غدد لنفاوی چیست؟ | ساختار، عملکرد، بیماری ها و درمان

سیستم لنفاوی بدن بخشی از سیستم ایمنی است که علاوه بر نقش در مبارزه با بیماری‌ها، به حفظ تعادل مایعات بدن و جذب چربی‌ها و ویتامین‌های محلول در چربی نیز کمک می‌کند. اجزای اصلی سیستم لنفاوی، گره‌ها یا غدد لنفاوی هستند که در این مطلب به ساختار، عملکرد و بیماری‌های مربوط به آن‌ها می‌پردازیم.

سیستم ایمنی بدن

بدن ما روزانه با عوامل بیماری‌زای خارجی و تهدیدات داخلی بسیاری همچون شکل‌گیری انواع سلول‌های سرطانی، ورود میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا و آلرژن‌ها مواجه می‌شود و با آن‌ها مقابله می‌کند. اولین سدهای دفاعی بدن در برابر تهدیدهای خارجی عبارتند از:

• سد فیزیکی مانند پوست
• سد شیمیایی مانند اسید معده
• فلور باکتریایی غیر بیماری‌زای بدن مانند باکتری‌های روده

با وجود این خیلی از مواقع پاتوژن‌ها یا عوامل بیماری‌زا بر سیستم ایمنی غلبه می‌کنند و منجر به ایجاد عفونت و علائم بیماری می‌شوند. در این هنگام سیستم ایمنی بدن به مقابله با بیماری می‌پردازد.

سیستم لنفاوی بدن

«سیستم لنفاوی» (Lymph System) شامل مجموعه وسیعی از عروق (عروق لنفاوی) است که در سرتاسر بافت‌های بدن انتشار یافته‌اند تا مایعی به نام لنف یا مایع لنفاوی بتواند در بدن جریان پیدا کند. مایع لنفاوی مانند خون در تمام بافت‌های بدن منتشر می‌شود. سیستم لنفاوی سه نقش عمده را در بدن ایفا می‌کند:

• حفظ «هومئوستازی» (Homeostasis) مایعات در بدن: تعادل بین مایع میان‌بافتی و خون
• مبارزه با عفونت‌ها و ناهنجاری‌های سلولی
• تسهیل جذب چربی‌ها و ویتامین‌های محلول در چربی از سیستم گوارشی

آناتومی سیستم لنفاوی

این سیستم از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم.

لاکتیل

«لاکتیل‌ها» (Lacteals) رگ‌های کوچکی هستند که جذب چربی‌ها و ویتامین‌های محلول در چربی را از روده امکان‌پذیر می‌کنند. این عروق در ارتباط با مویرگ‌های خونی غشای داخلی روده کوچک هستند. مواد مغذی از این مویرگ‌ها به خون جذب می‌شوند.

عروق لنفاوی

روزانه حدود ۲ لیتر مایع از سیستم قلبی و عروقی وارد بافت‌های بدن و از طریق عروق لنفاوی مجددا جمع‌آوری می‌شوند. عروق لنفاوی مانند سایر رگ‌های خونی و همگام با سیاهرگ‌ها عمل می‌کنند. عروق لنفاوی شبکه‌ای را به وجود می‌آورند که در سرتاسر بافت‌ها پخش شده است. برخلاف خون، مایع لنفی پمپاژ نمی‌شود اما با نیروی انقباض عضلات، وارد عروق لنفی می‌شود. دیواره‌ها و دریچه‌های این عروق، به کنترل حرکات مایع لنفی کمک می‌کنند. دریچه‌ها از بازگشت مایع لنفاوی به درون بافت جلوگیری خواهند کرد.

