انواع بورس کالا و هر آنچه باید در مورد آن ها بدانید

بورس کالا یکی از بازارهایی است که در آن کالاها خرید و فروش می‌شوند. اما تفاوت مهمی که بورس کالا با بازارهای سنتی دارد ایجاد فضایی رقابتی و ساختارمند برای کشف واقعی قیمت کالا بر اساس عرضه و تقاضا است. تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان عمده بیشترین استفاده را از بورس کالا دارند. همان‌طور که شما برای خرید جنس موردنظر خود می‌توانید به محله‌ای که به اصطلاح بورس آن کالا است برای خرید جنس مراجعه کنید و بازار کالای موردنظر خود را پیدا کنید، در بورس کالا نیز بازارهای مختلفی وجود دارد که در هر بازار می‌توانید اقلام موردنظر خود را پیدا کنید. در مطالب پیشین «مجله فرادرس» راجع به «ثبت‌نام در بورس کالا» صحبت کردیم. در این مطلب می‌خواهیم انواع بورس کالا و محصولات مختلف عرضه شده در بورس کالا را شرح دهیم.

انواع بورس کالا را می‌توان از جهات مختلفی دسته‌بندی کرد. از طرفی می‌توان با توجه به این‌که در بورس کالا چه چیزی معامله می‌شود آن را به بازارهای فیزیکی و بازار مشتقه و بازار مالی بورس کالا تقسیم بندی کرد و از طرف دیگر در همین بازار فیزیکی بورس کالا نیز با توجه به جنس کالاهای عرضه شده می‌توان انواع بورس کالای متفاوت را برای آن درنظر گرفت. برای مثال برخی از کالاها در دسته محصولات صنعتی و معدنی قرار دارند و برخی دیگر در دسته محصولات کشاورزی طبقه‌بندی می‌شوند.

بورس کالا چیست ؟

بورس کالا بازاری است که در آن کالاهایی برای فروش عرضه می‌شوند. همانند دیگر بازارها در بورس کالا عرضه‌کنندگان کالاهای خورد را برای فروش ارائه می‌دهند و این کالاها پس از بررسی و تأیید توسط کارشناسان بورس کالا وارد بورس می‌شود. انجام معاملات با استفاده از قراردادهای استاندارد و بررسی محصولات و طرفین معامله توسط بورس کالا باعث شده است تا افراد زیادی به بورس کالا اطمینان کنند. از طرفی دیگر ایجاد بستری رقابتی باعث کشف قیمت واقعی محصولات می‌شود. در بورس کالا دیگر خبری از وجود دلال‌ها و تأثیرات منفی آن در بالارفتن قیمت‌ها نیست و قیمت‌گذاری در محیطی رقابتی و در بستری ایمن انجام می‌شود.

فیلم آموزش آشنایی با بورس کالای ایران در فرادرس

کلیک کنید

انواع بورس کالا

بورس کالا از بازارهای مختلفی تشکیل شده است. در هر کدام از این بازارها برحسب نوع بازار می‌‌تواند محصولات فیزیکی یا انواع قراردادها یا صندوق‌های کالایی معامله شوند. انواع بورس کالا به شرح زیر است.

• بازار فیزیکی
• بازار فرعی
• بازار مشتقه
• بازار مالی

فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

منظور از انواع معاملات در بورس کالا چیست ؟

ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که منظور از انواع معاملات در بورس کالا چیست. در جواب این سوال به این موضوع دقت کنید که با توجه به انواع بازارهای مختلفی که در بورس کالا وجود دارد در هرکدام از این بازارهای معاملات مربوطه در بورس کالا انجام می‌شود. برای مثال در بازار فیزیکی بورس کالا معاملات انواع کالاهایی که در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می‌شوند بر حسب قوانین و چهارچوب‌های مشخص بورس کالای ایران انجام می‌شود.

برخی از کالاها با توجه به خصوصیاتی که دارند نمی‌توانند در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه شوند، بنابراین این کالاها در بازار فرعی بورس کالا معامله می‌شوند. علاوه بر این دو بازار در بورس کالا بازارهای مشتقه و مالی نیز وجود دارند. در بازار مشتقه بورس کالا قراردادهای آتی و اختیار معامله خرید و فروش می‌شوند. بنابراین معاملاتی که در بازار مشتقه بورس کالا انجام می‌شود مربوط به قراردادهای آتی و اختیار معامله است.

بازار دیگری که در بورس کالا وجود دارد بازار مالی بورس کالا است. این بازار نیز از سه زیرمجموعه تشکیل شده است. قراردادهای سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های کالایی همگی در بازار مالی بورس کالا قرار دارند و هر کدام معاملات مخصوص به‌خود را دارند و می‌توان آن‌‌ها را در بورس کالا خرید و فروش کرد.

انواع عرضه در بورس کالا یعنی چه ؟

با توجه به انواع بازارهایی که در بورس کالا وجود دارد کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالای مختلفی عرضه می‌شوند. برای مثال در بازار فیزیکی بورس کالا انواع کالاهای فیزیکی عرضه می‌شوند. برخی دیگر از کالاها که نمی‌توانند در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه شوند به بازار فرعی بورس کالا راه پیدا می‌کنند و در آن‌جا عرضه می‌شوند. در بازارهای دیگر بورس کالا نیز انواع دیگری از عرضه را می‌توان مشاهده کرد. برای مثال در بازار مالی انواع عرضه گواهی سپرده کالایی موجود است. برای آگاهی از انواع عرضه در بورس کالا می‌توانید اعلانات بازارهای مربوطه را در وب‌سایت رسمی بورس کالای ایران مشاهده کنید.

انواع قراردادها در بورس کالا

با توجه به زمان تحویل وجه و زمان تحویل کالا و اختیار خرید و فروش کالا قراردادهای مختلفی در بورس کالا استفاده می‌شود که در ادامه شرح می‌دهیم.

