ارز دیجیتال وب ۳ — معرفی ۱۰ پروژه برتر

پروژه‌های ارز دیجیتال هر کدام برای بهبود فعالیت انسان‌ها در زمینه‌های مختلف ایجاد می‌شوند. اگرچه بیت‌کوین هدف خود را ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز و توزیع‌شده همتا به همتا معرفی کرده است اما، تکنولوژی بلاک چین معرفی شده در بیت کوین، کاربردهای گسترده‌‌ای در زندگی انسان‌ها دارد. امروزه تکنولوژی بلاک چین از زنجیره تامین گرفته تا امورمالی غیرمتمرکز و متاورس به کار گرفته می‌شود. گسترش همه جانبه این تکنولوژی، امکان ایجاد وب غیرمتمرکز که با وب 3 شناخته می‌شود را فراهم کرده است. در این مقاله، مهم ترین پروژه‌های ارز دیجیتال وب 3 را که در حوزه‌های مختلف وب فعالیت می‌کنند بررسی می‌کنیم.

وب 3 چیست ؟

وب 3 نسل سوم اینترنت است که هدف آن غیرمتمرکز کردن اینترنت است. در نسل‌های فعلی اینترنت، کاربران می‌توانند تولید کننده اطلاعات یا مصرف کننده آن‌ها باشند. علاوه بر این، امکان ارتباط افراد با یکدیگر از طریق پلتفرم‌های مختلف اینترنتی وجود دارد. مشکل اصلی این نسل از اینترنت، مالکیت مطلق شرکت‌های بزرگ چند ملیتی بر پلتفرم‌های وب است. این مساله مشکلات زیادی دارد که اصلی‌ترین آن‌ها به شکل زیر است.

فیلم آموزش اچ تی ام ال – طراحی وب با HTML – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

• مالکیت شرکت‌ها بر داد‌ه‌ها و فروش آن‌ به دیگران
• استفاده از داده‌های کاربران و کانالیزه کردن تفکرات آن‌ها
• نقض حریم خصوصی کاربران
• امکان حذف کاربران از پلتفرم
• امکان سانسور اطلاعات در شبکه

معایب و مشکلات ذکرشده، توجه همگان را به سمت اینترنت غیرمتمرکز سوق داده است. با توجه به این که بلاک چین تکنولوژی ثبت، نگهداری و انتقال اطلاعات به صورت غیرمتمرکز است،  بسیاری از پروژه‌های بلاک چینی فعالیت خود را معطوف به به بخش‌های مختلف اینترنت کرد‌ه‌اند. البته بلاک چین تنها یکی از تکنولوژی‌های مورد استفاده در وب 3 است و تکنولوژی‌های دیگری مانند «رایانش مرزی»، «هوش مصنوعی» و «اینترنت اشیا» به رشد آن کمک می‌کنند.

در مقاله قبلی، در مورد نسل‌های مختلف اینترنت، ویژگی‌های آن‌ها، تکنولوژی‌های استفاده شده و پروژه‌های مختلفی که در بستر آن‌ها شکل گرفته است صحبت کردیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص وب 3 مطالعه مقاله قبلی پیشنهاد می‌شود که لینک آن در ادامه آورده شده و هدف، بررسی مهم‌ترین ارزهای دیجیتال وب 3 به طور جزئی است.

• وب ۳ چیست و چه نقشی در آینده اینترنت دارد؟ — نسل سوم وب به زبان ساده

ارز دیجیتال وب 3 اتریوم

بسیاری از دانشمندان حوزه فناوری معتقدند که یک پلتفرم بلاک چین متن باز و بدون نیاز به اعتماد مانند اتریوم می‌تواند به عنوان «بک اند» (Back-end) مشترک برای اجرای بسیاری از اپلبیکیشن‌ها به صورت غیرمتمرکز و امن باشد. این بلاک چین می‌تواند خدمات اصلی اینترنت مثل سرویس نام دامنه (DNS) و هویت دیجیتال غیرمتمرکز را برای کاربران تامین کرده و تعاملات اقتصادی درون شبکه را برای کاربران فراهم کند. رمز ارز اتریوم یک بستر خالی است و افراد آزادند هر آن‌چه می‌خواهند در آن ایجاد کنند.

