فرادرسصفت در ترکی استانبولی — به زبان ساده + مثال
در هر زبانی، جمله می‌تواند ساختارهای گوناگونی داشته باشد. زبان ترکی استانبولی شامل اجزای مختلفی است. به طور مثال بعضی از جملهها شامل قید و صفت هستند، درحالی‌که برخی جملهها مضاف و مضاف‌الیه دارند. در این مطلب به یکی از اجزاهای مهم جمله یعنی صفت در ترکی استانبولی می‌پردازیم.
صفت چیست؟
به کلمه‌هایی که اسم‌ها را توصیف می‌کنند صفت گفته می‌شود. صفت کلمه‌های بیان‌کننده رنگ، شکل، تعداد، جنس، کیفیت و ویژگی یک اسم است. در ادامه به چند ویژگی صفت در ترکی استانبولی دقت کنید.
- در زبان ترکی صفت قبل از اسم قرار می‌گیرد، باید اسم و صفت کنار هم مفهوم داشته باشند.
- اگر صفت بعد از اسم بیاید، نقش صفت بودن را از دست می‌دهد.
- صفت‌ها هیچ پسوندی مانند حروف اضافه، پسوند جمع و پسوندهای ملکی دریافت نمی‌کنند.
- صفت به‌صورت تنها در جمله استفاده نمی‌شود و حتما با یک اسم استفاده می‌شود.
- اگر در جمله، قبل از اسم‌ها واژه «یک» (bir) وجود داشته باشد، احتمالا قبل از آن صفت قرار دارد.
انواع صفت در ترکی استانبولی
صفت‌ها در ترکی استانبولی به صفت توصیفی، صفت معین، صفت تفضیلی و صفت عالی تقسیم می‌شوند که در این مقاله، به ترتیب مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
صفت توصیفی
کلمه‌ای که کیفیت، شرایط، رنگ، نوع و حرکت اسم یا جانداری را توصیف کند، صفت توصیفی است. صفت‌های توصیفی، ویژگی‌های ماندگار اسم‌ها را نشان می‌دهند. اسم‌ها بعد از گرفتن صفت‌های توصیفی در جمله، به سوال «چطور» (Nasıl) جواب می‌دهند. به مثال‌های زیر توجه کنید.
Zehra çalışkan bir öğrenci.
زهرا یک دانش‌آموز سخت‌کوش است.
(زهرا چطور دانش‌آموزی است؟ «سخت‌کوش»)
Amcamın oğlu mavi araba satın aldı.
پسرعمویم ماشین آبی خرید.
Annem bozulmuş yiyecekleri çöpe attı.
مادرم خوردنی‌های فاسد را دور انداخت.
Çiçeklerin sararmış yapraklarını temizledim.
برگ‌های زرد گل‌ها را تمیز کردم.
Küçük çocuk bahçede oturmuş ağlıyordu.
کودک کوچک در حیاط نشسته بود و گریه می‌کرد.
صفت معین
کلمه‌ای که قبل از اسم می‌آید و با تعداد، اشاره و سوال اسم را معین می‌کند، صفت معین یا معلوم گفته می‌شود. این صفت به ۴ دسته تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌های مخصوصی دارند.
- صفت عدد
- صفت اشاره
- صفت نامعین
- صفت سوالی
صفت شمارشی در ترکی استانبولی
این صفت، اسم‌ها را با تعدادشان مشخص می‌کند که خود به ۴ دسته تقسیم می‌شود. صفت تعداد با کمک عدد، اسم را مشخص می‌کند. صفت درصد که درصد اسمی را مشخص می‌کند. صفت اعداد ترتیبی که با استفاده از اعداد ترتیبی تعداد را مشخص می‌کند. صفت چندتایی که تعداد را مشخص می‌کند. مثال‌های زیر برای تشخیص تفاوت این صفت‌ها نوشته شده‌اند.
- صفت تعداد
Üç saat sonra parka gideceğiz.
۳ ساعت بعد به پارک خواهیم رفت.
15 yumurta alabilir miyim?
۱۵ [عدد] تخم مرغ می‌توانم بخرم؟
2 ay sonra mezun oluyorum.
۲ ماه بعد فارغ التحصیل می‌شوم.
- صفت اعداد ترتیبی
Okulda yapılan futbol turnuvasında üçüncü sırayı biz aldık.
در مسابقه فوتبال مدرسه، امتیاز سوم را ما به‌دست آوردیم.
Kitabın beşinci sayfasında bu konudan bahsedilmiş.
در صفحه پنجم کتاب درباره این موضوع صحبت شده است.
Koridorun sağından ikinci kapıda Ahmet’i bulabilirsiniz.
احمد را می‌توانید سمت راست راهرو، درِ دوم پیدا کنید.
- صفت درصد (کسری)
Bu sınavda sınıf yüzde yetmiş başarı gösterdi.
در این امتحان، کلاس ۷۰ درصد موفقیت کسب کرد.
Öğle yemeğinde yarım ekmek yedim.
موقع نهار نصف (یک‌‌دوم) نان را خوردم.
ülkemizde arabaların yüzde yirmisi dünya standartlarına uygun üretilmiş.
در کشور ما ۲۰ درصد ماشین‌ها متناسب با استانداردهای جهان تولید شده است.
- صفت چندتایی
صفت چندتایی با پسوندهای «ar / er/ şar / şer» ساخته می‌شود. این پسوندها متناسب با آخرین حرف صدادار عدد انتخاب می‌شوند. صفت چندتایی، چندتا بودن اسمی را مشخص می‌کند.
Bu sınavda sıfat ve zamir konusundan altışar soru çıkacak.
در امتحان، از موضوع‌های ضمیر و صفت هر کدام ۶ سوال خواهد آمد.
Beşer lira ikramiye dağıtıldı.
نفری ۵ لیر جایزه داده شد.
Ali herkese ikişer çikolata verdi.
علی به همه دو شکلات داد.
صفت اشاره در ترکی استانبولی
صفت اشاره، مکان یک جاندار یا اشیا یا هر اسمی را با اشاره نشان می‌دهد. به طور مثال «bu / şu / öteki / beri» صفت‌های اشاره هستند. این اسم‌ها به سوال «Hangi» جواب می‌دهند. به مثال‌های زیر توجه کنید.
Bu masanın yerini değiştirin.
جای این میز را عوض کنید.
Öteki çocuğu da çağırın.
آن بچه (بچه دیگری) را هم صدا کنید.
Öbür eve hırsız girmiş.
به آن یکی خانه دزد وارد شده است.
şu evde teyzem oturuyor.
در آن خانه خاله‌‌ام زندگی می‌کند.
نکته: بعضی صفت‌های اشاره، مکان را با اشاره نشان می‌دهند که در این صورت پسوند «daki» می‌گیرند.
Buradaki ağaçlar çok büyük.
درخت‌هایی که در اینجا هستند خیلی بزرگ هستند.
∗∗∗
şuradaki kalemleri kim aldı?
مدادهایی که اینجا بودند را چه کسی برداشت؟
