تفاوت روانشناس و روانپزشک چیست؟ – ۱۱ فرق کلیدی

تفاوت روانشناس و روانپزشک اولین سؤال افرادی‌ست که در مسیر سلامت روان خود قدم برمی‌دارند. مهم‌ترین تفاوت روانشناس و روانپزشک در تجویز دارو است. به این معنا که روانپزشک یک پزشک متخصص است که اجازه تجویز دارو دارد در حالی‌‌که روانشناس آموزش پزشکی ندیده بلکه با مدل‌های درمانی موجود در رشته روانشناسی بالینی به‌ تغییر افکار ناسالم و تخلیه احساسات سرکوب شده می‌پردازد. به‌طور معمول روانپزشک هر چند ماه یک بار در جلسات کوتاهی نسخه داروی بیماران را ارزیابی می‌کند در حالی‌که مراجعه‌کننده‌های به روانشناس به‌صورت هفتگی جلسات روان‌درمانی دارند و در بین جلسات ممکن است تمرین‌هایی را تا جلسه آتی انجام دهند. در این مطلب از مجله فرادرس با ۱۱ فرق کلیدی روانشناس و روانپزشک از جمله شیوه درمانی، اختلال‌های مناسب، عمق درمان و طول درمان آشنا می‌شویم و در نهایت، جمع‌بندی از مزایا و معایب مراجعه به روانشناس و روانپزشک خواهیم داشت.

تفاوت روانشناس و روانپزشک در یک نگاه

با این‌که روانشناس‌ها و روانپزشک‌ها در حوزه سلامت روان فعالیت دارند اما تفاوت‌های بسیار زیادی بین آن‌ها وجود دارد. شناخت این تفاوت‌ها بر روی انتخاب برای مراجعه به هر کدام از آن‌ها تأثیرگذار است. در ادامه، تفاوت روانشناس و روانپزشک را در جدول مشاهده می‌کنیم تا دید کلی از تفاوت‌های هر کدام داشته باشیم.

تفاوت روانشناس و روانپزشک چیست؟

«علم روانشناسی» (Psychology) به‌معنای مطالعه علمی رفتار و فرایندهای ذهنی است و انواع روانشناسی به بیش از ۳۵ شاخه تقسیم می‌شوند. از بین این شاخه‌ها روانشناسی بالینی به‌صورت عملی بر روی درمان اختلال‌های روانی متمرکز است. از سوی دیگر علم «روانپزشکی» (Psychiatry) به‌عنوان شاخه‌ای تخصصی از علم پزشکی است. به‌این صورت که برخی دانشجوهای پزشکی بعد از مقطع «پزشکی عمومی» به‌عنوان «دوره تخصصی» (Residency) وارد رشته روانپزشکی می‌شوند.

فیلم آموزش روانشناسی عمومی ۱ (مباحث اساسی در روانشناسی ۱) در فرادرس

کلیک کنید

• روانپزشک: روان‌پزشک‌ها پزشک درمان‌گری هستند که انواع اختلال‌های روانی را تشخیص می‌دهند و با استفاده از شیوه‌های مختلف و به‌ويژه دارودرمانی، اختلال روانی مراجعه‌کننده را درمان کنند. فرایند آموزشی روان‌پزشک حدود ۱۲ سال طول می‌کشد. روانپزشک‌ها توانایی مشاوره و روان‌درمانی را نیز در کنار تجویز دارو دارند اما اکثر آن‌ها بر روی درمان‌های دارویی متمرکز هستند.
• روانشناس: روانشناسی دارای شاخه‌های متعددی است و متخصصان شاخه «روانشناسی بالینی» (Clinical Psychology) با کمک مصاحبه تشخیصی و تست‌های روانی اختلال‌های روانی را تشخیص می‌دهند و با پایبندی به مدل‌های درمانی مختلف از جمله روان‌درمانی شناختی-رفتاری، گشتالت‌درمانی یا روان‌کاوی شروع به درمان اختلال‌های روانی می‌کنند. فرایند آموزشی روانشناسی بین ۶ تا ۱۰ سال طول می‌کشد. روانشناسی بالینی تنها یکی از شاخه‌های سلامت روان در کنار روانشناسی مشاوره، «روانشناسی سلامت» (Health Psychology) یا «عصب‌روانشناسی» (Neuropsychology) است.

