فرادرسزمان آینده در عربی – توضیح به زبان ساده + مثال و تمرین
زمان آینده در عربی نام دیگری دارد و آن «مستقبل» است. هرگاه بخواهیم درباره کاری صحبت کنیم که در آینده نزدیک قرار است انجام شود، باید به سراغ ساخت فعل مستقبل برویم. این نوع از فعل در زبان عربی از درون فعل مضارع برمی‌آید. به عبارت دیگر، برای بهتر شناختن آن ابتدا باید صرف فعل مضارع عربی را خوب بشناسیم و سپس به سراغ افعال مستقبل برویم. در این نوشته قصد داریم پس از بررسی کامل فعل مضارع، طریقه ساخت زمان آینده در عربی را همراه با مثال آن بررسی کنیم. با استفاده از تمرین‌های انتهایی متن می‌توانیم بفهمیم که چه میزان از این مبحث را آموخته‌ایم.
فعل مضارع چیست؟
وقتی قرار است درباره کاری که همین الان در حال انجام شدن است صحبت کنیم باید از فعل مضارع استفاده کنیم. در زبان عربی از این فعل برای صحبت درباره کاری که در آینده نزدیک انجام میشود نیز استفاده می‌کنیم. به همین خاطر ساخت شیوه صحیح آن فرمول خاصی دارد و آموختن صحیح آن مهم است. «ی» و «ت» ابتدایی فعل از نشانه‌های فعل مضارع است و اعراب ضمه آخر آن دال بر معرب و مرفوع بودن این فعل دارد.
نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که علامت انتهایی فعل مضارع همواره به علامت رفع ختم نمی‌شود. در صیغه‌های جمع مثل «للغائبَین، للغائبین، للغائبَتین، للمخاطبَین، للمخاطبین، للمخاطبة و للمخاطبَتین» نون انتهای فعل به عنوان نوع عوض رفع در فعل مضارع شناخته میشود. از این رو هنگام ساخت افعال مضارع مجزوم، برای نشان دادن جزم در این صیغه‌ها نون انتهای آنها را حذف و مابقی فعل را می‌نویسیم.
فعل مضارع مرفوع
فعل مضارع در حالت عادی و بدون اضافه شدن حرف خاصی، معرب و مرفوع است. کلمات معرب به کلماتی گفته میشود که با تغییر جایگاه آنها در جمله اعراب انتهایی‌شان نیز تغییر می‌کند. برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید.
الکتابُ عَلَی المِنضَدَةِ.
کتاب روی میز است.
قَرَأتُ الکِتابَ.
کتاب رو خواندم.
با توجه به دو مثال بالا می‌توانیم نتیجه بگیریم که کلمه کتاب یک کلمه معرب است. چرا که در جمله اول با نشستن در جایگاه مبتدا اعراب عربی ظاهری مرفوع را به دست آورده است. همچنین در جمله دوم، از آنجا که مفعول‌به و منصوب شده اعراب آخرش نیز تغییر کرده است.
قعل مضارع نیز معرب است و در حالت عادی مرفوع تلقی میشود. روش ساخت آن همانند فعل ماضی با «ریشه‌های فعل» آغاز میشود. به همین ترتیب باید این ریشه‌ها را به وزن‌های مخصوص فعل مضارع ببریم تا فعل مورد نظرمان در صیغه‌های مورد نیاز ساخته شود.
ابتدای تمامی فعل‌های مضارع یک حرف «ی» و «ت» دارد که نشانه غائب یا مخاطب بودن آن افعال است. با اضافه شدن حرکاتی چون «ان»، «ون»، «ين» و «نَ» نوع صیغه‌های فعل مشخص میشود. برای درک بهتر این توضیحات، به جدول صرف وزن‌های فعل مضارع که در ادامه آمده توجه کنید.
| جدول وزن‌های فعل مضارع غائب | |
| صیغه | وزن |
| ۱- الغائب | یفعلُ |
| ۲- الغائبان | یفعلان |
| ۳- الغائبون | یفعلون |
| ۴- الغائبة | تفعلُ |
| ۵- الغائبتان | تفعلان |
| ۶- الغائبات | یفعلنَ |
با توجه به محتوای جدول می‌توانیم بگوییم افعال مضارع صیغه‌های عربی غائب همگی با حرف «ی» شروع می‌شوند. در ادامه جدول وزن‌های فعل مضارع مخاطب را مشاهده می‌کنید.
