تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری چیست؟ | به زبان ساده

۲۳۶۸۳ بازدید
آخرین به‌روزرسانی: ۱۸ آذر ۱۴۰۲
زمان مطالعه: ۱۲ دقیقه
تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری چیست؟ | به زبان ساده

حیوانات، گیاهان، قارچ‌ها و آغازیان همه حداقل از یک سلول یوکاریوتی تشکیل شده‌اند. در مقابل، باکتری‌ها و آرکی‌باکترها از یک سلول پروکاریوتی تشکیل شده‌اند. علاوه بر شباهت فراوان بین سلول‌های جانوری و گیاهی، تفاوت‌های عمده‌ای نیز با یکدیگر دارند. در این مطلب از مجله فرادرس به موارد مختلف تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری پرداخته‌ایم.

سلول چیست؟

در مطالب پیشین مجله فرادرس در مورد سلول و ویژگی‌های مهم آن صحبت کردیم. سلول واحد سازنده در همه ارگانیسم‌ها است. همه سلول‌ها توسط غشای سلولی احاطه شده‌اند (غشای پلاسمایی نیز نامیده می‌شود). غشای سلولی مرزی است که قسمت داخلی سلول را از خارج سلول جدا می‌کند. غشای پلاسمایی تمام اجزای سلول را که در مایع ژلی مانند به نام سیتوپلاسم معلق هستند، در بر می‌گیرد. سیتوپلاسم محل قرارگیری اندامک‌ها است. سلول‌های یوکاریوتی با حضور یک هسته مشخص و سایر اندامک‌های متصل به غشا، مانند میتوکندری، شبکه آندوپلاسمی و دستگاه گلژی، از سلول‌های پروکاریوتی متمایز می‌شوند.

سلول‌های پروکاریوتی هسته مشخصی ندارند (اما ناحیه‌ای از سیتوپلاسم، ماده ژنتیکی را در خود جای داده است). آن‌ها همچنین فاقد اندامک‌های متصل به غشا هستند.

همه جانوران چند سلولی هستند، به این معنی که چندین سلول با هم کار می‌کنند و کل ارگانیسم را تشکیل می‌دهند. در ارگانیسم‌های پیچیده مانند انسان، این سلول‌ها می‌توانند برای انجام عملکردهای مختلف بسیار تخصصی باشند. به همین ترتیب، آن‌ها اغلب بسیار متفاوت از یکدیگر به نظر می‌رسند و کار می‌کنند، حتی اگر همه آن‌ها سلول‌های انسانی باشند.

سلول چیست

سلول جانوری چیست؟

سلول‌های جانوری اندامک‌های مختلف متنوعی دارند که با هم کار می‌کنند تا سلول بتواند عملکردهای خود را انجام دهد. می‌توان هر سلول را یک کارخانه بزرگ با بسیاری از بخش‌ها مانند تولید، بسته‌بندی، حمل و نقل دانست. اندامک‌های مختلف نمایانگر هر یک از این بخش‌ها هستند. سلول‌های جانوری مختلفی وجود دارند که هر کدام عملکردهای ویژه‌ای را انجام می‌دهند.

اندامک های سلول جانوری چه هستند؟

هر سلول جانوری همه انواع اندامک‌ها را ندارد اما به طور کلی، سلول‌های جانوری حاوی بیشتر (اگر نه همه) اندامک‌های زیر باشند. به علاوه، برخی از اندامک‌ها در سلول‌های خاص بسیار فراوان هستند و در بعضی دیگر وجود ندارند. در ادامه مطلب اندامک‌های سلول‌های جانوری که برخی از آن‌ها با سلول‌های مشترک هستند را توضیح داده‌ایم.

