حروف ربط در ترکی استانبولی — آموزش کامل + مثال و نکته
حروف ربط در هر زبانی برای پیوند دو عبارت، دو واژه یا دو جمله به یکدیگر استفاده میشوند. به حروف ربط در ترکی استانبولی «Bağlaç» گفته میشود. حروف ربط همیشه جدا نوشته میشوند، بنابراین اگر در جملهای به صورت متصل باشند، آن کلمه حرف ربط نبوده و پسوند یا حرف اضافه است یا در کل جمله اشتباه نوشته شده است. در این مقاله حروف ربط در ترکی استانبولی را با مثالهای کاربردی و نکتههای مربوط به آنها توضیح میدهیم.
حروف ربط در ترکی استانبولی
جملهها در زبان ترکی استانبولی، مانند زبان فارسی و انگلیسی در دو نوع جملههای ساده و مرکب وجود دارند. جملههای مرکب از دو جمله اصلی (هسته) و فرعی (وابسته) تشکیل میشوند. در جملههای مرکب جمله اصلی و جمله فرعی با کمک حرف ربط به هم مرتبط میشوند ولی در جملههای ساده معمولا حرف ربط وجود ندارد. جملههای ساده گاهی با پیوندهایی به هم مرتبط میشوند که در این شرایط، جملهها وابسته هم نبوده و مستقل هستند.
حروف ربط بهتنهایی معنا ندارند و بهجای آنها میتوان از نقطه در جمله استفاده کرد ولی بهخاطر جلوگیری از نوشتن جملههای کوتاه،. از حروف ربط استفاده میشود. حروف ربط اگر از جمله حذف شوند هیچ تغییری در معنای جمله ایجاد نمیشود.
ساختار حروف ربط در ترکی استانبولی
حروف ربط از لحاظ ساختار به ۴ دسته کلی تقسیم میشوند که به صورت زیر است.
- حروف ربط ساده که هیچ پسوندی نگرفتهاند و به شکل ساده و اصلی استفاده میشوند. (Ve / İle / de / Fakat / Eğer)
- حروف ربط مشتق که با گرفتن پسوند، حروف ربط جدید ساخته میشود. (Kısaca / Üstelik)
- حروف ربط یکپارچه که از چند کلمه تشکیل و به صورت چسبیده نوشته میشوند. (Yoksa / Halbuki)
- حروف ربط گروهی که از چند کلمه تشکیل و به شکل جدا نوشته میشوند. (Ya da / Ne var ki / Hem de)
انواع حروف ربط در ترکی استانبولی
حروف ربط از لحاظ نقش و مفهوم در جمله، به ۸ نوع مختلف تقسیمبندی میشوند که هر نوع حروف ربط مخصوص خود را دارند. در ادامه، همه آنها را مورد بحث و بررسی قرار میدهیم.
- حروف ربط ترتیبی
- حروف ربط برابری
- حروف ربط مقایسهای
- حروف ربط تناقض
- حروف ربط سند یا دلیل
- حروف ربط خلاصهای
- حروف ربط تاکیدی
- حروف ربط «Ki / İse»
حروف ربط در ترکی استانبولی نوع ترتیبی
حروف ربط ترتیبی شامل دو حرف ربط «و» (Ve) و «با» (İle) است که هر دو این حروف ربط، جملهها، کلمات و عبارتهایی را که از لحاظ مفهوم یا نقش در جمله مشابه باشند، به هم مربوط میکنند.
حرف ربط «و»
حرف ربط «و» (Ve) جملهها، کلمات و عبارتهایی را به هم ربط میدهد که از لحاظ معنایی مشابه هستند. حرف ربط «و» در ترکی هم معنیهای زیادی دارد، بنابراین خود کلمه «Ve» کاربرد بسیاری ندارد. از جمله هم معنیهای آن میتوان به پسوند «İp»، پسوند «ErEk» و نشانه ویرگول اشاره کرد.
حرف ربط «و» بعد از نقطه و در اول جمله استفاده نمیشود. در شعرهای معاصر ترکی استانبولی از این حرف ربط در ابتدای جمله استفاده میشود که اشتباه است و فقط برای اثرگذاری و جذابیت بیشتر شعر استفاده میشود.
Ali bizde değil, akşam yemeğine geldi ve sonra evine döndü.
علی در خانه ما نیست، برای شام آمد و بعد به خانهاش برگشت.
Zeynep ve Aylin yarın ünüversite için İstanbul´a gidecekler.
زینب و آیلین فردا به خاطر دانشگاه به استانبول خواهند رفت.
Televziyonu açıp gitti.
تلویزیون را روشن کرد و رفت.
Masaya yaklaşıp kitabı aldı.
به میز نزدیک شد و لیوان را برداشت.
حرف ربط «با»
حرف ربط «با» معادل ترکی آن «İle» بوده و بسیار پرکاربرد است. با حرف ربط «با» نمیتوان دو جمله را به هم ربط داد و بیشتر بین دو کلمه استفاده میشود. با وجود اینکه نقش «İle» و «Ve» در جمله یکسان است اما نمیتوان همیشه این دو حرف ربط را جای هم استفاده کرد و فقط در بعضی موقعها که دو اسم کنار هم آمده باشند حرف ربط «با» معنای «و» میدهد. این کلمه در صورتی حرف ربط محسوب میشود که جدا از کلمه قبل و بعد خود نوشته شود.
Ali ile zeynep evleniyor.
علی و زینب دارند ازدواج میکنند.
Pazardan soğan ile patates aldım.
از بازار پیاز و سیبزمینی خریدم.
