بازار پول و سرمایه چه تفاوتی دارند؟

شاید تاکنون بارها و بارها در اخبار اقتصادی و یا و برخی مجلات مرتبط با اقتصاد، با برخی مفاهیم اقتصادی روبرو شده باشید که معنای آن‌ها را به درستی تشخیص نداده و یا اطلاعات دقیقی راجع به موضوع مطرح شده نداشته باشید.

حال برخی از این مفاهیم بیشتر از سایر تکرار شده که نشان‌دهنده اهمیت بالای آن‌ها است. از جمله این مفاهیم می‌توان به دو عبارت بازار پول و بازار سرمایه اشاره کرد. حال این سوال مطرح می‌شود که بازار پول و سرمایه چه تفاوتی دارند؟

در پاسخ بایستی گفت، این دو مفهوم شاید در ابتدا شبیه به هم به نظر آیند اما در اساس دارای تفاوت‌هایی با یکدیگر بوده که امروز قصد داریم با معرفی بیشتر هر کدام، به بررسی تفاوت‌های موجود میان این دو بازار بپردازیم.

البته توجه داشته باشید که تقسیم‌بندی‌های صورت گرفته بر مبنای تقسیم بندی اعتباری بوده و بنابراین شاید در دنیای واقعی مصداق عینی نداشته باشند. از همین رو در ادامه، ابتدا موضوع را با تعریف این دو بازار آغاز خواهیم کرد. پس از شما دعوت می کنیم تا پایان این متن همراه ما باشید.

تعریف بازار پول

از منظر علم اقتصاد، بازار پول، بازاری با مدت سرمایه‌گذاری کوتاه و قدرت نقد شوندگی بالا است. از همین رو، می‌توان به نهادهای شاخص این بازار در کشور یعنی بانک‌ها و موسسات غیر بانکی اشاره کرد که غالبا تمایل به اعطای وام‌های کوتاه مدت دارند.

بنابراین به طور کلی می‌توان گفت سرمایه‌گذاری در این بازار با ریسک کمی همراه بوده و از جمله وظایف آن، تامین مالی اشخاص و بنگاه‌های تجاری است.

تعریف بازار سرمایه

به طور کلی در تعریف بازار سرمایه می‌توان گفت این بازار، بازاریست با دید سرمایه‌گذاری بلندمدت که سرمایه‌گذاری در آن توسط افراد و شرکت‌ها و از طریق تبادل اوراق بهادار صورت می‌گیرد.

علاوه بر این از آن جایی که بازار سرمایه نقش مهم‌تری در جذب سرمایه جهت تامین نیازهای مالی واحدهای تولیدی دارد بنابراین از همین رو غالبا نسبت به بازار پول گسترده‌تر بوده و از تنوع بیشتری برخوردار است.

همچنین خوب است بدانید که بورس به عنوان نماد بازار سرمایه مطرح می‌شود. از این رو به کلیه تامین‌های مالی‌ انجام شده در این بازار، اصطلاحا تامین سرمایه مبتنی بر حق مالی گفته می‌شود. دلیل این نام‌گذاری آن است که در واقع جذب سرمایه از طریق فروش سهام صورت می‌پذیرد.

مقایسه برخی شرایط و ویژگی‌های بازار پول و سرمایه

پیرو آنچه تاکنون گفته شد، دانستیم یکی دیگر از تفاوت‌های بازار پول و سرمایه، علاوه بر مدت زمان سرمایه‌گذاری، بحث مالکیت است.

به عبارت دیگر در بازار پول، مالکیت مطرح نبوده در حالی که در بازار سرمایه، جذب سرمایه از طریق واگذاری بخشی از مالکیت صورت می‌گیرد. به طور نمونه هنگامی که از بانک وام دریافت می‌کنید، پس از بازپرداخت وام خود، بانک هیچگونه حق مالکیتی نسبت به شرکت شما نخواهد داشت.

این در حالیست که در بازار سرمایه قضیه متفاوت خواهد بود و در واقع از آنجایی که جذب سرمایه از طریق فروش سهام شرکت و واگذاری بخشی از مالکیت آن صورت می پذیرد، لذا مالک سهم، به نوعی بخشی از مالکیت شرکت را بر عهده خواهد داشت.

حتی در صورتی که به میزان بیش از ۵۰ درصد از سهام شرکت واگذار شود، آنگاه سهامداران علاوه بر مالکیت سهم خود، می‌توانند در بخشی از اداره شرکت نیز نقش ایفا کنند. که البته این امر خود می‌تواند دارای مزایایی نیز باشد چرا که در این صورت، سهامدار در سود و زیان شرکت سهیم خواهد بود در حالی که در بازار پول از جایی که حق مالکیت مطرح نیست، در صورت عدم پرداخت به موقع اقساط، بانک می‌تواند از طریق قانونی اقدام و فرد را مجبور به فروش دارایی‌های شرکت کند.

معرفی برخی ابزارها و نهادهای بازار پول

در این بخش قصد داریم به معرفی برخی ابزارها و نهادهای بازار پول بپردازیم. به طور کلی می‌توان گفت ابزارهای بازار پول شامل موارد زیر می‌شوند:

اسناد خزانه: ابزاریست که دولت جهت پرداخت بدهی خود به پیمانکاران، به جای وجه نقد از آن استفاده می‌کند که معمولا دارای سر رسید یک ساله است.

پذیرش بانکی: از مهم‌ترین ابزارها در بحث تجارت بین الملل بوده و با هدف نقل و انتقال پول به کشور مقصد است.

اوراق تجاری: نوعی اوراق قرضه با سر رسید کوتاه‌مدت در نظر گرفته می‌شوند. نکته حائز اهمیت در مقایسه این اوراق با اسناد خزانه، عدم برخورداری آن‌ها از پشتوانه قوی و ضمانت شده است. به بیانی ساده‌تر، اسناد خزانه دارای پشتوانه قوی‌تری نسبت به اوراق تجاری هستند.

گواهی سپرده: نوعی از اوراق بهادار بوده که در ازای سرمایه‌گذاری انجام شده در بانک، بر اساس شرایط و قوانین از پیش تعیین شده، به فرد سرمایه‌گذار سود تعلق می‌گیرد. در انتها نیز، بانک مرکزی، بانک‌های تجاری و موسسات اعتباری غیر بانکی به عنوان نهادهای بازار پول محسوب می‌شوند.

معرفی برخی ابزارها و نهادهای بازار سرمایه

سهام عادی، سهام ممتاز، اوراق قرضه و اوراق مشارکت به عنوان ابزارهای بازار سرمایه معرفی می‌شوند. در این راستا سهام عادی که شاید بیشتر آن را شنیده باشید، ارائه کننده مالکیت سهم بوده و به دور از هرگونه سر رسید و یا موعد مقرر، مالک می‌تواند نسبت به فروش سهم خود اقدام کند.

همچنین در این نوع سهم، سود بر اساس فعالیت شرکت تعیین می‌شود. این در حالیست که در سهام ممتاز میزان سود از پیش تعیین شده بوده و از طرفی سهام‌دار حق رای در شرکت را نخواهد داشت.

همچنین اوراق قرضه نیز دارای سر رسید مشخص بوده که در زمان موعد می‌توان در مقابل اوراق ارائه شده وجه نقد دریافت کرد. در این راستا، اوراق مشارکت نیز همانند اوراق قرضه بوده با این تفاوت که میزان دقیق سود تا موعد پرداخت مشخص نیست.

در ادامه نیز می‌توان به نهادهای بازار سرمایه که شامل بورس اوراق بهادار، بورس کالا و موسسات سپرده‌گذاری و نگه‌داری اوراق بهادار هستند، اشاره کرد.

در این میان همانطور که در ابتدا نیز اشاره شد، بازار بورس به عنوان نماد بازار سرمایه بوده و از اهمیت و جایگاه بالایی برخوردار است.

به طور کلی بازار بورس از جذابیت بالایی برخوردار بوده و در صورتی که با یادگیری تکنیک‌های مربوطه همچون آموزش نوسان‌گیری، تابلو خوانی و یا سایر موارد مربوط به تحلیل تکنیکال همراه شود بسیار سودآور بوده و می‌تواند درآمد خوبی به همراه داشته باشد.

در انتها امیدواریم مطالب ارائه شده که با هدف آموزش بازار بورس و سرمایه تهیه شده بود، برای شما عزیزان مفید واقع شده باشد.