از علوم آزمایشگاهی تا کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر— تجربه یادگیری محمدعلی دهقانی؛ کاربر فرادرس

از «علوم آزمایشگاهی» تا کارشناسیِ ارشد «مهندسی کامپیوتر» با گرایش معماری کامپیوتر راه پرپیچ و خمی پیش روی آدم است. اما خوبی‌اش این است که بعد از شناسایی علایق‌ات می‌توانی میانِ آنچه علمِ تجربی به تو آموخته و اندوخته‌هایت از مهندسی کامپیوتر یک پل بسازی.

این اصطلاحی است که محمدعلی دهقانی؛ کارشناس ارشد مهندسی کامپیوتر، گرایش معماری کامپیوتر یکی از کاربران و همراهان «فرادرس» درباره فعالیت خود به کار می‌برد؛ «پُل زدن». او این مسیر پرپیچ و خم را زیر پا گذاشته و معتقد است که توانسته ارتباطی میان دو رشته دانشگاهی خود ایجاد کند.

محمدعلی دهقانی اکنون مشغول عمق بخشیدن به دانسته‌هایش در زمینه هوش مصنوعی است. طی گفت‌وگویی که با این همراه «فرادرس» داشته‌ایم، از تجربیات یادگیری خود گفت. همچنانکه از تاثیرات هوش مصنوعی بر زندگی بشر از سال‌های پیشین تا امروز و البته آینده برای ما و مخاطبان‌مان می‌گوید:

نسخه صوتی مقدمه

https://freebies.faradars.org/interview/interview00125/mp3/interview00125-00.mp3

ذخیره کردن این فایل صوتی: لینک دانلود

نسخه صوتی مصاحبه (فایل صوتی) به صورت مباحث جداگانه

نسخه صوتی مصاحبه (فایل صوتی) به صورت یکجا

https://freebies.faradars.org/interview/interview00125/mp3/interview00125-full.mp3

ذخیره کردن این فایل صوتی: لینک دانلود

نسخه متنی مصاحبه

من خدمت شما سلام عرض می‌کنم و همین‌طور مخاطبان مجموعه «فرادرس» و در ابتدا از شما می‌خواهم خودتان را معرفی کنید تا مخاطبان ما با شما بیشتر آشنا شوند.

با سلام خدمت تمام شنوندگان مجموعه «فرادرس». من محمدعلی دهقانی هستم؛ فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر، گرایش معماری کامپیوتر از دانشگاه آزاد نجف‌آباد. 38 ساله هستم.

خوشوقت شدم از آشنایی با شما. رشته شما مهندسی کامپیوتر است و در بخشی از نظراتی که داده بودید در جشنواره «تجربه یادگیری» نوشته بودید که علاقه‌مند به هوش مصنوعی هستید.

اگر اجازه بدهید یک بیوگرافی از خودم بگویم. من وقتی در کنکور سراسری شرکت کردم رشته‌ام تجربی بود. دو سال رشته علوم آزمایشگاهی در «دانشگاه علوم پزشکی گیلان» خواندم و به پایان رساندم. بعد از اتمام طرحم به این نتیجه رسیدم که این رشته با توجه به اینکه علاقه‌مند هستم مدارج عالی را طی کنم، شاید آنقدر من را اقناع نکند.

از آنجا که یکبار کنکور کاردانی به کارشناسی را شرکت کرده بودم و موفق نشده بودم، به این نتیجه رسیدم که باید تغییر رشته بدهم و یکبار دیگر کنکور سراسری را تجربه کنم. در سال 1386 یکبار دیگر کنکور سراسری دادم و متاسفانه باز پزشکی قبول نشدم. با اینکه با اساتید خوبی کلاس داشتم، متاسفانه موفق نشدم.

