محصولات بورس کالا چیست؟ – نحوه خرید به زبان ساده

بورس کالا محلی برای تبادل کالاها در بستری نظام‌مند و شفاف است. کالاهایی که در انواع بورس کالا وجود دارند ملزم به داشتن ویژگی‌های استاندارد قابل قبول در بورس کالا هستند. محصولات بورس کالا در بازارهای فرعی، فیزیکی، مشتقه و بازار مالی بورس کالا عرضه می‌شوند. برخی محصولات بورس کالا در بازار فیزیکی بورس کالا و برخی دیگر در بازار فرعی بورس کالا عرضه می‌شوند. بازار مشتقه بورس کالا نیز محلی برای معاملات قراردادهای آتی و اختیار معامله مبتنی بر کالا است. اوراق بهاداری همانند گواهی سپرده کالایی و اوراق سلف موازی استاندارد نیز در بازار مالی معامله می‌شوند. کالاهایی همانند سکه، زعفران، میلگرد و سیمان را می‌توانید از طریق گواهی سپرده کالایی از بورس کالا خریداری کنید. برخی از کالاها را نیز می‌توانید با ثبت نام در بورس کالا و افتتاح حساب وکالتی از بازار فیزیکی بورس کالا خریداری کنید. در این مطلب از مجله فرادرس با انواع محصولات بورس کالا آشنا می‌شویم.

انواع محصولات در بورس کالا

بورس کالا بستری را برای تبادل کالا در اختیار خریداران و فروشندگان قرار می‌دهد. خریداران و فروشندگان علاوه بر امکان انجام معاملات در محیطی نظام‌مند و ایمن می‌توانند از قیمت‌های رقابتی ایجاد شده بر مبنای عرضه و تقاضا استفاده کنند. محصولاتی که در بورس کالا خرید و فروش می‌شوند، در قالب قراردادها و اوراق بهادار مبتنی بر کالا معامله می‌شوند. برخی از این قراردادها در بازار فیزیکی و فرعی و برخی دیگر در بازارهای مشتقه و مالی هستند. انواع بورس کالا را می‌توان به بازارهای زیر تقسیم‌بندی کرد.

• بازار فیزیکی بورس کالا
• بازار فرعی بورس کالا
• بازار مشتقه بورس کالا
• بازار مالی بورس کالا

نحوه خرید محصولات بورس کالا

برای خرید محصولات بورس کالا در ابتدا باید بازار مربوط به عرضه محصول را شناسایی کنیم. سپس با توجه به شرایطی که برای خرید محصول موردنظر در آن بازار وجود دارد، نسبت به خرید آن اقدام کنیم. برای مثال خرید سیمان از بورس کالا را در نظر بگیرید. سیمان در بورس کالا را از دو روش می‌توان تهیه کرد.

شرکت‌هایی که برای تأمین نیازهای خود به مقادیر بیشتری از سیمان احتیاج دارند معمولا سیمان را از بازار فیزیکی بورس کالا و از طریق شرکت در فرآیند حراج فیزیکی بورس کالا تهیه می‌کنند. اما برخی از خریداران نیز به مقادیر کمتری از سیمان نیاز دارند. این افراد می‌توانند در فرآیندی بسیار راحت‌تر و ساده‌تر سیمان موردنیاز خود را از طریق خرید گواهی سپرده سیمان تهیه کنند. بنابراین با توجه به این‌که برای خرید محصولات بورس کالا چه بازارها و شرایطی درنظر گرفته شده است، خریداران می‌توانند کالای مربوطه را خریداری کنند.

نحوه فروش محصولات در بورس کالا

برای فروش محصولات در بورس کالا با توجه به حجم و شرایط فروش راه‌های متنوعی وجود دارد. بورس کالا از بازارهای متنوعی تشکیل شده است که هر کدام از این بازارهای قوانین و شرایط مخصوص به خود را برای فروش محصولات دارد. برای مثال شرکت‌های مادر و تولید کننده مواده خام اولیه که محصولات خود را برای فروش به شرکت‌های دیگر در بورس کالا ارائه می‌کنند، محصولات خود را در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می‌کنند.

کشاورزی که برای فروش، محصول خود را در بورس کالا عرضه می‌کند، با تحویل محصول خود به انبارهای بورس کالا، می‌تواند گواهی سپرده کالایی معادل آن را تحویل بگیرد. سپس با فروش گواهی سپرده کالایی، محصول خود را در بورس کالا می‌فروشد.

برای فروش محصولات در بورس کالا عرضه‌کنندگان کالا باید دستورالعمل‌های مربوط به عرضه کالا در بازار موردنظر را مطالعه کنند. برای این‌کار عرضه‌کنندگان علاوه بر بررسی شرایط پذیرش کالا در انواع بورس کالا از طریق وب‌سایت رسمی بورس کالا، می‌توانند با مراجعه به کارگزاری‌های معتبر از نحوه عرضه و فروش محصولات خود در بورس کالا اطلاع پیدا کنند.

ورود به بورس کالا

بورس کالا دارای بازارهای متنوعی همانند بازار فیزیکی، مشتقه و مالی است که هر کدام دارای بازارهای زیرمجموعه مربوط به خود است. افرادی که قصد ورود به هر کدام از این بازارها را دارند، با توجه به این‌که خریدار یا فروشنده کالا هستند می‌بایست اقدامات لازم را انجام دهند. برای مثال برای خرید گواهی سپرده کالایی سکه یا زعفران از بورس کالا، داشتن کد بورسی برای خرید و فروش در پلتفرم معاملاتی کارگزاری کفایت می‌کند. اما برای خرید خودرو از بورس کالا یا شرکت در حراج بازار فیزیکی بورس کالا افراد باید نسبت به ثبت‌نام در بورس کالا و دریافت کد معاملات فیزیکی اقدام کنند.

ثبت‌نام در بورس کالا

افرادی که دارای کد بورسی از سامانه سجام هستند می‌توانند با همان کد بورسی از طریق کارگزاری موردنظر خود به خرید و فروش گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های کالایی ارائه شده در بازار مالی بورس کالا اقدام کنند. بنابراین افرادی که کد بورسی دارند و سهام شرکت‌ها را خرید و فروش می‌کنند می‌توانند با همان پلتفرم معاملاتی کارگزاری مربوطه، معاملات گواهی‌های سپرده کالایی و صندوق‌های کالایی را انجام دهند و نیاز به ثبت نام دیگری ندارند. اما افرادی که قصد دارند در بازارهای فیزیکی یا فرعی بورس کالا فعالیت کنند، علاوه بر داشتن کد بورسی از سامانه سجام نیاز دارند تا کد مخصوص معاملات فیزیکی بورس کالا را نیز دریافت کنند.

محصولات بازار فیزیکی بورس کالا

بورس کالا دارای بازار فیزیکی برای عرضه و تبادل کالاهایی است که در دسته‌بندی‌های فرآورده‌های نفتی، محصولات صنعتی و معدنی، محصولات پتروشیمی و محصولات کشاورزی قرار می‌گیرند. بنابراین هدف اصلی بازار فیزیکی بورس کالا تبادل کالا است که در این میان کشف قیمت برای محصولات بورس کالا نیز انجام می‌شود. تمامی معاملاتی که در بازار فیزیکی بورس کالا روی می‌دهند با استفاده از قراردادهای استاندارد و تحت نظارت بورس کالا انجام می‌شوند. قراردادهای نقدی، نسیه و سلف از قراردادهایی هستند که در بازار فیزیکی بورس کالا برای انجام معاملات از آن‌ها استفاده می‌شود.

فهرست محصولات بورس کالا در بازار فیزیکی

مشتریان کالاهای بازار فیزیکی شرکت‌های تولیدی و خریدارانی عمده هستند. عرضه‌کنندگان بازار فیزیکی نیز تولید کنندگان مواد خام و اولیه هستند که در بخش‌های کشاورزی، صنعتی، پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی محصولات خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند. برخی از کالاهای بازار فیزیکی بورس کالا را در ادامه ذکر می‌کنیم.

فهرست محصولات صنعتی و معدنی

فهرست محصولات صنعتی و معدنی را می‌توان به چند گروه تقسیم کرد که در ادامه برخی از محصولات بورس کالا را در بخش صنعتی و معدنی بازار فیزیکی ذکر می‌کنیم. برای مشاهده فهرست کامل و به‌روزرسانی شده کالاهای بازار فیزیکی می‌توانید به وب‌سایت بورس کالای ایران «+» مراجعه کنید.

