مهارت های ارتباطی چیست و چه اهمیتی دارند؟ – هر آنچه باید بدانید

داشتن مهارت های ارتباطی و فن بیان قوی و ارتباط موثر برای موفقیت در زندگی شخصی و همچنین کسب و کار اهمیت زیادی دارد. در این مطلب توضیح می‌دهیم که مهارت های ارتباطی چیست و انواع آن‌ها را در جامعه، خانواده، مدرسه، محیط کاری، کتاب‌های درسی پایه هفتم و هشتم و... به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم. همچنین پس از ارائه راهکارهایی برای تقویت مهارت‌های برقراری ارتباط، بهترین کتاب‌ها و پادکست‌های این حوزه را معرفی می‌کنیم. با ایجاد توانمندی در مهارت‌های ارتباطی، یک گام به‌سوی ایجاد شخصیت کاریزماتیک و تأثیرگذار نزدیک‌تر می‌شویم.

مهارت های ارتباطی چیست؟

«مهارت های ارتباطی» (Communications Skills) مجموعه‌ای از فعالیت‌ها هستند که کیفیت عملکرد شما را در رفتارهای عمومی و اجتماعی افزایش می‌دهند. در طول روز شما مدام پیام‌های گوناگونی را می‌گیرید و مي‌فرستید. اما مهارت های ارتباطی موفق فراتر از اشتراک‌گذاری اطلاعات هستند. آنچه در این مهارت اهمیت دارد درک احساسات پشت هر پیام است.

وقتی بدانید انواع مهارت های ارتباطی چیست احساسات و شرایط دیگران را بهتر درک می کنید. داشتن این مهارت اعتبار شما را نزد دیگران بالا می‌برد و می‌توانید از این اعتبار برای بیان ایده‌ها و نظرات خود استفاده کنید.

انواع مهارت های ارتباطی

مهارت های ارتباطی به ۴ دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• کلامی: استفاده از کلمات برای بیان افکار و احساسات
• غیرکلامی: زبان بدن، تغییر چهره و...
• نوشتنی: نوشتن کلمات، نمادها و اعداد
• تصویری: استفاده از عکس‌ها، نمودارها و...

سبک ها و مهارت های ارتباطی

پس از این‌که دانستید انواع مهارت های ارتباطی چیست به مهم‌ترین سبک‌های این مهارت می‌پردازیم. تقویت این مهارت های نرم تاثیر زیادی در بالارفتن توانایی‌های ارتباطی شما خواهند داشت.

ارتباطات کتبی و شفاهی

ارتباط کلامی یعنی از کلمات برای انتقال پیام استفاده کنید بنابراین نوشتن نیز هم‌ردیف مکالمه‌های شفاهی قرار می‌گیرد. داشتن مهارت برقراری ارتباط شفاهی یعنی شما می‌توانید به صورت خلاصه و شفاف و به‌دور از ایجاد سوءتفاهم صحبت کنید. حتی اگر شغل شما نیاز چندانی به مکالمه رودر رو ندارد باز هم وجود مهارت ارتباط شفاهی برای برقراری ارتباط با مشتریان و شرح خدمات کسب و کارتان ضروری است.

مهارت نوشتاری نیز اهمیت زیادی دارد و در ۹۰ درصد مشاغل توانایی نوشتن صحیح ازجمله مهارت‌های ضروری است. معمولا بیشترین استفاه از این مهارت در مواقع زیر است:

• نوشتن ایمیل برای همکاران
• آماده‌سازی گزارش برای مدیر عامل
• بازاریابی ایمیلی و ارتباط با مشتری از طریق ایمیل

 ارائه

مهارت ارائه فقط به معنای شرح پاورپوینت در جلسات کاری نیست. معنی دیگر ارائه این است که نظرات و عقایدتان را به شکلی درست به همکاران خود توضیح دهید و با کمک تکنیک های متقاعد سازی آن‌ها را مجاب به پذیرش این ایده‌ها کنید.

همچنین معنای دیگر ارائه صحبت راجع‌به توانایی‌هایتان در جلسه مصاحبه است. گستردگی این مهارت در ابعاد مختلف کاری زیاد است و تقویت آن به نفع شما خواهد بود. در ادامه چند مثال از کاربرد این مهارت ارائه می‌کنیم:

• مهندس سخت‌افزار درباره نحوه عملکرد کد جدید نوشته‌شده صحبت می‌کند.
• مهندس آمار آنچه را به تازگی دریافته است برای بقیه ارائه می‌دهد.
• مدیر فروش برای مشتری توضیح می‌دهد که چرا باید محصول خاصی را بخرد.

گوش دادن

مهارت گوش دادن به صحبت‌های دیگران ازجمله مهم‌ترین جنبه‌های مهارت‌های ارتباطی است. شنیدن درست فقط به درک صحبت‌های طرف مقابل محدود نمی‌شود. هنگامی درست شندیده‌اید که احساسات پشت هرکلام را هم درک کرده باشید.

اگر طرف مقابل متوجه شود که شما به او عمیقا گوش کرده‌اید و احساساتش را از میان صحبت‌های او یافته‌اید روابطی موثرتر و عمیق‌تر با شما می‌سازد. همچنین این نحوه شنیدن به دیگران امنیت می‌دهد و باعث می‌شود که بدون ترس برای حل مسئله‌های مختلف ایده‌های خلاقانه‌ای ارائه کنند. در مقابل اگر چنین مهارتی را نداشته باشید احتمالا هرگز از برخی اطلاعات مهم مطلع نمی‌شوید چون دیگران هرگز آن‌ها را به شما نخواهند گفت.

صحبت مستقیم

مکالمه کردن پایه اصلی ایجاد ارتباط است و نباید از اهمیت آن در مهارت اجتماعی غافل شوید. حتی صحبتی ساده و دوستانه اگر به‌درستی انجام شود روابط عمیقی را می‌سازد. همچنین در خیلی از اوقات با ایجاد روابط درست قبل از ایجاد مسائل حاد مشکلات را می‌یابید و آن‌ها را برطرف می‌کنید.

گاهی صحبت با افراد غریبه برایتان فرصت‌های شغلی جدید ایجاد می‌کند. بنابراین همواره با دیگران دوستانه برخورد کنید. در ابتدا این‌کار به نظر دشوار می‌آید اما به‌مرور دیگر ترسی از مواجهه با افراد و صحبت با آن‌ها ندارید.

بازخورد

بازخورد دادن سبک دیگری از مهارت های ارتباطی است که مجموعه‌ای از مهارت‌های دیگر نظیر شنیدن فعالانه، احترام، روشن‌فکری و کار گروهی را شامل می‌شود. بازخورد تشویقی فقط زمانی صورت می‌گیرد که به درک عمیقی از صحبت‌های طرف مقابل برسید، به ایده‌های او احترام بگذارید و ذهنتان را برای شنیدن نظرات مخالف باز نگهدارید.

به طور مثال اگر بازخوردی از سرپرست واحد خود دریافت می‌کنید باید این ارزیابی را بدون قضاوت و ابزار مخالفت بشنوید و بپذیرید. در این حالت نباید صحبت‌های او را قطع کنید بلکه باید تا پایان به حرف‌هایش گوش کنید و در نهایت سوالاتی بپرسید تا موضوع برایتان شفاف شود و از این بازخورد به نتیجه‌ای مثبت برسید.

از طرفی اگر این شما هستید که بازخوردی ارائه می کنید باید ارزیابی مبتنی بر واقعیت داشته باشد و حتما زمانی را برای پاسخگویی شخص در نظر بگیرید. همچنین در این مواقع نیازهای مخاطب را در نظر بگیرید و با احتیاط بازخوردهای منفی خود را اعلام کنید.

 احترام

احترام گذاشتن به دیگران یکی از مبانی ارتباط موثر است و یکی از مهم‌ترین موارد کاربرد آن در جلسه مصاحبه شغلی است. برای پرورش این توانایی لازم است برخی مهارت‌های دیگر نظیر شنیدن فعالانه و صبوری در برابر دیگران را در خود ایجاد کنید. رفتار محترمانه یعنی اجازه دهید دیگران صحبت کنند و در موقعیتی مناسب شما پاسخ آن‌ها را بدهید. در صورتی که رفتار شما از نگاه دیگران محترمانه نباشد بسیاری از فرصت‌های خود را از دست می‌دهید.

اعتماد به نفس

در برخوردهای اول افرادی که اعتماد به نفس خوبی دارند هرگز فراموش نمی‌شوند. برخی افراد به اشتباه تصور می‌کنند که داشتن اعتماد به نفس در کلام و رفتار با برخورد محترمانه در تضاد است. در حالی که شما می‌توانید در عین احترام، اعتماد به نفس خود را به رخ دیگران بکشید. داشتن این مهارت یعنی به تک تک کلمات، حرکات و تصمیم‌های خود اطمینان دارید. این رفتارتان دیگران را مجاب می‌کند که پاسخی مثبت در برابر درخواست‌های شما بدهند.

