فرادرسمهارتآموزی آنلاین کلید موفقیت‌های فردای دانش‌آموزان امروز
«دوست دارید در آینده چه کاره شوید؟» پرسشی است که بسیاری از افراد در دوران کودکی، نوجوانی و حتی جوانی بارها در جایگاه‌های گوناگون، از انشاهای مدرسه گرفته تا زمان انتخاب رشته تحصیلی در دبیرستان، انتخاب رشته کنکور و البته پرس‌و‌جوهای اطرافیان به آن پاسخ داده‌اند. دلیل مطرح شدن این پرسش از بدو فرآیند آموزش رسمی افراد چه می‌تواند باشد؟ شاید دانستن پاسخ این پرسش به والدین و احتمالا اولیای مدارس در راستای پرورش استعدادها، آموزش مهارت و دانش به کودک کمک کند و شاید ذهن خود فرد را برای آینده‌ای که در انتظارش است و موضوع مهم یافتن شغل مناسب آماده سازد.
واضح است که گام بر داشتن افراد به سوی تامین نیازهای مهارتی و دانشی مورد نیاز آینده خود از همان دوران کودکی، می‌تواند کمک شایان توجهی به ایشان در داشتن آینده‌ای روشن و کسب جایگاه شغلی مناسب کند. البته نمی‌توان از این امر نیز چشم‌پوشی کرد که بعضا هدف‌گذاری دقیق شغلی نیازمند گذر زمان و افزایش سن فرد خواهد بود، اما برخی از مهارت‌ها الزامات مشترک اکثریت مشاغل هستند.
در مجموع باید گفت اغلب افراد با این دغدغه رشد و تکامل می‌یابند که چه شغلی را برگزینند که هم به آن علاقه داشته باشند، هم بتوانند در آمد خوبی از آن کسب کنند و هم اینکه دانش و مهارت لازم برای آن را داشته باشند. بر اساس آنچه بیان شد واضح است که نیاز افراد به فراگیری مهارت‌های شغلی از دوران کودکی و نوجوانی آغاز می‌شود. نیازی که نباید از آن با این انگیزه که در مدرسه و دانشگاه قرار است تامین شود، چشم‌پوشی کرد.
برخی از این مهارت‌ها در میان کلیه زمینه‌های شغلی مشترک هستند و برخی دیگر با توجه به تغییر جهان و شکل‌گیری دنیای جدید بر مبنای اینترنت، کامپیوتر و هوش مصنوعی توصیه می‌شوند. با توجه به مطالب بیان شده، در اینجا به پرسش‌های زیر پاسخ داده خواهد شد:
- چرا مهارت‌آموزی در دوران کودکی و نوجوانی حائز اهمیت است؟
- چه مهارت‌هایی را باید در کودکی و نوجوانی آموخت؟
- چگونه یادگیری کامپیوتر، مهارت‌های نرم و فنی بیان شده را فراهم می‌کند؟
- راهکار مناسب برای فراگیری مهارت‌های بیان شده چیست؟
چرا مهارت‌آموزی در دوران کودکی و نوجوانی حائز اهمیت است؟
والدین همواره خواهان شادی و تامین بودن فرزندان خود از جنبه‌های گوناگون هستند و از سوی دیگر تلاش می‌کنند تا فرزندانشان با افزایش سن، رشد فکری، علمی و مهارتی داشته باشند تا در آینده بتوانند جایگاه شغلی خوبی کسب کنند. یکی از راهکارهایی که می‌توان با استفاده از آن آینده‌ای روشن برای کودکان و نوجوانان رقم زد، آموزش مهارت‌های شغلی به ایشان است تا در آینده قابل استخدام شدن باشند و البته از این مهارت‌ها برای داشتن زندگی بهتر و در عین حال موفق‌تر واقع شدن در مدرسه و تحصیلات دانشگاهی خود بهره ببرند. این در حالیست که اهمیت فراگیری مناسب و عمیق دروس ارائه شده در مدرسه نیز غیر قابل چشم‌پوشی است و بسیاری از والدین به دنبال راهکارهای مکمل برای دروس ارائه شده در مدرسه به منظور ارتقا علمی فرزندان خود از جنبه‌های گوناگون هستند.
در همین راستا لازم به ذکر است که متاسفانه، تصورات غلطی پیرامون نسل جدید در زمینه دیدگاه‌های شغلی آن‌ها وجود دارد. اگر از کارفرمایان در این رابطه سوال شود، اغلب آن‌ها تصدیق می‌کنند که امروزه تغییر جهت قابل توجهی در شیوه‌های عملکرد و باورهای شغلی نیروی کار جوان شکل گرفته است. از سوی دیگر، آن‌ها اذعان می‌کنند که نیروی کار جوان فاقد دانش و مهارت‌های شغلی مورد نیاز هستند و یا مهارت‌های اجتماعی لازم برای محیط کار را ندارند و بر کسی پوشیده نیست که ریشه یادگیری بسیاری از این موارد در دوران کودکی و نوجوانی است و غافل ماندن از آن به امید دانشگاه حاصلی جز شرایط کنونی ندارد که جوانان از بیکاری گلایه کرده و کارفرمایان از نبود نیروی کار ماهر و دارای اخلاق حرفه‌ای شکایت دارند.
