ضمایر اشاره در ترکی استانبولی — به زبان ساده + مثال و تمرین
در زبان ترکی استانبولی انواع مختلفی از ضمیرها وجود دارند که هر کدام جایگاه مخصوص و نحوه استفاده خاصی دارند. همه ضمیرها در زبان ترکی استانبولی قابل تشخیص هستند. «ضمایر اشاره» (İşaret Zamiri) برای اشاره به غیر انسان استفاده میشوند. ضمایر اشاره در ترکی استانبولی انوع مختلفی دارند که در این مطلب هر کدام را با مثالهای کاربردی توضیح میدهیم.
ضمیر چیست؟
ضمیر (Zamir) کلمهای است که برای جلوگیری از تکرار اسم فرد، جانداران و اشیا استفاده میشود. ضمیرها میتوانند به تنهایی در جمله استفاده شوند و معنی و مفهوم به جمله اضافه میکنند. ضمیرهای مختلفی برای کاربردهای متفاوتی در زبان ترکی استانبولی وجود دارند که در این مطلب، اینکه ضمیرهای اشاره (İşaret Zamiri) از چه ضمایری تشکیل میشوند و چه ویژگیهایی دارند را با مثالها بررسی میکنیم.
انواع ضمیرها در ترکی استانبولی
در زبان ترکی استانبولی شش نوع ضمیر وجود دارد.
- «ضمایر شخصی» (Kişi Zamirleri)
- «ضمایر اشاره» (İşaret Zamiri)
- «ضمایر نامعین» (Belgisiz Zamir)
- «ضمایر پرسشی» (Soru Zamiri)
- «ضمایر انعکاسی» (Dönüşlülük Zamiri)
- «ضمیر وابستگی» (İlgi Zamiri)
ضمایر اشاره در ترکی استانبولی
هرگاه بخواهیم مکان اسم را نشان دهیم و به آن اشاره کنیم از ضمایر اشاره استفاده میکنیم. ضمایر اشاره، ریشه اسمی دارند و میتوانند پسوندهای مربوط به حالت اسمی را دریافت کنند. این ضمیرها میتوانند به تنهایی در جمله استفاده شوند، زیرا نقش اسمها و فاعل جمله را ایفا میکنند. ضمیرهای اشاره را میتوان هم به صورت مفرد و هم به صورت جمع استفاده کرد. به ضمیرهای اشاره پسوندهای ملکی اضافه نمیشود و به همین دلیل این ضمیرها در جملههای شامل مضاف و مضافالیه نقش مضافالیه را دارند.
چه پسوندهایی میتوان به ضمایر اشاره اضافه کرد؟
میتوان به ضمیرهای اشاره برخی از پسوندهای مربوط به حروف اضافه در ترکی استانبولی «را، از، به، در» و مضاف و مضافالیه را اضافه کرد. هر کدام از پسوندها با توجه به قوانین حروف صدادار در ترکی استانبولی انتخاب میشوند.
- حرف اضافه «را» (ı / i / u / ü)
- حرف اضافه «از» (dan / den / tan / ten)
- حرف اضافه «به» (a / e)
- حرف اضافه «در» (da / de / ta / te)
- پسوندهای مضاف و مضافالیه (ın / in / un / ün / nın / nin / nün / nun)
انواع ضمایر اشاره در ترکی استانبولی
در جدول زیر، فهرستی از انواع ضمایر اشاره در ترکی استانبولی نوشته شده است. بیشتر ضمیرهای اشاره از ضمیرهای «Bu»، «Şu» و «O» ساخته شدهاند.
انواع ضمایر اشاره در ترکی استانبولی | |||
ترجمه فارسی | ترجمه ترکی | ترجمه فارسی | ترجمه ترکی |
اینجا | Bura | این | Bu |
اینجا (کمی دورتر) | Şura | این (کمی دورتر) | Şu |
آنجا | Ora | آن | O |
اینجا | Burası | اینها | Bunlar |
اینجا | Şurası | اینها (کمی دورتر) | Şunlar |
آنجا | Orası | آنها | Onlar |
این قبیل / از اینگونه | Böylesi | دیگری | Öteki |
آنگونه | Şöylesi | دیگری (کمی نزدیکتر) | Beriki |
مثالهای زیر، برای تمرین بیشتر این موضوع نوشته شدهاند.