و تحصیل در دانشگاه آزاد را انتخاب کردم. به دلیل آنکه جایگزینی هم نداشتیم، مهندسی کامپیوتر- گرایش سخت‌افزار قبول شدم و وارد دانشگاه شدم. «دانشگاه نجف‌آباد» دانشگاه بسیار سختگیری از لحاظ درس دادن و مراحل فارغ‌التحصیلی است. طی چهار سال درسم تمام شد و بعد از آن در مقطع کارشناسی ارشد در رشته معماری کامپیوتر قبول شدم.

دروس رشته معماری کامپیوتر را که تمام کردم. بعد از اینکه درسم تمام شد و به قسمت پایان‌نامه رسیدیم، متاسفانه دانشگاه‌های آزاد، ظرفیتی که می‌گیرند، طبق آن ظرفیتی نیست که دانشجو می‌خواهند و ما در مقطع پایان‌نامه دچار مشکل هستیم. کما اینکه من چهار سال مجبور شدم پایان‌نامه‌‌ام را تمدید کنم تا اینکه بالاخره باز هم اجازه ندادند من دفاع کنم و آموزش‌محور شدم.

اما کمک بزرگی که مجموعه «فرادرس» به من کرد این بود که با توجه به اینکه رشته من معماری کامپیوتر بود قصد داشتم یک پل بین رشته اولیه (علوم آزمایشگاهی) و دروس فنی کامپیوتر بزنم. مجموعه «فرادرس» به من کمک کرد تا بتوانم این پل را ایجاد کنم.

پس زمانی که داشتید برای پایان‌نامه تلاش می‌کردید، با «فرادرس» آشنا شدید؟

بله. دقیقا همان زمان آشنا شدم به همت یکی از اساتید ارجمند که ایشان «فرادرس» را به من معرفی کردند. و از ایشان تشکر می‌کنم.

چند سال است همراه «فرادرس» هستید؟

من از سال 1397 همراه «فرادرس» هستم.

اگر بخواهید آموزش‌های اولیه «فرادرس» را با آموزش‌های الان مقایسه کنید، تغییرات ملموس برای شما چه بوده؟

من هنوز ویدئوهای اساتید جوانی که به مجموعه اضافه شده‌اند، را تماشا نکردم. ولی جا دارد از آقای دکتر «مصطفی کلامی هریس» که یکی از بنیانگذاران و مدیرعامل این مجموعه هستند، تشکر کنم. انسان بسیار فهیم، افتاده و باسوادی هستند. وقتی می‌خواستم موضوع پایان‌نامه را انتخاب کنم، اگر ویدئوهای آقای دکتر کلامی که با قیمت بسیار ناچیز در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد، نبود من نه با شبکه عصبی آشنا می‌شدم نه با هوش مصنوعی و نه با نرم‌افزار «متلب» به این شکل آشنا می‌شدم و نه می‌توانستم به این مجموعه علاقه‌مند شوم.

چقدر عالی که در حوزه هوش مصنوعی کار می‌کنید آقای دهقانی. ممکن است از اینجا شروع کنیم که یک تعریف ساده از هوش مصنوعی به ما و مخاطبان بدهید؟ 

با توجه به اینکه سعی کردم در کنار تحصیلات آکادمیک، زبان انگلیسی را هم دنبال کنم و مدرک CAE دارم، بسیاری از مقالات در این زمینه را مطالعه کردم. هوش مصنوعی شاخه‌ای از علم کامپیوتر است که بین علوم کامپیوتر و سایر علوم مانند علوم پزشکی، علوم مهندسی مکانیک ارتباط برقرار می‌کند. هوش مصنوعی سعی می‌کند ارتباط بین انسان و کامپیوتر را برقرار کند.

ساده‌ترین حالت هوش مصنوعی همان ربات‌هایی هستند که قریب به 50 سال است که اختراع شدند. هوش مصنوعی قلمرو گسترده‌ای دارد چه در زمینه پزشکی، چه در زمینه هوا فضا و چه در زمینه مددیاری به سالمندان و موارد دیگر.