فیلم آموزش قراردادهای اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران در فرادرس

کلیک کنید

• قرارداد نقد: در قراردادهای نقد زمان تحویل وجه و تحویل کالا فوری است. در این نوع قراردادها در همان زمانی که وجه کالا تحویل می‌شود، کالای خریداری‌شده نیز تحویل داده می‌شود. کاربرد این قراردادها در بورس کالا به این شکل است که خریدار مبلغ قرارداد را به‌همراه کارمزد کارگزار پرداخت می‌کند. فروشنده نیز ملزم به تحویل کالای موردنظر حداکثر ظرف سه روز به خریدار است.
• قرارداد نسیه:‌ در قراردادهای نسیه زمان تحویل وجه مدت‌دار است اما زمان تحویل کالا فوری است. قرارداد نسیه در واقع نوعی ابزار تامین مالی برای خریدار محسوب می‌شود. در این قرارداد خریدار کالا را تحویل می‌گیرد و در زمان سررسید بهای آن به فروشنده پرداخت می‌شود.
• قرارداد سلف: قرارداد سلف عکس قرارداد نسیه است. در قراردادسلف زمان تحویل وجه فوری است اما زمان تحویل کالا مدت‌دار است. قرارداد سلف در واقع نوعی ابزار تامین مالی برای فروشنده محسوب می‌شود. در این قرارداد کل هزینه کالا توسط خریدار پرداخت می‌شود و فروشنده موظف می‌شود در تاریخ مشخصی کالا را به خریدار تحویل دهد.
• قراردادهای آتی: در قراردادهای آتی زمان تحویل وجه و زمان تحویل کالا هر دو مدت‌دار است. در قراردادهای آتی فروشنده ملزم به فروش مقدار معینی از کالایی مشخص به قیمتی معین در آینده است. خریدار نیز ملزم به خرید کالای مربوطه با شرایط مشخص است. برای این‌که دو طرف به تعهدات خود پایبند باشند باید مبلغی را به‌عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس قرار دهند. طرفین باید این اختیار را به بورس کالا دهند تا بتواند از وجه تضمین به نفع طرف مقابل برداشت کند.
• قرارداد اختیار خرید: بر طبق این قرارداد خریدار اختیار با پرداخت مبلغی می‌تواند مقدار مشخصی از کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا را به قیمتی معین در تاریخی که مشخص‌شده است، خریداری کند. فروشنده اختیار نیز ملزم است در صورت درخواست خریدار کالا یا اوراق بهادار مربوطه را با شرایط مشخص به وی بفروشد.
• قرارداد اختیار فروش: با توجه به این قرارداد، خریدار اختیار مبلغی را پرداخت می‌کند و حق فروش مقداری از کالایی یا اوراق بهادار مبتنی بر کالایی معین در تاریخی مشخص را پیدا می‌کند. از طرف دیگر فروشنده اختیار نیز ملزم می‌شود تا در صورت درخواست خریدار اختیار، کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا را از وی با قیمتی مشخص خریداری کند.
• قرارداد سلف موازی استاندارد: قرارداد سلف موازی استاندارد نیز نوعی قرارداد است که برای تامین مالی تولیدکنندگان محصول به‌وجود آمده است. طبق قرارداد سلف موازی مقداری مشخص از کالایی معین به خریدار فروخته می‌شود. در این قرارداد نیز همانند قرارداد سلف تحویل کالا به زمانی در آینده موکول می‌شود. اما تفاوتی که قرارداد سلف موازی با قرارداد سلف دارد این است که خریدار می‌تواند معادل کالایی که خریداری کرده است را در بازار ثانویه بفروشد.

بازار فیزیکی بورس کالا چیست ؟

یکی از انواع بورس کالا بازار فیزیکی بورس کالا است. در بازار فیزیکی بورس کالا خریداران می‌توانند همانند بازارهای سنتی کالاهای خریداری‌شده را تحویل بگیرند. ممکن است این سوال برای شما ایجاد شود که فرق بین بازار فیزیکی بورس کالا و بازارهای سنتی چیست. در جواب این سوال به این نکته باید توجه کنید که خرید و فروش کالا در بازار فیزیکی بورس کالا بر اساس قراردادهای استاندارد و مطابق با روشی مخصوص و قانون‌مند انجام می‌شود. عرضه‌کنندگان این بازار تولیدکنندگان مواد خام همانند محصولات کشاورزی، پتروشیمی و ... هستند و خریداران این محصولات نیز مصرف‌کنندگان این مواد اولیه را تشکیل می‌دهند.

فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

هنگامی که عرضه‌کنندگان در بازارهای سنتی نسبت به فروش و عرضه محصولات خود اقدام می‌کنند با ریسک‌های زیادی همانند نوسانات قیمتی کالا، مشکلات نگهداری و انبارداری و مشکلات دیگری مواجه می‌شوند. بنابراین با توجه به ساختارهای قانون‌مند موجود برای عرضه محصولات در بورس کالا فروشندگان مواد اولیه تمایل دارند تا محصولات خود را در بورس کالا ارائه دهند.

از طرف دیگر با توجه به این‌‌که اصالت محصولات و عرضه‌کنندگان در بورس کالا توسط کارشناسان بورس کالا بررسی و تأیید می‌شوند، بنابراین خریداران با اطمینان بیشتری نسبت به خرید محصولات خود از بورس کالا اقدام می‌کنند.

انواع بورس کالا از نظر تنوع محصولات

اقلام و محصولات مختلفی را می‌توان در بورس کالا عرضه کرد. این اقلام را می‌توان با توجه به نوع آن در دسته‌های متنوعی قرار داد. در ادامه اقلامی که در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می‌شوند را شرح می‌دهیم.

در بورس کالا چه اقلامی عرضه می‌شود ؟

محصولات مختلفی در بورس کالا عرضه می‌شوند. این محصولات را می‌‌توان در گروه‌های زیر دسته‌بندی کرد.

• محصولات صنعتی و معدنی: در این گروه محصولاتی قرار دارند که در دسته‌بندی محصولات صنعتی و معدنی قرار دارند. از محصولات این گروه می‌توان به فولاد، سنگ معدن، آهن اسفنجی، آلومینیوم، مس، روی و ... اشاره کرد.
• فرآورده‌های نفتی: در این گروه محصولاتی قرار می‌گیرند که می‌توان آن‌ها در گروه فرآورده‌های نفتی دسته‌بندی کرد. از این گروه از انواع بورس کالا می‌توان به گوگرد، عایق رطوبتی، قیر و روغن و ... اشاره کرد.
• محصولات پتروشیمی: محصولات پتروشیمی گروهی دیگر از محصولات عرضه شده در بورس کالا است. محصولات پتروشیمی به دو دسته محصولات شیمیایی همانند اوره و بنزن و مواد پلیمری همانند پلی‌اتیلن تقسیم‌بندی می‌شوند.
• محصولات کشاورزی: محصولاتی از قبیل گندم، شکر، زعفران، عدس و ... در این گروه از انواع بورس کالا قرار می‌گیرند.

نحوه عرضه محصولات در بازار فیزیکی

یکی از مزایایی که خرید از بورس کالا دارد این است که کالاهایی که در بورس کالا عرضه می‌شوند در ابتدا توسط کارشناسان بورس کالا بررسی و تأیید می‌شوند. عرضه‌کنندگانی که قصد ارائه محصولات خود به بورس کالا را دارند می‌توانند مدارک مربوطه برای پذیرش محصولات در بورس کالا را تکمیل کنند. این مدارک توسط هیئت پذیرش بورس کالا مورد بررسی قرار می‌گیرد. هیئت پذیرش پس از مدتی معین نظر خود را به‌طور کتبی در مورد پذیرش یا عدم پذیرش محصول به بورس کالا اعلام می‌کند.

