فرادرسضمایر پرسشی در عربی – به زبان ساده + توضیح و مثال
ضمایر پرسشی در عربی، بعد از ندا و منادا و فعل نهی عربی، یکی دیگر از ویژگی‌های مختص به این زبان است که آن را از سایر زبان‌ها متمایز می‌کند. با استفاده از این ضمایر میتوانیم جملات پرسشی متفاوتی بسازیم و به این ترتیب جست‌وجو درباره اطلاعات نداشته‌مان را دقیق‌تر مطرح کنیم. در این نوشته از مجله فرادرس قصد داریم ضمایر پرسشی عربی را در قالب دو مجموعه «اسم استفهام» و «حرف استفهام» بررسی کنیم و با مثال نشان دهیم که این کلمه را باید با کدام نقش در جمله جایگزین کنیم. در انتهای متن نیز تمرین‌هایی قرار دارد که روش خوبی برای سنجیدن میزان درک‌مان از این مبحث است.
ضمایر پرسشی عربی یا ادات استفهام
در زبان عربی، ضمایر پرسشی با عنوان «ادات استفهام» شناخته می‌شود. «استفهام» در لغت به معنای «طلب فهمیدن» است و می‌توان کلمه «استعلام» را به عنوان هم‌معنی آن در نظر گرفت.
اما در توضیح ساده میتوانیم بگوییم که منظور از استفهام، پرسیدن درباره اطلاعاتی است که نسبت به آن جهل داریم یا جاهل و نادان هستیم و به وسیله پرسیدن می‌خواهیم به آن اطلاعات برسیم. از سوی دیگر ممکن است نسبت به دانش یا اطلاعاتی که داریم، چندان اطمینان خاطر نداشته باشیم. در نتیجه، با استفاده از ادات استفهام میتوانیم به درستی یا نادرستی این اطلاعات پی ببریم.
به طور کلی از ادات استفهام به دو شکل در زبان عربی استفاده می‌شود. شکل اول، درباره ضمایر پرسشی است که سوال‌کننده در آن «طلب اطلاعات» می‌کند. چنین جملاتی را در زبان عربی میتوانیم با «اسم استفهام» بسازیم. کلماتی مثل «أین، من، ما، لماذا و...» از جمله اسامی استفهام هستند.
در مقابل آن «حرف استفهام» قرار دارد که با استفاده از آن میتوانیم به درستی یا نادرستی درباره اطلاعات چیزی پی ببریم. به این ترتیب پاسخ به پرسشی که حرف استفهام دارد نه یک کلمه، بلکه پاسخی همراه با «بله یا خیر» است که می‌تواند آن اطلاعات را تایید یا تصحیح کند.
بر همین اساس، ابتدا به عناصر و اسلوب استفهام در زبان عربی می‌پردازیم. سپس به سراغ «اسم استفهام در عربی» و معنی و مثال‌های مربوط به آن می‌رویم. پس از آن نوبت به «حرف استفهام در عربی» می‌رسد. با دقت در مثال‌ها میتوانیم بفهمیم که شیوه صحیح سوال پرسیدن با استفاده از این کلمات و نحوه پاسخ دادن به آنها به چه صورت است.
عناصر جمله با ضمایر پرسشی در عربی
جمله‌ای که قرار است در آن از ضمیر پرسشی عربی یا ادات استفهام استفاده کنیم، عبارات استفهامیه هستند. این عبارات اسلوبی دارند که هنگام استفاده باید به آنها دقت و تمامی نکات مربوط به آنها را رعایت کنیم. هر عبارت استفهامیه در زبان عربی از سه جزء تشکیل شده که عبارتند از:
- ادات استفهام: این ادات از اسم و حرف استفهام تشکیل شده‌اند و باید بدانیم از هر کدام در چه جایگاهی باید استفاده کنیم.
- المستفهم عنه: یعنی همان بخشی از جمله که درباره آن اطلاعاتی را طلب می‌کنیم.
