فرادرسمنابع بیوشیمی بالینی — کنکور کارشناسی ارشد + معرفی فیلم های آموزشی
فارغ التحصیلان رشته بیوشیمی بالینی وظایف متعددی در مراکز تحقیقاتی مختلف و آزمایشگاه‌های تشخیص طبی بر عهده دارند. در این مطلب به تعریف بیوشیمی بالینی و مختصری درباره آینده شغلی آن و همچنین معرفی منابع بیوشیمی بالینی برای قبولی در کنکورهای کارشناسی ارشد و دکترا می‌پردازیم.
بیوشیمی بالینی چیست و آینده شغلی آن چگونه است؟
بیوشیمی بالینی بخش پزشکی آزمایشگاهی است که با اندازه گیری مواد شیمیایی (طبیعی و غیر طبیعی) در خون، ادرار و سایر مایعات بدن سروکار دارد. این نتایج آزمایش برای تشخیص مشکلات سلامتی، پیش بینی و هدایت درمان یک بیمار مفید است. بیوشیمیست‌های بالینی در سطح دکترا همراه با تنی چند از فارغ التحصیلان رشته‌های مختلف وزارت بهداشت مانند ویروس شناسی و میکروبیولوژی امکان تاسیس آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و نظارت بر روند صحیح انجام آزمایشات را دارند علاوه بر این فارغ التحصیلان دکترای این رشته بالینی می‌توانند در محیط دانشگاهی مشغول به تدریس و آموزش دانشجویان لیسانس و ارشد باشند یا در مشاوره و راهنمایی پایان نامه‌های دانشجویی به صورت استاد راهنما همکاری کنند.
فارغ التحصیلان ارشد این رشته می‌توانند در آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و طبی فعالیت کنند و به تحقیق و پژوهش بپردازند.
بیوشیمیست‌های بالینی اطمینان حاصل می‌کنند که نتایج آزمایشات بیوشیمیایی با کیفیت بالا، دقیق و صحیح ارائه می‌شود تا مراقبت با کیفیت بالا به بیمار ارائه شود. بیوشیمیست‌های بالینی توسعه و پیاده سازی سیستم‌های مدیریت کیفیت آزمایشگاهی را که شامل همه جنبه‌های فرایند آزمایش می‌شود، پیش از تحلیل و پس از تحلیلی رهبری می‌کنند. وظایف اصلی بیوشیمیست بالینی شامل موارد زیر است:
- تفسیر آزمایشات آزمایشگاهی بیمار برای غربالگری، تشخیص، مدیریت و نظارت بر فرآیندهای بیماری.
- توسعه راهنماهای تفسیری برای سایر متخصصان با استفاده از خدمات آزمایشگاهی، از طریق انتخاب و تأیید فواصل مرجع، نظرات تفسیری و ارزش‌های مهم.
- با مشورت با همکاران بالینی، توسعه، پیاده سازی و نظارت بر الگوریتم‌های آزمایش، زمان‌های مناسب برای انجام آزمایش، دستورالعمل‌های عملی و مسیرهای مراقبت.
- توسعه و اجرای سیاست‌ها و رویه‌ها برای اطمینان از اینکه آزمایشگاه اطلاعات با کیفیت بالا را تولید می‌کند و الزامات قانونی و استانداردهای عملی را برآورده می‌کند.
- انتخاب روش‌های آزمایش و ابزار دقیق.
- ارزیابی ارزش علمی و پزشکی آزمایش‌های جدید بالقوه، ارزیابی اعتبار مداوم آزمایش‌های موجود، به منظور بهینه سازی مراقبت از بیمار و استفاده از منابع مراقبت‌های بهداشتی.
- تدریس و تحقیق.
بیوشیمیست‌های بالینی در زمینه‌های مختلفی از جمله بیمارستان، آزمایشگاه‌های مرجع و در صنعت فعالیت می‌کنند. بیوشیمیست بالینی با بسیاری از متخصصان دیگر، از جمله پزشکان، پرستاران، تکنسین‌ها، مدیران، مقامات دولتی در وزارت بهداشت، دانشجویان (بالینی و وزارت علوم) و پرسنل تجاری شرکت‌های دارو سازی، در ارتباط است.