حروف ربط در ترکی نوع برابری
حروف ربط برابری که شامل «و یا خود» (Veyahut)، «یا خود» (Yahut)، «و یا» (Veya)، «یا» (Ya da) است. وقتی که ارزش انجام دو کار یا ارزش دو چیز یکسان باشد و از بین آنها باید یکی انتخاب شود از این حروف ربط استفاده میشود. به مثالهای زیر توجه کنید.
Birinizin bulaşıkları yıkaması lazım, sen ya da ablan.
یکی از شما باید ظرفها را بشوید، تو یا خواهرت (خواهر بزرگتر).
Bugün alışveriş merkezinden, ayakkabı veya gömlek alacağım.
امروز از مرکز خرید، کفش یا (و یا) پیراهن خواهم خرید.
Annem yahut baban yarın okula gelsin.
فردا مادر یا (یا خود) پدرت به مدرسه بیاید.
Öğlen veyahut öğleden sonra annemlere gideriz.
ظهر یا (و یا خود) بعدازظهر به خانه مادرم برویم.
حروف ربط در ترکی استانبولی نوع مقایسهای
حروف ربط مقایسهای زمانی استفاده میشوند که بخواهیم بین دو چیز انتخاب انجام دهیم، حروف ربط مقایسهای شامل «هم ... هم» (Hem ... Hem)، «نه ... نه» (Ne ... Ne)، «یا ... یا» (Ya ... Ya)، «یا ... یا» (Ha ... Ha) است که در ادامه، تعریف هر کدام آمده است.
حرف ربط «هم ... هم»
حرف ربط «Hem ... Hem» که معادل آن در فارسی «هم ... هم» است و کاربرد بسیار زیادی در ترکی دارد. برای بیان انجام دو کار مختلف استفاده میشود. در جملههای شامل حرف ربط «Hem ... Hem» میتوان بعد از «Hem» دوم، پسوند «de» را آورد که در معنی جمله تفاوتی زیادی ایجاد نشده، تنها باعث تاکید بیشتر روی حرف ربط «hem» دوم میشود.
Hem yarın sınavım var diyorsun ve bana yardım etmiyorsun, hem televizyonda futbol izliyorsun.
هم میگویی که فردا امتحان داری و به من کمک نمیکنی، هم از تلویزیون فوتبال تماشا میکنی.
Hem bu sene Türkiyeye taşınmak istiyorum, hem üniversiteye kayıt yaptırmak istiyorum.
امسال هم میخواهم به ترکیه مهاجرت کنم، هم میخواهم در دانشگاه ثبت نام کنم.
Hem müzik dinliyor hem resim çiziyor.
هم آهنگ گوش میدهد هم نقاشی میکشد.
حرف ربط «نه ... نه»
یکی دیگر از حروف ربط رایج و پرکاربرد در زبان ترکی استانبولی حرف ربط «نه ... نه» (Ne ... Ne) است که برای بیان رخ ندادن یا انجام نشدن دو کار مختلف استفاده میشود. این حرف ربط را میتوان هم بین دو کلمه (اسم)، هم میتوان بین دو جمله یا فعل استفاده کرد. همچنین از حرف ربط «نه ... نه» (Ne ... Ne) بین دو صفتی که متضاد هم هستند استفاده و یک ارتباط ایجاد کرد.
Bizim şehirde yarın hava ne soğuk ne de sıcak olacak.
فردا در شهر ما هوا نه سرد و نه گرم خواهد شد.
(سرد و گرم دو صفت متضاد هستند اما در یک جمله مربوط به شرایط هوا به هم مرتبط شدهاند.)
در جملههای شامل حرف ربط «Ne ... Ne» میتوان بعد از «Ne» دوم، پسوند «de» را آورد که در معنی جمله تفاوت زیادی ایجاد نشده، تنها باعث تاکید بیشتر روی حرف ربط «Ne» دوم میشود. از ویژگیهای مهم این حرف ربط، مثبت بکار برده شدن فعلها در هر دو جملهای است که این حرف ربط آنها را به هم مرتبط میکند - یعنی با قرار گرفتن حرف ربط «نه ...نه» در اول جملهها، جمله منفی میشود. بنابراین، به منفی کردن فعلهای جملهها نیازی نیست. به مثالهای زیر توجه کنید.
Ne kendin ailenle konuşuyorsun ne de benim onlarla konuşmama izin veriyorsun.
نه خودت با خانوادهات صحبت میکنی، نه به من اجازه میدهی که با آنها صحبت کنم.
Ne arkadaşların gibi ders çalışıyorsun ne Ahmet gibi işe gidiyorsun.
نه مثل دوستانت درس میخوانی، نه مثل احمد سر کار میروی.
نکته: در جمله «چه روزهای سخت و تلخی را زندگی کردیم» (Ne zor, ne acı günler yaşadık)، چون میتوانیم جمله را با یکی از «Ne zor» یا «Ne acı» نیز بسازیم که معنی جمله غوض نشود، بنابراین حروف «Ne» در این جمله حروف ربط نیستند.
حرف ربط «یا ... یا»
حرف ربط «Ya ... Ya» که معادل آن در فارسی هم «یا ... یا» است، رایجترین حرف ربط در مکالمههای روزمره، رسمی و حتی نوشتار رسمی است. در این نوع از جملهها بین دو کار یا فعالیت یکی باید انتخاب شده و انجام شود که این دو فعالیت میتوانند مشابه یا متضاد هم باشند. در جملههای شامل حرف ربط «Ya ... Ya» میتوان بعد از «Ya» دوم، پسوند «da» را آورد که در معنی جمله تفاوت زیادی ایجاد نشده، تنها باعث تاکید بیشتر روی حرف ربط «Ya» دوم میشود. به مثالهای زیر توجه کنید.
Ya benimle bu konu hakkında konuşmaya kafeye gelirsin ya bundan sonra hiç bir zaman konuşmayız.
