گوگل پتنت چیست؟ + نحوه استفاده
اگر به فکر جستوجو میان پتنتهای ثبت شده در اقصی نقاط جهان افتادهاید و میخواهید برای این تحقق این هدف خود از سرویس گوگل پتنت استفاده کنید، از جای درستی سر در آوریدهاید. مقالهای که پیش روی شماست، یکی از کاملترین مقالات آموزش کار با گوگل پتنت در سطح وب به حساب میآید که نهتنها میگوید گوگل پتنت چیست و چه ویژگیهایی دارد، بلکه روش استفاده بهینه از آن را نیز به شما میآموزد. حتی اگر پیش از این هم از جستوجوگر پتنت گوگل استفاده کرده باشید نیز تردیدی نداریم که با خواندن این مقاله، نکاتی کاملا جدید را فرا خواهید گرفت. به مطالعه ادامه دهید.
گوگل پتنت چیست؟
سرویس Google Patents برای نخستین بار در ماه دسامبر سال ۲۰۰۶ میلادی شروع به کار کرد و از همان ابتدا قرار بود کتابخانهای جامع از پتنتهای ثبت شده در سراسر جهان باشد. بنابر آنچه خود گوگل میگوید، از همان تکنولوژی سرویس Google Books در این سرویس استفاده شده که به کاربر اجازه میدهد میان اسناد مختلف جستوجو کند، به بررسی جزییات ریز آنها بپردازد و متون را در قالب فایلهای PNG ذخیره سازد. از سال ۲۰۰۶ تاکنون، گوگل پتنت دائما بهروزرسانی شده تا شامل فهرستی بلند بالا از پتنتهای به ثبت رسیده باشد. ناگفته نماند که سابقه پتنتهای موجود در این سرویس به سال ۱۹۷۸ میلادی بازمیگردد.
بنابراین اگر بخواهیم به شکلی سادهتر بگوییم، Google Patents موتور جستوجویی است که پتنتها را دستهبندی کرده و سپس آنها را بسته به عبارات جستوجو شده، مقابل چشم کاربران قرار میدهد. مطابق آخرین شمارش، بیش از ۸۷ میلیون پتنت در این سرویس یافت میشود که توسط ۱۷ دفتر ثبت اختراع در سراسر جهان، تایید شدهاند. از جمله این دفاتر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دفتر پتنت و علامت تجاری ایالات متحده (USPTO)
- دفتر پتنت اروپا (EPO)
- وزارت ملی مالکیت فکری چین (CNIPA)
- دفتر پتنت ژاپن (JPO)
- دفتر مالکیت فکری کره (KIPO)
- سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)
- دفتر مالکیت فکری کانادا (CIPO)
از جمله اطلاعات بنیادینی که هنگام جستوجو در گوگل پتنت میتوان یافت نیز باید به موارد زیر اشاره داشت:
- وضعیت قانونی هر پتنت
- تاریخ انقضای هر پتنت
- شماره پتنت
- اطلاعات مالک (هم مالک اصلی و هم مالک کنونی)
- تاریخ اعطای پتنت
- موارد استناد شده در پتنت
- مقدمه پتنت (به معنای توضیحی کوتاه از آنچه پتنت «ادعا» میکند)
- توضیح کامل هر پتنت
- ادعاهای بهخصوص درج شده در هر پتنت
اهمیت یادگیری کار با گوگل پتنت چیست؟
این موضوع به صورت خاص زمانی اهمیت مییابد که کارآفرین یا مخترع باشید. شما و تیم شما ممکن است یک نوآوری بینظیر داشته باشید و پتانسیلی برای درآمدزایی گسترده در آن ببینید. در چنین وضعیتی ممکن است بخواهید به سراغ یک وکیل خبره بروید تا مشاوره لازم برای ثبت اختراع را در اختیارتان بگذارد. وکیل شما سپس پیشنهاد خواهد کرد که جستوجویی برای «پتنتپذیری» انجام داده و از سوی دیگر، هزینههای چنین کاری را نیز به شما اعلام خواهد کرد. اما شما که کارآفرین یا مخترع هستید، احتمالا ترجیح بدهید اندکی در هزینههای خود صرفهجویی کنید.