دروس و واحدهای بیوشیمی بالینی کدام ها هستند؟
هدف از دوره کارشناسی ارشد بیوشیمی بالینی تربیت افرادی است که پس از فراگیری و آشنایی با روش‌های تحقیق در زمینه علم بیوشیمی بالینی شرایط کار و تحقیق در این رشته را فراهم کنند. تعداد واحدهای کارشناسی ارشد بیوشیمی شامل ۳۲ واحد بوده که ۱۶ واحد آن جزو دروس اصلی، ۸ واحد اختیاری و ۸ واحد نیز پایان نامه است. داوطلبین ورود به این رشته باید دارای لیسانس در یکی از رشته‌های بیوشیمی، شیمی، تغذیه، زیست شناسی، علوم دارویی و علوم آزمایشگاهی باشند. فارغ التحصیلان این مقطع می‌توانند در موسسات آموزش عالی به تدریس مقاطع کاردانی و کارشناسی و همچنین تدریس عملی در آزمایشگاه‌های آموزشی و بالینی مشغول باشند. دروس اختصاصی این رشته شامل آنزیم شناسی عمومی، بیولوژی مولکولی، متابولیسم مواد سه گانه، روش‌های آزمایشگاهی و شناخت کار با دستگاه‌ها، بیوشیمی بافت‌ها، بیوشیمی هورمون، بیوشیمی ادرار و خون، سمینار و پایان نامه هستند.
برای برخی از دانشجویان رشته‌هایی مانند شیمی دروس جبرانی گذاشته خواهد شد که می‌توانند با توجه به واحدهای پاس شده توسط دانشجو در دوره لیسانس تعیین شده و شامل فیزیولوژی عمومی، بیوشیمی عمومی و ایمونولوژی عمومی باشند. دروس اختیاری دانشجویان ارشد بیوشیمی بالینی شامل ایمونوشیمی، اصول شیمی فیزیک، ژنتیک، فیزیولوژی سلول، فیزیولوژی کلیه و مایعات بدن، آمار و کامپیوتر، بیوشیمی و تغذیه، بیوشیمی غشا و انتقال، کاربرد رادیوایزوتوپ و شیمی دارویی هستند. در ادامه برخی از دوره‌های آموزشی فرادرس که برای این دانشجویان مناسب است را ارائه کرده ایم.
- مجموعه فیلم‌های آموزش زیست شناسی
- مجموعه فیلم‌های آموزش علوم پزشکی
- مجموعه فیلم‌های آموزش علم ژنتیک (Genetic)
- فیلم آموزش ایمونولوژی (Immunology)
اولين دوره دكتراي تخصصي (Ph.D) بيوشيمي باليني در سال 1368 در دانشگاه علوم پزشكی اصفهان با پذيرش 3 دانشجو شروع شد و پس از آن به ترتيب دانشگاه علوم پزشكی تهران، دانشگاه علوم پزشكی شيراز، دانشگاه علوم پزشكی تبريز، دانشگاه علوم پزشكی ايران به پذيرش دانشجو در مقطع تحصيلی پکترای بیوشیمی بالینی اقدام كردند. دانش آموختگان دوره دکترای بیوشیمی بالینی علاوه بر رفع كمبود كمی و كيفی نيروی انسانی در اين رشته، در امر آموزشی، پژوهشی، خدماتی و مشاوره‌ای ايفای نقش می‌کنند. دروس شامل ۵۰ واحد درسی که ۲۰ واحد آن دروس اختصاصی اجباری، ۱۰ واحد دروس اختصاصی اختیاری و ۲۰ واحد پایان نامه است. دانشجو در این مقطع موظف است که با توجه به تایید شورای تحصیلات تکمیلی برخی از دروس کمبود یا جبرانی را تا سقف ۱۳ واحد بگذراند.