مجرای لنفاوی

عملکرد «مجرای لنفاوی» (Lymphatic Duct) بازگرداندن مایع لنفاوی به گردش خون است. مجراهای لنفاوی از به هم پیوستن عروق لنفاوی کوچکتر به وجود می‌آیند. لنف با انتشار مثبت وارد عروق بزرگتر می‌شود و در نهایت به دو کانال اصلی به نام مجراهای لنفاوی، در قسمت میانی بدن می‌رسد. از این قسمت، مایع لنفی فیلتر خواهد شد و به سیاهرگ‌ها برمی‌گردد. دو مجرای لنفاوی در بدن وجود دارند:

• مجرای راست: این مجرا مایع لنفاوی را از قسمت راست و بالایی ران پا، سمت راست قفسه سینه و نیمه راست سر و گردن به گردش خون باز می‌گرداند.
• مجرای صدری: مایع لنفاوی را از طریق «ورید براکیوسفالیک» (Brachiocephalic Vein) وارد سیستم گردش خون می‌کند.

گره های لنفاوی

در قسمتی که عروق لنفاوی به یکدیگر می‌رسند، گره لنفاوی ایجاد می‌شود. اگرچه اغلب از آن‌ها با نام غده لنفاوی یاد می‌شود اما عملکرد و ساختار آنها به طور کلی با غده‌‌های سیستم درون‌ریز، متفاوت است. درون هر گره لنفاوی، سلول‌های ایمنی برای مبارزه، به ارگانیسم‌های بیگانه مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها دسترسی پیدا می‌کنند.

سایر بافت های لنفاوی

به جز بخش‌های ذکر شده، اندام‌های مختلف دیگری نیز با سیستم لنفاوی مشارکت دارند و بخشی از بافت لنفاوی محسوب می‌شوند، این بخش‌ها عبارتند از:

• لوزه‌ها
• طحال
• غده تیموس
• مغز استخوان
• کبد در دوران جنینی

لوزه

لوزه‌ها در انتهای دهان قرار دارند و لنفوسیت‌ها و آنتی‌بادی‌ها را تولید می‌کنند. لوزه‌ها از یک حلقه عضلانی در محل اتصال دهان و حلق، آویزان شده‌اند بنابراین یک سد محافظتی اولیه در مقابل عوامل بیماری‌زای بلعیده شده همراه با غذا و آب، ایجاد می‌کنند. لوزه‌ها نیز مانند غدد لنفاوی، در صورت تجمع عوامل بیماری‌زا و واکنش سیستم ایمنی دچار التهاب می‌شوند. لوزه‌ها در انسان سه نوع هستند:

• لوزه‌های کامی در دو سمت گلو
• لوزه آدنوئید یا لوزه سوم در مجرای بینی
• لوزه زبانی

گاهی در اثر عفونت یا تورم مکرر، لوزه‌ها بیش از اندازه بزرگ می‌شوند که در این صورت باید با جراحی، لوزه ‌متورم را خارج کرد.

طحال

طحال اندامی کوچک است که در انسان، بالای معده و پشت دنده‌های ۹، ۱۰ و ۱۱ قفسه سینه قرار دارد. اگرچه طحال در ارتباط مستقیم با گره‌های لنفاوی نیست اما از اجزای بافت لنفاوی محسوب می‌شود چون در تولید و ذخیره‌سازی گلبول‌های سفید نقش دارد. عملکرد دیگر طحال، فیلتر کردن خون برای حذف میکروب‌ها و گلبول‌های قرمز و پلاکت‌های تخریب شده یا قدیمی است.

غده تیموس

غده تیموس یک ارگان لنفاوی و همچنین یک غده اندوکرین است که پشت جناغ سینه قرار دارد. غده تیموس هورمون ترشح می‌کند و نقش حیاتی در تولید، بلوغ و تمایز سلول‌های T سیستم ایمنی ایفا می‌کند. فعالیت این ارگان از دوران جنینی تا کودکی، منجر به تکامل سیستم ایمنی بدن می‌شود.