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

اتریوم را می‌توان به عنوان اکوسیستمی از ابزارها و نقش‌های مختلف تعریف کرد. پروتکل اصلی این اکوسیستم توسط بخش‌های مختلف زیرساختی، کدنویسی و جامعه طرفداری پشتیبانی می‌شود که در کنار هم، پروژه اتریوم را به جلو می‌برند. در کنار پروتکل اصلی، تعداد بسیار زیادی پروژه بر روی این بستر ساخته شده است که می‌توان با بررسی آن‌ها به ماهیت شبکه اتریوم پی برد. پروژه‌های پرمخاطب و معروفی مانند «Maker» و «Augur» بر بستر این شبکه اجرا می‌شوند.

سازمان‌ها و تیم‌های مختلفی در بستر اتریوم کار می‌کنند که همه آن‌ها جدا از بنیاد اتریوم هستند و اهداف متفاوتی نسبت به اتریوم دارند. این تیم‌ها با استفاده از ماشین مجازی اتریوم و سرویس «قراردادهای هوشمند» (Smart Contracts)، برنامه‌های متن باز برای استفاده عموم مردم ایجاد می‌کنند که امنیت و غیرمتمرکز بودن آن‌‌ها توسط اتریوم تامین می‌شود و وجود آن‌ها شبکه اتریوم را به عنوان ارز دیجیتال وب 3 برای استفاده عموم گسترش می‌دهد. دلایل زیر می‌تواند به عنوان دلایل اصلی انتخاب اتریوم به عنوان بستر اصلی ایجاد وب 3 باشد.

• شبکه اتریوم یکی از غیرمتمرکزترین شبکه‌های بلاک چینی است که در حال حاضر از سیستم توزیع شده ماینرها برای این کار استفاده می‌کند و در اتریوم 2 از توزیع توکن‌های شبکه استفاده خواهد کرد. درصد بسیار کمی از توکن‌های شبکه اتریوم در دست تیم مدیریتی است که همین مساله درصد بالای غیرمتمرکز بودن آن را نشان می‌دهد.
• شبکه اتریوم اگرچه تاکنون مقیاس‌پذیری بالایی نداشته است اما با ورود به شبکه اتریوم 2 این مساله تا حد زیادی حل خواهد شد. در حال حاضر نیز پروژه‌های مقیاس‌پذیری و لایه دوم زیادی بر روی مقیاس‌پذیری این شبکه کار می‌کنند تا هزینه تراکنش را کاهش و سرعت ثبت آن‌ها را افزایش دهند.
• اتریوم یکی از امن‌ترین بلاک چین‌های ساخته شده است و توانایی حفظ امنیت اپلیکیشن‌های ساخته شده بر روی خود را دارد.
• بسیاری از پروژه‌های کاربردی بر بستر اتریوم ساخته شده‌اند. این مساله توانایی پاسخ‌دهی شبکه به حجم زیاد درخواست را نشان می‌دهد. علاوه بر این، بسیاری از پروژه‌های وب 3 فعالیت خود را بر روی این شبکه متمرکز کرده و گسترش داده‌اند.

این ویژگی‌ها و ویژگی‌های دیگری مانند پشتیبانی از ساخت «توکن‌های غیر قابل معاوضه» (NFT) و ایجاد «سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز» (DAO) اتریوم را به عنوان جدی‌ترین بستر تولید اپلیکیشن‌های وب 3 معرفی می‌کند. پلتفرم‌های دیگری مانند «سولانا» و «آوالانچ» اگرچه در حال حاضر مقیاس‌پذیری بالاتری نسبت به اتریوم دارند اما به اندازه اتریوم غیرمتمرکز نیستند و هنوز به طور کامل مورد ارزیابی قرار نگرفته‌اند. در صورت برطرف شدن این مسائل، این پلتفرم‌ها می‌توانند رقیب جدی برای اتریوم باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد پروژه‌های ارز‌های دیجیتال «اتریوم» و «سولانا» مطالعه مطالب زیر توصیه می‌شود.

