ضمایر مفعولی در ترکی استانبولی — به زبان ساده + مثال و تمرین
ضمایر در همه زبانها اهمیت بالایی دارند چراکه ضمیرها میتوانند جای اسمها استفاده شوند و از تکرار جلوگیری کنند. در زبان ترکی استانبولی در کل شش نوع ضمیر وجود دارد که هر کدام ویژگیهای مخصوصی دارند. در این مطلب، ضمایر مفعولی در ترکی استانبولی را بررسی میکنیم.
ضمیر چیست؟
«ضمیر» (Zamir) به کلمهای گفته می شود که جای اسم، فاعل یا مفعول جمله مینشنید و کار آنها را در جمله انجام میدهد. ضمیرها میتوانند به تنهایی در جمله استفاده شوند و به جمله معنی و مفهوم اضافه کنند. ضمیرها از تکرار اسمهای جانداران و اشخاص در جمله جلوگیری میکنند و این باعث کاهش تعداد لغات جمله و بهتر شدن خوانایی جمله میشوند. به مثال زیر، جهت درک بهتر نقش ضمیر در جمله توجه کنید.
Ahmet’in yarın İzmir’de olması gerekiyor.
احمد باید فردا در ازمیر (شهری در ترکیه) باشد.
∗∗∗
Onun yarın burada olması gerekiyor.
او باید فردا اینجا باشد.
در جمله دوم مثال بالا به جای دو اسم «احمد» و «ازمیر» از دو ضمیر «Onun» و «Burada» استفاده شده است.
از ضمیرها میتوان به جای جملههای کوتاه نیز استفاده کرد. به مثال زیر، توجه کنید.
Sen, bana ders dinlemeyip telefonla oynamanın ne kadar yanlış olduğunu söylemiştin.
تو به من گفته بودی که با گوشی بازی کردن به جای درس گوش دادن چقدر کار اشتباهی است.
∗∗∗
Sen, bana bunun ne kadar yanlış olduğunu söylemiştin.
تو به من گفته بودی که این چقدر کار اشتباهی است.
در مثالهای بالا، دو ضمیر «Bana» و «Sen» به جای اسم شخص استفاده شده است، بنابراین نوع ضمیرها، ضمیر شخصی است. در جمله دوم، کلمه «Bunun» به جای جمله «Ders dinlemeyip telefonla oynamanın» استفاده شده است. پس نتیجه میگیریم که ضمیرها میتوانند برای جلوگیری از جملهسازیهای طولانی، گاهی جای جمله کوتاه یا بخشی از جمله طولانی نیز استفاده شوند.
انواع ضمیرها در ترکی استانبولی
در زبان ترکی استانبولی شش نوع ضمیر وجود دارد که توضیح مختصری درباره آنها ارائه میکنیم.
- «ضمایر شخصی» (Kişi Zamirleri)
- «ضمایر اشاره در ترکی استانبولی» (İşaret Zamiri)
- «ضمایر نامعین» (Belgisiz Zamir)
- «ضمایر پرسشی» (Soru Zamiri)
- «ضمایر انعکاسی» (Dönüşlülük Zamiri)
- «ضمیر وابستگی» (İlgi Zamiri)
ضمیر شخصی چیست؟
از ضمایر شخصی برای جلویگری از تکرار اسم اشخاص استفاده میشود. در زبان ترکی استانبولی، ضمیرها برای مرد و زن متفاوت نیستند و به عبارت دیگر، در این زبان جنسیت برای کلمهها تعیین نمیشود. ضمایر شخصی در ترکی استانبولی میتوانند پسوندهای حالت اسمی را دریافت کنند و نقش فاعل جمله را داشته باشند. دو ضمیر «Ben» و «Sen» استثنا هستند و با دریافت پسوندهای جهتی به «Bana» و «Sana» تبدیل میشوند. ضمایر شخصی در جمله میتوانند نقش مضافالیه را هم داشته باشند. ضمایر ملکی در ترکی استانبولی و ضمایر مفعولی از ضمیرهای شخصی ساخته میشوند. بنابراین ضمیرهای مفعولی نیز نوعی ضمیر شخصی محسوب میشوند. در این مطلب، ضمیرهای مفعولی در ترکی استانبولی را با مثال توضیح میدهیم.
ضمایر مفعولی در ترکی استانبولی
در جمله، ضمایر مفعولی جایگزین مفعول میشوند. ضمایر مفعولی در ترکی استانبولی به دو دسته ضمایر مفعولی مستقیم و ضمایر مفعولی غیرمستقیم تقسیم میشوند. در ترکی با اضافه کردن پسوندهای «a / e» و «ı / i / u / ü» به ضمیر شخصی، ضمایر مفعولی ساخته میشود که در فارسی معادل آنها حروف اضافه، «را» و «به» است که بعد از ضمیر شخصی قرار میگیرد و ضمایر مفعولی ایجاد میشود.
