فرادرسضمایر شخصی در ترکی استانبولی — به زبان ساده + مثال و تمرین
ضمیرها در ترکی استانبولی جایگاه ویژه‌ای در ساخت جمله دارند. ضمیر به دسته‌های گوناگونی تقسیم می‌شود. در این مطلب، به تعریف ضمایر شخصی در ترکی استانبولی، جایگاه آن در جمله، انواع ضمایر شخصی، ویژگیهای ضمایر شخصی و ضمیر انعکاسی - نوعی ضمیر شخصی - می‌پردازیم.
ضمایر شخصی در ترکی استانبولی
ضمیرها برای جلوگیری از تکرار اسم‌ها و کلمه‌ها در گفتار و نوشتار استفاده میشوند. دسته بندی ضمیرها متناسب با کلمه‌ای است که جایگزین آن‌ها میشوند. ضمایر شخصی نوعی ضمیر هستند که برای جلوگیری از تکرار اسم شخص‌ها از آن‌ها بهره می‌گیرند. برای هر شش شخص در زبان ترکی استانبولی ضمیرهای شخصی مخصوصی وجود دارد. برخلاف برخی از زبان‌ها که برای اسم‌ها جنسیت تعیین می‌کنند، در ترکی استانبولی چنین قاعده‌ای وجود ندارد. همچنین در این زبان، ضمیر شخصی مربوط به سوم‌شخص، برای مرد و زن یکسان است و در واقع، مانند فارسی با یک ضمیر میتوان به آن‌ها اشاره کرد.
نکته: ضمیرهای «O» و «Onlar» اگر برای انسان استفاده شوند، ضمیر شخصی، اما اگر برای غیر از انسان استفاده شوند، ضمیر اشاره محسوب می‌شود. به مثال‌های زیر توجه کنید.
Onlar benimle henüz tanışmadı.
آن‌ها هنوز با من آشنا نشده‌اند.
(در این جمله «Onlar» ضمیر شخصی است.)
∗∗∗
Onlar masanın üzerinde dağınık bir şekilde duruyordu.
آن‌ها به شکل شلخته روی میز بودند.
(در این جمله «Onlar» ضمیر اشاره است.)
ضمایر شخصی در ترکی استانبولی کدام‌ها هستند؟
در زبان ترکی استانبولی شش ضمیر وجود دارد که متناسب با فاعل جمله، مفرد یا جمع بودن و جایگاه صرفی، انتخاب میشوند. در جدول زیر، ضمایر شخصی در ترکی استانبولی و معادل آن‌ها در فارسی نوشته شده است.
| ضمایر شخصی در ترکی استانبولی | |
| ضمایر به فارسی | ضمایر به ترکی |
| من | Ben |
| تو | Sen |
| او | O |
| ما | Biz |
| شما | Siz |
| آن‌ها | Onlar |
ضمایر شخصی در جمله به جای اسم انسان‌ها و برای جلوگیری از تکرار آن‌ها استفاده میشوند. این ضمایر با گرفتن پسوندهایی میتوانند به ضمایر ملکی، مفعولی و مکانی تبدیل شوند که در مطلب مربوط به ضمیرها در ترکی استانبولی به صورت کامل توضیح داده شده‌اند. مثال‌های زیر برای درک بهتر نحوه استفاده از ضمیرهای شخصی در جمله نوشته شده‌اند.
Ben bu üniversitede öğrenciyim.
من در این دانشگاه دانشجو هستم.
Ben ve sen birlikte hareket etmeliyiz.
من و تو باید با هم حرکت کنیم.
Sen sınıfın en çalıkan öğrencisisin.
تو سخت‌کوش‌ترین دانش‌آموز این کلاس هستی.
Sen gecemi aydınlatan bir ay ışığısın.
تو مهتابی هستی که شبم را روشن می‌کند.
O bu ülkenin bilim adamlarından biridir.
او یکی از دانشمندان این کشور است.
O tek başına gitmez.
او به تنهایی نمی‌رود.
Biz bu konu hakkında sizinle hemfikir değiliz.
