آناتومی گردن – به زبان ساده + مهره ها، عضلات و اجزای داخلی

آناتومی بدن انسان به بخش‌های سر و گردن، تنه، اندام‌های فوقانی و اندام‌های تحتانی تقسیم می‌شود. این بخش‌ها از اسکلت استخوانی، بافت ماهیچه‌ای، بافت پیوندی و اندام‌های داخلی مختلفی تشکیل می‌شوند و با بخش‌های متفاوتی از دستگاه عصبی محیطی و مرکزی ارتباط دارند. تنه از دو قسمت قفسه سینه و حفره شکمی تشکیل شده است. استخوان‌های دنده، جناغ و مهره‌های سینه‌ای اسکلت استخوانی قفسه سینه را تشکیل می‌دهند که از قلب و ریه‌ها محافظت می‌کنند. حفره شکمی زیر قفسه سینه قرار دارد و بیشتر اندام‌های داخلی را در خود جا می‌دهد. اندام‌های تحتانی و فوقانی از استخوان‌ها، ماهیچه اسکلتی و بافت پیوندی تشکیل شده است که در حرکت بدن نقش داردند. گردن بخشی از آناتومی بدن انسان است که سر را به تنه متصل می‌کند. در این مطلب آناتومی گردن را بررسی می‌کنیم.

بخشی از غدد سیستم اندوکرین بدن را در گردن انسان قرار دارد. رگ‌ها از راه گردن خون را به بافت‌های سر منتقل می‌کنند و بخشی از اعصاب با عبور از گردن به بخش‌های دیگر بدن می‌رسند. به علاوه این بخش مسیری برای عبور هوا و مواد غذایی است. مهره‌های گردنی، ماهیچه‌های اسکلتی و غضروف‌ها ساختارهای مختلف گردن را می‌سازند. دربخش‌های ابتدایی این مطلب از مجله فرادرس توضیح می‌دهیم آناتومی گردن چیست. در ادامه نواحی گردن، مهره‌های گردن، ماهیچه‌های اسکلتی و بافت پیوندی این بخش از بدن را بررسی می‌کنیم. در لنتها پس از مرور اندام‌های داخلی گردن، آناتومی رگ‌ها و اعصاب گردن را آموزش می‌دهیم.

آناتومی گردن چیست؟

گردن مهره‌داران بخشی از اسکلت این جانوران است که سر را به قفسه سینه و تنه متصل می‌کند. این ناحیه بخشی از ستون فقرات است که پیام‌های عصبی اندام‌های محیطی را به دستگاه عصبی مرکزی منتقل می‌کنند. گردن محل عبور رگ‌هایی است که خون سرخرگی را از قلب به مغز و خون سیاهرگی را از مغز به قلب منتقل می‌کنند. بخشی از مری و نای، غدد تیروئید و پاراتیروئید، حنجره و تارهای صوتی در این بخش از آناتومی بدن انسان قرار دارد. مری در حرکت غذا از حلق به اندام‌های حفره شکمی، نای در انتقال اکسیژن از بینی و حلق به ریه‌ها، غده تیروئید در تنظیم متابولیسم بدن، غده پاراتیروئید در تنظیم کلسیم خون، و حنجره و تارهای صوتی در تکلم نقش دارند. در این مطلب از مجله فرادرس ابتدا نواحی آناتومی گردن و در ادامه استخوان‌های این بخش، اندام‌های داخلی، ماهیچه‌ها، تارهای عصبی، رگ‌های خونی و لنفاوی، بافت پیوندی محافظ گردن را توضیح می‌دهیم.

نواحی آناتومی گردن

نواحی آناتومی گردن به یک جفت مثلث جلوی گردن و یک جفت مثلث پشت گردن تقسیم می‌شود. ضلع بالایی مثلث جلوی گردن لبه پایینی استخوان فک پایین، ضلع جانبی (خارجی) آن لبه جلویی ماهیچه جناغی، ترقوه‌ای-پستانی و ضلع میانی (داخلی) آن خط فرضی عمودی است که از وسط گردن عبور می‌کند. ماهیچه‌های بالایی و پایینی هیوئید، سرخرگ مشترک کاروتید، سیاهرگ داخلی گردن و اعصاب کرانیال صورت، زبانی-حلقی، واگ، فرعی و زیرزبانی در این بخش از گردن قرار دارند.

مثلث جلوی گردن به ناحیه کاروتید، زیرچانه‌ای، زیرآرواره‌ای و ماهیچه‌ای تقسیم می‌شود. سرخرگ کاروتید مشترک، سیاهرگ داخلی گردن، عصب زیرزبانی و عصب واگ مهم‌ترین ساختارهای ناحیه کاروتید هستند. شکم پشتی ماهیچه دوشکمی ضلع بالا، لبه میانی ماهیچه جناغی-ترقوه‌ای-پستانی ضلع خارجی و شکم بالایی ماهیچه کتفی-لامی ضلع پایینی این ناحیه را می‌سازد. در ناحیه زیرچانه‌ای گره‌های لنفاوی وجود دارد که لنف بافت کف دهان و بخش‌هایی از زبان را تصفیه می‌کند. استخوان هیوئید ضلع بالایی، خط وسط گردن ضلع داخلی و شکم جلویی ماهیچه دوشکمی ضلع خارجی این ناحیه را می‌سازد.

در ناحیه زیرآرواره‌ای بخشی از گره‌های لنفاوی، غدد بزاق و رگ‌های صورت قرار دارد. بدنه فک ضلع بالایی، شکم جلویی ماهیچه دوشکمی ضلع جلویی و شکم پشتی ماهیچه دوشکمی ضلع پشتی این ناحیه را می‌سازد. ناحیه ماهیچه از چهار لبه تشکیل شده و مثلثی نیست. حنجره، غده تیروئید و غدد پاراتیروئید در این ناحیه قرار دارد. استخوان هیوئید ضلع بالایی، خط فرضی وسط گردن ضلع داخلی، شکم بالایی ماهیچه کتفی-لامی بخش بالایی ضلع خارجی و بخش پایینی ماهیچه جناغی-ترقوه‌ای-پستانی بخش پایینی ضلع خارجی را می‌سازد.

لبه پشتی ماهیچه جناغی-ترقوه‌ای-پستانی ضلع بالایی، لبه جلویی ماهیچه ذوزنقه‌ای ضلع پشتی و یک‌سوم میانی استخوان ترقوه ضلع پایینی مثلث پشت گردن را تشکیل می‌دهد. ماهیچه کتفی-لامی مثلث پست گردن را به ناحیه اوسیپیتال و زیرترقوه‌ای تقسیم می‌کند. ناحیه اوسیپیتال بالا و ناحیه زیرترقوه‌ای پایین این ماهیچه قرار دارد. بخش زیادی از ماهیچه‌های گردن در این ناحیه قرار دارند. سیاهرگ گردنی خارجی، سیاهرگ زیرترقوه‌ای، اعصاب کرانیال فرعی و عصب فرنیک از این بخش گردن عبور می‌کنند.