چرایی این امر از برخی جنبه‌ها به طور دقیق‌تر در مطلب «مدرک بی مهارت یا مهارت بی مدرک؛ دانشگاه یا آموزش آنلاین» مورد بررسی قرار گرفت. در اینجا به بیان این جمله اکتفا می‌شود که متاسفانه مدارس و دانشگاه‌ها امروزه، همچنان بر آموزش مهارت‌های سنتی مانند خواندن، نوشتن، حساب و علوم برای آماده‌سازی دختران و پسران کوچک برای آینده‌ای بزرگ تکیه کرده‌اند و نه تنها از شیوه‌های صحیح آموزش غافل مانده‌اند بلکه توجه شایسته‌ای به موضوع آموزش فناوری، مهندسی و مهارت‌های نرم ندارند. در حالیکه کودکان و نوجوانان نظر به شرایط روز دنیا به «مهارت‌های نرم» یا «مهارت‌های آمادگی شغلی» (Job-readiness Skills)، فراگیری فن، آشنایی با فناوری و مهندسی نیاز دارند. این مهارت‌ها را اغلب نمی‌توان فقط با مطالعه کتاب یا در مدرسه فراگرفت، بلکه باید از شیوه‌های آموزشی دیگری نیز در این راستا بهره برد.
چه مهارت‌هایی را باید در کودکی و نوجوانی آموخت؟
مهارت‌هایی که کودکان و نوجوانان نیاز به فراگیری آن‌ها دارند شامل مهارت‌های نرم مانند تفکر انتقادی و حل مساله، مهارت‌های ارائه مطلب، کنجکاوی و خلاقیت، ارتباطات اجتماعی در بستر نو (اینترنت) و تحلیل اطلاعات می‌شود. همچنین، اعتماد به نفس، یادگیری کار گروهی و درک توالی‌ها نیز از جمله توانایی‌های اکتسابی هستند که در دوران کودکی و نواجوانی می‌توان آن‌ها را فراگرفت. از سوی دیگر مهارت‌های مبتنی بر فناوری و مهندسی مانند کار با کامپیوتر و اینترنت نیز برای موفقیت تحصیلی در دوران مدرسه، و هم از جهت ایجاد آمادگی شغلی مورد نیاز است.
تفکر انتقادی و حل مساله
کودکان و نوجوانان باید سوال کردن و تفکر برای حل مساله را بیاموزند. ایشان نه تنها طرح سوال بلکه شیوه طرح پرسش‌های درست را نیز باید یاد بگیرند. حتی با وجود آنکه کامپیوترها توانایی‌های عملیاتی بسیار زیادی دارند، ولیکن بشر همچنان باید به آن‌ها بگوید که چه کار کنند. همانطور که در هر نسلی، مسائل جدیدی وجود دارد که نمی‌توان آن‌ها را پیش‌بینی کرد. آموزش فکر کردن به حل مساله، موضوع مهمی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود.
آموزش برنامه‌نویسی یکی از گزینه‌های مناسبی است که علاوه بر این مورد، مزایای دیگری شامل آموزش مهارت‌های منطقی، آموزش نحوه عملکرد کامپیوتر، نحوه همکاری کردن با دیگران و توانایی خلق کردن و ساختن را به کودکان می‌دهد و البته یک مهارت شغلی بسیار مناسب برای آینده آن‌ها است. شاید برای شما سوال شود که آیا کودکان می‌توانند برنامه‌نویسی بیاموزند و آیا اصلا انجام این کار لزومی دارد؟ برای دریافت پاسخ این پرسش، مطالعه مطلب «ضرورت آموزش برنامه‌نویسی به کودکان» توصیه می‌شود.
مهارت‌های ارائه مطلب
در مطلبی پیرامون اهمیت آموزش ارائه مطلب به کودکان که در روزنامه «The Advocate» منتشر شده، چنین بیان می‌شود: «من به عنوان یک مادر جوان، با مفهوم «نمایش و توضیح بده» (show and tell) آشنا نبودم. پسر بزرگم ۴ سال داشت و در مدرسه به او زمان اختصاص داده بودند تا یکی از عروسک‌های خود را به کلاس برده، نشان دهد، در رابطه با آن صحبت کند و البته به پرسش‌های مخاطبان مشتاق نیز پاسخ دهد. پس از آگاهی از این موضوع به ذهنم رسید که این یک راهکار فوق‌العاده برای آشناسازی کودکان با مبحث سخنرانی عمومی و ارائه مطلب است.
نکته قابل توجه در این رابطه آن است که ارائه مطلب نه یک استعداد ذاتی که یک مهارت قابل پرورش به شمار می‌آید و هر چه افراد در سنین پایین‌تری آن را بیاموزند بهتر خواهد بود. من علاوه بر مادر بودن، معلم مدرسه نیز هستم. از همین رو، همواره به چشم می‌بینیم که کودکان چقدر در ارائه مطلب مشکل دارند و بر این باورم که هر چه در سنین پایین‌تر و پیش از آنکه درکی از ماهیت قرار گرفتن در مرکز توجه داشته باشند و دچار ترس از آن بشنوند، به آن‌ها این موضوع آموزش داده شود بهتر است....». این در حالیست که در حال حاضر در اغلب مدارس از کودکان و نوجوانان انتظار می‌رود علاوه بر ارائه مطلب از ابزارهایی نیز برای اینکار بهره ببرند ولیکن متاسفانه ضعف آموزش‌های لازم در این حوزه عمیقا مشهود است.