| جدول وزن‌های فعل مضارع مخاطب | |
| صیغه | وزن |
| ۷- المخاطب | تفعلُ |
| ۸- المخاطبان | تفعلان |
| ۹- المخاطبون | تفعلون |
| ۱۰- المخاطبة | تفعلین |
| ۱۱- المخاطبتان | تفعلان |
| ۱۲- المخاطبات | تفعلنَ |
بر اساس این جدول نیز می‌توانیم نتیجه بگیریم که صیغه‌های مخاطب فعل مضارع با حرف «ت» ابتدایی آنها قابل شناسایی هستند. برای صیغه‌های متکلم وحده و متکلم مع الغیر نیز تغییراتی در ابتدای افعال مضارع صورت می‌گیرد که می‌توانید وزن آنها را در جدول زیر مشاهده کنید.
| جدول وزن‌های فعل مضارع متکلم | |
| صیغه | وزن |
| ۱۳- متکلم الوحده | أفعلُ |
| ۱۴- متکلم مع الغیر | نفعلُ |
در حالت کلی صیغه‌های ۲-۳-۵-۸-۹-۱۰ و ۱۱ مضارع همگی به جای علامت رفع از حرف «ن» که به آن نون عوض رفع گفته میشود استفاده کرده‌اند. حالا به جدول صرف فعل کتب در زمان مضارع که در ادامه آمده‌است توجه کنید.
| جدول ۱۴ صیغه مضارع فعل کتب | |
| فعل | معنی |
| یکتبُ | می‌نویسد |
| یکتبان | می‌نویسند |
| یکتبون | می‌نویسند |
| تکتبُ | می‌نویسد |
| تکتبان | می‌نویسند |
| یکتبن | می‌نویسند |
| تکتبُ | می‌نویسی |
| تکتبان | می‌نویسید |
| تکتبون | می‌نویسید |
| تکتبین | می‌نویسی |
| تکتبان | می‌نویسید |
| تکتبن | می‌نویسید |
| أکتبُ | می‌نویسم |
| نکتبُ | می‌نویسیم |
ساخت زمان آینده در عربی
در زبان عربی برای ساخت زمان آینده باید از فرمول ساده «پیشوند سَ و سوفَ در عربی + فعل مضارع مرفوع» استفاده کنیم. این ترکیب اشاره به انجام کاری در آینده دارد که به زودی انجام خواهد شد. عمده استفاده آن مربوط به کارهایی است که پس از پایان صحبت و گرفتن تصمیم انجام میشود.
اما چه تفاوتی میان دو پیشوند آینده‌ساز در زبان عربی وجود دارد؟ وقتی بخواهیم از کاری صحبت کنیم که در آینده نزدیک که به زودی انجام میشود، باید از «سَ» قبل از فعل مضارع کمک بگیریم. در مقابل، از کلمه «سوفَ» باید برای کاری که در آینده دورتری انجام خواهد شد استفاده کنیم. نقطه اشتراک هر دوی آنها در این است که برای رساندن منظور خود باید از فعل مضارع در حالت ساده آن استفاده کنند. در ادامه جدول صرف فعل مضارع با این پیشوندها همراه با معنی آنها را مشاهده می‌کنید.
| صرف فعل مستقبل با پیشوند سَ | |
| فعل | معنی |
| سَیکتبُ | او خواهد نوشت |
| سَیکتبان | آنها خواهند نوشت |
| سَیکتبون | آنها خواهند نوشت |
| سَتکتبُ | او خواهد نوشت |
| سَتکتبان | آنها خواهند نوشت |
| سَیکتبن | آنها خواهند نوشت |
| سَتکتبُ | تو خواهی نوشت |
| سَتکتبان | شما خواهید نوشت |
| سَتکتبون | شما خواهید نوشت |
| سَتکتبین | تو خواهی نوشت |
| سَتکتبان | شما خواهید نوشت |
| سَتکتبن | شما خواهید نوشت |
| سَأکتبُ | من خواهم نوشت |
| سَنکتبُ | ما خواهیم نوشت |
برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید.
سَیَکْتُبُ لَکَ.
برایت خواهم نوشت.