• گروه فولاد: گروه فولاد از محصولات صنعتی و معدنی عرضه شده در بازار فیزیکی بورس کالا به زیرگروه‌های اصلی شامل مقاطع طولی، مقاطع تخت و شمش‌ها تقسیم می‌شود که هر کدام دارای زیرگروه فرعی هستند. برای مثال تیر‌آهن، میلگرد، ناودانی و ریل آهن در زیرگروه مقاطع طولی هستند. ورق گرم، ورق سرد، ورق گالوانیزه و ورق رنگی در زیر گروه مقاطع تخت قرار دارند. اسلب و بلوم و بیلت در زیرگروه شمش‌ها دسته‌بندی می‌شوند.
• گروه آلومینیوم: گروه آلومینیوم از محصولات صنعتی و معدنی بورس کالای ایران به زیرگروه‌های اصلی شمش‌ها، مقاطع و هیدروکسید آلومینیوم تقسیم می‌شود. شمش آلومینیوم، اسلب آلومینیوم، بیلت آلومینیوم و تی بار آلومینیوم در زیرگروه فرعی شمش‌ها قرار دارند و مفتول و ورق نیز در زیر گروه فرعی مقاطع گروه آلومینیوم محسوب می‌شوند.
• گروه مس: گروه مس نیز در فهرست کالاها و محصولات صنعتی و معدنی قرار دارد که به زیرگروه‌های کاتد مس، اسلب مس، مفتول مس، ورق مس و مس کم عیار تقسیم بندی می‌شود.
• گروه روی: در گروه روی از محصولات صنعتی و معدنی شمش روی را می‌توان نام برد.
• گروه سرب: شمش سرب در این گروه قرار دارد.

از دیگر محصولات صنعتی و معدنی بورس کالا که در بازار فیزیکی عرضه می‌شوند می‌توان به طلا، کک، سولفور مولیبدن، خاک سرب و روی، سیمان، فرآورده‌های سنگ آهن، کنتور برق و شمش چدن اشاره کرد.

فرآورده‌های نفت و پتروشیمی

فرآورده‌های نفت و پتروشیمی از دیگر محصولات بورس کالا هستند که در بازار فیزیکی بورس کالا پذیرش می‌شوند. به برخی از این محصولات در ادامه اشاره می‌‌کنیم.

• گروه فرآورده‌های نفتی: گروه فرآورده‌های نفتی شامل وکیوم باتوم، سلاپس واکس، لوب کات، قیر، روغن و عایق رطوبتی است.
• گروه پتروشیمی: گروه پتروشیمی نیز به دو زیرگروه پلیمر و شیمیایی دسته بندی می‌شود. که در زیرگروه پلیمر محصولاتی از قبیل پلی اتیلن سنگین، پلی اتیلن سبک، پلی کربنات، اپوکسی رزین را شامل می‌شود. در زیرگروه شیمیایی نیز شامل محصولاتی از قبیل سولفات آمونیوم، دی آمونیوم فسفات، اتانول آمین، سولفات سدیم و دوده صنعتی می‌شود.

محصولات کشاورزی

کالاهای کشاورزی دسته دیگری از محصولات بورس کالا هستند که در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می‌شوند. محصولات کشاورزی بورس کالا دارای زیرگروه‌های اصلی و زیر گروه‌های فرعی هستند که در ادامه به برخی از زیرگروه‌های اصلی محصولات کشاورزی اشاره می‌کنیم و در هر کدام زیرگروه‌های فرعی مربوطه را ذکر می‌کنیم.

• زیرگروه ذرت: زیر گروه ذرت از محصولات کشاورزی بورس کالا شامل زیرگروه‌های فرعی دانه‌ای، دانه‌ای دامی و بذری می‌شود.
• زیرگروه شکر: زیر گروه شکر از محصولات کشاورزی بورس کالا شامل زیر گروه‌های فرعی شکر سفید و شکر تصفیه شده می‌شود.
• زیرگروه پسته: زیر گروه اصلی پسته از محصولات کشاورزی بورس کالا شامل زیر گروه‌های فرعی پسته کله قوچی ناخندان، پسته فندق ناخندان، پسته کله قوچی خندان و پسته فندقی طبیعی خندان می‌شود.
• زعفران: گروه اصلی زعفران در محصولات کشاورزی عرضه شده در بورس کالا قرار دارد که به زیر گروه‌های فرعی زعفران رشته یا پوشال و زعفران رشته سربریده یا سرگل تقسیم‌بندی می‌شود.
• عدس: زیر گروه اصلی عدس به زیر گروه‌های فرعی عدس ریز، عدس متوسط و عدس درشت تقسیم‌بندی می‌شود.
• نخود: زیر گروه اصلی نخود به زیر گروه‌های فرعی نخود ریز، نخود متوسط و نخود درشت تقسیم‌بندی می‌شود.
• برنج: از دیگر محصولات کشاورزی عرضه شده در بورس کالا برنج است که به زیر گروه‌های فرعی از قبیل برنج طارم، برنج هاشمی، برنج فجر و برنج خزر تقسیم‌بندی می‌شود.
• خرما: خرما از زیر گروه‌های اصلی محصولات کشاورزی است که به زیر گروه‌های فرعی همانند خرمای مضافتی و خرمای کبکاب دسته‌بندی می‌شود.
• روغن: روغن از زیر گروه‌های اصلی عرضه شده در بازار فیزیکی بورس کالا است که به زیر گروه‌هایی از قبیل روغن خام آفتابگردان، روغن خام سویا و روغن خام کنجد دسته‌بندی می‌شود.
• کشمش: کشمش نیز از محصولات بورس کالا است و به زیر گروه‌هایی از قبیل کشمش بی‌دانه، کشمش دانه‌دار و کشمش سبز تقسیم‌بندی می‌‌شود.
• چای: چای نیز از محصولات بورس کالا است و به زیر گروه‌هایی از قبیل چای قلمی، چای شکسته و چای ممتاز دسته‌بندی می‌شود.

علاوه بر گروه‌های فوق کالاهایی همانند مرغ منجمد، جوجه یکروزه و تخم مرغ نیز در بورس کالا پذیرش و عرضه می‌شوند.

قیمت محصولات عرضه شده در بازار فیزیکی

قیمت‌هایی که در بورس کالا ارائه می‌شوند، قیمت‌هایی هستند که شرکت‌های تولیدی در اطلاعیه عرضه خود ارائه می‌کنند. این قیمت‌ها به‌گونه‌ای ارائه می‌شوند که بتوانند علاوه بر تأمین نیازهای مالی عرضه کننده بتواند قدرت رقابتی مناسبی را برای عرضه کننده داشته باشد.

این قیمت‌ها توسط کارگزار عرضه کننده در زمان ثبت سفارش بر روی تابلوی معاملاتی بورس کالا قرار می‌گیرد. عرضه کنندگان موظف هستند تا قیمت پایه محصولات خود را قبل از تاریخ انجام معاملات در اطلاعیه عرضه در اختیار خریداران قرار دهند. بنابراین خریداران می‌توانند از قیمت پایه‌ محصولات بورس کالا اطلاع پیدا کنند. با توجه به نوع محصول عرضه شده، جزئیات سفارشات و معاملات این کالاها در بازارهایی همانند تالار صنعتی، تالار پتروشیمی یا بازار فرآورده‌های نفتی نشان داده می‌شود. در ادامه با نحوه بررسی قیمت در برخی از این بازارها آشنا می‌شویم.

قیمت محصولات پتروشیمی بورس کالا

برای این‌که از قیمت محصولات پتروشیمی در بورس کالا اطلاع پیدا کنید می‌توانید از دو طریق اقدام کنید که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

• بررسی قیمت از طریق اطلاعیه عرضه: برای بررسی قیمت محصولات پتروشیمی بورس کالا می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت بورس کالا، اطلاعیه‌های عرضه بازار فیزیکی را مطالعه کنید. قیمت پایه محصولات بورس کالا یکی از مواردی است که در اطلاعیه عرضه قابل مشاهده است.
• بررسی قیمت در تابلوی معاملات برخط: تابلوی معاملات برخط که همان تابلوی بورس کالا برای انواع محصولات ارائه شده است، اطلاعات قیمت عرضه و جزئیات سفارشات و قیمت انجام سفارش را در اختیار خریداران قرار می‌دهد.

قیمت محصولات صنعتی بورس کالا

قیمت محصولات صنعتی عرضه شده در بازار فیزیکی بورس کالا را همانند دیگر کالاهای عرضه شده در بازار فیزیکی می‌توان از اطلاعیه‌های عرضه یا تابلوهای معاملاتی محصولات بورس کالا بررسی کرد. بنابراین افرادی که قصد دارند از قیمت محصولات صنعتی بورس کالا اطلاع پیدا کنند می‌توانند با مطالعه اطلاعیه‌های عرضه از قیمت پایه محصول صنعتی مورد نظر خود مطلع شوند. افرادی هم که علاوه بر قیمت عرضه کننده برای محصول موردنظر قصد دارند تا جزئیات ثبت سفارشات و انجام معاملات را برای کالای موردنظر خود به‌دست آورند می‌توانند با مراجعه به تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی در وب‌سایت بورس کالا، جزئیات بیشتری در این رابطه به‌دست آورند.

قیمت فرآورده‌های نفتی در بورس کالا

قیمت فرآورده‌های نفتی را می‌توان از دو طریق اطلاعیه عرضه محصولات بورس کالا و نیز از طریق بررسی تابلوی معاملات برخط بازار فرآورده‌های نفتی در بازار فیزیکی بورس کالا به‌دست آورد. برای این منظور می‌توانید با مراجعه به وب‌سابت بورس کالا اطلاعیه‌ عرضه فرآورده نفتی مورد نظر خود را مشاده کنید.