شما حتی فرض کنید که وقتی وارد اداره می‌شوید یا Face Detection یا Fingerprint دارید. یعنی ورود شما با تشخیص اثر انگشت یا با تشخیص چهره شما انجام می‌‌شود. یا در زمینه پردازش سیگنال، تمام اینها زیرمجموعه‌های هوش مصنوعی است. هوش مصنوعی مادر تمام علوم نوین است مثل مهندسی پزشکی، رشته مخابرات، سخت‌افزار و معماری کامپیوتر و مهندسی نرم‌افزار. حتی دانشجویان ریاضی کاربردی، علوم کامیپوتر به درس‌های رشته هوش مصنوعی ختم می‌شود.

اگر بخواهم دروس را بگویم که بچه‌های برق و کامپیوتر و ریاضی کاربردی می‌خوانند، شناسایی الگو Pattern Recognition است. از دروس دیگر می‌توانیم به الگوریتم‌های ازدحامی، الگوریتم ژنتیک و موارد دیگر اشاره کنیم. تمام این آموزش‌ها در «فرادرس» هست. تنها چیزی که من در «فرادرس» ندیدم و متاسفانه هنوز فکر می‌کنم نیست، همین شناسایی الگو است که حداقل من در نرم‌افزار «متلب» این آموزش را ندیدم.

ظاهرا لیستی وجود دارد که مخاطبان می‌توانند ایمیل بگذارند تا به آنها اطلاع داده شود. آن قسمت را جستجو کردید؟

بله. در آن قسمت همه موارد هست، اما متاسفانه آماده نشده. حداقل در نرم‌افزار «متلب» ندیدم. اما اگر در «پایتون» Python یا OpenCV است اطلاع ندارم. چون من OpenCV کار نکردم و «پایتون» را هم تازه دارم کار می‌کنم و خیلی اشراف ندارم. من برای همین پایان‌نامه کارشناسی ارشد خودم با یکی از اساتید بنام دانشگاه نجف‌آباد کار می‌کردم. ولی ایشان حاضر نمی‌شد همکاری کند و بعضی مواقع می‌گفت خودتان باید بروید مطالعه کنید.

این چیزی است که باید یاد گرفته باشید. ولی واقعا آقای دکتر «کلامی» انسان بی‌نظیری هستند و جا دارد که از ایشان تشکر کنم.

آقای دهقانی! در دانشگاه این انتظار از شما می‌رفت آموخته‌هایی داشته باشید در صورتی که اساتید به شما آموزش نداده بودند؟

متاسفانه خیر. آن سالی که وارد رشته مهنسی کامپیوتر، گرایش معماری کامپیوتر شدم یک رشته جدید بود. حداقل تا سه-چهار ترم اساتید درگیر این قضیه بودند که چه درس‌هایی ارائه شود و چطور باشد. اساتید خوب هم داشتیم. من نمی‌گویم اساتید بد بودند. به هر حال اطلاعات داشتند.

ولی اساتیدی بودند که از جان و دل کار می‌کردند. اما چیزی را که من در «فرادرس» دیدم، هیچوقت چه در دانشگاه و چه در مقاطع دیگر ندیدم. حالا در مقطع کاردانی چون در دانشگاه علوم پزشکی بودیم، اساتید ناگزیر بودند چون با دانشجویان پزشکی هم کلاس‌ها یکی بود. ولی در کارشناسی و ارشد اصلا چنین چیزی را که «فرادرس» بود ندیدم. اگر هم دیدم 5 یا 10 درصد بوده.

من بابت اینکه تجربه خوشی از «فرادرس» دارید، خیلی خوشحالم. امیدوارم این تجربه ادامه داشته باشد. از آنجا که به هوش مصنوعی علاقه دارید می‌پرسم. آقای دهقانی وظایف سیستم هوشمند به صورت مشخص قابل بیان است؟ اینکه مثلا یک سیستم هوشمند حتما دستورپذیری داشته باشد یا الگویی را تشخیص بدهد یا موارد دیگری؟ در این مورد توضیح می‌دهید؟

وقتی شما یک سیستم را تعریف می‌کنید تا زمانی که پیاده‌سازی شود، یکسری مراحل را طی می‌کند. به هرحال کامپیوتر ساخته مغز انسان است. وقتی می‌خواهیم چیزی را که ساخته مغزمان است، فرمان‌پذیر کنیم باید به آن دستور بدهیم. چون اختیاری از خودش ندارد. توضیح بیشتری بدهم؟

بله. اگر توضیح بدهید که کمک بزرگی است.