شرایط پذیرش محصولات در بورس کالا

عرضه کالاها در بورس کالا طبق قوانین خاصی انجام می‌گیرد و شرایط مشخصی برای عرضه‌کنندگان و محصولات درنظر گرفته شده است که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم.

• سابقه فعالیت عرضه کننده محصول: داشتن سابقه فعالیت قابل اتکاء در بازاری که محصول را ارائه می‌دهد یکی از شرایطی است که برای پذیرش کالا بررسی می‌شود. علاوه بر این نیاز است تا برای ادامه فعالیت‌های متقاضی در بازار مرتبط با محصول شواهدی موجود باشد.
• میزان عرضه کالا: با توجه به این‌که یکی از اهداف بورس کالا تعیین قیمت کالاها بر اساس میزان عرضه و تقاضا است، بنابراین میزان و تداوم عرضه کالاها در بورس کالا باید به‌گونه‌ای باشد که امکان کشف قیمت به‌طور عادلانه وجود داشته باشد.
• عدم وجود محدودیت‌های قانونی برای کالا: محدودیت‌هایی از قبیل انحصار در عرضه یا تقاضا باعث می‌شود تا قیمت‌گذاری عادلانه‌ای بر روی کالاها انجام نشود. بنابراین از شرایط پذیرش محصولات در بورس کالا نداشتن این محدودیت‌ها است.

نحوه خرید در انواع بورس کالا

افرادی که متقاضی خرید محصولات عرضه شده در بورس کلا هستند. می‌توانند در ابتدا شرایطی را که توسط عرضه‌کنندگان ارائه شده است را بررسی کنند. سپس از طریق کارگزاران خود در بورس کالا نسبت به ثبت سفارش و خرید در انواع بورس کالا اقدام کنند. برای این منظور پس از ثبت‌نام در بورس کالا می‌توانند نسبت به افتتاح حساب وکالتی و اعلام آن به کارگزاری مربوطه اقدام کنند.

روش‌های تسویه در بازار فیزیکی

روش‌های تسویه در انواع بورس کالا را می‌توان به دو روش تسویه نقدی و اعتباری تقسیم کرد که در ادامه شرح می‌دهیم.

• روش تسویه نقدی: تسویه نقدی توسط حساب‌های اتاق پایاپای انجام می‌شود. در این روش خریدار مبلغ کل معامله را به فروشنده می‌پردازد.
• روش تسویه اعتباری: در این روش اتاق پایاپای نسبت به عرضه‌کننده تعهدی ندارد و این نوع تسویه بر اساس توافق بین خریدار و فروشنده انجام می‌شود.

بازار فرعی بورس کالا

برخی از کالاهایی که نمی‌توانند به بازار فیزیکی راه پیدا کنند وارد بازار فرعی بورس کالا می‌شوند. همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم برای این‌که کالایی بتواند در بازار فیزیکی بورس کالا وارد شود باید حداقل شرایط لازم برای تأیید شدن در این بازار را داشته باشد. برخی از کالاها هستند که با توجه به خصوصیاتی که دارند نمی‌توانند در بازار فیزیکی عرضه شوند.

برای مثال آهن آلات قراضه را درنظر بگیرید. این کالا با توجه به این‌که در مدت کوتاهی عرضه می‌شود و عرضه آن تداوم ندارد نمی‌تواند وارد بازار فیزیکی بورس کالا شود. برخی دیگر از کالا نیز وجود دارند که باید از نزدیک بررسی شوند، این دسته از کالاها همانند اموال غیرمنقول شرایط ورود به بازار فیزیکی را ندارند. بنابراین این قبیل کالاها راهی بازار فرعی بورس کالا می‌شوند.

فیلم آموزش اسیلاتورها یا نوسانگرنماها در بورس و بازارهای مالی در فرادرس

کلیک کنید

فرق بین تابلوی فرعی و بازار فرعی چیست ؟

تابلوی فرعی در بازار سهام کاربرد دارد. در بازار سهام می‌توانید اوراق بهادار و سهام شرکت‌ها را معامله کنید. در بازار سهام دو تابلوی اصلی و فرعی وجود دارد. برخی از شرکت‌های بورسی که سهام آن‌ها در بورس معامله می‌شود نسبت به برخی دیگر از شرکت‌ها قابلیت و اعتبار کمتری دارند. سهام این شرکت‌ها در تابلوی فرعی بورس معامله می‌شوند. اما همان‌طور که در توضیحات بازار فرعی بیان شد، بازار فرعی زیرمجموعه‌ای از بورس کالا محسوب می‌شود که در آن کالاهایی که نمی‌توانند به بازار فیزیکی راه پیدا کنند توسط فروشندگان به این بازار عرضه می‌شود.

بازار مشتقه در بورس کالا چیست ؟

بازار مشتقه یکی از انواع بازارهای بورس کالا است که در آن دو نوع قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله خرید و فروش می‌شود. به قراردادهای آتی و اختیار معامله اوراق مشتقه می‌گویند. در واقع ارزش این اوراق بر مبنای کالایی پایه تعریف می‌شود. برای درک بهتر بازار مشتقه بهتر است در ادامه این مطلب انواع قراردادهای موجود در بازار مشتقه را توضیح دهیم.

فیلم آموزش تابلوخوانی در بورس و بازار سهام – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

قرارداد آتی بورس کالا چیست ؟

قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده متعهد می‌شود در زمانی مشخص در آینده، مقدار مشخصی از کالایی معین را در قیمتی که اکنون تعیین می‌شود را به خریدار بفروشد. از طرف دیگر خریدار نیز متعهد می‌شود کالای موردنظر را با مشخصات مربوطه خریداری کند.

فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

قراردادهای آتی نوعی از اوراق مشتقه هستند و ارزش آن‌ها وابسته به کالای پایه است. محصولات کشاورزی به‌عنوان اولین کالاهایی بودند که به‌عنوان کالای پایه برای قراردادهای آتی استفاده شدند. در سال ۱۸۴۸ برای اولین بار قراردادهای آتی با محصولات کشاورزی وارد بورس شیکاگو شد.

در قراردادهای آتی ممکن است یکی از طرفین معامله با توجه به نوسان‌های قیمتی ضرر کند و از انجام معامله منصرف شود. برای جلوگیری از این حالت اتاق پایاپای در بورس کالا مبلغی را به‌عنوان وجه ضمانت از طرفین می‌گیرد. این وجوه که در حساب‌های مشخصی در اختیار اتاق پایاپای بورس کالا قرار دارد، به‌صورت روزانه توسط اتاق پایاپای کنترل می‌شود.

