز | پسوند اسمساز ış/iş/uş/üş | ریشه فعل |
اگر فاعل جمله ضمیر خاصی باشد، به فعلی که نقش اسم گرفته است باید پسوندهای ملکی را هم اضافه کنیم. مثالهای زیر، را بررسی کنید.
Küçük çocuk, buradan trenlerin geçişini seyrederdi.
پسرک از اینجا گذر قطارها را تماشا میکرد.
Bu şiir, yepyeni söyleyişle yazılmış.
این شعر به زبانی جدید سروده شده است.
Apartmanın çıkışına bekçi kulübesi yapıldı.
در خروجی آپارتمان یک نگهبانی ساخته شد.
Etrafına bir keklik gibi ürke ürke bakışından anladım.
از نگاهش فهمیدم که مانند کبکی ترسیده به اطرافش نگاه میکرد.
Bu resimdeki yazıyı bir bakışta görmeye çalışın.
سعی کنید متن این تصویر را در یک نگاه ببینید.
Artık köye gidiş gelişimiz yok.
دیگر رفت و آمدی به روستا نداریم.
Bu konuda sizin de görüşleriniz bizim için önemli.
نظر شما نیز در این مورد برای ما مهم است.
Yağmur yağışı romantiktir.
بارش باران عاشقانه است.
Küçük kız annesinin yemek yapışını taklit ediyor.
دختر کوچک از آشپزی مادرش تقلید میکند.
Ablamın yürüyüşü ve gülüşü anneme benziyor.
طرز راه رفتن و لبخند خواهرم شبیه مادرم است.
Bu sorunu değiştirmek için bakış açını değiştirmen gerekiyor.
برای تغییر این مشکل، باید دیدگاه خود را تغییر دهید.
Test sürüşü yaptıktan sonra hangi arabayı alacağıma karar vereceğim.
بعد از تست رانندگی، تصمیم میگیرم که کدام ماشین را بخرم.
نکته: در روش سوم، اگر ریشه فعل با حرف صدادار تمام شده باشد، ابتدا حرف میانجی «y» را به آن اضافه میکنیم و سپس یکی از پسوندهای اسمساز «ış/iş/uş/üş» را به ریشه فعل اضافه میکنیم. به مثال زیر، توجه کنید.
Ali´nin şiir okuyuşu herkesi hayran etti.
نحوه شعرخوانی علی همه را شگفت زده کرد.
حالت منفی ساخت اسم از فعل با ış/iş/uş/üş
اسمهای مصدری که با پسوندهای «ış/iş/uş/üş» ساخته میشوند، با اضافه کردن پسوندهای منفیساز «ma/me» به ریشه فعل، حالت منفی این اسمها ایجاد میشود. در جدول زیر، ترتیب قرارگیری اجزای اسم مصدر در حالت منفی نوشته شده است.
حرف اضافه در صورت نیاز | پسوند اسمساز ış/iş | حرف میانجی | پسوند منفیساز ma/me | ریشه فعل |
مثالهای زیر، برای تمرین بیشتر نوشته شدهاند.
Ali´nin şiir okumayışı herkesin dikkatini çekti.
شعر نخواندن علی توجه همه را به خود جلب کرد.
Benim sırlarımı kimseye anlatmayışı, ona olan güvencimi artırdı.
اینکه راز مرا به کسی نگفته بود، اعتمادم را به او بیشتر کرد.
Çocuğun bu konuyu anlamayışı, hocayı sinirlendirdi.
ناتوانی پسر در درک این موضوع باعث عصبانیت معلم شد.
Hayvanın, kendi çocuğunu kabul etmeyişi herkesi üzdü.
همه ناراحت بودند از اینکه آن حیوان، بچه خودش را قبول نکرد.
اسم های ماندگار با پسوند های ış/iş/uş/üş
با کمک پسوندهای «ış/iş/uş/üş» اسمهای ماندگار ایجاد شده است. این اسمها از قبل بودهاند و ماندگار شدهاند. اسم ماندگار توسط افراد ساخته نمیشود، این اسمها همانند سایر اسمها در فرهنگ لغت وجود دارند و به این شکل نیست که هر شخصی یک اسم ماندگار از خود بتواند ایجاد کند. در جدول زیر، تعدادی از اسمهای ماندگاری نوشته شدهاند که با پسوند «ış/iş/uş/üş» ساخته شدهاند.
اسمهای ماندگاری که با پسوند ış/iş/uş/üş ساخته شدهاند | |
معادل فارسی | اسم ماندگار |
رفت | Gidiş |
آمد | Geliş |
برگشت | Dönüş |
باران | Yağış |
نوعی توت | Yemiş |
گذشته | Geçmiş |
نگاه | Bakış |
نوعی مینیبوس | Dolmuş |
ورودی | Giriş |
خروجی | Çıkış |
خرید | Alışveriş |
پایانی | Bitiş |
برای درک بهتر اسمهای ماندگار، مثالهای زیر را بررسی کنید.
Otobüsün kalkış saatine on dakika var.
