فرادرسزمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی — به زبان ساده + مثال
زمان گذشته در زبان ترکی استانبولی به دو صورت گذشته ساده «Belirli Geçmiş Zaman» و گذشته ساده نامعین در ترکی استانبولی «Belirsiz Geçmiş Zaman» وجود دارد. زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی، برای بیان عملی استفاده می‌شود که در گذشته آغاز شده و در زمان مشخصی پایان یافته است. این زمان، یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین زمان‌ها در ترکی استانبولی است.
این زمان در ترکی استانبولی با نام‌های «Görülen Geçmiş Zaman» (زمان گذشته دیده شده) و «Bilinen Geçmiş Zaman» (زمان گذشته معلوم) نیز شناخته می‌شود که در فارسی هم به دو صورت گذشته ساده و گذشته ساده معین شناخته می‌شود. در مطلب قبل، گذشته ساده نامعین (ماضی نقلی) را با مثال‌های کاربردی در جمله‌های اسمیه و فعلی بررسی کردیم. در این مطلب، به زمان گذشته ساده در جمله‌های اسمیه و فعلی می‌پردازیم.
زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی
زمان گذشته ساده، برای بیان اتفاق‌هایی استفاده می‌شود که قبل از زمان بیان، انجام شده و به پایان رسیده است. به عبارتی، گذشته ساده از کارهای انجام و تکمیل شده در گذشته های دور یا نزدیک با «قطعیت» سخن می گوید. گذشته ساده، شامل چند پسوند اختصاصی است که با اضافه کردن آن‌ها به انتهای ریشه فعل، ساخته می‌شود. پسوندهای اختصاصی به‌صورت زیر شناخته می‌شوند.
- «dı / di / du / dü / tı / ti / tu / tü»
انتخاب این پسوندها متناسب با آخرین حرف صدادار کلمه، عبارت یا فعلی است که به آن اضافه می‌شوند. یک نکته در این قسمت وجود دارد که اگر کلمه، عبارت یا فعل به یکی از حروف «ç / s / p / t / h / k / f / ş» (با نام چسپ ته کفش) ختم شود، آنگاه از پسوندهای «tı / ti / tu / tü» استفاده می‌کنیم. این زمان معمولا به همراه قیدهای زمان مربوط به گذشته مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال موارد زیر را می‌توان برای ساخت زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی استفاده کرد.
- «Dün» (دیروز)
- «Önceki Gün» (یک روز قبل)
- «Bu Güne Kadar» (تا امروز)
- «Şimdiye Kadar» (تا الآن)
- «Geçen Cuma» (جمعه هفته پیش)
- «Geçen Sene» (سال قبل)
نحوه انتخاب این پسوندها، متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه (قانون هماهنگی حروف در ترکی استانبولی) است. گذشته ساده، هم در حالت اسمی هم در حالت فعلی، در چهار شکل خبری و سوالی مثبت و منفی صرف می‌شود که در این مطلب، به ترتیب نحوه صرف را در جمله‌های فعلی و در جمله‌های اسمی با مثال، توضیح خواهیم داد.
جمله فعلیه در زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی
همان‌طور که از نام جمله فعلیه نیز مشخص است، اصلی‌ترین بخش جمله فعلیه، فعل است که باید در زمان گذشته صرف شود. فعل‌ها در زبان ترکی استانبولی شامل مشخصه «mak / mek» هستند که برای صرف در هر زمانی ابتدا باید این مشخصه‌ها حذف شوند. حال، به نحوه صرف فعل‌ها در حالت‌های خبری و سوالی مثبت و منفی توجه کنید.
جمله فعلیه خبری مثبت گذشته ساده
صرف فعل در زمان گذشته ساده، برای حالت خبری مثبت بسیار آسان است. نحوه ساخت جمله خبری مثبت را به‌صورت مرحله‌ای توضیح می‌دهیم.
- ابتدا ریشه فعل را بدست می‌آوریم. (حذف mak / mek)
- متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه فعل، یکی از پسوندهای نشان‌دهنده زمان گذشته را انتخاب می‌کنیم.
- پسوند شخصی را متناسب با فاعل جمله انتخاب و به عبارت حاصل از مرحله قبل متصل می‌کنیم.