یا با من برای صحبت کردن درباره این موضوع به کافه میآیی، یا بعد از این هیچ وقت صحبت نمیکنیم.
Genel olarak tatilde okumak için ya kitap alırım ya dergi. sen tatilde ne yapıyorsun?
معمولا در تعطیلات برای خواندن یا کتاب میخرم یا مجله. تو در تعطیلات چه کار میکنی؟
حرف ربط «یا ... یا»
حرف ربط «Ha .... Ha» که معادل «یا ... یا» فارسی است با حرف ربط «یا ... یا» در بالا کمی متفاوت است. این حرف ربط میتواند معادل «چه ... چه» در فارسی نیز باشد. در مثالهای زیر، به تفاوت این حرف ربط و مفهوم جملهها دقت کنید.
Ha bizim arabamızla Antalyaya git ha otobüsle ne fark eder?
چه فرقی می کند با ماشین خودمان به آنتالیا برویم یا با اتوبوس؟
Ha paranı bankaya yatır ha evde yastığın altına koy her iki durumda da para değerini kayb ediyor.
چه پولت را در بانک بگذاری چه در خانه زیر بالشت بگذاری، در هر دو حالت پول ارزشش را از دست میدهد.
حرف ربط «گاه ... گاه»
حرف ربط «Kâh ... Kâh» که معادل «گاه ... گاه» فارسی است و برای به هم مرتبط کردن جملهها استفاده میشود. این حرف ربط از فارسی وارد زبان ترکی شده است که به ندرت نیز مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه به مثالهای مربوطه دقت کنید.
Kâh yıkılıyor, kâh kalkıyor, ama yılmıyor.
گاهی فرو میریزد (میافتد) گاهی بلند میشود، اما خسته (ناامید) نمیشود.
O günden sonra kah gülüyor kah ağlarıyoruz.
از آن روز به بعد گاهی میخندیم [و] گاهی گریه میکنیم.
حرف ربط «dE ... dE»
این حرف ربط در فارسی به عنوان «هم ... هم» معادلسازی میشود که کاربرد فراوانی دارد و برای مرتبط کردن دو جمله استفاده میشود. به مثالهای زیر توجه کنید.
Zehra annesine de babasına da çok düşkün.
زهرا هم به مادرش و هم به پدرش وابسته است.
Ben fizikten de anlamam kimyadan da.
من نه فیزیک را میفهمم [و] نه شیمی را.
حرف ربط «Gerek ... Gerek»
این حرف ربط در فارسی «چه ... چه» یا «یا ... یا» معادلسازی میشود که با حروف ربط «Ha .... Ha» و «Ya ... Ya» متفاوت است و نمیتوان جای آنها استفاده کرد. هر چقدر در زبان ترکی آگاهی بیشتری داشته باشید، درک تفاوت این جملهها از هم آسانتر خواهد شد. به مفهوم مثالهای زیر، دقت کنید.
Gerek sen gerek(se) arkadaşın, güzel çalıştınız.
هم تو و هم دوستت، خیلی خوب کار کردید.
Gerek beslenme şekli gerek yaptığı sporlar, sağlam kalmasına neden oldu.
چه نوع تغذیهاش چه ورزشهایی که انجام میداد، به او کمک کرد تا سالم بماند.
حرف ربط «olsun ... olsun»
در جملههایی که تناقض وجود دارد و قصد تاکید روی مفهوم آن را داریم، از حرف ربط «olsun ... olsun» معادل فارسی «چه ... چه» استفاده میکنیم. این حروف ربط را نمیتوان با «Gerek ... Gerek / Ha ... Ha / Ya ...Ya» جایگزین کرد. به مثالهای زیر توجه کنید.
Kış olsun yaz olsun deniz her zaman güzel bence.
به نظر من چه زمستان باشد چه تابستان، دریا همیشه زیباست.
Az olsun çok olsun kendi bahçesinin meyvesini istiyor.
چه کم باشد چه زیاد، او میوه حیاط خودش را میخواهد.
حروف ربط در ترکی استانبولی نوع تناقض
برای نشان دادن تناقض بین دو جمله از این حروف ربط استفاده میشود. حروف ربط تناقض، شامل ۱۲ حرف ربط مختلف است که تعدادی از آنها را میتوان جای هم استفاده کرد که در ادامه معرفی میشوند. حروف ربط تناقض میتوانند در اول جمله استفاده شوند، در چنین شرایطی دو جمله مستقل را به هم مربوط میکنند. مانند
... Ne var ki sanatçıyı bu yüzden eleştirmek doğru olmaz.
به همین دلیل درست نیست که هنرمند را بخاطرش (بخاطر عملی، چیزی) نقد کرد.
(در این جمله قبل از « Ne var ki» جملهای دیگر شروع شده و به پایان رسیده است و این جمله مستقل از جمله قبل بوده است. )
حرف ربط «ولی»
یکی از حروف ربط پرکاربرد در هر زبانی حرف ربط «ولی» است. معادل این حرف ربط در ترکی «Ama» بوده و دارای سه هم معنی دیگر (Ancak)، (Lakin) و (Fakat) نیز است. حرف ربط «Ama» بین جملههایی که با هم در تناقض یا در تضاد هستند به کار برده میشود. در مثالهای زیر به تناقض بین جملهها دقت کنید. تنها حرف ربط تناقضیای که در آخر جمله برای جلب توجه، دقت بیشتر و برای تاکید استفاده میشود، حرف ربط «Ama» است.
Arkadaşının evine gidebilirsin ama söz ver kavga etmeyeceksin.
به خانه دوستت میتوانی بروی ولی قول بده که دعوا نخواهی کرد.
İşim yok ama param yok demek değildir.
شغل ندارم ولی به این معنی نیست که پول ندارم.