در چنین مواردی، با یادگیری نحوه جستوجوی پتنت به صورت رایگان، دو مزیت بزرگ به دست خواهید آورد: پیش از هرچیز اگر قادر به یافتن اسنادی مشابه اختراع خود باشید در هزینههایتان صرفهجویی کردهاید و از سوی دیگر، با انواع و اقسام ایدهها، محصولات و فرایندهای مشابه با نوآوری خود آشنا خواهید شد. بنابراین چه به دنبال کاهش هزینهها باشید و چه تصمیمگیری راجع به ثبت اختراع خود، با دانستن اینکه گوگل پتنت چیست و چطور میتوان به رایگان در آن جستوجو کرد، هیچ ضرری متحمل نخواهید شد.
دلیل استفاده کاربران از گوگل پتنت چیست؟
این پرسش، پاسخی بسیار واضح دارد: به این خاطر که گوگل پتنت به رایگان در دسترس قرار گرفته و به راحتی هم قابل استفاده است. البته که پلتفرم جستوجوی گوگل انبوهی مزیت دیگر هم به همراه میآورد و همهچیز به جستوجو میان پتنتها با عدم پرداخت حتی یک قران محدود نمیشود.
در دنیای امروزی چندین و چند پایگاه داده رایگان برای جستوجو میان پتنتهای ثبت شده در نقاط مختلف جهان داریم و از جمله آنها میتوان به دو سرویس Espacenet و Patentscope اشاره کرد.اما نتایج به نمایش درآمده در این پایگاههای داده آنقدرها که باید و شاید کاربرپسند نیست و کاربران باید به کلیک روی انبوهی گزینه مختلف و باز کردن انبوهی زبانه مختلف درون مرورگر مشغول شوند تا آنچه به دنبالش میگردند را بیابند. گوگل پتنت اما تمام اطلاعات مورد نیاز شما را به شکلی به مراتب شستهرفتهتر مقابل چشم قرار میدهد.
اما تکلیف پایگاههای داده پولی چیست؟ در چنین پایگاههایی - مانند Patbase و Orbit و Derwent - انبوهی از قابلیتهای مختلف را خواهید یافت و اساسا میتوان آنها را سرویسهایی ایدهآل به حساب آورد. اما باید توجه داشت که هزینههای خرید اشتراک (یا به اصطلاح لایسنس) چنین سرویسهایی تنها از پس کسبوکارهای بزرگ برمیآید و شما صرفا به عنوان یک مخترع احتمالا قادر به سرمایهگذاری روی آنها نباشید. علاوه بر این، خرید اشتراک این سرویسها برای ترتیب دادن تنها دو یا سه جستوجو، به هیچ وجه کاری عقلانی به حساب نمیآید. گذشته از رایگان بودن، گوگل پتنت چند مزیت دیگر هم نسبت به پایگاههای داده پولی دارد که آنها را در پایین آوردهایم:
- رابط کاربری شستهرفته: رابط کاربری گوگل پتنت واقعا تمیز و نوآورانه از آب درآمده و جای تعجب دارد که چنین سرویس با کیفیتی به صورت رایگان ارائه شده است.
- سرعت بالا: نتایج جستوجو به محض فشردن دکمه جستوجو به نمایش درمیآیند.
- امکان اشتراکگذاری سریع نتایج جستوجو
- اطلاعات مربوط به وقایع قانونی: پیامدهای ناشی از وقایع قانونی به شکلی سامانمند و سریع به نمایش درمیآیند
- ارائه اطلاعات کافی: نحوه نمایش پتنتها به گونهای است که به آسانی قادر به بررسی ابعاد مختلف آنها خواهید بود. ادعاهای مربوط به هر پتنت در سمت راست صفحه و توضیحات مربوط به آن در سمت چپ به نمایش درمیآیند.
روش جستوجو در گوگل پتنت چیست و چگونه است؟
جستوجو در سرویس گوگل پتنت، تفاوت زیادی با جستوجو در جستوجوگر معمولی گوگل ندارد. درست مانند این موتور جستوجو، کاربر شاهد کادری خواهد بود که میتواند جستارهای مورد نظر خود را در آن تایپ کند. در این نوار جستوجو هم میتوانید شماره پتنت را وارد کنید.