دروس جبرانی این رشته شامل بیوشیمی هورمون عمومی، متابولیسم مواد سه گانه، بیولوژی مولکولی آمار حیاتی و کامپیوتر، روش تحقیق در علوم پزشکی و سیستم‌های اطلاع رسانی پزشکی هستند. دروس اختصاصی اجباری این رشته شامل بیوشیمی هورمون‌های بالینی، بیوشیمی غشا و اعصاب، بیوشیمی سرطان، مواد معدنی اصلی و کمیاب، بیوشیمی بالینی، کنترل متابولیکی و بیماری‌های مادرزادی، ایمونوشیمی، سمینار ۱ و ۲ و همچنین کارورزی در آزمایشگاه تشخیص طبی هستند. دروس اختیاری مقطع دکترای بیوشیمی بالینی شامل تکنولوژی آموزشی و روش تدریس، کشت سلول، فیزیولوژی خون، بیوانفورماتیک، ویتامین‌ها و نقش متابولیکی آن‌ها، روش‌های بیولوژی مولکولی و میکروسکوپ الکترونی هستند.
منابع بیوشیمی بالینی کنکور ارشد و دکترا
داوطلبان دوره دکترای بیوشیمی بالینی علاوه بر داشتن شرايط عمومي پذيرش دوره دكتری تخصصی (Ph.D) مطابق ضوابط و مقررات وزارت بهداشت، بايد دارای دانشنامه كارشناسی ارشد بيوشيمی يا بيوشيمی بالينی، داروسازی يا علوم تغذيه يا كارشناسی ارشد شيمی با ليسانس بيوشيمی، دكترای عمومی پزشكی، دكترای عمومی دامپزشكی، دكترای عمومی داروسازی يا دكترای علوم آزمايشگاهی باشند. در کنکور دکترای بیوشیمی وزارت بهداشت، بیوشیمی بالینی درس اختصاصی اصلی و دارای ضریب 5 است، بنابراین داشتن درصد بالا در این درس بسیار در رتبه تاثیرگذار است. سوالات این درس به دو دسته سوالات ساختاری و بالینی تقسیم می‌شوند که بخش بالینی از اهمیت بیشتری برخوردار است. سوالات این درس معمولا از دو رفرنس هارپر و دولین طراحی می‌شوند و بیشترین توجه طراحان سوال به رفرنس دولین بوده است. برای استفاده از کتاب تست می‌توان به بیوشیمی دکتر جعفرنژاد مراجعه کرد.
یکی از دروس‌هایی که در اخیراً به کنکور دکتری وزارت بهداشت اضافه شده است، درس استعداد تحصیلی بوده که با توجه به کمبود وقت داوطلبان برای این درس وتمرکز بیشتر بر دروس اختصاصی، کسب درصد بالا در این درس باعث رتبه برتر فرد خواهد شد. سوالات استعداد تحصیلی از 4 مبحث درک مطلب، منطقی، تحلیلی و کمیتی طراحی می‌شوند و بهترین منبع برای مطالعه آن همان سوالات سال‌های گذشته وزارت بهداشت است. همچنین می‌توان برای مطالعه از کتاب استعداد تحصیلی مسیح خواه و وکیلی انتشارات کتابخانه فرهنگ بهره برد.
برای داوطلبان کنکور دکترای وزارت بهداشت شرکت در آزمون MHLE که یک آزمون زبان سطح متوسط است الزامی بوده و داوطلبان می‌توانند از کتاب همراه کنکور دکتر حسن یعقوبی و همچنین مجموعه کتاب‌های Fast انتشارات جنگل استفاده کنند. درس اصلی دیگر در کنکور وزارت بهداشت بیوشیمی بالینی درس سلولی مولکولی است که برای مطالعه آن داوطلبان می‌توانند به رفرنس اصلی که همان کتاب سلولی مولکولی لودیش است رجوع کنند یا در صورت کمبود وقت از کتاب خلاصه لودیش انتشارات اطمینان همراه با تست‌های سال‌های قبل استفاده کنند.
یکی از آزمون‌هایی که هر ساله داوطلبان زیادی را به خود جذب می‌کند کنکور کارشناسی ارشد وزارت بهداشت است. ثبت نام کنکور کارشناسی ارشد معمولا هر ساله در آذرماه صورت می‌گیرد. دروس مورد نظر برای شرکت در کنکور این رشته شامل بیوشیمی (ضریب6)، سلولی مولکولی (ضریب2)، زبان (ضریب2) و شیمی عمومی آلی (ضریب2) هستند. منابع مربوط به مطالعه برای قبولی در کنکور کارشناسی ارشد این رشته را در ادامه ذکر کرده ایم.