توجه داشته باشیم که متخصص‌های روانشناس اجازه تجویز دارو ندارند و صرفاً بر روی «گفتگو درمانی» (Talk Therapy) متمرکز هستند در حالی‌که متخصص روان‌پزشک هم بر روی علوم پزشکی تخصص دارد و هم اختلال‌های روانی را به خوبی می‌شناسد. در ادامه کلیدترین انواع تفاوت روانشناس و روانپزشک را بیان می‌کنیم.

۱. تفاوت روانشناس و روانپزشک در شیوه درمان

با توجه به آموزش‌های متخصص روانشناس و روانپزشک، شیوه درمان آن نیز متفاوت است به‌ این شکل که روانشناس‌ها با استفاده از تکنیک‌های مختلف در تلاش هستند تا تفکر افراد را تغییر دهند و مراجعه‌کننده را با انواع احساسات خود مواجه کنند تا تخلیه هیجانی اتفاق بیفتد. در ادامه مهم‌ترین ویژگی‌های درمان روانشناس و روانپزشک را بیان می‌کنیم.

شیوه درمان روانشناس

روانشناس‌ها در فرایند درمان، تلاش می‌کنند تا ریشه‌های اختلال روانی را تشخیص دهند و به درمان ریشه‌ای این اختلالات مشغول می‌شوند. برای مثال اضطراب اجتماعی فردی می‌تواند در نتیجه سرزنش‌ها و تمسخر‌های خانواده و دوستان در دوران کودکی باشد یا افسردگی شدید فردی می‌تواند به سوءاستفاده جنسی در دوران کودکی برگردد. در این صورت روانشناس با ایجاد ارتباط درمانی امن و تغییر در احساسات و افکار مراجعه‌کننده شروع به درمان اختلال می‌کنند. برای درمان مشکلات روانی مدل‌های روان‌درمانی مختلفی وجود دارد  که مهم‌ترین آن‌ها را در ادامه بیان می‌کنیم.

• «درمان شناختی‌-رفتاری» (CBT، ACT، یا طرح‌واره‌درمانی)
• «درمان رفتاری» (حساسیت زدایی تدریجی یا EMDR)
• «درمان‌ انسان‌گرا» (مراجع‌-محور، گشتالت، وجودی)
• «درمان روانکاوی» (روانکاوی کلاسیک، ISDTP یا روابط ابژه)
• «درمان مثبت‌گرا» (واقعیت‌درمانی)

فیلم آموزش آشنایی با درمان شناختی-رفتاری CBT در فرادرس

کلیک کنید

متخصصان روانشناسی توانمندی بسیار بیشتری در تشخیص اختلال‌های روانی دارند و تلاش می‌کنند تا ریشه‌های اختلال را شناسایی کرده و آن‌ها را درمان کنند. همچنین بسیاری از مراجعه‌کننده‌ها به کلینیک‌های روانشناسی به‌دنبال توسعه فردی خود و یادگیری مهارت‌های زندگی هستند. خدماتی که متخصص روانشناس در این زمینه را در ادامه نام می‌بریم.

• افزایش «خودآگاهی» (Self Awareness)
• آموزش «مهارت‌های اجتماعی» (Social Skills)
• توسعه فردی (افزایش هوش هیجانی، بهبود عزت‌نفس و تقویت زبان بدن)
• افزایش تاب‌آوری در برابر چالش‌های زندگی
• افزایش تمرکز و حافظه

شیوه درمان روانپزشک

متخصص‌های روانپزشک برای درمان بیماری‌های روانی از انواع داروهای روان‌پزشکی استفاده می‌کنند و فرایند مصاحبه تشخیصی آن‌ها تا جایی ادامه پیدا می‌کند که بتوانند داروهای مناسبی را تجویز کنند. داروهای روانپزشکی در بیشتر مواقع نشانه‌‌های اختلال‌های روانی مانند اضطراب بالا، خواب بی‌کیفیت، پرخاشگری، عصبی شدن، احساس غم شدید و افکار خودکشی، بی‌انگیزگی، بی‌حالی یا توهم و هزیان را از بین می‌برند. در ادامه، شیوه‌های درمانی روانپزشک را نام می‌بریم.

