فرادرسچه زمانی از نیم فاصله استفاده کنیم؟ – موارد استفاده از نیم فاصله + مثال
فاصلهگذاری درست واژهها در زبان فارسی، به شناخت هویت دقیق دستورزبان و اجزای جمله بستگی دارد. نیمفاصله در متن، باعث خوانایی و یکدستی میشود، زیرا از چسبیدن دو کلمه به هم جلوگیری میکند. با یاد گرفتن چند قاعده دستوری میتوانیم واژهها یا عبارتها را فاصلهگذاری کنیم و متن ویراستهای داشته باشیم. در این آموزش به کمک مثالهای مختلف به استفاده از نیم فاصله و نقش آن در جمله اشاره خواهیم کرد.
دلایل استفاده از نیم فاصله
استفاده از نیم فاصله به دو دلیلِ نگارشی و فنی است. درواقع میخواهیم خواننده را متوجه این مسئله کنیم که آنچه میبیند، یک واژه است نه دو واژه. بنابراین دلیل نگارشی استفاده از نیمفاصله به معنا و شکل ظاهری آن مربوط میشود. اما اگر فاصلهای میانِ واژه ایجاد کنیم، نرمافزارهای واژهپرداز آن را دو واژه مستقل در نظر میگیرند و ممکن است جایگاه آن در جمله به هم بریزد. بنابراین، از نظر فنی متن دچار مشکل ویرایشی خواهد شد.
به نیمفاصله، «فاصله درونکلمهای» نیز گفته میشود و کاربرد آن بهعنوان ویژگی استاندارد و شناختهشده در متون فارسی، امری ضروری است. اگر از نیمفاصله بهدرستی استفاده نشود، نشان از نادرست بودن واژه است. مهمترین دلایل استفاده از نیمفاصله عبارتند از:
- ایجاد یکدستی در متن
- زیباتر شدن متن از نظر نگارشی و فنی
- جلوگیری از به هم ریختن واژهها در سطر
- بهبود کیفیت متن
- خوانایی بهتر
موارد استفاده از نیم فاصله
بهطور کلی، استفاده از نیم فاصله را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد.
- پیشوند «می-» در نوشتار معیار و شکستهنویسی: میروم، مینویسد، برمیگردیم، میخواهم بروم، میگه، میاومد، میخواد، برمیگردونه
- واژههایی با پیشوند «بی-»: بیخردان، بیکسوکار، بیعرضه، بیشیلهپیله، بیکلاس، بینمک، بیدغدغه
- ترکیبهای عطفی واژگانی: حملونقل، کسبوکار، رفتوآمد، پرتوپلا
- حرف اضافه «به» + اسم: بهآسانی، بهدرستی، بهحق، بهخصوص، بهخوبی، بهدقت، بهزودی، بهسلامتی، بهشدت، بهوفور، بهویژه، بهسختی، بهاصطلاح، بهموقع
- حرف اضافه «در» + اسم: دراصل، درواقع، درضمن، درکل، درنتیجه، درنهایت، درحقیقت (بیفاصله)
- سومشخص مفرد ماضی نقلی: آمدهام، آمدهای، آمدهاست، آمدهایم، آمدهاید، آمدهاند
- واژه «درهم» (حرف اضافه + ضمیر) در ترکیب با واژههای مرکب بهعنوان اسم یا صفت: درهمآمیختگی، درهمآمیخته، درهمبرهم، درهمپیچیده، درهمتنیدگی، درهمتنیده، درهمفرورفته، درهمفشرده
- در کلمههای مختوم به «ها» بهنشانه جمع: کتابها، خانهها، باغها، ایرانیها، حساسیتها
- «هیچ» در پیوند با برخی از واژهها: هیچجا، هیچیک، هیچکدام، هیچکس
- ترکیبهای اضافی (موصوف و صفت، مضاف و مضافالیه): دستکم، صرفنظر، سیبزمینی، آبمیوه، آبلیمو
- «تان»، «مان»، «شان» بعد از کلمه: کتابتان، خانهشان، سخنتان، دوستمان
- جزء دوم کلمه با «الف» آغاز شود: دلانگیز، عقبافتادگی، کماحساس
- حرف آخر جزء اول با حرف اول جزء دوم همانند یا هممخرج باشد: آییننامه، پاککن، کممصرف، چوبپرده
- یک جزء از واژه مرکب، عدد باشد: پنجتن، هفتگنبد، هشتبهشت، دوچرخه
- کلمههای طولانی که باعث دشوارخوانی شود: عافیتطلبی، مصلحتبین، پاکضمیر، حقیقتجو
- یک جزء واژه مرکب، صفت مفعولی یا صفت فاعلی باشد: نمکپرورده، اخلالکننده، پاککننده
- «که» بعد از بسیاری از واژهها: چنانکه، آنکه، اینکه (بهجز بلکه)
- «یک» قبل از برخی از واژههای پرکاربرد در گفتوگوهای داستان: یکجور، یکریزه، یکسِری، یکعالم، یکعالمه، یککم، یکمقدار، یکوقتی، یکوقت، یکوقتها
- در واژههایی که کسره خفیف دارند: قطععضو، قطعامید، قطعرابطه، قطعنظر
- در واژههایی که «شیر»، «شیرین» یا «شیرینی» بهکار رفته است: شیرینزبان، شیرینیپزی، شیرینیجات، جوششیرین، شیرینبیان، آبشیرینکن، شیشهشیر، سیرابشیردان
- پیشوندواره «قابلِ» و «غیرقابلِ-» که با واژه پس از خود صفت میسازند: قابلقبول، قابلشمارش، غیرقابلشمارش، غیرقابلقبول
- دو عدد با معدود بیایند: سهچهار بار
- جملهها یا فعلهایی با واژه «بهخیر»: وقت بهخیر، سفر بهخیر، بهخیر گذشتن («ختم به خیر» بافاصله و «عاقبتبهخیر» نیمفاصله نوشته میشود).