Bu gerçekten çok lezzetliydi.
این واقعا خیلی خوشمزه بود.
Şu kalemi bana verir misin?
این مداد را به من میدهی؟
O sandalyeye oturabilirsin.
میتوانی روی آن صندلی بنشینی.
Sanırım bunlar size ait.
فکر میکنم اینها متعلق به شما است.
Şunlar size şirket tarafından gönderilmiş.
اینها از طرف شرکت به شما فرستاده شده است.
Onlar Ahmet´in üniversite kitapları.
آنها کتابهای دانشگاهی احمد هستند.
Öteki kalemi bana ver.
آن مداد را به من بده.
Beriki sende kalsın.
این یکی دست تو بماند.
Bura bana pek yabancı gelmedi.
این مکان برای من غریبه به نظر نمیرسد.
Şura nasıl? beğendiysen burayı kiralayalım.
اینجا چطور است؟ اگر پسندیدی اینجا را اجاره کنیم.
Ora bence daha iyi.
آنجا به نظر من خیلی بهتر است.
Burası da fena değil, güzel manzaraya sahip.
اینجا هم بد نیست، منظره زیبایی دارد.
Şurası yakın sayılır, yürüyerek de gidebiliriz.
اینجا خیلی نزدیک است، میتوانیم پیاده هم برویم.
Orası çok uzak, taksiye binmeliyiz.
آنجا خیلی دور است، باید سوار تاکسی شویم.
Böylesi, insanı rahatsız eder.
این مدل [رفتار]، باعث ناراحتی آدم میشود.
Şöylesi de doğru olmaz ki.
آن مدلی هم درست نخواهد بود.
Öylelerinden her zaman kaçarım.
من همیشه از آنها [آن مدل اشخاص] دوری میکنم.
Orası Türkiye’nin en kalabalık şehridir.
آنجا شلوغترین شهر ترکیه است.
Ötekini giyersen daha dikkat çekici olabilir.
اگر آنیکی (دیگری) را بپوشی بیشتر جلب توجه میکنی.
Karşıki kiralık ise biz tutabiliriz.
اگر روبرویی را قابل اجاره کردن است، ما میتوانیم آن را اجاره کنیم.
Ben ve kardeşim burada büyüdük.
من و خواهرم اینجا بزرگ شدیم.
Eskiden şuralar uçsuz bucaksız tarlaydı.
در گذشته اینجا مزرعه وسیعی بود.
Biri şunun fiyatını söyleyebilir mi?
کسی میتواند قیمت این را بگوید؟
برای یادگیری بهتر این مطلب، جملههای زیر، در دو حالت با و بدون ضمیر اشاره نوشته شدهاند.
Pendik ve Tuzla’da kiralık ev bulmak oldukça zor.
پیدا کردن خانه برای اجاره در «پندیک» و «توزلا» بسیار دشوار است.
∗∗∗
Buralarda kiralık ev bulmak oldukça zor.
پیدا کردن خانه برای اجاره در این اطراف بسیار دشوار است.
Bu dolap salonda kalacak, diğer dolap aşağıya inecek.
این کمد در سالن میماند، کمد دیگر پایین میرود.
∗∗∗
Bu dolap burada kalacak, diğeri aşağıya inecek.
این کمد اینجا میماند، دیگری پایین میرود.
Masanın üstündeki telefonları gözümün önünden kaldırın!
گوشیها را از روی میز از جلوی چشمانم بردارید!
∗∗∗
Şunları gözümün önünden kaldırın!
اینها را از جلوی چشمانم بردارید!
Koltuklara da bir örtü almak gerekiyor.
برای مبلها هم باید روکش بخریم.
∗∗∗
Şunlara da bir örtü almak gerekiyor.
برای اینها هم باید روکش بخریم.
Gömleği güzelce ütüleyip dolaba as.
پیراهن را خوب اتو و در کمد آویزان کن.
∗∗∗
Onu, güzelce ütüleyip dolaba as.
آن خوب اتو و در کمد آویزان کن.
نقش های متفاوت ضمایر اشاره
ضمیرهای اشاره علاوه بر اینکه میتوانند در نقش ضمیر در جمله ظاهر شوند، قادر هستند که در نقش صفت هم در جمله ظاهر شوند. در جدول زیر، تعدادی از ضمیرهایی نوشته شدهاند که توانایی ایفای نقش صفت را دارند.