عیبی ندارد اگر اعتماد به نفس کافی ندارید. متدهایی وجود دارند که با استفاده از آن‌ها می‌توانید ظاهر خود را پر از اعتماد به نفس نشان دهید. برخی از این متدها در زیر آمده‌اند.

• ارتباط چشمی خود را در حین جلسات با دیگران حفظ کنید.
• شانه‌هایتان را در حالت نشسته به عقب بدهید تا ظاهری قدرتمند داشته باشید.
• با لحنی دوستانه و در عین حال اصولی صحبت کنید.
• از قبل صحبت‌های خود را آماده کنید تا در حین مکالمه دچار مشکل نشوید.

اگر نیازی به تظاهر ندارید و اعتماد به نفستان کافی است برای برقراری ارتباط موثر از این قدرت خود بیش از حد استفاده نکنید تا دیگران در برابر شما موضع نگیرند. همچنین از انجام رفتارهای بی‌ادبانه برای نمایش اعتماد به نفس خودداری کنید.

شفافیت

واضح بودن صحبت‌ها برای ایجاد ارتباطات شفاهی ضرورت دارد. برای افزایش وضوح کلامتان باید ساختار صحبت‌هایتان را در ذهن تشکیل دهید و کلماتی مناسب با آن انتخاب کنید تا اثربخشی حرف‌هایتان تا حد امکان افزایش یابد.

ناتوانی در وضوح کلام نشان می‌دهد که الگوهای غلطی برای صحبت در ذهن خود ساخته‌اید و در صورت عدم تغییر آن‌ها ممکن است در موقعیت‌های حساس به مشکل بربخورید.

صداقت

صادق بودن یکی از مهارت های ارتباطی است که باید آن را در تمامی جنبه‌های این مهارت‌ها بگنجانید. در واقع دیگران باید شما را فرد صادقی بدانند. برای رسیدن به این درجه باید از غلو درباره مهارت‌ها و تخصص‌هایتان دوری کنید. به خاطر داشته باشید که همواره حقیقت برملا می‌شود و نباید برای موفقیت‌های لحظه‌ای به دروغگویی پناه ببرید.

در صورتی که با همکاران و مدیران خود صادق باشید ارزش و جایگاهتان نزد این افراد بالا می‌رود. همچنین ثابت می‌کنید که شجاعت و اعتماد به نفس پذیرش اشتباه‌هایتان را دارید و مسئولیت آن ها را می‌پذیرید.

دوستی

نمایش رفتار دوستانه شما در دیگران احساس آرامش ایجاد می‌کند و ترجیح می‌دهند که با شما همکاری کنند. داشتن این روحیه در مصاحبه‌های شغلی در ذهن مصاحبه‌کنندگان مثبت تلقی می‌شود و درمی‌یابند که با این روحیه شما توانایی حضور در کارهای گروهی و همکاری با دیگران را دارید. گفتنی است که برای ایجاد صمیمیت نباید رفتار مؤدبانه را زیر پا بگذارید.

سخنرانی عمومی

صحبت در میان جمع و سخنرانی عمومی برای بیشتر مردم در دسته پراسترس‌ترین کارها قرار دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از مردم بیشتر از سخنرانی می‌ترسند تا از مرگ. انصافا سطح استرس در چنین موقعیت‌هایی بسیار بالا است. اما برای این‌که مهارت های ارتباطی خوبی با بقیه داشته باشید باید روی این مبحث نیز وقت بگذارید و ترس‌هایتان را کاهش دهید.

ارتباطات غیرکلامی

در حین صحبت درباره موضوعی مهم، بیشتر از کلام شما رفتارتان میزان اهمیت آن مسئله را مشخص می‌کند. حالت‌های قرارگیری بدن، تغییرات چهره، حرکات دست، نوع نشستن یا ایستادن، ارتباطات چشمی، تن صدا، تنش‌ها عضلانی و حتی نحوه تنفس شما در مجموعه روابط غیرکلامی جای می‌گیرند.

اگر توانایی خود را در پرورش مهارت‌های ارتباط غیر کلامی و زبان بدن و همچنین درک این پیام‌ها در دیگران افزایش دهید روابط بهتری در خانه و محل کار ایجاد می‌کنید. همچنین در موقعیت‌های پرچالش مانند جلسات مذاکره موفق‌تر از بقیه عمل خواهید کرد.

مدیریت استرس

مقدار کمی استرس در محیط کار مفید است چون شما را به سمت عملکردی بهتر سوق می‌دهد. اما اگر روزانه حجم زیادی از اضطراب را تجربه کنید و این احساس نگرانی روی کارتان تاثیر بگذارد روابط خوبی تشکیل نخواهید داد. همچنین نمی‌توانید ایده‌هایتان را بیان کنید و در تمام حرکات و رفتارتان نشانه‌های نگرانی هویدا است.

با وجود استرس، مفهوم کلام و رفتار دیگران را درست درک نمی‌کنید و ارتباط درستی شکل نمی‌دهید. بنابراین لازم است مهارت مدیریت استرس و اضطراب را در خود پرورش دهید و کاری کنید دیگران شما را در موقعیت‌های مختلف قبول داشته باشند و در هر شرایطی از شما تاثیر بگیرند.

کنترل احساسات

احساسات نقش بسیار مهمی در برقراری ارتباط دارند. تصمیم‌هایی که می‌گیرید بیشتر از تفکرات، وابسته به احساسات شما هستند. کنترل بخش مهمی از ارتباطات غیرکلامی در دست احساسات شما است و اگر بتوانید این احساسات را کنترل کنید به موفقیت‌های زیادی می‌رسید. همچنین ارتباطات غیرکلامی را در خودتان رصد کنید تا پیام‌هایی آگاهانه برای دیگران فرستید. این مهات در جلسات مهم مذاکره کاربرد زیادی دارد. به طور مثال اگر طرف مقابل پیشنهاد خوبی داد باید آن‌قدر روی این احساسات کنترل داشته باشید که در هیچ‌کدام از حرکات بدن یا حالت‌های چهره خوشحالی خود را بروز ندهید و وانمود کنید که منتظر پیشنهاد‌های بهتری هستید.

چگونه مهارت های ارتباطی خود را افزایش دهیم؟

متخصصان روش‌های زیادی برای پرورش مهارت های ارتباطی ارائه کرده‌اند و نمی‌توانیم برای همه یک روش ثابت را تعیین کنیم چون در هر موقعیتی و در مواجهه با هر تیپ شخصیتی نیاز است که به روشی متفاوت رفتار کنید تا ارتباط اثربخش شکل بگیرد. در ادامه به آموزش چند روش ثابت در مهارت‌های ارتباطی می‌پردازیم که در بیشتر مواقع کاربرد دارند و توانایی‌های شما را تقویت می‌کنند.

آموزش مهارت های ارتباطی

۴ مورد از مهم‌ترین روش‌ها برای پرورش مهارت های ارتباطی در زیر آمده‌اند. این روش‌ها تاثیر کلام شما و دایره دوستانتان را افزایش می‌دهند. همچنین می‌توانید بعدها از این روابط برای رسیدن به هدف‌هایتان استفاده کنید.

1. گوش دادن همراه با حس همدلی و همدردی

همدردی و همدلی توانایی درک احساسات، تفکرات و باورهای دیگران است. اگر احساس همدردی داشته باشید بسیاری از رفتارها و عقاید دیگران حتی اگر آن‌ها را نپذیرید برایتان قابل درک می‌شوند.

برای ایجاد ارتباطات مناسب سعی کنید از زاویه نگاه دیگران به مسائل بنگرید و قبل از حل مشکلات صحبت‌هایشان را بشنوید.

2. صحبت کردن

مسئولیت شروع ارتباط را بپذیرید و منتظر طرف مقابل نباشید. همچنین پشت روابط آنلاین پنهان نشوید. روابط مناسب مخصوصا در موضوعات مهم باید حتما به صورت حضوری یا نهایتا تماس تلفنی ایجاد شوند. زیرا هرگز آنچه می‌نویسید به طور کامل پیام‌های اصلی را منتقل نمی‌کند.

بسیاری از سوءتفاهم‌های رایج، از نوشته‌ها بیرون می‌آیند چون شما و طرف مقابل هیچ‌کدام لحن کلام و زبان بدن یکدیگر را از پشت کلمات چت نمی‌خوانید و برداشت ناقصی از اصل مطلب خواهید کرد.