Babam bizi parka götürecekti lakin havalar bozuldu.
پدرم قرار بود ما را به پارک ببرد ولی هوا خراب شد.
Öğretmenimizi çok severiz lakin o bizi hiç sevmez.
معلممان را خیلی دوست داریم ولی او ما را دوست ندارد.
Cep telefonu aldım fakat taksitleri henüz bitmedi.
تلفن همراه خریدم ولی قسطهایش هنوز تمام نشده است.
Tahran´a kadar geldik fakat konferans iptal edildi.
تا تهران آمدیم ولی همایش لغو شد.
Yeni şubeye gittim ama onu oarada göremedim.
به شعبه جدید رفتم ولی او را در آنجا ندیدم.
حرف ربط «متاسفانه»
یکی از رایجترین حروف ربط در ترکی استانبولی، حرف ربط «متاسفانه» که معادل آن در ترکی «Ne yazık ki» است و برای بیان پایان ناخوش و دردمند استفاده میشود.
Amcası korona virüse yakalandı ve 15 günlük bir mücadeleden sonra ne yazık ki hayatını kayb etti.
عمویش به ویروس کرونا مبتلا شد و بعد از ۱۵ روز مبارزه متاسفانه فوت کرد.
Her zaman yardım severdi ve insanlara yardım ederdi ne yazık ki kendisi muhtaç olduğunda kimse yanında değildi.
همیشه کمک دوست (دست و دل باز) بود و به همه کمک میکرد. متاسفانه وقتی خودش محتاج بود کسی پیشش نبود.
حرف ربط «بدبختانه»
حرف ربط «Ne var ki» که به صورت «بدبختانه» میتوان معادلسازی کرد، برای بیان تاسف و چاره نداشتن استفاده میشود. به مثالهای این حرف ربط توجه کنید.
Ben şahidim bütün gün çalıştı ne var ki düşük not aldı.
من شاهد هستم. کل روز کار کرد بدبختانه (متاسفانه) نمره پایینی گرفت.
Dün bütün gün evde uyudum ne var ki hala yorgunum.
دیروز کل روز خوابیدم. بدبختانه (متاسفانه) هنوز خستهام.
نکته: حروف ربط «Ama, Fakat, Lâkin, Yalnız, Ancak» برای بیان دلیل، شرط و هشدار در جملهها استفاده میشوند.
حرف ربط «حداقل»
حرف ربط «حداقل» که معادل آن «Hiç olmazsa / Hiç değilse» است.
Alışverişe gittiğinizi duydum hiç olmazsa bu çocuğa bir çikolata alsaydınız.
شنیدم که به خرید رفته بودید، حداقل به این بچه یک شکلات میخریدید.
Annene söyleyemediğin konuları hiç değilse bana söyle ben senin teyzenim.
موضوعهایی که نمیتوانی به مادرت بگویی را حداقل به من بگو؛ من خاله تو هستم.
حرف ربط «در حالی که»
حروف ربط « oysa / Hâlbuki / Oysaki» که معادل آن در فارسی «در حالی که» است برای بیان تناقض بین دو جمله استفاده میشود. در جملههایی که تناقضی وجود ندارد اگر حروف ربط « Oysa / Hâlbuki / Oysaki» مورد استفاده قرار گیرد، جمله از لحاظ مفهوم دچار مشکل میشود.
Zehra´yı özledim, oysa Tahran´a gideli çok olmadı.
دلم برای زهرا تنگ شده است، در حالی که از رفتنش خیلی نگذشته است.
Bana yalan söyledi, halbuki her zaman benimle dürüst ol ben yalanı sevmem demiştim.
به من دروغ گفت، درحالی که گفته بودم با من همیشه رو راست باش من از دروغ بدم میآید.
حروف ربط در ترکی نوع سندیت یا دلیل
حروف ربط سندیت یا دلیل شامل «Çünkü / Madem / Zira / Yoksa / Nasıl ki / Değil mi ki» است، برای بیان دلیل انجام کاری استفاده میشوند. در ادامه، هر کدام را به صورت مختصر با مثال توضیح میدهیم.
حرف ربط «زیرا»
برای بیان دلیل انجام کاری از حرف ربط «زیرا» معادل ترکی آن «Çünkü» استفاده میشود. حرف ربط «Zira» هم، معنی «زیرا» دارد و به جای یکدیگر میتوانند استفاده شوند. کلمه «Zira» رایج نیست و بیشتر از حرف ربط «Çünkü» استفاده میشود. به مثالهای زیر توجه کنید.
O beni sevmiyordu çünkü başkasına aşıktı.
او من را دوست نداشت زیرا عاشق شخص دیگری بود.
Benim sevdiğim kitapları almadı çünkü parası yoktu.
کتابهایی که من دوست داشتم را نخرید زیرا پول نداشت.
Onunla konuşmuyorum zira benim kalbimi çok kırdı.
با او صحبت نمیکنم زیرا دل (قلب) من را خیلی شکست.
Umutsuzluğa kapılma zira çok çabalıyorsun başaracaksın.
نا امید نشو زیرا خیلی تلاش میکنی موفق خواهی شد.
حرف ربط «حالا که»
حرف ربط «حالا که» که معادل ترکی آن «Madem ki / Madem» است، برای بیان دلیل انجام کاری از این حرف ربط استفاده میشود. با کلمههای «بخاطر این» (Şundan dolayı) و «به همین علت / به همین سبب» (Şu sebeple) هم معنی است. در مثالهای زیر به مفهوم جملهها دقت کنید.
Madem (ki) arabaya binmeyecektin neden satın aldın.
حالا که قرار نبود سوار ماشین شوی چرا خریدی؟
Madem mutafağa gittin bana da bir bardak su getir.