شما هر مبحث شبکه‌های عصبی را که شروع کنید، چه کتاب آقای «سیمون هیکین» Simon Haykin یا کتاب‌های فارسی دیگری که هست، شما را با یک مقوله و اصطلاح به نام «پرسپترون» Perceptron آشنا می‌کند. «پرسپترون» شبیه همان نورونی است که در سلول‌های انسان است. وظیفه آن انتقال داده‌هاست. چون من رشته تجربی خوانده‌ام بیشتر می‌توانم در این زمینه توضیح بدهم. یعنی می‌تواند یک سیگنال را که محرک شیمیایی و بو و شنوایی است، از طریق دندریت‌ها و آکسون‌ها انتقال دهد. اصلا پایه شبکه عصبی بر مبنای ساخت همین «پرسپترون» است.

وقتی شما یک «پرسپترون» در یک شبکه عصبی تعریف می‌کنید، یک شبیه‌سازی از  نورون دارید. حالا یک وزنی به آن می‌دهید. وزنی که به نورون می‌دهید، چه کاری را برای شما انجام می‌دهد؟ یک «بایاس» برای آن تعریف می‌کنید. یک محرک، یک تابع «اکتیویشن» Activation Function برای آن می‌گذارید که همان محرکی است که ما در نورون‌ها داریم. این تازه زیربنای شبکه‌های عصبی می‌شود.

حالا باید بیایید ان زیربنای شبکه عصبی را در «تاخیر انتشار داده» Backpropagation در نظر بگیرید. یا «ماشین بُردار پشتیبان» Support vector machine در نظر بگیرید. همه اینها به این قضیه می‌پردازد. اینها همگی شبیه‌سازی هستند از چیزهایی که شما در سلول و در مغز می‌بینید. حتی الگوریتم ژنتیک، شبیه‌سازی از DNA است که انسان دارد.

پیام‌هایی که در الگوریتم ژنتیک تبادل می‌‌کنید، همان چیزی است که در سلول‌های بدن و کروموزوم‌ها رخ می‌دهد. اینها تمامش نشان می‌دهد که وقتی علوم پیشرفت می‌کنند به یک نقطه مشترک می‌رسند. حالا رشته شما چه ریاضی باشد، چه کامپیوتر یا علوم انسانی. همه اینها در انتها به یک قسمت واحد می‌رسد.

اگر الان بخواهید رشته برق بخوانید در گرایش مخابرات صد درصد نیاز دارید. اگر بخواهید رشته کامپیوتر بخوانید که مادر همه چیزهایی است که می‌خواهید در مقطع عالی یاد بگیرید. همین‌طور اگر بخواهید رشته ریاضی بخوانید باید با Support vector machine آشنا شوید. می‌توانم بگویم پنجاه درصد چیزهایی که در هوش مصنوعی مطرح می‌شود، در درجات عالی که می‌گذرانید صد درصد موردنیاز شما قرار می‌گیرد.

آقای دهقانی یک سوال از شما داشتم با توجه به مطالعاتی که داشتید می‌توان گفت تغییرات حتمی که در انتظار ماست چیست؟ مثلا ما در آینده در چه نوع فعالیت‌هایی مشکل خواهیم داشت؟ احیانا شغل‌هایی که تغییر می‌کنند یا شغل‌هایی اضافه شوند به شغل‌های فعلی انسان.