۳. آمادگی برای گفتن

قبل از صحبت حتما فکر کنید. این یک موضوع بدیهی است اما خیلی از اوقات دستپاچگی و عجله مانع از فکر کردنتان می‌شود. اگر وقت کافی برای آماده‌شدن داشته باشید بهترین عملکرد را ارائه خواهید داد. حتی اگر تصور می‌کنید که مهارت‌های ارتباطی خوبی ندارید این تکنیک تاثیر زیادی روی موفقیت شما می‌گذارد.

اگر جلسه بسیار مهمی دارید و موفقیت در آن برایتان حیاتی است حتما پیش از ورود به جلسه با شخصی قابل اعتماد تمرین کنید تا ذهنتان آماده شود و جلوی اشتباهات احتمالی را بگیرید.

۴. آمادگی برای پاسخ‌های مختلف

خودتان را به جای شنونده صحبت‌هایتان بگذارید. با این کار برای هر نظر مخالف یا انتقادی آماده می‌شوید. همچنین سوالات احتمالی را حدس می‌زنید و از قبل پاسخ‌هایی پخته برای آن‌ها آماده می‌کنید. شما با این کار تفکر انتقادی را نیز در خود می‌پرورانید و خودتان را به پاسخ‌های همیشگی محدود نمی‌کنید. هیچ کس نمی‌تواند واکنش بقیه را به طور دقیق پیش‌بینی کند اما با ایجاد آمادگی در خود شانس موفقیتتان را برای برقراری ارتباطی موثر افزایش می‌دهید.

مهارت های ارتباطی در خانواده

پرورش مهارت های ارتباطی در خانواده باعث بهبود روابط بین والدین و فرزندان و همچنین روابط میان زوجین می‌شود. حتما تاکنون در خانواده این حس را تجربه کرده‌اید که حرف‌هایتان شنیده شده‌اند و دیگران شما را درک کرده‌اند. از طرفی احتمالا لحظاتی را به یاد دارید که شنیده نشدید و حس کردید اعضای خانواده برای نظر و عقیده شما ارزشی قائل نیستند. به طور معمول اگر احساس درک شدن داشته باشید کمتر از زمان‌های دیگر درگیر خشم و اضطراب می‌شوید و ذهنتان برای حل مشکلات آمادگی بیشتری دارد.

دو رکن اصلی در هر رابطه‌ای وجود دارند. رکن اول فرستنده است که پیامی را برای طرف مقابل ارسال می‌کند. رکن دوم دریافت کننده است. در روابط موفق فرستنده کاملا به صورت شفاف و دقیق پیام را منتقل می‌کند و فرستنده مفهوم پیام را به طور کامل درک می‌کند. اما روابط غیرموفق زمانی شکل می‌گیرند که فرستنده پیام روشنی نمی‌فرستد یا دریافت‌کننده به‌درستی منظور پیام را درک نمی‌کند و همین نقطه جرقه بروز مشکلات و سوء‌تفاهم‌ها می‌شود.

هرچه تعداد افراد خانواده بیشتر باشد روابط پیچیده‌تر می‌شود و نیاز به پرورش مهارت های ارتباطی افزایش می‌یابد. در واقع با افزایش تعداد اعضای خانواده فرصت‌های برقراری ارتباط و همچنین امکان بروز درگیری‌ها بیشتر می‌شود. دو نفر با یک رابطه درگیر هستند، سه نفر سه رابطه را تشکیل می‌دهند و ۴ نفر امکان ایجاد ۶ رابطه را دارند. بنابراین خیلی مهم است که خانواده برای اعضا خط مشی تعیین کنند و همه به آن پایبند بمانند.

به این ترتیب، تمامی افراد احساس درک شدن و شنیده شدن خواهند کرد. همچنین درگیری‌های احتمالی را با کمک این قوانین و استفاده از مهارت‌های ارتباطی رفع می‌کنند. مهم‌ترین علت مشکلات خانوادگی این است که افراد نمی‌دانند مهارت های ارتباطی چیست و دچار خطاهای ناشی از این ضعف می‌شوند. ازجمله اشتباهات رایج در این زمینه می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. وقتی تصور می‌کنید که از فکر طرف مقابل آگاهید یا توقع دارید که او از فکر شما آگاه باشد.
2. وقتی در طول صحبت بقیه به‌جای شنیدن حرف‌هایشان روی حرف‌های بعدی خودتان تمرکز می‌کنید.
3. وقتی مشکلات غیرمرتبط را با مشکلات فعلی قاطی می‌کنید و در حین بحث آن‌ها را به میان می‌آورید.
4. وقتی فکر می‌کنید صلاح دیگران را می‌دانید و برای مجاب کردن آن‌ها بیش از حد تلاش می‌کنید.

در کنار این مشکلات موضوع مهم دیگری که در خانواده وجود دارد ایجاد تعادل بین نیازها و خواسته‌ها است که در برخی مواقع برهم خوردن این تعادل مشکلاتی را به وجود می‌آورد. برای رفع این مسئله و رشد مهارت های ارتباطی باید تمام افراد کمی انعطاف داشته باشند و با برخی واقعیت‌ها کنار بیایند.

شما به عنوان عضوی از خانواده برای این‌که همواره ارتباط خوبی با بقیه افراد داشته باشید باید حقایقی را بپذیرید که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• غیرممکن است که نیازهای همه اعضا همیشه برطرف شوند.
• سازش به معنای همیشه بازنده یا همیشه برنده بودن نیست. بلکه به این معناست که در هنگام بروز مشکلات به جای تمرکز بر منافع شخصی راه‌حل تازه‌ای یافته‌اید.
• برای رسیدن به راه حل برد ـ برد اعضای خانواه باید به مهارت های ارتباطی به طور کامل آشنا باشند. در این حالت همه حق اظهارنظر دارند و نیاز خود را به صورت شفاف بیان می‌کنند. بقیه افراد نیز به صورت فعالانه به این صحبت‌ها گوش می‌دهند.

به طور مثال بچه‌ها نیز می‌توانند درباره برخی موضوعات نظر بدهند. همچنین اگر فرد کهنسالی در خانه حضور دارد خوب است که از او نظرخواهی کنید تا احساس کند که حضورش برای شما سودمند است.

در ادامه چند راه حل برای رسیدن به راه‌حل برد-برد در خانواده اشاره می‌کنیم:

• همه اعضای خانواده را در جریان اتفاقات مرتبط با آن‌ها بگذارید. می‌توانید سر میز غذا یا در موقعیت‌های مناسب دیگر در حد ۱۰ دقیقه موضوعی را مطرح کنید.
• به صورت کلی صحبت کنید و اجازه ندهید که کسی در معرض قضاوت قرار بگیرد.
• به نظر همه توجه کنید و آن‌ها را بشنوید.
• همه افراد باید به صورت فعالانه به نقطه نظرات باقی اعضای خانواده گوش بدهند.
• پس از شنیدن نظر همه بهترین راه‌حل را برای رفع مشکل انتخاب کنید.
• روش‌های جدیدی برای حل مسئله ارائه کنید و تمرکزتان را روی خواسته‌های شخصی نگذارید.
• وقتی تمام راه‌حل‌های مناسب را مشخص کردید درباره هرکدام از آن‌ها جداگانه صحبت کنید و بررسی کنید که آیا پیاه‌سازی هرکدام از روش‌ها مناسب است یا خیر.
• اگر دو نفر هستید هردو باید برای اجرای روش مناسب به اتفاق نظر برسید اما اگر اعضای بیشتری در خانواده حضور دارند با رای‌گیری به نظر نهایی برسید.

مهارت های ارتباطی کودکان

داشتن مهارت‌های ارتباطی برای حضور در اجتماع اهمیت زیادی دارد بنابراین والدین باید از همان سال‌های اول زندگی فرزندان این مهارت‌ها را به آن‌ها آموزش دهند. برخی به اشتباه تصور می‌کنند که بچه‌ها خودشان به مرور ایاد می‌گیرند در حالی که نیاز است والدین آن‌ها را برای برقراری ارتباط اثربخش و مودبانه راهنمایی کنند.

برخی از مهارت‌های ارتباطی پایه‌ای برای کودکان در زیر آمده‌اند و لازم است که هر کودکی این میزان از توانایی را داشته باشد. در صورتی که فرزند شما فاقد هرکدام از این توانایی‌هاست او را راهنمایی کنید و در پرورش این مهارت های ارتباطی به او یاری دهید.