حالا که به آشپزخانه رفتی برای من هم یک لیوان آب بیاور.
Madem yalan söylemiyorsun neden babanı aramama izin vermiyorsun?
حالا که دروغ نمیگویی چرا اجازه نمیدهی به پدرت زنگ بزنم؟
حرف ربط «وگرنه»
حرف ربط «Yoksa» که معادل آن در فارسی «وگرنه» است، برای بیان تضاد بین یک فکر یا رفتار استفاده میشود. دو کلمه «Aksi takdirde» و «Aksi halde» مترادفهای آن هستند. در ادامه به مثالهای زیر توجه کنید.
Benimle altın almaya gel yoksa ben de senin işlerini yapmayacağım.
با من به خرید بیا وگرنه من هم کارهای تو را انجام نخواهم داد.
Öğretmenin söylediği bütün konuları çalış yoksa anneni yada babanı okula isteyecek.
تمام موضوعاتی که معلم می گوید را مطالعه کنید وگرنه از مادر یا پدرتان میخواهد که به مدرسه بروند.
İki gün daha bekle ünüversite e-posta gönderecektir aksi halde sen ararsın.
دو روز دیگر منتظر باش دانشگاه احتمالا ایمیل خواهد فرستاد اگرنه تو تماس میگیری.
حرف ربط «همانطور که»
حرف ربط «Nasıl ki» معادل فارسی آن «همانطور که» است و برای بیان ارتباط مفهومی بین دو جمله استفاده میشود. در ادامه مثالهایی برای درک بهتر این حرف ربط آورده شده است.
Nasıl ki çocuk binlerce kez düşerek yürümeyi öğrenir, sen de hata yaparak birgün başaracaksın.
همانطور که کودک با هزاران بار افتادن راه رفتن را یاد میگیرد تو هم با اشتباه کردن روزی موفق خواهی شد.
حرف ربط «اینطور نیست که»
حرف ربط «Değil mi ki» معادل فارسی آن «نه اینکه» است. این حرف ربط، کاربرد زیادی در حالت روزمره یا رسمی ندارد. به مثالهای زیر توجه کنید.
Değil mi ki sen her zaman bütün sözlerini bana söylüyorsun şimdi bana kızıyorsun.
نه اینکه تو همیشه همه حرفهایت را به من میگویی، الان از دست من عصبانی هستی. (کنایه)
Değil mi ki benim sabrım çok bu yüzden herkes de bana güveniyor.
نه اینکه من خیلی صبورم بخاطر همین همه به من اعتماد میکنند.
حروف ربط در ترکی استانبولی نوع خلاصهای
این حروف ربط برای پایان دادن و به نتیجه رساندن مکالمه استفاده میشوند که شامل موارد زیر است.
- Kısacası
- Demek ki
- Açıkçası
- Öyleyse
- Yani
- Özetle
- O hâlde
- Anlaşılıyor ki
این عبارتها در بیشتر جملهها میتوانند جایگزین هم میشوند. در ادامه، هر کدام را با مثال توضیح میدهیم.
حروف ربط «خلاصه»
حرف ربط «Kısacası» که معادل آن در فارسی «خلاصه» است، مانند حرف ربط «در واقع»، برای خلاصه کردن و به نتیجه رساندن مکالمه استفاده میشود. مثالهای زیر را بررسی کنید.
Bugün yeni projeler için müdürle konuştum, onayladı kısacası çok mutluyum.
امروز در رابطه با پروژههای جدید با مدیر صحبت کردم. تایید کرد؛ خلاصه که خیلی خوشحالم.
Sen annene çok iyi davranıyorsun kısacası çok edeplisin.
تو با مادرت خیلی خوب رفتار میکنی، خلاصه که خیلی با ادب هستی.
حروف ربط در ترکی «خلاصه۲»
حرف ربط «Özetle» که معادل فارسی آن «خلاصه» است یک حرف ربط پرکابرد رسمی است و در خبرها و کتابها از این حرف ربط خلاصه بسیار استفاده میشود. به مثالهای زیر توجه کنید.
Metinden anladığım, tansiyon hastalarının tuz yememesi lazım özetle kalp krizine neden olabilir.
چیزی که از متن متوجه شدم، بیمارانی که فشار خون دارند نباید نمک بخورند؛ خلاصه که باعث سکته قلبی میشود.
Özetle, iyi bir yazar olmak, yeteneğin yanında çok okumayı da gerektirir.
خلاصه، برای اینکه به یک نویسنده خوب تبدیل شد، در کنار مهارت نویسندگی به مطالعه زیاد نیاز است.
حرف ربط «پس»
حرف ربط «Demek ki» که معادل فارسی آن «پس» است و زمانی که شخص بخواهد فکری را بیان کند یا توضیحی که ذهنش را درگیر کرده است را بیان کند از این حرف ربط استفاده میشود.
Demek ki o da beni seviyormuş ama söylememiş.
پس او هم من را دوست میداشته اما نتواسته بگوید.
Demek ki her şey Ali´nin suçu değilmiş Zeynep de suçluymuş.
پس مقصر همه چیر علی نبوده است زینب هم تقصیر داشته است.
حرف ربط «در واقع»
از حروف پرکاربرد دیگر، میتوان به «Açıkçası» اشاره کرد که معادل آن در فارسی«در واقع» است و برای خلاصه کردن و به نتیجه رساندن صحبت استفاده میشود. در مثالهای زیر، به نحوه استفاده از این حرف ربط توجه کنید.
Geçen hafta Ali´yle biraz tartıştık ve yarın Ali´nin doğum günü açıkçası gitmek istemiyorum.
هفته گذشته با علی کمی بحث کردیم و فردا تولد علی است در واقع، نمیخواهم بروم.