ضمایر مفعولی مستقیم چیست؟
در زبان ترکی استانبولی شش شخص وجود دارد که برای ساخت ضمایر مفعولی مستقیم با هر کدام از این ضمیرها، کافی است که به ضمیرهای شخصی پسوندهای «را» (ı / i / u / ü) اضافه کنیم. نحوه انتخاب این پسوندها متناسب با آخرین حرف صدادار ضمیرها یعنی متناسب با قانون هماهنگی حروف در ترکی استانبولی است. در جدول زیر، نحوه انتخاب این پسوندها آورده شده است.
معادل ضمایر مفعولی مستقیم | ضمایر مفعولی مستقیم |
من را | ben + i → beni |
تو را | sen + i → seni |
او را | o + u → onu |
ما را | biz + i → bizi |
شما را | siz + i → sizi |
آنها را | onlar + ı → onları |
مثالهای زیر برای فهم بهتر این بخش نوشته شدهاند.
Okulumuzda herkes beni onun abağabeyi sanıyor.
در مدرسه، همه فکر میکنند که من برادر بزرگ او هستم.
Arkadaşlarım beni her gün ziyaret ediyorlar.
دوستانم هر روز به من سر میزنند.
Annem bazen beni şaşırtıyor ve bana doğum günü partisi hazırlıyor.
مادرم گاهی مرا غافلگیر میکند و برایم جشن تولد میگیرد.
Arkadaşlarımla vakit geçirmek beni çok mutlu ediyor.
وقت گذراندن با دوستانم مرا بسیار خوشحال میکند.
Amcam beni apartmanın önünde bekliyor.
عمویم جلوی آپارتمان منتظرم است.
Çarşamba akşamı teyzem beni havalimanına götürecek.
چهارشنبه عصر، خالهام من را به فرودگاه خواهد برد.
Onunla konuştuktan sonra seni arayacağım.
بعد از صحبت با او به شما زنگ میزنم.
Ne zaman geliyorsun? seni iki saattir bekliyorum.
کی میآیی؟ دو ساعت است که منتظرت هستم.
Seni saat on ikide okulun önünde bekleyeceğim.
ساعت دوازده جلوی مدرسه منتظرت هستم.
Yarın akşam müsait misin? seni görmek istiyorum.
فردا شب هستی؟ میخواهم ببینمت.
O türkçe bilmiyor, bu nedenle seni anlamıyor.
او ترکی بلد نیست، به همین دلیل متوجه منظور شما نمیشود.
Annesi onu çok özlüyor.
مادرش خیلی دلتنگش میشود.
Kardeşim bugün evde değil, onu aramayın.
برادر من امروز در خانه نیست، به او زنگ نزنید.
Uzun zamandır onu görmek istiyorum.
مدتها است که میخواهم او را ببینم.
Sence bu kitap yeni mi? onu daha önce hiç görmedim.
به نظر شما این کتاب جدید است؟ من قبلا آن را ندیده بودم.
Ahmet´in annesi yarın onu görmeye geliyor.
مادر احمد فردا به دیدن او میآید.
Aylin çok iyi bir insan, onu çok seviyorum.
آیلین خیلی دختر خوبی است، او را خیلی دوست دارم.
Bizi bu duruma düşürenin kendisi olduğunu unutmuş sanırım.
فراموش کرده است که او ما را در این شرایط قرار داده است.
Arkadaşım bizi evlerine davet etti.
دوستم ما را به خانه خودشان دعوت کرد.
Okul yarın bizi geziye götürecek.
فردا مدرسه ما را به اردو خواهد برد.
Ben sizi otelden alıyorum ve oradaki lokantalardan birinde yemek yiyoruz.
شما را از هتل برمیدارم و در یکی از رستورانهای آنجا غذا میخوریم.
Siz uçaktan indikten sonra sizi Sultanahmet’teki otele götürüyorum.
بعد از پیاده شدن از هواپیما، شما را به هتلی میبرم که در محله سلطان احمد قرار دارد.
Eşyalarınızı alıyorsunuz ben sizi havaalanına geri bırakıyorum.
شما وسایلتان را برمیدارید، من شما را به فرودگاه برمیگردانم.
Salondaki koltuklar çok eski. Onları değiştirmek istiyorum.
مبلهای اتاق نشیمن بسیار قدیمی هستند. من میخواهم آنها را تغییر دهم.
Babaannem ve dedem baika şehirde yaşıyor. her yaz onları ziyarete gidiyoruz.
پدربزرگ و مادربزرگ من در شهر دیگری زندگی میکنند. هر تابستان به دیدن آنها میرویم.
Biz onları tanımıyoruaz.
ما آنها را نمیشناسیم.