• اتریوم چیست ؟ | کامل ترین راهنمای رایگان — به زبان ساده
• ارز دیجیتال سولانا چیست؟ — آموزش کامل Solana به زبان ساده

ارزهای دیجیتال وب 3 پولکادات و کوزاما

«پولکادات» (Polkadot) یک پروتکل متن باز و چند زنجیره‌ای است که شبکه‌ای از بلاک چین‌های تخصصی را به هم وصل کرده و امنیت آن‌ها را تامین می‌کند. پولکادات، انتقال زنجیره‌ای هر نوع داده یا دارایی را درون یک بلاک چین (برای توکن‌ها) و بین چند بلاک چین (کوین‌ها) فراهم می‌کند. این ویژگی به بلاک چین‌ها اجازه می‌دهد تا در کنار یکدیگر برای رسیدن به یک مقصد مشترک فعالیت کنند.

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

مجری پولکادات بنیاد وب 3 است که از پولکادات به عنوان پایه و مبنایی برای ایجاد اینترنت غیرمتمرکز از طریق بلاک چین‌ها استفاده می‌کند. پولکادات به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد هم به عنوان بلاک چین نسل صفر و هم بلاک چین نسل سه شناخته می‌شود. منظور از لایه صفر بودن پولکادات این است که این پروژه بستری برای ایجاد بلاک چین‌های مختلف است که پروژه‌های نسل اول و دوم هیچکدام این قابلیت را ندارند.

«بیت‌کوین» و مشتقات آن مانند «لایت‌کوین» بلاک چین نسل اول هستند که هدف آن‌ها ایجاد شبکه پرداخت غیرمتمرکز و بدون واسطه است. نسل دوم بلاک چین‌ها مانند «اتریوم» به دنبال گسترش حوزه کاربری بلاک چین‌ها با استفاده از قراردادهای هوشمند هستند و تا حدود زیادی در این مسیر موفق بوده‌اند اما مشکلاتی مثل مقیاس‌پذیری، هزینه تراکنش بالا و عدم اتصال بلاک چین‌های مختلف به یکدیگر در این بلاک چین‌ها وجود دارد.

نسل سوم بلاک چین‌ها به منظور افزایش مقیاس‌پذیری، کاهش هزینه تراکنش‌ها و اتصال بلاک چین‌های مختلف به یکدیگر ایجاد می‌شوند. پولکادات یکی از پروژه‌های شاخص در این حوزه است چرا که با تکنولوژی مخصوص خود برای هر سه این مشکلات راه حل ارائه کرده است.

ویژگی‌های اساسی پولکادات

مقیاس‌پذیری پولکادات بدون در نظر گرفتن زنجیره‌های موازی در حدود هزار تراکنش در ثانیه است که نسبت به بلاک چین‌های نسل اول عدد بسیار بالایی است اما این تازه شروع مقیاس‌پذیری پولکادات هست. این پروژه با استفاده از پاراچین‌های خود توانایی ثبت و تایید نزدیک به یک میلیون تراکنش در ثانیه را خواهد داشت که عدد بی‌نظیر و فوق‌العاده‌ای است.

پاراچین‌ها زنجیره‌های بلاک چین موازی هستند که هر کدام می‌توانند برای ثبت و تایید تراکنش‌های یک پروژه خاص استفاده شوند. اطلاعات ثبت شده در پاراچین‌ها در نهایت با استفاده از «ریلی‌چین» (Relay Chain) که قلب تپنده پولکادات است در شبکه اصلی پولکادات ذخیره می‌شود. وجود پاراچین‌ها باعث انجام تراکنش‌ها به صورت موازی و افزایش مقیاس‌پذیری شبکه می‌شود.

هزینه تراکنش‌های پولکادات از طریق توکن بومی آن «دات» (DOT) پرداخت می‌شود. با توجه به الگوریتم اجماع اثبات آن که نوع خاصی از الگوریتم اجماع اثبات سهام است، هزینه تراکنش‌ها نیز در پولکادات پایین است. مقدار دقیق هزینه تراکنش‌ها در پولکادات مشخص نیست چرا که این مقدار وابسته به پارامترهای مختلفی مثل حجم تراکنش و وضعیت شبکه است ولی به طورکلی می‌توان گفت هزینه ثبت تراکنش در شبکه پولکادات 15 تا 40 میلی دات است که در حال حاضر و با توجه به قیمت پولکادات مقداری کمتر از 1 دلار است.