در جدول زیر، ترتیب قرارگیری اجزای جمله نوشته شده است.
| پسوند شخصی | یکی از پسوندهای نشان‌دهنده زمان گذشته | ریشه فعل | ضمیر شخصی جدا |
پسوندهای شخصی مربوط به همه ضمیرها در جدول زیر، آورده شده است.
| پسوندهای شخصی | |
| m | Ben |
| n | Sen |
| - | O |
| k | Biz |
| nız / niz / nuz / nüz | Siz |
| lar / ler | Onlar |
زبان ترکی استانبولی یکی از زبان‌های پرطرفدار در کل دنیا است که امروزه علاقه به یادگیری آن در کشور ما هم افزایش پیدا کرده است. برای آشنایی بیشتر با زبان ترکی و آموزش آن، «فرادرس» اقدام به انتشار فیلم آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی A1 و A2 کرده که لینک آن در ادامه آورده شده است.
- برای دیدن فیلم آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی A1 و A2 + اینجا کلیک کنید.
در مثال‌های زیر که جهت تمرین بیشتر آورده شده‌اند، به نحوه انتخاب پسوندهای شخصی و پسوندهای زمان گذشته متصل به ریشه فعل توجه کنید.
Ali dün İstanbul’dan geldi.
علی دیروز از استانبول آمد.
Meryem eve geldi ve hemen televizyonu açtı.
مریم به خانه آمد و زود تلویزیون را روشن کرد.
Önce kitabın kapağına baktılar sonra içini açıp okumaya başladılar.
ابتدا جلد کتاب را نگاه کردند و سپس، آن را باز و شروع به خواندن کردند.
Öğretmen yeni bir konu anlattı.
معلم موضوع جدیدی را توضیح داد.
Bu kitabı 3 kere okudum.
این کتاب را ۳ بار خواندم.
Sizi 15 dakika bekledik.
۱۵ دقیقه منتظر شما ماندیم.
Sen bilgisayarı bozdun.
تو کامپیوتر را خراب کردی.
Siz geçen sene çok iyi çalıştınız bu nedenle bu sene ev satın alabileceksiniz.
شما سال قبل خیلی خوب کار کردید به همین دلیل، امسال خانه خواهید خرید.
جمله فعلیه خبری منفی گذشته ساده
ساختار جمله خبری منفی، کمی متفاوت‌تر از خبری مثبت است. در ساختار خبری منفی، از پسوندهای منفی‌ساز «ma / me» در انتهای ریشه فعل استفاده می‌کنیم. نحوه ساخت جمله‌های خبری منفی در زمان گذشته را به‌صورت گام‌به‌گام توضیح می‌دهیم.
- ابتدا ریشه فعل را بدست می‌آوریم. (حذف mak / mek)
- متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه فعل، یکی از پسوندهای منفی‌ساز «ma / me» را انتخاب و به ریشه اضافه می‌کنیم.
- یکی از پسوندهای نشان‌دهنده زمان گذشته «dı / di» را متناسب با آخرین حرف صدادار عبارت حاصل از مرحله قبل انتخاب می‌کنیم.
- در مرحله آخر، متناسب با فاعل جمله، پسوند شخصی مناسب را اضافه می‌کنیم.
در جدول زیر، ترتیب قرارگیری اجزای جمله خبری منفی گذشته ساده نوشته شده است.
| پسوند شخصی | dı / di | ma / me | ریشه فعل | ضمیر شخصی جدا |
در مثال‌های زیر به نحوه انتخاب پسوندهای منفی‌ساز دقت کنید.
Ben sabah erken kalktım ama sen erken kalkmadın.
من صبح زود بیدار شدم اما تو زود بیدار نشدی.
Ahmet dün okula gelmedi.
احمد دیروز به مدرسه نیامد.
Onlar çektikleri fotoğrafları bana göstermediler.
آن‌ها عکس‌هایی که گرفته بودند را به من نشان ندادند.
Ben onun teklifini kabul etmedim.
من پیشنهاد او را قبول نکردم.
Ben turistlerle İngilizce konuştum ama nedense beni anlamadılar.
من با توریست‌ها انگلیسی صحبت کردم اما نمی‌دانم چرا متوجه نشدند؟
Biz dünkü dersi anlamadık.
ما درس دیروز را متوجه نشدیم.
Mesut dünkü filmi hiç beğenmedi.
مسعود فیلم دیروز را اصلا نپسندید.
Geçen hafta basketbol oynamadık.
هفته گذشته بسکتبال بازی نکردیم.
Dün 2 saat müzik dinlemedik.
دیروز ۲ ساعت آهنگ گوش ندادیم.
واقعا عالي بود خيلي ممنون
عالی بود ممنون
بسیار آموزنده و عالی بود. ممنون از سایت فرادرس و استاد عزیز
harika