حرف ربط «اگر اینطور است»
حرف ربط «اگر اینطور است / اگر اینطور باشد» که معادل ترکی آن «Öyleyse» بوده و یکی از حروف ربط رایجترین است. مثالهایی از حرف ربط «Öyleyse» برای درک بهتر آورده شده است.
Arkadaşım tatil için Ankaraya gidiyor öyleyse ben de kendi şehrime gideyim dedim.
دوستم بدلیل تعطیلات به آنکارا میرود، من هم گفتم اگر اینطور است به شهر خودم بروم.
Siz akşam birlikte ders çalışacaksınız, öyleyse ben de size katılırım.
شما شب با هم درس خواهید خواند اگر اینطور است من هم به شما ملحق میشوم.
حرف ربط «یعنی»
حرف ربط «Yani» که معادل فارسی آن «یعنی» بوده و یکی از حروف ربط پرکاربرد و جزو حروف ربط خلاصهای است. در ادامه، مثالهای مربوطه را بررسی کنید.
Bugünler işim çok yani seninle dışarı çıkamam.
این روزها کارم زیاد است یعنی نمیتوانم با تو بیرون بیایم.
Annem, babam, kız kardeşim yani tüm aile o gece düğün sebebiyle dışarıdaydık.
مادرم، پدرم، خواهر کوچکترم، یعنی کل خانواده آن شب بخاطر عروسی بیرون بودیم.
حرف ربط «از این رو / بنابراین»
حرف ربط «O halde» که معادل فارسی آن «از این رو / بنابراین» است بیشتر در مکالمات روزمره استفاده میشود. حرف ربط «O halde» با حرف ربط «Öyleyse» مترادف است.
O hâlde söyle, hangisini daha çok sevdin onu alalım?
پس/بنابراین بگو، کدام یک را بیشتر پسندیدی آن را بخریم؟
Herkes yanında bir arkadaşıyla gelebilir demişler o halde sen de gel.
گفتهاند که هر شخصی میتواند با یک دوستش بیاید بنابراین/از این رو تو هم بیا.
حرف ربط «مشخص است که»
حرف ربط «Anlaşılıyor ki» که معادل فارسی آن «مشخص است که / آشکار است که» است. از این حرف ربط زمانی که کاری کاملا مشخص باشد که اتفاق افتاده است در جملههای خود و در اول جمله یا در وسط جمله استفاده میکنیم. به مثالهای زیر توجه کنید.
Söylediklerinden anlaşılıyor ki herkes maç için kendine bir eş bulmuş senle de ben grup olalım mı?
از گفتههایت مشخص است که هر کسی برای مسابقه یک همبازی پیدا کرده است، تو و من همگروهی شویم؟
Anlaşılıyor ki bu soryu kimse çözememiş.
مشخص است که این سوال را کسی نتوانسته حل کند.
حروف ربط در ترکی نوع تاکیدی
حروف ربط تاکیدی برای مرتبط کردن دو عبارت، کلمه و جمله استفاده میشوند. حروف ربط تاکیدی شامل موارد زیر هستند.
- Bile
- dE
- Hem de
- Dahi
- Üstelik
- Hatta
- Ayrıca
- Bundan başka
بعضی از این حروف ربط میتوانند در برخی موارد جای هم استفاده شوند که در ادامه، با مثال توضیح میدهیم.
حروف ربط در ترکی «هم»
حرف ربط «هم» یکی از پرکاربردترین حروف ربط در زبان ترکی استانبولی به حساب میآید. این حرف ربط معناهای مختلفی مانند تاکید، برابری، گله، تعجب و غیره در جملهها به خود میگیرند. این حرف ربط به سه شکل «Bile»، «da / de» و «Dahi» است که متناسب با آخرین حرف صدادار کلمه قبل خود انتخاب میشود. کلمات «Dahi» و «Bile» مترادفهای «da / de» بوده و میتوانند جایگزین همدیگر شوند. دقت کنید که حرف ربط «da / de» به کلمه قبل خود متصل نمیشود.
در جدول زیر، نحوه انتخاب این حروف ربط نوشته شده است.
حرف ربط | آخرین حرف صدادار کلمه |
da | a / ı / o / u |
de | e / i / ö / ü |
اگر حرف ربط «Bile» در جملهای استفاده شود، جمله شامل «bile» یا ادامه جمله قبل است یا بدلیل ساختارش اینگونه به نظر می رسد که ادامه جمله قبل است. به جای حرف ربط «Bile» از حروف ربط «da / de» و «Dahi» میتوان استفاده کرد. به مثالهای نوشته شده برای حروف ربط «Bile»، «da / de» و «Dahi» توجه کنید.
Müziğe o kadar ses vermiş ki bağırsan bile duymaz.
به آهنگ آنقدر صدا داده است که اگر داد هم بزنی نمیشنود.
(صدای آهنگ را آنقدر زیاد کرده است که داد هم بزنی نمیشنود.)
Bu belgesel de öğrendim ki çölde suyun bir damlası dahi değerli.
در این مستند فهمیدم که در صحرا حتی یک قطره آب هم با ارزش است.
En iyi üniversitede okumayı sen de hak ediyorsun.
تو هم لایق تحصیل در بهترین دانشگاه هستی.
Sana da yarın bu elbisenin kırmızı rengini almamı ister misin?
آیا میخواهی برای تو هم رنگ قرمز این لباس را بخرم؟
نکته: چند نکته درباره حرف ربط «da / de» که دقت به انها الزامی است.
- حرف ربط «da / de» هیچوقت به کلمه قبل خود نمیچسبد
- به شکل «ta / te» در نمیآید
- اگر به همراه کلمه «ya» هم استفاده شود باز هم جدا نوشته میشود
- مترادفهای این حرف ربط «Dahi, Bile, Üstelik, Hatta» هستند که میتوانند در جمله جای یکدیگر استفاده شوند.
