لیسنینگ چیست و چگونه مهارت Listening خود را تقویت کنیم؟

برای یادگیری زبان انگلیسی، در وهله اول باید با چهار مهارت اصلی زبان آشنا شوید. یکی از این مهارت‌ها «مهارت شنیداری» (Listening) است که عامل مهمی در برقراری ارتباط میان افراد به شمار می‌‌رود. برای بهبود مهارت Listening روش‌های گوناگونی وجود دارد. در این آموزش، یاد می‌گیریم که لیسنینگ چیست و به راه‌های مؤثر در تقویت مهارت لیسنینگ اشاره می‌کنیم.

لیسنینگ چیست ؟

مهارت گوش دادن یا «لیسنینگ» (Listening) یعنی توانایی دریافت و درک صحیح پیام‌ها. گوش دادن شامل تشخیص صداها و تبدیل آن‌ها به کلمه و جمله می‌شود. زمانی که شخصی با ما صحبت می‌کند، هم به او اجازه صحبت کردن می‌دهیم و هم به حرف‌هایش توجه می‌کنیم. مغز ما این پیام‌ها را به پیام‌هایی معنی‌دار تبدیل می‌کند.

گوش دادن به هر زبانی، نیازمند توجه و تمرکز است، به همین دلیل گوش دادن را نوعی مهارت می‌دانند. برخی از افراد باید بر روی این مهارت کار کنند تا بتوانند آن را تقویت کنند. افرادی که در تمرکز کردن مشکل دارند، معمولاً شنوندگان خوبی نیستند. این امر در رابطه با زبان دوم بیشتر اهمیت پیدا می‌کند، زیرا برای یادگیری آن به تمرکز بیشتری نیاز داریم. گوش دادن در هر زبانی، اولین و مهم‌ترین مهارت در آموختن است. در واقع، ما با استفاده از مهارت گوش دادن شروع به یادگیری زبان مادری خود می‌کنیم و این مسئله در رابطه با یادگیری زبان‌ دوم نیز صدق می‌کند. چهار مهارت اصلی زبان عبارت‌اند از:

• Listening
• Speaking
• Reading
• Writing

برای این‌که بتوانید زبان انگلیسی را روان و درست صحبت کنید، باید مهارت Listening را در خود تقویت کنید. این امر نه‌تنها باعث می‌شود منظور دیگران را به‌درستی متوجه شوید، بلکه منظور خود را نیز به‌خوبی به دیگران منتقل می‌کنید. یکی از راه‌های بهبود این مهارت گوش دادن به صداهای زنده یا ضبط‌شده است. تا می‌توانید به انواع صداها گوش دهید.

فیلم آموزش رایتینگ تسک ۱ آیلتس آکادمیک IELTS – به زبان انگلیسی

دیدن فیلم آموزشی

اهمیت لیسنینگ

لیسنینگ زبان انگلیسی از اهمیت زیادی برخوردار است. برای مثال، در آزمون‌های بین المللی نظیر تافل و آیلتس یا دولینگو، مهارت لیسنینگ زبان‌آموزان به روش‌های مختلف مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. برای این‌که بتوانید زبان انگلیسی را روان و درست صحبت کنید، باید در وهله اول مهارت شنیداری خود را تقویت کنید. لیسنینگ نه‌تنها به شما کمک می‌کند که منظور دیگران را متوجه شوید، بلکه باعث می‌شود منظور خود را به ددیگران منتقل کنید. علاوه بر این، باعث می‌شود که کلمات را درست تلفظ کنید و آهنگ و «تکیه» (Stress) جملات انگلیسی را به خوبی بفهمید. بنابراین، افرادی که به شما گوش می‌دهند، راحت‌تر می‌تواند منظورتان را بفهمند.

به‌طور کلی، اهمیت Listening بیشتر در برقراری ارتباط است. اگر این مهارت را در خود تقویت کنیم، لذت صحبت کردن با دیگران را تجربه خواهیم کرد. اهمیت لیسنینگ را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• یادگیری و درک بهتر مسائل در محیط‌های حرفه‌ای و اجتماعی
• ایجاد روابط بهتر با دیگران
• همدردی بهتر با دوستان و اعضای خانواده
• توانایی بهتر حل مشکلات
• دریافت اطلاعات بهتر

چرا نمی‌توانیم خوب گوش دهیم؟

توانایی و مهارت گوش دادن، تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار می‌گیرد، نظیر حوادثی که در زندگی ما رخ می‌دهد یا عادت‌های نادرستی که داریم. به همین دلیل، به‌سرعت ذهن ما منحرف می‌شود یا به عبارتی حواسمان از موضوع پرت می‌شود. برخی از دلایلی که باعث می‌شوند نتوانیم خوب گوش دهیم، شامل موارد زیر است:

• غرق در افکار و تخیلات خود می‌شویم.
• حواس خود را به چیز دیگری معطوف می‌کنیم.
• از قبل برای خودمان پاسخی آماده کرده‌ایم.
• درگیری ذهنی درباره موضوع پیدا کرده‌ایم.

گوش دادن فعال چیست ؟

برای ایجاد ارتباط مؤثر، «گوش دادن فعال» (Active Listening) از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. گوش دادن فعال مهارتی اکتسابی است و برای تقویت آن به تمرین زیادی نیاز داریم که به‌راحتی به دست نمی‌آید. گوش دادن فعال به معنای شنیدن مفهوم کلی پیام نیست، بلکه شامل تمرکز کردن روی صحبت دیگران و درک آن بدون پیش‌داوری است. برای شروع می‌توانید روش‌های زیر را امتحان کنید:

• روی حرفی که شخص مقابل می‌زند، تمرکز کنید - به او نگاه کنید و سرتان را هر از گاهی تکان دهید تا متوجه شود که دارید به او گوش می‌کنید.
• نشان دهید که درگیر موضوع شده‌اید - به شخص نگاه کنید و هر از گاهی سر خود را به نشانه تأیید حرف‌هایش تکان دهید.
• صبر کنید تا شخص گوینده حرفش را تمام کند، بعد سؤال خود را مطرح کنید و صحبتش را قطع نکنید.
• در صورتی که صحبت‌های شخص گوینده طولانی یا پیچیده شد، خلاصه‌ای از آنچه فهمیده‌اید تهیه کنید.

نکاتی که در بالا گفته شد، هم در مورد مسائل شخصی و هم حرفه‌ای صدق می‌کند. برخی از آن‌ها ممکن است در موارد خاص ضرورت پیدا کند، اما در مجموع اگر بتوانید روی این موارد تمرکز کنید و خودتان را درگیر فرایند گوش دادن کنید، برای دیگران به شنونده خوبی تبدیل خواهید شد.

انسان موجودی اجتماعی است و برقراری ارتباط مهم‌ترین عامل در زندگی هر فرد به شمار می‌رود. این ارتباط می‌تواند با اعضای خانواده باشد یا با دوست، همکار و شریک زندگی. روابط ناموفق مشکلات زیادی به وجود می‌آورد و در نهایت فرد را منزوی و افسرده می‌کند. به‌ویژه در شرایطی که کرونا باعث دور شدن افراد و کمتر شدن روابط میان آن‌ها شده است، باید بتوانیم مهارت گوش دادن فعال را یاد بگیریم و با افراد همدردی کنیم.

فیلم آموزش اسپیکینگ آیلتس – IELTS Speaking

دیدن فیلم آموزشی

تفاوت میان گوش دادن و شنیدن

«شنیدن» (Hearing) صرفاً عمل فیزیکی امواج صوتی است که به گوش ما می‌رسد و به مغز منتقل می‌شود. این کار به‌نوعی فرایندی منفعل و غیر آگاهانه است که نیازی به تلاش کردن ندارد و هیچ مفهومی به آن اضافه نشده است. اگر گوش‌های شما سالم است و در جایی هستید که صدا منتقل می‌شود، یعنی قادر به شنیدن آن هستید. اما «گوش دادن» (Listening) فرایندی اکتسابی است و به تلاشی اگاهانه نیاز دارد. در واقع می‌توان گفت که گوش دادن عملی تحت اختیار خودتان است؛ می‌توانید انتخاب کنید که گوش ندهید. شخص شنونده صداها را دریافت می‌کند و به آن‌ها معنی می‌بخشد. او اگر بتواند صحبت‌ طرف مقابل را درک کند، قادر است آن را تفسیر کند و سپس به آن پاسخ دهد. به این کار «گوش دادن فعال» می‌گویند.

بهترین راه های تقویت لیسنینگ

به دوست صمیمی خود فکر کنید. آیا هر دو یه یک چیز علاقه دارید؟ آیا هر دو طرز فکر یکسانی دارید؟ آیا هر دو یک جور لباس می‌پوشید؟ به احتمال زیاد پاسخ شما به این پرسش‌ها منفی است، زیرا افراد شبیه هم نیستند. ما طرز فکر، علایق، پوشش متفاوت و در نتیجه روش‌های گوش دادن متفاوتی داریم. در نتیجه، روش‌های یادگیری افراد با هم فرق دارد.

بنابراین، اگر می‌خواهید مهارت لیسنینگ خود را تقویت کنید، باید از میان روش‌های گوناگونی که وجود دارد، سبکی را انتخاب کنید که روی یادگیری شما تآثیر بیشتری خواهد داشت. در ادامه این مطلب، سعی کرده‌ایم به تعدادی از راهکارهای مؤثر در تقویت مهارت Listening اشاره کنیم. توصیه می‌کنیم این روش‌ها را امتحان کنید و از میان آن‌ها، یک یا چند راهکار مناسب خود را انتخاب کنید.

در فواصل زمانی منظم مطالعه کنید

اگر فقط چند دقیقه از روز خود را به یادگیری اختصاص می‌دهید، اصلاً نگران نباشید. کار بسیار خوبی می‌کنید. خیلی بهتر از این است که بی‌وقفه، روزی چند ساعت مطالعه داشته باشید.

تحقیقات نشان می‌دهد که مغر انسان بعد از ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در برابر یادگیری مقاومت می‌کند. بنابراین، بهترین کار این است که برای درس خواندن بازه‌های زمانی منظمی تعیین کنید و پس از ۲۰ دقیقه مطالعه، استراحت کوتاهی داشته باشید و سپس ادامه دهید. توصیه می‌کنیم مطالعه را به چند قسمت کوتاه تقسیم کنید و برای هر کدام چند دقیقه بیشتر وقت نگذارید.

برای مثال، اگر مشغول گوش دادن به پادکست ۳۰ دقیقه‌ای هستید، آن را به سه بخش تقسیم کنید و یک بار صبح، یک بار بعد از ظهر و یک بار هم عصر به آن گوش دهید. مهم این است که برنامه‌ریزی منظمی داشته باشید و به طور مرتب آن را دنبال کنید. این روش، برای یادگیری گرامر زبان انگلیسی نیز مفید خواهد بود.

هر روز و به مدت یک هفته به یک پادکست انگلیسی گوش دهید

یکی از روش‌های بسیار خوب برای تقویت مهارت لیسنینگ گوش دادن به پادکست است. می‌توانید پادکست جالبی را انتخاب کنید و یک اپیزود از آن را در نظر بگیرید. به مدت یک هفته، هر روز به آن گوش دهید - در حال رانندگی، در اتوبوس، در حال شستن ظرف‌ها و... . یکی دو روز اول، عبارت‌ها یا کلمه‌های دشوار را یادداشت کنید و معنی و کاربرد آن‌ها را به کمک دیکشنری پیدا کنید. فراموش نکنید که حتماً چند بار به آن گوش دهید.

بعد از چند روز، باید بتوانید کلمه‌ها را حین گوش دادن تشخیص دهید و بفهمید. حفظ کردن بخشی ار پادکست و تکرار آن با صدای بلند نیز می‌تواند به مهارت لیسنینگ شما کمک کند. در این صورت تفاوت بین خودتان و شخص گوینده را بهتر درک خواهید کرد.

چطور پادکست گوش کنیم؟

برای گوش دادن به پادکست، مراحل زیر را به‌ترتیب دنبال کنید:

• در حالی که سرگرم انجام دادن کارهای خود هستید، به پادکست گوش دهید. نیازی نیست که با دقت به آن گوش کنید.
• هر زمان که برای بار دوم به آن گوش کردید، به کلمات و اصطلاحات جدید دقت کنید (اگر گوینده تند صحبت می‌کند، سرعت صدا را پایین بیاورید).
• در صورت امکان، متن فایل صوتی را بخوانید.
• لغات و جملات را با صدای بلند تکرار کنید.
• لغات جدید و نکات گرامری پادکست را یادداشت و به‌صورت مرتب تمرین کنید.

معرفی پادکست برای تقویت مهارت لیسنینگ

در ادامه این مطلب، به معرفی چند پادکست خوب برای تقویت مهارت لیسنینگ اشاره کرده‌ایم.

LearnEnglish Podcasts

این پادکست که توسط «Brtish Council» گردآوری شده است، یکی از منابع بسیار خوب برای تقویت مهارت لیسنینگ به شمار می‌رود. از ویژگی‌های خوب آن این است که می‌توانید به صورت رایگان دانلود و استفاده کنید. همچنین هر هفته پادکست‌های جدیدی به آن اضافه می‌شود که موضوعات روز یا آکادمیک را در بر می‌گیرد.

• لینک دانلود اپلیکیشن LearnEnglish Podcasts از گوگل پلی: «+»

English Listening Practice

پادکست «English Listening Practice» با موضوعات متنوع و فانتزی، هم آموزشی و هم سرگرمی است. این پادکست شامل تست و تمرین نیز هست و منبع خوبی برای تقویت مهارت Listening و Speaking به شمار می‌رود.

• لینک دانلود اپلیکیشن English Listening Practice از گوگل پلی: «+»

English Listening Skills Practice

پادکست «English Listening Skills Practice» از هفت اپیزود مختلف و مکالمه‌های گوناگون تشکیل شده و منبع مناسبی برای تقویت مهارت لیسنینگ به شمار می‌رود. عنوان‌های هر اپیزود عبارت است از:

• Life in Pictures
• Going to the Forest
• Ice Cream Around the World
• The Sapling Project
• Moral Babies
• Mary's Long Walk

لینک دانلود این اپلیکیشن در ادامه آمده است.

فیلم آموزش تافل TOEFL – تشریح آزمون و تکنیک های پاسخ دهی به سوالات

دیدن فیلم آموزشی

• لینک دانلود اپلیکیشن English Listening Skills Practice از گوگل پلی: «+»

English listening daily

پادکست «English listening daily» در تمرین مهارت لیسنینگ به شما کمک می‌کند. این پادکست شامل مکالمه‌هایی با سرعت پایین، عبارت و لغات کاربردی و قابلیت استفاده بدون وصل شدن به اینترنت است و کار کردن با آن بسیار راحت و بی دردسر خواهد بود.

• لینک دانلود اپلیکیشن English listening daily از گوگل پلی: «+»

All Ears English Podcast

اگر می‌خواهید انگلیسی را روان و درست صحبت کنید، می‌توانید به پادکست «All Ears English Podcast» گوش دهید. این پادکست به صورت رایگان قابل استفاده است و برای بهبود مهارت شنیداری و گفتاری گزینه مناسبی به شمار می‌رود. از ویژگی‌های خوب این پادکست این است که متن فایل‌های صوتی را نیز در اختیار زبان‌آموزان قرار می‌دهد.

• لینک دانلود اپلیکیشن All Ears English Podcast از گوگل پلی: «+»

همه‌جا و هر لحظه انگلیسی گوش دهید

اگر جایی زندگی می‌کنید که با افراد انگلیسی‌زبان در ارتباط هستید، در محل کار یا مدرسه، یا حتی بعد از آن، به سراغ آن‌ها بروید و به مکالمات روزمره و عادی آن‌ها با افراد دیگر گوش کنید. ممکن است متوجه حرف‌های آن‌ها نشوید، زیرا احتمالاً از ابتدا در جریان گفت‌وگوی آن‌ها نبوده‌اید. همین باعث ایجاد نوعی چالش برای یادگیری خواهد شد. بنابراین، یکی از روش‌های تقویت لیسنینگ این است که به صحبت‌های روزمره افراد انگلیسی‌زبان گوش دهید.

هنگامی که به حرف‌های آن‌ها گوش می‌دهید، لغت‌های جدید را مدنظر داشته باشید و سعی کنید موضوع مکالمه را حدس بزنید. حتی در اتوبوس، کافه یا پارک هم می‌توانید این روش را امتحان کنید. اگر جایی زندگی می‌کنید که افراد انگلیسی‌زبان زیادی در اطرافتان وجود ندارند، می‌توانید از منابع کمک‌آموزشی، نظیر پادکست‌ یا فیلم و سریال انگلیسی کمک بگیرید.

هم‌زمان گوش کنید و بخوانید

روش دیگر برای بهبود مهارت لیسنینگ استفاده از دو منبع اطلاعاتی در یک زمان است. به عبارت دیگر، در این روش، نه‌تنها گوش می‌کنید، بلکه هم‌زمان از جای دیگری انگلیسی را یاد می‌گیرید. ساده‌ترین راه، تماشای فیلم‌های انگلیسی با زیرنویس انگلیسی است. در این حالت، شما هم در حال گوش دادن هستید و هم در حال خواندن کلمات و جملات. بنابراین، درک موضوع برایتان به‌مراتب ساده‌تر از زمانی است که فقط به آن گوش می‌دهید.

با لهجه‌های مختلفی تمرین کنید

فیلم‌های انگلیسی با لهجه آمریکایی را بهتر متوجه می‌شوید یا با لهجه انگلیسی؟ بدون شک به هر لهجه‌ای که با آن یادگیری زبان را شروع کرده‌اید، بعد از مدتی عادت می‌کنید و آن را بهتر متوجه می‌شوید. اما لهجه‌های انگلیسی همه زیبا هستند و اگر به تمرین خود ادامه دهید، بعد از مدتی با آن‌ها آشنا خواهید شد. بنابراین، توصیه می‌کنیم لیسنینگ خود را با گوش دادن به لهجه‌های گوناگون تقویت کنید.

به خودتان گوش دهید

برای این کار فقط کافی‌ست جلوی آینه بایستید و مکالمه‌ای از یک فیلم، سریال یا کتاب را با خود تمرین کنید. سعی کنید با صدای بلند حرف بزنید. شاید کمی خنده‌دار به نظر برسد، اما به‌مرور، تأثیر بسیار زیادی در بهبود مهارت Listening خواهد داشت.

عضو گروه‌های گپ‌وگفت شوید

پس از آن‌که به اندازه کافی تمرین کردید، اکنون وقت آن رسیده که دانسته‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و هم‌زمان از آن‌ها بیاموزید. یکی از این روش‌ها، عضو شدن در گروه‌های گپ‌وگفت است. این گروه‌ها گاهی مانند کلاس درس عمل می‌کنند، با این تفاوت که نیازی نیست سر ساعت و روز مشخصی برای آن حاضر شوید. یکی از این گروه‌ها «Meetup» است. حتی می‌توانید خودتان گروهی در شبکه‌های اجتماعی تشکیل دهید و افرادی را که در این زمینه مهارت کافی دارند، عضو کنید.

توصیه می‌کنیم که موقع پیام دادن به دوستان انگلیسی زبان خود، به‌جای پیام نوشتاری از پیام صوتی استفاده کنید. این کار هم باعث تقویت مهارت Listening و هم Speaking شما خواهد شد.

فیلم آموزش تقویت مهارت خواندن ریدینگ انگلیسی در آزمون تافل – TOEFL Reading

دیدن فیلم آموزشی

موسیقی گوش دهید

گوش دادن به موسیقی روش بسیار مؤثری در بهبود مهارت گوش دادن فعال است. شاید مجبور شوید بارها و بارها به یک آهنگ گوش کنید تا کم‌کم متوجه منظور آن شوید. متن نوشتاری آهنگ‌ها نیز اغلب به‌صورت آنلاین در دسترس است، بنابراین می‌توانید هم‌زمان گوش دهید و بخوانید. حتی می‌توانید موزیک ویدئوهایی را که زیرنویس دارند پیدا کنید و از آن‌ها کمک بگیرید.

جمع‌بندی

گوش دادن مهارتی اکتسابی است و با تمرین‌های مکرر حاصل خواهد شد. در این مطلب از مجموعه مطالب زبان انگلیسی «مجله فرادرس» با راهکارهای تقویت مهارت لیسنینگ آشنا شدیم و یاد گرفتیم که هر کس با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فردی که برای آموختن دارد، می‌تواند یک یا چند روش را انتخاب و برای آن برنامه‌ریزی کند. یادگیری زبان انگلیسی نیاز به صبر و پشتکار دارد و این موضوع در رابطه با مهارت لیسنینگ اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. به علاوه، برای کسانی که قصد شرکت در آزمون‌های تافل، آیلتس و از این قبیل را دارند، کسب نمره مطلوب در بخش Listening می‌تواند در مجموع نتیجه بهتری را رقم بزند.