- جواب: پاسخی است که به جای ادات استفهام در جمله قرار می‌دهیم و به آن سوال اصطلاحا «جواب» می‌دهیم.
انواع اسلوب استفهام در عربی
در تقسیم‌بندی دوگانه ضمایر پرسشی در زبان عربی با دو نوع جمله پرسشی مواجه می‌شویم که عبارتند از:
استفهام حقیقی
در این جملات پرسشی، سوال‌کننده به دنبال یافتن جوابی است که چیزی در مورد آن نمی‌داند و نسبت به آن جاهل است. تمامی جملاتی که با «اسم استفهام» ساخته میشوند، همگی در این دسته قرار می‌گیرند.
استفهام مجازی
جملات پرسشی غیر حقیقی آنهایی هستند که در آن سوال‌کننده به دنبال جواب نیست، بلکه از به کار بردن کلمه پرسشی در جمله قصد و هدف دیگری دارد. در ادامه عناوین جملات استفهام مجازی و مثال‌های مربوط به آنها را می‌خوانید.
استفهام التنبیه
یکی از نمونه‌های آن «استفهام التنبیه» است. به این ترتیب که با استفاده از جمله پرسشی نمی‌خواهیم جوابی به دست بیاوریم، بلکه هدف‌مان توبیخ و خجالت‌زده کردن مخاطب‌مان است. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
أینَ تَذهَب مِن فِعلِکْ؟
از دست کارهایت به کجا می‌روی (به کجا پناه خواهی برد؟)
(در این مثال هدف گوینده این نیست که بفهمد مخاطبش به کجا پناه می‌برد، بلکه قصد اصلی او گوشزد کردن عاقبت انجام برخی از کارها است.)
استفهام التعجبي
در برخی موقعیت‌ها میتوانیم با استفاده از جملات پرسشی، میزان تعجب‌مان را نسبت به موضوع یا فردی نشان بدهیم. در جمله زیر می‌توانید نمونه‌ای از این استفهام مجازی را مشاهده کنید.
ظلمتَ وكأنّك نسيتَ أنّ الله بالمرصاد؟
به شما ظلم شد و انگار فراموش کردید که خدا ناظر و حاضر است؟
استفهام الإنکاري
با برخی از جملات استفهامی در زبان عربی میتوانیم اتفاق افتادن برخی از کارها و امور را انکار کنیم و به عبارتی انجام دادن آن را رد کنیم. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
أَغَيرَ اللهِ اَتَّخِذُ ولياً؟
آیا غیر خدا را به یاری و دوستی برگزینم؟
استفهام للنَفیْ
با استفاده از برخی از جملات پرسشی میتوانیم نادرستی چیزی را نشان دهیم، بدون آن که به طور مستقیم به اشتباه بودن آن کار اشاره کنیم. به نمونه‌ای از این جمله استفهامی که در ادامه آمده توجه کنید.
هل جزاءُ المعروفِ إلا معروفْ؟
آیا پاداش کار نیک غیر از نیکی است؟
استفهام التحکُّمي
در این نوع از جمله پرسشی میتوانیم بر یک دستور به طور غیر مستقیم اشاره و تاکید کنیم. آنچه که در حقیقت از این جمله استفهامی برداشت می‌شود، «تحکم» است. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
أَصَلاتِكَ تَأمُرُكَ أن نَتركَ ما يَعبُدُ آباؤُنا؟
آیا این نماز تو، تو را مأمور می‌کند که ما دست از پرستش خدایان پدرانمان برداریم؟
اسم استفهام در عربی
هر یک از اسامی استفهام در زبان عربی برای رسیدن به جواب مشخصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه انواع اسم استفهام، معنی و کاربرد آنها را همراه با مثال می‌خوانید.
متی
از جمله اسمهای استفهامی است که برای پرسیدن درباره زمان وقوع کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. معادل فارسی آن کلمه پرسشی «کِی یا چه وقت» است. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
- مَتی یَصِلَ أبي؟
- یَصِل أبوکَ الساعة الرابِعة عصراً.