هسته

هسته شامل تمام مواد ژنتیکی سلول است. این اطلاعات ژنتیکی اسید دئوکسی ریبونوکلئیک (DNA) نامیده می‌شود. DNA شامل تمام دستورالعمل های ساخت پروتئین است که تمام فعالیت‌های بدن را کنترل می‌کند. بنابراین هسته مدیریت عملکرد سلول را بر عهده دارد. DNA یک مولکول بسیار مهم و کاملاً تنظیم شده است و بنابراین به صورت برهنه در هسته قرار نگرفته است بلکه DNA محکم در اطراف پروتئین‌های ساختاری موسوم به هیستون قرار می‌گیرد تا کروماتین تشکیل شود.

وقتی سلول آماده تقسیم شد تا اطلاعات ژنتیکی را به سلول‌های جدید (سلول‌های دختر) منتقل کند، کروماتین ساختارهای بسیار متراکمی به نام کروموزوم تشکیل می دهد. هسته تنظیم می‌کند که کدام ژن‌ها و در چه زمانی در سلول روشن یا فعال شوند. این فعالیت سلول را کنترل می‌کند. ژن‌هایی که در یک زمان مشخص فعال هستند بسته به نوع سلول و عملکردی متفاوت خواهند بود. هسته توسط یک پاکت هسته‌ای احاطه شده است (غشای هسته‌ای نیز نامیده می‌شود) که آن را از بقیه سلول جدا می‌کند.

پاکت هسته‌ای دارای منافذی است که اجازه ورود و خروج برخی از مولکول‌ها را می‌دهد. علاوه بر تمام مواد ژنتیکی، یک زیر بخش از هسته نیز وجود دارد که هستک نامیده می‌شود و درون هسته به نظر می‌رسد. هستک محل سنتز ریبوزوم است. هسته سلول توسط یک پاکت هسته‌ای احاطه شده است (غشای هسته‌ای نیز نامیده می‌شود) که آن را از بقیه سلول جدا می‌کند.
وقتی سلول طی میتوز آماده تقسیم می‌شود، کروموزوم‌های هسته کپی و جدا و دو سلول دختر تشکیل می‌شوند. اندامک‌هایی به نام سانتروزوم به سازماندهی DNA در هنگام تقسیم سلول کمک می‌کنند.

ریبوزوم

ریبوزوم‌ها اندامک‌هایی هستند که هم در سلول‌های پروکاریوتی و هم در سلول‌های یوکاریوتی یافت می‌شوند. آن‌ها مانند دستگاه‌های کوچکی هستند که تمام پروتئین‌های سلول را سنتز می کنند. در هر سلول منفرد جانوری می‌تواند تا 10 میلیون ریبوزوم وجود داشته باشد. ریبوزوم‌ها بخش تولید سلول را تشکیل می‌دهند. در هسته، توالی DNA که پروتئین خاصی را کد می‌کند، بر روی یک مولکول میانی به نام RNA پیام رسان (mRNA) کپی می‌شود که این فرایند رونویسی نام دارد.

مولکول mRNA این اطلاعات را به ریبوزوم منتقل می‌کند و توالی آن ترتیب اسیدهای آمینه را در یک زنجیره پلی‌پپتیدی تعیین می‌کند. ریبوزوم این زنجیره پلی‌پپتیدی را سنتز می‌کند که در نهایت تا می‌شود و به پروتئین تبدیل می‌شود. در سلول‌های جانوری، ریبوزوم‌ها را می‌توان آزادانه در سیتوپلاسم سلول یافت یا به شبکه آندوپلاسمی متصل کرد.

شبکه آندوپلاسمی

شبکه آندوپلاسمی (ER) شبکه‌ای از کیسه‌های صاف و متصل به غشا است که در تولید، پردازش و انتقال پروتئین‌هایی که توسط ریبوزوم ها سنتز شده اند، نقش دارد. شبکه آندوپلاسمی مانند خط مونتاژ سلول است، جایی که محصولات تولید شده توسط ریبوزوم‌ها پردازش و مونتاژ می‌شوند. شبکه آندوپلاسمی دو نوع صاف و خشن دارد. نوع خشن ریبوزوم‌هایی دارد که متصل به سطح کیسه‌ها هستند. ER صاف فاقد ریبوزوم است و ذخیره‌سازی، سنتز لیپیدها و از بین بردن مواد سمی را انجام می‌دهد.