- صفت شمارشی (عدد) + اسم + «ه»: یکروزه، یکشبه، یکتنه، دوزبانه، دوکاره، چندمنظوره، چندماهه
- چندحرفیهای انگلیسی: بیامو، السیدی، سیدی، پیدیاف
- عنوانها و القاب: ننهبلقیس، شازدهکوچولو، خالهسارا
- عدد + «به» + عدد: یکبهیک، سهبهسه
- عدد + «تا» + عدد: دوتادوتا، سهتاسهتا
- واژه + صفت مفعولی: آموزشدیده، تثبیتشده، جانباخته، دلسوخته، زبانبسته، قوامیافته، منتشرشده
- صفت مفعولی + شده: دیدهشده، ربودهشده، شستهشده، شنیدهشده، گفتهشده، نوشتهشده
- صفت + تر/ترین: بزرگتر، کوچکتر، کمرنگتر، پررنگترین، سیاهتر، دلنشینتر، کوتاهترین
- واژه + شناسی: روانشناسی، زبانشناسی
- ترکیب «واژه + بُن مضارع + ی» که اسم میسازد: آبرسانی، آدمفروشی، اتوشویی، خانهداری، دروغگویی، دوستیابی، فرصتطلبی، قالیشویی، عقبنشینی، فرصتطلبی، کتابخوانی، ملیگرایی، نامهرسانی، همهپرسی (بن مضارع: فعل دستوری منهای «بـ»)
نکته اول: اگر «درهم» جزء پیشین فعل مرکب باشد، با فعل خود بافاصله میآید: درهم آمیختن، درهم پیچیدن، درهم ریختن، درهم تنیدن، درهم کشیدن، درهم کوبیدن
درست: بیندیشد، بیفتد/ نیندیشد، نیفتد
نادرست: بیاندیشد، بیافتد/ بیاندیشد، بیافتد
نکته سوم: «بی هیچ» یک گروه حرفاضافهای در نقش قید است و بنابراین همیشه بافاصله نوشته میشود: بی هیچ گزندی، بی هیچ کلامی
نکته چهارم: پسوند «وار» از نظر پیوستهنویسی از قانون خاصی پیروی نمیکند. در بعضی واژهها نیمفاصله و در برخی دیگر پیوسته نوشته میشود: طوطیوار، فردوسیوار، پریوار، بزرگوار، سوگوار، خانوار
نکته پنجم: واژههایی که با «دل» شروع میشوند، معمولاً هم پیوسته و هم نیمفاصله نوشته میشوند: دلسرد/دلسرد، دلسوز/دلسوز، دلگشا/دلگشا، دلگرمی/دلگرم، دلخور/دلخور، دلواپس/دلواپس
نکته ششم: بهتر است از نوشتن واژههایی با پیشوندواره «غیرقابلِ-» در نوشتار معیار پرهیز کرد، زیرا این پیشوندواره از زبان انگلیسی و ترجمه «un-» یا «in-» وارد زبان فارسی شدهاند. برای مثال، بهجای «غیرقابل قبول» یا «غیرممکن» میتوانیم بگوییم «نپذیرفتنی» یا «امکانناپذیر».
نکته هفتم: سومشخص مفرد ماضی نقلی، نیمفاصله نوشته میشود. بنابراین مینویسیم «نوشتهاست»، مانند «نوشتهام، نوشتهای، نوشتهاند، نوشتهایم، نوشتهاید، نوشتهاند». اما در برخی از شیوهنامهها، آن را جدا مینویسند: «نوشته است».
نکته هشتم: از میان صفتهای تفضیلی و عالی، چهار کلمه پیوسته نوشته میشوند: بیشتر، کمتر، بیشترین، کمترین.
استفاده از نیم فاصله در ورد
هنگامی که واژهای را در Word یا Excel تایپ میکنیم، باید بدانیم که چگونه از نیمفاصله استفاده کنیم. یکی از روشهای مرسوم نیمفاصلهگذاری در ورد، استفاده از کلیدهای ترکیبی «Ctrl + Shift + 2» است. اما در صورتی که صفحهکلید استاندارد فارسی را روی ویندوز خود نصب کرده باشید، بهراحتی میتوانید با استفاده از کلید میانبر «Shift + Space» نیمفاصله ایجاد کنید. اگر کیبورد استاندارد را نصب نکردهاید، میتوانید از روش زیر برای نصب آن کمک بگیرید.
“Settings” > “Change PC Settings” > “Time & Language” > “Region & Language.” > “Add a Language” > “Persian (Iran).
سایر کاربردهای نیمفاصله
کاربرد نیمفاصله در زبان فارسی متعدد است. علاوه بر مواردی که ذکر شد، در ادامه به سایر کاربردهای آن اشاره خواهیم کرد.
استفاده از نیم فاصله در مرکبهای اتباعی
مرکبهای اِتباعی ترکیبهایی هستند که بر اثر تکرار قسمتی از واژه پایه ساخته میشوند. این بخش معنی خاصی ندارد و هرگز بهتنهایی بهکار نمیرود. چنین واژگانی، در زبان محاوره رایج است و در داستانهای عامیانه بیشتر دیده میشود.
مرکبهای اتباعی، از قرن سیزدهم و بهعلت رواج واژگان عربی در زبان فارسی و عادت گفتاری مردم به مترادفگویی، در زبان گفتار متداول شد. با تحول در نثر فارسی و گرایش نویسندگان به سادهنویسی و بهکار بردن الفاظ عامیانه، این ترکیبها به متون فارسی و آثار داستانی با مایههای طنز وارد شد.
تمام مرکبهای اتباعی (با واو یا بدون واو) همواره نیمفاصله یا بیفاصله نوشته میشوند، مانند مثالهای زیر:
- دکودهن
- دمودستگاه
- گلوگشاد
- چالهچوله
- قاتیپاتی
- ریزهمیزه
استفاده از نیم فاصله در عبارت فعلی
عبارت فعلی، نوعی فعل مرکب است که از دو بخش فعلی و غیرفعلی تشکیل شده است، مانند «بهدست آمدن» یا «بهکار بردن». بخش غیرفعلیِ عبارت فعلی معمولاً با حرف اضافه یا اسم شروع میشود. بخش فعلی آن نیز با فعل ساده میآید.
