فورک چیست؟ — انواع و تاثیر روی قیمت به زبان ساده

فورک یکی از اصطلاحات رایج ارز دیجیتال است که برای اشاره به به‌روزرسانی‌های انجام شده در بلاک چین استفاده می‌شود. فورک پیش از این‌که در فضای بلاک چین استفاده شود، برای پروژه‌های نرم‌افزاری منبع‌باز مورد استفاده قرار گرفته است و به معنی ایجاد یک برنامه جدید با تغییر کد منبع است. در این مقاله، سوال فورک چیست را به همراه دلایل انجام آن بررسی می‌‌کنیم. علاوه بر این، انواع فورک‌ در فضای بلاک چین و تاثیر آن‌ها بر روی قیمت ارز دیجیتال نیز در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

فورک چیست ؟

«فورک» (Fork) در علوم کامپیوتر به معنی دریافت کد منبع از یک نرم‌افزار منبع‌باز و تغییر کدهای آن به منظور توسعه یک نرم‌افزار کاملا جدید است. فورک، نتیجه به بن‌بست رسیدن یک پروژه نرم‌افزاری است به گونه‌ای که دیگر ادامه کار برای همه یا بخشی از اعضا غیرممکن است. معمولا فورک زمانی اتفاق می‌افتد که اعضای تیم توسعه قادر به حل تعارضات نباشند یا این‌که بر روی مراحل توسعه بعدی به اجماع نرسند.

فیلم آموزش مقدماتی بلاک چین Blockchain، عملکرد و کاربردهای آن در فرادرس

کلیک کنید

در فضای بلاک چین، مفهوم فورک بسیار شبیه به تعریف بالا است. بلاک چین‌ها توسط مجموعه‌ای از قوانین اداره می‌شوند و اجماع ماینرها با توجه به این قوانین صورت می‌گیرد. مجموعه این قوانین که به صورت پروتکل تعریف و شناخته می‌شوند، می‌توانند در پیشبرد برنامه‌های آتی تیم توسعه مشکل ایجاد کنند. در چنین شرایطی، اگر اعضای جامعه به ایده مشترک نرسند، بخشی از آن‌ها با تغییر پروتکل بلاک چین، یک زنجیره جدید برای بلاک چین اصلی ایجاد می‌کنند و بدین ترتیب، دو زنجیره متفاوت ایجاد می‌شود که هر کدام پروتکل خاص خود را دارند. البته فورک همواره باعث ایجاد دو ارز دیجیتال مجزا نمی‌شود. این موضوع را به طور مفصل در بخش انواع فورک چیست بررسی می‌کنیم.

بنابراین، فورک به به‌روزرسانی‌های انجام شده در شبکه بلاک چین گفته می‌شود که می‌‌تواند به منظور ارتقای بلاک چین، حل مشکلات موجود در پروتکل و هم چنین ایجاد یک پروژه جدید با پروتکل متفاوت مورد استفاده قرار بگیرد. فورک‌ها بر اساس این که با پروتکل اصلی سازگار هستند یا نه، به دو نوع «سافت فورک» (Soft Fork) و «هارد فورک» (Hard Fork) تقسیم می‌شوند که در بخش‌های بعدی به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

فورک بلاک چین چیست ؟

بلاک چین یکی از بهترین نمونه‌های تکنولوژی «دفتر کل توزیع شده» (Distributed Ledger Technology | DLT) است که به عنوان یک پایگاه داده برای ثبت و نگه‌داری داده‌ها عمل می‌کند. منظور از توزیع شده در این اصطلاح این است که تمامی کاربران شبکه نسخه‌ای از دفتر کل را در اختیار دارند و به‌روزرسانی دفتر کل به صورت یکجا، همزمان و توسط تمام اعضا انجام می‌شود. اعضا برای این که بتوانند بدون شناخت یکدیگر و بدون اعتماد به هم از بلاک چین استفاده کنند، طبق پروتکل تعریف شده فعالیت خود را انجام می‌دهند.

فیلم آموزش مقدماتی بلاک چین Blockchain، عملکرد و کاربردهای آن در فرادرس

کلیک کنید

پروتکل، چهارچوب فعالیت تمامی کاربران را تعیین می‌کند و اگر کسی برخلاف این پروتکل عمل کند، فعالیت او مورد قبول شبکه و اعضای آن قرار نمی‌گیرد. از جمله قوانین مهمی که در پروتکل بیت کوین تعریف شده است می‌توان به مواردی مثل ظرفیت حداکثری 1 مگابایت برای هر بلاک، زمان 10 دقیقه مورد نیاز برای ثبت بلاک و محدودیت سقف توکن‌های شبکه به 21 میلیون واحد اشاره کرد.