آناتومی مهره های گردن

اسکلت گردن از استخوان مهره‌ها و استخوان هیوئید تشکیل شده است. ۷ مهره گردنی (C1-C7) بین جمجمه و مهره‌های سینه‌ای قرار دارد. تمام مهره‌های ستون فقرات از یک بدنه و قوس تشکیل شده است. قطر بدنه از بخش‌های دیگر بیشتر است و وزن بیشتری تحمل می‌کند. قوس مهره‌ای از زوائد خاری، عرضی، مفصلی، ناحیه پدیکل و ناحیه لامینا تشکیل شده است. بین بدنه و قوس مهر‌ه‌ای، کانال مرکزی ستون فقرات قرار دارد که محل عبور نخاع است. زائده خاری مهره‌های گردن دوشاخه و کانال مرکزی آن‌ها مثلثی است. به علاوه در هر زائده عرضی این مهره‌ها یک حفره برای عبور رگ‌ها و رشته‌های عصبی وجود دارد. به اولین مهره گردن «اطلس» (Atlas) و به دومین مهره «محور» (Axis) گفته می‌شود که آناتومی متفاوتی دارند.

• مهره اطلس: مهره اطلس با استخوان پس ‌سری و دومین مهره گردن مفصل تشکیل می‌دهد. تنه و زائده خاری در این مهره وجود ندارد. این مهره از قوس پشتی و جلویی تشکیل شده است و فورامن مرکزی بین آن‌ها قرار دارد. سطح مفصلی بالایی قوس پشتی در تشکیل مفصل با استخوان اوسیپیتال و سطح پایینی با مهره محوری شرکت می‌کند. سطح مفصلی قوس جلویی با زائده اودونتوئید مهره محوری مفصل تشکیل می‌دهد. اعصاب نخاعی C1 از شیار قوس پشتی این مهره عبور می‌کند.
• مهره محوری: مهم‌ترین تفاوت آناتومی مهره محوری و سایر مهره‌های گردن، زائده اودونتوئید در سطح بالایی تنه است. مفصل این زائده با قوس جلویی اطلس در گردش گردن بدون نیاز به حرکت تنه نقش دارد. سطح مفصلی بالایی این مهره با سطح مفصلی پایینی اطلس و سطح پایینی آن با مهره سوم گردن مفصل تشکیل می‌دهد. تنه این مهره در تشکیل مفصل با تنه سومین مهره گردن شرکت می‌کند و بین آن‌ها دیسک گردن قرار دارد. دیسک گردن بافت غضروفی است که از اصطکاک مهره‌ها حین حرکت جلوگیری و به تحمل وزن بخش‌های بالایی کمک می‌کند.

استخوان هیوئید گردن کجاست؟

هیوئید استخوانی U شکل است که جلوی گردن و هم‌عرض سومین مهره قرار دارد. این استخوان از تنه، دو شاخ بزرگتر و دو شاخ کوچکتر تشکیل شده است. تنه بخش اصلی هیوئید با سطح جلویی برآمده و سطح پشتی فرورفته است. شاخ بزرگ‌تر و کوچک‌تر به سطح جلویی این استخوان متصل است و در جهت پشت گردن قرار دارد. رباط استیلوهیوئید به راس شاخ کوچک‌تر متصل می‌شود. این استخوان با هیچ استخوان دیگری مفصل تشکیل نمی‌دهد و به‌وسیله ماهیچه‌ها و رباط‌های گردن در موقعیت خود نگه داشته می‌شود.

آناتومی عضلات گردن

ماهیچه‌های اسکلتی گردن را می‌توان به چهار گروه ماهیچه‌های زیراوسیپیتال، بالای هیوئید، پایین هیوئید و ماهیچه‌های نردبانی تقسیم کرد. ماهیچه‌های زیراوسیپیتال پشت گردن، ماهیچه‌های بالا و پایین هیوئید جلوی گردن و ماهیچه‌های نردبانی دو طرف جانبی (خارجی) گردن قرار دارند. قبل از بررسی ویژگی‌های هر گروه لازم است بدانیم هر ماهیچه اسکلتی از یک سر «شروع» (Origine) و یک سر «اتصال» (Insertion) تشکیل شده است. سر شروع به استخوانی که در انقباض حرکت نمی‌کند و سر اتصال به استخوانی که در انقباض حرکت می‌کند متصل است.

فیلم آموزش آناتومی اندام فوقانی + مفاهیم کلیدی در فرادرس

کلیک کنید

ماهیچه های پشت گردن

چهار جفت ماهیچه زیر استخوان پس‌سری جمجمه و ناحیه اوسیپیتال گردن قرار دارد که به‌وسیله اعصاب زیراوسیپیتال با سیستم عصبی مرکزی در ارتباط هستند. ماهیچه راست سر پشتی بزرگ، ماهیچه راست سر پشتی کوچک، ماهیچه مورب پایینی سر و ماهیچه مورب بالایی سر در این گروه قرار دارند.

• ماهیچه راست سر پشتی بزرگ: این ماهیچه از زائده خاری مهره محوری شروع و به خط پشت گردنی پایینی استخوان پس‌سری متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به چرخش و خم‌کردن سر به عقب کمک می‌کند.
• ماهیچه راست سر پشتی کوچک: این ماهیچه کنار ماهیچه راست سر پشتی بزرگ قرار دارد و با بافت پیوندی از سخت شامه پرده مننژ جدا می‌شود. به همین دلیل در ایجاد سردردهای گردنی نقش دارد. این ماهیچه از برآمدگی پشتی مهره اطلس شروع و به خط گردنی پایینی استخوان پس‌سری متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به خم‌کردن سر به عقب کمک می‌کند.
• ماهیچه مورب پایینی سر: این ماهیچه از زائده خاری مهره محوری شروع و به زائده عرضی مهره C1 متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به چرخش و به عقب بردن سر کمک می‌کند.
• ماهیچه مورب بالایی سر: این ماهیچه از زائده عرضی مهره اطلس شروع و به استخوان پس‌سری (بین خط گردنی بالایی و پایینی) متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به خم کردن سر به عقب کمک می‌کند.

ماهیچه‌های نردبانی در دو طرف خارجی گردن قرار دارند و کف مثلث پشت گردن را تشکیل می‌دهند. این ماهیچه‌های کمکی تنفس در خم شدن سر نقش دارند. این ماهیچه‌ها به سه گروه جلویی، میانی و پشتی تقسیم می‌شوند.