لازم به ذکر است که در اطلاعیه عرضه قیمت پایه‌ محصول موردنظر قابل مشاهده است. قیمت فرآورده‌های نفتی در بورس کالا را می‌توانید از طریق تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی بورس کالا نیز مشاهده کنید. برای این منظور می‌توانید پس از مراجعه به تابلوی معاملات بازار فیزیکی در قسمت مربوط به بازار فرآورده‌های نفتی، فهرست عرضه کنندگان و قیمت فروشنده را همانند تصویر زیر مشاهده کنید.

عرضه محصولات بورس کالا در بازار فیزیکی چگونه است؟

عرضه محصولات بورس کالا در بازار فیزیکی توسط تولیدکنندگان و عرضه کنندگان کالا انجام می‌شود. عرضه‌کنندگان محصولات در بازار فیزیکی بورس کالا از طریق کارگزارانی که دارای مجوز مشاور پذیرش هستند، محصولات خود را در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می‌کنند. پس از مراجعه عرضه کنندگان به کارگزاری مربوطه و دریافت کد بازار فیزیکی بورس کالا اقدامات لازم با کمک کارگزاری مربوطه برای طی کردن مراحل پذیرش کالای مربوطه انجام می‌شود. در مطالب قبلی مجله فرادرس در مورد بازار فیزیکی بورس کالا و نحوه دریافت کد بورس کالا صحبت کردیم.

در صورت پذیرش کالا توسط هیئت پذیرش بورس کالا و ارائه ضمانت‌های لازم توسط عرضه کنند، بورس کالا اطلاعیه عرضه کالای مربوطه را برای انجام معاملات در وب‌سایت بورس کالا منتشر می‌کند. در مرحله آخر نیز کارگزار فروشنده سفارش عرضه را در تالار معاملاتی ثبت می‌کند.

نحوه خرید محصولات بورس کالا از بازار فیزیکی

برای خرید محصولات بورس کالا از بازار فیزیکی، خریداران در ابتدا باید با مراجعه به کارگزاری نسبت به دریافت کد معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا اقدام کنند. برای انجام خرید محصولات بورس کالا در بازار فیزیکی، خریداران باید نسبت به افتتاح حساب وکالتی در یکی از بانک‌های موردتأیید بورس کالا اقدام کنند.

سپس از طریق کارگزاری یا وب‌سایت رسمی بورس کالای ایران اطلاعیه‌های عرضه موردنظر را به همراه مشخصات آن‌ها مطالعه کنند. خریداران پس از بررسی‌های لازم می‌توانند برای ثبت سفارش کالای موردنظر، پیش پرداخت متناسب با ارزش معامله را در حساب وکالتی شارژ کنند و سفارش خرید خود را به کارگزاری اعلام کنند. کارگزاری نیز در روز عرضه، سفارش خریدار را برای شرکت در حراج در تابلوی معاملاتی بازار فیزیکی کالای مربوطه ثبت می‌کند.

خرید محصولات پتروشیمی در بورس کالا

برای خرید محصولات پتروشیمی از بورس کالا در ابتدا باید با مراجعه به کارگزاری مورد نظر خود که خدمات انجام معاملات در بورس کالا را ارائه می‌دهد، نسبت به ثبت نام در بورس کالا و مراحل اولیه ورود به بورس کالا اقدام کنید. سپس با توجه به محصولی که قصد خرید آن را دارید می‌توانید اطلاعات و مشخصات کالای موردنظر را در اطلاعیه عرضه مشاهده کنید.

در اطلاعیه عرضه علاوه بر مشخصات کالای موردنظر اطلاعاتی نظیر زمان عرضه و تالار مربوطه را می‌توانید به‌دست آورید. برای خرید محصولات پتروشیمی از بورس کالا، کارگزاری منتخب با توجه به اطلاعات سفارشی که از شما دریافت می‌کند و شرایط سفارشات موجود در زمان عرضه کالا در تابلوی معاملاتی بورس کالا ، اقدام به ثبت سفارش با بهترین قیمت ممکن می‌کند. در صورتی که معامله انجام شود، مراحل تسویه و تحویل کالای موردنظر طبق اطلاعیه عرضه انجام می‌گیرد.

خرید محصولات صنعتی از بورس کالا

کالاهای صنعتی از دیگر محصولات بورس کالا هستند که افراد و شرکت‌ها می‌توانند از طریق کارگزاری‌های مربوطه نسبت به ثبت سفارش خرید محصولات صنعتی در بورس کالا اقدام کنند. شرکت‌های تولیدی یا برخی از فروشندگان عمده می‌توانند برای تهیه کالاهای صنعتی موردنیاز خود با قیمتی رقابتی از طریق بورس کالا اقدام کنند.

برای این منظور با توجه به اطلاعاتی که عرضه کنندگان محصولات صنعتی در بورس کالا در اطلاعیه عرضه منتشر می‌کنند، کارگزاری‌های خرید نسبت به ثبت سفارشات خود اقدام می‌کنند. کارگزاری‌ها با ثبت سفارشات خود در تابلوی معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا در واقع در حراج کالای مربوطه شرکت می‌کنند.

با توجه به حجم و قیمت عرضه که کارگزار فروشنده در تابلوی معاملاتی بورس کالا ثبت می‌کند، خریداران سفارشات خرید محصولات صنعتی را انجام می‌دهند. در صورت انجام معاملات نیز خریداران طبق شرایط تسویه و زمان تحویل کالای مربوطه می‌توانند نسبت به دریافت کالای خریداری شده اقدام کنند.

خرید فرآوردهای نفتی از بورس کالا

تولیدکنندگان و فروشندگان عمده می‌توانند فرآورده‌های نفتی موردنیاز خود را از طریق بازار فیزیکی بورس کالا تامین کنند. برای این منظور با توجه به اطلاعیه‌های عرضه‌ فرآورده‌های نفتی بورس کالا می‌توانند از تاریخ عرضه محصول موردنظر خود و دیگر شرایط فرآورده نفتی عرضه شده اطلاع پیدا کنند.

خریداران می‌توانند از طریق کارگزاری‌های خرید نسبت به ثبت سفارش خرید در تابلوی معاملات فرآورده‌های نفتی بورس کالا اقدام کنند. پس از انجام معاملات هم طبق شرایط مشخص شده در اطلاعیه عرضه می‌توانند مراحل تسویه و تحویل کالای خریداری شده را انجام دهند.

نحوه حراج محصولات بورس کالا در بازار فیزیکی

فرآیند حراج محصولات بورس کالا در بازار فیزیکی دارای چهار مرحله است. در تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی بورس کالا این مراحل را با رنگ‌های سبز، زرد، قرمز و آبی نمایش می‌دهند. بنابراین برای هرکدام از نمادهای معاملاتی که در تابلوی معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا وجود دارد، در بازه‌های زمانی معین مراحل حراج انجام می‌شود.

مرحله پیش‌گشایش را با رنگ سبز و مرحله حراج را با رنگ زرد نشان می‌دهند. اگر میزان تقاضا در مرحله زرد بیشتر از عرضه باشد، فرآیند حراج به مرحله رقابت می‌رود که با رنگ قرمز در تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی نمایش داده می‌شود. مرحله آبی یا نظارت نیز مرحله پایانی فرآیند حراج است که در آن تأیید معاملات و قطعی شدن آن‌ها توسط ناظر بازار انجام می‌شود.

ثبت سفارش در مرحله پیش‌گشایش حراج

در مرحله سبز که مربوط به مرحله پیش‌گشایش است، تنها ثبت سفارش خرید و فروش انجام می‌شود. در این مرحله فروشنده سفارش خود را در تابلو معاملاتی ثبت کرده‌ است و کارگزاران خریداران حجم و قیمت تقاضا را ثبت می‌کنند. لازم به ذکر است قیمت ثبت شده توسط کارگزاران خریداران در مرحله پیش‌گشایش که بین سه الی پانزده دقیقه طول می‌کشد، نباید بیشتر از قیمت اعلامی از طرف فروشنده باشد. در این مرحله تنها امکان ثبت سفارش وجود دارد و معامله‌ای انجام نمی‌شود. تمامی خریدارانی که قصد شرکت در مرحله حراج را دارند باید در این مرحله نسبت به ثبت سفارش خرید خود اقدام کنند.

حراج محصولات بورس کالا در مرحله زرد

کارگزارانی که در مرحله پیش‌گشایش سفارشات خود را ثبت کرده‌اند می‌توانند وارد مرحله حراج شوند. این مرحله که در تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی بورس کالا با رنگ زرد نشان داده می‌شود ۶۰ ثانیه طول می‌کشد. در مرحله حراج که با رنگ زرد در تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی نشان داده می‌شود، خریداران می‌توانند قیمت پایه فروشنده را بپذیرند یا پایین‌تر از قیمت فروشنده اقدام به ثبت سفارش کنند. در این مرحله نیز خریداران نمی‌توانند بالاتر از قیمت فروشنده ثبت سفارش کنند. لازم به ذکر است خریداران در صورتی که قیمت فروشنده را بپذیرند، نمی‌توانند حجم و قیمت ثبت شده برای خرید را تغییر دهند.