کنجکاوی و خلاقیت
کودکان و نوجوانان باید کنجکاو باشند و خلاقیت و رویاپردازی آن‌ها باید مورد تشویق قرار بگیرد. آن‌ها باید بازی کنند و مهارت‌های گوناگونی که علاقه دارند را بیاموزند. کودکان و نوجوانان نیاز دارند دانش و مهارت لازم برای حوزه فعالیت مورد علاقه خود شامل طراحی و گرافیک، ساخت انیمیشن، ویرایش فیلم، فیلم‌نامه‌نویسی، عکاسی و دیگر موارد را بیاموزند. این مهارت‌ها علاوه بر شکوفا کردن خلاقیت، به آن‌ها در داشتن عملکرد مناسب‌تر در فعالیت‌های اصلی و فوق برنامه مدرسه و همچنین آینده شغلی مناسب‌تر کمک می‌کند.
ارتباطات اجتماعی در بستری نو (اینترنت)
فناوری به سرعت در حال تغییر است و همین امر شیوه ارتباط و تعامل نوع بشر را تغییر داده و می‌دهد. کودکان و نوجوانان در حال حاضر بومی‌های عصر دیجیتال به شمار می‌آیند، اما این بدین معنا نیست که آن‌ها درک کافی یا دانش مناسبی از دنیای دیجیتال دارند. امروزه، کارفرمایان حتی رسانه‌های اجتماعی و فعالیت‌های آنلاین افراد را نیز پیش از استخدام آن‌ها مورد بررسی قرار می‌دهند. از این رو، کودکان باید شیوه حضور در شبکه‌های اجتماعی را یاد گرفته و در عین حال حضور مثبت و مفیدی در آن‌ها داشته باشند. شناخت اینترنت به این قشر در دوری جستن از مجرمان اینترنتی و آسیب‌های سایبری نیز کمک شایان توجهی می‌کند.
یکی از راهکارهای حضور مثبت در اینترنت، داشتن وبلاگ شخصی است، وبلاگی که کودکان و نوجوانان علاوه بر روزمرگی‌های خود می‌توانند در آن پیرامون مباحث تخصصی نیز مطلب بنویسند. منظور از مباحث تخصصی، چیزهایی فراتر از توان آن‌ها نیست، بلکه شامل آموزش‌های درسی، آزمایشات مدرسه، کاردستی‌ها، نقد و بررسی کتاب‌هایی که می‌خوانند و فیلم‌هایی که می‌بینند و حتی زمینه‌های تخصصی ورزشی و علمی که مستقل از مدرسه دنبال می‌کنند و موضوعات خلاقانه دیگری می‌شود که به ذهن آن‌ها می‌رسد. در این راستا کودکان نیاز به یادگیری چگونگی کار با اینترنت، نرم‌افزارهای تولید محتوا و حتی چگونگی ساخت وب‌سایت شخصی (می‌توانند از سرویس‌های وبلاگ موجود نیز استفاده کنند) نیز دارند.
مهارت‌های نگارشی
«ارتباطات قطعا نقش کلیدی در اقتصاد دانش بنیان دارد». در محیط‌هایی که افراد زیادی با یکدیگر همکاری دارند و تنها با استفاده از ابزارهای کامپیوتری به صورت دورکاری با یکدیگر در تماس هستند مهارت‌های نگارشی بسیار موثر واقع می‌شوند. یادداشت برداری و مدیریت اطلاعات نه تنها به کسب مهارت‌های نگارشی کمک می‌کند، بلکه به کودکان و نوجوانان در سامان‌دهی برنامه‌هایشان، هدف‌گذاری و یافتن توانایی ابراز عقیده یاری می‌رساند.
دسترسی به اطلاعات و تحلیل آن‌ها
کودکان و نوجوانان باید با اطلاعات طبقه‌بندی شده و کار با داده‌ها آشنا شوند و بتوانند محاسبات و تحلیل‌هایی را روی آن‌ها انجام دهند.
چگونه آموزش کامپیوتر مهارت‌های نرم و فنی بیان شده را فراهم می‌کند؟
مدارس ابتدایی و متوسطه (دوره اول و دوم) اغلب شلوغ و مملو از فعالیت‌های فوق برنامه هستند. در این میان کودکان و نوجوانان تلاش می‌کنند تا بفهمند به چه چیزهایی علاقه دارند. گنجاندن برنامه یادگیری کامپیوتر برای ایشان در این وهله بسیار خوب است و مزایای متعددی را برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت.
کودکان در جهان کامپیوتری زندگی می‌کنند
بسیاری از والدین با شرایطی مواجه می‌شوند که کودک یا نوجوان آن‌ها نحوه انجام کار خاصی با گوشی هوشمند یا دستگاه موبایل (تبلت، لپ‌تاپ یا هر گجت قابل حمل دیگری) را از آن‌ها جویا می‌شود. این نسل از کودکان و نوجوانان با فناوری و اینترنت بزرگ شده‌اند و اغلب در کار با این تجهیزات از والدین خود مسلط‌تر هستند. برای مثال آمارهای دریافت شده طی سال‌های گذشته حاکی از آن است که سن میانگینی که یک کودک صاحب گوشی هوشمند می‌شود ۱۰ سال است.
علاوه بر این، گزارش‌های TechCrunch حاکی از آن است که ۶۴٪ از کودکان از طریق لپ‌تاپ یا تبلت خودشان به اینترنت دسترسی دارند. با وجود دستگاه‌های موبایل، کودکان دارای کامپیوترهایی در اندازه کف دست هستند. جهان کنونی هر چه بیشتر کامپیوتر محور شده و هر روز فناوری‌های جدیدی از وسایل نقلیه خودران گرفته تا ربات‌ها در حال تبدیل شدن به واقعیت هستند. به همین دلیل است که آموزش مبانی کامپیوتر به کودکان و نوجوانان به آن‌ها در مسیر زندگی کنونی و آینده‌شان کمک می‌کند.