Bu soruyu Ali de çözdü.
این سوال را علی هم حل کردی.
- با به هم مرتبط کردن جملهها، کلمات و عبارتهای مشابه به هم، معناهای متفاوتی ایجاد میکند.
Sorsan da söylemem. (asla)
اگر بپرسی هم نمیگویم. (مفهوم اصلا وجود دارد.)
- بین کلماتی که دو بار در جمله تکرار میشوند استفاده شده و به مفهوم جمله تاکید میکند.
Ev de ev olsa bari.
(خونهام چه خونهای (کنایه از بد بودن))
خونه هم خونه باشه باز. (کنایه از بد بودن)
- به جای کلمه «Ama» میتواند استفاده شود و جملهها را به هم مرتبط کند.
Hızlı hızlı koştu da yetişemedi.
خیلی سریع دویید اما نرسید.
- بعد از قیدها میتواند بیاید و به مفهوم جمله تاکید اضافه کند.
Hava o kadar da soğuk değil.
هوا آنقدر هم سرد نیست.
حرف ربط «آن هم»
حرف ربط «Hem de» که معادل فارسی آن «آن هم» است که برای بیان جمله با تاکید و تعجب استفاده میشود. این حرف اضافه در مکالمات روزمره کاربرد بسیاری دارد. در جملههای زیر به مفهوم جملهها دقت کنید.
Aylin büyük bir şirkette çalışıyor hem de şirketin mali müşaviri olarak.
آیلین در یک شرکت بزرگ کار میکند، آن هم به عنوان مشاور مالی.
Ali ev almış hem de şehrin en pahalı bölgesinde.
علی خانه خریده است، آن هم در گرانترین منطقه شهر.
حرف ربط «همچنین»
یکی از رایجترین حرف ربط در زبان ترکی حرف ربط «Ayrıca» است که در فارسی «همچنین» معادلسازی شده است. این حرف ربط برای اضافه کردن اطلاعات بیشتر به جمله قبل خود استفاده میشود. حروف ربط «Ayrıca» میتواند در بعضی جملهها بهجای «Hem de» و «Üstelik» استفاده شود. در جملههای زیر به مفهوم جملهها دقت کنید.
Bu soruların cevabını sana verdiğim kitaptan bulabilirsin, ayrıca o kitapta matematk kitabının da cevapları var.
جواب این سوالها را میتوانی از کتابی که به تو دادم پیدا کنی، همچنین در آن کتاب جوابهای کتاب ریاضی هم وجود دارد.
Bu saatle mesaj yazabilir ve herkesi arayabilirsin, ayrıca fotoğraf da çekebilirsin.
با این ساعت میتوانی پیام بنویسی و با همه تماس بگیری، همچنین میتوانی عکس هم بگیری.
حرف ربط «علاوه بر این»
حرف ربط «Üstelik» که معادل «علاوه بر این» در فارسی است، همانند حرف ربط «Ayrıca» برای اضافه کردن اطلاعات بیشتر به جمله قبل خود استفاده میشود. مترادفهای این حرف ربط «Hem de» و «Ayrıca» است که در بعضی جملهها میتوانند جایگزین هم شوند. در مثالهای زیر، به مفهوم جمله توجه کنید.
Sabahtan beri hiç bir şey yemedim üstelik çok da çalıştım.
از صبح هیچچیزی نخوردم علاوه بر این خیلی هم کار کردم.
.Aradığım kırmızı elbiseyi evimizin yakınındaki alışveriş merkezinde buldum. Üstelik diğer mağazadn çok daha ucuz fiyata
لباس قرمزی که دنبالش میگشتم را در مرکز خرید نزدیک خانه پیدا کردم. علاوه بر این با قیمت ارزانتر از مغازه دیگر.
(لباس قرمزی که دنبالش میگشتم را علاوه بر این که در مغازه نزدیک خانه پیدا کردم، ارزانتر از مغازه قبلی هم هست.)
حرف ربط «کافی است که»
حرف ربط «Yeter ki» یکی از رایجترین حروف ربط در ترکی استانبولی است که در فارسی «کافی است که» معادلسازی شده است. مثالهای زیر، برای فهم بهتر این حرف ربط آورده شده است.
Ben senin için her şey yaparım yeter ki bana güven.
من برای تو هر کاری میکنم، کافی است که به من اعتماد کنی.
Senin güvenliğini polis sağlıyacak yeter ki hakikatı vmakeme de söyle.
امنیت تو را پلیس تامین خواهد کرد کافی است که در دادگاه حقیقت را بگویی.
حروف ربط در ترکی استانبولی نوع Ki / İse
این حروف ربط متفاوت از قبلیها هستند، با اینکه جملهها را به هم مرتبط میکنند اما میتوانند نقشهای مختلف یا معناهای متفاوتی در جمله داشته باشند. در ادامه، هر دو این حروف ربط را با مثال و نکته توضیح میدهیم.
حرف ربط «که»
حرف ربط «که» که معادل آن در ترکی استانبولی «Ki» است، نباید با پسوند توجه اشتباه گرفته شود. پسوند توجه به کلمه قبل خود متصل میشود، درحالی که حرف ربط جدا نوشته میشود. برای تشخیص حرف ربط از پسوند توجه کافی است که کلمه «Ki» را از جمله حذف کنیم، اگر معنی جمله عوض شود پسوند توجه بوده، اگر معنی عوض نشود، حرف ربط است. در مثالهای زیر، جملهها با و بدون حرف ربط «Ki» جهت مقایسه نوشته شدهاند.
Hava o kadar güzeldi ki hemen dışarı çıktım.
هوا آنقدر خوب بود که خیلی سریع بیرون رفتم.