• کودک باید در حین مکالمه با دیگران ارتباط چشمی مناسبی برقرار کند. این حرکت او نشانه اشتیاق و احترام است. نگاه‌کردن به اطراف در حین مکالمه نشانه خوبی نیست و ممکن است بقیه از این رفتار کودک برداشت بدی کنند.
• کودک باید درست و واضح صحبت کند. او را به استفاده از کلمات، قواعد زبانی و تلفظ درست تشویق کنید. اگر باعجله صحبت می‌کند با رفتاری مناسب این عادت را در او از بین ببرید.
• به کودک یاد بدهید که در بین صحبت دیگران حرف نزند. این کار ضروری باعث بهبود رفتار کودک و افزایش توانایی او در کنترل خودش خواهد شد.
• والدین باید شنونده خوبی باشند و با این رفتار خود الگوی مناسبی برای فرزند شوند تا او نیز گوش کردن فعالانه را بیاموزد و پاسخ‌های مناسب بدهد.
• خوب است که والدین نحوه شروع برقراری ارتباط را به کودک بیاموزند تا در موقعیت‌های مختلف مودبانه با دیگران ارتباط بگیرد. همچنین به او یاد بدهند که اگر کسی قصد دوستی با او را داشت با لبخند و رفتار مودبانه از او استقبال کند.

مهارت های ارتباطی در معلمان

فرقی نمی‌کند که معلم چه درسی باشید. هر درسی که تدریس می‌کنیدباید به آن مسلط باشید. میزان تخصص شما را می‌توان از روی نمره‌ها و عملکرد دانش‌آموزان سنجید اما برخی از مهارت‌ها قابل اندازه‌گیری نیستند که اگر آن‌ها را در خود پرورش دهید تاثیر بیشتری در شاگردانتان خواهید داشت. ازجمله این توانایی‌ها مهارت های ارتباطی است که به شما در برقراری ارتباطات اثربخش با همکاران، مدیر مدرسه، والدین و دانش‌آموزان یاری می‌دهند.

در ابتدایی‌ترین سطح باید به عنوان معلم موضوعی درسی را به دانش‌آموزان یاد بدهید اما برای شکل‌گیری درست روند انتقال دانش بهتر است از روش‌هایی جذاب و خلاقانه کمک بگیرید و رابطه‌ای اثربخش با شاگردان بسازید.

گاهی برخی از دانش‌آموزان نسبت یه معلم و کلاس احساس بیگانگی دارند یا می‌خواهند با قلدری و رفتارهای طلبکارانه معلم را خشمگین کنند. در این مواقع حفظ خونسردی و یافتن راهی برای برقراری ارتباط اهمیت بسیار زیادی دارد. اگر مهارت های ارتباطی خود را تقویت کرده باشید در مواجهه با موقعیت‌های مختلف از خود رفتار صحیحی نشان می‌دهید و اعتماد دانش‌آموزان را جلب می‌کنید. برای این‌که این حس اعتماد در شاگردان شکل بگیرد می‌توانید از اقدامات زیر نیز کمک بگیرد:

• نام دانش‌آموزان را حفظ کنید.
• موضوعات خوشایند و ناخوشایند دانش‌آموزان را بیابید.
• وقتی دانش‌آموز عملکرد ضعیفی از خود نشان می‌دهد با تشویق نقاط قوت و ارائه بازخوردهای سازنده او را تشویق به یادگیری بهتر کنید.
• مراقب رفتارهای عادی دانش‌آموزان باشید تا رفتارهای غیرعادی آن‌ها را خیلی زود تشخیص دهید.

ارتباط معلم با والدین

معلمان باید روابطی برپایه اعتماد با والدین تشکیل دهند و یکی از بهترین راه‌ها برای ایجاد این رابطه شنیدن صحبت‌های والدین است. وقتی پدر و مادر از چالش‌های خود با فرزندشان صحبت می‌کنند یا مشکلی مربوط به کلاس را بیان می‌کنند با آرامش به صحبت‌های او گوش دهید و به پدر یا مادر این پیام را منتقل کنید که آینده فرزندش برایتان اهمیت زیادی دارد.

اگر تک‌تک دانش‌آموزان را به‌درستی درک کنید راهنمای خوبی برای والدینشان خواهید بود. شیوه مطالعه شاگردان، نوع رفتارشان و ارتباطی که با هم‌کلاسی‌ها برقرار می‌کنند در معرض دید شماست و می‌توانید با توجه به این الگوها علایق آن‌ها را بیاید. دانستن این علایق به شما در راهنمایی الدین برای همراهی با فرزندانشان کمک می‌کند.

برای این‌که مهارت های ارتباطی خود را والدین به بهترین نحو برقرار کنید می‌توانید از ایده‌هایی استفاده کنید که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• ارتباطی منظم با والدین داشته باشید تا آن‌ها را از روند آموزشی و رفتاری فرزندشان مطلع کنید (این ارتباطات را می‌توانید از طریق تماس تلفنی یا صحبت‌های رُودررُو و همچنین در فضاهای تعریف‌شده مدرسه شکل بدهید).
• اگر والدین از نحوه تدریس یا رفتار شما انتقادی داشتند یا در برابر اشتباهات فرزندشان از آن‌ها دفاع کردند به هیچ وجه بحث نکنید و شنونده خوبی باشید.
• تمامی گفتگوهای خود با والدین را همراه با تاریخ و مدت‌زمان گفتگو ثبت کنید.

اگر علاقه‌ای به ارتباط با والدین در خارج از ساعت‌های مدرسه ندارید برنامه‌ریزی مناسبی برای ساعت‌های دیگر داشته باشید اما این روند را از بین نبرید. زیرا اگر بدانید مهارت های ارتباطی چیست و از آن‌ها برای ارتقا سطح روابط خود با دانش‌آوزان و والدین استفاده کنید همواره از نظر این جامعه مورد اعتماد خواهید بود. شکل‌گیری این اعتماد به شما در جلوگیری از بروز بسیاری از مشکلات بزرگ کمک می‌کند.

مهارت های ارتباطی در محیط کار

مهارت های ارتباطی در صدر مهم‌ترین مهارت‌های نرم قرار دارند و معمولا شرکت‌ها برای جذب نیرو به این توانایی متقاضیان کار دقت می‌کنند. زیرا کسی که ارتباطات تعامل خوبی با دیگران برقرار می‌کند پیش از این، مهارت‌های دیگری نظیر اعتمادبه‌نفس، کارگروهی، مدیریت بحران، مهارت‌های اجتماعی و... را در خود تقویت کرده است. فرق بین افرادی دارای این مهارت با کسانی که نمی‌توانند روابط خوبی برقرار کنند بسیار چشمگیر است و این نشان‌دهنده اهمیت این توانایی است.

در ادامه مطابق با تحقیقات گسترده‌ در حوزه کسب و کار به توضیح علت‌های اصلی اهمیت انواع مهارت ارتباطی می‌پردازیم.

• ۷ درصد ارتباطات کلامی هستند، ۳۸ درصد به لحن و تن صدا مربوط‌اند و ۵۵ درصد آن‌ها زبان بدن است.
• 81 درصد از استخدام‌کنندگان به این مهارت در متقاضیان اهمیت ویژه‌ای می‌دهند.
• در سال‌های آینده مهارت‌های ارتباطی در استخدام نیروها اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند.
• 98 درصد از موفق‌ترین فروشندگان بر این عقیده‌اند که ایجاد رابطه اثربخش عامل اصلی موفقیت این افراد در کسب و کارها است.

فواید مهارت های ارتباطی در محیط کار

داشتن مهارت های ارتباطی در محیط کار یعنی تبادل و ایجاد جریان اطلاعاتی بین کارمندان تمامی سطوح سازمانی برای رسیدن به نتایج مناسب. برخی از فواید وجود این مهارت در محیط کار در زیر آمده‌اند.

• افزایش بهره‌وری
• افزایش روحیه
• افزایش رضایت شغلی
• افزایش اعتماد افراد به مدیر
• کار گروهی قوی‌تر
• همراهی بیشتر کارمندان

مهارت ارتباطی ضعیف در محیط کار

ضعف در برقراری ارتباط با دیگران در محیط کار در کوتاه‌مدت مشخص نمی‌شود اما تاثیر منفی آن در درازمدت قابل مشاهده است. برخی از نشانه‌های ارتباطات ضعیف در زیر آمده‌اند.

• عدم وجود ارتباطی خاص
• استفاده از رسانه‌های نادرست برای انتقال پیام‌های مهم
• ایجاد روابط منفعل یا تهاجمی
• ضعف در پیگیری و در نظر گرفتن موقعیت‌ها
• مقصردانستن یا ترساندن دیگران
• عدم توانایی در شنیدن صحبت‌های بقیه

نمونه‌ای از مهارت های ارتباطی ضعیف اتفاقی بود که در سال ۲۰۰۶ در یک شرکت رادیویی با نام «رادیوشاک» (RadioShack) رخ داد. این شرکت در قالب یک ایمیل، نامه اخراج ۴۰۰ نفر از کارکنانش را ارسال کرد که این اقدام با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد زیرا نوع اطلاع‌رسانی آن‌ها مناسب نبود و باید این پیام را در قالب جلسات حضوری به کارمندان اعلام می‌کردند.