• ماهیچه‌های نردبانی جلویی: یک جفت ماهیچه نردبانی جلویی زیر ماهیچه‌های جناغی-ترقوه‌ای-پستانی قرار دارند. این ماهیچه‌ها از زائده عرضی مهره‌های C3-C6 شروع و به برآمدگی نردبانی روی اولین دنده متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه با بالا کشیده شدن دنده می‌شود. انقباض یکی از این ماهیچه‌ها با خم شدن سر به چپ یا راست (سمتی که ماهیچه قرار دارد) و انقباض همزمان آن‌ها با خم شدن سر به سمت جلو همراه است. این ماهیچه‌ها به‌وسیله اعصاب شاخه‌های جلویی اعصاب C5-C6 با سیستم عصبی مرکزی در ارتباط است. اعصاب فرنیک و سیاهرگ زیرترقوه‌ای از جلوی این ماهیچه عبور می‌کند.
• ماهیچه‌های نردبانی میانی: این ماهیچه بلنتدترین و بزرگ‌ترین ماهیچه نردبانی است که از برآمدگی پشت زائده عرضی مهره‌های C2-C7 شروع و به برآمدگی نردبانی اولین دنده متصل می‌شود.انقباض ماهیچه‌های نردبانی میانی دنده اول را بالا می‌کشد و به افزایش حجم قفسه سینه در دم عمیق کمک می‌کند. انقباض یکی از این ماهیچه‌ها با خم شدن سر در جهت ماهیچه همراه است. این ماهیچه‌ها به‌وسیله اعصاب شاخه‌های جلویی اعصاب C3-C8 با سیستم عصبی مرکزی در ارتباط است. شبکه عصبی بازو و سرخرگ زیرترقوه‌ای از بین این ماهیچه و ماهیچه نردبانی جلویی عبور می‌کند.
• ماهیچه‌های نردبانی پشتی: این ماهیچه کوچک‌ترین و عمقی‌ترین ماهیچه نردبانی است که از برآمدگی پشتی زائده عرضی مهره‌های C5-C7 شروع و به دنده دوم متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه‌ها بدنده را بالا می‌کشد و به خم شدن سر در جهت ماهیچه کمک می‌کند. این ماهیچه‌ها به‌وسیله شاخه جلویی اعصاب C6-C8 با سیستم عصبی مرکزی در ارتباط هستند.

ماهیچه های جلوی گردن

چهار جفت ماهیچه بالای و چهار جفت ماهیچه پایین استخوان هیوئید قرار دارد. انقباض ماهیچه‌های بالای هیوئید با بالا رفتن این استخوان همراه است و به بلع غذا کمک می‌کند. ماهیچه‌های استیلوئید، دوشکمی، فکی-لامی و چانه‌ای-لامی در این گروه قرار دارد.

• ماهیچه استیلوئید: این ماهیچه باریک و نواری روی شکم پشتی ماهیچه دوشکمی قرار دارد. ماهیچه استیلوئید از زائده استیلوئید استخوان گیجگاهی شروع و به سطح جانبی هیوئید متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه با بالا و عقب کشیده شدن هیوئید همراه است. این مایچه به‌وسیله عصب صورت با دستگاه عصبی مرکزی در ارتباط است.
• ماهیچه دوشکمی: این ماهیچه از دو شکم تشکیل شده که به‌وسیله یک تاندون به هم متصل می‌شوند. شکم جلویی این ماهیچه از فرورفتگی فک پایین و شکم پشتی آن از زائده ماستوئید استخوان گیجگاهی شروع می‌شود. هر دو شکم به‌‌وسیله تاندون حدواسط به استخوان هیوئید متصل می‌شوند. انقباض این ماهیچه با پایین کشیده شدن فک پایین و بالا کشیده شدن هیوئید همراه است. شکم جلویی این ماهیچه به‌وسیله شاخه‌های اعصاب سه‌قلو و شکم پشتی آن به‌وسیله شاخه‌های اعصاب صورت با سیستم عصبی مرکزی در ارتباط است.
• ماهیچه فکی-لامی: این ماهیچه مستطیلی کف حفره دهان را می‌پوشاند. این ماهیچه از خط فکی-لامی در فک پایین شروع و به استخوان هیوئید متصل می‌شود. انقباض ماهیچه فکی-لامی به بالا کشیده شدن هیوئید و کف دهان کمک می‌کند. این ماهیچه به‌وسیله اعصاب سه‌قلو با سیستم عصبی مرکزی در ارتباط است.
• ماهیچه چانه‌ای-لامی: یک جفت ماهیچه چانه‌ای-لامی دو طرف خط فرضی وسط گردن و زیر ماهیچه‌های فکی-لامی قرار دارند. این ماهیچه از خار چانه‌ای استخوان فک پایین شروع و به هیوئید متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به پایین کشیدن فک و بالا بردن هیوئید کمک می‌کند. این ماهیچه به‌وسیله عصب زیرزبانی با سیستم عصبی مرکزی در ارتباط است.

چهار جفت ماهیچه‌های پایین هیوئید به دو دسته سطحی و عمقی تقسیم می‌شوند. انقباض این ماهیچه‌ها با پایین کشیده شدن استخوان هیوئید همراه است. ماهیچه‌های کتفی-لامی و جناغی-لامی در سطح قرار دارند. ماهیچه کتفی-لامی از دو شکمی تشکیل شده که با تاندون به هم متصل هستند. شکم بالایی این ماهیچه از هیوئید و شکم پایینی آن از استخوان کتف شروع می‌شود. تاندون حدواسط این دو شکم را به فاسیای عمقی ترقوه متصل می‌کند. ماهیچه جناغی-لامی از استخوان جناغ قفسه سینه شروع و به مفصل استخوان جناغ با ترقوه وصل می‌شود. این ماهیچه ‌ها به‌وسیله شاخه جلویی اعصاب نخاعی C1-C3 با سیستم عصبی مرکزی در ارتباط هستند.

ماهیچه‌های جناغی-تیروئیدی و تیروئید-لامی زیر ماهیچه‌های سطحی قرار دارند. ماهیچه عرض زیادی دارد و زیر ماهیچه جناغی-لامی قرار می‌گیرد. این ماهیچه از منبوریوم استخوان جناغ شروع و به غضروف تیروئید متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه با پایین کشیده شدن غضروف تیروئید همراه است. این ماهیچه به‌وسیله شاخه جلویی اعصاب نخاعی C1-C3 با دستگاه عصبی در راتباط است. ماهیچه نواری و کوتاه تیروئید-لامی از غضروف تیروئید شروع و به استخوان هیوئید متصل می‌شود. با انقباض این ماهیچه به پایین کشیده شدن هیوئید کمک می‌کند. اگر هیوئید ثابت باشد، انقباض این ماهیچه با بالا رفتن حنجره همراه است. این ماهیچه به‌وسیله شاخه جلویی اعصاب C1 با سیستم عصبی مرکزی در ارتباط است.

ماهیچه پلاتیسما یا پوستی گردن، آخرین ماهیچه جلوی گردن است که در این مطلب از مجله فرادرس توضیح می‌دهیم. ماهیچه‌های پلاتیسما سطحی‌ترین ماهیچه‌های جلوی گردن هستند که از فاسیای عضلات سینه‌ای و دلتوئید در شانه و بخش بالایی قفسه سینه شروع و به استخوان فک پایین متصل می‌شوند. این ماهیچه‌های زیر پوست جلو و دو طرف گردن قرار دارند.

بافت پیوندی گردن

فاسیا بافت پیوندی داخلی اندام‌ها است که دور ماهیچه‌ها، رگ‌ها و اعصاب بدن را می‌پوشاند. فاسیای گردن علاوه بر محافظت ساختارهای داخلی به تقسیم‌بندی آناتومی گردن کمک می‌کند و به دو بخش سطحی و عمقی تقسیم می‌شود. فاسیای سطحی بین لایه درم پوست و فاسیای عمقی گردن قرار دارد. اعصاب پوست، سیاهرگ‌های سطحی، گره‌های لنفاوی سطحی، بافت چربی و ماهیچه‌های پلاتیسما در این بافت پیوندی قرار دارند.