نحوه کار به این صورت است اتاق پایاپای از طرفین معامله برای تصرف در حساب آن‌ها وکالت می‌گیرد. هنگامی‌که یکی از طرفین معامله ضرر می‌کند اتاق پایاپای از حساب این فرد به نفع حساب طرف مقابل برداشت می‌کند. با این سازوکار شخصی که ضرر می‌کند نمی‌تواند معامله را انجام ندهد.

قراردادهای آتی برای پوشش ریسک

با توجه به این‌که قیمت‌های کالاها ممکن است با تغییراتی در آینده همراه شود، بنابراین افرادی که در معرض ریسک ناشی از این نوسانات قیمتی هستند می‌توانند با استفاده از قراردادهای آتی ریسک معاملات خود را کم کنند یا در مواردی آن را حذف کنند.

سفته بازان و قراردادهای آتی

دسته دیگری از افراد هستند که تنها می‌خواهند با پیش‌بین قیمت از نوسانات بازار سود کنند. بازار قراردادهای آتی به دلیل این‌که بازاری دوطرفه و دارای اهرم معاملاتی است می‌تواند برای این گروه نیز جذاب باشد.

آربیتراژ در انواع بازار بورس کالا

یکی از اقداماتی که برخی افراد با استفاده از قراردادهای آتی انجام می‌دهند. استفاده از اختلاف قیمت یک کالا در انواع بورس کالا است. آربیتراژ به معنای استفاده از اختلاف قیمت یک کالا در دو بازار مختلف برای کسب سود است. برای مثال فردی در بازار فیزیکی بورس کالا زعفران را خریداری می‌‌کند و سپس آن را در بازار آتی بورس کالا می‌فروشد. این افراد با مدیریتی که بر روی نوسانات قیمتی کالای موردنظر در بازارهای مختلف دارند می‌توانند با استفاده از معاملاتی که ریسک کمی دارد به کسب سود در انواع بورس کالا بپردازند.

اصطلاحات قراردادهای آتی

برای این‌که بتوانید در بازار مشتقه از انواع بورس کالا فعالیت کنید در ابتدا لازم است با برخی از اصطلاحات در بازار مشتقه بورس کالا آشنا شوید که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم.

• «موقعیت تعهدی باز» (Open Position): هنگامی که در بازار قراردادهای آتی معامله‌گر اقدام به خرید یا فروش قراردادی می‌کند و این قرارداد خرید یا فروش انجام می‌شود در این حالت معامله‌گر در اصطلاح موقعیت تعهدی باز پیدا می‌کند.
• «وجه تضمین اولیه» (Initial Margin): هنگامی که فردی بخواهد در بازار آتی بورس کالا فعالیت کند و به خرید و فروش قراردادهای آتی در این بازار بپردازد، مبلغی به‌عنوان وجه تضمین اولیه که برابر با درصدی از ارزش قرارداد است را در ابتدا باید پرداخت کند. بورس کالا می‌تواند وجه تضمین اولیه را با توجه به شرایطی که در بازار حاکم است تغییر دهد.
• حداقل وجه تضمین:‌ حداقل وجه تضمین برابر با ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه است و توسط بورس تعیین می‌شود. به عبارتی دیگر هنگامی که شما وارد معاملات آتی بورس کالا می‌شوید، می‌تواند بابت هر قرارداد ۳۰ درصد ضرر کنید.
• قیمت تسویه: قیمت تسویه مبنای محاسبه سود و ضرر معامله‌گرها است. بنابراین یکی از مفاهیمی است که باید با دقت بیشتری به آن توجه کرد. افرادی که خرید خود را در پایین‌تر از قیمت تسویه انجام داده‌اند در معامله خود سود کرده‌اند و افرادی که خرید خود را بالاتر از قیمت تسویه انجام داده‌اند در معامله خود ضرر کرده‌اند. در مورد فروش نیز عکس خرید است یعنی اگر افراد نسبت به قیمت تسویه بالاتر فروخته باشند سود کرده‌اند ولی اگر پایین‌تر از قیمت تسویه فروخته باشند ضرر کرده‌اند.

• دوطرفه بودن بازار: دو طرفه بودن بازار به این معنا است که افراد می‌توانند در بازار نزولی نیز وارد پوزیشن معاملاتی شوند و از ریزش بازار نیز کسب سود کنند. بنابراین معامله‌گرها در بورس آتی کالا می‌توانند تنها با پرداخت وجه تضمین اولیه و بدون این‌که خریدی انجام داده باشند، وارد پوزیشن معاملاتی فروش شوند و از ریزش بازار سود کنند.
• تسویه قرارداد آتی: هنگامی که معامله‌گر پوزیشن باز یا همان موقعیت تعهدی باز خود را می‌بندد در واقع تسویه قرارداد آتی را انجام می‌دهد. زمانی که معامله‌گر پوزیشن معاملاتی باز می‌کند این موقعیت تعهدی تا زمانی که باز است، سود و ضرر برای معامله‌گر محاسبه می‌شود اما زمانی که معامله‌گر تصمیم می‌گیرد از پوزیشن ضررده خود برای جلوگیری از ضرر بیشتر خارج شود یا معامله‌گری برای دریافت سود می‌خواهد پوزیشن معاملاتی باز خود را ببندد در این حالت می‌گوییم تسویه قرارداد آتی انجام شده است.
• اهرم مالی: اهرم مالی در قراردادهای آتی در بورس کالا به این معنا است که معامله‌گر بخشی از ارزش قرارداد را پرداخت می‌کند. در واقع پرداخت بخشی از قرارداد آتی در بورس کالا همان وجه تضمین اولیه است که با توجه به شرایط موجود در بازار توسط بورس کالا تعیین می‌شود. افراد با پرداخت بخشی از ارزش قرارداد می‌توانند وارد معامله شوند و بورس کالا این امکان را به افراد می‌دهد تا بتوانند قرارداد موردنظر را به‌طور کامل معامله کنند. نکته‌ای که درباره اهرم در معاملات آتی در بورس کالا وجود دارد این است که با وجود این‌که معامله‌گر تنها بخشی از قیمت قرارداد را پرداخت می‌کند ولی زمانی که سود و زیان در معامله محاسبه می‌شود بر اساس ارزش اصلی قرارداد محاسبه می‌شود.
• «فراخوان حساب» (Margin Call): فراخوان حساب یا در اصطلاح مارجین کال شدن زمانی حاصل می‌شود که موجودی معامله‌گر به حداقل وجه تضمین برسد. بنابراین هنگامی که بازار برخلاف پیش‌بین معامله‌گر حرکت کند، پوزیشن معاملاتی تریدر وارد ضرر می‌شود و ممکن است به حداقل وجه تضمین برسد. در این حالت در اصطلاح معامله‌گر فراخوان حساب می‌شود و مجبور است موجودی حساب خود را شارژ کند. بنابراین هنگامی که معامله‌گری مارجین کال می‌شود باید نسبت به شارژ موجودی خود اقدام کند و آن را به میزان وجه تضمین اولیه برساند یا پوزیشن خود را ببندد. لازم به ذکر است در صورتی که معامله‌گر اقدامی انجام ندهد، در این حالت کارگزاری از طرف بورس کالا پوزیشن معاملاتی را می‌بندد.