تعدیل قیمت فروشنده در مرحله حراج

در صورتی که خریدار یا خریدارانی قیمت فروشنده را بپذیرند وارد تعهد می‌شوند و فروشنده نیز قیمت ثبت شده خود را نمی‌تواند تغییر دهد. اما در صورتی که قیمت‌های ثبت شده توسط خریداران از قیمت فروشنده کمتر باشد، فروشنده نیز می‌تواند قیمت خود را پایین بیاورد. بنابراین در این مرحله درصورتی که خریداران قیمت‌هایی کمتر از قیمت فروشنده را ثبت کنند، فروشنده می‌تواند قیمت کمتری را در تابلو ثبت کند. اما در صورتی‌که فروشنده تعدیل قیمت انجام ندهد، در این مرحله معامله‌ای انجام نمی‌شود.

حداقل خرید جهت کشف نرخ چیست؟

حداقل خرید جهت کشف نرخ مقداری است که در اطلاعیه عرضه قید می‌شود و در صورتی که مقدار تقاضا کمتر از این مقدار باشد، در این صورت بورس کالا معامله انجام شده را تأیید نمی‌کند. برای مثال اگر حداقل خرید جهت کشف نرخ که در اطلاعیه عرضه قید شده است برای محصولی برابر با ۲۵۰ تن باشد و مقدار تقاضا برابر با ۲۰۰ تن شود، این معامله تأیید نمی‌شود.

چه زمانی وارد مرحله رقابت می‌‌شویم؟

هنگامی که در مرحله زرد میزان تقاضا بیشتر از عرضه باشد، در این صورت وارد مرحله رقابت می‌شویم. مرحله رقابت که با رنگ قرمز در تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی بورس کالا نشان داده می‌شود، ۶۰ ثانیه طول می‌کشد. در مرحله قرمز کارگزارهای خریداران قیمت‌هایی بالاتر از قیمت فروشنده را در تابلوی معاملاتی ثبت می‌کنند. در مرحله قرمز با توجه به قیمت‌هایی که از طرف خریداران ثبت می‌شود تخصیص کالا انجام می‌شود. در صورت برابر بودن قیمت‌ها، اولویت زمانی برای تخصیص کالا درنظر گرفته می‌شود.

مرحله نظارت چیست؟

مرحله نظارت در فرآیند حراج معاملات بازار فیزیکی بورس کالا مرحله‌ای پایانی است که با رنگ آبی در تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی نمایش داده می‌شود. در این مرحله معاملات نهایی و قطعی می‌شوند و در صورت بروز هرگونه مشکل، برای وضعیت معامله تصمیم‌گیری می‌شود.

محصولات بازار فرعی بورس کالا

برخی از کالاها که در بازار فیزیکی بورس کالا قابلیت عرضه شدن را ندارند، در بازار فرعی بورس کالا معامله می‌شوند. برخی از کالاها تداوم تولید ندارند همانند ضایعات و روغن کارکرده که استاندارد مشخصی نیز برای آن‌ها وجود ندارد. برخی دیگر از دارایی‌ها نیز همانند املاک و مستغلات نیز در بازار فرعی بورس کالا قابل عرضه هستند.

برخی از کالاهایی که عرضه آن‌ها در بازار فیزیکی بنابر دلایلی به حالت تعلیق درآمده است نیز امکان حضور در بازار فرعی بورس کالا را تا مدت زمان مشخصی دارند. البته کالاهایی که در بازار فرعی بورس کالا عرضه می‌شوند نیز باید شروط لازم برای عرضه در این بازار را داشته باشند که در ادامه این مطلب توضیح می‌دهیم.

شرایط محصولات بازار فرعی بورس کالا

پذیرش کالا در بازار فرعی بورس کالا درصورتی انجام می‌شود که برای انجام معاملات کالاها ممنوعیت قانونی وجود نداشته باشد. علاوه بر این کالاهایی که در بازار فرعی عرضه می‌شوند باید با مشخصات اعلام شده در اطلاعیه عرضه قابل تطبیق باشند. در صورت پذیرش کالاها در بازار فرعی اطلاعیه عرضه آن‌ها در وب‌سایت بورس کالا منتشر می‌شود.

خریداران همانند اطلاعیه عرضه‌ای که در بازار فیزیکی بورس کالا منتشر می‌شود، می‌توانند جزئیات کالای عرضه شده را مشاهده کنند. بنابراین کالای ارائه شده باید با مشخصات اعلامی در اطلاعیه عرضه قابل احراز باشد. در نهایت هم عرضه کننده باید امکان ارائه وثیقه بابت تضمین تحویل کالا را داشته باشد.

فهرست کالاهای بازار فرعی

هنگامی که برای مشاهده کالاهای پذیرش شده در بازار فرعی به وب‌سایت بورس کالای ایران مراجعه می‌کنید، با کالاهای فراوانی روبرو می‌شوید که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• اموال غیر منقول شامل زمین، آپارتمان، مغازه و مجتمع تجاری.
• موارد شیمیایی از قبیل اسید فسفریک، اسید سیتریک، کربوکسی متیل سلولز، اتیل استات و ...
• انواع ضایعات شامل ضایعات فلزی و آهنی، انواع ضایعات چوبی، پلاستیکی، کارتن، شیشه و ....
• انواع ضایعات خودرو از قبیل بدنه ضایعاتی خودرو، سپر ضایعاتی خودرو، چرخ خودرو ضایعاتی، ضایعات مونتاژی و ...
• محصولات کشاورزی و دامپروری از قبیل سیب درختی، سیر خشک، جوجه یک روزه، پودر نارگیل، کنسرو مرغ و ...
• ورق سازه فولادی، لوله فولادی، آهک پخته، ماسه ریخته گری و ...
• تیشو، کاغذ تحریر، کاغذ بسته بندی و ...
• ماشین آلات مستعمل، تجهیزات پالایشگاهی و ...

نحوه خرید و فروش املاک و مستغلات در بازار فرعی

یکی از دارایی‌هایی که در بازار فرعی بورس کالا خرید و فروش می‌شود املاک و مستغلات است. برای خرید املاک و مستغلات از بازار فرعی بورس کالا در ابتدا خریداران می‌توانند مشخصات ملک عرضه شده را در اطلاعیه عرضه در وب‌سایت رسمی بورس کالای ایران مشاهده کنند. سپس این امکان وجود دارد که ملک موردنظر را با انجام هماهنگی‌های لازم از نزدیک مشاهده کنند.

در صورت تمایل به شرکت در حراج برای خرید ملک مربوطه می‌توانند با مراجعه به کارگزاری و دریافت کد معاملات فیزیکی بورس کالا، در حراج مربوطه شرکت کنند. فروشندگان ملک نیز می‌توانند پس از دریافت کد معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا با مراجعه به کارگزاری یا شرکت تأمین سرمایه دارای مجوز مشاور پذیرش، مدارک و مستندات لازم را برای بررسی و پذیرش ملک برای عرضه در بورس کالا ارائه کنند. عرضه کننده پس از انجام مراحل لازم و تودیع تضمین می‌تواند با انتشار اطلاعیه عرضه در وب‌سایت بورس کالا اقدام به فروش ملک کند.

محصولات بورس کالا در بازار مشتقه

بازار مشتقه یکی از بازارهای بورس کالا است که با هدف پوشش ریسک معاملات ایجاد شده است و در آن قراردادهای آتی و اختیار معامله مبتنی بر کالا معامله می‌شوند. زعفران، سکه، زیره سبز و پسته فندقی از کالاهایی هستند که قراردادهای مشتقه آن‌ها در بورس کالا خرید و فروش می‌شوند. با توجه به تابلوی معاملات در بازار آتی بورس کالا در حال حاضر قراردادهای آتی مربوط به گروه صندوق طلا، گروه زعفران نگین، گروه نقره و قراردادهای آتی با دارایی پایه شمش طلای خام در حال معامله است.

در تابلوی معاملات مربوط به قراردادهای اختیار معامله نیز در حال حاضر قراردادهای اختیار معامله با دارایی پایه قرارداد آتی صندوق طلای لوتوس، قراردادهای اختیار معامله مبتنی بر قرارداد آتی زعفران نگین و در گروه سکه طلا نیز قراردادهای اختیار معامله سکه طلای تمام بهار آزادی درحال انجام است. در ادامه با برخی از مفاهیم اولیه در بازار مشتقه آشنا می‌شویم.

قرارداد آتی چیست؟

قرارداد آتی نوعی قرارداد است که بر اساس آن خرید یا فروش مقداری معین از کالا در قیمتی مشخص، در آینده انجام می‌شود. بنابراین طبق قرارداد آتی تحویل کالا و پرداخت وجه مربوطه هر دو در آینده انجام می‌شوند. قراردادهای آتی این امکان را برای خریداران کالا ایجاد می‌کند تا بتوانند کالای موردنیاز خود را در زمانی معین در آینده در قیمتی که اکنون تعیین می‌کنند طبق قرارداد آتی خریداری کنند.