وارد کردن شماره اختصاص یافته به پتنتها هستید، هم حوزه و تکنولوژی مورد نظر خود و هم سوژههایی که میخواهید بررسی کنید پتنت شدهاند یا خیر.
جستوجوی ساده در گوگل پتنت
«جستوجوی ساده» یا «Simple Search» یکی از اصلیترین ویژگیهای گوگل پتنت به حساب میآید. هنگامی که وارد وبسایت رسمی گوگل پتنت (+) میشوید، رابط کاربری زیر مقابل چشمانتان قرار میگیرد:
آنچه در بالا میبینید، رابط کاربری «جستوجوی ساده» است. در این نوار جستوجو قادر به تایپ شماره نشر یک پتنت بهخصوص یا حتی ترتیب دادن جستوجویی عمومی راجع به یک تکنولوژی مشخص هستید. برای مثال فرض میکنیم که به بررسی پتنتی با شماره «US20150217229» تمایل داریم. این شماره نشر را درون نوار جستوجو وارد و روی نتیجه پیشنهادی، کلیک میکنیم.
به محض کلیک روی نتیجه مورد نظر، صفحهای به نمایش درمیآید که تمام جزییات مربوط به آن پتنت بهخصوص را نشان میدهد: از تاریخ ثبت پتنت و ادعاهای مربوط به آن گرفته تا وقایع قانونی رخ داده در تمام عمر نشر پتنت.
حالا فرض میکنیم که شماره پتنت مورد نظرمان را در اختیار نداریم و در عوض میخواهیم صرفا به بررسی پتنتهایی بپردازیم که در حوزهای مشخص از دنیای تکنولوژی ثبت شدهاند. به این منظور میتوانیم عبارت مربوط به تکنولوژی یا حوزه مورد نظرمان را درون نوار جستوجو نوشته و روی نتایجی که پیشنهاد داده میشوند، کلیک کنیم.
گوگل پتنت فهرستی بلند بالا از پتنتهایی به که جستار شما مربوط میشوند را به نمایش درمیآورد. برای مثال قصد داریم به بررسی پتنتهای ثبت شده در حوزه «استفاده مجدد (بازچرخانی) گاز خروجی در موتورهای بنزینی» (Exhaust Gas Recirculation in Petrol Engines) بپردازیم. بنابراین دقیقا همین کلمات را به انگلیسی در نوار جستوجو وارد میکنیم.
در این جستوجو، گوگل «بازچرخانی گاز خروجی» و «موتورهای بنزینی» را دو کلمه کلیدی مجزا از یکدیگر در نظر گرفته و نتایج زیر را به نمایش درمیآورد:
اکنون میتوانیم میان نتایج جستوجو گشتوگذار کرده و موارد جالب را مورد بررسی قرار دهیم.
روش استفاده از عملگرهای بولی در گوگل پتنت چیست؟
عملگرهای بولی از مهمترین ابزارهای شما به هنگام جستوجوی پتنتها به حساب میآیند. با استفاده از این عملگرها، هم میتوانید جستوجوهایی بهتر داشته باشید و هم جستوجوهایی که هیچ نتیجهای به همراه نمیآورند. به این عملگرها میتوانید به چشم چسبی نگاه کنید که کلمات کلیدی مختلف را در جستار شما کنار یکدیگر نگه میدارند.
برخی از مهمترین مواردی که به هنگام جستوجو برای پتنتها استفاده میشوند را در ادامه آوردهایم:
- AND : عملگر AND برای جستوجوی مجموعهای از کلمات مختلف استفاده میشود، آن هم در حالتی که میخواهید تکتک کلماتی که وارد کردهاید، در نتایج جستوجو هم حاضر باشند.
- OR : از عملگر OR برای جستوجوی مجموعهای از کلمات مختلف استفاده میشود، در حالتی که انتظار دارید که حداقل یکی از آن کلمات در نتایج جستوجو ظاهر شود.