دستگاه گلژی

دستگاه گلژی که به آن مجموعه جسم گلژی نیز گفته می‌شود، پروتئین‌ها را از شبکه آندوپلاسمی دریافت می‌کند و این پروتئین‌ها را به صورت وزیکول جمع، مرتب و بسته‌بندی می‌کند. دستگاه گلژی مانند بخش حمل و نقل سلول است، زیرا پروتئین‌ها را برای تحویل به مقصد بسته‌بندی می‌کند. دستگاه گلژی نیز مانند شبکه آندوپلاسمی، از یک سری کیسه‌های متصل به غشا تشکیل شده است. این کیسه‌ها از وزیکول‌هایی منشعب می‌شوند که از شبکه آندوپلاسمی جوانه زده‌اند. برخلاف سیستم غشاهای موجود در شبکه آندوپلاسمی که به هم پیوسته‌اند، کیسه‌های دستگاه گلژی قطع نیستند.

لیزوزوم

در سلول‌های جانوری، لیزوزوم‌ها محل دفع مواد زائد سلول هستند. آنزیم‌های گوارشی موجود در لیزوزوم ها به تجزیه پروتئین‌ها، پلی ساکاریدها، لیپیدها، اسیدهای نوکلئیک و حتی اندامک‌های فرسوده کمک می‌کنند. در یوکاریوت‌های تک سلولی، لیزوزوم‌ها برای هضم غذای مصرفی و بازیافت اندامک‌ها مهم هستند. این آنزیم‌ها نسبت به آن‌هایی که در سیتوپلاسم قرار دارند با pH بسیار کمتری (اسیدی‌تر) فعال هستند. بسیاری از واکنش‌هایی که در سیتوپلاسم اتفاق می‌افتد نمی‌توانند با pH پایین رخ دهند، بنابراین مزیت تقسیم سلول یوکاریوتی به اندامک‌ها مشهود است.

لیزوزوم‌ها از آنزیم‌های هیدرولیتیک خود برای از بین بردن ارگانیسم‌های بیماری‌زا که ممکن است وارد سلول شوند استفاده می‌کنند. یک مثال خوب در این مورد در گروهی از گلبول‌های سفید خون به نام ماکروفاژها رخ می‌دهد که بخشی از سیستم ایمنی بدن شما هستند. در فرایندی که به فاگوسیتوز معروف است، بخشی از غشای پلاسمایی ماکروفاژ حمله می‌کند و یک عامل بیماری‌زا را می‌بلعد. بخش واژین شده با پاتوژن داخل آن، سپس خود را از غشای پلاسما جدا کرده و تبدیل به وزیکول می‌شود. وزیکول با لیزوزوم فیوز می‌شود. سپس آنزیم‌های هیدرولیتیک لیزوزوم عامل بیماری‌زا را از بین می‌برد.

سلول جانوری

ماتریس خارج سلولی سلول جانوری

اکثر سلول‌های جانوری مواد ترشحی خود را در فضای خارج سلولی آزاد می‌کنند. اجزای اصلی این مواد گلیکوپروتئین‌ها و پروتئین کلاژن هستند. در مجموع این مواد ماتریس خارج سلولی نامیده می‌شوند. نه تنها ماتریکس خارج سلولی، سلول‌ها را در کنار هم نگه می‌دارد تا از مجموع آن‌ها یک بخش عملکردی به نام بافت ایجاد کند و همچنین به سلول‌های درون بافت نیز اجازه می‌دهد تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

لخته شدن خون مثالی از نقش ماتریکس خارج سلول در ارتباطات سلولی را ارائه می‌دهد. وقتی سلول‌های پوشاننده رگ آسیب ببینند، یک گیرنده پروتئین به نام فاکتور بافتی را در سطح خود بیان می‌کنند. هنگامی که فاکتور بافت با عامل دیگری در ماتریکس خارج سلولی پیوند یابد، باعث چسبندگی پلاکت‌ها به دیواره رگ خونی آسیب دیده، تحریک سلول‌های بافت ماهیچه صاف مجاور رگ برای انقباض می‌شود (بنابراین رگ خونی را منقبض می‌کند) و یک سری از آن‌ها را شروع می‌کند مراحلی که باعث تحریک پلاکت‌ها در تولید فاکتورهای لخته شدن می‌شود.

تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری چیست؟

سلول‌های جانوری و سلول‌های گیاهی هر دو یوکاریوت هستند. بنابراین هر دو دارای یک هسته تعریف شده و سایر اندامک‌های متصل به غشا هستند. با این حال، تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری موضوعی اساسی دارند. سلول‌های جانوری، برخلاف سلول‌های گیاهی و قارچی، دیواره سلولی ندارند. در عوض، حیوانات چند سلولی ساختارهای دیگری دارند که از بافت‌ها و اندام‌های آن‌ها مانند اسکلت و غضروف پشتیبانی می‌کند.

به علاوه، سلول‌های جانوری فاقد کلروپلاست موجود در سلول‌های گیاهی هستند. کلروپلاست‌ها اندامک‌های خاصی هستند که انرژی خورشید را به دام می‌اندازند و از آن به عنوان سوخت برای تولید قندها در فرآیندی به نام فتوسنتز استفاده می‌کنند. علاوه بر این، در حالی‌که سلول‌های گیاهی دارای یک واکوئل بزرگ و مرکزی هستند، سلول‌های جانوری فاقد این ویژگی هستند.

بعضی از سلول‌های جانوری واکوئل‌های کوچکی دارند اما عملکرد آن‌ها کمک به ذخیره و انتقال مولکول‌های بزرگ است. پیش از این درباره انواع فتوسنتز در گیاهان | به زبان ساده مطلبی نوشته شده‌است که می‌توانید برای خواندن آن + اینجا کلیک کنید. به طور کلی می‌توان تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری را در موارد زیر خلاصه کرد:

  • یک تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری وجود ساختاری به نام سانتروزوم است که از میکروتوبول‌ها و سانتریو‌ل‌ها تشکیل می‌شود.
  • تفاوت اساسی دیگر، لیزوزوم در سلول جانوری است در حالی که سلول‌های گیاهی این ویژگی را ندارند.
  • سلول‌های گیاهی دارای دیواره سلولی، کلروپلاست‌ها، پلاسمودسم و پلاستیدهایی هستند که برای ذخیره‌سازی استفاده می‌شوند.
  • دیگر تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری این است که هر سلول گیاهی یک واکوئل مرکزی بزرگ دارند، در حالی که سلول‌های جانوری چنین نیستند.

پیش از این در مطلب گیاه چیست ؟ — به زبان ساده درباره تمام ویژگی‌های گیاهان، انواع و ساختار یک گیاه توضیح داده‌ایم.

اندامک های سلول گیاهی
تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری در اندامک‌ها

واکوئل مرکزی سلول گیاهی

پیش از این، از واکوئل‌ها به عنوان اجزای اساسی سلول‌های گیاهی یاد کردیم. همه‌ی سلول‌های گیاهی دارای یک واکوئل بزرگ و مرکزی هستند که بیشتر سلول را اشغال می‌کند. واکوئل مرکزی در تنظیم غلظت آب سلول در تغییر شرایط محیطی نقشی اساسی دارد. در سلول‌های گیاهی، مایع درون واکوئل مرکزی فشار تورگور را ایجاد می‌کند که همان فشار بیرونی ناشی از مایع درون سلول است. اگر چند روز آبیاری یک گیاه را فراموش کنید، پژمرده می‌شود به این دلیل که هرچه غلظت آب در خاک کمتر از غلظت آب در گیاه باشد، آب از واکوئل‌های مرکزی و سیتوپلاسم خارج شده و به داخل خاک می‌رود.