دانش کامپیوتری به کودکان و نوجوانان در کلاس درس و خارج از آن کمک می‌کند
کودکان و نوجوانانی که در دوره‌های کامپیوتری یا کمپ‌های برنامه‌نویسی شرکت می‌کنند شیوه منطقی پردازش اطلاعات را می‌آموزند. این مهارت‌های محاسباتی بنای خوبی را برای آموزش مهارت به آن‌ها می‌سازد. کودکان و نوجوانان دارای دانش کامپیوتری گرایش بیشتری به موفقیت در دانشگاه دارند. دانش‌آموزانی که عملکرد عالی در مدرسه دارند در بهترین دانشگاه‌ها پذیرش می‌شوند. والدینی که انتظار دارند فرزندانشان در مدرسه عملکرد خوبی داشته باشند و در عین حال خود را برای آینده آماده کنند باید به این نکته توجه کنند که با پیشرفت فناوری، مشاغلی که نیازمند مهارت‌های کامپیوتری هستند افزایش می‌یابد.
بنابراین تسلط داشتن به این مهارت‌ها، کودکان و نوجوانان را برای اکتساب جایگاه‌های شغلی در آینده آماده می‌کند. نکته قابل توجه آن است که فراگیری مهارت‌های کامپیوتری نه فقط برای اشتغال در این حوزه و دیگر زمینه‌های مرتبط، بلکه برای اغلب مشاغل الزامی است. برای مثال، مشاغلی همچون حسابداری، ارتباط با مشتریان، بایگانی، امور اداری، نویسندگی و دیگر موارد پیش از این با استفاده از کاغذ و قلم و دیگر ابزارها انجام می‌شدند ولی در جهان امروز فکر به انجام آن‌ها بدون استفاده از کامپیوتر نیز حتی خنده‌دار و عجیب به نظر می‌رسد. در واقع در کلیه مشاغل نیاز به تسلط بر کاربری کامپیوتر در سطح خیلی خوب است.
پرورش توانایی حل مساله و تفکر انتقادی
دانش کامپیوتری کودکان و نوجوانان را تشویق به حل مساله می‌کند. این مهارت‌ها به ویژه با یادگیری برنامه‌نویسی رشد می‌کنند. برای مثال، دانش‌آموزان باید تلاش کنند که بفهمند چه چیزی کار می‌کند و چه چیزی کار نمی‌کند و علاوه بر تشریح چرایی آن، راهکاری نیز برای حل مشکلات احتمالی موجود بیابند.
کودکان و نوجوانان به داشتن تفکر منطقی و تحلیلی تشویق می‌شوند
هنگامی که بحث از یادگیری علوم کامپیوتر می‌شود، منطق یک موضوع کلیدی است. اگر کودکی در درک توالی‌ها دچار مشکل است در کلاس‌های کامپیوتری می‌آموزد که چگونه از منطق برای قرار دادن مراحل به ترتیب صحیح استفاده کند. همچنین، پس از آنکه کودکان و نوجوانان می‌بینند که کدهای آن‌ها چگونه کار می‌کنند می‌توانند ماهیت فناوری مورد استفاده خود در طول زندگی روزمره را درک کنند.
خلاقیت را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد
متاسفانه برخی از افراد علوم کامپیوتر را خسته کننده می‌دانند. اما این از حقیقت به دور است! کلاس‌های کامپیوتر برای کودکان و نوجوانان درب‌های خلاقیت را به سوی ایشان می‌گشاید و قدرت و جادوی فناوری را در دستان آن‌ها قرار می‌دهد. آنچه واضح است علاقه ایشان به کامپیوتر و دستگاه‌های هوشمند است و از نمونه‌های بارز آن می‌توان به پذیرش بازی‌هایی رایانه‌ای گوناگون در سراسر جهان توسط این قشر اشاره کرد.
کامپیوتر به کودکان و نوجوانان پذیرش خطاهایشان را می‌آموزد
اگر کودک یا نوجوانی کمال‌گرا است یا سریع تسلیم می‌شود، شرکت در یک کلاس کامپیوتری راه جدیدی را به او برای نگاه کردن به خطاهایش نشان می‌دهد. یادگیری علوم کامپیوتر نیازمند آن است که دانش‌آموزان اشتباهاتی را انجام داده و از آن‌ها درس بگیرند. این چالش‌ها موجب می‌شود تا برای حل معماهای پیش رویشان به منظور دریافت پاسخ صحیح سخت تلاش کنند.
آن‌ها را مجبور به تمرکز می‌کند
کودکان و نوجوانان نمی‌توانند هنگام انجام برنامه‌نویسی و کد زدن همزمان چند کار دیگر را انجام دهند. آن‌ها باید تمرکز کرده و از مهارت‌های خود برای حل مسائل بهره ببرند. از آنجا که ایشان اغلب علاقمند به استفاده از فناوری هستند، کلاس‌های کامپیوتر به آن‌ها این فرصت را می‌دهد تا روی چیزی که به آن علاقه دارند به شیوه‌ای نو متمرکز شوند. این امر موجب می‌شود تا دیگر در گوشی‌های هوشمند خود فقط به بازی کردن نپردازند، بلکه کشف کنند که بازی‌ها چگونه کار می‌کنند و چگونه می‌توان موجب عملکرد بهتر آن‌ها شد.
ایجاد اعتماد به نفس
یادگیری علوم کامپیوتر راهی برای تقویت عزت نفس کودکان و نوجوانان است. هنگامی که آن‌ها چگونگی حل مساله به طور مستقل را می‌آموزند، احساس اعتماد به نفس بیشتری می‌کنند. اعتماد به نفس بیشتر به معنای آن است که ایشان قادر به امتحان چیزهای جدید و ریسک کردن خواهند بود.
