برنامه پیدا کردن ریشه های تابع با روش نابجایی — راهنمای کاربردی

۲۵۶۶ بازدید
آخرین به‌روزرسانی: ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲
زمان مطالعه: ۶ دقیقه
برنامه پیدا کردن ریشه های تابع با روش نابجایی — راهنمای کاربردی

در این مطلب، روش نوشتن برنامه پیدا کردن ریشه های تابع با روش نابجایی بیان و پیاده‌سازی آن در زبان‌های برنامه‌نویسی گوناگون شامل «سی‌پلاس‌پلاس» (++C)، «جاوا» (Java)، «پایتون» (Python)، «سی‌شارپ» (#C) و «پی‌اچ پی» (PHP) انجام شده است.

997696

برنامه پیدا کردن ریشه های تابع با روش نابجایی

تابعf(x) ‎ روی x و دو عدد a و b داده شده است؛ به طوری که، f(a)*f(b) < 0 وf(x) ‎ در [a, b] پیوسته است. در اینجا، f(x)‎ نشانگر یک معادله جبری یا غیر جبری است. هدف، پیدا کردن ریشه تابع در بازه [a, b] (یا پیدا کردن مقدار x به طوری که f(x)‎ برابر با ۰ باشد) است. مثال زیر در این راستا قابل توجه است.

ورودی: یک تابع از x، برای مثال x3 – x2 + 2 و دو مقدار a = -200 و b = 300 به طوری است که f(a)*f(b) < 0، یعنی f(a)‎ و f(b)‎ دارای علامت‌های مخالف یکدیگر هستند.

خروجی: مقدار ریشه برابر است با: 1.00‎- یا هر مقدار دیگر نزدیک به ریشه.

توصیه می‌شود که پیش از مطالعه این نوشتار، مطلب «برنامه پیدا کردن ریشه های تابع با روش دو بخشی — راهنمای کاربردی» مطالعه شود. در این مطلب، روش نابجایی (Method Of False Position | Regula Falsi) مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.

شباهت‌های روش نابجایی با روش دوبخشی

روش نابجایی، شباهت‌هایی با «روش دوبخشی» (Bisection Method) دارد که در ادامه مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

  • فرضیات مشابه: این روش نیز فرض می‌کند که تابع در بازه [a, b] پیوسته است و دو عدد a و b داده شده‌اند، به طوری که f(a) * f(b) < 0.
  • همیشه همگرا می‌شود: این روش نیز مانند روش دوبخشی، همیشه همگرا می‌شود؛ معمولا همگرایی در این روش، سریع‌تر از روش دوبخشی به  وقوع می‌پیوندد. اما گاهی نیز همگرایی خیلی کندتر از روش دو بخشی اتفاق می‌افتد.

تفاوت‌های روش نابجایی با روش دو بخشی

این دو روش در این رویکرد با یکدیگر متفاوت هستند که در روش نابجایی، وتری ترسیم می‌شود که دو نقطه a, f(a)]‎] و [b, f(b)‎] را به یکدیگر متصل می‌کند. سپس، نقطه‌ای در نظر گرفته می‌شود که وتر، با محور x برخورد می‌کند و این نقطه، c نامیده می‌شود.

گام‌های روش نابجایی

۱. معادله خطی که دو نقطه را به یکدیگر متصل می‌کند، نوشته می‌شود.

y – f(a) =  ( (f(b)-f(a))/(b-a) )*(x-a)

اکنون، باید نقطه‌ای پیدا شود که با x برخورد داشته باشد، بنابراین y = 0 قرار داده می‌شود.

x = a - (f(a)/(f(b)-f(a))) * (b-a)
x = (a*f(b) - b*f(a)) / (f(b)-f(a))

این، در واقع c است که در آن، c = x است.

۲. اگر f(c) == 0، پس c ریشه تابع است.

۳. در غیر این صورت، اگر f(c) != 0:

    ۱. اگر f(a)*f(c) < 0، پس ریشه بین a و c قرار دارد. بنابراین، تکرار برای a و c انجام می‌شود.

    ۲. در غیر این صورت، اگر f(b)*f(c) < 0، پس ریشه بین b و c قرار دارد. بنابراین، تکرار برای b و c انجام می‌شود.

     ۳. در غیر این صورت، تابع داده شده از یکی از فرضیات تبعیت نمی‌کند.

برنامه پیدا کردن ریشه های تابع با روش نابجایی -- راهنمای کاربردی

از آنجا که ممکن است ریشه، یک نقطه شناور باشد و در بدترین حالت به آرامی همگرا شود، تکرار به تعداد دفعات بسیار زیادی انجام می‌شود و همین موجب می‌شود تا پاسخ به ریشه نزدیک‌تر شود. در ادامه، پیاده‌سازی این روش در زبان‌های برنامه‌نویسی گوناگون انجام شده است.

برنامه پیدا کردن ریشه های تابع با روش نابجایی در ++C

1// C++ program for implementation of Bisection Method for 
2// solving equations 
3#include<bits/stdc++.h> 
4using namespace std; 
5#define MAX_ITER 1000000 
6  
7// An example function whose solution is determined using 
8// Bisection Method. The function is x^3 - x^2  + 2 
9double func(double x) 
10{ 
11    return x*x*x - x*x + 2; 
12} 
13  
14// Prints root of func(x) in interval [a, b] 
15void regulaFalsi(double a, double b) 
16{ 
17    if (func(a) * func(b) >= 0) 
18    { 
19        cout << "You have not assumed right a and b\n"; 
20        return; 
21    } 
22  
23    double c = a;  // Initialize result 
24  
25    for (int i=0; i < MAX_ITER; i++) 
26    { 
27        // Find the point that touches x axis 
28        c = (a*func(b) - b*func(a))/ (func(b) - func(a)); 
29  
30        // Check if the above found point is root 
31        if (func(c)==0) 
32            break; 
33  
34        // Decide the side to repeat the steps 
35        else if (func(c)*func(a) < 0) 
36            b = c; 
37        else
38            a = c; 
39    } 
40    cout << "The value of root is : " << c; 
41} 
42  
43// Driver program to test above function 
44int main() 
45{ 
46    // Initial values assumed 
47    double a =-200, b = 300; 
48    regulaFalsi(a, b); 
49    return 0; 
50}