فاسیای عمقی از «لایه‌های پوشاننده» (Investing Layer)، نایی، مهره‌ای و غلاف کاروتید تشکیل شده است. لایه پوشاننده سطحی‌ترین لایه فاسیای عمقی است که مثل لوله‌ای دور تمام ساختارهای گردن را می‌پوشاند. غلاف ماهیچه ذوزنقه‌ای و جنلغی-ترقوه‌ای-پستانی بخشی از این لایه است. این لوله را می‌توان به بخش‌های بالایی، پایینی، جلویی و عقبی تقسیم کرد. بخش بالایی لایه پوشاننده به برآمدگی خارجی جمجمه و خط پشت گردنی بالایی متصل می‌شود. بخش جلویی به استخوان هیوئید و بخش پشتی به رباط پشت گردنی ستون فقرات متصل است. بخش پایینی لایه پوشاننده به ستون فقرات، زائده آکرومیون کتف، ترقوه و منوبریوم استخوان جناغ متصل می‌شود.

لایه نایی جلوی گردن قرار دارد. بخش بالایی آن به استخولان هیوئید متصل و بخش پایینی آن با پریکاردیوم قلب ادغام می‌شود. این بخش از فاسیای عمقی نای، مری، غده تیروئید و ماهیچه‌های پایین هیوئید را می‌پوشاند. لایه مهره‌ای، ستون فقرات گردن، ماهیچه‌های اطراف مهره‌ها و ماهیچه‌های عمقی پشت گردن را می‌پوشاند. بخش بالایی این لایه به قاعده جمجمه و بخش جلویی آن به زائده‌های عرضی و تنه مهره‌ها متصل می‌شود. بخش پشتی لایه مهره‌ای با رباط پشت گردنی و بخش پایینی آن با فاسیای داخل قفسه سینه ادغام می‌شود. غلاف کاروتید ساختار بافت پیوندی است که دو طرف گردن دور سرخرگ کاروتید مشترک، سیاهرگ‌های گردنی داخلی، عصب واگ و گره‌های لنفاوی گردن می‌پیچد. این لایه از ادغام سه لایه قبلی تشکیل می‌شود. سرخرگ کاروتید در این غلاف به دو شاخه داخلی و خارجی تقسیم می‌شود.

رباط های گردن

رباط‌های طولی جلویی و پشتی، رباط زرد، رباط‌های بین‌خاری، رباط پس‌گردنی و رباط عرضی اطلس از مفصل‌های گردن محافظت و استخوان‌های این ناحیه را به هم متصل می‌کنند. رباط‌های طولی جلویی و پشتی در طول کل ستون فقرات وجود دارد. این رباط‌ها تنه مهره‌ها و دیسک‌های بین‌مهره‌ای را می‌پوشانند. رباط زرد، لامینا و رباط بین‌خاری، زوائد خاری هر مهره را به مهره بعدی وصل می‌کند. رباط پس‌گردنی بین سر زائده خاری مهره‌ اولی تا هفتم گردن قرار دارد و به یک سر ماهیچه‌های ذوزنقه‌ای و متساوی‌الاضلاع متصل می‌شود. رباط عرضی اطلس دو طرف قوس جلویی این مهره را به هم متصل و از مفصل زائده اودونتوئید محافظت می‌کند.

رباط استالوهیوئید، غشای تیروهیوئید و رباط هیواپی‌گلوت، رباط‌های اصلی هستند که به استخوان هیوئید متصل می شوند. رباط استالوهیوئید زائده استیلوئید استخوان گیجگاهی را به شاخ کوچک‌تر، غشای تیروئید لبه بالایی غضروف هیوئید را به سطح پشتی و شاخ بزرگ‌تر هیوئید و رباط هیواپی‌گلوت استخوان هیوئید را به سطح جلویی اپی‌گلوت متصل می‌کند.

اجزای داخلی گردن انسان کدامند؟

گردن فقط اندامی برای اتصال سر به تنه نیست. حلق، حنجره، غدد پاراتیروئید، غده تیروئید، بخش بالایی نای و مری، اندام‌های مهمی هستند که در این ناحیه از بدن قرار دارند. حلق کانالی ماهیچه‌ای است که حفره‌‌های بینی و دهان را به حنجره و مری وصل می‌کند. این بخش از آناتومی گردن، بین قاعده جمجمه و مهره C6 قرار دارد و به سه بخش نزدیک بینی (نازوفارینکس)، نزدیک دهان (اوروفارینکس) و نزدیک حنجره (لارینژیووفارینکس) تقسیم می‌شود.

• نازوفارینکس: این ناحیه بین قاعده جمجمه و صفحه نرم دهان قرار دارد و مسیر انتقال هوا از بینی به بخش‌های پایینی است. دیواره این بخش از سلول‌های پوششی استوانه‌ای مطبق کاذب و مژکدار تشکیل شده است که سلول‌های ترشح‌کننده مخاط بین آن‌ها قرار دارند. لوزه‌های آدنوئید در دیواره پشتی نازو فارینکس قرار دارند.
• اوروفارینکس: این ناحیه بین صفحه نرم و لبه بالایی اپی‌گالوت قرار دارد. یک‌سوم انتهایی زبان، لوزه‌های زبانی، لوزه‌های پلاتین و ماهیچه‌های جمع‌کننده بالایی در این بخش حلق قرار دارد. اوروفارینکس در بلع ارادی و غیرارادی نقش دارد.
• لارینژوفارینکس: این ناحیه بین لبه بالای اپی‌گلوت و لبه پایینی غضروف کریکوئید قرار دارد و به مری ختم می‌شود. ماهیچه‌های جمع‌کننده پایینی و میانی در این بخش از حلق قرار دراند.

دیواره حلق از دو ماهیچه‌های طولی و حلقوی تشکیل شده است. تمام این ماهیچه‌ها به جز ماهیچه‌های نیزه‌ای-حلقی به‌وسیله اعصاب واگ با سیستم عصبی مرکزی ارتباط برقرار می‌کند. این ماهیچه با عصب زبانی-حلقی در ارتباط است. ماهیچه‌های حلقوی به گروه‌های بالایی، میانی و پایینی تقسیم می‌شوند. انقباض پشت‌سر هم این ماهیچه‌ها از بالا به پایین به حرکت غذا کمک می‌کند. ماهیچه‌های بالایی در اوروفارینکس و ماهیچه‌های میانی و پایینی در لارینژوفارینکس قرار دارند. انقباض این ماهیچه‌ها قطر حلق را کاهش می‌دهد. به همین دلیل به آن‌ها ماهیچه‌های جمع‌کننده هم گفته می‌شود. ماهیچه‌های نیزه‌ای-حلقی، کامی-حلقی و شیپوری-حلقی، ماهیچه‌های طولی حلق هستند. انقباض این ماهیچه‌ها با افزایش قطر و کوتاه شدن حلق همراه است.