بازار جبرانی در بازار آتی بورس کالا چیست ؟

بازار جبرانی بازاری است که برای خروج معامله‌گرها از کال مارجین و بستن پوزیشن معاملاتی آن‌ها درنظر گرفته می‌شود. بازار جبرانی بعد از جلسه عادی بازار برگزار می‌شود. برای درک بهتر بازار جبرانی به این نکته توجه کنید که در برخی موارد در بازار صف تشکیل می‌شود و معامله‌گرهایی که مارجین کال شده‌اند نمی‌توانند پوزیشن معاملاتی خود را ببندند. در این حالت کارگزاری نیز با توجه به وجود صف نمی‌تواند پوزیشن معاملاتی این افراد را ببندد. در این وضعیت بورس می‌تواند بازار جبرانی تشکیل دهد. بازار جبرانی می‌تواند در ۶ دوره هرکدام به مدت ۱۰ دقیقه و بعد از اتمام زمان بازار اصلی تشکیل شود.

بازار قرارداد اختیار معامله در بورس کالای ایران

بازار قرارداد اختیار معامله یکی از بازارهای موجود در انواع بازار بورس کالا است. بازار قرارداد اختیار معامله در بورس کالای ایران زیر مجموعه‌ای از بازار مشتقات محسوب می‌شود. قرار داد اختیار معامله در بورس کالا این اختیار را به خریدار می‌دهد تا کالای مشخص را با قیمتی تعیین شده در زمان سررسید معین خرید یا فروش کند. فروشنده نیز ملزم به تبعیت از خریدار است. نکته‌ای که در قراردادهای اختیار معامله در بورس کالا وجود دارد این است که هیچ الزامی متوجه خریدار نیست و خریدار می‌تواند نسبت به شرایط بازار از حق خود استفاده کند. مفهوم داشتن اختیار در این نوع قراردادها همانند داشتن اختیار در استفاده از کالابرگ‌هایی است که به برخی از کالاها می‌دهند و شهروندان می‌توانند با ارائه کالابرگ موردنظر کالای مربوطه را به قیمت اعلام شده توسط دولت خریداری کنند.

اختیار معامله خرید چیست ؟

اختیار معامله خرید این اختیار را به خریدار می‌دهد تا بتواند مقداری معین از کالایی مشخص را در سررسیدی تعیین‌شده و به قیمتی مشخص از فروشنده خریداری کند. برای این‌که درک درستی از معنای اختیار در قراردادهای اختیار معامله پیدا کنید می‌توانید آن را با کالابرگی که برای خرید اجناس در اختیار مردم قرار می‌گیرد مقایسه کنید. برای مثال افراد با استفاده از کالا برگ می‌توانند اجناس مربوطه را در صورت تمایل با کالابرگ خریداری کنند.

در قرارداد اختیار معامله خرید در صورتی که خریدار اختیار خرید در سررسید مشخص از اختیار خرید خود استفاده کند، فروشنده اختیار خرید موظف به تحویل دارایی پایه است. اما درصورتی که خریدار اختیار خرید منصرف شود و از حق اختیار خرید خود در سررسید مشخص استفاده نکند، قرارداد ابطال می‌شود.

قیمت اعمال در قراردادهای اختیار معامله

قیمت اعمال قیمتی است که خریدار قرارداد اختیار در آن قیمت در آینده اختیار خرید را می‌تواند اعمال کند یا به عبارتی دیگر این اختیار را دارد تا کالای موردنظر را با آن قیمت در آینده خریداری کند. در این حالت اگر قیمت اعمال در تاریخ سررسید از قیمت بازار پایین‌تر باشد خریدار از اختیار حق خرید خود استفاده می‌کند و دارایی را در قیمت اعمال خریداری می‌کند. در این صورت فروشنده ملزم به تحویل دارایی است. در این حالت با توجه به این‌که قیمت اعمال از قیمت نقدی بازار پایین‌تر است بنابراین خریدار با اعمال اختیار خرید در سررسید سود می‌کند.

اما در حالت عکس اگر قیمت نقدی کالا در بازار از قیمت اعمال پایین‌تر شود در این صورت خریدار از اختیار خرید خود در سررسید استفاده نمی‌کند یا به عبارتی دیگر اختیار خرید را اعمال نمی‌کند. بنابراین در این حالت خریدار حق خود را اعمال نمی‌کند و می‌تواند کالای خود را از بازار نقدی و با قیمت پایین‌تر خریداری کند.

اختیار معامله فروش چیست ؟

خریدار اختیار معامله فروش این اختیار را دارد تا مقدار مشخصی از دارایی معین را در قیمتی تعیین‌شده در زمانی مشخص در آینده بفروشد. در اختیار معامله فروش نیز اعمال اختیار فروش به‌معنای استفاده خریدار اختیار فروش از حق اختیار خود است. اگر خریدار اختیار فروش در سررسید اختیار فروش خود را اعمال کند و از حق فروش خود استفاده کند در این حالت فروشنده اختیار فروش ملزم به خرید دارایی پایه است. اما در صورت عدم اعمال اختیار فروش، قرارداد باطل می‌شود.

بازار مالی بورس کالا چیست ؟

بازار مالی یکی دیگر از انواع بازار بورس کالا است. بورس کالا از بازارهای مختلفی تشکیل شده است. هر کدام از انواع بورس کالا دارای هدف خاصی هستند و نیازهای مشخصی را تأمین می‌کنند. هدف اصلی از بازار مالی در بورس کالا تأمین مالی است. از طرف دیگر هر کدام از بازارهای موجود در بورس کالا دارای ابزارهای معاملاتی مربوط به خود هستند. گواهی سپرده کالایی یکی از ابزارهای معاملاتی در بازار مالی از انواع بورس کالا است که در ادامه آن را شرح می‌دهیم.

فیلم آموزش آشنایی با بازارهای مالی در فرادرس

کلیک کنید

گواهی سپرده کالایی چیست ؟

گواهی سپرده کالایی نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی از کالا با مشخصات تعیین شده است. خصوصیات این کالا توسط بورس کالای ایران تأیید شده است. هنگامی که فردی دارای گواهی سپرده کالایی است در واقع مالک آن کالای موردنظر بوده و می‌تواند آن کالا را از طریق گواهی سپرده بفروشد.