ضمایری که میتوانند نقشهای مختلف دریافت کنند | |||
ترجمه فارسی | ترجمه ترکی | ترجمه فارسی | ترجمه ترکی |
دیگری (کمی نزدیکتر) | Beriki | این | Bu |
این قبیل / از اینگونه | Böylesi | این (کمی دورتر) | Şu |
آنگونه | Şöylesi | آن | O |
آنگونه | Öylesi | دیگری | Öteki |
مثالهای زیر، برای درک بهتر این موضوع نوشته شدهاند.
Bunu biliyor musun?
این را میدانی؟
(در این جمله، کلمه «Bunu» نقش ضمیر اشاره دارد.)
∗∗∗
Bu bilgiyi nereden aldın?
این اطلاعات را از کجا آوردهاید؟
(در این جمله، کلمه «Bu» نقش صفت دارد.)
Şu filmi daha önce seyretmiştim.
این فیلم را قبلا تماشا کرده بودم.
(در این جمله، کلمه «Şu» نقش صفت دارد.)
∗∗∗
Şunu daha önce görmüştüm.
این را قبلا دیده بودم.
(در این جمله، کلمه «Şunu» نقش ضمیر اشاره دارد.)
O, bu akşam geç gelecek.
او، امشب دیر خواهد آمد.
(در این جمله، کلمه «O» نقش ضمیر شخصی دارد.)
∗∗∗
O benim kalemim.
آن مداد من است.
(در این جمله، کلمه «O» نقش ضمیر اشاره دارد.)
∗∗∗
O elma benim.
آن سیب مال من است.
(در این جمله، کلمه «O» نقش صفت دارد.)
Ötekini bana ver.
آنیکی (دیگری) را به من بده.
(در این جمله، کلمه «Ötekini» نقش ضمیر اشاره دارد.)
∗∗∗
Öteki kitabı ver.
آنیکی (دیگری) کتاب را بده.
(در این جمله، کلمه «Öteki» نقش صفت دارد.)
Beriki sende kalsın.
این یکی دست تو بماند.
(در این جمله، کلمه «Beriki» نقش ضمیر اشاره دارد.)
∗∗∗
Beriki kitap sende kalsın.
این یکی کتاب دست تو بماند.
(در این جمله، کلمه «Beriki» نقش صفت دارد.)
Böylesi, insanı rahatsız eder.
اینگونه [رفتار]، باعث ناراحتی آدم میشود.
(در این جمله، کلمه «Böylesi» نقش ضمیر اشاره دارد.)
∗∗∗
Böylesi davranışlar saygısızca.
رفتارهای اینچنین بیادبانه است.
(در این جمله، کلمه «Böylesi» نقش صفت دارد.)
Şöylesi de doğru olmaz ki.
آن مدلی هم درست نخواهد بود.
(کلمه «Şöylesi» نقش ضمیر اشاره دارد.)
∗∗∗
Şöylesi bir tarzla bu işi yapmak, daha doğru olur.
درستتر است که این کار را به این شکل انجام دهیم.
(در این جمله، کلمه «Şöylesi» نقش صفت دارد.)
Öylesinden her zaman kaçarım.
من همیشه از آنها اجتناب می کنم.
(کلمه «Öylesinden» نقش ضمیر اشاره دارد.)
∗∗∗
Öylesi insanlardan her zaman kaçarım.
من همیشه از آنها ( آن مدل اشخاص) اجتناب می کنم.
(کلمه «Öylesinden» نقش ضمیر اشاره دارد.)
برای تشخیص نقش کلمات چه راهی وجود دارد؟
همانطور که گفته شد، این ضمیرها در جمله میتوانند نقشهای مختلفی مانند، ضمیر اشاره، صفت، ضمیر شخصی داشته باشند. برای تشخیص نقش این کلمهها در جمله، کافی است که سه سوال زیر، پرسیده شود.
- آیا جایگزین اسم شدهاند یا اسم موجود در جمله را مشخص میکنند؟
- اگر آن کلمه، جای اسم را گرفته باشد پس کلمه ضمیر است. اگر کلمه همراه اسم آمده باشد، صفت است.
