ستون گذاری پلان معماری — راهنمای کامل اصول ستون گذاری پلان | به زبان ساده

ستون گذاری پلان معماری یکی از فعالیت‌های مهم مهندس معمار است که زمینه ترسیم پلان آکس بندی، پلان ستون گذاری و تیپ بندی ستون را فراهم می‌کند. تمام این فرآیندها بر روی اجرای صحیح ساختمان تاثیرگذار هستند. در این مقاله، ضمن معرفی اصول اولیه ستون گذاری پلان معماری، روند کلی ترسیم پلان آکس بندی و پلان ستون گذاری در نرم افزار اتوکد را نیز آموزش می‌دهیم.

نقشه کشی ساختمان چیست؟

نقشه کشی ساختمان، فرآیندی است که به منظور تهیه نقشه‌های معماری و سازه انجام می‌شود. نقشه‌های ساختمان (فاز یک و دو)، شامل اطلاعات مورد نیاز برای طراحی و اجرای ساختان هستند.

در نقشه کشی معماری فاز یک، ویژگی‌های معماری ساختمان نظیر موقعیت قرارگیری المان‌های مختلف، روابط بین فضاهای داخلی و مشخصات نماهای ساختمان به صورت پلان‌های مختلف به نمایش در می‌آید. پس از تصویب فاز یک معماری، پلان‌های آن برای تهیه نقشه‌های فاز دو (فاز اجرا) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پلان‌های ترسیمی در فاز یک نقشه کشی ساختمان عبارت هستند از:

• پلان آکس بندی
• پلان فونداسیون
• پلان ستون گذاری و تیپ بندی ستون
• پلان تیرریزی
• پلان مهاربندی

نقشه کشی ساختمان، یکی از دروس تخصصی و از عنوان‌های مهم در کتاب های مهندسی عمران است.

پلان آکس بندی چیست؟

به منظور نمایش محل قرارگیری، امتداد و فاصله ستون‌ها در نقشه‌های معماری، مجموعه‌ای از خطوط محوری یا اصطلاحا «آکس» (Axe) بر روی پلان معماری رسم می‌شوند. آکس، یک خط فرضی گذرنده از مرکز سطح مقطع ستون یا تیر است. تصویر زیر، نمونه‌ای از نقشه معماری یک ساختمان را نمایش می‌دهد. خط‌چین‌های رسم شده در این نقشه، محورهای آکس‌های عبوری از مرکز ستون‌های ساختمان هستند.

کاربرد پلان آکس بندی چیست؟

پلان اکس بندی به عنوان مبنای ترسیم تمام نقشه‌های اجرایی سازه مانند پلان فونداسیون، پلان ستون گذاری و پلان تیرریزی در نظر گرفته می‌شود. این پلان در عین سادگی، از اهمیت بالایی برخوردار است و درک مناسبی را از نقشه‌های معماری فراهم می‌کند.

ستون گذاری پلان معماری چیست؟

اولین گام برای تهیه نقشه‌های سازه، تعیین محل ستون‌ها بر اساس پارامترهایی نظیر نوع سازه، بارهای وارده و نحوه چینش المان‌های داخلی است. به این کار، ستون گذاری پلان معماری می‌گویند. ستون گذاری دقیق، با در نظر گرفتن الزامات معماری و سازه‌ای انجام می‌شود. با این وجود، یک سری نکات تجربی در فرآیندی ستون گذاری پلان معماری وجود دارد که در بخش بعدی به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

مبانی ستون گذاری پلان معماری

به منظور جانمایی ستون در پلان معماری، باید به نکات زیر توجه کرد:

• گوشه‌ها یا نزدیکی گوشه‌های ساختمان و محل تقاتع تیرهای اصلی با دیوار‌، در اولویت ستون گذاری قرار دارند.
• ستون‌ها حتی الامکان با فاصله مساوی از یکدیگر قرار گیرند.
• محل و فاصله ستون‌ها باید به گونه‌ای باشند که با حداقل تعداد ستون، کل بارهای ساختمان به زمین منتقل شود.
• محل ستون‌ها مکمل زیبایی طرح باشد و ارتباط منطقی بین فضاهای مختلف را حفظ کند.
• ستون‌ها حدالامکان در درون دیوارها، جرزها و کمدهای دیواری مخفی شوند.
• بخش‌هایی نظیر راه‌پله، آسانسور، نورگیر، داکت و دیگر قسمت‌های اساسی ساختمان هنگام انتخاب محل ستون مورد توجه قرار گیرند.
• ستون‌ها، عمکلرد فضاهای داخلی ساختمان نظیر حرکت ماشین‌ها در پارکینگ را مختل نکنند و باعث ایجاد فضاهای بلااستفاده یا پرت نگردند.
• فاصله بین ستون‌ها در ساختمان‌های مسکونی (با توجه به سیستم سقف یا دال)، بین ۲ تا ۷ متر در نظر گرفته شود.

الزامات معماری ستون گذاری پلان معماری

مهندس معمار، پلان ساختمان را با در نظر گرفتن کاربری، زیبایی و بهره‌گیری کامل از فضای موجود طراحی می‌کند. در این بخش، برخی از مهم‌ترین پارامترهای موثر بر ستون گذاری پلان معماری را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

پلان‌های پایینی

ستون گذاری پلان معماری باید با توجه به پایین‌ترین پلان ساختمان انجام گیرد. به عنوان مثال، اگر پایین‌ترین طبقه در ساختمان، پارکینگ باشد، چینش ستون‌های طبقات بالایی نباید اختلالی در تردد و پارک کردن خودروها ایجاد کند. فاصله‌داری بین ستون‌ها نیز باید با در احتساب تعداد ردیف‌های مورد نظر (بر اساس متوسط ابعاد خودروهای سواری) انتخاب شود.

در تصویر بالا، پلان معماری پارکینگ یک ساختمان نمایش داده شده است. اگر در محدوده مشخص شده، یک ستون قرار داده شود، کاربری این محدوده برای پارک کردن خودروها و حتی تردد آن‌ها عملا با مشکل مواجه خواهد شد. در نتیجه، توجه به عملکرد و کاربری مورد انتظار از طبقات پایینی، اهمیت بالایی در ستون گذاری پلان معماری دارد.

بیرون زدگی ستون در پلان معماری

یکی از پارامترهای موثر در ستون گذاری پلان معماری، ابعاد ستون‌ها است. در اکثر ساختمان‌ها، ابعاد ستون از دیوار بیشتر است. بر اساس استانداردهای مختلف، حداقل ابعاد ستون بتنی در اسکلت بتن آرمه نباید کمتر از 25 میلی‌متر باشد. در اسکلت فولادی نیز که معمولا از دو پروفیل I شکل در کنار یکدیگر برای اجرای ستون استفاده می‌شود، محدودیتی مشابه وجود دارد. بنابراین، بیرون زدن ستون از دیوارها و گوشه‌های سازه، امری غیر قابل اجتناب است.

بیرون‌زدگی ستون، عملکرد اتاق را محدود کرده و نحوه چینش مبلمان را با مشکل مواجه می‌کند. مهندس معمار، با در نظر گرفتن ابعاد ستون و کاربری مورد نظر برای فضاهای مختلف، نحوه بیرون زدگی (یک طرفه یا دو طرفه بودن) آن را مشخص می‌کند. اگر محدودیتی از نظر نمای بیرونی ساختمان و سازه‌های مجاور وجود نداشته باشد، بهتر است بیرون زدگی ستون بر روی محیط سازه، رو به خارج در نظر گرفته شود. به این ترتیب، فضای داخلی ساختمان یک‌دست‌تر می‌شود.

در صورت وجود محدودیت در نمای خارجی، مهندس معمار مجبور به ستون گذاری پلان با بیرون زدگی به سمت داخل ساختمان است. البته با توجه به کاربری فضا از این بیرون‌زدگی می‌توان برای ساخت قفسه کتاب، کمد دیواری و غیره استفاده کرد.

جهت گیری ستون در پلان معماری

جهت‌گیری ستون، موضوعی است که هم از نظر معماری و هم از نظر سازه‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد. از دیدگاه معماری، جهت‌گیری ستون‌ها باید به گونه‌ای باشد که تا حد امکان، ستون از معرض دید پنهان شود تا زیبایی و بهره‌گیری از فضای داخلی به حداکثر برسد. به عنوان مثال، تصویر زیر نمونه‌ای ستون گذاری پلان معماری را نمایش می‌دهد.

همان طور که مشاهده می‌کنید، مهندس معمار سعی کرده است تا حد امکان، بیرون زدگی ستون‌ها را درون دیوارها مخفی کند. با این وجود، تا زمانی که عملکرد سازه با این چینش مورد بررسی قرار نگیرد، نمی‌توان گفت ستون گذاری پلان مناسب است یا نیاز به اصلاح نیاز دارد.

الزامات سازه ای ستون گذاری پلان معماری

ستون گذاری اولیه پلان با توجه به اصول معماری و توسط مهندس معمار انجام می‌گیرد. با این وجود، نهایی‌سازی این ستون گذاری به اصول سازه‌ای (عملکرد سازه در برابر بارهای اعمال شده) بستگی دارد. در این بخش، به معرفی برخی از پارامترهای سازه‌ای موثر بر ستون گذاری پلان معماری می‌پردازیم. توجه به این پارامترها، احتمال نیاز به اصلاحات مورد نیاز پلان در مراحل بعدی نقشه کشی را کاهش می‌دهد.

فاصله ستون در پلان معماری

به دلیل ارائه نشدن نقشه‌های سازه در فاز یک، ابعاد ستون‌های رسم شده در نقشه‌های معماری تقریبی هستند. از این‌رو، فاصله بین ستون‌ها بر اساس فاصله بین محور آن‌ها نمایش داده می‌شود. این فاصله به پارامترهایی نظیر ابعاد و مقطع تیرها، بارهای وارد بر سازه، شرایط اقلیمی و نوع کاربری ساختمان بستگی دارد. با این وجود، مهندس معمار با در نظر گرفتن کاربری و محدودیت‌های کلی سازه (نظیر حداکثر دهانه ۶ متری در سقف عرشه فولادی)، ستون گذاری اولیه را پیشنهاد می‌دهد.

آرایش ستون در پلان معماری

رعایت تقارن در ستون گذاری پلان معماری باعث سهولت اجرا و کاهش اشتباهات انسانی می‌شود. از این‌رو، مهندس معمار باید تا حد امکان، فواصل برابر و آرایش متقارنی را برای ستون‌ها انتخاب کند. این رویکرد، علاوه بر ساده‌تر کردن کنترل محاسبات و عملیات اجرایی، مقاومت و یکپارچگی سازه را در پی خواهد داشت.

امتداد ستون در پلان معماری

ستون‌های انتخابی بر روی پلان معماری باید تا حد ممکن بر روی محورهای افقی و عمودی مشترک قرار داشته باشند. پراکندگی ستون‌ها، مراحل طراحی و اجرایی را پیچیده می‌کند. به علاوه، ساختمان‌های متقارن (شکستگی‌ها و پیش‌آمدگی‌های کمتر در پلان و نما)، از مقاومت بیشتری در برابر نیروهای جانبی بهره می‌برند.

جهت گیری ستون

جهت‌گیری ستون، علاوه بر معماری، بر روی عملکرد سازه‌ای ساختمان نیز تاثیر می‌گذارد. در واقع، جهت‌گیری نهایی ستون‌ها پس از اجرای تحلیل‌های پایداری سازه انتخاب می‌شود. ستون گذاری باید به گونه‌ای باشد که عرض ستون، درون صفحه اصلی خمش تیر یا عمود بر محور اصلی خمش تیر باشد. در واقع، جهت‌گیری ستون باید مقاومت ساختمان در برابر اثرات لاغری را کاهش دهد.

مسئله دیگری که بر روی جهت گیری تاثیر دارد، نحوه اجرای اتصالات است. در صورت عدم وجود محدودیت‌های معماری یا سازه‌ای، جهت‌گیری برای اتصال تیر به بال ستون انجام می‌شود. البته تمام مسائل ذکر شده در این بخش، از نظر سازه‌ای و اجرایی اهمیت دارند و مهندس معمار می‌تواند تنها با پیش‌زمینه‌ای از آن‌ها به ستون گذاری پلان بپردازد.

نکات تکمیلی ستون گذاری پلان معماری

مهندسان معماری، رویکردهای متفاوتی را برای ستون گذاری پلان در پیش می‌گیرند. بسیاری از مهندسان این فرآیند را بر اساس تجربه انجام می‌دهند. پس از طراحی و ترسیم پلان معماری به همراه تعیین محل پیشنهادی ستون‌ها، نقشه فاز یک در اختیار مهندس محاسب قرار داده می‌شود. مهندس محاسب، با استخراج محل ستون‌ها و در نظر گرفتن جنبه‌های سازه‌ای، پلان آکس بندی، پلان ستون گذاری و تیپ بندی ستون‌ها را ترسیم می‌کند. در بخش‌های بعدی، مراحل کلی ایجاد این پلان‌ها را نیز توضیح خواهیم داد.

ستون گذاری پلان معماری چگونه انجام می‌شود؟

ستون گذاری پلان معماری با توجه به الزامات معماری و سازه‌ای ساختمان انجام می‌شود. در بخش قبلی، مبانی ستون گذاری پلان را توضیح دادیم. ساده‌ترین روش برای انجام این کار، شبکه بندی پلان است. استفاده از شبکه بندی، انعطاف‌پذیری ستون گذاری را بالا می‌برد. به علاوه، این کار، امکان بررسی راحت‌تر ابعاد فضاهای داخلی را برای مهندس معمار فراهم می‌کند.

نمایش ستون در پلان معماری

ستون، از المان‌های نگهدارنده سازه محسوب می‌شود. تصویر زیر، نمای سه بعدی یک فضای داخلی را نمایش می‌دهد. این سقف این فضا می‌تواند توسط المان‌هایی نظیر ستون، شاه‌تیر یا دیوار باربر نگهداری شود.

در صورت استفاده از ستون برای نگهداری از فضای بالا، پیکربندی تقریبی ستون‌ها به صورت زیر خواهد بود.

همان طور که در نمای سه بعدی بالا مشاهده می‌کنید، محل اتصال ستون به سقف به شکل یک مربع است. از این‌رو، در ترسیم پلان معماری معمولا از المان مربع برای نمایش ستون استفاده می‌شود. در تصویر زیر، مربع‌های توپر، محل قرارگیری ستون و خطوط توپر، محل قرارگیری شاه‌تیر یا دیوار باربر را نمایش می‌دهند.

گرید چیست؟

شبکه یا گرید، مجموعه‌ای شامل خطوط مستقیم است که معمولا با فاصله یکسان از یکدیگر قرار دارند و تحت زاویه 90 درجه به یکدیگر برخورد می‌کنند. گرید به عنوان مبنایی برای جانماییو تنظیم المان‌های مختلف ساختمان (مانند ستون یا دیوار باربر) در پلان یا نقشه مورد استفاده قرار می‌گیرد. تصویر زیر، نمای پرسپکتیو از یک شبکه منظم و المان‌های نگهدارنده موجود در آن را نمایش می‌دهد. فاصله خطوط شبکه در نمای زیر برابر است.

تصویر زیر، نمای دو بعدی و سه بعدی از یک گرید به همراه المان‌های نگهدارنده را نمایش می‌دهد.

به منظور تسهیل فرآیند ستون گذاری پلان معماری، پلان مورد نظر گریدبندی می‌شود. خطوط گرید رسم شده بر روی پلان، معمولا به صورت خط چین یا کم‌رنگ هستند. دلیل این موضوع، عدم شلوغ شدن پلان و تداخل المان‌های موجود در ترسیمات مختلف است.

ستون گذاری پلان مربعی و مستطیلی چگونه انجام می‌شود؟

پلان‌هایی که در آن‌ها محدوده کلی سازه به شکل مربع یا مستطیل است، با ترسیم محورهای افقی و عمودی بر روی گوشه‌های ساختمان و نقاط برخورد المان‌های سازه‌ای داخل آن انجام می‌شود. به عنوان مثال تصویر زیر را در نظر بگیرید. کلیت محدوده ساختمان زیر به شکل مستطیل است. به علاوه، تمام فضاهای داخلی آن نیز به صورت مستطیلی یا مربعی طراحی شده‌اند.

در این مثال، گریدبندی و آکس‌بندی پلان، به راحتی و با رسم خطوط مستقیم عمودی و افقی در امتداد گوشه‌ها و المان‌های سازه‌ای اصلی قابل انجام است. اکنون، با رعایت نکات ستون گذاری می‌توان محل پیشنهادی برای قراگیری ستون‌ها را مشخص کرد.

ستون گذاری پلان دایره ای چگونه انجام می‌شود؟

پلان دایره‌ای، به عنوان یکی از دیگر از انوع پلان‌های منظم در نظر گرفته می‌شود. به منظور گریدبندی و ستون گذاری این نوع پلان‌ها، ابتدا یک دایره بر روی محیط ساختمان رسم می‌کنیم. سپس، با توجه به محدوده مجاز دهانه و کاربری مورد نظر از فضاها، چندین دایره متحدالمرکز درون دایره اول رسم می‌‌کنیم. با رسم قطر دایره‌ها در فواصل مشخص (بسته به طول دهانه و کاربری)، شبکه‌ای مشابه تصویر زیر به دست خواهد آمد.

محل برخورد قطرها با دایره‌ها، موقعیت ستون‌ها خواهد بود. این رویه برای ساختمان‌هایی به شکل قطاع دایره یا فضاهای دایره‌ای داخل ساختمان نیز قابل تعمیم است. توجه داشته باشید که وجود فضاهایی با اشکال مختلف، دلیلی برای ستون گذاری پراکنده و نامنظم نیست. به عنوان مثال، پلان زیر سازه‌ای را نمایش می‌دهد که از چند فضای مستطیلی و مربعی به همراه یک فضای نیم دایره تشکیل شده است. با این وجود، ستون‌های موجود بر روی بخش دایره‌ای با دیگر ستون‌ها در یک راستا قرار دارند.

ستون گذاری پلان های پیچیده چگونه انجام می‌شود؟

اغلب ساختمان‌ها با پلان مستطیلی یا مربعی شکل طراحی و اجرا می‌شوند. ستون گذاری پلان معماری این ساختمان‌ها کار پیچیده‌ای نیست. با این وجود، دلایل مختلفی نظیر محدودیت فضا، معماران را مجبور به طراحی ساختمان‌هایی با پلان غیر مستطیلی می‌کند. البته در برخی از موارد مانند ساختمان‌های عمومی، این نوع طراحی برای ایجاد جلوه‌های بصری ساختمان انجام می‌گیرد.

به طور کلی، اصول اولیه ستون گذاری پلان در ساختمان‌های منظم و غیر منظم، تفاوت قابل توجهی با یکدیگر ندارند. رعایت نظم، مهمترین نکته در ستون گذاری پلان است. ستون‌ها باید تا حد ممکن بر روی یک راستا بوده یا به عبارت دیگر، بیش از یک ستون در یک راستا قرار داشته باشد. رعایت این موارد علاوه بر معماری، عملکرد سازه‌ای ساختمان‌های نامنظم را نیز بهبود می‌بخشد.

نحوه ستون گذاری در پلان ذوزنقه

تصویر زیر، نمونه‌ای از ستون گذاری در پلان ذوزنقه را نمایش می‌دهد. همان طور که مشاهده می‌کنید، یک ستون در هر گوشه ساختمان در نظر گرفته شده است. جانمایی ستون‌ها بر روی ضلع مورب نیز مطابق با راستای افقی ستون‌های دیگر انجام گرفته است.

نحوه ستون گذاری در پلان مثلثی و نحوه ستون گذاری در پلان مورب نیز مشابه نحوه ستون گذاری در پلان ذوزنقه ای خواهد بود.

ترسیم پلان آکس بندی چگونه انجام می‌شود؟

به دلیل اهمیت بسیار بالای پلان آکس بندی برای رسم پلان ستون گذاری، مراحل ترسیم این پلان را نیز آموزش می‌دهیم. به منظور تهیه پلان آکس بندی، مهندس محاسب، طرح‌ها و نقشه‌های معماری را از مهندس معمار دریافت می‌کند. این نقشه‌ها معمولا در قالب فایل‌های نرم افزار اتوکد ارائه می‌شوند. از این‌رو، پیش نیاز ترسیم پلان آکس بندی، آشنایی با این نرم افزار و دستورات اصلی آن است. در پلان‌های معماری اتوکد، ستون به همراه محورهای افقی و عمودی نمایش می‌شود.

معمولا ابعاد ستون با دیوار متفاوت است. به همین دلیل، ضخامت آن‌ها را به گونه‌ای در نظر می‌گیرند که درون دیوارها به خوبی دیده شوند.

در این مقاله، از پلان معماری زیر برای ترسیم و بررسی پلان‌های آکس بندی و ستون گذاری استفاده خواهیم کرد. این پلان، نقشه یکی از طبقات ساختمانی با اسکلت فولادی را نمایش می‌دهد.

گام اول: تعیین محل ستون در پلان معماری

اولین قدم برای ترسیم پلان آکس بندی، پلان ستون گذاری و تیپ بندی ستون، بررسی پلان معماری و تعیین محل ستون‌های قرار داده شده توسط مهندس معمار است. به این ترتیب، تمام ستون‌های موجود در پلان معماری را به همراه خطوط کمکی محورهای آن‌ها انتخاب می‌کنیم.

این مرحله نیازمند دقت بالایی است. دقت کنید که انتخاب تمام ستون‌ها به خوبی صورت گرفته باشد. از قلم افتادن حتی یک ستون می‌تواند مراحل بعدی را با مشکل مواجهه کند.

گام دوم: ترسیم محل ستون ها

پس از انتخاب تمام ستون‌ها (مانند تصویر زیر)، آن‌ها را با استفاده از دستور COPY در اتوکد یا فشردن کلید ترکیبی Ctrl+C کپی می‌کنیم.

ستون‌های کپی شده را در یک محل مناسب کنار دیگر پلان‌ها قرار می‌دهیم.

گام سوم: ترسیم خطوط آکس

در این مرحله، با استفاده از خطوط ستون‌های کپی شده، آکس‌های عمودی و افقی را رسم می‌کنیم. برای رسم خطوط آکس می‌توان از دستور XLINE در اتوکد و خطوط کمکی هر ستون کمک گرفت.

در این مرحله نیز باید توجه داشت که خطوط آکس افقی و عمودی تمام ستون‌ها رسم شده باشند. این کار برای بررسی صحت یا مغایرت محل قرارگیری ستون‌ها در پلان معماری و اصلاح احتمالی آن‌ها نیاز است. در نهایت، تمام خطوط آکس را مانند تصویر زیر رسم می‌کنیم.

گام چهارم: نام‌گذاری خطوط آکس

به منظور خوانایی بیشتر پلان و ارجاع راحت‌تر به هر ستون، آکس‌ها را با استفاده از حروف لاتین و عدد نام‌گذاری می‌کنیم. نامگذاری آکس‌ها، معمولا توسط رسم دایره‌هایی متصل به انتهای خطوط انجام می‌شود.

در اغلب موارد، حروف لاتین برای نامگذاری آکس‌های عمودی (تصویر بالا) و اعداد برای نامگذاری آکس‌های افقی (تصویر پایین) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

گام پنجم: اندازه گیری فاصله بین خطوط آکس

مرحله بعدی برای ترسیم پلان آکس بندی، اندازه‌گیری فاصله بین آکس‌های عمودی و افقی است. این کار، در محدوده بیرونی پلان، نزدیک به حروف یا اعداد و توسط دستور DIM در اتوکد انجام می‌گیرد. علاوه بر این فواصل، فاصله بین اولین تا آخرین آکس افقی/عمودی نیز اندازه‌گیری می‌شود. توجه داشته باشید که فاصله بین تمام آکس‌ها باید اندازه‌گیری شود. نبود ستون در آکس‌های مرزی، دلیلی برای عدم اندازه‌گیری نیست.

نکته: فواصل بین آکس‌ها معمولا تا دو رقم اعشار نمایش داده می‌شوند.

با انجام مراحل بالا، پلان آکس بندی به دست می‌آید. ساختار کلی پلان آکس بندی در مثال این مقاله مطابق تصویر زیر است.

ترسیم پلان ستون گذاری و تیپ بندی ستون چگونه انجام می‌شود؟

در این بخش، نحوه ترسیم پلان ستون گذاری برای تعیین محل دقیق ستون‌ها را توضیح می‌دهیم. مبنای ترسیم این پلان، پلان آکس بندی است.

گام اول: ستون گذاری پلان آکس بندی

در پلان آکس بندی، محل قرارگیری ستون‌ها معمولا با علامت (+) یا یک مربع نمایش داده می‌شود. در این مرحله، مهندس محاسب، ابعاد دقیق ستون به همراه شکل سطح مقطع آن را در اختیار ما قرار می‌دهد. به این ترتیب می‌توانیم مدل واقعی ستون نسبت به مقیاس پلان را در موقعیت‌های مناسب جانمایی کنیم. تصویر زیر، مقطع ستون‌های فولادی مورد استفاده در مثال این مقاله است.

مقطع بالا را کپی کرده و آن را مطابق تصویر زیر بر روی محل ستون‌ها در پلان آکس بندی قرار می‌دهیم.

توجه داشته باشید که با وجود ابعاد تقریبی المان ستون در پلان معماری، مرکز آن به طور دقیق جانمایی می‌شود. به این ترتیب، برای ستون گذاری بر روی پلان آکس بندی باید مرکز پروفیل یا سطح مقطع را مانند تصویر بالا، دقیقا بر روی مرکز المان ستون قرار دهید. این کار را برای تمام ستون‌ها تکرار می‌کنیم.

گام دوم: تیپ بندی ستون ها

تیپ بندی ستون ها، توسط مهندس محاسب و بر اساس پارامترهایی نظیر ارتفاع، ابعاد و موقعیت قرارگیری انجام می‌شود. با در اختیار داشتن این اطلاعات، تیپ بندی هر ستون را در کنار آن یادداشت می‌کنیم.

حرف C، اولین حرف کلمه «Column» است. عدد کنار آن نیز نوع ستون مورد استفاده را نمایش می‌دهد. این کار را برای تمام ستون‌های موجود در پلان انجام می‌دهیم.

به این ترتیب، پلان ستون گذاری مانند تصویر زیر به دست می‌آید. این پلان، امکان بررسی موقعیت قرارگیری ستون‌ها و در صورت نیاز، اصلاح آن‌ها را فراهم می‌کند.

گام سوم: بررسی و اصلاح ستون گذاری

مرحله آخر در ترسیم پلان ستون گذاری، بررسی جانمایی ستون‌ها و اصلاح آن در صورت وجود مشکل است. به عنوان مثال، در پلان معماری زیر، مشاهده می‌کنید که بخشی از سازه توسط درز از بخش دیگر جدا شده است.

با توجه به تصویر بالا، سازه باید به طور کامل در راستای درز جدا شده باشد. با این وجود، بخش پایینی آن به صورت پیوسته در پلان معماری نمایش داده شده است. بنابراین، باید یک ستون به قسمت پایینی اضافه کرد.

تغییرات انجام شده باید در پلان طبقات دیگر و همچنین پلان آکس بندی اعمال شده و پیش از ترسیم پلان‌های بعدی، این تغییرات برای هماهنگی به اطلاع مهندس معمار رسانده شود.

سخن پایانی

در این مقاله، اصول ستون گذاری پلان معماری و اهمیت آن برای ترسیم پلان‌های دیگر در فرآیند نقشه کشی ساختمان را مورد بررسی قرار دادیم. به عنوان نکته پایانی، به خاطر داشته باشید که انجام صحیح ستون گذاری پلان با رعایت اصول معماری و سازه‌ای، مهارتی است که با تکرار و تجربه به دست می‌آید. مشاهده و بررسی ستون گذاری پلان ساختمان‌های مختلف با مصالح، شرایط بارگذاری و اشکال متفاوت می‌تواند شما را در یادگیری این مهارت کمک کند.