• ماهیچه نیزه‌ای-حلقی: این ماهیچه از زائده استیلوئید استخوان گیجگاهی شروع و به دیواره حلق متصل می‌شود.
• ماهیچه کامی-حلقی: این ماهیچه از صفجه سخت حفره دهان شروع و به دیواره حلق وصل متصل می‌شود.
• ماهیچه شیپوری-حلقی: این ماهیچه از شیپور اوستاش شروع و به دیواره حلق وصل می‌شود. این ماهیچه علاوه بر بلع غذا به تعادل فشار هوای شیپور اوستاش کمک می‌کند.

آناتومی حنجره

حنجره بخشی از دستگاه تنفس و اندامی است که از غضروف، رباط‌ها، غشاهای پیوندی و ماهیچه‌های اسکلتی تشکیل شده است. این اندام در تکلم، انعکاس سرفه و محافظت از نای در زمان بلع غذا نقش دارد. حنجره زیر استخوان هیوئید و هم‌سطح مهره‌های C3 تا C6 قرار دارد و به نای ختم می‌شود. ماهیچه‌های پایین هیوئید جلوی، لوب‌های غده تیروئید دو طرف و مری پشت حنجره قرار دارند. اسکلت حنجره از سه غضروف بزرگ (تیروئید، کریکوئید و اپی‌گلوت) و سه جفت غضروف کوچک (آریتنوئید، کورنیکولات و کونئیفرم) تشکیل شده است.

• غضروف تیروئید: غضروف تیروئید ساختار بزرگ و برآمده است که از دو صفحه تشکیل می‌شود. شاخ‌های بالایی و پایینی زائده‌های لبه پشتی این غضروف هستند. رباط تیروئید-هیوئید جانبی، شاخ‌های بالایی را به استخوان هیوئید وصل می‌کند و شاخ‌های پایینی با غضروف کریکوئید مفصل تشکیل می‌دهند.
• کریکوئید: کریکوئید حلقه‌ای از غضروف هیالین است. ارتفاع پشت این حلقه بیشتر از قوس جلویی و شبیه یک صفحه است. دهانه نای زیر این غضروف قرار دارد. سطح پشتی این غضروف با آرتنوئید و لبه بالایی آن با شاخ پایینی تیروئید مفصل تشکیل می‌دهد.
• اپی‌گلوت: اپی‌گلوت ساختاری شبیه برگ درختان از بافت غضروفی الاستیک است. راس این غضروف دهانه حنجره را مشخص می‌کند و انتهای آن به پشت سطح جلویی غضروف تیروئید متصل می‌شود. در زمان بلع اپی‌گلوت به عقب خم می‌شود و از ورود غذا به نای جلوگیری می‌کند.
• آریتنوئید: غضروف‌های آرتنوئید ساختارهای هرمی هستند که روی کریکوئید قرار می‌گیرند. راس این غضروف‌ها با غضروف کورنیکولات و قاعده آن‌ها با لبه بالایی کریکوئید مفصل تشکیل می‌دهد. دو زائده این غضروف به تارهای صوتی و ماهیچه‌های کورتیکوتنوئید وشتی و جانبی متصل می‌شود.
  سد
• کورنیکولات: این غضروف‌های بسیار کوچک به راس آرتینوئیدها متصل هستند.
• کونئیفرم: این غضروف‌ها بین تارهای صوتی متصل به اپی‌گلوت و آریتنوئید قرار دارند و استحکام تارها را افزایش می‌دهند.

رباط های حنجره

رباط‌ها و غشاهای پیوندی غضروف‌های حنجره را کنار هم نگه می‌دارد و به بافت‌های اطراف متصل می‌کند. غشای تیروئیدی بین بخش بالایی تیروئید و استخوان هیوئید قرار دارد. رگ‌ها و اعصاب تیروئید با عبور این غشا با بخش‌های داخلی حنجره در ارتباط هستند. رباط‌های تیروئید هیوئیدی میانی و جانبی بخش‌هایی از این غشا هستند که غضروف تیروئید را به استخوان هیوئید متصل می‌کنند. رباط هیوئید-اپی‌گلوت استخوان هیوئید را به بخش بالایی اپی‌گلوت متصل می‌کند. غضروف کریکوئید به‌وسیله رباط کریکوتراکئال به نای متصل است. بخش جلویی این رباط ضخیم می‌شود و رباط کریکوتیروئید میانی را تشکیل می‌دهد. این رباط کریکوئید را به غضروف تیروئید وصل می‌کند.

رباط کریکوتیروئید از غضورف کریکوئید شروع می‌شود و به بالا حرکت می‌کند. انتهای این رباط به غضروفی متصل نیست و رباط صوتی را تشکیل می‌دهد. سطح جلویی این رباط به غضروف تیروئید و سطح پشتی آن به آریتنوئید متصل است. رباط چهارگوش بین سطح جلویی-جانبی آریتنوئید و سطح جانبی اپی‌گلوت قرار دارد و دو انتهای آن آزاد است. انتهای این رباط ضخامت بیشتری دارد و رباط دهلیزی را تشکیل می‌دهد.

تارهای حنجره

تارهای حنجره چین‌خوردگی‌های بافت نرم این اندام است. این تارها در محافظت از مسیر هوایی، تنفس و ایجاد ضدا نقش دارند و به دو دسته چین‌خوردگی‌های صوتی یا تار صوتی واقعی و چین‌خوردگی‌های دهلیزی یا تار صوتی کاذب تقسیم می‌شوند. تارهای صوتی واقعی از بافت پوششی سنگفرشی چندلایه، فضای رینکه، رباط‌های صوتی و ماهیچه‌های صوتی تشکیل شده است. بافت پوششی سطحی‌ترین لایه تارهای صوتی است که از بافت‌های زیری در برابر اجسام خارجی محافظت می‌کند. فضای رینکه ماده‌ای ژله‌ای و بی‌رنگ است که از آب و گلایگوزآمینوگلایگان‌ها تشکیل می‌شود. بافت پوششی آزادانه روی این لایه می‌لرزد و صدا تولید می‌شود.

رباط صوتی زیر فضای رینکه قرار دارد و ماهیچه صوتی کنار آن قرار گرفته است. تارهای صوتی بافت‌های فاقد رگ و سفید هستند. به فضای بین دو تار صوتی «ریما گلوتیس» (Rima Glottidis) گفته می‌شود. تارهای صوتی کاذب بالای تارهای صوتی واقعی قرار دارند. این تارها از رباط دهلیزی و غشای مخاطی تشکیل شده‌اند. تارهای صوتی کاذب برخلاف تارهای صوتی واقعی ثابت هستند و رگ‌های خونی دارند. وظیفه این تارها محافظت از تارهای صوتی واقعی است.

ماهیچه های حنجره

ماهیچه‌های حنجره تغییر قطر فضای ریما گلوتیس، طول تارهای صوتی و کشیدگی این تارها را کنترل می‌کنند. تمام ماهیچه‌های داخلی حنجره به‌وسیله عصب پایینی حنجره با سیستم عصبی مرکزی در ارتباط هستند. عصب پایینی حنجره یکی از شاخه‌های انتهایی عصب واگ است. ماهیچه‌های کریکوتیروئید، تیروآریتنوئید، کریکوآریتنوئید پشتی، کریکوآریتنوئید جانبی، عرضی آریتنوئید و مورب آریتنوئید، ماهیچه‌های داخلی حنجره هستند.