پروتکل تعریف شده تا زمانی که کاربران شبکه از آن حمایت می‌‌کنند پابرجا است اما این به معنی ازلی و ابدی بودن پروتکل نیست. گاهی اوقات در طی زمان مشخص می‌شود که پروتکل طراحی شده باگ امنیتی دارد. در برخی از شرایط برای تطبیق با نیازهای روز نیاز است که پروتکل‌های طراحی شده به روز شوند تا ویژگی‌های جدیدی به شبکه اضافه شوند.

گاهی اوقات نیز برخی از توسعه‌دهندگان و کاربران به دنبال استفاده از کد منبع بلاک چین برای ایجاد یک شبکه جدید با قابلیت‌های متفاوت هستند. در تمامی این موارد می‌توان با استفاده از فورک پروتکل شبکه را تغییر داد و مشکلات موجود را حل کرد. توجه داشته باشید که فورک در هر پروژه کریپتوکارنسی ممکن است رخ بدهد و این مساله مختص شبکه بیت کوین نیست.

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

تفاوت فورک در علوم نرم‌افزار با فناوری بلاک چین

اگرچه فورک در نرم‌افزارها و بلاک چین به معنی استفاده از کد منبع یک پروژه برای اعمال تغییرات در آن و ایجاد نسخه جدید است اما یک تفاوت اساسی میان فورک در بلاک چین و نرم‌افزار وجود دارد. در علوم نرم‌افزاری، هر نرم‌افزاری که با استفاده از کد منبع یک برنامه دیگر ایجاد شده باشد به عنوان فورک آن شناخته می‌شود. در بلاک چین، این اتفاق زمانی به عنوان فورک شناخته می‌شود که منجر به ایجاد دو زنجیره متفاوت در یک بلاک چین شود.

برای درک بهتر این موضوع بهتر است به نحوه ساخت «لایت کوین» و «بیت کوین کش» بپردازیم. برای ایجاد بلاک چین لایت کوین از منبع کد بیت کوین استفاده شده است. به این صورت که پس از دانلود کد منبع، تغییرات مورد نیاز تیم توسعه‌دهنده مثل تغییر اندازه بلاک‌ها و تعداد کل سکه‌‌ها بر روی کد اعمال شده است. سپس ماینرهای جدید خارج از کامیونیتی بیت کوین به عنوان نود وارد شبکه شده‌اند و نرم‌افزار آن را اجرا کرده‌اند تا شبکه لایت کوین رسما فعالیت خود را آغاز کند. بنابراین، ایجاد لایت کوین هیچ تغییری در زنجیره بیت کوین ایجاد نکرده است و به همین دلیل لایت کوین به عنوان فورک بیت کوین شناخته نمی‌شود.

حال اگر به نحوه ایجاد بیت کوین کش دقت کنیم، متوجه می‌شویم که بخشی از کامیونیتی شبکه بیت کوین به دنبال اعمال تغییراتی در پروتکل شبکه بودند که بیشتر اعضا با این تغییرات موافق نبودند. این اعضا تغییرات مد نظر خود را بر روی کد منبع بیت کوین اعمال کردند و در یکی از بلاک‌های بیت کوین بلاک جدیدی را با پروتکل جدید به شبکه اضافه کردند. با انجام این کار بلاک چین به دو زنجیره مجزا تبدیل شد که زنجیره اصلی به عنوان بیت کوین و زنجیره دوم به عنوان بیت کوین کش به راه خود ادامه داد.

بنابراین بیت کوین کش به عنوان فورک بیت کوین شناخته می‌شود و این دو ارز تاریخچه معاملاتی مشترکی دارند و بلاک‌های قبل از فورک برای هر دو بلاک چین یکسان است. توکن‌های ارز دیجیتال ایجاد شده بیت کوین کش به نسبت دارایی به مالکان بیت کوین اختصاص یافت و از این طریق بخش از کامیونیتی بیت کوین از آن جدا و به شبکه بیت کوین کش پیوست.