پاراچین‌های پولکادات هر کدام می‌توانند یک شبکه بلاک چین مجزا باشند. ارتباط پارچین‌ها به راحتی و با استفاده از ریلی‌چین صورت می‌گیرد. علاوه بر این، پولکادات از پل‌های مختلفی برای اتصال به سایر بلاک چین‌ها مانند «اتریوم» و «بایننس» که خارج از سیستم پولکادات ایجاد شده‌اند، استفاده می‌کند. این سیستم امکان اتصال تمام بلاک چین‌ها به یکدیگر را فراهم می‌کند که برای تحقق وب 3 بسیار حیاتی و مهم است.

پولکادات شبکه ارز دیجیتال وب 3 و غیرمتمرکز است که در آن دارندگان توکن‌های دات می‌توانند برای توسعه پروژه پیشنهادهای خود را ارائه کنند و یا به پروژه‌های ارائه شده توسط دیگران رای بدهند. استفاده از پاراچین‌های پولکادات با استفاده از وثیقه گذاری توکن‌های شبکه ممکن می‌شود و شرکت‌های مختلف می‌توانند با وثیقه‌گذاری توکن‌های دات از پاراچین‌های پولکادات برای فعالیت‌های خود استفاده کنند. افراد عادی نیز می‌توانند با وثیقه‌گذاری تتوکن‌های خود بر روی پروژه خاص در این فرآیند شرکت کنند و در صورت برنده‌شدن شرکت مورد نظر سود دریافت کنند.

تعداد کل توکن‌های تولید شده برای پولکادات یک میلیارد است که از این مقدار 30 درصد آن در اختیار بنیاد وب 3 است و این مساله تا حدودی باعث متمرکز شدن پولکادات می‌شود. همانند اتریوم برای پولکادات نیز سقفی در نظر گرفته نشده است اما پولکادات بر خلاف اتریوم از یک سیستم تورم‌زا استفاده می‌کند که سالانه ده درصد به کل توکن‌های شبکه اضافه می‌شود و به عنوان پاداش به استیک کنندگان داده می‌شود. این مساله می‌تواتند عامل کنترل رشد قیمتی پولکادات باشد.

ارز دیجیتال وب 3 کوزاما چیست ؟

رمز ارز «کوزاما» یا «کوساما» (Kusama) با لقب عموزاده وحشی پولکادات شناخته می‌شود و یک پلتفرم آزمایشی است که به توسعه دهندگان امکان برنامه‌نویسی و آزمایش ایده‌های خود را می‌دهد. کوزاما تقریبا همان منبع کد پولکادات را دارد و اپلیکیشن‌های مختلف پیش از این که در پولکادات اجرایی شوند مراحل توسعه و تست خود را در شبکه کوزاما سپری می‌کنند و پس از نهایی شدن در شبکه پولکادات اجرایی می‌شوند. البته امکان استفاده از شبکه کوزاما برای پروژه‌های اصلی نیز وجود دارد و هیچ الزامی برای انتقال پروژه به شبکه پولکادات نیست.

کوزاما در بین پلتفرم‌های بلاک چینی یک پروژه غیرطبیعی به نظر می‌رسد چرا که هدف آن بر خلاف سایر بلاک چین‌ها کمک به تیم‌های توسعه‌دهنده بلاک چین برای توسعه سریع پروژه‌های جسورانه و جاه‌طلبانه است. تیم سازنده کوزاما همان تیم فعال در پولکادات است و سیستم پیاده شده برای کوزاما نیز مشابه پولکادات است.

کوزاما همانند پولکادات از یک ساحتار چند زنجیره‌ای ناهمگن و الگوریتم اجماع «اثبات سهام نامزد شده» (Nominated Proof-of-Stake | NPoS) استفاده می‌کند. ناهمگن بودن زنجیره‌ها امکان تعریف پروژه‌های با کاربردهای مختلف را بر روی شبکه ایجاد می‌کند. مشابه پولکادات توسعه پروژه‌ها بر روی کوزاما نیاز به هاردفورک ندارد و با تایید دارندگان توکن پروژه، امکان به ‌روزسانی شبکه بدون هاردفورک وجود دارد.