از طرفی دیگر فروشندگان کالا با استفاده از قراردادهای آتی می‌توانند کالای موردنظر را در قیمتی که اکنون تعیین می‌شود و در زمانی معین در آینده بفروشند. علاوه بر این‌که قراردادهای آتی تسهیلاتی را در اختیار خریداران و فروشندگان کالای مربوطه قرار می‌دهد، این ابزار معاملاتی موردتوجه نوسان‌گیرهای بازارهای کالایی قرار دارد. هدف این افراد در استفاده از قراردادهای آتی در بازار مشتقه خرید یا فروش کالا نیست. هدف این افراد کسب سود از نوسانات قیمت کالای مربوطه با پیش‌‌بینی قیمت کالای موردنظر است که با توجه به وجود اهرم در معاملات و دوطرفه بودن بازار می‌تواند برای نوسان‌گیرها موقعیتی برای کسب سود باشد.

اقدامات لازم برای انجام معاملات آتی

برای انجام معاملات آتی در بازار مشتقه بورس کالا علاوه بر داشتن کد بورسی که از سامانه سجام دریافت می‌کنید، نیاز دارید تا کد آتی معاملات بورس کالا را نیز از سامانه ایبیگو دریافت کنید. سپس در یکی از شعبی که کارگزاری معرفی می‌کند حساب دراختیار بورس کالا و حساب دیگری را به‌عنوان حساب شخصی افتتاح کنید. سپس اطلاعات این حساب‌ها را پس از وارد کردن به سامانه ایبیگو با مراجعه حضوری به کارگزاری مربوطه اطلاع دهید. پس از انجام اقدامات لازم می‌توانید معاملات آنلاین خود را در بازار مشتقه بر روی پلتفرم آنلاین کارگزاری انجام دهید.

انواع قراردادهای آتی در بورس کالا

با توجه به این‌که دارایی پایه در قراردادهای آتی بازار مشتقه بورس کالا می‌تواند متفاوت باشد، بنابراین انواع گوناگونی از قراردادهای آتی در بازار مشتقه بورس کالا تعریف می‌شوند که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

قراردادهای آتی گروه زعفران نگین

یکی از کالاهایی که به‌عنوان دارایی پایه در معاملات قراردادهای آتی بورس خرید و فروش می‌شود، زعفران رشته‌ای بریده ممتاز است. نماد معاملاتی آن با SAF شروع می‌شود و با توجه به اطلاعاتی که در مشخصات قرارداد آن قابل مشاهده است، اندازه قرارداد معادل با صد گرم زعفران است. در حال حاضر ساعت معامله آن از ساعت ۱۰ الی ۱۵ شنبه تا پنج‌شنبه است.

قراردادهای آتی گروه صندوق طلا چیست؟

قراردادهای آتی گروه صندوق طلا از دیگر محصولات بورس کالا است که در بازار مشتقه بورس کالا خرید و فروش می‌شود. دارایی پایه قراردادهای آتی گروه صندوق طلا واحدهای صندوق پشتوانه طلای لوتوس است. نمادهای معاملاتی این گروه با ETC شروع می‌شود و اندازه قرارداد معادل با هزار واحد سرمایه‌گذاری صندوق طلای لوتوس است. ساعت معامله قراردادهای آتی گروه صندوق طلا در حال حاضر از ساعت ۱۰ الی ۱۵ شنبه تا پنج شنبه است.

قراردادهای آتی گروه نقره

از دیگر محصولات بورس کالا در بازار مشتقه قراردادهای آتی گروه نقره است. دارایی پایه در این قراردادها نقره است و نماد معاملاتی آن با SIL شروع می‌شود. اندازه قرارداد برابر با صد گرم نقره است و ساعت معاملاتی آن در حال حاضر از ساعت ۱۰ الی ۱۵ شنبه تا پنج‌شنبه است. لازم به ذکر است با توجه به اطلاعات مندرج در مشخصات قرارداد نقره ساعت آخرین روز معاملاتی قرارداد نقره از ساعت ۱۰ الی ۱۳ است.

قراردادها آتی شمش طلای خام

قراردادهای آتی شمش طلای خام از دیگر محصولات بورس کالا است. قراردادهای آتی شمش طلای خام یکی از جدیدترین محصولات ارائه شده در بازار مشتقه بورس کالا است که از فروردین ماه ۱۴۰۲ معاملات آن شروع شده است. نماد معاملاتی قراردادهای آتی شمش طلا با GB شروع می‌شود و ساعات معاملاتی آن در حال حاضر از ساعت ۱۰ الی ۱۵ شنبه تا پنج‌شنبه است. اندازه قرارداد آتی شمش طلای خام معادل با یک گرم طلا است.

قراردادهای اختیار معامله در بورس کالا

قراردادهای اختیار معامله بر روی دارایی پایه تنظیم می‌شوند و این اختیار را به خریدار قرارداد اختیار می‌دهند تا بتواند در قیمتی تعیین شده در تاریخی معین مقدار مشخصی از دارایی پایه را مطابق با قرارداد بخرد یا بفروشد. قرارداد اختیار معامله خرید اختیار خرید دارایی پایه و قرارداد اختیار فروش، اختیار فروش را مطابق با قرارداد به خریدار آن می‌دهند. فروشنده قرارداد اختیار معامله نیز ملزم است در صورت اعمال اختیار خریدار قرارداد، تعهدات خود را انجام دهد.

قراردادهای اختیار معامله گروه قرارداد آتی صندوق طلای لوتوس

قراردادهای اختیار معامله‌ای که دارایی پایه آن‌ها قرارداد آتی صندوق طلای لوتوس است، از دیگر محصولات بورس کالا در بازار مشتقه محسوب می‌شوند. نماد معاملاتی این قراردادها با FE شروع می‌شود و اندازه قرارداد برابر با یک قرارداد آتی است. لازم به ذکر است هر قرارداد آتی صندوق طلای لوتوس معادل با هزار واحد صندوق طلای لوتوس است. ساعات معاملاتی قراردادهای اختیار معامله با دارایی پایه قرارداد آتی صندوق طلای لوتوس در حال حاضر از شنبه تا پنج‌شنبه و از ساعت ۱۰ الی ۱۵ است.

قرارداد اختیار معامله مبتنی بر قرارداد آتی زعفران نگین

از دیگر محصولات بورس کالا که در بازار مشتقه ارائه می‌‌شود، قرارداد اختیار معامله مبتنی بر قرارداد آتی زعفران نگین است. قرارداد آتی زعفران نگین، دارایی پایه برای این قراردادهای اختیار معامله محسوب می‌شود. نماد معاملاتی قراردادهای اختیار معامله با دارایی پایه قرارداد آتی زعفران نگین با FS شروع می‌شوند. اندازه قرارداد اختیار معامله مبتنی بر قرارداد آتی زعفران نیز برابر با یک قرارداد آتی زعفران نگین است. ساعات معامله این قراردادها نیز در حال حاضر از ساعت ۱۰ الی ۱۵ و از روزهای شنبه تا پنج شنبه است.

قراردادهای اختیار معامله سکه طلا

قراردادهای اختیار معامله‌ای که دارایی پایه آن‌ها سکه طلای تمام بهار آزادی است، از دیگر محصولات بورس کالا محسوب می‌شوند و نماد معاملاتی آن‌ها با GC شروع می‌شود. اندازه این قراردادها برابر با یک سکه است و روزهای معاملاتی آن‌ها در حال حاضر از شنبه تا پنج شنبه و ساعت معاملاتی آن‌ها از ساعت ۱۰ الی ۱۵ است.

خرید محصولات بورس کالا از طریق گواهی سپرده کالایی

یکی از روش‌های خرید محصولات بورس کالا، خرید با استفاده از گواهی سپرده کالایی است. گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که مالکیت دارنده آن را به کالای مشخصی نشان می‌دهد. خرید گواهی سپرده کالایی همانند خرید سهام شرکت‌ها از بورس است. به عبارت دیگر متقاضیان خرید گواهی سپرده کالایی می‌توانند با داشتن کد بورسی و ثبت‌نام در کارگزاری به‌صورت آنلاین گواهی سپرده کالایی موردنظر خود را خریداری کنند.

نحوه انجام معاملات گواهی سپرده کالایی

انجام معاملات گواهی سپرده کالایی به دو صورت پیوسته و ناپیوسته انجام می‌شود. در انجام معاملات به‌طور پیوسته دارنده گواهی سپرده می‌تواند تا قبل از زمان سررسید گواهی موردنظر را به دفعات در بازار ثانویه خرید و فروش کند. اما برخی از گواهی‌های سپرده کالایی همانند گواهی سپرده سیمان در حال حاضر بازار ثانویه ندارند و معاملات آن به‌طور ناپیوسته انجام می‌شود. افرادی که گواهی‌های سپرده کالایی ناپیوسته همانند گواهی سپرده سیمان را خریداری می‌کنند، نمی‌توانند گواهی مربوطه را به فرد دیگری بفروشند و ملزم به دریافت فیزیکی کالا از انبار بورس کالا هستند.