از این جهت می‌پرسم که پیش‌بینی آینده خیلی جذاب است و فکر می‌کنم این جذابیت برای مخاطبان هم وجود داشته باشد که بدانند در آینده چه فعالیت‌هایی دچار تغییرات خواهد شد با وجود هوش مصنوعی؟

من از شما تشکر می‌کنم. چون سوالاتی که می‌پرسید، سوالات اصلی است. همین گوشی هوشمند که در دست شماست، چیزی است که امروز و  فردا با آن دچار چالش هستید. ساده‌ترین چیز همین تشخیص اثر انگشت است. به هرحال یکسری الگوریتم‌هایی در پردازش تصویر هستند که اثر انگشت شما را با یکسری کارها مثل Segmentation، Morphology، Objective cognition شناسایی می‌کنند.

همه اینها اثر انگشت ساده شماست که با هیچ شخص دیگری یکسان نیست. عنبیه چشم شما که الان گوشی‌های هوشمند از سری جدید (از 2018 به بعد) دارند با آن تشخیص چهره انجام می‌‌دهند و حتی دیگر نیاز نیست اثر انگشت داشته باشید.

اینها خودش چیزی است که هوش مصنوعی با آن درگیر است. شما فرض کنید اگر نتوانید اثر انگشت را در یک اداره ثبت کنید، قطعا شما را دچار اشکال می‌کند. از موارد دیگر کارت‌های NFC است که با شبکه‌های حسگر بی‌سیم در ارتباط است. چیزی نیست که بتوانم به شما بگویم که حالا مثلا چند سال دیگر دچار اشکال می‌کند.

علم به خودی خود همانطور که موثر است، اگر کسی هم بتواند آن را بلاک کند و جلوی آن را بگیرد، ما نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم. من مثال زدم اگر شما اثر انگشت‌تان را یک روز صبح نتوانید ثبت کنید در محل کار- اگر یک انگشت تعریف شده باشد و دستگاه نتواند تشخیص بدهد- به هرحال کارتان را دچار اشکال می‌کند.

موارد دیگر در آزمایشگاه‌ها رخ می‌دهد. مثلا همین Polymerase changing و PCR که الان برای همه بیماری‌ها حتی کرونا استفاده می‌شود، به هرحال تماما به هوش مصنوعی گره خورده. هوش مصنوعی چیزی نیست که الان به وجود آمده باشد.

ما نباید فکر کنیم چهار کتاب هوش مصنوعی یا چهار کتاب ژنتیک، «یادگیری ماشین» Machine Learning و Neural network و پردازش تصویر هست؛ اینطور نیست. بسیاری از علوم الان با آن گره خوردند. ساده‌ترین الگوریتم‌ها این است که یک سرچ «گوگل» یا «اینستاگرام» تمام علاقه‌مندی‌های شما را می‌آورد. تمام اینها Data science است و طبق الگوریتم‌هایی است که نوشته شده. شاید به خودی خود نتوانید این الگوریتم‌ها را در نبود هوش مصنوعی و Data science پیدا کنید.

خیلی ممنون از توضیحات شما. سوالی که پرسیدم برای این بود که ساده‌تر به سراغش برویم. به ذهنم رسید که مثلا با وجود ماشین‌های خودران ممکن است ما در آینده راننده نداشته باشیم. این اتفاق خوشایندی برای کسانی که شغل رانندگی دارند، نیست. از طرفی ممکن است یک اتفاق خوشایند داشته باشم.

مثلا وجود هوش مصنوعی جعل را برای افراد جاعل غیرممکن کند. این اتفاق خوبی برای بشر است. این سوال را پرسیدم تا به صورت ساده به سراغ اتفاقاتی برویم که می‌توانیم تقریبا پیش‌بینی کنیم. حالا ممکن است من اشتباه کرده باشم و فردی با وجود هوش مصنوعی، کار جعل را هم ادامه بدهد.