• ماهیچه کریکوتیروئید: انقباض این ماهیچه‌ها کشش رباط‌های صوتی را افزایش می‌دهد. ماهیچه‌های کریکوتیروئید در محکم حرف زدن و تغییر لحن نقش دارند. این ماهیچه‌ها از سطح جانبیِ جلوی غضروف کریکوئید شروع و به لبه و شاخ پایینی غضروف تیروئید وصل می‌شد.
• ماهیچه تیروآریتنوئید: ماهیچه‌های تیروآریتنوئید کشش ایجاد شده در رباط صوتی را کاهش می‌دهند و در تولید صدای نازک نقش دارند. این ماهیچه‌ها از سطح پایینیِ پشت زاویه تیروئید شروع و سطح جانبیِ جلوی آریتنوئید وصل می‌شوند.
• ماهیچه کریکوآریتنوئید پشتی: ماهیچه‌های کریکوآریتنوئید پشتی از سطح پشتی غضروف کریکوتنوئید شروع و به زائده غضروف آریتنوئید وصل می شوند. انقباض این ماهیچه‌ها با دور شدن رباط‌های صوتی از هم و افزایش قطر ریما گلوتیس همراه است.
• ماهیچه کریکوآریتنوئید جانبی: ماهیچه‌های کریکوآریتنوئید جانبی از قوس غضروف کریکوئید شروع و به زائده غضروف آریتنوئید وصل می‌شوند. انقباض این ماهیچه‌ها با نزدیک شدن رباط‌های صوتی به هم و کاهش قطر ریما اپیگلوتیس همراه است. این ماهیچه‌ها در تغییر حجم صدا و لحن نقش دارند.
• ماهیچه عرضی و مورب آریتنوئید: ماهیچه‌های عرضی و مورب آریتنوئید بین دو غضروف آریتنوئید قرار دارند. انقباض این ماهیچه‌ها با نزدیک شدن این دو غضروف به هم و کاهش قطر حنجره همراه است.

آناتومی غده تیروئید و پاراتیروئید

غدد تیروئید و پاراتیروئید دو اندام مهم سیستم اندوکرین بدن در آناتومی گردن هستند. این اندام‌ها با ترشح هورمون متابولیسم بدن و جذب کلسیم را تنظیم می‌کنند. تیروئید در جلوی گردن، بین مهره‌های C5-T1 قرار دارند. این غده از دو لوب تشکیل شده است که به‌وسیله بخش باریکی (هم‌سطح دومین یا سومین غضروف نای) به هم متصل هستند. لوب‌های تیروئید ساختارهای هرمی هستند که دور غضروف کریکوئید و حلقه بالایی نای قرار دارند. رباط‌های جانبی تیروئید، غده تیروئید را به غضروف کریکوئید وصل می‌کنند. راس هر لوب سمت دهان و قاعده آن سمت نای قرار دارد. ماهیچه‌های جناغی-تیروئیدی، شکم بالایی ماهیچه کتفی-لامی و جناغی-لامی جلو و غلاف کاروتید سمت جانبی غده تیروئید قرار دارد. حنجره، حلق، نای، مری، عصب خارجی و عصب برگشتی حنجره در دو طرف میانی غده تیروئید قرار دارند.

فضای داخلی غده تیروئید از فولیکول‌هایی تشکیل شده است که هورمون‌ها را ذخیره می‌کنند. از کنار هم قرار گرفتن این فولیکول‌ها، لوبول‌های تیروئید تشکیل می‌شوند که با تیغه‌ای از هم جدا شده‌اند. هر فولیکول کیسه‌ای از یک لایه اپیتلیوم مکعبی یا استوانه‌ای است. این سلول‌های پوششی تمایزیافته وظیفه سنتز تیروگلوبین و ترشح آن به لومن فولیکول را بر عهده دارند. در سیتوپلاسم این سلول‌ها تعداد زیادی اندامک‌های میتوکندری، شبکه اندوپلاسمی زبر و جسم گلژی برای سنتز هورمون‌های پروتئینی وجود دارد. سلول‌های پارافولیکار یا C بخش دیگری از آناتومی داخلی غده تیروئید را تشکیل می‌دهند. این سلو.ل‌ها بین سلول‌های دیواره فولیکول، در غشای پایه یا در فضای بین فولیکول‌ها قرار دارند و با ترشح کلسی‌تونین به تنظیم کلسیم خون کمک می‌کنند.

غده پاراتیروئید چهار غده کوچک، تخت و بیضی هستند که پشت لوب‌های تیروئید و در فاسیای مشترک با غده تیروئید قرار دارند. دو غده نزدیک لبه بالایی و دو غده نزدیک لبه پایینی سطح پشتی تیروئید قرار می‌گیرند. آناتومی داخلی غدد پاراتیروئید از سلول‌های اصلی، سلول‌های اکسی‌فیل، آدیپوسیت‌ها و مویرگ‌های خونی تشکیل شده است. سلول‌های اصلی مثل سلول‌های فولیکولی تیروئید وظیفه سنتز و ترشح هورمون‌ها را بر عهده دارند. به همین دلیل در سیتوپلاسم آن‌ها تعداد زیادی شبکه اندوپلاسمی، میتوکندری و جسم گلژی وجود دارد. اکسی‌فیل‌ها از سلول‌های اصلی بزرگتر، اما تعداد ان‌ها کمتر است. در سیتوپلاسم این سلول‌ها تعداد زیادی میتوکندری و گلیکوژن وجود دارد.

آناتومی عروق گردن

آناتومی گردن مثل سایر بخش‌های بدن از سرخرگ‌ها، سیاهرگ‌ها، گره‌ها و رگ‌های لنفاوی تشکیل شده است. سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها به انتقال خون بین قلب، سر و ساختارهای گردن کمک می‌کند. گره‌ها و رگ‌های لنفاوی در بازجذب مایع میان‌بافتی اضافه و تصفیه خون از پاتوژن‌ها نقش دارند. در این بخش از مطلب مجله فرادرس جریان گردش خون و سیستم لنفاوی سر و گردن را توضیح می‌دهیم.

فیلم آموزش آناتومی اندام تحتانی + مفاهیم کلیدی در فرادرس

کلیک کنید

آناتومی سرخرگ های گردن

سرخرگ‌های کاروتید و مهره‌ای بیشترین خون ماهیچه سر و گردن را تامین و تنه تیروئید-گردن به این سرخرگ‌ها کمک می‌کند. سرخرگ کاروتید مشترک راست، از دو شاخه شدن سرخرگ بازویی-سری هم‌سطح مفصل جناغ-ترقوه و سرخرگ کاروتید مشترک چپ مستقیم از آئورت منشعب می‌شود. این دو سرخرگ دو طرف جانبی نای و مری در گردن بالا می‌روند و در مثلث کاروتید، هم‌سطح مهره C4، به دو شاخه داخلی و خارجی تقسیم می‌شوند.