سَأَذْهَبُ إِلَی الجامِعَةْ غداً.
فردا به دانشگاه خواهم رفت.
سَیَسْمَعُ أَحمَدُ الخَبرَ.
احمد خبر را خواهد شنید.
سَتَنْجَحُ فاطمةٌ في الإِنتِخاباتْ.
فاطمه در انتخابات پیروز خواهد شد.
در ادامه جدول صرف مستقبل با استفاده پیشوند سوف را مشاهده می‌کنید.
| صرف فعل مستقبل با پیشوند سوف | |
| فعل | معنی |
| سوف یکتبُ | او خواهد نوشت |
| سوف یکتبان | آنها خواهند نوشت |
| سوف یکتبون | آنها خواهند نوشت |
| سوف تکتبُ | او خواهد نوشت |
| سوف تکتبان | آنها خواهند نوشت |
| سوف یکتبن | آنها خواهند نوشت |
| سوف تکتبُ | تو خواهی نوشت |
| سوف تکتبان | شما خواهید نوشت |
| سوف تکتبون | شما خواهید نوشت |
| سوف تکتبین | تو خواهی نوشت |
| سوف تکتبان | شما خواهید نوشت |
| سوف تکتبن | شما خواهید نوشت |
| سوف أکتبُ | من خواهم نوشت |
| سوف نکتبُ | ما خواهیم نوشت |
برای فهم بهتر به مثال های زیر توجه کنید.
سَوْفَ یَکتُبُ لَک.
برایت خواهم نوشت.
سَوْفَ أَذْهَبُ إِلی الجامعَةِ غداً.
فردا به دانشگاه خواهم رفت.
سَوْفَ یَسْمَعُ أَحمدٌ الخَبرَ.
احمد خبر را خواهد شنید.
سَوْفَ تَنجَحُ فاطمةٌ في الإِنتِخاباتْ.
فاطمه در انتخابات پیروز خواهد شد.
بر اساس نوشته‌های داخل دو جدول بالا می‌فهمیم که با آمدن این دو پیشوند در ساخت افعال مستقبل تغییر خاصی در ساختمان فعل مضارع ایجاد نمی‌شود و همانند زمان ساده آن نوشته میشود. در صورتی که اگر بخواهیم این افعال را منفی کنیم باید تغییراتی در انتهای افعال مضارع به وجود بیاوریم.
منفی کردن زمان آینده در عربی
برای منفی کردن زمان آینده در عربی باید از پیشوند دیگری استفاه کنیم. این پیشوند همان «لن» است که از حروف ناصبه در عربی نیز به حساب می‌آید. از این رو برخلاف دو پیشوند قبلی با آمدن لن قبل از فعل مضارع انتهای این افعال باید منصوب شود. این منصوب شدن در صیغه‌هایی که نون عوض رفع دارند با حذف نون آنها اتفاق می‌افتد. برای فهمیدن بهتر این بخش بهتر است به جدول زیر توجه کنید.
| جدول زمان آینده منفی در عربی با حرف ناصبه لن | |
| فعل مضارع | فعل مستقبل منفی با لن |
| یکتبُ | لن یکتبَ |
| یکتبان | لن یکتبا |
| یکتبون | لن یکتبوا |
| تکتبُ | لن تکتبَ |
| تکتبان | لن تکتبا |
| یکتبن | لن یکتبنَ |
| تکتبُ | لن تکتبَ |
| تکتبان | لن تکتبا |
| تکتبون | لن تکتبوا |
| تکتبین | لن تکتبي |
| تکتبان | لن تکتبا |
| تکتبن | لن تکتبنَ |
| أکتبُ | لن أکتبَ |
| نکتبُ | لن نکتبَ |
بر اساس آنچه که در این جدول آمده در صیغه‌های «للغائب، للغائبة، للمخاطب، و للمتکلم و للمتکلمین» انتهای تمامی افعال مضارع علامت فتحه پذیرفته است. در صیغه‌های «للغائبات و للمخاطبات» نیز به خاطر مبنی بودن تغییری در انتهای فعل صورت نگرفته است. در مابقی صیغه‌ها که نون عوض رفع حذف شده و مابقی فعل به همان شکل نوشته شده است. برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید.
لِنْ تَعْرِفَ مریمٌ الطَریقَ.
مریم راه را نخواهد شناخت.