ما در این موضوع با شما هم‌فکر نیستیم.
Biz hep beraber gittiğimizde olay çözülür.
وقتی همه با هم برویم قضیه حل می‌شود.
Siz, onlardan daha zekisiniz.
شما از آن‌ها باهوش‌تر هستید.
Siz okula geçin, ben arkanızdan arabayla yetişirim.
شما به مدرسه بروید، من با ماشین پشت سرتان می‌آیم.
Onlar iş yrine trenle gidiyorlar.
آن‌ها با قطار به محل کار می‌روند.
Onlar bu durumun farkına vardı.
آن‌ها متوجه این موضوع شدند.
ویژگیهای ضمایر شخصی
ضمایر شخصی چند ویژگی مهم دارد که در یادگیری این بخش بسیار مفید هستند.
- ضمایر شخصی میتوانند پسوندهای حالت اسمی را دریافت کنند. این ضمیرها با دریافت حروف اضافه نقش خود را به عنوان فاعل جمله به درستی انجام می‌دهند.
- وقتی پسوند جهتی «a / e» به ضمیرهای «Ben» و «Sen» متصل می‌شود، حروف صدادار آن‌ها دچار تغییر شده و به «Bana» و «Sana» تبدیل میشوند.
- ضمیرهای شخصی در جمله میتوانند نقش مضافالیه بگیرند و باعث به وجود آمدن جمله حاوی مضاف و مضافالیه شوند.
نکته: در جمله‌هایی که ضمایر شخصی، پسوندهای مضافالیه دریافت می‌کنند، هم میتوان آن‌ها را در جمله استفاده کرد و هم میتوان آن‌ها را حذف کرد. زیرا مضاف که بعد از این کلمه می‌آید شامل پسوندهای مضاف است و نیاز نیست دوباره کلمه‌ای با پسوند ضمایر شخصی استفاده شود.
به مثال‌های زیر، توجه کنید.
Benim kalemim → kalemim
مداد من
با حذف «Benim»، مفهوم عوض نمی‌شود.
Senin defterin → defterin
دفتر تو
با حذف «Senin»، مفهوم عوض نمی‌شود.
Onun çantası → çantası
کیف او
با حذف «Onun»، مفهوم عوض نمی‌شود.
Bizim okulumuz → okulumuz
مدرسه ما
با حذف «Bizim»، مفهوم عوض نمی‌شود.
Sizin sınıfınız → sınıfınız
کلاس شما
با حذف «Sizin»، مفهوم عوض نمی‌شود.
Onların bahçeleri → bahçeleri
حیاط آن‌ها
با حذف «Onların»، مفهوم عوض نمی‌شود.
نکته: در جمله‌هایی که ضمایر شخصی، پسوندهای مضافالیه را دریافت می‌کنند، اگر بخواهیم به شخص یا مخاطب جمله، تاکید کنیم، نباید این ضمیرهای شخصی را حذف کنیم. به مثال‌های زیر، توجه کنید.
Çocuklar yalnız sizin sözünüze inanırlar.
بچه‌ها فقط حرف‌های شما را باور می‌کنند.
(تاکید به ضمیر «شما»)
∗∗∗
Biz bugün senin misafiriniz.
ما امروز مهمان تو هستیم.
(تاکید به ضمیر «تو»)
نکته: اگر ضمایر شخصی پسوندهای مضافالیه را دریافت کرده باشند، باید با توجه به معنی جمله تصمیم بگیریم که آن‌ها را از جمله حذف کنیم یا خیر. زیرا در برخی جمله‌ها با حذف ضمیرها معنی جمله تغییر می‌کند. مثال‌های زیر، جهت درک بهتر این موضوع نوشته شده‌اند.
Çocuklar yalnız sizin sözünüze inanırlar.
بچه‌ها فقط حرف‌های شما را باور می‌کنند.
(با حذف ضمیر، جمله معنای اشتباهی به خود می‌گیرد.)
∗∗∗
Onun eşyalarını bize getir.