مهارت های ارتباطی و آداب معاشرت

در هر جامعه‌ای اصول خاصی برای آداب معاشرت وجود دارد که از فرهنگ آن جامعه ریشه گرفته است. در مهارت‌های ارتباطی دانستن این آداب و اجرای آن‌ها ساده اما ضروری است. در محیط‌های دوستانه و برخی روابط خانوادگی می‌توانید از شدت این آداب بکاهید اما در بیشتر موقعیت‌های کاری رعایت آن‌ها اهمیت زیادی دارد. به برخی از آداب معاشرت در زیر اشاره کرده‌ایم.

• استفاده از عبارت‌های «لطفا» و بیان تشکر در طول روز
• استفاده از عبارت «خواهش می‌کنم» در پاسخ به تشکر دیگران
• بیان عبارت‌های تاییدی، حرکت دادن سر و ایجاد ارتباط چشمی برای نشان دادن علاقه به شنیدن ادامه موضوع
• ایجاد وقفه در بین جمله‌ها و جلوگیری از مِن و مِن کردن
• پایین نگه داشتن تن صدا
• دوری از مسخره کردن دیگران حتی به شوخی
• استفاده از جملاتی برای شروع گفتگو مانند «اهل کجایید؟» یا «به چه سرگرمی‌هایی علاقه دارید؟» برای شروع مکالمه
• رفتن به فضایی خلوت برای پاسخ به تماس تلفنی به جای صحبت با صدای بلند در فضای عمومی
• اظهار نظر به‌موقع درباره صحبت بقیه
• نپریدن به میان کلام دیگران
• عدم استفاده از گوشی همراه در حین مکالمه با دیگران
• فرصت دادن به بقیه برای صحبت و اظهار نظر
• حفظ ارتباط چشمی در حد اعتدال
• عدم تاخیر برای حضور در جلسه
• انتخاب بهترین فرم برای انتقال پیام (مثلا برای صحبت با استاد دانشگاه معمولا صحبت رو در رو بهتر از پیام در دایرکت اینستاگرام است.)

این موارد از جمله ساده‌ترین و بدیهی‌ترین رفتارها در آداب معاشرت است که نشان می‌دهد مهارت های ارتباطی چیست و استفاده از آن‌ها کیفیت و اثربخشی این روابط را به میزان چشمگیری افزایش می‌دهد. البته تعداد این آداب بی‌شمار است. به طور مثال دست دادن یکی از رفتارهای اجتماعی بسیار مهمی است که نحوه استفاده از آن در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف تفاوت‌هایی دارد و باید برای ایجاد ارتباط موثر در هر منطقه اطلاعات کافی داشته باشید تا دچار اشتباهات رفتاری نشوید.

به غیر از رفتارهای متداولی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم برخی از این آداب مخصوص فضای کاری هستند و اگر به آن‌ها توجه نکنید در کسب و کار خود به موفقیت نمی‌رسید و دیگران به شما و توانایی‌هایتان کمتر اهمیت می‌دهند. در ادامه به مراحل رعایت آداب معاشرت در فضای کار اشاره می‌کنیم.

انتخاب فرم درست انتقال پیام

در محیط‌های کاری معمولا چند روش برقراری ارتباط تعریف می‌شوند. افراد شاغل در آن حوزه برای ایجاد ارتباط به همین روش‌ها محدود هستند و بهتر است فرم دیگری را امتحان نکنند مگر این‌که شرایط اضطراری به وجود بیاید. علاوه بر این هرکسی باید قدرت تشخیص کافی برای انتخاب بهترین راه ارتباطی در هر موقعیتی را داشته باشد. متداول‌ترین راه‌های ارتباطی در شرکت‌ها عبارت‌اند از:

• ایمیل
• تماس تلفنی
• پیام‌رسان‌های فوری
• پیام‌های نوشتاری کوتاه

قبل از این‌که در محیط کار با کسی ارتباط برقرار کنید باید بهترین فرم ایجاد رابطه را بیابید. در فضای داخل سازمان معمولا برای ثبت درخواست‌ها از نامه‌های اداری استفاده می‌شود و ارتباط بین همکاران از طریق پیام‌رسان‌های فوری صورت می‌گیرد.

انسان از همان ابتدای خلقت به دنبال راه‌هایی برای برقراری ارتباط بوده است و در طول زمان معمولا برخی محیط‌های ارتباطی دیگر زیر اضافه می‌شوند.

به طور مثال در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا برای استخدام و ایجاد ارتباط با کارمندان از لینکدین استفاده می‌کنند و اگر شخصی که درخواست کار داده است اکانت لینکدین نداشته باشد به رزومه او اهمیتی نمی‌دهند.

در ارتباط بین سازمان‌ها به طور مثال شرکت‌های فروش عمده محصولات معمولا از طریق ایمیل مارکتینگ محصولاتشان را معرفی می‌کنند و از طریق تماس تلفنی سفارش‌های خود را ثبت می‌کنند. برخی از این شرکت‌ها نیز ثبت سفارش را به صورت آنلاین انجام می‌دهند و فقط برای پشتیبانی تماس تلفنی را پاسخ می‌دهند.

برای ارتباط بین سازمان با مشتری باید انواع روش‌های بازاریابی را بررسی کنید و با توجه به شناخت مشتریان بهترین روش ایجاد ارتباط را برگزینید.

تشریفات هر پیام

هر پیامی که در محیط کاری منتقل می‌شود باید تشریفات لازم را داشته باشد که بسته به گیرنده متفاوت هستند. به طور مثال شما در حین نوشتن پیام برای همکار خود از لحن عامیانه‌تری نسبت به پیام مربوط به مدیرتان استفاده می‌کنید. عدم رعایت این تشریفات ضعف مهارت های ارتباطی شما را نمایش می‌دهد.

البته برخی از محیط‌های کاری کاملا دوستانه است و افراد تمامی کارها را به صورت گروهی انجام می‌دهند. در این حالت رعایت تشریفات رسمی کمی غیرمتدال است و از طرف بقیه رد می‌شود. بنابراین باید نوع محیط و افرادی را که با آن‌ها در ارتباط هستید به‌خوبی شناسایی کنید تا در هر دو حالت رفتار غیرمعمولی نشان ندهید.

لحن بیان

لحن پیام‌های شما در عین رعایت اصول و آداب باید کاملا شفاف و به‌دور از پیچیدگی باشد. در واقع طرف مقابل شما باید بدون هیچ ابهام یا سوءتفاهمی منظورتان را درک کند. همچنین در این حالت نیز باید به فراخور مخاطب لحن درستی را انتخاب کنید. اگر شناخت درستی از او ندارید از همکاران خود درباره لحن مناسب خود در این موقعیت سوال کنید تا خطایی انجام ندهید و مانع از شکل‌گیری ارتباطی موثر نشوید.

رعایت ادب پشت خط تلفن

در حین مکالمه تلفنی خوب است مواری را رعایت کنید. به طور مثال اگر صدای طرف مقابل را فرد یا افرادی به غیر شما نیز می‌شنوند (صدای فرد روی بلندگو است) حتما به او اطلاع دهید و برای روشن کردن اسپیکر اجازه‌اش را بگیرید. همچنین در حین مکالمه فعالانه به صحبت‌های شخص گوش کنید و در صورت لزوم نوت‌ بردارید تا با پرسیدن سوالات تکراری او را ناراحت نکنید. در ضمن تن صدای خود را در حد معمول نگه دارید و خیلی آرام یا خیلی بلند حرف نزنید.

توجه به زمان

برای ارسال پیام به افراد سازمان حتما به زمان ارسال خود توجه کنید. به طور مثال اگر برخی از اعضا با مدیر سازمان جلسه دارند زمان مناسبی برای ارسال پیام نیست و باید تا اتمام جلسه صبر کنید.

ارسال پیام مختصر اما دقیق

در محیط کار مدیریت زمان اهمیت زیادی دارد. برای نمایش این ارزش در پیام‌ها جزئیات بی‌‌اهمیت را حذف کنید و صرفا اصل مطلب را به صورت شفاف بیان کنید. استفاده از فهرست‌ و جدول برای درک سریع مطالب، انتخاب خوبی است. در مجموع می‌توانید با استفاده از تکنیک های مدیریت زمان به طور کلی از هدر رفتن زمان خود جلوگیری کنید.

تمرین آداب تماس ویدیویی

بسیاری از افراد به صورت دورکار فعالیت می‌کنند یا در محیط کار هستند اما با افراد خارج از سازمان در ارتباط‌اند. اگر شما نیز از این دست افراد هستید حتما با چالش‌های تماس ویدیویی آشنایی دارید. یکی از مهارت های ارتباطی در محیط کار دانستن قوانین تماس‌های ویدیویی مناسب است.