برنامه پیدا کردن ریشه های تابع با روش نابجایی در جاوا

1// java program for implementation  
2// of Bisection Method for 
3// solving equations 
4import java.io.*; 
5  
6class GFG { 
7  
8    static int MAX_ITER = 1000000; 
9  
10    // An example function whose  
11    // solution is determined using 
12    // Bisection Method. The function 
13    // is x^3 - x^2 + 2 
14    static double func(double x) 
15    { 
16        return (x * x * x - x * x + 2); 
17    } 
18  
19    // Prints root of func(x)  
20    // in interval [a, b] 
21    static void regulaFalsi(double a, double b) 
22    { 
23        if (func(a) * func(b) >= 0)  
24        { 
25            System.out.println("You have not assumed right a and b"); 
26        } 
27        // Initialize result 
28        double c = a;  
29  
30        for (int i = 0; i < MAX_ITER; i++)  
31        { 
32            // Find the point that touches x axis 
33            c = (a * func(b) - b * func(a))  
34                 / (func(b) - func(a)); 
35  
36            // Check if the above found point is root 
37            if (func(c) == 0) 
38                break; 
39  
40            // Decide the side to repeat the steps 
41            else if (func(c) * func(a) < 0) 
42                b = c; 
43            else
44                a = c; 
45        } 
46        System.out.println("The value of root is : " + (int)c); 
47    } 
48  
49    // Driver program  
50    public static void main(String[] args) 
51    { 
52        // Initial values assumed 
53        double a = -200, b = 300; 
54        regulaFalsi(a, b); 
55    } 
56} 
57  
58// This article is contributed by vt_m

برنامه پیدا کردن ریشه های تابع با روش نابجایی در پایتون

1# Python3 implementation of Bisection 
2# Method for solving equations 
3  
4MAX_ITER = 1000000
5  
6# An example function whose solution 
7# is determined using Bisection Method.  
8# The function is x^3 - x^2 + 2 
9def func( x ): 
10    return (x * x * x - x * x + 2) 
11  
12# Prints root of func(x) in interval [a, b] 
13def regulaFalsi( a , b): 
14    if func(a) * func(b) >= 0: 
15        print("You have not assumed right a and b") 
16        return -1
17      
18    c = a # Initialize result 
19      
20    for i in range(MAX_ITER): 
21          
22        # Find the point that touches x axis 
23        c = (a * func(b) - b * func(a))/ (func(b) - func(a)) 
24          
25        # Check if the above found point is root 
26        if func(c) == 0: 
27            break
28          
29        # Decide the side to repeat the steps 
30        elif func(c) * func(a) < 0: 
31            b = c 
32        else: 
33            a = c 
34    print("The value of root is : " , '%.4f' %c) 
35  
36# Driver code to test above function 
37# Initial values assumed 
38a =-200
39b = 300
40regulaFalsi(a, b) 
41  
42# This code is contributed by "Sharad_Bhardwaj". 

برنامه پیدا کردن ریشه های تابع با روش نابجایی در #C

1// C# program for implementation  
2// of Bisection Method for 
3// solving equations 
4using System; 
5  
6class GFG { 
7  
8    static int MAX_ITER = 1000000; 
9  
10    // An example function whose  
11    // solution is determined using 
12    // Bisection Method. The function 
13    // is x^3 - x^2 + 2 
14    static double func(double x) 
15    { 
16        return (x * x * x - x * x + 2); 
17    } 
18  
19    // Prints root of func(x)  
20    // in interval [a, b] 
21    static void regulaFalsi(double a, double b) 
22    { 
23        if (func(a) * func(b) >= 0)  
24        { 
25            Console.WriteLine("You have not assumed right a and b"); 
26        } 
27        // Initialize result 
28        double c = a;  
29  
30        for (int i = 0; i < MAX_ITER; i++)  
31        { 
32            // Find the point that touches x axis 
33            c = (a * func(b) - b * func(a))  
34                / (func(b) - func(a)); 
35  
36            // Check if the above found point is root 
37            if (func(c) == 0) 
38                break; 
39  
40            // Decide the side to repeat the steps 
41            else if (func(c) * func(a) < 0) 
42                b = c; 
43            else
44                a = c; 
45        } 
46  
47        Console.WriteLine("The value of root is : " + (int)c); 
48    } 
49  
50    // Driver program  
51    public static void Main(String []args) 
52    { 
53        // Initial values assumed 
54        double a = -200, b = 300; 
55        regulaFalsi(a, b); 
56    } 
57} 
58  
59// This code is contributed by Sam007. 

خروجی قطعه کدهای بالا به صورت زیر است.

The value of root is : -1

این روش همیشه همگرا می‌شود و همگرایی در آن، معمولا سریع‌تر از روش دو بخشی اتفاق می‌افتد. اما در بدترین حالت ممکن است بسیار کند باشد.

اگر نوشته بالا برای شما مفید بوده است، آموزش‌های زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

^^

بر اساس رای ۶ نفر
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
اگر بازخوردی درباره این مطلب دارید یا پرسشی دارید که بدون پاسخ مانده است، آن را از طریق بخش نظرات مطرح کنید.
منابع:
GeeksforGeeks
نظر شما چیست؟

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *