کالای پست چیست و به کدام کالاها می گویند؟ – اقتصاد به زبان ساده

«کالای پست» (Inferior Goods) یک اصطلاح اقتصادی است و به کالایی اشاره دارد که با افزایش درآمد مردم، تقاضا برای آن کاهش می‌یابد. کالاهای پست با افزایش درآمد و بهبود وضعیت اقتصادی از بین می‌روند یا مصرف آن‌ها کاهش می‌یابد، زیرا مصرف‌کنندگان شروع به مصرف کالاهای با کیفیت بالاتر می‌کنند. به عنوان مثال با افزایش درآمد مصرف‌کننده، افراد مصرف نان یا سیب‌زمینی خود را کاهش می‌دهند و به جای آن به سراغ مصرف کالاهای با کیفیت‌تر نظیر گوشت یا غذاهای بهتر ‌می‌روند. در این نوشتار این موضوع بررسی خواهد شد که کالای پست چیست و چه ویژگی‌هایی دارد.

 کالای پست چیست ؟

در علم اقتصاد، کالای پست به کالایی گفته می‌شود که تقاضای برای آن با افزایش درآمد مصرف‌کننده، کاهش می‌یابد. مفهوم کالای پست نشان می‌دهد که افزایش درآمد سبب می‌شود تا افراد به دنبال مصرف کالاهای با کیفیت‌تر بروند که مطلوبیت بیشتری به آن‌ها می‌دهد. رابطه بین درآمد و مصرف در کالای پست برعکس «کالای نرمال» (Normal Goods) است.

برای کالاهای نرمال، با افزایش سطح درآمد، تقاضا برای آن‌ها نیز افزایش می‌یابد که برخلاف کالای پست هستند. به طور کلی مصرف کالاهای پست در ارتباط با افرادی است که در طبقات اقتصادی پائین‌تری هستند. کالاهای پست کالاهایی مقرون به‌صرفه‌تری هستند و به همین دلیل، مصرف‌کنندگان با درآمد کم را جذب می‌کنند. مساله کیفیت یک بحث بسیار مهم در زمینه کالاهای پست است.

تقاضا برای کالاهای بی‌کیفیت، بیشتر توسط رفتار مصرف‌کننده تعیین می‌شود. این گونه کالاها به دلیل ارزان بودن، توسط مصرف‌کنندگانی که دارای درآمد کمتری هستند مصرف می‌شوند. با این‌‌حال، هنگامی که درآمد مصرف‌کننده افزایش می‌یابد، او می‌تواند جایگزین‌های گران‌تری را برای مصرف انتخاب کند. این تغییر را می‌توان با دلایل مختلفی توضیح داد که در ادامه فهرست شده است.

• کیفیت بالاتر (مانند گوشت‌ یخ‌زده در برابر گوشت گرم)
• ویژگی‌های اضافی (مانند موبایل‌های معمولی در مقابل موبایل‌های هوشمند)
• وضعیت اجتماعی و اقتصادی معتبرتر (مانند لباس‌های معمولی در مقابل لباس‌های برند)

همچنین، همه مصرف‌کنندگان با افزایش درآمد، مصرف خود از کالاهای پست را کاهش نمی‌دهند. فست فود یک مثال بسیار خوب است. برخی از افراد فست فود را ترجیح می‌دهند و با افزایش درآمد، به دلیل ترجیحات شخصی از مصرف خود کم نمی‌کنند.

در عین حال، رفتار مصرف‌کننده در بین کشورها و مناطق جغرافیایی یک کشور نیز متفاوت است. رفتار مصرف‌کننده توسط عوامل مختلفی تعیین می‌شود. از جمله مهم‌ترین عوامل موثر بر رفتار مصرف‌کننده، می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد.

•  سنت‌های غالب
• ویژگی‌های جغرافیایی
• ویژگی‌های آب و هوایی
• ویژگی‌های مذهبی

بنابراین ممکن است در یک منطقه جغرافیایی، یک کالا پست باشد و در منطقه جغرافیایی دیگری، کالای نرمال باشد.

مثال کالای پست

مثال‌های زیادی برای کالاهای پست وجود دارد. برخی کالاها ممکن است در یک منطقه، پست و در منطقه‌ای دیگر نرمال باشند. با این‌حال برخی کالاها هستند که در بیشتر کشورها و فرهنگ‌ها در رده کالاهای پست طبقه‌بندی می‌شوند. در ادامه برخی از این مثال‌ها مرور می‌شوند.

فیلم آموزش اقتصاد خرد + نکات کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

چند مثال مشهور از کالاهای پست در زمینه غذایی، فست فود، نان و سیب‌زمینی هستند. زمانی که درآمد افراد افزایش پیدا می‌کند، آن‌ها به سراغ مصرف کالاهایی با کیفیت‌تر می‌روند. از سوی دیگر زمانی که درآمد فرد محدود می‌شود، تقاضا برای خرید نان، فست فود و سیب‌زمینی که قیمت کمتری نسبت به سایر غذاها دارند افزایش می‌یابد.

همچنین برخی اقتصاددانان، خودروهای ارزان قیمت در کشورهای پیشرفته را در رده کالاهای پست قرار داده‌اند. زمانی که درآمد مصرف‌کنندگان کاهش می‌یابد، آن‌ها خرید خودروهای ارزان‌تر را ترجیح می‌دهند. با افزایش درآمد مصرف‌کننده، تقاضا برای خودروهای ارزان‌قیمت کاهش‌ و تقاضا برای خودروهای گران‌قیمت افزایش می‌یابد، بنابراین خودروهای ارزان‌قیمت در این کشورها، یک نوع کالای پست محسوب می‌شوند.

سرویس اتوبوس بین شهری (یا کشوری) نیز مثالی دیگر از کالاهای پست است. این نوع حمل‌ونقل ارزان‌تر از سفرهای هوایی یا ریلی است، اما زمان‌ رسیدن به مقصد طولانی‌تر است. زمانی که درآمد فرد کاهش می‌یابد، سفر با اتوبوس قابل قبول‌تر می‌شود. زمانی که درآمد فرد بیشتر می‌شود، فرد حمل‌و‌نقل سریع‌تر مانند هواپیما را ترجیح می‌دهد. .

همچنین به عنوان یک قاعده کلی، کالاهای مستعمل و دست دوم نیز در رده کالاهای پست قرار می‌گیرند. با افزایش درآمد مصرف‌کننده، تقاضا برای خرید این نوع کالاها کاهش می‌یابد و فرد به سراغ خرید کالاهای نو و با کیفیت بهتر می‌رود.

تفاوت کالای پست با گیفن چیست ؟

«کالای گیفن» (Giffen Goods) شکل نادری از کالاهای پست هستند که جانشین یا جایگزینی ندارند. نام این کالا از اقتصاددان مشهور اسکاتلندی، «رابرت گیفن» (Robert Giffen) اقتباس شده است. از جمله کالاهای پست گیفن می‌توان به نان، برنج و سیب‌زمینی اشاره کرد. کالاهای پست گیفن بیشتر در مناطقی که مردم در طبقات اجتماعی و اقتصادی پایین‌تری زندگی می‌کنند، وجود دارد. هنگامی که قیمت کالاهای گیفن افزایش می‌یابد، مصرف‌کنندگان ناچار هستند که پول بیشتری برای آن خرج کنند. بنابراین افراد فقیر ناچار هستند که با افزایش قیمت نان، پول بیشتری را صرف خرید نان کنند، زیرا نان تنها چیزی است که می‌توانند بخرند. از سوی دیگر زمانی که قیمت نان کاهش می‌یابد آن‌ها پول کمتری را صرف خرید نان می‌کنند.

همان‌طور که بیان شد، کالاهای گیفن به کالاهایی اطلاق می‌شود که تقاضا برای آن‌ها حتی در صورت افزایش قیمت‌ها، افزایش می‌یابد، این موضوع به این دلیل است به این دلیل که جایگزینی برای آنها وجود ندارد و یا اگر وجود دارد، بسیار کم است. یک نمونه دیگر از کالای گیفن می‌تواند برنج باشد که یک غذای اصلی در بسیاری از کشورها است. مصرف‌کنندگان حتی در صورت افزایش قیمت برنج، چاره‌ای جز خرید این کالای اصلی ندارند.

طبق این تحلیل مشخص است که نمودار تغییرات تقاضا در این کالاها با قوانین عرضه و تقاضا در اقتصاد خرد در تضاد است. به بیانی دیگر کالای گیفن، قانون تقاضا که بر رابطه منفی بین قیمت و مقدار تقاضا تاکید دارد را نقض می‌کند. بنابراین یک تفاوت دیگر کالای پست با کالای پست گیفن این است که کالای پست قانون تقاضا را نقض نمی‌کند، اما کالای پست گیفن این قانون را نقض می‌کند.

معرفی فیلم آموزش اقتصاد خرد

با توجه اهمیت مفهوم کالای پست در اقتصاد خرد و طبقه‌بندی کالاهای مختلف براساس این مفهوم، فرادرس اقدام به تهیه یک فیلم آموزشی ۴ ساعت و ۲۶ دقیقه‌ای در زمینه اقتصاد خرد کرده است. این فیلم در ۵ درس تدوین شده است. مفاهیم مطرح شده در این فیلم آموزشی برای علاقه‌مندان به اقتصاد خرد و به ویژه در رشته‌های اقتصاد، مدیریت و حسابداری بسیار مفید خواهد بود

در درس اول تعاریف و مفاهیم علم اقتصاد و از جمله عرضه کل، تقاضای کل، تعادل و تولید کل در اقتصاد خرد پرداخته شده است. در درس دوم مفهوم تابع تولید، ویژگی‌های آن و منحنی امکانات تولید تدریس می‌شود. در درس سوم به تولید در بلندمدت، جانشینی نهاده‌ها و نواحی اقتصادی و غیراقتصادی تولید پرداخته شده است. در این درس نواحی سه‌گانه تولید نئوکلاسیک‌ها به صورت کامل توضیح داده شده است.

درس چهارم این آموزش به تدریس موضوع هزینه‌ پرداخته شده است و کلیاتی در زمینه انواع هزینه، هزینه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت و نظریه هزینه در بلندمدت مورد بررسی قرار گرفته است. در انتها نیز مروری بر صرفه‌های ناشی از مقیاس و مفهوم آن از دیدگاه اقتصادی پرداخته شده است. در پایان این فیلم آموزشی نیز به مفاهیم بنیادی در زمینه بازار، انواع بازارها و ویژگی هرکدام از این بازارها پرداخته شده است.

• برای مشاهده فیلم آموزش اقتصاد خرد + اینجا کلیک کنید.

جمع‌بندی

این نوشتار در زمینه مفهوم کالای پست و ویژگی‌های آن بود. براساس تعریف، کالای پست به کالایی اشاره دارد که با افزایش درآمد فرد، تقاضا برای آن کاهش می‌یابد. در ادامه نیز مفهوم کالای پست، مثال‌ها و همچنین کالای گیفن تعریف شد. کالای گیفن نیز به دسته‌ای از کالاها اطلاق می‌شود که قانون تقاضا را نقض می‌کنند و با افزایش قیمت یک کالا، تقاضا برای آن‌ها افزایش می‌یابد.