• سرخرگ‌های کاروتید خارجی: سرخرگ‌های کاروتید خارجی پس از جدا شدن از سرخرگ کاروتید مشترک در دو طرف جانبی گردن، پشت استخوان فک و جلوی نرمه گوش حرکت و به ساختارهای خارج از جمجمه دو طرف گردن خونرسانی می‌کنند. این سرخرگ‌ها در غدد بزاقی پاروتید به دو شاخه سرخرگ سطحی گیجگاه و سرخرگ فکی تقسیم می‌شوند. شاخه‌های فرعی این سرخرگ‌ها خون مورد نیاز زبان، اجزای صورت، بخش‌های خارج جمجمه‌ای ناحیه گیجگاهی و پس‌سری، بخش بالایی تیروئید، حلق و لاله گوش را تامین می‌کنند.
• سرخرگ‌های کاروتید داخلی: این سرخرگ‌ها با عبور از کانال کاروتید در ناحیه پتروس استخوان گیجگاهی وارد جمجمه می‌شود و شاخه‌های ان به مغز، چشم‌ها و پیشانی خونرسانی می‌کند.

یک جفت سرخرگ مهره‌ای از سرخرگ زیرترقوه‌ای منشعب می‌شوند. سرخرگ زیرترقوه‌ای از سرخرگ سری-بازویی و سرخرگ سری-بازویی از آئورت منشعب می‌شود. این سرخرگ‌ها با عبور از فورامن‌های عرضی مهره‌ها بالا می‌روند و با عبور از فورامن مگنوم وارد جمجمه می‌شوند. سرخرگ قاعده‌ای یا باسیلار مغز از ادغام این دو سرخرگ در فورامن مگنوم ایجاد می‌شود. سرخرگ‌های مهره‌ای مثل کاروتیدهای داخلی فقط به بافت‌های داخل جمجمه خونرسانی می‌کنند و انشعابات گردنی ندارند. تنه تیروئید-گردن از سرخرگ‌های زیرترقوه‌ای چپ و راست منشعب می‌شود. شاخه‌های این سرخرگ خون ماهیچه‌های پشت گردن، ماهیچه‌های ذوزنقه‌ای و متساوی‌الاضلاع پشت، بخش پایینی غده تیروئید و نواحی پشت شانه را تامین می‌کنند.

آناتومی سیاهرگ های گردن

سه جفت سیاهرگ گردنی خارجی، داخلی و جلویی تمام خون کم‌اکسیژن بافت‌های سر و گردن را به قلب منتقل می‌کند. سیاهرگ گردنی خارجی از ادغام دو سیاهرگ پشت لاله گوش و پشت‌آرواره‌ای در زاویه فک تشکیل می‌شود. سیاهرگ پشت لاله گوش، خون نواحی بالایی و پشتی گوش خارجی و سیاهرگ پشت‌آرواره‌ای خون بافت‌های خارجی صورت را دریافت می‌کند. سیاهرگ گردنی خارجی در فاسیای سطحی گردن حرکت و از جلوی ماهیچه جناغی-ترقوه‌ای-پستانی عبور می‌کند. این سیاهرگ خون سیاهرگ‌های عرضی گردن و بالای کتف را در مسیر دریافت و به سیاهرگ زیر‌ترقوه ای تخلیه می‌کند.

سیاهرگ‌های گردنی جلویی، خون کم‌اکسیژن بافت‌های جلوی گردن را دریافت و با عبور از دو طرف خط فرضی وسط گردن، خون را به سیاهرگ‌‌های زیرترقوه‌ای تخلیه می‌کنند. سیاهرگ گردنی خارجی در ادامه سینوس سیگموئیدی و در جمجمه تشکیل می‌شود. سینوس‌ها حفره‌های بین دو لایه بافت سخت‌شامه و محل تجمع خون سیاهرگی مغز هستند. این سیاهرگ از فورامن گردنی جمجمه خارج می‌شود. این سیاهرگ خون سیاهرگ‌های صورت، نای، تیروئید، حلق، حنجره و ماهیچه‌های گردن را دریافت و به سیاهرگ زیرترقوه‌ای تخلیه می‌کند.

سیستم لنفاوی گردن

سیستم لنفاوی کردن از رگ‌های لنفاوی سطحی و عمیقی، و بخش زیادی از گره‌های لنفاوی بدن تشکیل شده است. به رگ‌های بزرگ این سیستم تنه گفته می‌شود. تنه‌ها با هم ادغام می‌شوند و مجراهای لنفاوی را تشکیل می‌دهند. رگ‌های لنفاوی سطحی گردن، لنف پوست سر، صورت و گردن را دریافت و به حلقه سطحی گره‌های لنفاوی در نقطه اتصال گردن و سر منتقل می‌کند. رگ‌های لنفاوی عمقی سر و گردن لنف را از گره‌های لنفاوی عمقی گردن دریافت می‌کنند. از ادغام این رگ‌ها تنه لنفاوی راست و چپ تشکیل می‌شود. تنه لنفاوی چپ با مجرای لنفاوی قفسه سینه ادغام می‌شود و لنف را به سیاهرگ زیرترقوه‌ای چپ تخلیه می‌کند. تنه لنفاوی راست در انتهای گردن با تنه زیرترقوه‌ای راست و تنه بازویی-مدیاستوم ادغام و مجرای لنفاوی گردن را تشکیل می‌دهد. این مجرا لنف را به سیاهرگ ترقوه‌ای راست تخلیه می‌کند.

گره‌های لنفاوی مثل رگ‌ها به دو گروه سطحی و عمقی تقسیم می‌شوند. گره‌های لنفاوی سطحی لنف پوست سر، صورت و گردن را دریافت می‌کنند. این گره‌ها به گروه‌های پس‌سری، ماستوئیدی، اطراف لاله گوش، پاروتید، زیرچانه‌ای، زیرآرواره‌ای، صورت و بالای گردن تقسیم می‌شوند و حلقه‌ای دورتادور گردن تشکیل می‌دهند.