کدام محصولات بورس کالا دارای گواهی سپرده کالایی هستند؟

گواهی سپرده کالایی زیر مجموعه بازار مالی بورس کالا است. با مراجعه به وب‌سایت بورس کالای ایران در قسمت مربوط به مشخصات نمادهای گواهی سپرده کالایی می‌توان نام محصولات بورس کالا که دارای گواهی سپرده کالایی هستند را با مشخصات نمادهای مربوطه مشاهده کرد. در ادامه برخی از محصولات دارای گواهی سپرده کالایی را ذکر می‌کنیم.

• زعفران
• زیره سبز
• نخود
• برنج
• سکه طلا
• سنگ آهن
• سیمان
• میلگرد
• شیشه

گواهی‌های سپرده کالایی دارای چه مشخصاتی هستند؟

برای این‌که بتوانید گواهی‌های سپرده کالایی را بررسی و در نهایت خرید و فروش کنید باید با مشخصات نمادهای گواهی سپرده کالایی آشنا شوید. در ادامه برخی از این مشخصات را ذکر می‌کنیم.

نام انبار محصول بورس کالا در گواهی سپرده کالایی

هنگامی که کشاورز یا تولید کننده‌ای می‌خواهد کالای خود را در بورس کالا بفروشد می‌تواند با توجه به مشخصات قابل قبول برای پذیرش کالا در انبارهای بورسی، کالای مربوطه را به انبارهای موردتأیید بورس کالا تحویل دهد و در ازای آن قبض انبار مربوطه را دریافت کند.

قبض انبار قابل تبدیل به گواهی سپرده کالایی است. بنابراین نام انباری که کالای موردنظر در آن نگهداری می‌شود در مشخصات نماد گواهی سپرده کالایی قابل مشاهده است. فردی که گواهی سپرده کالایی را خریداری می‌کند، در زمان تعیین شده می‌تواند برای تحویل دارایی موردنظر به انبار مربوطه مراجعه کند.

نماد معاملاتی محصولات بورس کالا در گواهی سپرده کالایی

هر گواهی سپرده‌ای که برای کالایی صادر می‌شود دارای نماد معاملاتی مشخصی است که با آن در تابلوی معاملاتی بورس کالا نشان داده می‌شود. برای مثال «زعف۰۱۱۸ن۰۵» یکی از نمادهای معاملاتی برای زعفران نگین است. برای هر محصولی که دارای گواهی سپرده کالایی است، نماد معاملاتی منحصر به‌فردی تعریف می‌شود که خریداران و فروشندگان آن نماد را معامله می‌کنند. برای مثال برای خرید گواهی سپرده سکه در پلتفرم معاملاتی کارگزاری مربوطه می‌توانیم نماد معاملاتی سکه موردنظر را جستجو و سفارش خرید خود را قرار دهیم. برای مثال نماد معاملاتی سكه«۰۲۱۱پ۰۲» مربوط به سکه طرح جدید در خزانه بانک ملت است.

سررسید گواهی سپرده محصولات بورس کالا

یکی از مهم‌ترین قسمت‌هایی که در مشخصات گواهی سپرده کالایی باید به آن توجه داشت، تاریخ سررسید یا همان تاریخ انقضای اعتبار گواهی سپرده کالایی است. هر گواهی سپرده کالایی دارای تاریخ سررسیدی مشخص است که تاریخ انقضای اعتبار گواهی سپرده کالایی مربوطه را نشان می‌دهد. لازم به ذکر است افرادی که تنها برای کسب سود از نوسانات قیمت دارایی پایه، نسبت به خرید و فروش گواهی سپرده کالایی اقدام می‌کنند، در صورت انجام معاملات پیوسته گواهی سپرده کالایی تنها می‌توانند تا قبل از زمان سررسید به خرید و فروش گواهی‌های سپرده بپردازند.

زمان حراج گواهی سپرده محصولات بورس کالا

برای این‌که بتوانید گواهی سپرده کالایی موردنظر خود را از بورس کالا خریداری کنید نیاز دارید تا زمان حراج معاملات یا به‌عبارتی دیگر زمان شروع معاملات آن را بدانید. زمان شروع سفارش‌گیری و زمان شروع معاملات و روزهای معاملاتی را می‌توانید از قسمت مشخصات نمادهای گواهی سپرده کالایی در وب‌سایت رسمی بورس کالا مشاهده کنید. برای مثال زمان انجام معاملات گواهی سپرده سکه در حال حاضر در روزهای معاملاتی شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۲ الی ۱۵ است. زمان شروع سفارش‌گیری نیز از ساعت ۱۱:۳۰ الی ۱۲ است.

گواهی سپرده به عنوان ابزاری برای تأمین مالی

گواهی سپرده کالایی زیرمجموعه بازار مالی بورس کالا محسوب می‌شود. از اهداف اصلی بازار مالی بورس کالا تأمین مالی است. یکی از روش‌هایی که با استفاده از گواهی سپرده کالایی می‌توان برای تأمین مالی اقدام کرد، استفاده از گواهی سپرده کالایی به‌عنوان وثیقه برای دریافت وام بانکی است. بنابراین عرضه کنندگانی که برای گسترش تولیدات خود نیاز به دریافت وام بانکی دارند می‌توانند با تحویل کالاهای خود به انبارهای بورس کالا، گواهی سپرده کالایی معادل را دریافت کنند. سپس با ارائه گواهی‌های سپرده کالایی به‌عنوان وثیقه به بانک می‌توانند از وام بانکی استفاده کنند.

کاربرد گواهی سپرده در بازار مشتقه

یکی از کاربردهایی که گواهی سپرده کالایی دارد، امکان تسویه قراردادهای بازار مشتقه بورس کالا از طریق آن است. در بازار مشتقه بورس کالا قراردادهای آتی و اختیار معامله خرید و فروش می‌شوند. نکته‌ای که در ارتباط با انجام معاملات قراردادهای بازار مشتقه وجود دارد این است که در زمان سررسید این قراردادها افرادی که دارای پوزیشن معاملاتی باز هستند، باید نسبت به انجام تعهدات خود مبنی بر تسویه قراردادها اقدام کنند.

تسویه قراردادهای بازار مشتقه از طریق گواهی سپرده کالایی برای دارایی پایه مربوطه قابل انجام است. البته محدودیتی که تسویه قراردادهای بازار مشتقه از طریق گواهی سپرده کالایی دارد این است که قراردادهایی که دارایی پایه در آن‌ها دارای گواهی سپرده کالایی نیست، نمی‌توانند از این روش برای تسویه استفاده کنند.

گواهی سپرده کالایی زعفران

زعفران یکی از محصولاتی است که دارای گواهی سپرده کالایی است. برای اطلاع از مشخصات گواهی سپرده کالایی نمادهای زعفران که در بورس کالا ارائه می‌‌شوند، از قسمت نمای بازارهای بورس کالا قسمت مربوط به گواهی سپرده کالایی را انتخاب کنید. در این قسمت با انتخاب زعفران می‌توانید تمامی نمادهای معاملاتی به‌روز شده که در بورس کالا معامله می‌شوند و اطلاعات مربوط به میزان عرضه و تقاضا برای نماد مربوطه را مشاهده کنید.

مشخصات قرارداد گواهی سپرده کالایی زعفران

با مراجعه به قسمت گواهی سپرده کالایی از بخش نمای بازار بورس کالا و انتخاب نماد معاملاتی موردنظر برای زعفران می‌توانید مشخصات قرارداد را با کلیک بر روی گزینه‌ای با همین نام در صفحه مشاهده کنید. برای مثال برای نماد معاملاتی «زعف۰۲۱۰پ۰۵» در قسمت مشخصات قرارداد اطلاعاتی مربوط به این قرارداد شامل اطلاعات مربوط به دارایی پایه گواهی سپرده کالایی، واحد مربوطه، واحد قیمت، حد نوسان روزانه قیمت، روزهای معاملاتی، نام انبار و دیگر اطلاعات موردنیاز قابل مشاهده است.

گواهی سپرده کالایی برنج

گواهی سپرده کالایی برنج از دیگر ابزارهای موجود در بورس کالا است که خریداران برنج برای خرید برنج از بورس می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. با بررسی بخش مربوط به گواهی سپرده کالایی در قسمت نمای بازار وب‌سایت بورس کالای ایران مشاهده می‌کنیم که در حال حاضر گواهی سپرده کالایی برای دو نوع محصول برنج طارم و برنج فجر در بورس کالا معامله می‌شود. همانند گواهی سپرده کالایی زعفران، برای مشاهده مشخصات قرارداد گواهی سپرده برنج می‌توانید با کلیک بر روی گزینه مشخصات قرارداد در صفحه مربوطه، اطلاعات موردنیاز خود را به‌دست آورید.

گواهی سپرده کالایی زیره سبز

از کالاهایی که می‌توان در بورس کالا خریداری کرد زیره سبز است. این محصول را می‌توان از طریق خرید گواهی سپرده کالایی آن در بورس کالا تهیه کرد. افرادی که به‌عنوان عرضه کننده زیره سبز در بورس کالا فعالیت دارند نیز برای فروش زیره سبز، با تحویل محصول خود به انبارهای موردتأیید بورس کالا، گواهی سپرده کالایی زیره سبز را دریافت می‌کنند. این افراد این گواهی‌های سپرده را می‌توانند در بورس کالا بفروشند. با بررسی مشخصات قرارداد زیره سبز در بورس کالا متوجه می‌شویم که نحوه انجام معاملات گواهی سپرده کالایی زیره سبز به‌صورت حراج پیوسته است. واحد آن کیلوگرم است و حداقل مقدار تحویلی از انبار ۲۵ کیلوگرم است. در قسمت مشخصات قرارداد زیره سبز می‌توانید اطلاعات دیگری مانند نام و آدرس انبار را نیز مشاهده کنید.