نحوه عملکرد گواهی سپرده کالایی

نحوه عملکرد گواهی سپرده کالایی به این صورت است که کالای فیزیکی مربوط به گواهی سپرده در انبارهای بورس کالا نگهداری می‌شود. بنابراین کالایی که مشخصات آن در گواهی سپرده کالایی مشخص شده است نزد مالک آن نیست. برای درک بهتر مطلب فرض کنید کشاورزی قصد فروش محصول خود را دارد. این کشاورز به روش‌های مختلفی می‌تواند محصول خود را برای فروش ارائه کند. یکی از روش‌هایی که این کشاورز می‌تواند محصول خود را بفروشد در بورس کالا و از طریق گواهی سپرده کالایی است. خریدارها نیز می‌توانند این گواهی‌های سپرده را از بورس کالا خریداری کنند. با توجه به این‌که انبارهای بورس کالا هنگام پذیرش کالا بررسی‌های لازم را بر روی کالا انجام می‌دهند و مشخصات آن را برای خریداران گواهی سپرده کالایی ارائه می‌کنند، بنابراین خریدارها می‌توانند به‌راحتی و با اطمینان این گواهی‌های سپرده کالایی را از بورس کالا خریداری کنند.

دارایی پایه در گواهی سپرده کالا چیست ؟

دارایی پایه کالایی است که تولیدکننده آن را به انبار بورس کالا تحویل می‌دهد و گواهی سپرده کالایی آن را دریافت می‌کند. برای مثال زعفران دارایی پایه برای گواهی سپرده زعفران است. لازم به ذکر است که قیمت گواهی سپرده کالایی بر اساس قیمت دارایی پایه آن تعیین می‌شود. برای مثال قیمت گواهی سپرده زعفران در بازار مالی از انواع بورس کالا بر اساس قیمت زعفران در بازار فیزیکی تعیین می‌شود.

ویژگی‌های دارایی پایه در گواهی سپرده کالایی

کالاهایی که جهت دریافت گواهی سپرده کالایی به انبارهای بورس کالا تحویل داده می‌شوند علاوه بر داشتن خصوصیات  خاصی که برای هر کالا متفاوت است باید دارای برخی از ویژگی‌های کلی قابل‌قبولی باشند که در ادامه این ویژگی‌ها را شرح می‌دهیم.

• استانداردپذیر بودن کالا: یکی از مهم‌ترین خصوصیاتی که دارایی پایه باید داشته باشد استانداردپذیر بودن دارایی است. استانداردپذیر بودن به این معنا است که بتوان دارایی پایه را در چهارچوب استانداردی قرار داد تا خریدارها و فروشندگان قادر باشند با توجه به این استانداردها بر روی کالا قیمت‌گذاری انجام دهند.
• قابلیت ماندگاری برای کالا: کالایی که به‌عنوان دارایی پایه در بورس کالا عرضه می‌شود باید دارای ماندگاری مناسبی باشد. کالاهایی مانند شیر را که قابلیت ماندگاری ندارند را نمی‌توان به‌عنوان دارایی پایه در انواع بورس کالا عرضه کرد.
• دارا بودن ثبات کیفیت: علاوه بر این‌که کالا باید ماندگاری بالایی داشته باشد، از خصوصیات دیگر دارایی پایه داشتن ثبات کیفیت است. ثبات کیفیت کالا به این معنی است که دارایی پایه‌ای که برای مدتی در انبار نگهداری می‌شود نباید در طول این مدت به‌‌طور محسوسی از کیفیت آن کاسته شود.

مراحل فروش کالا از طریق گواهی سپرده کالا چیست ؟

تولیدکنندگان محصولات مختلف می‌توانند محصولات خود را هم از طریق بازار فیزیکی بورس کالا به‌فروش برسانند و هم می‌توانند محصولات خود را از طریق گواهی سپرده کالا که یکی از ابزارهای معاملاتی در بازار مالی از انواع بورس کالا است در اختیار خریدارها قرار دهند. در ادامه اقداماتی را که تولید کننده برای فروش محصول خود از طریق گواهی سپرده کالا باید انجام دهد را شرح می‌دهیم.

• دریافت کد معاملاتی: اولین گام برای این‌که تولیدکنندگان بتوانند محصولات خود را از طریق گواهی سپرده کالا در بورس کالا بفروشند دریافت کد معاملاتی از طریق یکی از کارگزاری‌های بورس کالا است.
• کسب اطلاعات از انبارهای بورس کالا: پس از این‌که تولیدکننده از کارگزاری بورس کالا کد بورسی دریافت کرد در مرحله بعدی باید انبارهای پذیرش محصولات در بورس کالا را شناسایی کند و نسبت به شرایط پذیرش محصولات در انبارها اطلاعات لازم را کسب کند. برای مثال تولید کننده زعفران باید از شرایط فیزیکی و کیفیتی لازم برای پذیرش زعفران در انبارهای بورس کالا اطلاع داشته باشد. تولید کنندگان می‌توانند اطلاعات دقیق این انبارها و شرایط پذیرش در آن‌‌ها را از طریق وب‌سایت بورس کالا به‌دست آورند.
• دریافت گواهی سپرده کالا: پس از انجام مراحل پذیرش در انبار و تأیید کالا برای تولید کننده محصول، گواهی سپرده کالایی صادر می‌شود.

مزایای گواهی سپرده برای عرضه‌کننده کالا

عرضه‌کننده‌های محصولات مختلف می‌توانند از طریق گواهی سپرده کالایی محصولات خود را در بورس کالا بفروشند. برای مثال کشاورزی که محصولی خاص را تولید می‌کند می‌‌تواند با تحویل محصول خود به انبارهای موردتأیید بورس کالا قبض انبار مربوطه را دریافت کند. انبار مربوطه اطلاعات سپرده کالایی را به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ارسال می‌کند و گواهی سپرده کالایی صادر می‌شود. هنگامی که مشخصات گواهی سپرده کالایی در سیستم شرکت سپرده‌گذاری مرکزی قرار گرفت کشاورز می‌تواند از طریق کارگزاری این گواهی سپرده را بفروشد.

در واقع کشاورز از طریق کارگزاری می‌توان محصول خود را با قیمت و میزان موردنظر بفروشد. سوالی که در این‌جا مطرح می‌شود این است که فروش کالا از طریق فروش گواهی سپرده کالایی در انواع بورس کالا چه مزایایی برای عرضه‌کننده محصول دارد. در ادامه مزایای فروش کالا از طریق گواهی سپرده کالایی را برای تولیدکننده محصول در انواع بورس کالا شرح می‌دهیم.