• «دارودرمانی» (Pharmaco Therapy): شامل استفاده از انواع داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب و ضد روان‌پریشی می‌شود.
• «مراقبت‌های درمانی عمومی» (General Medical Care): شامل ارزیابی جسمی افراد و تأثیر آن بر فرایند درمانی می‌شود.
• «درمان با تحریک مغزی» (Brain Stimulation Therapies): مانند «درمان با الکتروشوک» (Electroconvulsive Therapy | ECT) که بیشتر در بیمارستان‌های روانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

البته برخی متخصصان روانپزشکی از مدل‌های روان‌درمانی نیز برای درمان اختلال‌های روانی استفاده می‌کنند.

۲. اختلال‌های مناسب برای هر درمان

مراجعه به روانپزشک و روانشناس بسته به شیوه درمانی برای اختلال‌های خاصی مناسب است. در ادامه، اختلال‌های مناسب برای هر شیوه درمانی را بیان می‌کنیم.

اختلال‌های مناسب برای مراجعه به روانپزشک

به‌طور کلی تمام اختلالاتی که علت‌های زیستی دارند از جمله اسکیزوفرنی، دوقطبی، اوتیسم، بیش‌فعالی یا اختلال‌های بسیار شدیدی که زندگی فرد را به‌کلی مختل کرده است مانند «افسردگی سایکوتیک» (Psychotic Depression) گزینه‌های بسیار مناسبی برای مراجعه به روانپزشک هستند. همچنین اختلال‌هایی که به‌کلی آگاهی و هوشیاری فرد را از بین برده و امکان گفتگو با روانشناس وجود ندارد مانند اختلال تجزیه‌ای یا آلزایمر نیز درمان‌های روانپزشکی گزینه‌های مناسبی هستند. در ادامه مهم‌ترین اختلال‌های مناسب برای درمان توسط روانپزشک را بیان می‌کنیم.

• «افسردگی شدید» (Severe Depression)
• «اختلالات اضطرابی مانند حمله پانیک» (Panic Attacks) و انواع «فوبیا» (Phobia)
• «اختلالات پیچیده مانند اختلالات دوقطبی» (Bipolar Disorder) یا «اسکیزوفرنی» (Schizophrenia)
• «اختلالات طیف اوتیسم» (Autism Spectrum Disorder)
• «اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی» (Attention Deficit Hyperactivity Disorder | ADHD)
• «اختلال وسواسی جبری» (Obsessive Compulsive Disorder | OCD)
• «اختلال استرس پس از سانحه» (Post Traumatic Stress Disorder | PTSD)

اختلال‌های مناسب برای مراجعه به روانشناس

تمام اختلال‌هایی که پایه‌های زیستی مستقیمی ندارند مانند استرس امتحانات، روابط عاطفی از دست رفته، خشونت خانگی، ناسازگاری‌های دوران سالمندی و سوگ یا از دست دادن افراد گزینه‌های بسیار مناسبی برای مراجعه به روانشناس هستند. همچنین روان‌درمانی برای اختلال‌هایی که مزمن شده یا آن‌هایی که امکان ارتباط مراجع با سایر افراد و گفتگوی درمانی وجود دارد مانند اختلالات افسردگی، اضطرابی یا انواع فوبیا نیز بسیار مناسب هستند. در نهایت مشکلاتی مانند کم‌بود اعتمادبه‌نفس و قاطعیت، کمبود عزت‌نفس یا ناتوانی در مهارت‌های اجتماعی نیز با مراجعه به روانشناس قابل التیام است. در ادامه مهم‌ترین اختلال‌های مناسب برای روان‌درمانی را بیان می‌کنیم.