فیلم آموزش ایمونولوژی Immunology – جامع و با مفاهیم کلیدی در فرادرس

کلیک کنید

مغز استخوان

مغز استخوان بافت لنفاوی نیست اما یکی از اجزای آن محسوب می‌شود چون لنفوسیت‌های B در آن تولید، بالغ و فعال می‌شوند. مغز استخوان یک بافت اسفنجی است که درون برخی از استخوان‌های بدن مانند استخوان لگن و ران وجود دارد و سلول‌های بنیادی موجود در آن‌ها، گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را تولید می‌کنند. مغز استخوان از دو نوع بافت تشکیل شده:

• مغز قرمز: بیشتر بافت مغز استخوان، از تولد تا سال‌های ابتدای بزرگسالی، مغز قرمز است. در دوران بزرگسالی، مغز قرمز بیشتر در استخوان‌های اسکلتی وجود دارد و گلبول‌های قرمز را تولید می‌کند.
• مغز زرد: در بزرگسالی، مغز استخوان قرمز به مغز استخوان زرد تبدیل می‌شود. مغز زرد، در استخوان‌های اسفنجی و استخوان‌های دراز وجود دارد و فاقد عروق خونی است. این نوع بافت مغز استخوان، سلول‌های چربی اولیه را در خود دارد و نقش فعالی را در ذخیره چربی ایفا می‌کند.

قسمت‌هایی از مغز استخوان دارای عروق خونی و بخش‌هایی از آن فاقد عروق خونی هستند.

کبد جنین

در طول بارداری، کبد جنین بخشی از سیستم لنفاوی محسوب می‌شود چون نقش اساسی در تکوین آن دارد.

نقش سیستم لنفاوی در جذب غذا

بیشترین جذب چربی در لوله گوارشی، از دیواره روده باریک صورت می‌گیرد که هماهنگ با غدد ترشحی کوچکِ سیستم لنفاوی عمل می‌کند. این غدد ترشحی در اثر چین‌خوردگی‌های بسیار کوچک در سطح داخلی روده به وجود می‌آیند. با جذب چربی و ویتامین‌های محلول در آن، یک مایع شیری سفید رنگ به نام «کیلوس» (Chyle) ایجاد می‌شود. این مایع  از چربی‌های امولسیون شده در مایع لنفاوی تشکیل شده است. ورود این مایع به سیاهرگ‌ها، باعث انتقال ریزمغذی‌ها به خون می‌شود. سایر مواد مغذی از طریق مویرگ‌های خونی دیواره روده، جذب خون می‌شوند.

مایع لنفاوی

این مایع توسط سلول‌های بافت لنفاوی ترشح می‌شود و در عروق لنفی جریان می‌یابد و در نهایت به بافت‌ها می‌رسد. جریان یافتن مایع لنفی بین سلول‌ها و جمع شدن مجدد آن درون این عروق، به جمع‌آوری عوامل بیماری‌زای خارجی از بدن کمک می‌کند. عملکرد سیستم لنفاوی باعث تعادل مایعات بدن می‌شود چون پروتئین‌ها و مایعات اضافی را از بافت‌ها جمع‌آوری می‌کند و به سیستم گردش خون برمی‌گرداند. این مایع در فضاها و حفره‌های میان‌بافتی و فضای بین سلول‌ها به نام فضای بینابینی، وجود دارد.

حدود ۹۰ درصد از پلاسما که از طریق مویرگ‌های سرخرگی وارد بافت‌ها شده است، توسط مویرگ‌ها به سیاهرگ‌ها برمی‌گردد. ۱۰ درصد باقی‌مانده نیز وارد عروق لنفاوی می‌شود. روزانه ۲ الی ۳ لیتر مایع از بدن به رگ‌های خونی بر می‌گردد که شامل پروتئین‌ نیز هست. این پروتئین‌ها به دلیل اندازه بزرگ خود، نمی‌توانند وارد رگ‌های خونی شوند. حتی یک روز از دست دادن فعالیت سیستم لنفاوی کشنده است چون منجر به تورم شدید بافت‌ها، از دست رفتن حجم خون و افزایش شدید فشار خون خواهد شد.