ده دقیقه تا زمان حرکت اتوبوس باقی مانده است.
İstanbul'dan İzmir'e gidiş-dönüş uçak bileti aldım.
بلیط رفت و برگشت استانبول به ازمیر خریدم.
İstanbul'dan İzmir'e sadece gidiş bileti aldım.
من فقط بلیط یکطرفه از استانبول به ازمیر خریدم.
Giriş kapısının altından içeri giren su, ayağımızı ıslattı.
آبی که از زیر در ورودی وارد شد، پاهایمان را خیس کرد.
Dün arkadaşımla beraber saatlerce alışveriş yaptık.
دیروز ساعتها با دوستم خرید کردیم.
Bu mağazanın girişi nerede?
ورودی این فروشگاه کجاست؟
Seni tiyatronun çıkışında bekliyorum.
بیرون تئاتر منتظرت میمانم
Biletimi internetten almadım, Ofisinden aldım.
من بلیطم را آنلاین نخریدم، از اداره خریدم.
Dolmuşta yer verdiğim amcayla kütüphanede karşılaştım.
با پیرمردی که در اتوبوس جای خود را به او داده بودم در کتابخانه روبرو شدم.
Hastaneye girince sağ tarafta sizi danışma karşılıyor.
هنگامی که وارد بیمارستان میشوید، در سمت راست با بخش مشاوره مواجه خواهید شد.
Arkadaşım bitiş noktasına ilk gelenlerdendi.
دوست من یکی از اولین کسانی بود که به خط پایان رسید.
سوالات متداول درباره ساختن اسم از فعل در ترکی استانبولی
در رابطه با اسم مصدر در ترکی استانبولی، سوالهای متنوعی از طرف زبانآموزان پرسیده میشود، در این قسمت به تعدادی از آنها پاسخ میدهیم.
- تفاوت فعل و اسم مصدر چیست؟
- اسم مصدر میتواند پسوندهای حالت اسمی «از، به ، در، را» را بگیرد اما فعل نمیتواند این پسوندها را دریافت کند.
- تفاوت اسم و اسم مصدر چیست؟
- اسم مصدر با اضافه شدن پسوندهای «ma/me / mak/mek / ış/iş/uş/üş» به ریشه فعل ساخته شده است؛ اما اسم، ریشه اسمی دارد.
- پسوندهای اسم مصدرساز را چگونه به خاطر بسپاریم؟
- برای بهخاطر سپردن پسوندهای اسم مصدرساز از کد «maışmak» کمک میگیریم. حروف صدادار این پسوندها مطابق قانون هماهنگی حروف میتواند تغییر کند.
تمرینهای مربوط به ساختن اسم از فعل
در مثالهای زیر، جاهای خالی را با اسم مصدر مناسب پر کنید.
Soru1: Evin _____ (çıkışında / çıkmak) arkadaşlarımla karşılaştım.
Cevap: Evin çıkışında arkadaşlarımla karşılaştım.
Soru2: _____ (yarışmaya / yarış) katılanlara ödül olarak kitap dağıtıldı.
Cevap: yarışmaya katılanlara ödül olarak kitap dağıtıldı.
Soru3: Ben bu _____ (görüşe / görüşmek) katılmadığımı gerekçeleriyle anlattım.
Cevap: Ben bu görüşe katılmadığımı gerekçeleriyle anlattım.
Soru4: Bu havalarda _____ (dondurma / dondurmaya) iyi gidiyor.
Cevap: Bu havalarda dondurma iyi gidiyor.
Soru5: Elindeki _____ ( çakma / çakmak) ile oynaması annesini tedirgin etti.
Cevap: Elindeki çakmak ile oynaması annesini tedirgin etti.
Soru6: Kahvaltı için _____ (ekmek / ekmeği) alman gerekiyor.
Cevap: Kahvaltı için ekmek alman gerekiyor.
Soru7: Dolaptaki _____ ( dolmak / dolma) yemeği dünden kalmış.
Cevap: Dolaptaki dolma yemeği dünden kalmış.
جمعبندی ساختن اسم از فعل در ترکی استانبولی
از آنجایی که زبان ترکی استانبولی یک زبان پسوندی است، برای ساخت زمانها و هر بخش جمله، نیازمند پسوندهایی هستیم که فعل یا اسم مورد نظر را بسازد. یکی از قواعد، چگونگی ساخت اسم از فعل در ترکی استانبولی است. در این مطلب، توضیح دادیم که در زبان ترکی استانبولی با پسوندهای مختلف میتوان از فعل، اسم ساخت. همچنین، سه نوع از اصلیترین پسوندهای اسمساز در زبان ترکی استانبولی را مورد بررسی قرار دادیم.
- پسوند اسمساز «ma/me»
- پسوند اسمساز «mak/mek»
- پسوند اسمساز «ış/iş/uş/üş»
علاوه بر این، نحوه ساخت حالت منفی این اسمها و اسمهای ماندگار را با مثالهای بسیار زیادی توضیح دادیم که با کمک این پسوندها ساخته شدهاند.
کارتون حرف نداره خانم حسن نیاری