- * : عملگر نماد * زمانی به کار میآید که میخواهید کلماتی با حروف ابتدایی مشخص را جستوجو کنید. برای مثال اگر عبارت abut* را بنویسید، تمام کلماتی که با عبارت abut شروع میشوند را در نتایج جستوجو خواهید یافت: مانند Abutment و Abutting و Abutted.
- + : علامت مثبت (+) به شما در جستوجوی ایستواژهها یا کلمات توقف یاری میرساند.
- - : علامت خط تیره (-)، کلمهای بهخصوص را از جمله حذف کرده و صرفا به جستوجوی کلمات باقیمانده میپردازد. برای مثال اگر جستار خود را به شکل ((engine)-diesel) بنویسیم، نتایج جستار حاوی پتنتهایی خواهد بود که موضوع «موتور» یا «Engine» را در برمیگیرند، اما خبری از اشاره به «بنزین» یا «Diesel» در آنها نیست.
جستوجوی پیشرفته در گوگل پتنت
در سرویس گوگل پتنت، نوعی دیگر از جستوجو را خواهید یافت که «جستوجوی پیشرفته» (Advanced Search) نام دارد و برای دسترسی به آن باید به سراغ لینکی جداگانه (+) در رابط کاربری گوگل پتنت بروید.
همانطور که میتوان در تصویر بالا دید، کادرهای جستوجوی بسیار زیادی در اختیار کاربر قرار گرفته تا به کمک آنها قادر به یافتن پتنت مورد نظر خود باشد. هرکدام از این کادرها، کارکرد متفاوتی دارند که در ادامه به آنها میپردازیم:
- عبارات جستوجو (Search Terms): تمام کلمات کلیدی را باید در این کادر وارد کرد.
- قبل از اولویت/ تاریخ ثبت/ انتشار (Before Priority/Filling/Publication): این کادر به کاربر اجازه میدهد که تاریخ اولویتبندی، تاریخ ثبت پتنت و تاریخ انتشار پتنت را وارد کرد. بدین ترتیب قادر به جستوجو برای پتنتهایی خواهید بود که پیش از تاریخی مشخص اولویتبندی، ثبت یا منتشر شدهاند.
- مباشر (Assignee): این گزینه به کاربر اجازه میدهد به دنبال پتنتهایی بگردد که توسط شخص یا شرکتی بهخصوص ثبت شدهاند. اساسا بدین ترتیب قادر به پایش سابقه فعالیتهای آن شخص یا شرکت خواهید بود.
- بعد از اولویت/ تاریخ ثبت/ انتشار (After Priority/Filling/Publication): به کاربر اجازه میدهد به دنبال پتنتهایی بعد از تاریخی مشخص بگردد.
- مخترع (Inventor): به کاربر اجازه میدهد به جستوجو برای پتنتهایی که توسط مخترعی بهخصوص ثبت شدهاند مشغول شود. اساسا کاربر قادر به پایش سابقه فعالیتهای آن مخترع خواهد بود.
- دفتر ثبت پتنت (Patent Office): این کادر به شما اجازه میدهد که به بررسی پتنتها در حوزههای استحفاظی مختلف بپردازد. گوگل پتنت از اسناد پتنت ثبت شده در ۲۳ حوزه استحفاظی مختلف پشتیبانی میکند که از جمله آن ها میتوان به ایالات متحده، اروپا، ژاپن، چین، کره جنوبی، روسیه، آلمان، بریتانیا، کانادا، فرانسه، اسپانیا، بلژیک، دانمارک، فنلاند و تایوان اشاره کرد.
- زبانها (Languages): به کاربر اجازه میدهد که به ۱۴ زبان مختلف به جستوجو برای اسناد بپردازد.
- وضعیت ثبت (Filling Status): میتوانید پتنتها را بسته به وضعیت ثبت آنها بررسی کنید.
- نوع پتنت (Patent Type): با استفاده از این گزینه میتوانید یا به سراغ پتنتهای «کاربردی» (Utility) بروید یا پتنتهای «طراحی» (Design).
- استناد به پتنت (Citing Patent): به کاربر اجازه میدهد به دنبال اسناد پتنتی بگردد که به آنها در سندی دیگر استناد شده است.