پدرم کی می‌رسد؟
پدرت ساعت ۴ عصر می‌رسد.
(اگر به جمله‌ای که در پاسخ سوال آمده دقت کنید متوجه می‌شوید که عبارت «الساعة الرابِعة عصراً.» پاسخی است که در پاسخ به اسم استفهام «متی» در جمله کار رفته و به عبارتی، جایگزین آن شده‌است.)
- متى تَعودُ مِنَ المَدرِسةِ؟
- أعودُ في الظهر.
کی یا چه وقت از مدرسه باز می‌گردی؟
هنگام ظهر بر می‌گردم.
أینَ
با استفاده از این اسم استفهام میتوانیم درباره مکان وقوع کاری یا اتفاقی اطلاعات کسب کنیم. معادل فارسی این ضمیر پرسشی عربی در فارسی «کجا» است. برای درک بهتر به مثال مربوط به آن توجه کنید.
- أینَ یَعیشُ فارِسْ؟
- هو یَعیشُ في العِراق.
فارس کجا زندگی می‌کند؟
او در عراق زندگی می‌کند.
- أینَ سوفَ تذهبُ غداً؟
- سوف أذهَبُ إلی الجامعة في الصباح.
فردا به کجا خواهی رفت.
صبح زود به دانشگاه خواهم رفت.
ما
سوال کردن از اشیاء و اجسام، یا به عبارتی دیگر، پرسش درباره «غیر عاقل در عربی» با استفاده از اسم استفهام «ما» انجام می‌شود. معادل فارسی این کلمه «چه یا چه چیز» است. در مثال‌های زیر می‌توانید نحوه به کار رفتن آن در جمله را مشاهده کنید.
- ما الذي وَقعَ من فوقِ الرفِ؟
- الصحنُ وقع من فوق الرفِ.
چه چیزی روی طبقه قرار گرفته است؟
ظرف غذا روی طبقه قرار گرفته است.
- أینَ جَعلتُما الکُتُب؟
- جَعَلنا الکُتب في المَحفظةِ.
کتاب‌ها را کجا گذاشتید؟
کتاب‌ها را درون کیف گذاشتیم.
ماذا
یکی دیگر از ضمایر پرسشی در عربی که برای سوال کردن درباره غیر عاقل استفاده می‌شود، اسم استفهام «ماذا» است. در فارسی از معادل «چه یا چه چیز» به جای آن استفاده می‌کنیم. برای درک بهتر چگونگی به کار بردن آن می‌توانید به مثال‌های زیر دقت کنید.
- ماذا إشتَریتِ من السوقِ المرکزي؟
- إشتریتُ السِروالَ و المِعطفَ.
از بازار مرکزی چه چیزی خریدی؟
شلوار و پالتو خریدم.
- ماذا قصدُکم من کتابةِ هذه الرسالةِ؟
- قصدُنا کَسبُ الإجازةِ لِرجوعِ إلی بَلدِنا.
هدف شما از نوشتن این نامه چیست؟
هدف ما گرفتن اجازه برای برگشتن به کشورمان است.
کیف
از این اسم استفهام عربی برای پرسش درباره کیفیت و چگونگی انجام گرفتن کار استفاده می‌شود. معادل آن در فارسی «چطور یا چگونه» است. برای درک بهتر به مثال‌های مربوط به یکی از ضمایر پرسشی در عربی که در ادامه آمده توجه کنید.
- کیفَ حالُک؟
- بخیر و الحمدللّه.
حالت چطور است؟
شکر خدا خوبم.
- کیفَ تَطبُخینَ هذا الغداء؟
- أطبُخُ هذا الغداء مع الدجاج و الطماطم.
چگونه این غذا را می‌پزی؟
این غذا را با مرغ و گوجه‌فرنگی می‌پزم.