اولین توصیه این است که پیش از برقراری ارتباط، صدا و تصویر خود را امتحان کنید و در صورت وجود اشکال آن را رفع کنید. در طول تماس به یاد داشته باشید که صدایتان را حین صحبت بقیه قطع کنید تا صدای محیط اطرافتان تمرکز طرف مقابل را از بین نبرد.

بررسی غلط املایی

پس از نوشتن متن ایمیل یا هر پیام دیگری حتما آن را مرور کنید تا غلط‌های املایی نداشته باشد. خصوصا این مشکل در حین نوشتن با گوشی همراه زیاد رخ می‌دهد. پیام‌های پر از ایراد وجهه شما را نزد افراد دیگر سازمان خدشه‌دار می‌کند بنابراین زمان کافی برای مرور نوشته‌های خود در نظر بگیرید.

انتقاد سازنده

اگر از عملکرد فردی در سازمان انتقادی دارید نقط نظر خود را با لحنی مناسب و به صورت خصوصی به او بگویید. این رفتار حرفه‌ای نشان می‌دهد که شما می‌دانید مهارت های ارتباطی چیست و از آن‌ها برای ساختن روابطی موثر با همکاران استفاده می‌کنید. همچنین در حین انتقاد روی عملکرد ضعیف مد نظرتان متمرکز شوید،اتهام نزنید و شخصیت فرد را نشانه نگیرید.

 تصدیق کردن

وقتی از کسی پیامی دریافت می‌کنید در پاسخ نشان دهید که منظور او را متوجه شده‌اید. همچنین اگر آن پیام حاوی اطلاعات مفیدی بود از طرف مقابل به علت ارائه این اطلاعات تقدیر و تشکر کنید.

مهارت های ارتباطی و اجتماعی

حضور در جمع افراد بیگانه، یافتن دوست تازه و برطرف کردن مشکلات روابط همواره چالش‌برانگیز هستند و نیاز به مهارت های ارتباطی و اجتماعی دارند. در این حالت افرادی که از حضور در اجتماع می‌ترسند یا خجالت می‌کشند بسیاری از فرصت‌ها را از دست می‌دهند و گاهی بقیه افراد با توانایی‌هایی به مراتب کمتر از آن‌ها صرفا به خاطر مهارت‌های اجتماعی بهتر فرصت‌های آن‌ها را از آن خود می‌کنند.

تقویت مهارت‌های اجتماعی فواید زیادی دارد. افرادی که این مهارت‌ها را در خود پرورانده‌اند کمتر از بقیه خشم و افسردگی را تجربه می‌کنند. این افراد همچنین دارای اعتماد به نفس، احساس همدردی و روحیه همکاری بیشتری هستند. اگر شما نیز دریابید که این مهارت های ارتباطی چیست به مزیت‌های زیادی دست پیدا می‌کنید که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره کرده‌ایم.

•  مردم به همکاری با شما علاقه‌مند می‌شوند: روابط اجتماعی خوب نشان می‌دهند که شما انسان سخت‌گیری نیستید. از این رو همکاران تمایل دارند با شما کار کنند و هنگامی که نیاز به حمایت دارید در کنارتان خواهند بود.
• وقتی به کمک نیاز دارید تنها نمی‌مانید: اگر همواره مهربان باشید و هرکاری که از شما ساخته‌است برای کمک به دیگران انجام دهید دیگران نیز در موقعیت‌های مختلف تلاش می‌کنند لطف شما را جبران کنند.
• دیگران حد و مرزهای شما را درک می‌کنند: در روابط اجتماعی سالم دیگران می‌دانند که با آن‌ها صادق هستید و در این حالت اگر درخواستی را رد کنید شما را درک می‌کنند و به مرزهای شما احترام می‌گذارند. چون می‌دانند که رفتار شما از سر صداقت است.
• مشتریان شما را دوست خواهند داشت: اگر در مهارت های ارتباطی و اجتماعی قوی باشید چه در حالت دورکاری، چه فروشندگی و چه در بخش خدمات مشتریان همواره محبوب خواهید بود و خریداران از این‌که از شما محصول یا خدمتی بگیرند راضی هستند.
• بهترین مصاحبه شغلی را خواهید داشت: در مصاحبه‌های شغلی علاوه‌بر داشتن تخصص باید بتوانید روی مصاحبه‌کنندگان به‌خوبی تاثیر بگذارید. جلسه استخدامی بهترین مکان برای استفاده از مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی شما است. برای موفقیت بیشتر از زبان بدن خود به صورت حرفه‌ای استفاده کنید، ارتباط چشمی متعادل و چهره‌ای دوستانه داشته باشید.

مهارت های ارتباطی در کتاب‌های مدرسه

در کتاب «تفکر و سبک زندگی» پایه هفتم بخش چهارم کتاب به مبحث مهارت های ارتباطی و آداب معاشرت می‌پردازد و به صورت خلاصه تعاریفی از ارتباط و عناصر ارتباط ارائه می‌کند. در این درس بحث‌های آزاد حول محور روابط اجتماعی و دوست‌یابی خواهند بود. در پایه هشتم بخشی از کتاب «تفکر و سبک زندگی» به مبحث آداب معاشرت و گفتگو می‌پردازد و به قواعدی اشاره می‌کند که باید در روابط اجتماعی آن‌ها را رعایت کنید و جایگاه اجتماعی مناسب خود را بسازید. دانش‌آموزان با مطالعه این مباحث با پایه‌ای‌ترین رفتارهای اجتماعی برای پرورش مهارت های ارتباطی خود آشنا می‌شوند.

مهارت های ارتباطی چه اهمیتی در زندگی دارند؟

در کسب و کار بسیاری از افراد معتقدند که اگر کارمندان دارای مهارت های ارتباطی بهره‌وری بیشتری دارند. فقدان این مهارت‌های ظاهرا ساده روابط کاری و خانوادگی را پیچیده می‌کند زیرا کسی که توانایی برقراری ارتباط درست را در خود پرورش نداده باشد دائم دچار سوءتفاهم می‌شود و به درک درستی از منظور و هدف دیگران نمی‌رسد.

به طور کلی اگر مهارت‌های ارتباطی را توسعه دهید با دوستان، اقوام، همکاران، مدیر و... روابطی اثربخش ایجاد می‌کنید و عملکرد بهتری در حل مسئله و تصمیم‌گیری خواهید داشت. برخی از علت‌های اهمیت مهارت‌های ارتباطی در زیر آمده‌اند.

• افزایش قدرت تصمیم گیری
• افزایش بهره‌وری
• حل سریع مسائل
• کنترل بهتر امور
• ارتباطات قوی
• دریافت پاسخ‌های بهتر از دیگران

پادکست مهارت های ارتباطی

یکی از بهترین اقدامات برای توسعه فردی پرورش مهارت های ارتباطی است. یادگیری این مهارت‌ها یک‌روزه اتفاق نمی‌افتد و برای تقویت آن‌ها نیاز به زمان دارید. بسیاری از افراد علاقه زیادی به یادگیری این مهارت‌ها دارند اما مشغله‌های روزانه آن‌ها را از این یادگیری بازمی‌دارند.

از این رو شنیدن پادکست‌های آموزشی گزینه خوبی برای تقویت این مهارت‌ها به شمار می‌آید چون می‌توانید در حین انجام کارهای روزانه، پشت ترافیک یا پیش از خواب این پادکست‌ها را بشنوید و تمرین‌های موجود در آن را طی روز پیاده‌سازی کنید. پادکست‌های زیادی تاکنون در این حوزه ساخته شده‌اند که ما در اینجا به بهترین‌های آن اشاره می‌کنیم.

۱. پادکست Talk about Talk

سازنده این پادکست «دکتر اندریا وجنیکی» (Dr. Andrea Wojnicki) پلتفرمی طراحی کرده است و در آن به همه کاربران یاد می‌دهد که با بیشترین اعتماد به نفس صحبت کنند. او همچنین از متخصصان دیگر این حوزه کمک می‌گیرد و تمامی جنبه‌های ایجاد ارتباطی اثربخش را در موقعیت‌های مختلف عنوان می‌کند. او به شنوندگان این پادکست می‌آموزد که چطور در حین ایجاد ارتباط نفس بکشند، بیندیشند و فعالانه بشنوند.

او همچنین نحوه ایجاد ارتباط با تیپ‌های شخصیتی مختلف مانند همکاران، افراد منفی‌گرا و مشتریان را آموزش می‌دهد. اپیزود ۵۸ این پادکست در دو قسمت منتشر شده است که به صورت کاملا تخصصی به مبحث مهارت های ارتباطی می‌پردازد.