عبارتهای فعلی در حالت مصدری و صرفشده، همواره بافاصله نوشته میشوند، مانند مثالهای زیر:
مصدری: افشاگری او درباره در اختیار داشتن سلاحی خاص، همه را بهتزده کرد.
صرفشده: امیدوارم این بیماری، او را از پا درنیاورَد.
اما عبارتهای فعلی که با حرف اضافه «به» شروع میشوند، معمولاً بخش غیرفعلی آنها نیمفاصله نوشته میشود، مانند مثالهای زیر:
موفقیت یعنی بهدست آوردن آنچه میخواهی.
خوشبختی یعنی خواستن آنچه بهدست میآوری.
استفاده از نیم فاصله در حروف ربط
حرف ربط به عبارتی گفته میشود که باعث ایجاد پیوند میان دو یا چند واژه یا حتی گروهی از واژهها یا جملهها میشود، مانند «و»، «که»، «اگر»، «اما»، «زیرا»، «چراکه»، «چنانکه»، «با وجود این» و غیره. حروف ربط در زبان فارسی به دو دسته ساده و مرکب تقسیم میشوند. حرف ربط مرکب از دو یا چند تکواژ آزاد تشکیل شده که برخی از آنها بافاصله و برخی نیمفاصله نوشته میشوند. در جدول زیر میتوانید تعدادی از حروف ربط کاربردی را که بافاصله یا نیمفاصله نوشته میشوند مشاهده کنید.
| حروف ربطی که بافاصله نوشته میشوند | ||
| از آنجا که | از زمانی که | از وقتی که |
| از هنگامی که | اینطور که | آنطور که |
| با اینکه/با اینکه | با آنکه/با آنکه | با وجود این |
| با وجود اینکه | با وجود آنکه | برای اینکه |
| برای آنکه | بعد از اینکه | بعد از آنکه |
| تا اینکه | تا آنکه | جایی که |
| تا زمانی که | تا وقتی که | جز اینکه |
| جز آنکه | در حالی که/درحالیکه | در صورتی که |
| صرفنظر از اینکه | صرفنظر از آنکه | مگر اینکه |
| مگر آنکه | وقتی که | هروقت که |
| هر وقتی که | هرچند که | هرکجا که |
| هرگاه که | هنگامی که | اگر چناچه |
در جدول زیر میتوانید حروف ربطی که نیمفاصله نوشته میشوند را مشاهده کنید.
| حروف ربطی که نیمفاصله نوشته میشوند | ||
| ازاینرو | اگرچه/گرچه | بنابراین |
| چراکه | چنانچه | چنانکه |
| چندانکه | چونکه | حالآنکه |
| زیراکه | وگرنه | هرچند |
| همانکه | همچنانکه | همینکه |
استفاده از نیم فاصله در واژههایی که با «این» شروع میشوند
بسیاری از واژههایی که با «این» شروع میشوند، نیمفاصله نوشته میشوند. در جدول زیر به تعدادی از آنها اشاره شده است.
| واژههای «این»دار که نیمفاصله نوشته میشوند | ||
| اینجا/اینجا | اینجوری | اینجانب/اینجانب |
| اینجور | اینچنین | اینچنینی |
| اینریختی | اینسو | اینسان |
| اینشکلی | اینقدر | اینطرف |
| اینطور | اینطوری | اینکه |
| اینکاره | اینگونه | آنگونه |
| اینوآن | اینوَراونوَر | اینها |
| اینوآن | اینهمه | آنهمه |
| اینیکی (ضمیر) | اینقدرها | اینهمانی |
نکته: «این جانب» به معنای «این طرف»، گروه اسمی است و بافاصله نوشته میشود، اما «اینجانب/اینجانب» به معنای «من» (بنده)، یک واژه در نظر گرفته میشود که میتوان آن را پیوسته یا نیمفاصله نوشت.
استفاده از نیم فاصله در واژههایی که با «تک» شروع میشوند
بسیاری از واژههایی که با «تک» شروع میشوند، نیمفاصله نوشته میشوند. در جدول زیر میتوانید تعدادی از این واژهها را مشاهده کنید.
| واژههای «تک»دار که نیمفاصله نوشته میشوند | ||
| تکآهنگ | تکباف | تکبرگ |
| تکبند | تکبیت | تکبیتی |
| تکپَر | تکپسر/تکدختر | تکپوش |
| تکتاز | تکتک | تکتیر |
| تکتیرانداز | تکجداره | تکچرخ |
| تکخال | تکدرخت | تکسایز |
| تکضرب | تکسرفه | تکسرنشین |
| تکسوار | تکفرزند | تکوتنها |
| تکوتوک | تکنفری | تکگویی |
قیدهای حرفاضافهای که نیمفاصله نوشته میشوند
برخی از قیدهای حرفاضافهای همواره نیمفاصله نوشته میشوند. در ادامه، به تعدادی از آنها اشاره شده است.
بهآسانی، بهاجبار، بهاشتباه، بهاندازه، بهتدریج، بهتنهایی، بهخصوص، بهخوبی، بهدرستی، بهدقت، بهراستی، بهروشنی، بهزحمت، بهزودی، بهزیبایی، بهسادگی، بهسختی، بهسرعت، بهسلامتی، بهشدت، بهظاهر، بهعلاوه، بهقاعده، بهمرور، بهموقع، بهناگاه، بهنسبت، بهوضوح، بهوفور، بهویژه
درست: بذاته، برأیالعین، بشخصه، بعینه، بنفسه.
نادرست: بهذاته، بهرأیالعین، بهشخصه، بهعینه، بهنفسه.
فاصلهگذاری «هیچ»
هیچ در نقش صفت، همواره با واژه بعد از خود بافاصله نوشته میشود، مانند مثال زیر:
هیچ گربهای محض رضای خدا موش نمیگیرد.
هیچ رفتاری بیدلیل نیست.