با کوچک شدن واکوئل مرکزی، دیواره سلول بدون پشتوانه باقی می‌ماند. از دست دادن حمایت از دیواره‌های سلولی گیاه باعث پژمردگی آن خواهد شد. هنگامی که واکوئل مرکزی با آب پر می‌شود، یک وسیله کم انرژی برای گسترش سلول گیاه فراهم می‌کند (در مقابل با صرف انرژی برای افزایش اندازه واقعی). علاوه بر این، این مایعات می‌تواند علف‌خواری را از بین ببرد زیرا طعم تلخ مواد زائد حاوی مصرف حشرات و حیوانات است. واکوئل مرکزی همچنین برای ذخیره پروتئین در سلول‌های دانه در حال رشد است.

واکوئل مرکزی
واکوئل مرکزی در یک سلول گیاهی

دیواره سلول گیاهی

ساختاری خارج از غشای پلاسمایی در سلول‌های گیاهی وجود دارد که دیواره سلول نامیده می‌شود. دیواره سلول یک پوشش سفت و محکم است که از سلول محافظت می‌کند، پشتیبانی ساختاری ایجاد می‌کند و به سلول شکل می‌دهد. سلول‌های قارچی و برخی سلول‌های پروتیست نیز دارای دیواره سلولی هستند. در حالی که جز اصلی دیواره‌های سلولی پروکاریوتی پپتیدوگلیکان است اما مولکول اصلی آلی در دیواره سلول گیاه سلولز، یک پلی ساکارید ساخته شده از زنجیره‌های گلوکز است. وقتی اطلاعات تغذیه‌ای به فیبرهای غذایی اشاره دارد، منظور آن‌ها محتوای سلولز در غذا است.

کلروپلاست در سلول گیاهی

مانند میتوکندری، کلروپلاست‌ها نیز DNA و ریبوزوم های خاص خود را دارند. کلروپلاست‌ در فتوسنتز نقش دارد و در سلول‌های یوکاریوتی فوتوتوتروفیک مانند گیاهان و جلبک‌‌ها دیده می‌شود. در فتوسنتز از دی اکسید کربن، آب و انرژی نور برای تولید گلوکز و اکسیژن استفاده می‌شود. این تفاوت سلول گیاهی و جانوری است که گیاهان (اتوتروف) قادر به تهیه غذای خود مانند گلوکز هستند، در حالی که حیوانات (هتروتروف) برای ترکیبات آلی یا منبع غذایی خود باید از گیاهان یا سایر جانوران تغذیه کنند.

کلروپلاست‌ها حاوی یک رنگدانه سبز به نام کلروفیل هستند که انرژی نور خورشید را برای فتوسنتز می‌گیرد. همانند سلول‌های گیاهی، آغازیان فتوسنتز کننده نیز دارای کلروپلاست هستند. بعضی از باکتری‌ها فتوسنتز را نیز انجام می‌دهند اما کلروپلاست ندارند. رنگدانه‌های فتوسنتزی آن‌ها در غشای تیلاکوئید درون سلول قرار دارد. پیش از این در مورد کلروپلاست در پست کلروپلاست چیست؟ — به زبان ساده به صورت مفصل توضیح داده‌ایم که مطالعه آن‌ را برای درک بهتر نقش و عملکرد این اندامک در سلول گیاهی به علاقه‌مندان توصیه می‌کنیم. برای مطالعه مطلب + اینجا کلیک کنید.

کلروپلاست
تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری وجود اندامک کلروپلاست در گیاهان است.

تفاوت DNA سلول گیاهی و سلول جانوری چیست؟

در مرکز هر سلول گیاهی، از جلبک تا ارکیده و در مرکز هر سلول جانوری، از چتر دریایی گرفته تا انسان یک نسخه از ماده ژنتیکی وجود دارد. این DNA طرح کاملی از ارگانیسم را حمل و ویژگی‌ها را از یک نسل به نسل دیگر منتقل می‌کند. تفاوت‌های کاملاً واضحی بین گیاهان و حیوانات وجود دارد اما در سطح شیمیایی، سلول‌های همه گیاهان و همه حیوانات حاوی DNA به همان شکل مارپیچ مضاعف هستند. علاوه بر این تمام مولکول‌های DNA چه در گیاهان و چه در حیوانات از چهار نوع ساختار شیمیایی به نام نوکلئوتید ساخته می‌شوند.