• «افسرگی، اضطراب یا استرس» (Depression Anxiety Or Stress)
• «سوءمصرف الکل و دارو» (Drug And Alcohol Abuse)
• «اختلالات خوردن» (Eating Disorders) مانند «بی‌اشتهایی عصبی» (Anorexia) و «پرخوری عصبی» (Bulimia)
• «ترس‌ها و فوبیاها» (Fears And Phobias)
• «عزت‌نفس پایین» (Low Self‌ Esteem)
• «اختلال استرس پس از سانحه» (Post Traumatic Stress Disorder | PTSD)
• «اختلال‌های شخصیتی» (Personality Disorders)

۳. تفاوت روانشناس و روانپزشک در زمان بین هر جلسه

در بیشتر مواقع، مراجعه‌ به روانشناس و روانپزشک بیش از یک بار بوده و فرایند درمان نیاز به جلسات متعدد دارند. اما با این حال، مراجعه‌کننده‌ها به روانپزشک با هدف دریافت نسخه جدید و ارزیابی روند تأثیرگذاری داروها به روانپزشک مراجعه می‌کنند. در حالی‌که به‌طور معمول جلسات روان‌درمانی به‌صورت هفتگی یا حتی چند روز در میان انجام می‌شود.

۴. تفاوت روانشناس و روانپزشک در زمان هر جلسه

با توجه به مدل درمان، طبیعی است که زمان جلسات در هنگام مراجعه به روانشناس بسیار طولانی‌تر از روانپزشک باشد. به‌طور کلی درمان‌های روانشناسی بین ۴۵ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد در حالی‌که درمان‌های روانپزشکی می‌تواند بسیار کوتاه‌تر بوده و حدود ۱۵ دقیقه باشد. البته این زمان معمولاً در اولین جلسه که متخصص روانپزشکی نیاز به گرفتن شرح حال و مصاحبه بالینی دارد بیشتر است.

۵. تفاوت روانشناس و روانپزشک در مدت طول دوره درمان

طول دوره‌های درمانی روانشناس و روانپزشک بسیار متفاوت است. در ادامه، طول دوره درمان را در هر کدام از آن‌ها ارزیابی می‌کنیم.

• مدت زمان درمان‌های روانپزشکی: درمان‌های روانپزشکی برای برخی از اختلالات روانی از جمله اسکیزوفرنی یا دوقطبی مادام‌العمر است زیرا این افراد تا پایان عمر نیاز به مصرف دارو دارند اما برای سایر اختلال‌های روانپزشکی در چند جلسه محدود به‌پایان می‌رسد.
• مدت زمان درمان‌های روانشناسی: درمان‌های روانشناسی بسته به مدل درمانی روان‌درمانگر از ۳ تا ۵ ماه (حدود ۱۲ تا ۲۰ جلسه) برای درمان‌های کوتاه‌مدت از جمله درمان‌های شناختی‌رفتاری و همچنین برای درمان‌های بلندمدت مانند روانکاوی تا سه یا چهار سال ادامه پیدا می‌کند.

۶. تفاوت روانشناس و روانپزشک در عمق درمان

شیوه‌های درمانی متفاوت روانشناس و روانپزشک موجب تفاوت در عمق و پایداری روند درمان است.