توکن‌های کوزاما (KSM) و توکن‌های ساخته شده در پاراچین‌ها نقش توکن‌های حاکمیت درون‌زنجیره‌ای را در بلاک چین کوزاما برعهده دارند و این حاکمیت به صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به اجازه است. دارندگان توکن‌ها می‌توانند پروپوزال مورد نظر خود را در شبکه ارائه کنند یا به پروپوزال‌های ارائه شده توسط دیگران رای دهند. مکانیزم رای‌گیری و تصویب پروژه‌‌ها در کوزاما به گونه‌ای طراحی شده که چهار برابر سریع‌تر از پولکادات باشد تا سرعت توسعه آن افزایش یابد.

تعداد کل سکه‌های این پروژه 10 میلیون است اما سقفی برای آن در نظر گرفته نشده است. همانند پولکادات تعداد زیادی از توکن‌های این شبکه نیز در اختیار بنیاد وب 3 است.  تعداد کل توکن‌های شبکه کوزاما با نرخ 10 درصد در سال افزایش می‌یابد و توزیع آن‌ها به مقدار توکن‌های استیک شده برای تامین امنیت شبکه وابسته است. اگر دقیقا 50 درصد از ارزهای کوزاما استیک شوند تمامی سکه‌های جدید تولید شده در اختیار کاربران قرار می‌گیرد در غیر این صورت بخشی از آن با قوانین خاصی به خزانه کوزاما واریز خواهد شد.

پروژه کوزاما برای توسعه‌دهندگان وب سه می‌تواند بسیار مناسب باشد. وجود این شبکه، در قدرتمندتر شدن پروژه پولکادات نیز تاثیر دارد و عملا بسیاری از ریسک‌های محتمل را از شبکه پولکادات حذف می‌کند. در نهایت، می‌توان این دو پروژه را به صورت یک کل، از بهترین پروژه‌های تعریف شده در حوزه ارزهای دیجیتال وب 3 عنوان کرد.

ارز دیجیتال وب 3 چین لینک

یکی از مهم‌ترین مسائل مطرح در دنیای وب 3، مساله دسترسی به داده‌های دنیای واقعی است. در دنیای وب 3 بسیاری از فعالیت‌ها مانند خدمات امور مالی از طریق سیستم‌های غیرمتمرکز مانند صرافی‌های ارز دیجیتال غیرمتمرکز انجام می‌شود. مدیریت این صرافی‌ها بر عهده شخص یا سازمان خاصی نیست. برای این که سیستم‌‌ها بتوانند بدون دخالت عامل انسانی فعالیت غیرمتمرکز خود را ادامه دهند باید بتوانند داده‌های واقعی را به صورت غیرمتمرکز به دست آورند. بنابراین، در چنین شرایطی به شبکه‌های بلاک‌چینی نیاز داریم که بتوانند به صورت غیرمتمرکز داده‌های دنیای واقعی را در پلتفرم‌های مختلف مورد استفاده قرار دهند.

فیلم آموزش نوسان گیری در ارزهای دیجیتال و رمز ارزها در فرادرس

کلیک کنید

به شبکه‌هایی که قابلیت دریافت، بررسی و انتقال داده‌های دنیای واقعی به دنیای بلاک چین را دارند «اوراکل» (Oracle) گفته می‌شود. اوراکل‌ها یکی از انواع ارزهای دیجیتال پرکاربرد هستند و «چین لینک» (Chainlink)  با توکن بومی خود «لینک» (LINK) قدیمی‌ترین پروژه در این حوزه است که بر بستر شبکه اتریوم ساخته شده است. این پروژه در بسیاری از اپلیکیشن‌های «امور مالی غیرمتمرکز» (DeFi) نقش تامین کننده اطلاعات دنیای واقعی را بر عهده دارد.

ارز دیجیتال وب 3 چین لینک از طریق یک شبکه اوراکل غیرمتمرکز، به بلاک چین‌های مختلف این امکان را می‌دهد که با بازخوردهای داده خارج از بلاک چین به طور ایمن در ارتباط باشند و از رویدادهای و روش‌های پرداخت آگاه شوند. بلاک چین‌ها با استفاده از لینک به اطلاعات برون‌زنجیره‌ای مورد نیاز قراردادهای هوشمند دسترسی پیدا می‌کنند و عملا بدون استفاده از اوراکل فعالیت قرارداد هوشمند به صورت مستقل غیرممکن است.