- آیا این کلمهها حالت مفرد و جمع دارند؟
- اگر کلمه، حالت جمع داشته باشد، ضمیر است. زیرا صفتها حالت جمع ندارند. به عبارت دیگر، اگر این کلمهها در جمله توانایی جمع بسته شدن داشته باشند، ضمیر هستند. در غیر این صورت، نقش صفت دارند.
- آیا پسوندهای حالت اسمی را دریافت میکنند؟
- اگر کلمه، پسوندهای حالت اسمی (حروف اضافه و پسوندهای مضاف و مضافالیه) را دریافت کند، ضمیر است. زیرا، صفتها پسوندهای حالت اسمی را نمیگیرند.
نکته: از ضمایر اشاره میتوان در مضاف و مضافالیه استفاده کرد. به مثالهای زیر، توجه کنید.
Onun tuşları, daha sertti.
کلیدهای آن، سفتتر بود.
∗∗∗
Bunun rengi, daha açık.
رنگ این، روشنتر است.
نکته: در مکالمههای روزمره، از ضمیرهای اشاره برای انسانها استفاده میشود. اما، این ضمیرها همواره ضمایر اشاره هستند و نباید در این موقعیتها ضمیر شخصی در نظر گرفت. به مثالهای زیر توجه کنید.
Resmi şu çizdi.
نقاشی را او کشید.
(در این جمله، کلمه «şu» ضمیر اشاره است.)
∗∗∗
Arabayı o yıkadı.
ماشین را او شست.
(در این جمله، کلمه «o» ضمیر اشاره است.)
تمرین ضمایر اشاره در ترکی استانبولی
در ادامه، چند نمونه تمرین برای درک بهتر این مطلب نوشته شده است.
Soru1: _____ yurt dışından satın aldım.
Cevap: Onu yurt dışından satın aldım.
Soru2: _____ diğer odaya yerleştirir misiniz?
Cevap: Bunu diğer odaya yerleştirir misiniz?
Soru3: _____ taşıyamadığımdan aşağıda bıraktım.
Cevap: Diğerini taşıyamadığımdan aşağıda bıraktım.
Soru4: _____ bana ne kadara mal olduğunu bir bilseniz.
Cevap: Şunların bana ne kadara mal olduğunu bir bilseniz.
Soru5: Geçen yıllarda _____ hediye olarak arkadaşıma vermiştim.
Cevap: Geçen yıllarda ötekini hediye olarak arkadaşıma vermiştim.
Soru6: _____ aklımıza gelmeyen bir kötü sondu.
Cevap: Bu, aklımıza gelmeyen bir kötü sondu.
جمعبندی ضمایر اشاره در ترکی استانبولی
ضمایر در هر زبانی از اجزای اصلی جمله است و باعث خوانایی بهتر و جلوگیری از تکرار و حشو در جمله میشود. ضمایر اشاره، برای بیان مکان شیء نسبت به مخاطب استفاده میشود. در زبان ترکی استانبولی ضمایر اشاره مختلفی وجود دارد که در این مطلب، تعداد زیادی از ضمیرهای اشاره را آموزش دادیم. تمامی ضمیرهای اشاره که در جدول زیر، آورده شدهاند ضمایر پرکاربرد در زبان ترکی استانبولی هستند. برای درک بهتر همه ضمیرها بهتر است که مثالهای داخل متن را بررسی کنید.
انواع ضمایر اشاره در ترکی استانبولی | |||
ترجمه فارسی | ترجمه ترکی | ترجمه فارسی | ترجمه ترکی |
اینجا | Bura | این | Bu |
اینجا (کمی دورتر) | Şura | این (کمی دورتر) | Şu |
آنجا | Ora | آن | O |
اینجا | Burası | اینها | Bunlar |
اینجا | Şurası | اینها (کمی دورتر) | Şunlar |
آنجا | Orası | آنها | Onlar |
این قبیل / از اینگونه | Böylesi | دیگری | Öteki |
آنگونه | Şöylesi | دیگری (کمی نزدیکتر) | Beriki |
علاوهبر این، این کلمهها در جمله میتوانند نقشهای دیگری مانند صفت هم داشته باشند که برای تشخیص آنها از هم کافی است که سه سوال زیر پرسیده شود.
- آیا جایگزین اسم شدهاند یا اسم موجود در جمله را مشخص میکنند؟
- آیا این کلمهها حالت مفرد و جمع دارند؟
- آیا پسوندهای حالت اسمی را دریافت میکنند؟