• عمق درمان روانشناس: متخصصان روانشناسی با تشخیص علل و ریشه‌های اختلالات در تلاش هستند تا با از بین‌بردن ریشه‌های عمیق روانی به‌صورت کامل اختلال روانی را برطرف کنند. اصلی‌ترین مزیت درمان‌های روانشناسی، کاهش احتمال «عود» (Relapse) یا برگشت اختلال در طول زمان است. در نتیجه پایداری این درمان‌ها بسیار بیشتر است. البته عمق و پایداری تأثیر درمان در مدل‌های روان‌درمانی مختلف نیز متفاوت است. برای مثال درمان‌های روانپویشی یا شناختی‌-رفتاری موج سوم مانند طرح‌واره درمانی بسیار ریشه‌ای‌تر و عمیق‌تر است اما در مدل‌های درمانی شناختی‌رفتاری کلاسیک یا رفتاری سرعت بهبودی بالاتر اما پایداری و عمق کمتری دارد.
• عمق درمان روانپزشک: روان‌پزشک‌ها با استفاده از داروهای شیمیایی و درمان‌هایی مانند الکتروشوک نشانه‌ها و علائم اختلال روانی را از بین می‌روند و سطح عملکرد افراد را افزایش می‌دهند. از بین بردن نشانه‌ها باعث می‌شود تا در بیشتر مواقع افراد به داروها وابسته شوند و با قطع آن‌ها دوباره نشانه‌های اختلال برگردد. در نتیجه عمق درمان روانپزشکی سطحی‌تر از درمان‌های روانشناسی است.

۷. تفاوت روانشناس و روانپزشک در خطرات درمان

به‌طور خلاصه بیشتر متخصصان روانشناسی به‌ویژه روانشناس‌های انسان‌گرا (Humanistic) برای ایجاد محیط امن برای مراجع و التیام آسیب‌های روانی ارتباط درمانی عمیقی ایجاد می‌کنند که می‌تواند به آسیب‌پذیری مراجعه‌کننده منجر شود درحالی‌‌که داروهای روان‌پزشکی نیز به‌همراه عوارض جانبی مشخصی است. در ادامه تفاوت روانشناس و روانپزشک در حوزه خطرات درمان‌ بیان می‌کنیم.

• خطرات درمان روانشناسی: با توجه به حساسیت کار روان‌درمانی و مدت‌زمان طولانی آن، احتمال وابستگی متقابل  وجود دارد و مراجعه‌کننده‌ها در برابر متخصصان روانشناسی آسیب‌پذیر می‌شوند. این می‌تواند احتمال انواع سوءاستفاده را برای روانشناس فراهم کند. در نتیجه انتخاب روانشناس مطمئن و امن اهمیت بسیار فراوانی دارد.
• خطرات درمان روانپزشکی: درگیری با عوارض جانبی داروهای روانپزشکی و نشانه‌های ترک در صورت قطع مصرف نیز از معضلات داروها است. همچنین یکی از مشکلات شایع درمان‌های دارویی، مقاومت بدن نسبت به این داروها است که در این صورت مراجعه‌کننده برای تجربه تأثیر قبلی دارو نیاز به مصرف دُزهای بالاتر یا تعداد بیشتری از دارو است و این مسئله بعد از مدتی می‌تواند آسیب‌زا باشد. در حالی‌که با قطع داروها احتمال برگشت مجدد نشانه‌ها بسیار زیاد است، زیرا ریشه‌های اختلال روانی به‌شکل عمیق برطرف نشده‌اند. در نتیجه این احتمال وجود دارد که استفاده از خدمات روانپزشکی با وابستگی افراد همراه باشد.

۸. تفاوت روانشناس و روانپزشک در مصاحبه تشخیصی

متخصصان در هر دو حوزه روانشناسی و روانپزشکی برای تشخیص اختلال‌ و انتخاب شیوه مناسب درمانی از مصاحبه تشخیصی استفاده می‌کنند اما با توجه به شیوه‌های درمانی مختلف سؤالات آن‌ها تا حدی می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه این تفاوت‌ها را بیان می‌‌کنیم.