کم
وقتی بخواهیم درباره تعداد و کمیت چیزی در جمله سوال کنیم باید به سراغ اسم استفهام «کم» برویم. منظور از به کار بردن این کلمه همان «چند و چند عدد» در زبان فارسی است. در مثال‌های زیر می‌توانید نحوه به کار بردن آن در جملات عربی را مشاهده کنید.
- کم عَدَدْ الکُتُب الذي یَقتَنیها أشرفْ؟
- یَقتَنی أشرفٌ خمسةْ کتُبْ.
اشرف چند کتاب دارد؟
اشرف صاحب پنج کتاب است.
- کم لَوحةٍ رَسَمتِ؟
- رَسمتُ کثیراً من الألواح.
چند تابلو کشیده‌ای؟
تابلوهای زیادی کشیده‌ام.
مَن
من، اسم استفهامی است که برای پرسش درباره انجام‌دهنده کار مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر از کلمه من برای سوال درباره عاقل استفاده می‌شود. معادل فارسی آن «کی یا چه کسی؟» است. برای فهم بهتر به مثال‌های مربوط به یکی از این ضمایر پرسشی در زبان عربی توجه کنید.
- مَن رَکِبَ السیارةْ؟
- أمي رکِبَتْ السیارة.
چه کسی سوار ماشین شد؟
مادرم سوار ماشین شد.
- من كَسَرَ الزجاجَ؟
- کَسَرَ صدیقي الزُجاجَ.
چه کسی شیشه را شکست؟
دوستم شیشه را شکست.
لماذا
وقتی بخواهیم درباره علت یا علل وقوع یا انجام کاری سوال بپرسیم، باید از کلمه «لماذا» در ابتدای جمله‌مان استفاده کنیم. معادل فارسی آن «چرا و به چه علت» است. در مثال‌های زیر می‌توانید نحوه به کار بردن آن در جملات عربی را ببینید.
- لماذا أحمدْ حَزينٌ؟
- لأنَّ أمُّهُ مريضةٌ.
احمد چرا ناراحت است؟
چون مادرش مریض است.
- لماذا سافرتَ؟
- سافرتُ لِرُؤيَةِ جَدَّّتي.
چرا سفر کردی؟
برای دیدار با مادربزرگم سفر کردم.
أیُّ
وقتی بخواهیم از میان دو یا چند شیء و دو یا چند فرد، مشخص کنیم که کدام یک از آنها مدنظر است، باید از کلمه «أیُّ» استفاده کنیم. دلیل اصلی به کار بردن این اسم استفهام در زبان عربی «محدود و مشخص کردن» است. معادل فارسی آن «کدام و کدام یک» است. برای درک بهتر نحوه به کار بردن آنها در جمله می‌توانید به مثال‌های زیر توجه کنید.
- أيَّ لَوحةٍ رَسَمتَ هي الأَحَبُّ إليك؟
- أنا أفُضِّلُ اللوحةَ ألتي رسَمتُ عن منظرٍ من الغروب في بلد المغرب.
کدام یک از نقاشی‌هایی که کشیدی مورد علاقه‌ات است؟
آن تابلویی را که درباره منظره غروب آفتاب در مراکش کشیدم بیشتر از همه دوست دارم.
- أيُّ نوعٍ من الفاكهة تُحِبُّ؟
- أنا أُحبَُ کُلَّ الفواکِهِ.
چه نوعی از میوه را دوست داری؟
من همه میوه‌ها را دوست دارم.
حرف استفهام در عربی
پیش از این نوعی از ضمایر پرسشی در عربی را بررسی کردیم که نوع آنها «اسم عربی» بود. یعنی هنگام حضور در جمله می‌فهمیم که آن کلمه پرسشی، اسمی است که می‌تواند نقشی در جمله بازی کند. اما در ادامه با نوع دیگری از ادات استفهام مواجه می‌شویم که جنس آنها از «حرف یا حروف عربی» است. مهم‌ترین تفاوت این حروف با اسامی استفهام در این است که نمیتوانند نقشی در جمله داشته باشند.