Hava o kadar güzeldi hemen dışarı çıktım.
هوا آنقدر خوب بود خیلی سریع بیرون رفتم.
∗∗∗
Arkadaşım büyük bir kavgadan sonra bir de bakmış ki arkasında kimse yok, o günden beri kimseye artık güvenmiyor.
دوستم بعد از یک دعوای بزرگ متوجه شده که کسی پشتش نیست، از آن روز به بعد دیگر به کسی اعتماد نمیکند.
Arkadaşım büyük bir kavgadan sonra bir de bakmış arkasında kimse yok, o günden beri kimseye artık güvenmiyor.
دوستم بعد از یک دعوای بزرگ متوجه شده کسی پشتش نیست، از آن روز به بعد دیگر به کسی اعتماد نمیکند.
حال به مثالهای مربوط به «پسوند توجه» دقت کنید.
Benim elbisem mavi seninki ne renk?
لباس من آبی است مال تو چه رنگی است.
Senin yaramaz çocuğun dolaptaki bütün elbiseleri dışarıya dökmüş.
بچه بازیگوش تو همه لباسهایی که در کمد بودند را بیرون ریخته است.
در این جملهها همانطور که قابل مشاهده است، نمیتوان پسوند «Ki» را حذف کرد چراکه مفهوم جمله اشتباه میشود.
به چند ویژگی حرف ربط توجه کنید.
- جملههایی که از لحاظ مفهوم با هم مرتبط باشند را وابسته هم میکند.
Bir şey biliyor ki konuşuyor.
چیزی میداند که حرف میزند. (علت و نتیجه)
- به هنگام نقل قول از شخصی استفاده میشود.
Albert Einstein diyor ki, «Hayat, bisiklete binmek gibidir. Dengede kalmak için hareket etmek zorundasınız».
آلبرت انیشتن میگوید که: «زندگی مانند دوچرخهسواری است. برای تعادل داشتن باید حرکت کرد.»
- به هنگام توضیح اضافه درباره فاعل یا اجزای دیگر جمله استفاده میشود. اگر این توضیحات با خود حرف ربط «ki» شروع شود بین دو خط تیره مانند جمله معترضه در فارسی نوشته میشود.
Ben ki hep sizin için çalıştım.
منی که همیشه برای شما کار کردم.
O yerden -ki herkes kaçar- sen de kaç.
از آنجایی که همه فرار میکنند تو هم فرار کن.
- حرف ربط «ki» در بعضی جملههایی که استفاده میشود، ادامه جمله نوشته نمیشود.
Bu süreçte onu görebilir miyim ki.
آیا میشود که او را در این مدت ببینم.
Bu adama güvenilmez ki.
به این مرد نمیشود که اعتماد کرد.
(به این مرد نمیشود اعتماد کرد که.)
- این حرف ربط بین کلماتی که تکراری استفاده میشود.
O çocuk yaramaz ki ne yaramaz.
آن بچه بازیگوش است که چه بازیگوشی.
- برای بزرگ نمایی استفاده میشود.
O kadar açım ki ne varsa yemeye hazırım.
آنقدر گرسنهام که هر چیزی باشد آماده خوردنش هستم.
نکته: حرف ربط «که» در بعضی حروف ربط قالب شده و به صورت متصل نوشته میشود که فهرست آنها به صورت زیر است.
- Belki
- çünkü
- hâlbuki
- mademki
- meğerki
- oysaki
- sanki
حرف ربط «İse»
حرف ربط «İse» که معادل آن در فارسی «هم، اما، ولی، نیز، اگر» است که برای بیان تضاد بین جملهها و برای بیشتر کردن تناقض آنها استفاده میشود.
Babam dışarı çıkma kar yağıyor diyor, ben ise parkta kartopu oynamak için arkadaş arıyorum.
پدرم میگوید که برف میبارد بیرون نرو، من اما برای برف بازی کردن در پارک دنبال همبازی میگردم.
Ben mavi rengi seviyorum o ise sarıyı seviyor.
من رنگ آبی را دوست دارم ولی او زرد را دوست دارد.
رایجترین حروف ربط در ترکی استانبولی
در ترکی استانبولی حروف ربط در جملهها استفاده بسیاری دارند. در این قسمت، ابتدا حروف ربط پرکاربرد را در جدول زیر معرفی کرده سپس با مثالها و نکتههای مهم توضیح میدهیم. برای یادگیری بیشتر در انتهای مقاله فهرستی از تمامی حروف ربط در ترکی استانبولی را به اشتراک میگذاریم.
رایجترین حروف ربط در ترکی استانبولی | |||
فارسی | ترکی | فارسی | ترکی |
یا ... یا | ya ... ya | و | ve |
یا ... یا | ha .... ha | ولی / اما / فقط | ama |
در حالی که | oysa / hâlbuki / oysaki | هم | da / de |
در واقع | açıkçası | که | ki |
خلاصه | kısacası | زیرا | çünkü |
حالا که | madem (ki) | هم ...هم | hem ... hem |
کافی است که | yeter ki | نه ...نه | ne ... ne |
جمعبندی
حروف ربط در هر زبانی برای کامل کردن جملهها و کمک به مفهوم آنها بسیار پرکاربرد هستند. این مقاله به حروف ربط در ترکی استانبولی به صورت کامل و با مثالهای کاربردی میپردازد. حروف ربط از لحاظ نوع در هشت دسته (ربط ترتیبی، برابری ، مقایسهای، تناقض، سندیت یا دلیل، خلاصهای، تاکیدی و حروف ربط «ise / ki») و از لحاظ ساختار در ۴ دسته (ساده، مشتقشده، یکپارچه و گروهی) مختلف وجود دارند که هر کدام توضیح داده شد.