• لینک وب‌سایت پادکست «Talk About Talk»: «+»

2. پادکست The Communication Guys

پیش از این گفتیم که ۴ نوع مهارت ارتباطی وجود دارند و این پادکست به آموزش هر ۴ نوع می‌پردازد. کامیونیتی گایز توسط افراد کاملا حرفه‌ای به نام «تیم دونز» (Tim Downs) و «دکتر تام بارنت» (Tom Barnett) ساخته شده است. این دو متخصص کاملا به هنر برقراری ارتباط تسلط دارند و در این پادکست به شنوندگان برای پرورش مهارت های ارتباطی در همه موقعیت‌ها کمک می‌کنند.

از جمله محبوب‌ترین اپیزودهای این پادکست قسمت «The Soft Skills are the Hard Skills» است که این دو متخصص در آن به ۵ تا از مهم‌ترین مهارت‌های نرم و نحوه استفاده از آن‌ها برای رسیدن به موفقیت در کسب و کار اشاره می‌کنند. شما می‌توانید با شنیدن این قسمت و انجام تمرین‌های گفته شده توانایی‌هایتان را برای حضوری اثربخش در محیط کار بالا ببرید.

• لینک وب‌سایت پادکست «The Communication Guys»: «+»

3. پادکست The School of Greatness

در این پادکست محبوب صدای رهبران موفق جمع‌آوری شده است و شنوندگان با شنیدن این صحبت‌ها انگیزه لازم برای بروز توانایی‌های ارتباطی را پیدا می‌کنند. استفاده از رهنمودهای این افراد زندگی موفقی را برای شنوندگان این پادکست به ارمغان می‌آورد.

از جمله محبوب‌ترین قسمت‌های این پادکست می‌توانیم به اپیزود «The Art of Listening» اشاره کنیم که روی موضوع شنیدن فعال متمرکز است و ۱۰ ابزار کاربردی برای پرورش این مهارت معرفی می‌کند.

• لینک وب‌سایت پادکست «The School of Greatness»: «+»

۴. پادکست The Public Speaker

سازنده این پادکست «لیزا مارشال» (Lisa B. Marshall) است و تمرکز اصلی خود را روی سخنرانی‌های عمومی گذاشته است. او برای نکته‌هایی که ارائه می‌کند لقب «نکات سریع و کثیف» را انتخاب کرده است. استفاده از این نکات به شنونده در داشتن سخنرانی‌ها و روابط اجتماعی قوی‌تر کمک می‌کند.

در اپیزود «331TPS The Essential Conversation Starters You Need Now» توضیح می‌دهد که ایجاد ارتباطی ساده با کمک نکات موجود در این قسمت بسیار ساده است و کمک می‌کند که اثربخش‌ترین روابط را با کمک تکنیک‌های موجود در آن پیاده‌سازی کنید. ممکن است همین روابط ساده شما را به موفق‌شدن در کسب و کارتان سوق دهند. بنابراین خوب است که از این مهارت به درستی استفاده کنید و تمرین‌های موجود در این پادکست‌ها را انجام دهید.

• لینک وب‌سایت پادکست «The Public Speaker»: «+»

۵. پادکست Speak Up with Laura Camacho

سازنده این اثر یعنی «لورا کاماکو» معتقد است که اجتماع سالم زمانی شکل می‌گیرد که همه افراد آن جامعه احساس درک شدن، شنیده شدن و ارزشمند بودن داشته باشند. او با افراد و شرکت‌های مختلفی برای ساخت این فرهنگ سالم همکای کرد و در شنوندگان خود شجاعت پرورش مهارت های ارتباطی را ایجاد کرد.

در قسمت ۱۱۵ این پادکست با عنوان «?Joel Schwartzberg Asks What's Your Point» توضیح می‌دهد که رابطه اثربخش به معنای ارتباط طولانی‌مدت نیست. گاهی کمترین ارتباط برای رسیدن به نتایج درخشان کافی است و راهنمایی‌های موجود در این قسمت به صورت تضمینی به موفقیت شما در برقراری این نوع ارتباطات یاری می‌دهند.

• لینک وب‌سایت پادکست «Speak Up with Laura Camacho»: «+»

6. پادکست Careers By Jenn

این پادکست مشاغل مختلف را شامل می‌شود و به شنوندگان در داشتن ارتباطات بهتر و روابط اثربخش‌تر در محیط کار کمک‌های سازنده‌ای می‌کند. در این پادکست نیز به شنیدن فعالانه اهمیت زیادی داده شده است.

• لینک وب‌سایت پادکست «Careers By Jenn»: «+»

بهترین کتاب مهارت های ارتباطی

رمز نهان هر موفقیتی وجود روابطی خوب و اثربخش است و بزرگ‌ترین چالش انسان‌ها وقتی است که دیگران برداشت متفاوتی از مفهوم کلامشان کنند. یکی دیگر از راه‌های پرورش مهارت های ارتباطی مطالعه کتاب‌هایی است که در این زمینه نوشته شده‌اند. می‌توانید انواع این آثار را تهیه کنید و با اجرای تمرین‌های آن‌ها مهارت‌های شخصیتی خود را بپرورانید. در ادامه به معرفی بهترین آثار این حوزه می‌پردازیم.

۱. کتاب Unleash the Power of Storytelling

کتاب‌فروشی‌ها پر از کتاب‌های پیچیده در زمینه داستان‌سرایی‌های تجاری هستند اما این کتاب مبحث داستان‌گویی و روال آن را به صورت کاملا شفاف بیان می‌کند و به صورت قدم به قدم نحوه یافتن، ترسیم کردن و گفتن داستانی قدرتمند را آموزش می‌دهد. اگر شما مهارت داستان‌سرایی را با مطالعه این اثر افزایش دهید به طور قطع در برقراری ارتباطات کاری به موفقیت‌های چشمگیری می‌رسید. در این اثر می‌آموزید که برای برقراری ارتباط موثر روی کدام بخش‌های داستان تاکید کنید و از کنار کدام قسمت‌ها به سرعت بگذرید. همچنین می‌آموزید که از تله‌های داستانی کلیشه‌ای استفاده نکنید.

علت معرفی این کتاب به عنوان یکی از بهترین آثار این است که انسان‌ها به شنیدن داستان علاقه دارند و اگر قصد برقراری ارتباط موثر دارید باید این مهارت را نیز یاد بگیرید. البته در نظر داشته باشید که این آموزش صرفا در زمینه داستان‌سرایی نیست زیرا پس از یادگیری آن قدرت شما برای حضور در جلسات، ایجاد ارتباط با مشتریان و ساخت روابط کاری افزایش می‌یابد.

2. کتاب Five Stars

داشتن ایده‌ای خوب به‌تنهایی برای موفقیت شما کافی نیست. توانایی متقاعد کردن افراد برای پذیرش این ایده‌ها است که باعث شکوفایی آن‌ها می‌شود. مهارت ارتباطی صرفا یک مهارت نرم نیست بلکه مهارتی انسانی است که اگر آن را درون خود پرورش دهید دیگر کسی نمی‌تواند شما را جایگزین یا متوقف کند. در واقع اگر بدانید مهارت های ارتباطی چیست نشان ۵ ستاره را از آن خود کرده‌اید.

نویسنده این کتاب «کارمین گالو» (Carmine Gallo) که پیش از این کتاب «Talk Like TED» را درباره مهارت‌های ارتباطی نوشته بود در این اثر به اهمیت اعتماد، منطق و احساس در متقاعدسازی دیگران روی می‌آورد و معتقد است که که این سه عنصر نقش اصلی را در موفقیت کسب و کارهای بزرگ دنیا مانند گوگل، نایکی و داشتند.

3. کتاب Just Listen

برقراری ارتباط با دیگران یک هنر است اما همواره مسیر راحتی در پیش ندارید. گاهی طرف مقابل شما همکاری خشمگین، مشتری پراسترس یا همسری پرخاشگر است. اگر مهارت‌های ارتباطی قوی نداشته باشید در تک‌تک این روابط شکست می‌خورید. در این کتاب نویسنده تجربه‌های مهمی در زمینه موفقیت در کسب و کار و رهبری افراد ارائه کرده است و شما با مطالعه این اثر تکنیک‌های قدرتمندی برای مواجهه با موقعیت‌های گوناگون به دست می‌آورید و دیگران را مجاب می‌کنید که حتی در بدترین شرایط روحی به صحبت‌های شما گوش دهند و مطابق نظرتان عمل کنند.

4. کتاب We Need to Talk

تکنولوژی امروزی روابط مستقیم را کاهش داده است. به همین علت بسیاری از افراد دچار کمبود روابط عاطفی هستند و ضعف زیادی در برقراری ارتباط با دیگران دارند. تنها راه درمان این مسئله حرف زدن است. نویسنده این اثر با تاکید بر این موضوع در کتاب خود روش‌های بسیار ساده اما کاربردی برای تقویت مهارت های ارتباطی و مکالمه با دیگران ارائه داده است.