• عرضه محصول با هر میزان: یکی از مزایای مهمی که فروش کالا از طریق گواهی سپرده کالایی برای تولید‌کننده محصول دارد این است که عرضه‌کننده می‌تواند محصول خود را با هر میزان به بورس کالا ارائه کند.
• تأمین مالی سریع: گواهی سپرده کالایی یکی از ابزاهای مالی در بازار مالی بورس کالا است. هدف اصلی بازار مالی در بورس کالا نیز تأمین مالی تولیدکننده است. تولید کننده محصول از طریق گواهی سپرده کالایی می‌تواند بعد از یک روز کاری پول خود را دریافت کند.
• سپردن کالا به انبار تا زمان دلخواه: یکی دیگر از مزایای فروش کالا از طریق گواهی سپرده کالایی این است که تولیدکننده می‌تواند تا زمان دلخواه کالای خود را در انبار بورس کالا نگه دارد و در زمان موردنظر کالای خود را با کارمزدی اندک بفروشد.
• شفافیت بالا در معاملات: قیمت در این معاملات از طریق میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و دلال‌ها در این معاملات دخالتی ندارند.

مزایای گواهی سپرده کالایی برای مصرف‌کننده

افرادی که دارای کارخانه یا تولیدی‌هایی هستند که به مواد خام یا کالاهای ارائه شده توسط گواهی سپرده کالایی نیاز دارند می‌توانند گواهی سپرده کالایی را خریداری کنند. خریداری گواهی سپرده کالایی دارای مزایایی برای مصرف‌کنندگان است که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم.

• عدم نیاز به دریافت کالا تا سررسید مشخص: یکی از مزایایی که خرید کالا از طریق گواهی سپرده کالایی برای مصرف‌کنندگان دارد این است که کالای موردنظر تا زمان سررسید گواهی سپرده کالایی می‌تواند در انبار باقی بماند. این موضوع برای برخی از مصرف‌کنندگانی که با مشکلاتی در انبار کالاها مواجه هستند می‌تواند مزیت بزرگی محسوب شود.
• قابلیت فروش گواهی قبل از سررسید: از مزایای دیگر خرید کالا از طریق گواهی سپرده کالایی که نوعی ابزار معاملاتی در بازار مالی از انواع بورس کالا محسوب می‌شود امکان فروش گواهی قبل از رسیدن سررسید آن است. بنابراین با توجه به این قابلیت، خریدار گواهی سپرده کالایی در صورت عدم نیاز به کالای موردنظر می‌تواند آن‌را قبل از رسیدن زمان سررسید بفروشد.

خرید گواهی سپرده به قصد سرمایه‌گذاری

برخی از فعالان بازارهای سرمایه نیز وجود دارند که گواهی سپرده کالایی را تنها برای سرمایه‌گذاری تهیه می‌کنند. این افراد با توجه به شرایط بازار، گواهی سپرده موردنظر خود را خریداری می‌کنند و آن را تا قبل از رسیدن سررسید مربوطه بفروش می‌رسانند. روش کار به این صورت است که سرمایه‌گذار با توجه به شرایط بازار احتمال می‌دهد قیمت کالایی در آینده افزایش پیدا کند در این حالت به‌جای این‌که کالای موردنظر را به‌صورت فیزیکی خریداری کند، گواهی سپرده آن را می‌خرد و بعد از افزایش قیمت آن را تا قبل از سررسید بفروش می‌رساند. در این حالت سرمایه‌گذار در واقع از نوسان قیمتی دارایی پایه گواهی سپرده کالایی برای کسب سود استفاده می‌کند.

صندوق کالایی در انواع بورس کالا

یکی دیگر از ابزارهای مالی که در انواع بورس کالا استفاده می‌شود، صندوق‌های کالایی است. صندوق‌ کالایی این امکان را به خریدارهای آن می‌دهد تا به‌جای خرید کالا و پرداخت هزینه‌های نگهداری و حمل و نقل بتوانند واحدهایی از صندوق کالای مربوطه را برای سرمایه‌گذاری خریداری کنند. در این حالت افراد با داشتن کد بورسی می‌توانند واحدهای صندوق‌های کالایی را خریداری و در پرتفوی خود مشاهده کنند.

فعالان بازارهای سرمایه می‌توانند همانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلف و اوراق بهادار و سایر سهام عادی نسبت به خرید و فروش صندوق‌های کالایی در بورس کالا اقدام کنند.

فیلم آموزش مدیریت حرفه ای ترید در بازار سرمایه در فرادرس

کلیک کنید

صندوق کالایی بر روی چه مواردی سرمایه‌گذاری می‌کند ؟

صندوق‌های کالایی نوعی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. منابع مالی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلف با توجه به نوع صندوق می‌تواند در بخش‌های مختلفی سرمایه‌گذاری شوند. سهام شرکت‌ها یا اوراقی با در‌آ‌مد ثابت یا اوراق مبتنی بر سپرده‌های کالایی بخش‌هایی هستند که سرمایه صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند در آن‌ها سرمایه‌گذاری شود. در صندوق‌های کالایی منابع مالی صندوق در اوراق بهاداری همانند گواهی سپرده کالایی، قراردادهای آتی و اختیار معامله یا قراردادهای سلف موازی استاندارد سرمایه‌گذاری می‌شود. لازم به ذکر است تمامی این اوراق بهاداری که منابع صندوق‌های کالایی در بورس در آن سرمایه‌گذاری می‌شود مبتنی بر کالا هستند. بنابراین قیمت واحدهای صندوق کالایی در میان انواع بورس کالا قیمت کالاهای مربوطه را دنبال می‌کند.

انواع صندوق‌های کالایی در بورس کالا

انواع صندوق‌های کالایی را برحسب این‌که بر روی اوراق بهادار مبتنی بر یک یا چند کالا سرمایه‌گذاری می‌کنند می‌توان به دو دسته زیر تقسیم‌بندی کرد.

• صندوق تک کالایی: این صندوق همان‌طور که از نام آن نیز می‌توانید متوجه شوید تنها بر روی اوراق بهادار مبتنی بر یک نوع کالا سرمایه‌گذاری می‌کند.
• صندوق‌های چند کالایی: در این صندوق‌ها منابع و سرمایه‌های صندوق بر روی اوراق بهادار مبتنی بر چند کالا سرمایه‌گذاری می‌شوند.

صندوق طلا چیست ؟

صندوق طلا یکی از صندوق‌های کالایی است که منابع مالی خود را بر روی گواهی سپرده سکه طلا و اوراق مبتنی بر آن سرمایه‌گذاری می‌کند. صندوق طلا قابل معامله در بورس است و افرادی که به خرید فیزیکی طلا برای سرمایه‌گذاری تمایل ندارند می‌توانند در این صندوق سرمایه‌گذاری کنند. با توجه به این‌که خرید فیزیکی طلا با مشکلاتی از قبیل عدم اطمینان از اصالت طلا و خطرات نگهداری و معاملات همراه است برخی از افراد تمایل دارند تا با سرمایه‌هایی اندک واحدهایی از صندوق طلا را خریداری کنند. واحدهای صندوق طلا به‌راحتی و آنلاین در بورس معامله می‌شود و نیاز مراجعه فیزیکی برای خرید و فروش طلا را کاهش می‌دهد.