درس بیوشیمی
یکی از منابع قبولی در بیوشیمی بالینی درس بیوشیمی است که با استفاده از کتاب‌های مرجع بسیاری می‌توان روی آن تسلط پیدا کرد. از منابع بیوشیمی بالینی اصلی شامل کتاب‌های بیوشیمی دکتر احسانی، انتشارات پوران پژوهش که دارای زبانی روان بوده و مطالعه آن به همه داوطلبان توصیه می‌شود. کتاب بیوشیمی لنینجر ترجمه دکتر رضا محمدی (به ویژه فصل‌های ۳، ۴ و ۶)، کتاب بیوشیمی بالینی دولین ترجمه دکتر رضا محمدی (فصل‌های ۱۴، ۱۵ و ۱۶ حتما خوانده شوند). بیوشیمی استرایر، بیوشیمی هارپر نوشته رابرت موری و همچنین کتاب‌های کمکی دیگری که می‌توان برای مطالعه بیوشیمی در نظر گرفت کتاب بیوشیمی جلد اول و دوم پروین پاسالار و کتاب چکیده بیوشیمی برای کنکور از انتشارات خسروی هستند. منابع بیوشیمی بالینی جهت تست زدن می‌توان به کتاب گنجینه سوالات بیوشیمی دکتر جعفرنژاد انتشارات دکتر خلیلی و نمونه سوالات آزمون‌های گذشته اشاره کرد.
وب سایت فرادرس دوره‌های مناسبی را جهت مطالعه و فهم هر چه بهتر مباحث بیوشیمی بالینی برای داوطلبان این رشته با همکاری مدرسین برتر کشور تهیه و تدوین کرده است که می‌توانند در کنار مطالعه کتب درسی منابع بسیار خوب یادگیری این درس باشند به ویژه برای افرادی که مطالعه کتاب به صورت صرف آن‌ها را خسته و بی حوصله می‌کند. در ادامه لیست دوره‌ها و منابع بیوشیمی بالینی مبحثی فرادرس را عنوان کرده ایم.
- فیلم آموزش بیوشیمی عمومی
- فیلم آموزش بیوشیمی عمومی - پروتئین ها و آمینواسیدها
- فیلم آموزش بیوشیمی نوکلئوتیدها و اسیدهای نوکلئیک
- فیلم آموزش بیوشیمی غشا
درس سلولی مولکولی
همانطور که پیشتر گفته شده درس سلولی مولکولی دارای ضریب ۲ در محاسبه ضرایب منابع بیوشیمی بالینی است بنابراین مطالعه و تسلط بر این درس نیز می‌تواند تاثیر به سزایی در بهبود رتبه داوطلبین کنکور کارشناسی ارشد بیوشیمی بالینی داشته باشد و باعث قبولی در دانشگاه‌های بهتر و برجسته کشور شود. مهم‌ترین مباحث درس سلولی، غشا و اسکلت سلولی، هسته و چرخه سلولی بوده و مهم‌ترین مباحث مولکولی، همانندسازی، رونویسی و ترجمه و همچنین نوترکیبی است.
از منابع بیوشیمی بالینی مهم برای درس سلولی مولکولی می‌توان به کتاب زیست شناسی سلولی و مولکولی دکتر عبادی، کتاب زیست شناسی مولکولی دکتر عبادی جلد ۱ و ۲ ، کتاب زیست شناسی سلولی مولکولی لودیش و همچنین خلاصه زیست شناسی سلولی مولکولی لودیش برای افرادی که وقت کمتری دارند اشاره کرد.