هدف اصلی استفاده از حروف استفهام این است که درستی یا نادرستی اطلاعات‌مان را بسنجیم. از این رو، پاسخ به پرسش‌هایی که حروف استفهام دارند، همواره با بله یا خیر انجام می‌شود. در ادامه انواع حروف استفهام و مثال‌ها و نحوه به کار بردن آنها را در جملات عربی می‌خوانید.
هَل
از این حرف پرسشی در زبان عربی برای اثبات یا رد اطلاعات استفاده می‌شود. به این ترتیب که آن را ابتدای جمله می‌گذاریم، سپس اطلاعاتی که درباره آن مشکوک هستیم در ادامه جمله می‌آوریم. به این ترتیب، پاسخ دهنده به سوال باید با «بله» یا «خیر» آن را اثبات یا انکار کند. یعنی می‌توان به این ترتیب اطلاعات را رد یا درستی آن را تایید کرد. معادل فارسی چنین کلمه‌ای در فارسی کلمه «آیا» است که در ابتدای جمله به کار می‌رود. به مثال‌های زیر توجه کنید.
- هل أنهيتَ دِراستَكَ؟
- نعم، أنهیتُ دِراسَتي.
- لا، ما أنهیتُ دراسَتي.
آیا درس‌هایت را تمام کردی؟
بله، درس‌هایم را تمام کردم.
نه، درس‌هایم را تمام نکردم.
- هل أنتَ مَن رَسَمَ هذه اللّوحة؟
- نعم، أنا شخصُ ألذي رَسَمَ هذه اللوحة.
- لا، أنا لستُ شخصاً ألذی رسَمَ هذه اللّوحة.
آیا تو همان کسی هستی که این تابلو را کشیده است؟
بله، من همان کسی هستم که این تابلو را کشیده است.
نه، من آن کسی که این تابلو را کشیده نیستم.
أ یا الف همزه استفهام
بیشترین کاربرد الف همزه استفهام این است که میتوانیم در جملات منفی آن را به کار ببریم. منظور از جملات منفی در زبان عربی، آنهایی است که یکی از کلمات «لیس، لم، لن و لا» در آن حضور داشته باشد. به این ترتیب که قبل از این حروف از «أ» استفاده می‌کنیم و مابقی جمله را به همان شکل می‌نویسیم.
نکته‌ای که باید مدنظر قرار دهیم نحوه جواب دادن ما به این حرف استفهام است. از آنجا که جمله پرسشی ما محتوای منفی دارد، برای دادن پاسخ مثبت به آن نباید از «نعم» استفاده کنیم. بلکه باید کلمه «بَلی» را جایگزین آن قرار بدهیم. در مقابل اگر بخواهیم به سوال جواب منفی بدهیم باید از «نعم» استفاده کنیم. چرا که مفهوم جمله پرسشی منفی است و برای تایید این مفهوم منفی، باید آن را با کلمه «نعم» تایید کنیم. برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید.
- أَ لَيسَ هذا الرجلِ الذي زارَ المدرسةَ الشهرَ الماضي؟
- بَلی، هُوَ.
آیا این مرد همانی نیست که ماه قبل از مدرسه دیدار کرد؟
بله همان است.
- أَلَمْ تَسْمَعْ بِٱلْهَنْدَسَةِ ٱلصِّنَاعِيَّةِ مِنْ قَبْلُ؟
- نَعَم، لَمْ أَسمَع بِهَا.
آیا تا پیش از این نام مهندسی صنایع را نشنیده‌ای؟
بله، نشنیده‌ام.
أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ؟
آیا ندیدی که خدایت با قوم عاد چه کرد؟
از طرفی دیگر، میتوانیم در جملات مثبت و معمولی نیز از حرف استفهام الف همزه یا «أ» استفاده کنیم. در چنین حالتی همان جواب «نعم» و «لا» در پاسخ به آن به کار می‌رود. برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید.