گواهی سپرده سکه در بورس کالا

یکی از انواع گواهی سپرده کالایی که طرفداران زیادی دارد، گواهی سپرده کالایی سکه است. افراد می‌توانند سکه‌های خود را با توجه به شرایط پذیرش سکه در بورس کالا به یکی از انبارهای بانک‌های سامان، رفاه، آینده، صادرات و ملت تحویل دهند و گواهی سپرده کالایی معادل را تحویل بگیرند.

سپس این گواهی سپرده را می‌توانند در بازارهای گواهی سپرده سکه طلا در پلتفرم‌های معاملاتی بورس کالا بفروشند. افرادی که تمایل به خرید سکه بورسی دارند نیز می‌توانند با خرید گواهی سپرده سکه از بورس کالا نسبت به دریافت سکه بورسی از انبارهای بورس کالا اقدام کنند. با بررسی گواهی سپرده کالایی سکه بورسی متوجه می‌شویم که نحوه انجام معاملات سکه بورسی به‌طور پیوسته است.

معاملات پیوسته به این معنی است که افرادی که اقدام به خرید گواهی سپرده کالایی سکه از بورس کالا می‌کنند، می‌توانند در صورت تمایل گواهی سپرده سکه خریداری شده را در بازار ثانویه دوباره بفروشند. برای این منظور باید به تاریخ سررسید گواهی‌های سپرده کالایی دقت کنند و قبل از این تاریخ نسبت به فروش آن اقدام کنند.

گواهی سپرده ناپیوسته سیمان چیست؟

گواهی سپرده ناپیوسته سیمان یکی از انواع گواهی سپرده در بورس کالا است که برای خرید سیمان از بورس کالا استفاده می‌شود. نکته‌ای که در خرید گواهی سپرده ناپیوسته سیمان وجود دارد این است که نحوه انجام معاملات آن به‌طور ناپیوسته است. انجام معاملات ناپیوسته به این معنی است که افرادی که گواهی سپرده کالایی سیمان را خریداری می‌کنند، ملزم به دریافت سیمان خریداری شده از بورس کالا هستند. به عبارت دیگر گواهی سپرده کالایی سیمان بازار ثانویه ندارد و گواهی سپرده آن را نمی‌توان دوباره به افراد دیگری فروخت.

صندوق‌های سرمایه گذاری طلا در بورس کالا

صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی در بورس کالا محسوب می‌شوند. صندوق‌های کالایی یکی از ابزارهای بازار مالی بورس کالا است که سرمایه‌ آن بر روی گواهی سپرده کالایی و اوراق مشتقه مربوط به آن سرمایه‌گذاری می‌شود. افراد می‌توانند واحدهای صندوق قابل معامله در بورس را خرید و فروش کنند. صندوق سرمایه‌گذاری طلا یکی از محصولات بورس کالا است که سرمایه‌های جمع‌آوری شده را در گواهی سپرده سکه طلا و اوراق مبتنی بر سکه سرمایه‌‌گذاری می‌کند.

خرید صندوق سرمایه‌گذاری طلا با کمترین سرمایه

یکی از مزیت‌های اصلی خرید صندوق سرمایه‌گذاری طلا این است که افراد می‌توانند با سرمایه‌های بسیار کمتر از مقدار لازم برای خرید سکه طلا، با خرید واحدهای صندوق طلا اقدام به سرمایه‌گذاری کنند. برای خرید سکه از بازار آزاد یا خرید گواهی سکه از بورس کالا، خریدار می‌بایست سرمایه‌ای معادل با یک سکه را داشته باشد. علاوه بر این خرید طلا از خارج از بورس کالا نیز با توجه به دشواری‌ها و خطرات ناشی از نگهداری آن با مشکلاتی همراه است. بنابراین خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری طلا می‌تواند راه‌حل مناسبی برای افرادی باشد که قصد دارند به‌تدریج و در مبالغی کم در طلا سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین افراد می‌توانند با داشتن حداقل صد هزار تومان با خرید واحدهای صندوق طلا در آن سرمایه‌گذاری کنند.

قابلیت معامله آنلاین صندوق‌های طلا

واحدهای صندوق‌های طلا در بورس کالا قابل خرید و فروش به‌صورت آنلاین هستند. بنابراین افرادی که کد بورسی دارند می‌توانند با ثبت‌نام در کارگزاری موردنظر خود نسبت به دریافت نام کاربری و رمز عبور پلتفرم معاملاتی کارگزاری مربوطه اقدام کنند. سپس با استفاده از این پلتفرم‌‌ها می‌توانند واحدهای صندوق طلا را به‌صورت آنلاین خرید و فروش کنند.

مشاهده فهرست صندوق‌های کالایی

فهرست صندوق‌های کالایی پذیرش شده در بورس را می‌توان از وب‌سایت رسمی بورس کالای ایران مشاهده کرد. صندوق‌های کالایی عرضه شده در بورس کالا سرمایه‌های جمع‌آوری شده از طرف سرمایه‌گذارهای خود را با توجه به نوع صندوق در کالای مربوطه سرمایه‌گذاری می‌کنند. در حال حاضر در بورس کالای ایران انواع صندوق‌های کالایی از نوع طلا و کشاورزی وجود دارند. برای اطلاع از فهرست صندوق‌های سرمایه گذاری کالایی پذیرش شده در بورس کالا، پس از ورود به وب‌سایت رسمی بورس کالا همانند تصویر زیر از قسمت بازارها، قسمت مربوط به فهرست صندوق‌های کالایی پذیرش شده را انتخاب کنید. در تصویر زیر گزینه فهرست صندوق‌ها را در مستطیل قرمز مشاهده می‌کنید.

پس از انتخاب در صفحه‌ای که باز می‌شود می‌توانید صندوق‌های پذیرش شده در بورس کالا را مشاهده کنید. در تصویر زیر فهرستی شامل این صندوق‌ها را مشاهده می‌کنید.

ارائه محصولات بورس کالا در قراردادهای سلف

برخی از محصولات بورس کالا در قالب قراردادهای سلف عرضه می‌شوند. قرارداد سلف نوعی ابزار تأمین مالی برای فروشنده کالا محسوب می‌شود. با استفاده از قراردادهای سلف در بورس کالا فروشنده می‌تواند مبلغ کالا را در زمان عقد قرارداد از خریدار دریافت کند و کالای مربوطه را با توجه به قرارداد سلف در آینده به خریدار تحویل دهد.

محصولات بورس کالا که در بازار فیزیکی معامله می‌شوند با استفاده از قراردادهای نقد، نسیه و سلف خرید و فروش می‌شوند. قراردادها سلف این امکان را برای فروشنده فراهم می‌کند تا بتواند کالای خود را در تاریخی در آینده به خریدار تحویل دهد. پس از انجام معامله مطابق با قرارداد مربوطه درصورتی که قرارداد فروش کالا نقدی باشد، فروشنده کالا ملزم به تحویل کالا حداکثر تا سه روز کاری بعد از تسویه خریدار است. اما تاریخ تحویل محصولاتی از بورس کالا که از قرارداد سلف استفاده می‌کنند، از سه روز کاری پس از تسویه خریدار طولانی‌تر است.

خرید و فروش محصولات بورس کالا با اوراق سلف موازی استاندارد

از دیگر ابزارهای تأمین مالی در بورس کالا اوراق سلف موازی استاندارد است. محصولات بورس کالا را می‌توان از طریق اوراق سلف موازی استاندارد همانند قراردادهای سلف معامله کرد. البته تفاوتی که اوراق سلف با قراردادهای سلف دارند این است که اوراق سلف را تا قبل از زمان سررسید آن می‌توان دوباره فروخت. به این معنی که این اوراق بازار ثانویه دارد و افراد می‌توانند اوراق سلف موازی استاندارد را به دفعات خرید و فروش کند. برای مثال فردی که اوراق سلف موازی استاندارد کالایی را خریداری می‌کند در صورت تمایل می‌تواند این اوراق را تا قبل از زمان سررسید در بازار ثانویه بفروشد.

تابلوهای معاملاتی محصولات بورس کالا

تابلوی بورس کالا که در انواع بورس کالا استفاده می‌شود اطلاعات کاملی را از شرایط و نحوه عرضه کالا و میزان تقاضا در اختیار کاربران قرار می‌دهد. هر کدام از محصولاتی که در بورس کالا ارائه می‌شوند دارای اطلاعاتی هستند که خریداران و فروشندگان با توجه به این اطلاعات اقدام به انجام معامله می‌کنند. هر محصولی که در بورس کالا خرید و فروش می‌شود دارای تابلوی معاملاتی مخصوص به خود است. برای درک بهتر تابلوی معاملاتی بورس کالا در ادامه این مطلب برخی از تابلوهای معاملاتی در بورس کالا را شرح می‌دهیم.