جایگاه کمک تحصیلی
شکی نیست که مهارت‌های کامپیوتری به کودکان و نوجوانان در ریاضیات، علوم و همچنین به خواندن و نوشتن کمک می‌کند. مهارت‌های تحلیلی و توالی مورد نیاز در دوره‌های آموزشی علوم کامپیوتر در دوره‌های آموزش زبان نیز مورد نیاز هستند. واضح به نظر می‌رسد که یادگیری کامپیوتر مزایای زیادی را برای این قشر به همراه دارد. ممکن است این پرسش برای والدین مطرح شود که از چه سنی آموزش کامپیوتر بری فرزندان خود را آغاز کنند؟ این موضوع به علاقمندی و توانایی‌های هر کودک بستگی دارد. برای مثال برخی کودکان از ۷ سالگی آماده هستند و برخی دیگر به طور میانگین از ۹ یا ۱۰ سالگی.
راهکار مناسب برای فراگیری مهارت‌های بیان شده چیست؟
مشاغل مختلف نیازمند انواع گوناگون مهارت‌ها، از توانایی انجام کار گروهی گرفته تا دانستن مهارت‌های فنی هستند و گرفتن نمره خوب در مدرسه برای به دست آوردن این موارد حقیقتا کافی نبوده، نیست و نخواهد بود. آموزشِ اهمیت داشتن تفکر بلند مدت به کودکان و نوجوانان نیز در همین راستا بسیار مهم محسوب می‌شود. از آموزش و پرورش انتظار می‌رود که در کنار خانواده‌ها در این مسیر نقش‌آفرین باشد. اما اینکه مدارس و کلاس‌های درس توانسته‌اند این مهم را برآورده کنند یا خیر سوالی است که همواره مطرح بوده. پیش‌تر در مطلبی با عنوان «مدرک بی مهارت یا مهارت بی مدرک؛ دانشگاه یا آموزش آنلاین» سعی شد به این پرسش پاسخ داده شود. بر اساس آنچه در مطلب مذکور گفته شد، به نظر می‌رسد خلا عظیمی در بحث مهارت‌آموزی برای کسب‌وکار در سیستم آموزشی کشور موجود است که تکمیل آن نیازمند راهکارهای دیگری است.
پیش‌تر در همان مطلب از «آموزش آنلاین» (Online Learning) به عنوان راهکاری جهت حل معضل کنونی موجود در بحث آموزش یاد شد. اما اکنون در پاسخ به پرسش «راهکار مناسب برای آموختن مهارت‌های شغلی در کوکان و نوجوانان چیست؟» نیز از آموزش آنلاین نام برده خواهد شد. اما پیش از آنکه به دلایل این امر از دیدگاه کارشناسان پرداخته شود، دلایلی که دانش‌آموزان از آن‌ها (به درستی) نام برده‌اند را برشمرده می‌شود.
دانش‌آموزان از چرایی انتخاب آموزش آنلاین می‌گویند؟
طی سال‌های گذشته نیویورک تایمز مقاله‌ای در رابطه با چرایی انتخاب آموزرش آنلاین توسط نوجوانان منتشر کرد که بر اساس یک پژوهش عملی که در آن از مشارکت برخی دانش‌آموزان و والدین آن‌ها استفاده شده بود نوشته شده. بر اساس این پژوهش، هنگام ورود دانش‌آموزان به کلاس درس خود، متوجه می‌شدند که هیچ معلمی سر کلاس نیست و کلاس مملو از کامپیوترها است. در مدرسه فلوریدا آن‌ها این انتخاب را برای دانش‌آموزان فراهم کرده بودند که از روش آموزش آنلاین بهره ببرند. والدین و دانش‌آموزانی که تجربه‌ای در این حوزه نداشتند، تردید داشتند که این روش مناسبی باشد. اما پاسخ این تردیدها را دانش‌آموزانی که در کلاس‌های یادگیری آنلاین شرکت کرده بودند دادند. ایشان در سمپوزیوم iNacol’s در بخش پنل دانش‌آموزی دلایل خود برای اینکه چرا آموزش آنلاین را ترجیح می‌دهند تشریح کردند.
۱. می‌توانم بخوابم
در حالیکه این موضوع ممکن است برای اغلب افراد که تفکری مبنی بر این دارند که بچه‌ها باید به طور روتین پنج یا شش روز در هفته هر روز بالغ بر ۶ ساعت در مدرسه طی کنند عجیب به نظر برسد اما حقیقت این است که:
- نوجوانان به خواب بیشتری نیاز دارند.
- اغلب نوجوانان اغلب عملکرد بهتری در آخر شب دارند و اغلب اول صبح کارکرد خوبی ندارند.
- شغل‌های امروزی که کودکان و نوجوانان برای آن‌ها آماده می‌شوند دیگر تناسبی با سیستم سنتی ساعت مدرسه ندارد.
به همین دلیل، قابل درک است که دانش‌آموزان از فرصت یادگیری که بتوانند به خوبی استراحت کنند لذت می‌برند. پژوهش‌ها حاکی از آن است که دانش‌آموزان از یادگیری برنامه‌ریزی شده مطابق با ریتم خود نسبت به برنامه‌ریزی که موجب می‌شود تا شرکت‌های اتوبوسرانی بهینه‌تر کار کنند (کنایه از سیستم آموزش سنتی با ساعات تحصیلی مشخص است) بیشتر لذت می‌برند. در نتیجه همین سیستم آموزش سنتی، مدارس سنتی دارای کلاس‌هایی پر از دانش‌آموزانی هستند که همه روزه به نوعی احساس خستگی و حالت پرواز زدگی (جت لگ) دارند.