در تصویر پایین متغیرهای وارد شده در کادرهای جستوجوی پیشرفته را میبینید تا متوجه شوید که چگونه با تنظیم برخی پارامترها، شمار نتایج به دست آمده برای هر جستار بهخصوص دچار تغییر میشوند. مثال زیر را در نظر داشته باشید.
بدون اینکه هیچگونه محدودیتی تعیین کرده باشیم و تنها با استفاده از کلمات کلیدی به عنوان پارامترهای جستوجو، شمار نتایج به دست آمده در جستوجوی بالا، بیش از ۱۵ هزار مورد است. حالا بیایید ببینیم که با اعمال محدودیت در زمینه حوزه استحفاظی، چه تغییری در این جستوجو پدید میآید.
همانطور که میبینید، با افزودن محدودیتهایی معنادار، میتوان به بهینهسازی مدتزمان لازم برای یافتن اسناد مرتبط مشغول شد. بالاتر توضیح دادیم که هرکدام از پارامترهای جستوجو، چه تاثیری بر جستوجو شما میگذارند. یک کاربر حرفهای همواره به استفاده از این پارامترها مشغول میشود تا هم فرایند کار خود را بهینه کند و هم تنها مرتبطترین نتایج را بیابد.
چند نکته برای جستجوی بهینهتر در گوگل پتنت
اکنون که به این بخش از مقاله رسیدهاید، هم به خوبی میدانید گوگل پتنت چیست و هم چطور باید به شکلی بهینه و موثر به جستوجو در آن مشغول شد. اما طبیعی است که همهچیز به همین موارد ختم نشده و مثل سایر ابزارهای گوگل، جزییات زیادی وجود دارد که با توجه به آنها، تجربه کاربری جذابتری به دست خواهید آورد. در بخش پایانی مقاله گوگل پتنت چیست، برخی از قابلیتهای جذابی که کاربران از آنها لذت میبرند را بررسی میکنیم.
موارد برجسته (The Highlights)
گاهی از اوقات همینطور که مشغول به جستوجو هستید، ممکن است به دنبال کلمات کلیدی به خصوصی در توضیحات ارائه شده برای پتنتها بگردید. در چنین حالتی چه میکنید؟ احتمالا شما هم مثل ما به سراغ قابلیت Ctrl + F در مرورگر بروید تا قادر به جستوجوی آن کلمات باشید. اما هنگام استفاده از گوگل پتنت نیازی به چنین کاری نیست.
تمام کاری که لازم است انجام دهید این است که بعد از یافتن کلمه مورد نظرتان، صرفا با ماوس در نزدیکی آن کلمه کلیک کرده و سپس نشانگر را سراسر کلمه بکشید. به همین سادگی گوگل پتنت تمام توضیحات نامربوط را پنهان کرده و در عوض بخشهای مختلفی از سند که حاوی همان کلمه هستند را به نمایش درمیآورد. با مشاهده تصویر پایین متوجه منظورمان خواهید شد.
در این پتنت که به صورت مثال در تصویر مشاهده میکنید، قصد داریم عبارت «Vibration Sensor» را پیدا کنیم. بنابراین بعد از دنبال کردن گامهای بالا، چنین چیزی بهدست میآید.
استناد به پتنت (Cited by)
این قابلیت جذاب، به شکلی سریع و آسان لینکهایی منتهی به تمام اسنادی را در اختیارتان میگذارد که در مرحله بررسی به آنها استناد شده است و از سوی دیگر میتوانید ببینید که در سند مورد نظرتان، چند پتنت مورد بررسی قرار گرفتهاند. چنین قابلیتی به این شکل عمل میکند که کاربران را جای بازرس دفاتر ثبت اختراع میگذارد و از سوی دیگر در یافتن موارد مرتبط و قدیمیتر نیز کمک میرساند.
اسناد مشابه (Similar Documents)
اگر از کاربران حرفهای گوگل پتنت بپرسید، به شما خواهند گفت که این قابلیت بارها از دردسرهایی بزرگ نجاتشان داده است. این قابلیت را درست زیر بخش «Cited By» پیدا میکنید و همانطور که از نامش پیداست، در یافتن پتنتها و اسناد مشابه به شما کمک میکند.