تابلوهای معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا

تابلوی معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا اطلاعاتی از قبیل کد عرضه، عرضه کننده، قیمت فروشنده را در اختیار خریداران قرار می‌دهد. خریداران می‌توانند از طریق کارگزاری مربوطه با توجه به میزان و قیمت محصول عرضه شده، سفارشات خود را انجام دهند. حجم و قیمت سفارش‌های خریداران نیز در تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی بورس کالا قابل مشاهده است. علاوه بر این جزئیات معاملات را نیز در تابلوی معاملاتی بورس کالا می‌توان مشاهده کرد.

تالارهای بازار فیزیکی بورس کالا

اطلاعات برخط سفارشات و معاملات محصولات بورس کالا که در بازار فیزیکی عرضه می‌شوند را می‌توان در تالار مربوطه مشاهده کرد. تالارهای بازار فیزیکی بورس کالا شامل تالارهای متنوعی همانند تالار صنعتی، پتروشیمی و بازار فرآورده‌های نفتی می‌شود.

بازار فیزیکی بورس کالا محلی است که خریداران عمده، کالاها و مواد خام موردنیاز خود را از عرضه کنندگان خریداری می‌کنند. محصولات بورس کالا که در بازار فیزیکی عرضه می‌شوند همگی دارای اطلاعیه عرضه هستند که در آن مشخصات کالا و زمان عرضه آن مشخص است. علاوه بر این تالاری که محصول در آن عرضه می‌شود نیز در اطلاعیه عرضه مشخص می‌شود. بنابراین خریداران این محصولات می‌توانند با توجه به این اطلاعات به تالار مربوطه مراجعه کنند و ثبت سفارش خود را انجام دهند.

نحوه دسترسی به تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی

برای مشاهده و بررسی نحوه انجام معاملات محصولات بورس کالا در بازار فیزیکی می‌توانید از طریق وب‌سایت بورس کالا اقدام کنید. برای این کار در صفحه نخست وب‌سایت بورس کالا همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید نمای بازارها و لینک اصلی را انتخاب می‌کنیم.

سپس در صفحه‌ای که باز می‌شود می‌توانید انواع بازارهای موجود در بورس کالا را مشاهده کنید. که از این میان برای مشاهده تابلوی معاملات برخط محصولات بورس کالا در بازار فیزیکی همانند تصویر زیر گزینه فیزیکی را انتخاب می‌کنیم.

پس از این انتخاب به تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی بورس کالای ایران هدایت می‌شوید. همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید در این قسمت می‌توانید جزئیات سفارش‌ها و معاملات مربوط به بازارهای فیزیکی موجود برای محصولات بورس کالا را مشاهده کنید.

انواع بازارها در تابلوی معاملات برخط

در تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی بورس کالای ایران، انواع بازارهای متنوعی وجود دارند. محصولات بورس کالا با توجه به شرایط و تنوعی که دارند در این بازارها قرار می‌گیرند. با انتخاب هر کدام از این بازارها محصولات عرضه شده در بورس کالای مربوطه را می‌توانید مشاهده کنید. انواع بازارهای موجود در تابلوی معاملات برخط بازار فیزیکی بورس کالا را در ادامه ذکر می‌کنیم.

• بازار صادراتی کیش
• بازار حراج باز
• بازار پتروشیمی
• بازار صنعتی
• بازار فرآورده‌های نفتی
• بازار فرعی

تابلوی معاملاتی آتی

تابلوی معاملات آتی بورس کالای ایران یکی از تابلوهای معاملاتی است که در وب‌سایت بورس کالای ایران قابل مشاهده است. اطلاعات مربوط به انجام معاملات آتی در تابلوی معاملاتی آتی بورس کالا نشان داده می‌شود. اطلاعات مربوط به عرضه و تقاضا برای هر کدام از کدهای قرارداد که در بازار مشتقه بورس کالا خرید و فروش می‌شوند، در تابلوی معاملاتی بازار آتی قابل مشاهده است.

هر کدام از قراردادهای آتی که در بازار مشتقه معامله می‌شوند دارای کد قرارداد هستند و تابلوی معاملاتی مخصوص به خود را دارند. در تابلوی معاملاتی قراردادهای آتی اطلاعاتی از قبیل نام نماد، حجم و قیمت تقاضا، حجم و قیمت عرضه، تعداد خریداران حقیقی، تعداد فروشندگان حقیقی، تعداد خریداران حقوقی، تعداد فروشندگان حقوقی و دیگر اطلاعات مربوط به قرارداد موردنظر ارائه می‌شوند. در تصویر زیر تابلوی معاملاتی مربوط به یکی از نمادهای معاملاتی مربوط به گروه زعفران نگین را در بازار آتی مشاهده می‌کنید.

تابلوی معاملاتی اختیار معامله

برای مشاهده اطلاعات مربوط به عرضه و تقاضا و تغییرات قیمت در قراردادهای اختیار معامله بازار مشتقه بورس کالا می‌توانید به تابلوی معاملاتی قراردادهای اختیار معامله مراجعه کنید. در تابلوی معاملاتی مربوط به قراردادهای اختیار معامله بورس کالا علاوه بر اطلاعات مربوط به نماد و سررسید قرارداد می‌توانید اطلاعات مربوط به قیمت اعمال و میزان عرضه و تقاضا را برای قراردادهای اختیار خرید و قراردادها اختیار فروش مشاهده کنید. در تصویر زیر تابلوی معاملاتی مربوط به قراردادهای اختیار معامله برای نمادهای گروه سکه طلا را مشاهده می‌کنید.

تابلوی معاملاتی گواهی سپرده کالایی

برای مشاهده اطلاعات مربوط به حجم و قیمت سفارشات خرید و فروش گواهی‌های سپرده کالایی در بورس کالا نیز همانند دیگر بازارهای بورس کالا می‌توانید اطلاعات مفیدی از تابلوی معاملاتی مربوط به گواهی سپرده کالایی دریافت کنید. برنج یکی از محصولاتی است که از طریق گواهی سپرده کالایی در بورس کالا عرضه می‌شود و اطلاعات مربوط به حجم و قیمت عرضه و تقاضا را برای این کالا می‌توان از تابلوی معاملاتی مربوطه مشاهده کرد. در تصویر زیر اطلاعات مربوط به میزان سفارشات خرید و فروش گواهی سپرده کالایی برای محصول برنج را مشاهده می‌کنید.

تابلوی معاملاتی صندوق های کالایی

تابلوی معاملاتی صندوق‌های کالایی اطلاعاتی از قبیل نماد معاملاتی صندوق، حجم و قیمت تقاضا، حجم و قیمت عرضه، اطلاعات مربوط به قیمت‌های معامله شده و تعداد خریداران و فروشندگان را به تفکیک حقیقی و حقوقی نشان می‌دهد. افرادی که تمایل به سرمایه گذاری یا انجام معاملات در این صندوق‌های کالایی را دارند می‌توانند با بررسی اطلاعاتی که در تابلوی معاملاتی قرار دارد، تصمیم‌های بهتری را برای انجام معاملات خود بگیرند. در تصویر زیر تابلوی معاملاتی مربوط به یکی از صندوق‌های قابل معامله در بورس کالا را مشاهده می‌کنید.

جمع بندی

در ابتدای این مطلب از مجله فرادرس مقدمه‌ای از انواع محصولات در بورس کالا را بیان کردیم و نحوه خرید محصولات در بورس کالا و نحوه فروش محصولات در بورس کالا را شرح دادیم. سپس ورود به بورس کالا و نحوه ثبت نام در بورس کالا را توضیح دادیم. محصولات بازار فیزیکی بورس کالا که شامل محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده‌های نفت و پتروشیمی و محصولات کشاورزی هستند را در ادامه شرح دادیم. سپس قیمت محصولات عرضه شده در بازار فیزیکی بورس کالا را بیان کردیم.

عرضه محصولات در بازار فیزیکی و نحوه خرید محصولات از بازار فیزیکی و نحوه حراج محصولات در این بازار را بیان کردیم. از دیگر بازارهایی که در بورس کالا وجود دارد بازار فرعی بورس کالا است. بنابراین در ادامه این مطلب محصولات بازار فرعی بورس کالا و شرایط محصولات بازار فرعی و فهرست کالاهای موجود در این بازار را شرح دادیم و نحوه خرید و فروش املاک را در آن توضیح دادیم. سپس محصولات بورس کالا در بازار مشتقه را شرح دادیم و به توضیح قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله در این بازار پرداختیم.

در ادامه به توضیح خرید محصولات بورس کالا از طریق گواهی سپرده کالایی پرداختیم و چند نمونه از آن‌ها همانند گواهی سپرده کالایی زعفران و گواهی سپرده کالایی برنج را شرح دادیم. صندوق سرمایه‌گذاری طلا در بورس و نحوه ارائه محصولات بورس کالا در قراردادهای سلف را توضیح دادیم. در پایان نیز تابلوهای معاملاتی محصولات بورس کالا و انواع تابلوهای معاملاتی موجود در آن را شرح دادیم.