وسیله‌های او را به خانه ما بیاور.
∗∗∗
Senin doğum tarihini bilen yok mu?
کسی تاریخ تولد تو را نمی‌داند؟
∗∗∗
Onun yarışmada birinci olduğuna sevindim.
خوشحال شدم که او در مسابقه اول شده است.
نکته: برای جمله‌سازی مؤدبانه و محترمانه، بهتر است که به جای استفاده از ضمیر شخصی «Sen» از ضمیر «Siz» استفاده کنیم.
Siz bu olayı görmediniz mi?
آیا شما این حادثه را ندیدید؟
∗∗∗
Siz müdür beyle görüşmediniz mi?
آیا شما با آقای مدیر ملاقات نکردید؟
نکته: گاهی فرد به خود مغرور می‌شود و برای بیان انجام کارهایی که می‌تواند به‌تنهایی و بهراحتی انجام دهد از ضمیر اول‌شخص جمع استفاده می‌کند. به مثال زیر، توجه کنید.
Böylelerinin hakkından gelmesini biliriz biz.
ما می‌دانیم که چگونه با چنین افرادی برخورد کنیم.
چه پسوندهایی میتوان به ضمایر شخصی اضافه کرد؟
به ضمیرهای شخصی میتوان برخی از پسوندهای مربوط به حروف اضافه در ترکه استانبولی «را، از، به، در،»، «ca / ce» وپسوندهای مضاف و مضافالیه را اضافه کرد. هر کدام از پسوندها با توجه به قوانین حروف صدادار در ترکی استانبولی انتخاب میشوند.
- حرف اضافه «را» (ı / i / u / ü)
- حرف اضافه «از» (dan / den / tan / ten)
- حرف اضافه «به» (a / e)
- حرف اضافه «در» (da / de / ta / te)
- پسوندهای مضاف و مضافالیه (ın / in / un / ün / nın / nin / nün / nun)
- پسوندهای ca / ce
جهت تمرین توضیحات بالا، مثال‌ها را بررسی کنید.
Sizi bu konuda uyarmıştım, insanlarla dalga geçmemek lazım demiştim.
من در این مورد به شما هشدار داده بودم. گفته بودم مردم را مسخره نکنید.
Beni kıskandığını cümle alem bilir.
تمام دنیا می‌داند که تو به من حسودی می‌کنی.
O bize geldiğinde hiç böyle davranmaz.
وقتی پیش ما می‌آید هرگز این‌طور رفتار نمی‌کند.
Onlara hediye alalım mı?
برای آن‌ها هدیه بخریم؟
Sende olan anlayış, onlarda olsaydı boşanmazlardı.
اگر آن‌ها درک تو را داشتند، طلاق نمی‌گرفتند.
Benden sana nasihat, hep doğuryu söyle, yalan söyleyen insanların değeri olmaz.
از من به تو نصیحت، همیشه راستگو باش. کسانی که دروغ می‌گویند ارزش ندارند.
çocuklar senin arabana binmek istiyorlar.
بچه‌ها می‌خواهند سوار ماشین شما شوند.
Bence akşam bizim takım birinci olacak.
به نظر من تیم ما امشب برنده خواهد شد.
در مثال‌های زیر، به نحوه جایگذاری ضمیرهای شخصی در جمله‌ها توجه کنید.
Deniz’in bilgisayarı bir süredir hata veriyor.
کامپیوتر «دنیز» مدتی است که دچار خطا می‌شود.
Onun bilgisayarı bir süredir hata veriyor.
کامپیوتر او مدتی است که دچار خطا می‌شود.
Ülkemizde yaşayan gençler, yarınların umudusunuz.
جوانانی که در کشورمان زندگی می‌کنید، امید فرداهایمان هستید.
Sizler yarınların umudusunuz.
شماها امید فرداهایمان هستید.
Selin ve Mert’i geçen yaz Bodrum’da gördüm.
«سلین» و «مرت» را تابستان گذشته در بدروم (نام شهری در ترکیه) دیدم.
Onları geçen yaz Bodrum’da gördüm.