اما اگر «هیچ» در ترکیب با برخی از واژهها یک واژه مرکب تشکیل دهد، در آن صورت نیمفاصله نوشته میشود، مانند مثالهای زیر:
هیچکس، هیچکدام، هیچجور، هیچجوره، هیچچیز، هیچگاه، هیچیک، هیچوقت
فاصلهگذاری «هم»
«هم» همواره جدا از کلمه پس از خود و نیمفاصله نوشته میشود، مگر در موارد زیر:
- کلمه بسیطگونه باشد: همشهری، همشیره، همدیگر، همسایه، همچنین، همچنان
- جزء دوم، تکهجایی باشد: همدرس، همسنگ، همکار، همراه
- جزء دوم با مصوت «آ» شروع شود: همایش، هماورد، هماهنگ
نکته اول: «هم» در صورتی نیمفاصله نوشته میشود که پیوسته نوشتن آن با کلمه بعد از خود باعث دشوارخوانی شود: همصنف، همصوت، همتیم.
نکته دوم: در صورتی که قبل از «آ» همزه در تلفظ ظاهر شود، «هم» نیمفاصله نوشته میشود: همآرزو، همآرمان
نکته سوم: «هم» بر سر کلمههایی که با «الف» یا «م» شروع میشوند، نیمفاصله نوشته میشود: هماسم، هممرز، هممسلک
نیمفاصله یا بیفاصله؟
برای بسیاری از افراد همواره این سؤال مطرح بوده است که نیمفاصله چه فرقی با بیفاصله دارد. بسیاری از واژگان فارسی پیوسته نوشته میشوند، برخی دیگر بافاصله و بسیاری نیمفاصله و بیفاصله نوشته میشوند. برای درک بهتر این موضوع، مثالهای زیر را در نظر بگیرید.
- سوگواری: این واژه اسم است و پیوسته نوشته میشود.
- تا وقتی که: این واژه حرف ربط است و بافاصله نوشته میشود.
- تماموقت: این واژه قید یا صفت است و نیمفاصله نوشته میشود.
- غیرممکن: این واژه صفت است و بیفاصله نوشته میشود.
نیمفاصله یا کسره خفیف؟
کسره خفیف نشانه اضافهای است که گروه نحوی را به واژه مرکب تبدیل میکند. به همین دلیل، نیمفاصله یا بیفاصله نوشته میشود. به مثالهای زیر دقت کنید.
- مهدِکودک
- دستِکم
- آبزیرِکاه
در تمام این واژهها کسره خفیف بهکار رفته است. در زبان فارسی با واژههای بیشماری روبهرو میشویم که کسره آنها خفیف است، بنابراین همواره نیمفاصله نوشته میشوند. برای مثال، کسره واژه «پشتِپرده» خفیف است و به همین دلیل نیمفاصله نوشته میشود. در این حالت، گذاشتن کسره خفیف الزامی نیست.
پانزده واژه که با «پشت» شروع میشوند و کسره آنها خفیف است عبارتند از:
- پشتبام/پشتبوم
- پشتپا
- پشتپرده
- پشتجلد
- پشتچشم نازک کردن
- پشتسر کسی صفحه گذاشتن
- پشتسر گذاشتن
- پشتسرهم
- پشتکنکوری
- پشتکوهی
- پشتگوش
- پشتمیزنشین
- پشتهم
نیمفاصله واقعی یا کاذب؟
در برخی موارد ممکن است با متنی مواجه شوید که نیمفاصله کاذب داشته باشد. برای اینکه بفهمید نیمفاصله شما واقعی است یا کاذب، موارد زیر را امتحان کنید:
- در Word، کلیدهای «Ctrl + Shift + 8» را بزنید. اگر نیمفاصله داخل واژه چیزی را نشان نداد و مانند حالت قبل از زدن کلیدها بود، نیمفاصله درست است. اگر علامتی شبیه گونیا یا مربع توخالی یا توپُر نشان داده شد، نیمفاصله کاذب است.
- در Word، واژه حاوی نیمفاصله را انتهای سطر ببرید. آنقدر در همان سر بنویسید تا واژه به سطر بعدی برود. اگر کل واژه به سطر پایین منتقل شد، نیمفاصلهاش درست است، اما اگر واژه شکست و نیمی از آن در سطر ماند و نیم دیگرش به سطر بعدی رفت، کاذب است.
- واژه نیمفاصلهدار را در محیطهای دیگری غیر از Word ببرید (بخش ارسال ایمیل، نوتپد، تلگرام، فوتوشاپ و...). اگر واژه درست نوشته شده بود، نیمفاصلهاش هم درست است. در غیر این صورت، کاذب است.
استفاده از نیمفاصله برای شاخصها
شاخصها، القابی هستند که معمولاً قبل از اسم میآیند. اما چون ممکن است بهصورت اضافه خوانده شوند، بهتر است با اسم بعدشان نیمفاصله نوشته شوند. به مثالهای زیر دقت کنید.
دیروز خاله مریم را دیدم.
دیروز خالهمریم را دیدم.
در جمله اول، منظور گوینده این است که مریم خالهای دارد و من خالهی او را دیدم. درحالیکه در جمله دوم، گوینده خالهای به نام مریم را دیده است. بنابراین، استفاده از نیمفاصله برای شاخصها به درک بهتر جمله کمک خواهد کرد.
غلط ننویسیم
املای برخی از کلمهها میان مردم بهاشتباه رواج یافته است. از آنجا که این واژهها در زبان فارسی کاربرد زیادی دارند، بهتر است با املای درست آنها آشنا شویم. در برخی موارد نیازی به نیمفاصله نیست، اما بهاشتباه از آن استفاده میکنیم. درحالیکه در بسیاری از واژهها ضرورت استفاده از نیمفاصله حس میشود. طبق دستورخط فرهنگستان، املای درست و نادرست برخی از واژههای پرکاربرد، در جدول زیر آمده است.
| املای درست و نادرست برخی از واژهها | |
| املای درست | املای نادرست |
| آنقدر | آنقدر |
| آنگاه | آنگاه |
| شستوشو | شستشو |
| گفتوگو | گفتگو |
| علاقهمند | علاقمند |
| بیندیش | بیاندیش |
| سپاسگزار/سپاسگزار | سپاس گذار/سپاسگذار |
| مسئله | مسأله |
| بلیت | بلیط |
میگذارم/میگذاری/میگذارد
میگذاریم/میگذارید/میگذارند
در شکستهنویسی شکل درست فعل به صورت زیر صرف میشود:
میذارم/میذاری/میذاره
میذاریم/میذارید/میذارن
بنابراین «میزارم» و «میزارم» صددرصد اشتباه است و نباید آن را به این شکل بهکار برد.