• گره‌های پس‌سری: یک تا سه گره پشت سر، در لبه جانبی هر ماهیچه ذوزنقه‌ای قرار دارند و لنف ناحیه پس‌سری پوست سر را دریافت می‌کنند.
• گره‌های ماستوئیدی: دو گره لنفاوی پشت لاله گوش نزدیک زائده ماستوئیدی هر استخوان گیجگاهی قرار دارند. این گره‌ها لنف پشت گردن، بخش بالایی گوش و پشت مجرای شنوایی خارجی را دریافت می‌کنند.
• گره‌های جلوی لاله گوش: یک تا سه گره لنفاوی جلوی هر لاله گوش قرار دراد. این گره‌ها لنف ناحیه گیجگاهی و بافت‌های سطحی پوست را دریافت می‌کنند.
• گره‌های پاروتید: این گره‌های لنفاوی نزدیک غدد بزاقی پاروتید قرار دارند و لنف حفره‌های بینی، مجای شنوایی خارجی، حفره گوش میانی و دیواره جانبی حدقه چشم را دریافت می‌کنند.
• گره‌های زیرچانه‌ای: این گره‌های لنفاوی در سطح ماهیچه‌های فکی-لامی قرار دارد و لنف بخش مرکزی لب پایینی، کف حفره دهان و سر راس زبان را دریافت می‌کنند.
• گره‌های زیرآرواره‌ای: سه تا شش گره لنفاوی در مثلث زیرآرواره‌ای قرار دارد. این گره‌ها لنف گونه‌ها، دیواره جانبی بینی، لب بالایی، نواحی جانبی لب پایینی، لثه‌ها و بخش جلویی زبان را دریافت می‌کنند.
• گره‌های صورت: این گره‌ها بین استخوان فک بالایی و حدقه‌ها، نزدیک ماهیچه شیپوری گونه و بالای استخوان فک پایین قرار دارند. گره‌های صورت لنف غشای مخاطی بینی، گونه، پلک‌ها و ملتحمه چشم را دریافت می‌کنند.
• گره‌های سطحی گردن: گره‌های سطحی جلوی گردن، کنار سیاهرگ گردنی جلویی قرار دارند و لنف سطح جلوی گردن را دریافت می‌کنند. گره‌های سطح جانبی گردن، نزدیگ سیاهرگ گردنی خارجی قرار دارند و لنف بافت‌های سطحی را دریافت می‌کنند.

گره‌های لنفاوی عمقی خون تمام بخش‌های سر و گردن را به طور مستقیم یا از گره‌های لنفاوی سطحی دریافت می‌کنند. این گره‌ها روی یک خط عمودی فرضی در دو طرف گردن، نزدیک سیاهرگ گردنی داخلی قرار دارند و به دو بخش بالایی و پایینی تقسیم می‌شوند. تعداد این گره‌ها بسیار زیاد است. لوزه‌ها گره‌های لنفاوی عمقی آناتومی گردن هستند که انتهای حلق قرار دارند. سلول‌های ایمنی این گره‌ها به پاتوژن‌های ورودی از غذا و تنفس پاسخ می‌دهند.

آناتومی اعصاب گردن

شبکه عصبی گردن مجموعه‌ای از نورون‌های حسی و حرکتی است که بین شبکه عصبی مرکزی و بعضی از ساختارهای گردن و تنه ارتباط برقرار می‌کند. این شبکه در مثلث پشت گردن، هم‌سطح نیمه بالایی ماهیچه جناغی-ترقوه‌ای-پستانی و در لایه پیش‌مهره‌ای فاسیای گردن قرار دارد. این شبکه از رشته‌های شاخه جلویی اعصاب C1-C4 تشکیل شده است. از هر فورامن بین مهره‌ای یک جفت عصب نخاعی خارج می‌شود. این اعصاب به شاخه‌های جلویی و پشتی تقسیم می‌شود که شاخه‌های جلویی آن شبکه عصبی گردن را تشکیل می‌دهند. رشته‌های حرکتی این اعصاب به ماهیچه‌های گردن و ماهیچه دیافراگم عصب‌رسانی می‌کنند. این رشته‌ها زیر اعصاب حسی قرار دارند.

عصب فرنیکی یکی از شاخه‌های حرکتی شبکه عصبی گردن است که از اعصاب C3-C5 منشعب می‌شود. این عصب با عبور از جلوی ماهیچه‌های نردبانی وارد قفسه سینه می‌شود و با سلول‌های ماهیچه دیافراگم سیناپس تشکیل می‌دهد. رشته‌های عصب C1 همراه اعصاب زیرزبانی وارد گردن می‌شود و با ماهیچه‌های کتفی-لامی و تیروئید-لامی سیناپس تشکیل می‌دهد. «حلقه گردنی» (Ansa Cervicalis) حلقه عصبی است که از شاخه‌های اعصاب C1-C3 تشکیل می‌شود. رشته‌های این حلقه با ماهیچه‌های پایین هیوئید سیناپس تشکیل می‌دهند. شاخه‌های حرکتی دیگر این شبکه به ماهیچه‌های پشت و جلوی گردن عصب‌رسانی می‌کنند.

شاخه‌های پوستی این شبکه پیام عصبی پوست گردن، بخش بالایی قفسه سینه، سر و گوش‌ها را به دستگاه عصبی مرکزی منتقل می‌کند. این شاخه‌ها با عبور از لبه پشتی ماهیچه جناغی-ترقوه‌ای-پستانی وارد پوست می‌شوند. عصب بزرگ‌تر لاله گوش، عصب عرضی گردن، عصب پس‌سری کوچک‌تر و عصب بالای ترقوه رشته‌های حسی شبکه عصبی گردن هستند.

• عصب بزرگ‌تر لاله گوش: عصب بزرگتر لاله گوش از رشته‌های C2 و C3 تشکیل شده است. این عصب پیام‌های حسی پوست لاله گوش و پوست روی غدد پاروتید را به نخاع منتقل می‌کند.
• عصب عرضی گردن: عصب عرضی گردن هم از رشته‌های C2 و C3 تشکیل شده است. این عصب با عبور از پست ماهیچه جناغی-ترقوه‌ای-پستانی و عبور از فاسیای عمقی گردن به پوست جلوی گردن، دو طرف جانبی گردن و بخش بالایی جناغ عصب‌رسانی می‌کند.
• عصب پس‌سری کوچک‌تر: عصب پس‌سری کوچک‌تر در بیشتر افراد از اعصاب C2 و در بعضی از افراد از اعصاب C2 و C3 منشعب شده است. این عصب به پوست بخش پشتی و بالایی پوست سر عصب‌رسانی می‌کند.
• عصب بالای ترقوه: عصب بالای ترقوه‌ای از شاخه‌های اعصاب C3 و C4 است. این اعصاب به پوست روی فرورفتگی بالای ترقوه، ناحیه بالایی قفسه سینه و مفصل جناغ-ترقوه عصب‌رسانی می‌کند.

جمع‌بندی آناتومی گردن

در این مطلب از مجله فرادرس توضیح دادیم که گردن بخشی بین سر و تنه بدن است که آناتومی گردن انسان از هفت مهره ستون فقرات، استخوان هیوئید، ماهیچه‌های اسکلتی متصل به این استخوان‌ها، بافت پیوندی محافظ، حنجره، بخشی از نای و مری، غده تیروئید و غدد پاراتیروئید تشکیل شده است. استخوان‌های مهره پشت کردن و استخوان هیوئید جلوی گردن قرار دارد. حنجره ساختاری است که از ۱۲ غضروف تشکیل شده است. این غضروف‌ها به‌وسیله رباط‌های مختلف به هم و بافت اطراف متصل می‌شوند. ماهیچه‌های این ساختار غضروف‌ها و تارهای صوتی را حرکت می‌دهد. تارهای صوتی از بافت پوششی، رباط صوتی و ماهیچه صوتی تشکیل شده است و در مجرای داخلی حنجره قرار دارد. حرکت این تارها در تولید صدا و تکلم نقش دارد. تیروئید غده‌ای پروانه‌ای شکل است که جلوی گردن و دورتادور غضروف انتهایی حنجره قرار دارد. پشت لوب‌های این غده، چهار غده کوچک و بیضی پاراتیروئید قرار دارند.