آن‌ها را تابستان گذشته در بدروم (نام شهری در ترکیه) دیدم.
Mehmet’i aramaya çıktığımızda Ayşe de yanımızdaydı.
وقتی‌که به جستجوی «محمد» رفتیم، «عایشه» هم کنار ما بود.
Seni aramaya çıktığımızda Ayşe de yanımızdaydı.
وقتی‌که دنبال تو می‌گشتیم «عایشه» هم کنار ما بود.
Ayşe, Mert, Hakan, Betül ve Sıla sınıfa geçerek sınavın başlamasını bekleyin.
«عایشه»، «مرت»، «هاکان»، «بتول» و «سیلا» به کلاس بروید و منتظر شروع شدن امتحان بمانید.
Siz, sınıfa geçerek sınavın başlamasını bekleyin.
شما به کلاس بروید و منتظر شروع شدن امتحان بمانید.
Ben ve ablam bu akşam sinemaya gideceğiz.
من و خواهرم (خواهر بزرگترم) امشب به سینما خواهیم رفت.
Biz bu akşam sinemaya gideceğiz.
ما امشب به سینما خواهیم رفت.
معرفی فیلم‌های آموزش زبان خارجی فرادرس
مجموعه فرادرس، همواره به دنبال ایجاد بستری برای یادگیری بهتر برای دانشجویان، دانش‌‌آموزان و زبان‌آموزان است. در وب‌سایت یا اپلیکیشن فرادرس، مجموعه آموزش‌ها با توجه به موضوع، دسته‌بندی شده‌اند. یکی از این مجموعه فیلم‌های آموزشی، آموزش زبان خارجی است که علاقمندان به یادگیری زبان‌های مختلف میتوانند دوره مورد نظر خود را انتخاب و شروع کنند. در ادامه، برخی از این دوره‌ها را به صورت خلاصه توضیح می‌دهیم.
- آموزش رایتینگ تسک ۱ آیلتس آکادمیک IELTS - به زبان فارسی: این دوره آموزشی برای افرادی کمک‌کننده است که برای آزمون بین‌المللی آیلتس آکادمیک آماده میشوند. در این دوره، با کلمات و اصطلاحات مربوط به تحلیل داده‌ها، شیوه ساده‌سازی ساختارهای کلی و جزئی و همچنین تحلیل داده‌های گرافیکی آشنا خواهید شد. برای دیدن آموزش رایتینگ تسک ۱ آیلتس آکادمیک IELTS - به زبان فارسی + اینجا کلیک کنید.
- آموزش گرامر زبان انگلیسی سطح پایه A1 - به زبان انگلیسی: افرادی که همواره اشتیاق به یادگیری زبان انگلیسی دارند ولی نمی‌دانند از کجا و با چه دوره آموزشی یادگیری را شروع کنند، این دوره برای آن‌ها کمک‌کننده است. زیرا این دوره، دستور زبان از پایه و با توجه به نیاز‌های اولیه در یادگیری تدوین شده است. در این آموزش، دوره‌ها بر اساس استاندارد‌های CEFR طراحی شده‌اند. زبان تدریس این دوره فارسی است. برای دیدن فیلم آموزش گرامر زبان انگلیسی سطح پایه A1 - به زبان انگلیسی + اینجا کلیک کنید.
- آموزش آشنایی با زبان دانمارکی: اگر شما هم از علاقمندان به زبان دانمارکی هستید، قصد سفر به این کشور یا تحصیل در دانمارک را دارید، دوره آموزشی مناسب خواهد بود. با کمک این دوره، با افراد بومی کشور دانمارک می‌توانید بهراحتی ارتباط برقرار کنید. این زبان در یادگیری زبان‌های نروژی، سوئدی و ایسلندی هم به شما کمک خواهد کرد. برای دیدن فیلم آموزش آشنایی با زبان دانمارکی + اینجا کلیک کنید.