سیستم لنفاوی چطور با عفونت مقابله می کند؟

سیستم لنفاوی، سلول‌های سفید سیستم ایمنی به نام لنفوسیت‌ها را تولید می‌کند. دو نوع لنفوسیت در بدن وجود دارد:

• سلول‌های T: یا لنفوسیت T، از اجزای اصلی سیستم ایمنی اکتسابی است که مستقیما به میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا حمله و بخش‌های دیگر سیستم ایمنی را نیز فعال می‌کند. لنفوسیت T سه گروه از سلول‌ها را شامل می‌شود که فعالیت نوعی از آن به عنوان سلول T خاطره، باعث ایجاد مقاومت در دفعات بعدی مواجهه با عامل بیماری‌زا می‌شود.
• سلول‌های B: لنفوسیت‌های B با تولید پادتن یا آنتی‌بادی علیه ارگانیسم‌های بیماری‌زا یا آلرژن‌ها، موجب شناسایی و حذف آن‌ها از بدن می‌شود.

این سلول‌ها وارد جریان لنف شده و در نهایت در گره‌های لنفاوی و در تماس با عوامل بیماری‌زا،  بالغ و فعال می‌شوند. پس از فعال شدنِ این اجزای سیستم ایمنی، شروع به تولید آنتی‌بادی بر علیه عوامل بیگانه می‌کنند. در برخی مواقع نیز آنتی‌بادی به دلیل برخورد قبلی این سلول‌ها با عوامل بیماری‌زا به صورت خاطره وجود دارد و در برخورد مجدد به مقدار بیشتری تولید می‌شود. جمع‌آوری مایع لنفاوی بیشتر در غدد لنفاوی گردن، زیر بغل و کشاله ران انجام می‌گیرد. به طور مثال یکی از نشانه‌های شایع اوریون، تورم غدد لنفاوی دو سمت زیر گلو است.

بیماری های سیستم لنفاوی

هرگونه اختلال در تولید اجزای سیستم لنفاوی، عدم عملکرد صحیح آن‌ها، مسدود شدن عروق لنفاوی، عفونت و التهاب یا سرطانی شدن این سیستم، قدرت ایمنی بدن را کاهش می‌دهد و سلامتی فرد را به خطر می‌اندازد. در ادامه به برخی از بیماری‌های سیستم لنفاوی اشاره کرده‌ایم.

لنفوم

لنفوم نوعی سرطان خطرناک و پیش‌رونده در سیستم لنفاوی بدن است. سرطان لنفوم هاچکین، نوع خاصی از گلبول‌های سفید خون به نام سلول‌های «استرنبرگ-رید» (Reed-Sternberg) را تحت تأثیر قرار می‌دهد و موجب تکثیر غیر طبیعی آن‌ها می‌شود. سرطان غدد لنفاوی معمولا نوعی سرطان ثانویه است، به این معنی که معمولا از متاستاز تومور سایر اندام‌ها، به سیستم لنفاوی پخش می‌شود.

تورم غدد لنفاوی

علل تورم غدد لنفاوی به دو گروه تقسیم می‌شوند:

• واکنش به عفونت در قسمتی از بدن
• لنفادنیت (Lymphadenitis): عفونت در خود گره لنفاوی به وجود می‌آید.

گره لنفاوی ممکن است در اثر ایجاد چرک، آبسه یا کیست درون آن، به قرمزی پوستِ روی گره لنفاوی بیانجامد. لنفادنیت، گره‌های لنفاوی اطراف را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و به طور مثال باعث تورم لوزه‌ها می‌شود. تورم غدد لنفاوی گاهی در اثر انتشار عفونت در خون و به دلایلی همچون سپسیس یا عفونت دستگاه تنفسی فوقانی به وجود می‌آید.

ادم غدد لنفاوی

در صورت عدم عملکرد صحیح غدد لنفاوی، مایع لنفی به خوبی درون سیاهرگ‌ها تخلیه نمی‌شود و تجمع آن به ورم در اندام‌هایی همچون دست و پا و در نهایت ادم لنفاوی یا انسداد لنفاوی می‌انجامد. در برخی موارد، مایع تجمع یافته از طریق پوست دفع می‌شود. دو نوع ادم لنفاوی وجود دارد:

• ادم لنفاوی اولیه: ناشی از جهش ژنتیکی
• ادم لنفاوی ثانویه: ناشی از مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای

فیلم آموزش فیزیولوژی جانوری 1 Animal Physiology در فرادرس

کلیک کنید

از جمله علل ادم ثانویه غدد لنفاوی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• جراحی
• رادیوتراپی
• صدمه ناشی از حوادث همچون سوختگی یا هر نوع آسیبی که باعث ایجاد اسکار عمیق شود، ریسک ادم لنفاوی را افزایش می‌دهد.
• «فیلاریازیس لنفاوی» (Lymphatic Filariasis): عفونت انگلی ناشی از نوعی کرم نواری است که در سیستم لنفاوی زندگی می‌کند.
• برخی اختلالات مادرزادی مانند نارسایی قلبی مادرزادی یا (CHF)
• وجود لخته خون در بدن مثل بیماری ترومبوز وریدی عمقی یا دی وی تی (DVT)
• ابتلا به بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و اگزما
• خارج کردن یک گره لنفاوی نیز می‌تواند به عنوان یک عارضه، به اِدِم در غدد لنفاوی اطراف منجر شود.

علائم ادم لنفاوی

علائم و عوارض ادم لنفاوی شامل موارد زیر هستند:

• تورم سر یا گردن
• ورم خفیف تا شدید در یک قسمت یا کل دست و پا
• احساس سنگینی و سفت‌شدگی در عضو مبتلا مانند دست و پا
• محدودیت حرکتی خصوصا در صورت تورم در نزدیکی مفاصل
• مورمور کردن، سوزن‌سوزن شدن یا درد در اندام
• عفونت‌های پوستی مکرر

تب غده ای

تب غده‌ای یا «مونونوکلئوز عفونی» (Infectious Mononucleosis) معروف به بیماری بوسه، در اثر عفونت نوعی ویروس به نام مونونوکلئوز ایجاد می‌شود و نشانه‌هایی مانند گلودرد، خستگی مفرط و تورم طولانی مدت غدد لنفاوی دارد.

ورم لوزه ها

متورم شدن لوزه‌ها در کودکان شایع‌تر است و هنگام فعالیت ضد میکروبی لوزه‌ها به وجود می‌آید. عفونت لوزه عموما ویروسی و گاهی باکتریایی است.

فارنژیت

التهاب گلو یا «فارنژیت» (Pharyngitis)، توسط گروهی از باکتری‌ها به نام استرپتوکوک‌های گروه A ایجاد و منجر به ورم غدد لنفاوی می‌شود. فارنژیت در کودکان شیوع بالاتری دارد چون سیستم ایمنی آن‌ها هنوز در حال تکامل است.

غدد لنفاوی چیست؟

آنچه که در عموم از آن به عنوان غده لنفاوی یاد می‌شود، در واقع حاصل به هم پیوستن تعداد زیادی از عروق لنفاوی در یک نقطه و نام دیگر آن «گره لنفاوی» (Lymphatic Nodes) است. هر گره لنفاوی ساختاری مانند کلیه دارد و از طریق عروق لنفاوی با دیگر گره‌ها مرتبط می‌شود. سیستم لنفاوی بدن را حدود ۶۰۰ گره لنفاوی تشکیل داده‌اند که بین عموم به غده لنفاوی معروف هستند اگرچه ساختار، نقش و عملکرد غدد کاملا متفاوت است. از نظر ساختاری، هر غده لنفاوی درون یک کپسول فیبری محصور شده است و از یک قشر بیرونی به نام کورتکس و ناحیه داخلی به نام مدولا، تشکیل می‌شود.

عملکرد گره لنفاوی

گره لنفاوی اولین مکانی است که سلول‌های سیستم ایمنی برای مقابله با میکروب‌ها و تولید پادتن در آن تجمع پیدا می‌کنند. اجزای تولید شده توسط سیستم ایمنی در نهایت می‌توانند از طریق مایع لنف، وارد جریان خون شوند. از این نقطه به بعد، ‌آنتی‌بادی و سلول‌های سیستم ایمنی همراه با خون در کل بدن انتشار می‌یابند و با تکثیر پاتوژن‌ها‌ در بافت‌های بدن و پیش‌روی عفونت، مقابله می‌کنند. مجموعه این اتفاقات در برخورد با عامل بیماری‌زا، «پاسخ ایمنی تطبیقی» (Adaptive Immune System) گفته می‌شود که بسیار اختصاصی است و مقاومت طولانی مدت در مقابل بیماری‌ها ایجاد می‌کند.