چه واژههایی با نیمفاصله نوشته نمیشوند؟
در کتاب فرهنگ املایی خط فارسی، تعدادی از واژهها نیمفاصله یا بیفاصله نوشته شدهاند، حال آنکه گروههای نحوی باید بافاصله نوشته شوند. در ادامه به تعدادی از آنها اشاره کردهایم تا هنگام ویرایش متن خود، اگر از فرهنگ املایی خط فارسی به عنوان منبع کمک میگیرید، آنها را بافاصله بنویسید.
- به احتمال قریب به یقین
- به این ترتیب
- به این علت
- به این مفتیها
- به روی چشم
- به شرط چاقو
- به عبارت دیگر
- به عناوین مختلف
- به مجرد اینکه
- به مرور زمان
- به نحوی که
- به وقت تهران
- به دلایلی چند
- به احتمال قوی
- به مرحمت شما
- به مرور زمان
رعایت یکدستی در استفاده از نیم فاصله
مهمترین اصل در ویرایش، رعایت اصل یکدستی است، بدین معنا که متنی که نوشته میشود، از ابتدا تا انتها باید واژههایی داشته باشد که نحوه نگارش آنها در تمام متن یکدست باشد. برای مثال، شاید تفاوت چندانی میان نحوه نوشتن «آنها» یا «آنها» وجود نداشته باشد، اما مهمتر از نیمفاصله یا بیفاصله نوشتن این واژه، یکدست بودن آن در تمام متن است. به بیان سادهتر، اگر قرار است بیفاصله (آنها) نوشته شود، در تمام متن باید به همین شکل نوشته شود یا اگر قرار است نیمفاصله (آنها) نوشته شود، در کل متن باید آن را به همین شکل بنویسیم.
برخی از واژهها در دستورزبان فارسی باید همواره نیمفاصله نوشته شوند، اما شیوه نوشتن برخی از آنها بهصورت نیمفاصله و بیفاصله درست است. در چنین مواقعی اصل یکدستی مطرح میشود تا اجزای متن با هم هماهنگ باشند و خواننده چهرهای منسجم از متن ببیند و با لذت بیشتری به خواندنش ادامه دهد.
جدول صرف فعل در زمان حال
بسیاری از دانشجویان، هنگام صرف فعل با مشکلاتی مواجه میشوند. برای مثال نمیدانند که صورتهای متصل فعلهای فارسی در زمان حال به چه صورتی نوشته میشود. برای رفع این مشکل، در ادامه این مطلب، جدولی تهیه کردهایم که صورتهای متصل چند فعل را در زمان حال نشان میدهد.
- کلمههای ستارهدار در این جدول از قاعده مستثنا هستند.
- چنانچه کلمهای مختوم به مصوت باشد و جزء پس از آن نیز با مصوت آغاز شده باشد، میتوان در فاصله میان دو مصوت از دو نوع صامت میانجی استفاده کرد؛ یکی صامتِ «ی» و دیگری صامت «همزه»؛ نظیر دانایید؛ زیبایی/زیبائی؛ تنهایی/تنهائی، که در بعضی همزه غلبه دارد و در بعضی دیگر «ی» و از کلمهای به کلمه دیگر فرق میکند. در اینجا برای حفظ یکدستی و سهولت آموزش، صامت میانجی «ی» انتخاب شده است.
- چون «تواید» معنا ندارد، «مترواید» آورده شده است.
ضمایر ملکی و مفعولی، در حالتهای ششگانه، همراه با واژههای پیش از خود به صورتهای زیر نوشته میشود:
جمعبندی
در این آموزش به کاربرد نیمفاصله در زبان فارسی اشاره کردیم و روشهای استفاده از نیم فاصله را توضیح دادیم. همچنین بهکمک مثال، مواردی را برشمردیم که نباید از نیمفاصله استفاده کنیم. فاصلهگذاری در زبان فارسی اهمیت زیادی دارد، زیرا باعث خوانایی متن و درستنویسی میشود. یکی از راههایی که برای تمرین نیمفاصله مفید است، خواندن کتابهای آموزشی و رمانهای ویراسته است. هر چقدر با چنین واژههایی بیشتر سروکار داشته باشیم، یادگیری آن سادهتر و لذت خواندن متن دوچندان خواهد شد.
سلام
حضور و غیاب با فاصله نوشته میشه یا نیم فاصله؟؟
با سلام؛
«حضور و غیاب» بافاصله نوشته میشود.
از همراهی شما با مجله فراردس سپاسگزاریم.
سلام تا الان مطلبی به این کاملی ندیدم. واقعا ممنون
بعداز درسته یا بعد از؟
با سلام؛
«بعد از» درست است.
با سپاس از همراهی شما با مجله فرادرس
سلام ببخشید کلمهی همخونه رو باید با نیم فاصله بنویسیم یا نه؟
با سلام؛
«همخانه» و شکل محاوره آن «همخونه» با نیمفاصله نوشته میشود.
سلام وقتتون بخیر
زمانیکه با فاصله نوشته میشه یا نیمفاصله؟
با سلام؛
«زمانیکه» با نیمفاصله نوشته میشود.
سلام. خسته نباشید.
کتاب های درسته یا کتابهای
با سلام؛
«کتابهای» با نیمفاصله نوشته میشود.
سپاس از همراهی شما با مجله فرادرس
سلام وقت بخیر
ممکنه لطفا طریقه درست نگارش این کلمه ها و عبارات رو بفرمایید؟
سایتهای مختلف هر کدوم نظر خودشون رو دارند…
دیگه واقعا گیج شدم.