لَنْ أَکلَتَ الخُبزَ.
نان را نخواهم خورد.
هَلْ لَنْ تَفعَلي ذَلِکْ؟
آیا آن را انجام نخواهی داد؟
هُنَّ لَنْ یَفشَلْنَ في حَلِّ المُشکِلةْ.
آنها در حل مشکل شکست نخواهند خورد.
أَنْتُمْ لَنْ تَلعَبوا في الحَدیقَةْ.
شما در باغ بازی نخواهید کرد.
سوالات متدوال درباره زمان آینده در عربی
در این بخش به برخی از سوالات پر تکرار در زمینه مبحث زمان آینده در عربی به طور خلاصه پاسخ می‌دهیم.
نام دیگر زمان آینده در عربی چیست؟
فعل زمان آینده در عربی به عنوان «فعل مستقبل» شناخته میشود.
زمان آینده در عربی چگونه منفی میشود؟
برای منفی کردن زمان مستقبل باید از حرف ناصبه «لن» در ابتدای فعل مضارع استفاده کرد.
تمرین زمان آینده در عربی
برای ارزیابی عملکرد خود در رابطه با «مطلب زمان آینده در عربی»، می‌توانید از تمرین‌هایی که در ادامه در اختیار شما قرار گرفته است استفاده کنید. تمرین شامل ۹ سوال تشریحی است. در هر تمرین جملات داده را باید یک بار به صورت مستقبل و بار دیگر به صورت مستقبل اما در شکل منفی آن بازنویسی کنید. پس از اتمام پاسخگویی به تمامی سوالات می‌توانید با استفاده از گزینه «جواب» به درستی یا نادرستی پاسخ‌هایتان پس ببرید.
- جمله‌های داده شده را یک بار به زمان مستقبل و یک بار به مستقبل منفی تغییر داده و بازنویسی کنید.
سوال ۱: هو خرج من البیت و رکب الحافلة.
جواب: هو سوف یخرج من البیت و سوف یرکب الحافلة.
هو لن یخرجَ من البیت و لن یرکبَ الحافلة.
سوال ۲: هم یمارسون دروسهم في البیت.
جواب: هم سیمارسون دروسهم في البیت.
هم لن یمارسوا دروسهم في البیت.
سوال ۳: أنتم تتجهدون في دروسکم فَتتعبون.
جواب: أنتم ستتجهدون في دروسکم فَسوفَ تتعبون.
أنتم لن تتجهدوا في دروسکم فَلن تتعبوا
سوال ۴: أنتِ تطبخینَ کلَّ یوم.
جواب: أنتِ ستطبخینَ کل یوم.
أنتِ لن تطبخي کل یوم.
سوال ۵: فاطمة و زینب تغسلان الملابس.
جواب: فاطمة و زینب ستغسلان الملابس.
فاطمة و زینب لن تغسلا الملابس.
سوال ۶: التلامیذُ یدرسون العربیة.
جواب: التلامیذُ سوف یدرسون العربیة.
التلامیذُ لن یدرسوا العربیة.
سوال ۷: هي تدرسُ في الإبتدائیة.
جواب: هي ستدرسُ في الإبتدائیة.
هي لن تدرسَ في الابتدائیة.
سوال ۸: الطالبات تکتبنَ فی دفاترهنَّ.
جواب: الطالبات سوف تکتبنَ في دفاترهنَّ.
الطالبات لن تکتبنَ في دفاترهنَّ.
سوال ۹: أنتِ تحُسّینَ بالإستراحة.
جواب: سوف تحُسینَ بالإستراحة.
أنتِ لا تحسّي بالإستراحة.
جمع‌بندی
در این نوشته درباره زمان آینده و شیوه ساخت فعل برای چنین زمانی در زبان عربی آشنا شدیم. فهمیدیم که نام دیگر این زمان «مستقبل» است و برای ساخت آن به دو پیشوند «سَ» و «سوفَ» نیاز داریم. همچنین یاد گرفتیم که برای منفی کردن آن باید از حرف ناصبه «لن» استفاده کنیم. با آمدن این حرف ناصبه بر سر فعل مضارع، انتهای تمامی افعال یا منصوب میشود و علامت نصب می‌گیرد و یا نون عوض رفع برخی صیغه‌ها حذف میشود.