تحقیقات نشان می‌دهد که گیاهان و حیوانات ممکن است برخی پروتئین‌های مشترک مانند سیتوکروم C را تولید می‌کنند اما ساختار آن در موجودات مختلف کمی متفاوت است. تولید کدکننده سیتوکروم C انسان بیشتر شبیه پستانداران دیگر مانند خرگوش است و به جاندارانی با سطح تکاملی پایین‌تر مانند گل آفتابگردان، شباهت کمتری دارد. به طور کلی حیوانات کروموزوم بیشتری از گیاهان دارند.

تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری در تقسیم میتوز

تقسیم سلولی شامل مراحلی است که منجر به ایجاد سلول دیگری می شود. وقتی گیاهان و حیوانات سلول‌های خود را به صورت غیرجنسی تولید کنند، این فرآیند به عنوان میتوز شناخته می شود. تقسیم سلولی بین حیوانات و گیاهان متفاوت است اما مراحل مشترک زیادی وجود دارد. تفاوت‌ها عمدتاً مربوط به ساختارهای ویژه در هر نوع سلول است. گیاهان هم غشای سلولی دارند و هم دیواره سلولی، در حالی که سلول‌های جانوری دیواره سلولی ندارند. حیوانات همچنین سانتریول سلول دارند اما گیاهان پیشرفته‌تر از آن برخوردار نیستند.

مراحل تقسیم سلولی بین سلول‌های گیاهی و جانوری بسیار شبیه است اما تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری در تشکیل دوک و سیتوکینز دیده می‌شود. فرآیند میتوز پنج مرحله را طی می‌کند: پروفاز، پرومتافاز، متافاز، آنافاز و تلوفاز. این مراحل با متراکم شدن کروموزوم‌ها، برداشتن موقتی غشای هسته، جداسازی و حرکت کروموزوم‌های جدا شده به انتهای مخالف سلول توسط الیاف دوک تعریف می‌شود. پس از جدا شدن کروموزوم‌ها، غشای هسته ای جدید تشکیل شده و سلول به دو نیم تقسیم می‌شود که رویدادی به نام سیتوکینز است.

آیا در سلول های گیاهی سانتریول وجود دارد؟

سانتریول یک میکروتوبول است که گمان می‌رود در تشکیل دوک و جداسازی کروموزوم نقش دارد. فقط سلول‌‌های حیوانات و گیاهانی در سطح تکاملی پایین حاوی سانتریول هستند. گیاهان پیشرفته‌تر سانتریول ندارند. در عوض، در سلول گیاهی کروماتین به صورت کروموزوم‌هایی کاملاً پیچ خورده متراکم می‌شود که در وسط سلول قرار گرفته و سپس جدا می‌شوند. حرکت کروموزوم‌ها توسط میکروتوبول‌ها و پروتئین‌ها در سیتوپلاسم کمک می‌کند که مانند یک دوک تقسیم عمل شود حتی اگر سانتریول وجود نداشته باشد.

تشکیل دوک تقسیم در سلول‌های جانوری

سلول‌های جانوری حاوی دو خوشه میکروتوبول و سانتریول هستند که در اصطلاح به آن‌ها سانتروزوم گفته می‌شود و در قطب‌های سلول قرار دارند. در طول پروفاز، میکروتوبول‌های درون سانتروزوم شروع به طولانی شدن به سمت کروموزوم‌های هسته می‌کنند. در این مرحله از میکروتوبول‌ها به عنوان دوک یاد می‌شود. دوک تقسیم‌ها سازماندهی دقیق و تفکیک کروموزوم‌ها را بین سلول‌های دختر در طی میتوز ترتیب می‌دهند. برخی از میکروتوبول‌های گسترش یافته از سانتروزوم نیز پس از آخرین مرحله میتوز در سیتوکینز شرکت می‌کنند.