01. بهعنوان
02. بهعنوان مثال
03. بهصورت
04. بهدلیل
05. بهکمک
06. بهمیزان
07. ازجمله
08. بهحالت
09. بهطور
10. بهطوریکه
11. بهگونه
12. بهگونهایکه
13. بهکار گرفتن/رفتن (فعل): بهکار گرفته شده است/بهکار رفته است
14. بهکار گرفته شده/بهکار رفته (صفت)
15. بهدست آمده است (فعل)
16. بهدست آمده (صفت)
17. بهنظر رسیدن (فعل)
18. درنظر گرفته شده است (فعل)
19. درنظر گرفته شده (صفت)
20. مدِّنظر
با سلام؛
تمام کلماتی که نوشتهاید از نظر فاصله و نیمفاصله درست است، جز موارد زیر طبق شیوهنامه فرهنگ املایی و فرهنگ زبان سخن:
بهعنوانِمثال
به حالت
بهکارگرفتهشده (در نقش صفت)
بهدستآمده (صفت)
در نظر گرفته شده است (فعل)
درنظرگرفتهشده (صفت)
از همراهی شما با مجله فرادرس سپاسگزاریم.
سلام وقت بخیر
در غیر این صورت و غیر ظرفیتدار با فاصله نوشته میشوند یا نیمفاصله؟
با سلام؛
شکل درست کلمه «در غیر این صورت» و «غیرظرفیتدار» است.
سپاس از همراهی شما با مجله فرادرس
دهه هشتادی یا دهههشتادی؟
دلیلش چیه؟
با سلام؛
«دهههشتادی» درست است، چون نقش صفت را در جمله دارد و با نیمفاصله نوشته میشود.
با تشکر از همراهی شما با مجله فرادرس
سلام
کلمات هر کس ، هر تن ، همه جا ، شاه عباس ، کمان ابرو ، دم به دم ، صد باره ، راه گشا
جداست یا نیم فاصله نیاز داره ؟
ممنون میشم جواب بدید
با سلام؛
شکل درست هر کلمه را میتوانید در ادامه مشاهده کنید.
هرکس/هر کس
هر تن
همهجا
شاه عباس
کمانِ ابرو
دمبهدم
صدباره
راهگشا/راهگشا
از همراهی شما با مجله فرادرس سپاسگزاریم.
سلام وقت بهخیر
واژهی چند برای کلماتی مانند چندروز و یا چندموی
و یا چندنفر به صورت نیمفاصله نوشته میشود یا با فاصله؟
و واژههای درنظر و دربرابره چطور؟
با سلام؛
شکل درست کلمات به صورت زیر است:
چند روز / چند موی / چند نفر / در نظر / در برابرِ
مورد آخر را بدون فاصله هم مینویسند.
سلام و وقت بهخیر؛ من چندتا سؤال دارم که خیلی ذهنمو مشغول کرده؛ اگر کمکم کنید خیلی ممنون میشم.
کلماتی که مرکب هستند و هر دو بخششان اسم هستند ( دستخط _ خوشتیپ) با نیمفاصله نوشته میشوند یا سرهم و بافاصله؟
سؤال دوم اینکه واژههایی که صفتشان اسم هم هست و یا چند صفت دارند چگونه نوشته میشوند؟
مثل ( مار پیتون_ آسمان آبی بزرگ زیبا)
سؤال سوم؛ کلماتی که کسره (ه_ ی) میگیرند
کلمهی بعدیشان بافاصله نوشته میشود؟
سؤال چهارم؛ آیا واژهی (غیره) با کلمهی بعد از خود به صورت نیمفاصله نوشته میشود؟
سؤال پنجم؛ کلماتی که کسره ( _ِ ) میگیرند
اما با کلمات بعد از خودشان کلمهی مرکب یکپارچهای
نمیسازند بافاصله نوشته میشوند؟
با سلام؛
پاسخ سوالات شما بهترتیب عبارت است از:
دستخط
خوشتیپ
مار پیتون
آسمان آبی بزرگ و زیبا (بهتر است اگر اسمی با بیش از دو صفت همراه شده، با «و» آنها را از هم جدا کنیم.)
کلمهای که بعد از (ه/ی) میآید، بافاصله نوشته میشود.
کلمه «غیره» بافاصله از کلمه بعدی نوشته میشود، اما «غیر» بیفاصله نوشته میشود، مانند «غیرممکن».
کلماتی که با کسره اضافی به کلمه بعدی خود وصل میشوند، با آنها کلمه مرکب یکپارچه نمیسازند و بافاصله نوشته میشوند، مانند «کتابِ خوب»، «شهرِ تاریخی» و «خانهی بزرگ».
سلام خداقوت
استفاده از صحیح است؟
با سلام؛
«استفاده از» بافاصله نوشته میشود.
باسلام لطفا املای درست نمایش داده شده را بفرمایید
با سلام؛
اگر صفت باشد بهشکل «درستنمایشدادهشده» نوشته میشود و اگر فعل باشد، بافاصله نوشته میشود.
از همراهی شما سپاسگزاریم.
سلام و سپاس
کلماتی مانند اندیشکده یا اندیشکده
اندیشگاه یا اندیشگاه
کدام درست هستند.
با سلام و سپاس از همراهی شما با مجله فرادرس؛
طبق اصول ویراستاری در کتاب فرهنگ سخن، شکل درست این کلمات «اندیشکده» و «اندیشگاه» است.
با سلام؛
املای درست کلمه مدنظر بهصورت نمایشدادهشده (اگر صفت باشد) و نمایش داده شده (اگر فعل باشد) است.
با تشکر از همراهی شما با مجله فرادرس.
سلام؛
برای واژههایی مثل همۀ/همهی، نتیجۀ/نتیجهی کدام رسمالخط ترجیح دارد؟
با سلام؛
به شیوهنامهٔ مؤسسه یا انتشاراتی بستگی دارد که با آن همکاری میکنید. هردو رسمالخط درست است، اما در بیشتر کتابها شکل اول را ترجیح میدهند، زیرا فضای کمتری اشغال میکند و در مصرف کاغذ صرفهجویی میشود.
سلام وقت بخیر . املا صحیح کلمات
در واقع
از این روی. روی هم رفته.
قابل تغیر
در زمینه
باز داشته است. غیر قابل درمان. بر اساس. کم هزینه.منجر به . بیماران مبتلا به . در نظر گرفته . صاحب نظران. غیرقابل انکار.منجربه. یک سوم. سیاه پوست. غیر قطعی.به گونه ای که . با این حال. عزت نفس. راست روده. در مجموع. یک شبانه روز. شب ادراری. اضافه وزن . با نیم فاصله است یا فاصله
با سلام؛
درواقع/از این رو/رویهمرفته/قابلتغییر/در زمینه/باز داشته است/غیرقابلدرمان/براساسِ/کمهزینه/منجر به/بیماران مبتلا به/در نظر گرفته/ صاحبنظران/انکارناپذیر/یکسوم/ سیاهپوست/غیرقطعی/به گونهای که/با این حال/عزت نفس/راستروده/درمجموع/یک شبانهروز/شبادراری/اضافهوزن
آیا کلمه ” در خلال” و ” علاوه بر ” با نیم فاصله نوشته میشوند؟
با سلام؛
«در خلال» و «علاوه بر» بافاصله نوشته میشوند.
سلام وقتتون بخیر.
آیا در عباراتی مثل نمونه اول و روزه سکوت، لازم است از “ی” به عنوان نیم فاصله بعد از “ه” استفاده کنیم؟
با سلام؛
به هر دو شکل «نمونهٔ اول» و «نمونهی اول» نوشته میشود.
sghl چشم و هم چشمی هم با نیم فاصله است یا با فاصله؟لطفا بنویسیدش که متوجه بشم.
با سلام؛
در فرهنگ املایی به دو شکل «چشموهمچشمی» و «چشموهمچشمی» نوشته شده است.
سلام مرسی بابت مطلب مفیتون
شده است آیا نیمفاصله میگیره؟؟ ممنون باز
با سلام؛
درباره فعلهایی که با «است» همراه میشوند، برخی معتقدند با نیمفاصله هم میتوانیم بنویسیم، مانند «شدهاست» یا «رفتهاست». اما در بیشتر موارد بافاصله نوشته میشوند.
سلام . با تشکر از مقاله کامل شما طفا بنده را در نوشتن املاس صحیح کلمات زیر یاری بفرمایید و املای صحیح آنها را بنویسید:
بکار رفته است
در نظر گرفته شد
در این صورت
جمع آوری شده است
هویت زدایی شده
با سلام؛
بهکار رفته است
در نظر گرفته شد
در این صورت
جمعآوری شده است
هویتزدایی شده
از توجه شما سپاس گزاریم.
سلام.
ممنون از مطالب کاربردی و مفیدتون.
نگارش درست کلمهی بیهوش (به معنای کسی که هوشیاری نداره.) رو میگین لطفا؟
و اگه توی دیالوگی به منظور “بدون بهرهی هوشی” باشه به چه صورت نوشته میشه؟
و اینکه دوتادوتا، با نیمفاصله هست؟ آیا دوتا و صدتا هم چسبیده هستن؟
با سلام؛
«بیهوش» به معنی «بیهوشوحواس» است.
املای «بدون بهرهی هوشی» درست است.
املای «دوتادوتا» و «دوتا» و «صدتا» درست است.
سلام فاصله درست کلمه ( علاوه بر ) رو لطف میکنین؟
با سلام؛
«واژه + حرف اضافه ساده» با نیمفاصله نوشته میشود، مانند راجعبه، نسبتبه، بالغبر و علاوهبر.
سلام ببخشید واژه سرسام آور با فاصله نوشته میشه؟
کلا مرکب ها در چه صورت نیم فاصله میخوان؟
خیلی ممنون
با سلام؛
«سرسامآور» درست است. صفات مرکبی مانند این واژه که با پسوند «آور» همراه شده است، با نیمفاصله نوشته میشوند.
خانم آزاده گرامی خیلی ممنون. من بسیار استفاده کردم و حتماً سؤلی داشتم از شما خواهم پرسید.
با سلام؛
«درجهی یک» درست است یا «درجه یک»؟
سلام ( است که) با فاصله نوشته می شود یا نیم فاصله
با سلام؛
بافاصله نوشته میشود.
با سلام؛
هر دو درست است.
وقت بخیر. «نسل به نسل» درسته یا باید با نیم فاصله بنویسیم؟
** با سلام خدمت کارشناس محترم.
فرق این (به) که در نسل به نسل آمده با (به) که در کلمه بهتازگی آمده چیست؟ کی و کجا (به) را به بعد و قبلش بچسبانیم؟
** چرا در کتاب دستور خط (ازلحاظ) درج شده اما درجایی دیگر (برخی از) با فاصله کامل آمده؟ فرق میان این دو در چیست.
با سلام؛
«نسل به نسل» با فاصله نوشته میشود.
با سلام، من یک متن ادبی رو ویرایش می کنم. لطفا بفرمایید واژه های ترکیبی مانند:
درنده چنگ، تیز هوش، تیره شام(شام تیره)، بد اختر، گردن فراز، نام آوران ، زرین طناب، دشمن گزایی، شیر افکنی و..
بصورت نیم فاصله نوشته می شود یا فاصله؟ حدسم بر نیم فاصله هست، نظرتون رو لطفا” بفرمایید. سپاسگزارم.
سلام ( است که) با فاصله نوشته می شود یا نیم فاصله
با سلام؛
با فاصله نوشته میشود.
با سلام؛
همه کلماتی که ذکر کردید، با نیمفاصله یا بدون فاصله نوشته میشوند، مانند نامآوران (نیمفاصله) و تیزهوش (بدون فاصبله).
سلام، تشکر فراوان بابت مطلب مفید و کاملتون
دربارۀ اعداد باید چی کار کرد؟ مثلا «بیست و یک» یا «بیستویک»؟ «سیصد و سی و پنج» یا «سیصدوسیوپنج»؟
با سلام؛
اعداد اگر نقش صفت داشته باشند، با نیمفاصله نوشته میشوند، مانند «بیستویکم» یا «چهلوسوم». در غیر این صورت با فاصله نوشته میشوند، مانند «بیست و یک» یا «چهل و سه».
درود؛
آیا جملههای چون:
(قوسی که به کمرش داد) و (آبی که به زمین ریخته شد) و (دوپا به پایین پرید) و (به دندان گرفت) و …
همگی عبارات فعلی با حرف اضافه (به) هستند و (به) به واژه پس از خود میچسبد؟ یعنی (بهکمرش، بهزمین، بهپایین، به دندان،…)؟
با سلام؛
همه با فاصله نوشته میشود.
درود بر شما، بسیار عالی و کاربردی بود.
درود بر شما
وقتتون بخیر
«تا حالا» درسته یا «تاحالا»؟
ممنون بابت مطلب خوبتون 🙏🏻
با سلام؛
«تا حالا» درست است.
سلام وقت بهخیر، “در این صورت” درست است یا “دراینصورت”؟
کلمهی « تحتتاثیر» نیمفاصله میگیره؟
با سلام؛
«تحت تأثیر» با فاصله نوشته میشود.
با سلام؛
«در این صورت» درست است.
با سلام
فاصله درست کلمه «منحصر به فرد» را بفرمایید.
وقتتون بخیر
«تا حالا» با فاصلهی کامل نوشته میشه یا با نیمفاصله؟
ممنون بابت مطلب خوبتون 🙏🏻
با سلام؛
«منحصربهفرد» درست است.
سلام وقت بخیر
فاصله درست کلمه «به طوری که» لطف میکنید؟؟
با سلام؛
کلمهی « داشته باشد» تمام فاصله هست؟
با سلام؛
بله، با فاصله نوشته میشود.
ببخشید رشد و نمو مثل جست و جو نیم فاصله میگیره؟ چون با نیم فاصله ممکنه اشتباه خوانشی بهوجود بیاد.
با سلام؛
شکل املایی درست کلمات به صورت «رشد و نمو» و «جستوجو» است.
سلام وقت بخیر.
فعلهایی که از ترکیب فعلی که آخرش «ه» هست با فعل بعدی رو چه جوری مینویسن؟ برای مثال فعل «نامیده میشود»، بین نامیده و میشود نیم فاصله هست؟
با سلام؛
بله، بافاصله نوشته میشود. البته درباره فعلهایی که با «است» همراه میشوند، برخی معتقدند با نیمفاصله هم میتوانیم بنویسیم، مانند «شدهاست» یا «رفتهاست».
با سلام؛
«بهطوریکه» درست است و با نیمفاصله نوشته میشود.
لطفا درباره وزن خشک و درصد خندانی هم بفرمایید با نیم فاسله بینشون باید نوشته بشن؟ممنونم
با عرض معذرت، «مربوط به» نیم فاصله میگیره یا تمام فاصله؟
با سلام؛
«مربوط به» بافاصله نوشته میشود.
با سلام؛
هردو با فاصله نوشته میشوند.
با سلام
ممنون از مطلب کاربردی که گذاشتین. درباره کلماتی مثل 3 برابر، 2 تکرار، 3 تقسیط درسته یا باید بینشون نیم فاصله باشه؟
«منجر به» تمام فاصله داره یا نیم فاصله؟
با سلام؛
«منجر به» با فاصله نوشته میشود.
با سلام؛
همه با فاصله نوشته میشوند.
درود سرکار خانم رمضانی
بسیار عالی بود. سپاسگزارم
سلام
کلمه ٪نتیجه گیری٪ با نیم فاصله هست؟
به منظور تمام فاصله میگیره؟
با سلام؛
«بهمنظور» با نیمفاصله نوشته میشود.
با سلام:
«نتیجهگیری» درست است.
سلام و عرض ادب؛
کاملاً جامع و کامل بود. بسیار بسیار سپاسگزارم.
سلام در مورد کلمه پیش بینی چطور؟ با فاصله هست یا نیم فاصه؟
با سلام؛
«پیشبینی» با نیمفاصله نوشته میشود.
سلام وقت شما بخیر.
در عبارت “توربین بادی سرعت متغییر”، با توجه به اینکه حرف “ت” در سرعت صامت هست، واژه “سرعت متغییر” با فاصله درست هست یا نیم فاصله یا به صورت “سرعت-متغیر”؟
با سلام؛
بهتر است یا با خط فاصله از هم جدا کنید یا بنویسید توربین بادی با سرعت متغیر.
سلام به عرض به طول به قطر نیم فاصله می خورن یا فاصله
سلام. شده است ،
بین شده و است، باید نیم فاصله باشد یا فاصله کامل؟
سپاس
با سلام؛
بری از ویراستارن معتقدند «شدهاست» درست است و برخی آن را بافاصله مینویسند.
کاملتریییین مطلب دربارهی نیمفاصله بودددد مرسیییی
با سلام؛
کلمهی « داشته باشد» تمام فاصله هست؟
با سلام؛
بله. «داشته باشد» با فاصله نوشته میشود.
سلام، وقت بخیر
در برابر خدمت درست است یا دربرابرخدمت؟
با سلام؛
بافاصله نوشته میشود.
املای «بیسر و ته» اینجوری نوشته میشه؟
با سلام؛
املای درست آن «بیسروته» است.
از همراهی شما سپاسگزاریم.
سلام وقت بخیر.
خواهدشد درسته یا خواهد شد؟
سلام وقت بخیر
فاصله درست کلمه «منحصر به فرد» لطف میکنید؟؟
با سلام؛
«منحصربهفرد» درست است.
با سلام؛
خواهد شد (بافاصله) درست است.
نوشتن” راهکار” درست است یا “راهکار” ؟
با سلام؛
«راهکار» درست است.