- آموزش زبان ترکی - ویژه ترک زبانان: همان‌طور که از نام دوره آموزشی پیدا است، این دوره برای ترک زبانان و افراد آشنا به ترکی مناسب است. تدریس به زبان ترکی بوده و برای علاقمندان به یادگیری دستور زبان ترکی استانبولی تدوین شده است. تمرکز این آموزش بر زبان ترکی آذربایجانی است. در این دوره با حروف الفبا، ضمیرها، نحوه صرف فعل‌ها و زمان‌های مختلف آشنا می‌شوید. برای دیدن فیلم آموزش زبان ترکی - ویژه ترک زبانان + اینجا کلیک کنید.
ضمایر انعکاسی
ضمایر انعکاسی به ضمایری گفته می‌شود که از کلمه «Kendi» ساخته میشوند. این ضمایر نوعی ضمیر شخصی هستند که برای تاکید روی ضمیر و قدرت بخشیدن به نقش ضمیر در جمله استفاده میشوند. با اضافه کردن پسوندهای ملکی به کلمه «Kendi» ضمایر انعکاسی مخصوص هر ضمیر را میتوان ایجاد کرد. ضمایر انعکاسی در جمله‌هایی که فاعل و مفعول به یک شخص مربوط است (یکسانی فاعل و مفعول) استفاده میشوند. برای یادگیری بهتر و بررسی مثال‌های بیشتر، می‌توانید مطلب ضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی را بخوانید. در جدول زیر، ضمایر انعکاسی مربوط به همه ضمیرها نوشته شده است.
| ضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی | |
| ضمایر انعکاسی در فارسی | ضمایر انعکاسی در ترکی |
| خودم | kendim |
| خودت | kendin |
| خودش | kendisi / kendi |
| خودمان | Kendimiz |
| خودتان | Kendiniz |
| خودشان | Kendileri |
مثال‌های زیر را بررسی کنید.
Sen kendine yemek pişirebiliyor musun?
آیا تو برای خودت می‌توانی غذا بپزی؟
Onlar kendileri arabayla gitek istemediklerini söylediler.
آن‌ها خودشان گفتند که نمی‌خواهند با ماشین بروند.
Biz kendimize yeni araba aldık.
ما برای خودمان ماشین جدیدی خریدیم.
Siz kendiniz bu filmi izlemek istediniz.
شما خودتان خواستید که این فیلم غم‌انگیز را ببینید.
Ben kendime her akşam salata yapıyorum.
من برای خودم هر شب سالاد درست می‌کنم.
O kendini çok seviyor, bu yüzden her şeyin en iyisini alıyor.
او خودش را خیلی دوست دارد، به همین دلیل بهترین هر چیزی را می‌خرد.
جمع‌بندی ضمایر شخصی در ترکی استانبولی
ضمیرها از اجزای اصلی جمله هستند. وجود ضمیرها در جمله باعث زیبایی و فهم بهتر منظور مخاطب می‌شود. در هر زبان، ضمیرهای متفاوتی وجود دارد که در زبان ترکی استانبولی هم شش نوع ضمیر مختلف با کاربرد متفاوت وجود دارد. هر کدام شامل قوانین مخصوص خود هستند و تشخیص آن‌ها از هم در جمله بسیار آسان است.
از آنجایی که دستور زبان ترکی به اسم‌ها و فعل‌ها جنسیت نمی‌دهد، ضمیرها هم بدون جنسیت هستند. بنابراین، هنگام استفاده از ضمیرها توجه به مذکر یا مونث بودن کلمه‌ها لازم نیست و مانند فارسی بهراحتی میتوان جمله‌سازی کرد.
ویژگیهای ضمایر شخصی چیست؟
ضمایر شخصی ریشه اسمی دارند و میتوانند در جمله جای یک یا چند اسم را بگیرند. پسوندهای حالت را میتوانند بهراحتی دریافت کنند چون نقش اسم را در جمله دارند و همچنین به شکلهای مفرد و جمع بهکار برده میشوند. ضمایر میتوانند به شکل تنها در جمله استفاده شوند زیرا میتوانند نقش خاصی در جمله ایفا کنند.