نمی‌دانم و اطلاعات ندارم. ولی ماشین خودران به من می‌گوید که راننده و نیروی انسانی در آینده باید به فکر راه دیگر و چاره دیگری باشد. اگر آن سوال را پرسیدم برای این بود که بدانم آیا شما چنین تغییراتی را حدس می‌زنید؟

مصداق‌های آن همین الان هم است. ماشین‌های شرکت «رنو» Renault پشت چراغ قرمز  خود به خود ایست می‌کند. یا اگر ماشین‌های «فورد» Ford وسط اتوبان مانع ببیند متوقف می‌شود.

در آینده نزدیک قرار است خودروهایی طراحی شوند که کنار بیمارستان نتوانند بوق بزنند. این هم اتفاق بزرگی است. این ماشین، تصویری را که راننده دارد می‌رود، شناسایی می‌کند و اگر طبق الگوریتم‌هایی که در حافظه‌اش هست ببیند که به یک بیمارستان شبیه است، سیستم خودکار ماشین، بوق را می‌بندد. یعنی نمی‌گذارد ماشین بوق بزند.

اینها چیزهایی است که برای هوش مصنوعی است. شاید این مشکل پیش بیاید که انسانی که سواد آنچنانی ندارد، در آینده نزدیک با چه مشکلاتی مواجه می‌شود؟ راننده باید چه کند؟ آشپز چه کار باید بکند؟

قطعا تا حداقل پنجاه سال آینده به این مشکلات برنمی‌خوریم. در این مورد باید با افرادی که علوم انسانی، علوم تربیتی و روانشناسی مطالعه کرده‌اند با صحبت کنیم. که آنها چه فکری کردند و علم آنها در چه حد است؟ آنها می‌خواهند چه کنند؟ با مهندس مکانیک باید صحبت کنید که آنها چه می‌کنند؟

و چه وسیله‌ای درست می‌کنند که هم از طریق ماشین انجام وظیفه کند و هم بتواند از طریق انسان کار را انجام بدهد. مثل میکروسکوپ که هم الکترونی است و هم با چشم می‌توانید داده‌ها را آنالیز کنید.

بنابراین من به نتیجه رسیدم که به پیوند بین علوم نیاز داریم و همین‌طور آگاهی‌رسانی به افرادی که قصد دارند در آینده مشاغلی انتخاب کنند. طبق فرمایش شما شاید طی پنجاه سال آینده این اتفاق نیفتد. اما این دلیل نمی‌شود که ما درباره آن صحبت نکنیم. ما باید بدانیم در آینده چه در انتظار بشر است. چطور برنامه‌ریزی کنیم تا متناسب با پیشرفت‌ها شغل انتخاب کنیم و اصلا زندگی را بگذرانیم.

به همین خاطر من دو مورد که ساده به ذهن خودم می‌رسید را از شما سوال کردم و فکر کردم شاید موارد بیشتری در ذهن شما باشد و ما بتوانیم کمک بگیریم از شما.برویم سراغ «فرادرس» و اینکه من شما را از طریق یکی از کامنت‌ها پیدا کردم که درباره هوش مصنوعی صحبت کرده بودید.

گفته بودید آموزش‌ها عالی هستند. این سوال را دارم که کدام یک از بخش‌هایی که در آموزش‌های «فرادرس» در نظر گرفته شده برای شما جذاب است. نه اینکه کدام آموزش‌ها؟ نحوه آموزشی که به شما داده می‌شود، کدام قسمت جذابیت دارد؟ آیا کوتاه بودن آموزش‌ها؟ آیا کامل بودن یا کاربردی بودن آموزش‌ها؟ یا خصوصیت دیگری دارد که آقای دهقانی به آن صفت عالی دادند؟

کامل و جامع بودن آموزش‌ها. من یک مثال ساده می‌زنم. فرض کنید شما را کلاس پنجم دبستان می‌گذارند و به شما می‌گویند در گذشته دور الفبا را یاد گرفتید و الان به شما می‌گویند: وقتش است شعر بخوانید و بتوانید نگارش فارسی انجام بدهید. به هرحال این برای شما مشکل است. «فرادرس» و آموزش‌های آن و مخصوصا آقای دکتر «کلامی» اینطور است که این کار را برای شما انجام می‌دهند.