استفاده از تکنیک‌های موجود در این کتاب به شما در شکل‌دهی ارتباطی مثبت کمک می‌کند. ازجمله توصیه‌های آن می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• مقابله با تعصبات ذهنی
• دوری از تلفن
• دوری از انجام چند کار هم‌زمان (Multitasking)
• آمادگی برای یادگیری
• عدم تکرار رفتارهای پیشین

5. کتاب Power Questions

این اثر یکی از بهترین کتاب‌ها برای مدیران و رهبران است. مطالعه آن برای ساخت روابط، موفقیت در کسب و کار جدید، تاثیر بر دیگران و ایجاد روابط سریع با همه مفید است. همچنین با خواندن این اثر سوالات استراتژیکی به ذهنتان می‌رسد که شما را وادار به تفکر استراتژیک می‌کند.

در این کتاب می‌آموزید که چطور رفتار مشتری را حدس بزنید و آمادگی او را برای خرید بسنجید. در این اثر نویسنده ۳۵ روایت از موفق‌ترین مدیران، انواع مشتریان، دوستان، سرمایه‌داران و... ارائه می‌کند و در هر یک از این روایت‌ها جنبه مهمی از مهارت‌های ارتباطی و نحوه تقویت آن‌ها عنوان شده‌اند. گاهی شما با پرسیدن سوالی درست از وضعیت باخت خارج می‌شوید و به پیروزی می‌رسید. بسیاری از افراد موفق مشهور جهان نیز کار خود را با پرسیدن یک سوال آغاز کردند و شرایط پیش رویشان را تغییر دادند.

6. کتاب Surrounded by Idiots

این کتاب یکی از بهترین آثار برای پرورش مهارت های ارتباطی است که راهی بسیار ساده برای ارزیابی شخصیت افراد در اطراف شما ارائه می‌دهد و آموزش می‌دهد که چطور در موقعیت‌های مختلف با هرکدام از آن‌ها برخورد می‌کند. مطالعه این اثر برای شما فواید زیادی به همراه خواهد داشت که از جمله آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• خودتان را بهتر می‌شناسید.
• مهارت‌های اجتماعی را در خود می‌پرورانید.
• برای برخورد با موقعیت‌های پیچیده به اندازه کافی اعتماد به نفس دارید.
• به بهترین نحو با همکاران و دیگر افراد جامعه ارتباط برقرار می‌کنید.

ارتباطات نوشتاری و غیرکلامی انواع دیگری از روابط هستند که با مطالعه این کتاب می‌توانید آن‌ها را در خود تقویت کنید. همچنین با خواندن این کتاب یاد می‌گیرید که چطور حتی با افراد نفوذناپذیر ارتباط برقرار کنید. این ترفندها مخصوصا برای فروشندگان کاربرد زیادی دارند.

7. کتاب Words That Change Minds

با مطالعه این اثر می‌آموزید که چطور روی بقیه افراد در تصمیم گیری‌هایشان تاثیر بگذارید و آن‌ها را برای انجام امور دلخواهتان مجاب کنید. همچنین می‌آموزید که به چه افرادی چه جملاتی بگویید تا ارتباط اثربخشی بسازید.

همچنین با خواندن این اثر درمی‌یابید که با استفاده از رفتار، تاکیدات و جمله‌بندی‌های درست در دیگران انگیزه کافی ایجاد کنید. برخی از سوالاتی که این کتاب به آن‌ها پاسخ می‌دهد در زیر آمده‌اند.

• چطور بدون تغییر در رفتارمان روی دیگران تاثیر بگذاریم؟
• چطور افراد با تاثیر گرفتن از دیگران انگیزه می‌گیرند، تصمیم‌گیری می‌کنند و متقاعد می‌شوند؟
• چطور از کلمات درست برای افراد درست استفاده کنیم و روابطی اثربخش بسازیم؟

همچنین در این اثر اطلاعات خوبی درباره مهارت های ارتباطی به دست می‌آورید که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

• راه ایجاد اشتیاق در دیگران را می‌یابید.
• انواع تصمیم گیری را می‌آموزید.
• به‌سادگی با سخت‌ترین و پیچیده‌ترین افراد روابط اثربخش می‌سازید.
• در کسانی که با آن‌ها ارتباط دارید احساس امنیت و اعتماد زیادی ایجاد می‌کنید.
• به برنامه‌هایی کاربردی برای فروش و بازاریابی دست پیدا می‌کنید.
• مهارت‌های ارتباطی درون‌فردی خود را افزایش می‌دهید.

این کتاب کاملا به صورت فرد به فرد شخصیت انسان‌ها را آنالیز می‌کند و راهکارهایی برای برقراری ارتباط با آن‌ها ارائه می‌کند به همین علت با خواندن آن قدرت و اعتماد به نفس زیادی برای شروع صحبت با دیگران و تاثیرگذاری بر آن‌ها خواهید داشت.

8. کتاب Words That Work

در این کتاب «فرانک لونتز» (Frank Luntz) می‌گوید که تاثیر کلام و ارتباط کلامی چقدر زیاد است و توضیح می‌دهد که با انتخاب هر کلمه می‌توانید میزان موفقیت خود را در کار و زندگی و روابط تغییر دهید.

این اثر به موضوعات مهم زیر درباره ایجا ارتباط اثربخش پرداخته است:

• ۲۱ لغت و عبارت مناسب قرن ۲۱
• ۱۰ قانون طلایی برای موفقیت در روابط

9. کتاب How to Talk to Anyone

این کتاب ۹۲ ترفند کوچک ارائه می‌کند که اگر از آن‌ها استفاده کنید به موفقیت‌های بزرگی در روابط خود می‌رسید. افراد موفق معمولا در مهمانی‌ها با اعتماد به نفس صحبت می‌کنند و در جلسات نیز بقیه به حرف‌های آن‌ها گوش می‌دهند. ممکن است شما از آن‌ها باهوش‌تر باشید و دیدگاه‌های جالب‌تری نسبت به موضوعات داشته باشید اما علت اصلی موفقیت این افراد توانایی آن ها در ایجاد ارتباط با بقیه است.

با مطالعه این اثر می‌آموزید که با هرکس چطور صحبت کنید و به ۹۲ راز ساده اما کاربردی در روابط پی می‌برید. برخی از مسائل آموزنده این اثر در زیر آمده‌اند.

• هنگام ملاقات با دیگران ورودی فراموش‌نشدنی خلق کنید.
• در میان جمعی از افراد طوری رفتار کنید که شما را از خودشان بدانند.
• از زبان بدن به شکلی موثر استفاده کنید تا دیگران ناخودآگاه جذب شما شوند.

این ترفندها به شما کمک می‌کنند که از دید دیگران تبدیل به شخصی پر اعتماد به نفس، جذاب و قابل اعتماد شوید.

۱۰. کتاب The Quick and Easy Way to Effective Speaking

این کتاب به مدیران در پرورش مهارت سخنرانان حرفه‌ای کمک می‌کند. همچنین ازجمله آثار بسیار مناسب برای تقویت مهارت های ارتباطی است که به صورت قدم به قدم پرورش این توانایی را می‌آموزد. در این کتاب ۵ بخش مجزا مطرح شده‌اند که اسامی این بخش‌ها در زیر آمده‌اند.

• مبانی مهارت حرف‌زدن به شیوه‌ای اثربخش
• افزایش مهارت سخنرانی
• سخنران و مخاطبان
• هنر برقراری ارتباط
• چالش تاثیرگذاری

شما با مطالعه این کتاب‌ها می‌آموزید که پیامی درست را در زمانی درست، به شکلی درست و به شخصی درست ارسال کنید.

بهترین کتاب مهارت های ارتباطی چیست؟

در تمامی کتاب‌های این حوزه تمرین‌هایی وجود دارد که باعث تقویت مهارت‌های ارتباطی شما می‌شوند اما در این میان کتاب «Words That Change Minds» با نگاهی جامع این مهارت را شرح داده است و اثربخشی زیادی در ذهن مخاطبان خود گذاشته است.

جمع‌بندی

در این مطلب خواندیم که مهارت های ارتباطی چیست و به اهمیت این مهارت‌ها در بخش‌های مختلف زندگی اعم از محیط خانواده، کار و مدرسه پی بردیم. همچنین آموختیم که با حضور در دوره‌های آموزشی مرتبط، شنیدن پادکست، مطالعه کتاب‌های معرفی شده و پیاده‌سازی راهکارهای بالا به‌مرور این مهارت را در خود پرورش دهیم تا در هر موقعیتی و در برخورد با هر شخصیتی روابطی اثربخش ایجاد کنیم.