• مصاحبه تشخیصی روانشناس: بسته به رویکرد روانشناس سؤالات او می‌تواند متفاوت باشد اما روانشناس بر روی تجربیات گذشته مخاطب و احساسات و افکار او در هنگام تجربه حوادث آسیب‌زا متمرکز می‌شود. همچنین روان‌درمانگرها مصاحبه تشخیصی طولانی‌تری برای تشخیص دقیق‌تر ریشه‌های مشکلات و ارتباط آن‌ها با ابعاد مختلف زندگی دارند. سؤالات روانشناس تمام تجربیات گذشته مراجعه‌کننده، تمام روابط بین‌فردی و فعالیت‌های مختلف زندگی را شامل می‌شود.
• مصاحبه تشخیصی روانپزشک: سؤالات روانپزشک نیز مانند روانشناس از تجربیات گذشته مراجعه‌کننده و همچنین روابط بین‌فردی آن‌ها است اما با این حال، تمرکز روانپزشک بر روی روشن شدن نشانه‌های اختلال، تجربیات فعلی مراجعه‌کننده، داروهایی که مصرف می‌کند و اختلالات روانی و بیماری‌های اعضای خانواده و فامیل درجه یک است. هدف سؤالات روانپزشک  کسب اطلاعات مورد نیاز برای نوشتن داروهای مناسب است.

۹. تفاوت روانشناس و روانپزشک در فضای کاری

محل کار روانشناس‌ها و روانپزشک‌ها یکسان است و در نواع بیمارستان‌های روانی، مراکز توانبخشی، دانشگاه‌های درمانی و کلینیک‌های خصوصی فعالیت دارند همچنین در تیم‌های خدمات سلامت روان مراکز خصوصی نیز فعالیت می‌کنند. با این‌حال، تمرکز فعالیت کاری روانپزشک‌ها در بیمارستان‌های روانی و کلینیک‌های خصوصی است در حالی‌که تمرکز کاری روانشناس‌ها در کلینیک‌های خصوصی و مراکز توانبخشی است. در بیشتر موارد روانشناس‌ها و روانپزشک‌ها در تیم‌های سلامت روان با یکدیگر همکاری دارند.

۱۰. تفاوت روانشناس و روانپزشک در ارتباط درمانی

با توجه به تفاوت این دو علم در پایه‌های فلسفی آن‌، نگاه روانشناس و روانپزشک به مراجع نیز تا حدی متفاوت است. در ادامه، به این تفاوت اشاره می‌کنیم.

• نگاه روانشناس: متخصصان روانشناسی به ویژه شاخه روانشناسی انسان‌گرا مراجعه‌کننده‌ را به‌عنوان هم‌سفری در مسیر رشد و توسعه فردی در نظر می‌گیرند. در نتیجه سعی می‌کنند تا با «توجه نامشروط» (Uncondictional Attention) و ایجاد رابطه انسانی مثبت و حمایت‌گرانه محیط مساعدی را برای التیام زخم‌های روانی فراهم کنند.
• نگاه روانپزشک: متخصصان روانپزشک مانند سایر پزشک‌ها مراجعه‌کننده‌ها را به‌عنوان افرادی در نظر می‌گیرند که دارای بیماری هستند و تلاش می‌کنند تا با تجویز دارو و تکنیک‌های درمانی این بیماران را درمان کنند. در فرایند درمانی بین روانپزشک و مراجعه‌کننده رابطه درمانی اهمیت کمتری دارد.

۱۱. تفاوت روانشناس و روانپزشک در روند آموزشی

با این‌که روانشناس و رواپزشک جزو متخصص‌های سلامت روان هستند اما مسیر گرفتن تخصص در هر مسیر به‌کلی متفاوت است.