مجموعه آموزش‌های «فرادرس» بسیار جامع است. یعنی اگر یکی از درس‌های آن را مطالعه کنید، می‌آید و تمام علوم زیرمجموعه‌ را دور می‌زند. مثلا در شبکه‌های عصبی آقای دکتر «کلامی» همین‌طور که داشتند درس می‌دادند، در کنار آن «متلب» را هم آموزش می‌دادند. گریزی هم به «یادگیری ماشین» می‌زدند و چیزهایی که هنوز ما نخوانده بودیم را می‌گفتند.

یک دستوری بود که در ++C بود فراموش کرده بودیم و ایشان یادآوری می‌کردند. کلاس‌های ویدئویی ایشان به صورت حضوری است و چند نفر در کلاس حضور دارند و از ایشان سوال می‌پرسند. وقتی دانشجو از ایشان سوال می‌پرسد، احترام می‌گذارند. یعنی به شکلی به سوال گوش می‌دهند و جواب می‌دهند که حتی اگر سوال شخص، جالب هم نباشد به خودش می‌بالد که چنین استادی داشته و این سوال را از او پرسیده.

و به این کاملی جواب داده شده. حتی بیشتر از حدی که از سوال کردن انتظار دارد، شخص را اقناع کند.

با توجه به ریزبینی و دقت شما روی خصوصیت استاد، مواردی مدنظرتان است که جزو ویژگی‌های استاد مطلوب شماست. آیا آموزشِ آموزش دادن هم از «فرادرس» داشتید؟ یعنی بخواهید به شخصی تدریس کنید، در ذهنتان باشد که من به این نحو از استاد یاد گرفتم در «فرادرس» و به این شکل تدریس کنم به شخص دیگری.

بله. من در «فرادرس» که تدریس نکردم.

نه. منظورم این است که خارج از «فرادرس» با وجود الگوهایی که از اساتید «فرادرس» گرفتید، تدریس داشتید؟

بله من سه- چهار کنفرانس اینترنتی برگزار کردم که یکی از آنها مربوط به یک کلاس دانشگاهی بود. آخرین آنها هم در زمینه ماشین‌های بردار پشتیبان بود. نمی‌گویم همه را از «فرادرس» کپی برداشتم. چون خودم هم Research داشتم. البته به هر حال «فرادرس» و مجموعه‌اش روی سر من جا دارند. من استفاده کردم و سعی کردم همه چیزهایی که در «فرادرس» و آموزش‌هایش یاد گرفتم، به طرف مقابلم انتقال بدهم.

از آموزش‌های غیرمرتبط به رشته‌تان هم تا حالا استفاده کردید در «فرادرس»؟ که مربوط به رشته تحصیلی شما نبوده باشد.

بله. البته نه اینکه کامل مرتبط نباشد. یکسری آموزش در زمینه نوشتن مقاله بود که خوب بود. اما سطح آن درجه A نبود و  درجه B  بود. آقای دکتر «کلامی» که حرف ندارند و برخی اساتید دیگر. انتظار هم نمی‌توان داشت که سطح همه یکی باشد. آموزش‌های خیلی زیادی دارد. اجازه بدهید اسم نیاورم. بله آموزش‌های زیادی بوده که دیدم و به من کمک کرده. مثل مدیریت زمان. آموزش‌های خیلی خوبی بود.

واقعا سایت خوبی است. در این وانفسای شبکه‌های اجتماعی که 80 یا 90 درصد آن بطالت است. اگر شما نخواهید هم طبق الگوریتم‌هایی که وجود دارد و علاقه‌مندی‌ها را می‌آورد، تمام آن موسیقی و سرگرمی است. واقعا «فرادرس» یک شبکه مجازی است که خیلی سطح آن بالاست. یک همپوشانی با همه شبکه‌های مجازی دارد.