فیلم آموزش تحلیل بازار طلا و چارچوب های تحلیل بنیادی آن در فرادرس

کلیک کنید

مزایای صندوق طلا در انواع بورس کالا

طلا یکی از کالاهایی است که از آن به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری امن یاد می‌کنند. با وجود این خرید فیزیکی طلا می‌تواند خریدار را با مشکلاتی روبرو کند. برای مثال برای خرید طلا شخص باید از اصالت آن آگاهی پیدا کند. علاوه بر این نگهداری فیزیکی طلا نیز با توجه به گران‌بها بودن آن می‌تواند با مشکلاتی همراه باشد. صندوق طلا در میان انواع بازارها در بورس کالا دارای مزایایی است که مشکلات خرید فیزیکی این فلز گران‌بها را برطرف می‌کند. در ادامه مزایای صندوق سرمایه‌گذاری طلا را شرح می‌دهیم.

کاهش ریسک نگهداری

افراد زیادی برای جلوگیری از کاهش ارزش پول خود تمایل دارند تا سرمایه‌های خود را به‌صورت طلا نگهداری کنند. ای موضوع باعث می‌شود تا برخی از ریسک‌های نگهداری طلا را قبول کنند. اما در صندوق سرمایه‌گذاری طلا با توجه به این‌که سرمایه‌گذار واحدهای صندوق را خریداری می‌کند بنابراین از خطرات نگهداری طلا در امان است.

فروش راحت و به میزان نیاز

افرادی که واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری طلا را خریداری می‌کنند می‌توانند درصورت نیاز این واحدها را به‌صورت آنلاین و بدون مراجعه حضوری بفروش برسانند. در این حالت با توجه به این‌که شما واحدهایی از صندوق را خریداری کرده‌اید در صورت نیاز می‌توانید همان مقدار واحد از صندوق را که نیاز دارید به فروش برسانید. اما در حالتی که برای مثال شما یک سکه طلا یا یک قطعه طلا دارید نمی‌توانید در صورت نیاز تنها بخشی از آن را بفروشید.

اختلاف قیمت خرید و فروش کم

یکی از قابلیت‌هایی که صندوق‌های قابل معامله در بورس دارند این است که شما می‌توانید به‌راحتی واحدهای این صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در بورس معامله کنید. صندوق سرمایه‌گذاری طلا نیز همین مزیت را دارد اما نکته‌ای که از اهمیت بالایی برخوردار است اختلاف قیمت خرید و فروش کمتر واحدهای این صندوق نسبت به خرید و فروش سکه‌های فیزیکی است که این موضوع باعث می‌شود تا واحدهای صندوق طلا نسبت به سکه‌های فیزیکی نقدشونده‌تر شوند.

سلف موازی استاندارد چیست ؟

یکی از ابزارهایی که در بازار مالی موجود در انواع بورس کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد، ابزار سلف موازی استاندارد است. از اصلی‌ترین اهداف تشکیل بازار مالی در بورس کالا تأمین مالی شرکت‌ها است. ابزارهای مختلفی برای تأمین مالی شرکت‌ها وجود دارد که در این میان می‌توان به قراردادهای سلف موازی استاندارد در بورس کالا اشاره کرد.

فیلم آموزش نوسان گیری در بورس – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

قرارداد سلف چیست ؟

قرارداد سلف به‌عنوان یکی از ابزارهای مالی در بازار سرمایه استفاده می‌شود. اما قبل از توضیح قرارداد سلف بهتر است با معنی سلف آشنا شویم. سلف به معنی پیش‌پرداخت است. قراردادهای سلف برعکس قراردادهای نسیه است. یعنی در ابتدا پرداخت وجه خرید انجام می‌شود ولی تحویل کالا به زمانی در آینده موکول می‌شود.

عدم وجود بازار ثانویه برای قرارداد سلف

از اصلی‌ترین محدودیت‌هایی که برای قراردادهای سلف وجود دارد می‌توان به عدم وجود بازار ثانویه برای آن اشاره کرد. عدم وجود بازار ثانویه برای قراردادهای سلف به این معنی است که قراردادهای سلف را نمی‌توان دوباره فروخت. برای حل این مشکل قراردادهای سلف موازی ایجاد شدند که دارای بازار ثانویه و نقدشوندگی بالایی هستند.

راهکار قرادادهای سلف موازی استاندارد

محدودیتی که در قراردادهای سلف وجود دارد این است که کالا را نمی‌توانیم مجدد به خریدار ثانویه بفروشیم. برای حل این مشکل قرارداد دیگری به‌نام قرارداد سلف دوم را با همان شرایط سلف اولیه و به موازات همان قرارداد تنظیم می‌کنند. بنابراین قراردادهای سلف موازی استاندارد را می‌‌توان دوباره فروخت و از نقدشوندگی بالایی برخوردار هستند.

جمع بندی

در این مطلب درباره انواع بورس کالا توضیحاتی را ارائه کردیم. برای این‌که درک بهتری از بورس کالا داشته باشید در ابتدا بورس کالا را تعریف کردیم. سپس انواع بازارهایی که در بورس کالا وجود دارند را با انواع معاملات آن‌ها شرح دادیم. با توجه به این‌که در بورس کالا از قراردادهای مختلفی استفاده می‌شود بنابراین انواع قراردادهای موجود در بورس کالا را در ادامه توضیح دادیم.

برای این‌که با بازارهای مختلفی که در بورس کالا وجود دارد آشنا شوید بعد از توضیحات اولیه درباره بورس کالا و انواع معاملات و عرضه‌ای که در آن انجام می‌شود در ادامه این مطلب هر یک از بازارهای موجود در بورس کالا را به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار دادیم. بنابراین بازار فیزیکی بورس کالا را شرح دادیم و نحوه عرضه محصولات در بازار فیزیکی و شرایط پذیرش محصولات در بورس کالا و نحوه خرید در انواع بورس کالا را بیان کردیم و روش‌های تسویه در بازار فیزیکی را توضیح دادیم.

بازار فرعی بورس کالا را برای کالاهایی که شرایط عرضه در بازار فیزیکی را ندارند در ادامه این مطلب شرح دادیم. سپس به توضیح بازار مشتقه در بورس کالا پرداختیم و انواع قراردادهای آتی و اختیار معامله را شرح دادیم. بازار مالی بورس کالا را توضیح دادیم و ابزارهای مالی مختلف تامین مالی در این بازار را شرح دادیم. برای همین منظور بازار گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های کالایی در انواع بورس کالا را توضیح دادیم. در انتهای این مطلب نیز قرارداد سلف موازی استاندارد را به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از بازار مالی بورس کالای ایران شرح دادیم.