۲. می‌توانم احساساتم را دنبال کنم
یکی از ایراداتی که دانش‌آموزان به سیستم آموزش خود وارد دانسته بودند عدم امکان رویاپردازی و احساسات بود. دانش‌آموزانی که از آموزش آنلاین بهره می‌برند می‌توانند علاقمندی‌های خود را دنبال کنند و این چیزی است که به نوعی با ماهیت سیستم آموزشی سنتی تناقض دارد. چقدر شگفت‌آور است که دانش‌آموزان قادر به اکتشاف و توسعه احساسات خود در هنگام حضور در مدرسه هستند.
دانش‌آموزانی که در مسابقات اسب‌دوانی به رقابت می‌پردازند این مورد را به عنوان یکی از دلایلی که آموزش آنلاین را به آموزش سنتی ترجیح می‌دادند متذکر شدند، اما این موضوع می‌تواند برای علاقمندان به موسیقی، نویسندگی، بازیگری یا فیلم‌سازی نیز صادق باشد. این یعنی باید از آموزش روتین به نوعی اجتناب کرد و یا مکملی برای آن برگزید تا بتوان به دانش‌آموزان امکان تبدیل شدن به نویسنده‌ها، دانشمندان، بازیگران، مهندس‌ها، پزشک‌ها، پرستارها، مهماندارها و هتل‌دارها را داد.
۳. می‌توانم روی کارهایم بدون آنکه حواسم توسط همکلاسی‌هایم پرت شود تمرکز کنم
برای بسیاری از دانش‌آموزان، مدرسه سرشار از حواس‌پرتی است. این مساله به طور ویژه در دوران دبیرستان که دانش‌آموزان بیشتر سرگرم اجتماعی شدن و ساخت ارتباطات هستند تا یادگیری صادق است. دانش‌آموزان با حضور در کلاس‌های آنلاین می‌توانند بسیاری از حواس‌پرتی‌های ناشی از اجتماعی شدن را حذف کنند و تمرکز خود را بر یادگیری قرار دهند.
۴. می‌توانم با سرعت خودم حرکت کنم
یکی از مزایای فوق‌العاده یادگیری آنلاین آن است که هر دانش‌آموز می‌تواند با سرعت خودش یاد بگیرد. برای برخی، این موضوع ممکن است موجب شود که به سرعت کلاسی را تمام و برای برخی دیگر ممکن است بدین معنا باشد که با سرعت آهسته‌ای حرکت کرده و در صورت لزوم آموزش‌های بیشتری دریافت کنند.
۵. برای به اشتراک‌گذاری افکار و ایده‌هایم نیاز به رقابت کردن ندارم
دانش‌آموزان در محیط آنلاین از کیفیت موجود در توانایی به اشتراک‌گذاری افکار و ایده‌های خود لذت می‌برند. دیگر فقط دانش‌آموزی که صدای بلندتر یا در نقطه دید معلم قرار دارد شنیده نمی‌شود و همه دانش‌آموزان فرصت شنیده شدن و حرف زدن برابری دارند. هنگام یادگیری آنلاین، افراد امکان ارسال مطالب، ویدئوها و تمرینات خود را در فروم‌های گفت‌و‌گو، نظرات وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی دارند و بدین شکل می‌توانند نظرات خود پیرامون یک موضوع خاص را به گوش سایرین برسانند. چنین محیط‌هایی موجب می‌شوند دانش‌آموزان فرصت‌های متنوعی برای به اشتراک‌گذاری افکار و ایده‌های خود داشته باشند.
۶. می‌توانم در کلاس‌های مهیج‌تری شرکت کنم
فراهم کردن فرصت‌های آنلاین برای دانش‌آموزان به معنای فراهم کردن انتخاب‌های بیشتر برای آن‌ها است. دانش‌آموزان می‌توانند مطالعه در حوزه‌های مورد علاقه خود را به شکل ساده‌تر و کم هزینه‌تری دنبال کنند.
۷. می‌توان علی‌رغم مشکلات سلامتی که ممکن است مانع موفقیت من در آموزش سنتی شوند به یادگیری ادامه دهم
دانش‌آموزانی وجود دارند که به دلیل مشکلات سلامتی نمی‌توانند در محیط آموزش سنتی موفق شوند اما در محیط آموزش آنلاین موفق عمل خواهند کرد. این موضوع شامل دانش‌آموزانی که در بیمارستان بستری شده‌اند، دارای معلولیت خاصی هستند و یا از بیماری‌های گوناگون مانند صرع رنج می‌برند صادق است.
شاید کودکی از اختلال خواب، اختلال اجتماعی یا شرایطی رنج می‌برد که نمی‌تواند خود را با زنگ مدرسه تطبیق دهد. این‌ها تنها برخی از مثال‌های موجود پیرامون دانش‌آموزانی است که در سیستم آموزشی سنتی به دلیل عدم امکان حضور در کلاس یا غیبت‌های بیش از حد از تحصیل باز می‌مانند و یا به دلیل خوابیدن در ساعات کلاسی برچسب می‌خورند.