حتی نمی‌توانیم بگوییم همپوشانی دارد. بلکه باید بگوییم این شبکه‌های عصبی را پوشش می‌دهد. اگر کسی بخواهد استفاده کند، احاطه کرده است. شما ببینید چند مجموعه علمی داریم و این مجموعه‌های علمی ما در کشور چقدر خشک است؟ اصلا نمی‌توانید درک متقابل داشته باشید. بعضی‌ها کلاس اساتید دانشگاه‌های شریف را کپی کرده‌اند.

این که فایده ندارد. اگر دانشجو می‌توانست در کلاس آموزش ببیند که نیاز نبود. من در یکی از ویدئوهای «فرادرس» دیدم یکی از خانم‌ها درباره آقای دکتر «شیرافکن» صحبت کرده بودند. آقای دکتر «شیرافکن» واقعا بسیار انسان وارسته‌ای هستند و آموزش‌های ایشان عالی است. اجازه بدهید بیشتر از این اسم نیاورم.

ولی واقعا تیم قوی دارد. امیدوارم وقتی سن این تیم بالاتر می‌رود و کسانی که جای اینها را می‌گیرند، بتوانند جایگزین خوبی برای اینها باشند. برخی مجموعه‌ها را می‌بینیم که با انرژی بالا و فوق‌العاده شروع می‌کنند و اما 10 سال بعد می‌بینیم که متاسفانه آنهایی که جدید می‌آیند، نمی‌توانند برای قبلی‌ها جایگزین شوند.

امیدوارم اینطور نشود و روز به روز پیشرفت داشته باشند.

ممنون از لطف و توجه شما. انتظاراتی از مجموعه ارائه دهنده آموزش مجازی دارید؟ چیزی که شما را خوشحال و راضی‌تر کند.

«فرادرس» که حرف ندارد. حتی یکسری نذری‌های آموزشی در دهه اول محرم می‌گذارد و آموزش‌هایی که برای یادگیری باید 300 یا 400 هزار تومان هزینه کنید، رایگان می‌کند. من ندیدم هیچ موسسه‌ای چنین کاری انجام بدهد. البته من آموزش‌هایی که آن زمان به صورت رایگان گذاشته بودند، قبلا تهیه کرده بودم.

و یک آموزش «الگوریتم‌های تکاملی» بود که رایگان گرفتم. ولی واقعا پشتوانه قوی دارد. واقعا «فرادرس» بسیار عالی است. فقط فکر می‌کنم اگر نیازسنجی در بین دانشجویان داشته باشند، مخصوصا آنهایی که قشر ضعیف هستند. اگر بگویند: مدارکتان را ارسال کنید. با توجه به اینکه قضیه کرونا تمام نشده و هنوز هم می‌توان آموزش مجازی داد، این افراد را شناسایی کنند و آموزش‌ها را به صورت رایگان در اختیار آنها قرار بدهند.

هرچند که می‌دانم یکسری کد تخفیف دارند. ولی اگر کاملا برای این قشر رایگان شود، مفیدتر باشد و بتوانند یک گام جلوتر بروند.

از پیشنهاد شما متشکرم. سوالات من تمام شده. اگر موردی است که باید به آن می‌پرداختیم و در سوالات نبود، بفرمایید.

تشکر می‌کنم از تیم «فرادرس»، آقای دکتر «کلامی» و شما. به «فرادرس» و آقای دکتر «کلامی» به خاطر همه موفقیت‌هایشان تبریک می‌گویم. به خاطر همه دانشمندانی که دور خودشان جمع کردند. خوشحال می‌شوم بتوانم با «فرادرس» همکاری کنم و افرادی معرفی کنم. آرزوی موفقیت دارم.

خیلی خوشحال شدم. شما لطف دارید. متشکرم. مرسی که با وجود مشغله‌ای که داشتید پذیرفتید. اگر فرمایش دیگری ندارید از شما و مخاطبان خداحافظی می‌کنم.

هر چه بود عرض کردم. خسته نباشید.

شما هم خسته نباشید. روز خوش و خدا نگهدار.

خواهش می‌کنم. خدا نگهدار.