منابع کمکی و کتاب‌های همراهی که می‌توانند به فهم بهتر این درس کمک کنند شامل کتاب کلون سازی DNA + آنالیز DNA براون ترجمه دکتر عبادی، زیست شناسی سلولی و ملکولی برای کنکور انتشارات خسروی و همچنین مرور جامع زیست شناسی سلولی و مولکولی لودیش DRS انتشارات جامعه نگر اشاره کرد. منابع بیوشیمی بالینی جهت تست زنی برای درس سلولی مولکولی و آمادگی برای کنکور می‌توان به کتاب‌های سوالات زیست شناسی سلولی مولکولی، دکتر عبادی، کتاب پرسش‌های چهارگزینه‌ای زیست‌شناسی مولکولی، مریم خالصی و کتاب بانک آزمون QB زیست سلولی و مولکولی و مهندسی ژنتیک کارشناسی ارشد وزارت بهداشت، مهدوی اشاره کرد. فرادرس برای آسان سازی برخی از مباحث مهم ویدئوهای آموزشی را با همکاری مدرسین مطرح تهیه و تدوین کرده است که می‌توانند همراه خوبی در کنار مطالعه سایر منابع بیوشیمی بالینی برای کنکور این رشته باشند که در ادامه لیست شده اند.
- فیلم آموزش زیست شناسی سلولی و مولکولی – مبانی و مفاهیم مقدماتی
- فیلم آموزش ژنتیک مولکولی
- فیلم آموزش زیست شناسی سلولی (Cell Biology)
- فیلم آموزش اتصالات سلولی
درس شیمی عمومی آلی
با توجه به ضریب ۲ در درس شیمی عمومی آلی اهمیت این درس نیز برای داشتن رتبه بهتر، کمتر از درس سلولی مولکولی نیست و تسلط بر آن می‌تواند رتبه داوطلبان را به خوبی جابه‌جا کند. داوطلبین این رشته بهتر است از مطالعه و مرور کامل و دقیق شیمی عمومی و آلی غافل نباشند چراکه از پایه‌های اصلی فهم درست بیوشیمی مطالعه و تسلط بر شیمی عمومی و آلی است. از منابع اصلی مطالعه شیمی عمومی می‌توان به کتاب شیمی عمومی مورتیمر، جلد یک و دو، مترجم دکتر عیسی یاوری، شیمی آلی موریسون بوید جلد یک، دو و سه، مترجم دکتر عیسی یاوری اشاره کرد.
همچنین منابع کمکی دیگری مانند کتاب شیمی آلی دکتر نادری نیز برای مطالعه این درس مناسب هستند. برای تست زدن در این درس می‌توان از مجموعه سوالات سال‌های قبل و کتاب‌های تست دوران دبیرستان مانند کتاب‌های مبتکران استفاده کرد. در ادامه لیست آموزش‌های ویدئویی فرادرس برای مطالعه بهتر شیمی آلی و عمومی و تسلط بهتر بر این دروس قرار داده شده است.
- فیلم آموزش شیمی عمومی
- فیلم آموزش شیمی عمومی ۱ و ۲ (مرور و حل مساله)
- فیلم آموزش شیمی آلی ۱
- فیلم آموزش شیمی آلی ۲
- فیلم آموزش شیمی آلی ۳
- فیلم آموزش مبانی سنتز در شیمی آلی
- فیلم آموزش شیمی آلی پیشرفته - واکنش ها و مکانیسم و ساختار
زبان انگلیسی تخصصی
آزمون زبان وزارت بهداشت به صورت زبان عمومی، شامل دو بخش درک مطلب و واژگان عمومی بوده که نیازمند سطح زبان متوسط به بالا است داوطلبین می‌توانند جهت مطالعه لغات عمومی از کتاب‌هایی نظیر 504 واژه، لغات ضروری برای تافل و 1100 واژه هم استفاده کنند. علاوه بر این کتاب‌ها باید گفت اصلی ترین منبع مطالعه زبان برای آزمون‌های وزارت بهداشت درسنامه جامع ارشد پزشکی، امیر لزگی، نشر جامعه نگر است. برای زدن تست در این درس نیز می‌توان از آزمون‌های سال‌های گذشته و نمونه سوالات آن‌ها استفاده کرد. همچنین فرادرس ویدئوهای آموزشی زبان تخصصی را برای داوطلبین رشته‌های مختلف زیست شناسی تهیه و تدوین کرده است که با کلیک روی آن می‌توانید از این آموزش‌ها استفاده کنید.