• روانشناسی: علم روانشناسی ترکیبی از پزشکی و فلسفه است و بیشتر دانشجویان روانشناسی از علوم انسانی هستند. البته با توجه به میان‌رشته‌ای بودن روانشناسی، برخی از دانشجویان روانشناسی از رشته‌های ریاضی یا تجربی هستند. مسیر تحصیلی رشته روانشناسی گذراندن «مقاطع کارشناسی» (Bachelor's Degree)، «کارشناسی ارشد» (Master's Degree)، «دکتری» (Doctoral Degree) و در برخی موارد «پست‌دکتری» (Postdoctoral Fellowship) است. به‌طور میانگین دانشجوهای روانشناسی بالینی برای «گرفتن مجوز» (Licensed) روان‌درمان‌گری نیاز به ۸ تا ۱۰ سال آموزش دارند.
• روانپزشکی: شاخه روانپزشکی شاخه‌ای از علم پزشکی است که به درمان افراد دارای بیماری روانی می‌پردازد. در نتیجه تمام دانشجویان روانپزشکی از رشته تجربی وارد این رشته شده‌اند و در ابتدا رشته پزشکی را یاد می‌گیرند. در این فرایند این دانشجویان دروسی مانند «آناتومی» (Anatomy)، «زیست» (Biology)، «عصب‌شناسی» (Neurology) و «داروشناسی» (Pharmacology) را مطالعه می‌کنند تا پایه‌های مورد نیاز برای درمان را به‌دست بیاورند. در ادامه با گذراندن دوره‌های درمانی و طرح پزشکی تبدیل به پزشک عمومی می‌شوند. این روند حدود ۸ سال طول می‌کشد و پس از آن به‌مدت ۴ سال دوره تخصصی روان‌پزشکی را می‌گذارند تا تبدیل به پزشک متخصص درمان بیماری‌های روانی شوند. دوره آموزشی روانپزشک حدود ۱۲ سال است.

جمع‌بندی مقایسه مزیت‌ها و معایب مراجعه به روانشناس و روانپزشک

حال که به‌طور کامل با تفاوت روانشناس و روانپزشک در فرایند درمان آشنا شده‌ایم، وقت آن رسیده تا مزیت‌ها و معایب مراجعه به آن‌ها را در یک نگاه مشاهده کنیم. در جدول زیر می‌توانید آن را تشخیص دهید.

فیلم آموزش بررسی و شناخت انواع اختلال شخصیت در فرادرس

کلیک کنید

سؤالات متداول

حال که در این مطلب از مجله فرادرس به‌طور کامل با انواع شباهت و تفاوت روانشناس و روانپزشک آشنا شده‌ایم، وقت آن رسیده تا به سؤالات متداول در این حوزه بپردازیم.

تفاوت روانپزشک با متخصص اعصاب و روان چیست؟

به تمام افرادی که به‌صورت تخصصی در حوزه اعصب و روان فعالیت دارند، متخصص اعصاب و روان گفته می‌شود. در نتیجه تمام متخصصان روانشناسی، روانپزشکی، علوم اعصاب‌شناختی و متخصصان مشاوره به‌عنوان متخصصان اعصاب و روان در نظر گرفته می‌شوند.

چه کسانی نیاز به روانپزشک دارند؟

به‌طور کلی برای افرادی که اضطراب‌های بسیار شدید یا حملات پانیک، افسردگی‌های عمیق یا اختلال‌هایی با پایه‌های زیستی مانند اسکیزوفرنی، بیش‌فعالی، اوتیسم یا دوقطبی دارند مراجعه به روانپزشک پیشنهاد داده می‌شود. همچنین بیمارانی که در خطر خودکشی یا آسیب به خودشان یا دیگران هستند نیز باید به روانپزشک ارجاع داده شوند.

چه کسانی نیاز به روانشناس دارند؟

افرادی که به دنبال برطرف کردن انواع اختلال‌های افسردگی و اضطربی، اختلال استرس پس از سانحه، بی‌انگیزگی و مشکلات ارتباطی، اختلال‌های شخصیتی هستند یا از مهارت‌های زندگی مانند کمبود عزت‌نفس رنج می‌برند نیاز به روانشناس دارند. همچنین افرادی که تمایلی به استفاده از داروهای روانپزشکی ندارند می‌توانند به روانشناس مراجعه کنند.