دلیل ایجاد فورک چیست ؟

تا اینجا فهمیدیم که فورک چیست و حتی می‌دانیم معنی فورک در بلاک چین چیست تا حدودی به برخی از دلایل مهم برای ایجاد فورک در رمز ارزها اشاره کردیم. نرم‌افزارهای استفاده شده در بلاک چین توسط تمامی اعضای شبکه اجرا می‌شود و هر گونه تغییر در نرم‌افزار تنها در صورتی قابل قبول خواهد بود که همه یا بخشی از کاربران راضی به استفاده از نرم‌افزار جدید شوند. بنابراین، برای ایجاد فورک در بلاک چین باید با استناد به دلایل قوی، بخش زیادی از کاربران را متقاعد به استفاده از نرم‌افزار جدید کرد. در ادامه، اصلی‌ترین دلایلی که برای فورک بلاک چین استفاده می‌شوند را بررسی می‌کنیم.

فیلم آموزش نقش بلاکچین در وب ۳ و فرصت‌ های شغلی آن در فرادرس

کلیک کنید

به‌روزرسانی شبکه و بهبود ویژگی‌های آن

یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد فورک به‌روزرسانی شبکه و بهبود کارایی آن است. بلاک چین‌ها نیز همانند تمام نرم‌افزارهای دیگر نیاز به اضافه کردن ویژگی‌های جدید و یا حذف برخی از محدودیت‌‌های قبلی دارند تا بتوانند قابلیت‌های خود را بهبود بدهند. گاهی اوقات این به‌روزرسانی‌ها برای مقابله با خطرات امنیتی صورت می‌گیرد اما در بیشتر مواقع دلیل اصلی این کار بهبود کارایی شبکه است.

بیشتر به‌روزرسانی‌ها به نفع شبکه است. به همین دلیل بیشتر نودهای شبکه با انجام این به‌روزرسانی‌ها موافق هستند. در چنین شرایطی کاربران نرم‌افزارهای خود را به روز می‌کنند و در یک بلاک خاص جهت بلاک چین را با استفاده از پروتکل جدید تغییر می‌‌دهند. در این حالت با توجه به عدم استفاده نودها از نرم‌افزار قدیمی، عملا بلاک چین جدید تشکیل نمی‌شود و فورک تنها منجر به تغییر پروتکل شبکه می‌شود. فورک «سگویت» (SegWit) که بر روی شبکه بیت کوین انجام شده از این نوع فورک بود که هدف نهایی آن انعطاف پذیری تراکنش‌‌ها در بلاک چین بود.

ایجاد بلاک چین جدید

دلیل دوم برای فورک ایجاد یک بلاک چین جدید است. معمولا هدف اصلی در این حالت ایجاد بلاک چین جدید نیست ولی اختلافات بین نودهای شبکه به قدری زیاد است که هیچ کدام از گروه‌ها حاضر به قبول ایده‌ه‌های گروه مقابل نیستند. در چنین حالتی شبکه با استفاده از نرم‌افزار جدید فورک می‌شود و کامیونیتی بلاک چین اصلی به دو گروه تقسیم می‌شود. این نوع از هاردفورک باعث ایجاد کوین‌های جدید می‌شود که به نسبت مساوی میان دارندگان توکن‌های شبکه اصلی تقسیم می‌شود. به همین دلیل این نوع فورک را به عنوان مدلی از ایردراپ نیز معرفی می‌کنند.

بیت کوین کش یکی از معروف‌ترین فورک‌های بیت کوین است که به دلیل مشکلات مقیاس‌پذیری شبکه بیت کوین ایجاد شد. برخی از ماینرهای بیت کوین برای افزایش مقیاس‌پذیری و سرعت شبکه بیت کوین، به دنبال افزایش حداکثر اندازه بلاک‌ها از 1 مگابایت به 8 مگابایت بودند که این ایده به دلیل مشکلات امنیتی از طرف سایر ماینرها رد می‌شد. این اختلاف نظر، منجر به ارائه پروتکل جدید و فورک بیت کوین کش از بیت کوین در سال 2017 شد.

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – تکمیلی در فرادرس

کلیک کنید

برگشت به گذشته بلاک چین

ساختار بلاک چین به گونه‌ای طراحی شده است که دستکاری اطلاعات در آن بسیار سخت است. برای انجام این کار نیاز است که بیش از 51 درصد ماینرهای شبکه بلاک مورد نظر خود و تمامی بلاک‌های تشکیل شده پس از آن را دوباره استخراج کنند تا تراکنش‌های جدید مورد تایید باشند. همین مساله باعث شده است که دستکاری اطلاعات بلاک چین‌های بزرگ عملا غیرممکن باشد اما اگر نیاز به تغییر اطلاعات در بلاک‌های قبلی به وجود بیاید چه کار باید کرد؟

از نظر منطق بلاک چین و بیت کوین انجام این کار به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود ولی از آن‌جایی که فضای بلاک چین فضای دموکراسی است می‌توان تمامی بلاک‌های تشکیل شده پس از یک بلاک خاص را از حافظه تمام ماینرها حذف کرد و کار استخراج را از آن بلاک خاص ادامه داد. با این کار کلیه تراکنش‌های انجام شده و تایید شده پس از فورک نامعتبر می‌شوند و به همین دلیل است که بسیاری از فعالان بازار این کار را درست نمی‌دانند.