- أَ جاءَکُمُ الضُیوفْ؟
- نعم، جاء لنا الضُیوف.
آیا برایتان مهمان آمد؟
بله، برایمان مهمان آمد.
- أَ ذهبتَ إلى فَرَنسا؟
- لا، لم أذهبْ إلی فرنسا.
آیا به فرانسه رفتی؟
نه به فرانسه نرفتم.
سومین کاربرد «أ» در جملات پرسشی برای مشخص کردن است. یعنی میتوانیم به دو یا چند موضوع در جمله اشاره کنیم و به آمدن الف همزه در ابتدای آن از مخاطب بخواهیم که مقصودش را برای ما مشخص کند. در چنین جملاتی معمولا از حرف عطف «أم، أو» استفاده می‌شود. برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید.
- أَ تُريدُ مَوزْ أَمْ فَراوِلَةْ؟
- أُرید موزٌ.
آیا موز می‌خواهی یا توت‌فرنگی؟
موز می‌خواهم.
- أ قرأتَ كتابًا أو روايةً؟
- قرأتُ کَتاباً.
آیا یک کتاب کامل خواندی یا (فقط) یک قصه (خواندی)؟
یک کتاب خواندم.
نقش ضمایر پرسشی در عربی
در زبان عربی، وقتی کلمه‌ای در جمله قرار بگیرد، نقش مهمی در آن بازی می‌کند. یعنی هر کلمه در جمله عربی، دارای جایگاه مشخص است. علم بررسی جایگاه کلمات در جملات عربی، «علم نحو» نام دارد. بر اساس علم نحو می‌فهمیم که اعراب هر یک از نقش‌ها در جملات عربی چیست.
منظور از اعراب، علامت آوایی است که هر کلمه در زبان عربی بر حسب نقش خود در جمله می‌پذیرد. به همین خاطر، مبتدا، خبر و فاعل عربی همگی اعراب مرفوع دارند. یعنی انتهای آنها حرکت آوایی ضمه ظاهر می‌شود. انواع مفعول، حال و تمییز، اعراب منصوب دارند. یعنی علامت آوایی انتهای آنها فتحه است. جار و مجرور و مضاف‌الیه، نقش‌هایی هستند که اعراب مجرور دارند. در نتیجه حرکت انتهایی آنها کسره است.
به جز حروف استفهام «هل و أ» مابقی ادوات استفهام و ضمایر پرسشی د عربی میتوانند نقش بپذیرند. پذیرفتن این نقش‌ها با معنی و سایر اجزی جمله ارتباط مستقیمی دارد. در ادامه با تعدادی از این نقش‌ها و نحوه تشخیص آنها در جملات عربی آشنا می‌شوید.
نقش مَن ، ما و ماذا در جملات عربی
در صورتی که بعد از این سه اسم استفهام کلمه معرفه بیاید، نقش آنها در جمله «خبر مقدم و محلا مرفوع» خواهد شد. به مثال زیر توجه کنید.
مَنِ الذي یُلقي الخِطابْ؟
چه کسی سخنرانی می‌کند؟
در صورتی که بعد از آنها اسم نکره بیاید، نقش آنها در جمله استفهامیه «مبتدا و محلا مرفوع» می‌شود. به مثال زیر توجه کنید.
مَنْ ذاهِبٌ إلی الحَقلِ؟
چه کسی به مزرعه می‌رود؟
اگر همراه با این اسامی استفهام، فعلی متعدی بیاید، اما مفعولش ذکر نشده باشد، میتوانیم نقش آنها را به عنوان «مفعول‌به مقدم و محلا منصوب» در نظر بگیریم. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
ماذا تَقرَأُ؟
چه چیزی را می‌خوانی؟
نقش أیُّ در جملات عربی
نکته دیگری که درباره ادات استفهام باید به خاطر بسپاریم این است که این ادات، «مبنی» هستند. یعنی در صورت پذیرفتن اعراب، تغییری در حرکت آوایی انتهای آنها ایجاد نمی‌شود و باید اعراب‌شان را به شکل «محلی» در نظر بگیریم. از میان این ادات، کلمه استفهامی «أیّ» معرب است. یعنی می‌تواند مرفوع، منصوب و مجرور واقع شود و این اعراب‌ها را به شکل «أیُّ»، «أیَّ» و «أیِّ» نشان دهد. برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید.