تفاوت‌های آموزش آنلاین و سنتی از دیدگاه کارشناسان
«دن لیپس» (Dan Lips)، تحلیل‌گر ارشد سیاسی، در مقاله‌ای با عنوان «آموزش آنلاین چگونه شکل سنتی آموزش را تغییر داده و به دانش‌آموزان منفعت می‌رساند» به بررسی مزایای آموزش آنلاین و دستاوردهایی که برای آینده دارد می‌پردازد. او تفاوت‌های کلیدی آموزش آنلاین با آموزش سنتی را چنین بر می‌شمارد:
دامنه
برنامه‌های آنلاین می‌توانند جامع و یا مکمل برنامه‌های اصلی درسی باشند. برخی از برنامه‌های آنلاین تمام وقت هستند. دانش‌آموزانی که در برنامه‌های تمام وقت شرکت می‌کنند دیگر به مدارس سنتی نمی‌روند. اما بسیاری از افراد نیز از آموزش آنلاین به عنوان مکمل برنامه‌های تحصیلی خود و یا برای مهارت‌آموزی استفاده می‌کنند. در واقع آموزش آنلاین این فرصت را در اختیار افراد قرار می‌دهد تا در دوره‌های مورد نظر خود برای تقویت دروس تدریس شده در مدارس سنتی و فراگیری مهارت‌های دیگر بهره ببرند. از سوی دیگر، دانش‌آموزانی که به دنبال دوره‌هایی هستند که در مدرسه به آن‌ها ارائه نمی‌شود، می‌توانند از دوره‌های آنلاین موجود بهره‌مند شوند.
موقعیت فیزیکی
برخی از برنامه‌های یادگیری آنلاین این امکان را به دانش‌آموزان می‌دهند تا در خانه و در اتاق خودشان به آموزش بپردازند. برخی دیگر از از انواع آموزش‌های آنلاین (معمولا نوع تمام وقت آن که جایگزین برنامه اصلی تحصیلی است) در محل فیزیکی همچون مدرسه به وقوع می‌پیوندند. برخی از مدارس جهان در حال حاضر از «یادگیری ترکیبی» (Blended Learning) استفاده می‌کنند که یادگیری آنلاین را با آموزش چهره به چهره ترکیب کرده است.
گستردگی دانش‌آموزان خدمات گیرنده
برنامه‌های یادگیری آنلاین می‌توانند به دانش‌آموزان از کلیه گروه‌های سنی با هر پیش زمینه‌ای آموزش بدهند. اغلب برنامه‌های یادگیری آنلاین بر خدمات‌دهی به دانش‌آموزان دبیرستان متمرکز می‌شوند. بر اساس نظرسنجی انجام شده در میان دانش‌آموزان مقاطع مختلف که از یادگیری آنلاین بهره می‌برند، آن‌ها از جمله دلایل خود برای گزینش این نوع از آموزش را وجود دوره‌هایی که در مدارس سنتی وجود ندارد، برآورده کردن نیازهای گروه خاصی از دانش‌آموزان، فراهم آوردن جایگزینی پیشرفته برای دوره‌های سطح دانشگاه و فراهم کردن امکان بازآموزی برای دانش‌آموزانی که در یک درس ضعیف هستند و یا نمرات نامناسب اکتساب کرده‌اند بر می‌شمارند.
لیپس همچنین مزایای آموزش آنلاین را چنین بر می‌شمارد:
افزایش دسترسی به مدرسین با کیفیت
آموزش آنلاین می‌تواند یک مشکل اساسی در سیستم آموزشی را هدف بگیرد و آن فقدان دسترسی به معلمان با کیفیت بالا به دلیل محدودیت‌های اجتماعی-اقتصادی و جغرافیایی است. یک دانش‌آموز شانس شرکت در مدرسه با معلمان با کیفیت را به دلیل موقعیت جغرافیایی که در آن زندگی می‌کند دارد و این موضوع به دلیل ابزارهای مالی که در اختیار والدین او است به وقوع می‌پیوندد. یادگیری آنلاین می‌تواند به همه دانش‌آموزان صرف‌نظر از محل زندگی آن‌ها دسترسی به بهترین مربیان را بدهد.
این موضوع همچنین مشکل کمبود معلم را برطرف می‌کند. در برخی از موضوعات، مانند علوم و ریاضیات، برخی مدارس دارای مشکلاتی در استخدام معلمان ماهر هستند و بنابراین نمی‌توانند در مواردی به آموزش کودکان بپردازند. اگرچه، دانش‌آموزانی که از آموزش آنلاین استفاده می‌کنند می‌توانند از آموزش بهترین معلمان در هر منطقه جغرافیایی بهره‌مند شوند.
سفارشی‌سازی و بهینه‌سازی عظیم
در شیوه آموزش سنتی معمولا با همه دانش‌آموزان به صورت استانداردی برخورد می‌شود. برای مثال، دانش‌آموزان معمولا به جای دستاوردها یا شیوه فراگیریشان، بر اساس سن خود دسته‌بندی می‌شوند. آموزش آنلاین فرصت ارائه آموزش‌های سفارشی‌سازی شده را برای همه دانش‌آموزان فراهم می‌آورد. دانش‌آموزان می‌توانند متناسب با سرعت یادگیری و سبک اختصاصی یادگیری خودشان آموزش ببینند. علاوه بر این، امکان دریافت بازخوردهای بهتر فراهم می‌شود و والدین می‌توانند از نزدیک شرایطی که فرزندشان در آن به تحصیل می‌پردازد را دنبال کنند.