برای درمان افسردگی به روانشناس مراجعه کنیم یا روانپزشک؟

اگر افسردگی شما بسیار شدید است و به‌طور کلی فعالیت‌های زندگی روزمره شما تحت تأثیر افسردگی به‌کلی مختل شده روان‌پزشک می‌تواند گزینه مناسبی برای افزایش انگیزه و انرژی برای مراجعه به روانشناس و درمان ریشه‌ای افسردگی باشد. همچنین در صورت وجود افسردگی با ریشه‌های زیستی نیز (برای مثال دچار افسردگی ملانکولیک شده باشید) ضروری است که برای درمان به روان‌پزشک مراجعه نمایید.

تفاوت مشاور و روانشناس و روانپزشک چیست؟

به‌طور کلی متخصصان مشاور بر مشکلات روزمره زندگی و انتخاب‌های مهم افراد متمرکز هستند و وارد زخم‌های روانی عمیق مراجعه‌کننده‌ها و فرایندهای روان‌درمانی نمی‌شوند اما متخصصان روانشناسی بالینی وارد فرایند روان‌درمانی و درمان انواع اختلال‌های روانی با استفاده از مدل‌های درمانی مختلف از جمله درمان شناختی‌-رفتاری یا گشتالت‌درمانی می‌شوند. از آن‌سو متخصصان روان‌پزشک به‌صورت متمرکز برای درمان اختلال‌های شدیدتر روانی فعالیت دارند و از داروهای روان‌پزشکی برای درمان اختلال‌ها استفاده می‌کنند.

آیا روانشناس دکتر است؟

متخصص روانشناس تحصیلات پزشکی ندارد و به‌طور کلی هیچ‌گونه درس پزشکی نخوانده است و همچنین از مقطع کارشناسی ارشد می‌تواند فرایند روان‌درمانی خود را آغاز کند. با این حال متخصصان روانشناسی بالینی می‌توانند به مقطع دکترا رسیده و تبدیل به روانشناسی با مدرک دکتری شوند.

کار روانپزشک چیست؟

متخصصان روانپزشک نیز مانند روانشناسان به درمان اختلالات روانی می‌پردازند اما با توجه به تحصیلات پزشکی نگاهی فیزیولوژیک‌تر به اختلال‌های روانی دارند و در تلاش هستند تا با استفاده از داروهای روانپزشکی نشانه‌های اختلال‌های روانی را از بین ببرند.

تفاوت روانپزشک با متخصص اعصاب و روان چیست؟

روانپزشک‌ها در کنار روانشناس‌ها زیرمجموعه متخصصان اعصاب و روان هستند.

تفاوت روانشناس و تراپیست چیست؟

تراپیست به‌معنای درمانگر است و تراپیست‌ها می‌توانند روانشناس یا روانپزشک باشند. در حوزه روانشناسی تراپیست‌ها تنها برخی از متخصصان روانشناسانی هستند که در شاخه‌های روانشناسی بالینی، روانشناسی سلامت با روانشناسی مشاوره فعالیت دارند در حالی‌که علم روانشناسی مطالعه علمی رفتار و فرایندهای ذهنی انسان بوده و علمی بسیار گسترده است. در نتیجه تراپیست‌ها تنها به برخی از شاخه‌های روانشناسی مربوط می‌شوند. درحالی‌که برخی دیگر از تراپیست‌ها به‌کلی تحصیلات روانشناسی نداشته و روانپزشک هستند.

آیا روانشناس‌ها درمانگر هستند یا روانپزشک‌ها؟

واژه درمانگر به هر دو گروه روانشناس و روانپزشک اطلاق می‌شود. هر دوی این تخصص‌ها جزو متخصصان سلامت روان به‌شمار می‌آیند و با استفاده از آموزش‌هایی که دیده‌اند می‌توانند اختلال‌های روانی مراجعه‌کننده را درمان کنند.

دوره آموزشی روانشناس بیشتر است یا روانپزشک؟

دوره آموزشی روانپزشک بیشتر از روانشناس است زیرا روانشناسی در مقطع کارشناسی ارشد هم می‌تواند فرایند درمان خود را آغاز کند در حالی‌که روانپزشک برای شروع فرایند درمان نیاز دارد تا تخصص روانپزشکی خود را اتخاذ کند.