أیُّ فَریقٍ فازَ؟
کدام تیم برنده شد؟
(در این مثال أیُّ در جایگاه مبتدا قرار دارد در نتیجه اعراب مرفوع آن به شکل ظاهری در جمله آمده است.)
في أیِّ وقتٍ ستَحضُرُ؟
چه زمانی حاضر خواهی شد؟
(نقش أی در این جمله به دلیل آمدن پس از حرف جر، مجرور شده است.)
نقش أینَ در جملات عربی
وقتی برای پرسیدن از محل انجام گرفتن یا وقوع کاری در جمله از «أینَ» استفاده می‌شود، در کنار آن می‌توان انتظار داشت که این اسم استفهام در جملات پرسشی نقش «ظرف مکان و محلا منصوب» را داشته باشد. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
- أَيْنَ يُعْقَدُ ٱلِٱجْتِمَاعُ؟
- يُعْقَدُ ٱلِٱجْتِمَاعُ في الجامعة.
نشست کجا برگزار می‌شود؟
نشست در دانشگاه برگزار می‌شود.
(اعراب اسم استفهام در این جمله ظرف مکان و محلا منصوب است.)
نقش مَتی در جملات عربی
از اسم استفهام متی برای سوال درباره زمان وقوع کاری یا اتفاق افتادن چیزی استفاده می‌کنیم. از این رو میتوانیم نقش آن را در جملات پرسشی به عنوان «ظرف زمان و محلا منصوب» در نظر بگیریم. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
- مَتَى انتَهَتِ ٱلْحِصَّةُ؟
- انتَهَتِ ٱلْحِصَّةُ مساءً.
جلسه کی تمام شد؟
جلسه عصر تمام شد.
(در جواب این سوال کلمه «مساءً» جایگزین «متی» در جمله پرسشی شده است.)
نقش کَیف در جملات عربی
فهمیدیم که وقتی بخواهیم از کیفیت و نحوه وقوع یا انجام گرفتن کاری مطلع شویم، میتوانیم با استفاده از کلمه «کیف» به چنین مقصودی برسیم. در این مواقع، کیفَ، نقش «قید حالت و محلا منصوب» را در جمله بازی می‌کند. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
- کَیفَ جاءَ؟
- جاءَ ماشیاً.
چگونه آمد؟
پای پیاده آمد.
(با توجه به جواب میتوانیم بفهمیم که «ماشیاً» جایگزین «کیف» شده و به آن جواب می‌دهد.)
سوالات متداول درباره ضمایر پرسشی در عربی
در این بخش به برخی از سوالات پر تکرار درباره مبحث ضمایر پرسشی در عربی به اختصار پاسخ می‌دهیم.
منظور از ضمایر پرسشی در عربی چیست؟
منظور از ضمایر پرسشی در عربی همان کلماتی است که میتوانیم با آنها جملات پرسشی بسازیم و اطلاعات مورد نیازمان را به دست بیاوریم.
ضمایر پرسشی در عربی چند نوع است؟
ضمایر پرسشی در عربی به دو دسته تقسیم میشوند. دسته اول اسمهای پرسشی هستند که میتوانند در جملات سوالی نقش و اعراب بپذیرند. دسته دوم حروف پرسشی هستند که برای سنجش درستی یا نادرستی اطلاعات به کار میروند و به خاطر «حرف» بودن نمیتوانند نقش بپذیرند.