ناهنجاری های غدد لنفاوی

۳ نوع اصلی از ناهنجاری‌های لنفاوی وجود دارند که عبارتند از:

• ماکروکیستیک: یک کیسه بزرگ و پر از مایع زیر پوست ایجاد می‌شود و پوست به رنگ قرمز یا کبود در می‌آید. این کیست‌ها شعاعی بزرگ‌تر از ۲ سانتی‌متر دارند و اغلب روی گردن و گاهی در سینه، زیر بغل یا کشاله ران ایجاد می‌شوند.
• میکروکیستیک: در این نوع ناهنجاری لنفاوی، گروهی از کیست‌های پر از مایع و کوچک تشکیل و همراه با رشد کودک، بزرگ‌تر می‌شوند.
• ناهنجاری لنفاوی مرکب: ترکیبی از ناهنجاری‌های لنفاویِ میکروکیستیک و ماکروکیستیک است.

لنفانژیوم

«لنفانژیوم» (Lymphangioma) تورم و افزایش تراکم غدد لنفاوی به خصوص در نواحی سر، گردن و دهان است. این بیماری عموما در زمان تولد وجود دارد یا نهایتا تا ۲ سالگی آشکار می‌شود و مادرزادی اما غیر ارثی است. تجمع کیست‌های پر از مایع و انسداد گره لنفاوی عامل لنفاژیوم است.

فیلم آموزش ناهنجاری های مادرزادی و تشخیص پیش از تولد در جنین شناسی (رایگان) در فرادرس

کلیک کنید

لنفاژیوم از جمله اختلالات لنفاتیک خوش‌خیم محسوب می‌شود که سرطانی نیستند. علت دقیق این ناهنجاری هنوز مشخص نشده اما تصور بر این است که تکامل غیر طبیعی سیستم لنفاوی در ایجاد آن نقش دارد. لنفانژیوم می‌تواند عارضه برخی بیماری‌ها مانند موارد زیر باشد:

• «سندرم نونان» (Noonan Syndrome): یک بیماری ارثی که علامت اصلی آن ناهنجاری‌های قلبی و عروقی است. مبتلایان درجاتی از عقب‌ماندگی ذهنی، ناهنجاری‌های اسکلتی، اختلالات انعقادی خونی و عضلانی، کوتاه و پهن بودن گردن و پایین بودن گوش‌ها یا قفسه سینه قیف مانند را بروز می‌دهند. برخی از افراد مبتلا، همزمان از سندرم ترنر نیز رنج می‌برند.
• «سندرم ترنر» (Turner Syndrome): این بیماری ژنتیکی در زنان و در اثر از دست دادن یک کروموزوم X اتفاق می‌افتد. کوتاهی گردن، پایین بودن محل گوش‌ها و تورم دست و پا از علائم ظاهری این سندرم است.
• «سندرم داون» (Down Syndrome): سندرم داون یا نشانگان داون، ناهنجاری ژنتیکی ناشی از وجود یک کروموزم 21 اضافه است. این بیماری علائم ابتدایی مانند بزرگ بودن زبان، چشم‌های کشیده، اختلال در رشد و یادگیری دارد.

علائم لنفاژیوم

بر اساس محل غدد لنفاویِ مبتلا، نشانه‌های لنفانژیوم عبارتند از:

• درد
• عفونت
• مشکل در تنفس یا بلع
• برامدگی در ناحیه مبتلا
• مشکل در تکلم
• خون‌ریزی
• دو بینی (در صورت ابتلای غدد لنفاوی نزدیک چشم)
• خس‌خس کردن سینه
• درد قفسه سینه (در صورت تورم غدد لنفاوی سینه)

درمان تورم غدد لنفاوی

تورم گره لنفاوی ناشی از سرماخوردگی یا عفونت‌های خفیف، به درمان خاصی نیاز ندارد و استراحت و مصرف مایعات فراوان به تنهایی آن را درمان می‌کنند. اما در شرایط زیر باید حتما به پزشک مراجعه کرد:

• تورم غدد لنفاوی ۱ تا ۲ هفته ادامه پیدا کند.
• گره لنفاوی سفت یا در محل خود فیکس شده باشد.
• وجود علائم دیگری مانند تب، تعریق شبانه یا کاهش وزن بدون دلایل زمینه‌ای

درمان ادم لنفاوی

ادم لنفاوی درمان ندارد اما با روش‌های غیر تهاجمی مانند موارد زیر قابل کنترل است:

• تمرینات درمانی: ورزش‌هایی برای کمک به جریان مایع لنف
• مراقبت از پوست: تمیز و مرطوب نگاه داشتن پوست یا سایر مراقبت‌های تخصصی، ریسک عفونت پوستی مانند سلولیت را در بیماران کاهش می‌دهد.
• تخلیه غده لنفاوی: ماساژتراپی به جریان یافتن مایع لنف کمک می‌کند اما در صورت ابتلا به بیماری‌های زیر ممنوع است:
  • نارسایی قلبی مادرزادی
  • سابقه سکته یا لخته خون
  • عفونت
  • مشکلات کبدی
  • مشکلات کلیوی
  • بانداژ چند لایه
• بانداژ کردن عضلات اطراف گره‌ها و عروق لنفاوی با استفاده از جوراب فشاری، به جابه‌جایی مایع لنفاوی کمک می‌کند.

علت تورم غدد لنفاوی چیست؟

گره‌های لنفاوی به دلایل مختلف دچار التهاب و تورم می‌شوند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• افزایش تولید و ترشح مایع لنفاوی
• تجمع باکتری، ویروس یا سایر عوامل بیماری‌زا
• تجمع سلول‌های سیستم ایمنی در گره لنفاوی

مثلا هنگام سرماخوردگی یا آنفولانزا اغلب افراد متوجه تورم غدد لنفاوی زیر گلو و زیر فک می‌شوند.

ارتباط تورم غدد لنفاوی و ایدز

«HIV» ویروسی است که به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند. گره‌های لنفاوی بخشی از این سیستم را تشکیل می‌دهند به همین دلیل وقتی فردی به عفونت با HIV و ایدز مبتلا می‌شود، یکی از علائم ابتدایی ورم غده‌‌های لنفاوی است. البته تورم غدد لنفاوی به تنهایی علامت اختصاصی ایدز یا هیچ ‌نوع بیماری جدی دیگری محسوب نمی‌شود، مگر اینکه با سایر علائم ذکر شده همراه باشد. نشانه‌‌هایی که در کنار ورم گره‌های لنفاوی در افراد مبتلا به ایدز بروز می‌کنند عبارتند از:

• تب
• گلو درد
• درد عضلات و مفاصل
• سردرد شدید بدون داشتن سابقه
• تهوع، استفراغ، اسهال و کاهش اشتها
• تعریق شبانه که به دلیل تب ناشی از عفونت ایدز است.
• خستگی مفرط که به علت پاسخ التهابی شدید سیستم ایمنی ایجاد می‌شود.
• راش‌های پوستی که به دلایل دیگر همچون حساسیت غذایی یا آلرژی پوستی ایجاد نشده باشند.

لنفوپنی در کرونا

«لنفوپنی» (Lymphopenia) منجر به کاهش تعداد لنفوسیت‌ها در خون می‌شود. این عارضه یکی از نشانه‌های اصلی ابتلا به ویروس کرونا یا ویروس covid-19 است که در تست کرونا مد نظر قرار می‌گیرد. ویروس کووید-۱۹ با اتصال به لنفوسیت‌ها و تکثیر، مانع از عملکرد صحیح آن‌ها می‌شود. کاهش تعداد لنفوسیت‌ها در خون قدرت ایمنی بدن را کم می‌کند، بنابراین فرد مبتلا نسبت به انواع عفونت باکتریایی مانند پنومونی ریوی آسیب‌پذیر خواهد شد. کاهش میزان لنفوسیت‌ها به زیر ۱۱۰۰، یک نشانه مثبت برای ابتلا به کرونا محسوب می‌شود.