نمونه عملی این نوع از هاردفورک در هک معروف دائو مربوط به بلاک چین اتریوم اتفاق افتاد. در سال 2016 وجود یک مشکل فنی در قرارداد هوشمند مربوط به دائو منجر به هک میلیون‌ها دلار از سرمایه کاربران شبکه اتریوم به خصوص تیم مدیریتی آن شد. این هک اعتماد به شبکه اتریوم را از بین برده بود و از طرفی بخش زیادی از دارایی تیم مدیریتی نیز در آن به سرقت رفته بود.

این اتفاق منجر به ارائه پیشنهاد فورک شبکه از بلاک قبل از هک شد که منجر به نارضایتی برخی از ماینرهای شبکه شد. حمایت ویتالیک بوترین - بنیان‌گذار اتریوم - از این به‌روزرسانی منجر به فورک شبکه شد. بلاک چین جدید که ویتالیک از آن حمایت می‌کرد نام اتریوم به خود گرفت و بلاک چین اصلی اتریوم نام خود را به اتریوم کلاسیک تغییر دهد.

ارتباط بین فورک و شاردینگ چیست ؟

«شاردینگ» (Sharding) یکی از روش‌های افزایش مقیاس‌پذیری درون‌زنجیره‌ای است. هدف از شاردینگ، افزایش تعداد زنجیرهای یک بلاک چین است تا امکان ثبت تراکنش‌ها به صورت موازی در هر یک از شاردها امکان پذیر باشد. در شاردینگ هر یک از زنجیره‌های جدید نودها و اعتبارسنج‌های مخصوص خود را دارند و تراکنش‌ها به صورت مستقل از دیگر شاردها تایید و ثبت می‌شوند اما در نهایت شاردها توسط یک بلاک چین مرکزی به یکدیگر متصل می‌شوند و اطلاعات نهایی تراکنش‌ها در آن ثبت می‌شود.

فیلم آموزش مقدماتی بلاک چین Blockchain، عملکرد و کاربردهای آن در فرادرس

کلیک کنید

با توجه به مطالب گفته شده، می‌توان هر کدام از زنجیرهای تشکیل شده در اثر شاردینگ را به صورت یک فورک از بلاک چین اصلی در نظر گرفت که با نودهای مستقل خود به دنبال تایید و ثبت تراکنش‌ها و فزایش مقیاس‌پذیری شبکه هستند. آن‌چه در اتریوم 2 برای افزایش مقیاس‌پذیری استفاده می‌شود استفاده از چنین ساختاری در کنار تغییر الگوریتم اجماع اثبات کار به اثبات سهام است.

نمونه‌ای از فناوری شاردینگ در حال حاضر با چهار شارد بر روی شبکه «هارمونی وان» پیاده شده است. نوع ناهمگون شاردینگ نیز در پروژه پولکادات برای ایجاد پاراچین‌ها پیاده می‌شود که شبکه را از فورک بی‌نیاز می‌‌کند. در اصل، فورک اولیه باعث ایجاد شاردهای ناهمگون می‌شود و دیگر نیاز یه فورک‌های بعدی نیست.

انواع فورک چیست ؟

فورک‌ها را می‌توان از جهت‌های مختلفی مورد بررسی قرارداد. در این بخش ما به دنبال بررسی انواع فورک از دیدگاه تاثیری که بر روی بلاک چین و کارکرد آن می‌گذارند، هستیم. اگر شاردینگ بلاک چین‌ها را که به عنوان روشی برای افزایش مقیاس‌پذیری استفاده می‌شود و به نوعی باعث تقسیم کردن فعالیت اجماع می‌شود را در نظر نگیریم، عموم فورک‌ها برای تغییر پروتکل شبکه بلاک چین انجام می‌شوند. به طور کلی مفهوم فورک در بلاک چین را می‌توان در دو دسته فورک تصادفی و فورک عمدی بررسی کرد. بسیاری از انواع فورک‌ها زیرمجموعه فورک عمدی به حساب می‌آیند که در ادامه و پس از تعریف فورک تصادفی به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

فیلم آموزش مقدماتی بلاک چین Blockchain، عملکرد و کاربردهای آن در فرادرس

کلیک کنید