تمرین مربوط به ضمایر پرسشی در عربی
برای ارزیابی عملکرد خود در رابطه با «ضمایر پرسشی در عربی»، می‌توانید از تمرین‌هایی که در ادامه در اختیار شما قرار گرفته است استفاده کنید. تمرین اول شامل ۵ سؤال است و و پس از پاسخ دادن به تمامی پرسش‌ها و ظاهر شدن دکمه «دریافت نتیجه آزمون»، می‌توانید نمره عملکردتان را مشاهده کنید و جواب‌های درست و نادرست را نیز ببینید.
تمرین دوم ۱۰ سوال دارد که باید به هر کدام از آنها جواب مناسب بدهید. پس از پاسخ دادن به تمامی آنها می‌توانید با استفاده از قسمت «جواب» به درستی یا نادرستی پاسخ‌های خود پی ببرید. در صورت داشتن خطا و اشتباه، یک بار دیگر باز گردید و نکات مربوط به سوال را در متن پیدا و دوباره مطالعه کنید.
تمرین اول
گزینه مناسب را انتخاب کنید.
۱. ... کان الدرسُ ممتعا الیوم؟
هل
کم
ماذا
ما
۲. ... یذهبُ تلامیذ في الصباح؟
ماذا
لماذا
أینَ
متی
۳. .... کتابا عندک؟
هل
ماذا
لماذا
کم
۴. .... لون السماء؟
کیف
متی
ما
أین
۵. در کدام گزینه اسم استفهام به کار رفته است؟
هل تدرس العربیة
متی تدرس العربیة أدرسُها
من یدرس العربیة یفُز
متی تدرس العربیة
تمرین دوم
جملات موجود در سوال ۱ تا ۷ را با کلمه مناسب کامل کنید.
سوال ۱: حین نسأل عن العدد نستخدم...
جواب: کم
سوال ۲: حین نسأل عن الزمان نستخدم...
جواب: متی
سوال ۳: حین نسأل عن المکان نستخدم...
جواب: أینَ
سوال ۴: حین نسأل عن الحال نستخدم...
جواب: کیفَ
سوال ۵: حین نسأل عن السبب نستخدم...
جواب: لِماذا
سوال ۶: حین نسأل عن العاقل نستخدم...
جواب: من
سوال ۷: حین نسأل عن غیر العاقل نستخدم...
جواب: ما
تمرین سوم
به جمله‌های زیر یک بار جواب مثبت و یک بار جواب منفی بدهید.
سوال ۱: هل إشترَکتَ في الرحلة؟
جواب: نعم، إشترکتُ ُي الرحلة. - لا، لم أشتَرِکْ في الرحلة. یا: لا، ما إشترکتُ في الرحلة.
سوال ۲: هل فهمتِ الدرس؟
جواب: نعم، فهمتُ الدرسَ. - لا، لم أفهمْ الدرس. یا: لا، ما فهمتُ الدرس.
سوال ۳: هل ذهبتَ إلی المکتبة؟
جواب: نعم، ذهبتُ إلی المکتبة. - لا، لم أذهبْ إلی المکتبة. یا: ما ذهبتُ إلی المکتبة.
جمع‌بندی
در این نوشته از مجله فرادرس درباره ضمایر پرسشی در زبان عربی مطالبی آموختیم. فهمیدیم که ضمایر پرسشی یا همان ادات استفهام در عربی دو نوع دارند. دسته اول، اسم استفهام هستند. از این اسامی برای پرسیدن درباره چیزی که مبهم است، استفاده می‌شود. به عبارتی دیگر، کاربرد اسم استفهام برای طلب اطلاعات از مخاطب است. از جمله آنها می‌توان به «من، ما، ماذا، لماذا، کیفَ، أین و متی» اشاره کرد. در مقابل آنها با حروف استفهام طرف هستیم. این حروف شامل «هل و أ» میشوند. هدف از به کار بردن آنها سنجیدن درستی یا نادرستی اطلاعات نزد گوینده است.