انعطاف‌پذیری بالا
یادگیری آنلاین می‌تواند برای دانش‌آموزان انعطاف‌پذیری بیشتری را در زمینه زمان و محل یادگیری فراهم کند. همچنین این امکان را فراهم می‌کند تا دانش آموزان و خانواده‌های آن‌ها به طور موثرتری از زمان خود استفاده کنند. این موضوع در عین حال موجب می‌شود دانش‌آموزانی که با چالش‌های خاصی مواجه هستند مانند افرادی که باید مکررا محل تحصیل خود را تغییر دهند یا به دلایلی از درس‌ها عقب افتاده‌اند بدون مشکل به تحصیلات خود ادامه دهند.
انعطاف‌پذیری بیشتر برای معلم‌ها
آموزش آنلاین برای معلمان نیز فرصت‌های شغلی جدیدی را فراهم می‌کند و به آن‌ها آزادی لازم برای داشتن عملکرد کاراتر را می‌دهد. این موضوع پتانسیل گسترش دامنه استعداد معلمان و بهبود کیفیت کلی معلمان را فراهم می‌کند.
بهبود بهره‌وری و کارایی
یادگیری آنلاین پتانسیل بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌های آموزش را دارد. «موئه» (Moe) از اساتید دانشگاه استنفورد و «چاب» (Chubb) از اساتید سابق اندیشکده و موسسه پژوهشی Hoover از این موضوع با عنوان «آزادسازی آموزشی» (Liberating Learning) یاد می‌کنند: «مدارس می‌توانند با هزینه‌های کمتری کار کرده و بیشتر بر فناوری تکیه کنند (که به نسبت ارزان‌تر است). آن‌ها چنین تخمین زده بودند که مدارس می‌توانند هزینه‌های زیادی از جمله هزینه‌های کارکنان خود را حذف و در عوض این هزینه را صرف امور دیگری از جمله آموزش مربیان خود و افزایش کارایی و کیفیت آن‌ها کنند».
نوآوری
رشد استفاده از یادگیری آنلاین، مربیان و اپراتورهای یادگیری آنلاین با انگیزه‌های نوآوری را فراهم می‌آورد که می‌توانند ابزارهای یادگیری جدیدی را که گزینه‌های یادگیری دانش‌آموزان را به شیوه‌های غیر قابل تصویری بهبود می‌بخشند فراهم می‌آورند.
جمع‌بندی
چنانکه بیان شد آموزش مهارت‌های نرم، فنی و مهندسی برای حضور در بازار کار را باید از دوران کودکی و نوجوانی آغاز کرد. این قشر نیاز به مهارت‌های گوناگونی دارند که می‌توانند با آموزش کامپیوتر آن‌ها را فرابگیرند. راهکار موثر برای فراگیری این مهارت‌ها، آموزش آنلاین است. انتخاب آموزش آنلاین دلایل متعددی دارد. قطعا هدف این مطلب آن نیست که بگوید آموزش سنتی به یکباره باید حذف شود و دانش‌آموزان باید صرفا از آموزش آنلاین استفاده کنند. زیرا این امر نیازمند داشتن بسترهای مناسب است. بلکه، بر لزوم مهارت‌آموزی با استفاده از آموزش آنلاین و استفاده از آموزش آنلاین به عنوان مکمل تقویتی دروس مدرسه تاکید دارد.
در ادامه برخی از آموزش‌های آنلاینی که برای کودکان و نوجوانان مناسب محسوب می‌شوند عنوان شده‌اند:
مهارت‌های ارائه مطلب
- آموزش پاورپوینت (Microsoft Office PowerPoint 2013)
- آموزش نرم‌افزار Microsoft PowerPoint 2016
- آموزش ساخت اسلایدهای ارائه با نرم افزار Focusky
ارتباطات اجتماعی از طریق اینترنت
- مجموعه آموزش‌های کار با اینترنت
- آموزش معرفی زبان CSS برای طراحی سایت ویژه کودکان و نوجوانان (رایگان)
- آموزش طراحی سایت ویژه کودکان و نوجوانان (HTML و CSS)
- آموزش تولید محتوای الکترونیک با نرم افزار Storyline
تفکر انتقادی و حل مساله
- آموزش برنامه‌نویسی برای دانش آموزان با اسمال بیسیک یا Small Basic
- آموزش برنامه نویسی به کودکان (Scratch) – پیش ثبت نام
کنجکاوی و خلاقیت
- آموزش فتوشاپ (Photoshop) – مقدماتی
- آموزش ساخت انیمیشن دوبعدی با Photoshop
- آموزش افترافکت (After Effects) – مقدماتی
- آموزش مقدماتی ویرایش فیلم با Pinnacle Studio
- آموزش فیلمنامه نویسی – مقدماتی
- آموزش پایه‌ای عکاسی
- فرادرس آموزش ساخت پل ماکارونی به همراه وسایل مورد نیاز
کاربری عمومی کامپیوتر
- آموزش ویندوز ۷ (Windows 7)
- آموزش ویندوز ۸ (Windows 8)
- آموزش ویندوز ۱۰ (Windows 10)
- آموزش تایپ ده انگشتی
دسترسی به اطلاعات و تحلیل آن‌ها
مهارت‌های نگارشی
- آموزش Microsoft OneNote برای یادداشت برداری و مدیریت اطلاعات
- آموزش نرم افزار Microsoft Word 2013
- آموزش نرم افزار Microsoft Word 2016
پرورش تحصیلی
اگر نوشته بالا برای شما مفید بوده، عناوین زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
- مجموعه آموزش‌های دروس رسمی دبیرستان و پیش دانشگاهی
- آموزش‌های دانش آموزی و نوجوانان
- مجموعه آموزش‌های مهارتی برای بازار کار
- مدرک بی مهارت یا مهارت بی مدرک؛ دانشگاه یا آموزش آنلاین
^^