محدودیتهای جستوجو در گوگل پتنت چیست؟
قابلیتهای نسبتا زیادی را درون پایگاههای داده پولی پیدا میکنید که خبری از آنها درون گوگل پتنت نیست. از جمله این قابلیتها میتوان به «هایلایت چندگانه» (یا برجسته کردن بیش از یک کلمه در هر زمان) اشاره داشت. یک مشکل دیگر این است که گوگل مسئولیت برخی از اطلاعات ارائه شده در وبسایت خود را برعهده نمیگیرد که البته قابل درک است. با این حال در جستوجوهای ضروری، کاربر باید وبسایتهای متعلق به مناطق استحفاظی مختلف شود تا جزییاتی مانند تاریخ اولویتبندی، تاریخ ثبت پتنت و همینطور آخرین بهروزرسانیها برای هر پتنت بهخصوص را بررسی کند.
بهروزرسانیهای مداوم پتنتها هم مشکل دیگری است که گاهی با آن روبهرو خواهید شد. برخی از اوقات یک پتنت در وبسایت رسمی منطقه استحفاظی بهخصوصی به نمایش درمیآید، اما نمیتوان همان پتنت را در وبسایت گوگل پیدا کرد. این در حالیست که همین اطلاعات را به آسانی در پایگاههای داده پولی پیدا خواهید کرد.
جمعبندی و پاسخ به چند پرسش متداول
اکنون که به خوبی میدانیم گوگل پتنت چیست و چطور به جستوجوهای شما کمک میکند. به عنوان جمعبندی باید گفت که Google Patents ابزاری قدرتمند برای آنهایی است که میخواهند جستوجویی ساده میان پتنتهای ثبت شده در سراسر جهان داشته باشند. البته که این سرویس محدودیتهای خودش را نیز دارد، اما چنین پایگاهدادهای، متنباز است و اگر جستوجوهایی واقعا حیاتی نداشته باشید، قادر به چشمپوشی از آنها خواهید بود.
هنگامی از گوگل پتنت استفاده میکنید، به احتمال فراوان آنچه به دنبالش میگردید را پیدا خواهید کرد. با این حال، تا جایی مشخص میتوان از پلتفرم گوگل بهره گرفت. یکی از مهمترین کارها نیز تحلیل صحیح اسناد هر پتنت است که باید به حرفهایها واگذار شود. با توجه به تمام این موارد، اصلیترین مزیتی که گوگل پتنت به همراه میآورد، کاهش هزینههای استخدام وکیل است. ناگفته نماند که وقتی بعد از جستوجو به نتیجه دلخواه خود نمیرسد، معمولا دو معنا بیشتر ندارد:
- یا چیزی اختراع کردهاید که قرار است بازار را به آتش بکشد
- یا در جستوجوی خود دقت کافی را به خرج ندادهاید
در هر صورت نیز پیشنهاد میکنیم از کمک حرفهایها و متخصصان بهرهمند شوید.
چقدر طول میکشد تا پایگاه داده گوگل پتنت بهروزرسانی شود؟
به نظر میرسد که گوگل هر چند ماه یکبار پایگاه داده پتنتهای خود را بهروزرسانی میکند و بنابراین گاهی یک یا دو ماه طول میکشد تا شاهد پتنتی اخیرا ثبت شده باشیم. بنابراین پیشنهاد میشود که علاوه بر سرویس گوگل پتنت، از وبسایت رسمی ثبت اختراعات در کشورهای مختلف جهان نیز بازدید کنید.
بزرگترین محدودیت موتور جستوجوی گوگل پتنت چیست؟
اگر قرار باشد به تنها یک مشکل بزرگ در سرویس گوگل پتنت اشاره کنیم، بهروزرسانی دیر به دیر اطلاعات است. در واقع بسیاری از پتنتهایی که طی چند ماه اخیر ثبت شدهاند را در پایگاه داده گوگل پتنت پیدا نخواهید کرد. علاوه بر این، خبری از قابلیت «هایلایت چندگانه» برای برجسته کردن کلمات کلیدی مختلف در جستوجوها نیست.