تشکیل دوک تقسیم در سلول‌های گیاهی اکثر گیاهان حاوی سانتریول نیستند اما در عوض دارای خوشه‌های میکروتوبولی هستند که عملکرد آن‌ها جهت هدایت توزیع کروموزوم‌ها است. آن‌ها همچنین در تقسیم سلول در طی سیتوکینز شرکت می‌کنند. در طول پروفاز، سلول‌های گیاهی شروع به تولید دوک تقسیم از مراکز سازماندهی می‌کنند که به منطقه هسته‌ای رشد کرده و به کروموزوم‌ها متصل می‌شوند. از آن‌جا، آن‌ها سازماندهی و تفکیک کروموزوم‌ها را بین سلول‌های دختر در طی میتوز انجام می‌دهند.

سانتریول
نداشتن ساختار سانتروزوم تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری است.

تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری در سیتوکینز

آخرین مرحله از تقسیم سلول‌های گیاهی با سیتوکینز پایان می‌یابد. مجموعه‌ای از وزیکول ها در وسط سیتوپلاسم به صف می‌شوند و صفحه سلولی را تشکیل می‌دهند که سلول را به دو سلول کوچکتر تقسیم می‌کند. سپس تولید سلولز آغاز می‌شود که صفحه سلول را به دیواره سلولی محکمی و پشتیبانی کننده از غشای سلول تبدیل می‌کند. سلول‌های حیوانی انعطاف‌پذیر هستند و دیواره سلولزی ندارند که از غشای آن‌ها محافظت کند.

یک حلقه پروتئینی در وسط سلول کشیده و تقسیم کننده، غشای پلاسما را به داخل فشار می‌دهد و یک شکاف ایجاد می‌کند. سلول والد به دو سلول دختر تقسیم می‌شود که هرکدام هسته، سیتوپلاسم و غشای خود را دارند. تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری در سیتوکینز اسن است که در سیتوکینز جانوران، سلول با حلقه انقباضی از خارج شکافته می‌شود و یک شیار شکاف ایجاد می‌کند. لایه‌ای از رشته‌های اکتین و میوزین در زیر غشای پلاسما در مرکز سلول شروع به جمع شدن می‌کند تا اینکه سلول از وسط به دو قسمت تقسیم شود.

در گیاهان، دیواره سلولی جدیدی در داخل سلول ایجاد می‌شود که تا زمان تشکیل دو سلول جدید به سمت خارج رشد می‌کند. تشکیل دیواره سلولی جدید توسط وزیکول‌های پر از سلولز و لیگنین تشکیل می‌شود که در نهایت با هم ترکیب می‌شوند و دیواره سلولی جدیدی ایجاد می‌کنند و سلول والد به دو قسمت تقسیم می‌شود.

سیتوکینز
تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری در سیتوکینز

تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری در اتصالات بین سلولی چیست؟

اتصالات بین سلولی می‌توانند از طریق تماس مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند که به آن‌ها اتصالات بین سلولی گفته می‌شود. در روش‌های انجام سلول های گیاهی و جانوری تفاوت هایی وجود دارد. پلاسمودسم (Plasmodesma) محل اتصال بین سلول‌های گیاهی است، در حالی که تماس سلول های حیوانی شامل اتصالات محکم، اتصالات شکاف‌دار و دسموزوم‌ها است. سلول‌های جانوری از طریق ماتریس خارج سلولی خود ارتباط برقرار می‌کنند و از طریق اتصالات محکم، دسموزوم‌ها و اتصالات شکاف به یکدیگر متصل می‌شوند.

در این زمینه تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری این است که سلول‌های گیاهی از طریق پلاسمودسم متصل شده و با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. به طور کلی، کشش طولانی غشای پلاسمایی سلول‌های گیاهی همسایه نمی‌توانند با یکدیگر  در تماس مستقیم باشند زیرا توسط دیواره سلولی که هر سلول را احاطه کرده است از هم جدا شده‌اند. پس چگونه گیاه می‌تواند آب و سایر مواد مغذی خاک را از ریشه، از طریق ساقه‌ها و به برگ‌های خود منتقل کند؟ در چنین حمل و نقلی عمدتا از بافت های عروقی (آوند چوبی و آبکش) استفاده می‌شود.

همچنین تغییرات ساختاری پلاسمودسم، کانال‌های متعددی که از بین دیواره‌های سلول‌های گیاهی مجاور عبور، سیتوپلاسم آن‌ها را به هم متصل و امکان انتقال مواد از سلول به سلول و در نتیجه در سراسر گیاه را فراهم می‌کنند. برخی از اتصالات سلول‌های جانوری را در ادامه آورده شده‌اند.

  • اتصال محکم: اتصال محکم یک مهر و موم ضد آب بین دو سلول جانوری مجاور است. سلول‌ها توسط پروتئین‌ها (عمدتا دو پروتئین به نام کلودین و اکلودین) در برابر یکدیگر محکم نگه داشته می‌شوند.
  • دسموزوم: فقط در سلول‌های جانوری وجود دارند. پروتئین‌های کوتاهی به نام کادهرین در غشای پلاسما به رشته‌های میانی متصل می شوند و دسموزوم ایجاد می‌کنند. کادهرین‌ها دو سلول مجاور را به هم می‌پیوندند و سلول‌ها را به شکل ورقه مانند در اندام‌ها و بافت‌های کشیده مانند پوست، قلب و عضلات حفظ می‌کنند.
  • اتصالات شکاف‌دار: در سلول‌های جانوری مانند پلاسمودسم در سلول‌های گیاهی است چون امکان انتقال یون‌ها، مواد مغذی و سایر مواد بین سلول‌های مجاور را فراهم می‌کنند.
بر اساس رای ۴۵ نفر
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
اگر بازخوردی درباره این مطلب دارید یا پرسشی دارید که بدون پاسخ مانده است، آن را از طریق بخش نظرات مطرح کنید.
منابع:
BiologydictionaryEarthskySciencingcourses
۷ دیدگاه برای «تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری چیست؟ | به زبان ساده»

خیلی ممنون از شما فقط یه سوال در سلول گیاهی سلولی هست که هسته نداشته باشه؟

سلام و وقت بخیر؛
لوله‌های غربالی سلول ‌های پشتیبان بافت آوندی گیاهان و فاقد هسته هستند.
با تشکر از همراهی شما با مجله فرادرس

توی قسمت تصویر تفاوت سلول گیاهی و سلول جانوری چیست؟شبکه آندوپلاسمی خشن که به اشتباه رو تصویر خشم اومده

سلام و وقت بخیر؛
متن اصلاح شد.
تشکر از همراهی ما با مجله فرادرس

⁉️چرا در یاخته های گیاهی، حتی پس از اتمام میتوز رشته های دوک باقی مانده اند؟

سلام و وقت بخیر؛
تفاوت اصلی میتوز در سلول‌های گیاهی و جانوری در سیتوکینز و تشکیل دیواره سلولی یا غشای پلاسمایی است. در سلول‌های جانوری دیواره سلولی وجود ندارد. در این سلول‌ها با پایان میتوز، دوک تقسیم پراکنده می‌شود. در این سلول‌ها پس از تشکیل دوک انقباضی سیتوپلاسم و غشای پلاسمایی دو سلول تقسیم می‌شود. اما به دلیل وجود دیواره سلولی سیتوکینز در سلول‌های گیاهی متفاوت است. در این سلول‌ها میکروتوبول‌ها و پروتئین‌های اکتین در ساختارهای غشایی به نام فارماگوپلاست باقی می‌مانند و در مرکز سلول قرار می‌گیرند تا به انتقال مواد از جسم گلژی به مرکز سلول و تشکیل دیواره سلولی کمک کنند.
با تشکر از همراهی شما با مجله فرادرس

بسیار سپاس‌گزارم

نظر شما چیست؟

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *