فرادرسحروف اضافه در ترکی استانبولی — به همراه نکته ها و مثال
همانند هر زبان دیگری در زبان ترکی استانبولی نیز حروف اضافه وجود دارد. حروف اضافه در ترکی استانبولی بسیار پر کاربرد هستند و در هر جمله حداقل یک حرف اضافه استفاده می‌شود. در این مقاله هر کدام از حرف‌های اضافه را با مثال‌ها و نکته‌های مهم توضیح می‌دهیم.
حروف اضافه در ترکی استانبولی
حروف اضافه در ترکی استانبولی شامل حروف «از، به، در، را، با، تا» است. برای کامل شدن جمله در هر زمانی مانند زمان گسترده در ترکی استانبولی یا حال ساده و ماضی نقلی به حروف اضافه نیاز داریم. این حروف اضافه به صورت پسوند به کلمه قبل خود وصل می‌شوند. فقط حرف اضافه «با» که به آن کلمه همراهی نیز گفته می‌شود، به شکل جدا نیز نوشته می‌شود که در ادامه توضیحات کامل آن را خواهیم داد. فهرست حروف اضافه در ترکی استانبولی به صورت زیر است.
- حرف اضافه «از» (tan / ten / dan / den)
- حرف اضافه «به» (a / e)
- حرف اضافه «در» (ta / te / da / de)
- حرف اضافه «را» (ı / i / u / ü)
- حرف اضافه «با» (ile)
- حرف اضافه «تا» (a / e ... kadar)
حرف اضافه از در ترکی استانبولی
«از» یکی از حروف اضافه در ترکی استانبولی است که به پسوند انفصال نیز شناخته می‌شود. این پسوند برای بیان دور شدن از یک موقعیت استفاده می‌شود و به ۴ شکل «tan / ten / dan / den» وجود دارد که متناسب با آخرین حرف صدادار کلمه (قانون هماهنگی حروف صدادار در ترکی استانبولی) قبل خود انتخاب می‌شوند. به عنوان یادآوری، در جدول زیر نحوه انتخاب این پسوندها آورده شده است.
| حرف اضافه مناسب | آخرین حرف صدادار کلمه |
| dan / tan | a / ı / o / u |
| den / ten | e / i / ö / ü |
برخی کلمات پرسشی با استفاده از حروف اضافه ساخته می‌شوند. کلمات پرسشی زیر با استفاده از پسوند «از» ساخته شده‌اند.
- «از چه کسی؟»(nereden)
- «چرا» (neden)
نکته: اگر کلمه‌ای با یکی از حروف «ç / s / p / t / h / k / f / ş» تمام شده باشد، آنگاه از پسوندهای «tan / ten» استفاده می‌کنیم. در غیر این‌صورت از پسوندهای «dan / den» استفاده می‌شود.
برای سهولت در به خاطر سپردن حروف «ç / s / p / t / h / k / f / ş» می‌توان از کد «چسپ ته کفش» استفاده کرد.
Zehra bu akşam yorgunluktan çok erken uyudu.
زهرا امشب از (به خاطر) خستگی خیلی زود خوابید.
Biz her gün okula parktan geçerek gidiyoruz.
ما هر روز به مدرسه با عبور از پارک می‌رویم.
در مثال‌های زیر، به نحوه انتخاب پسوندها دقت کنید.
Ahmet küçük kardeşinden çok daha çalışkan.
احمد از برادر (خواهر) کوچکترش خیلی بیشتر سخت‌کوش است.
Ben lüks arabalardan hoşlanırım.
من از ماشین‌های لوکس خوشم می‌آید.
Uçaktan indiğin zaman mutlaka beni ara, yoksa merak ederim.
وقتی از هواپیما پیاده شدی به من زنگ بزن، وگرنه نگران می‌شوم.
Sabahtan beri bu makaleleri yazıyorum.
از صبح درحال نوشتن این مقاله‌ها هستم.
حرف اضافه به در ترکی استانبولی
«به» یکی از حروف اضافه در ترکی استانبولی است برای بیان نزدیک شدن به یک موقعیت استفاده می‌شود. این حرف اضافه با عنوان پسوند جهتی نیز شناخته می‌شود. این حرف اضافه به دو شکل «a / e» وجود دارد. نحوه انتخاب این پسوندها همانند دیگر پسوندها، متناسب با آخرین حرف صدادار کلمه‌ای است که به آن وصل می‌شوند. توجه داشته باشید که اگر کلمه با حرف صدادار تمام شده باشد، قبل از وصل شدن این حروف اضافه به کلمه، حتما حرف میانجی «y» قرار داده شود. در جدول زیر نحوه انتخاب این پسوندها آورده شده است.
| حرف اضافه مناسب | آخرین حرف صدادار کلمه |
| a / ya | a / ı / o / u |
| e / ye | e / i / ö / ü |
مشابه با حرف اضافه «از»، از حرف اضافه «به» نیز برای ساخت کلمات پرسشی استفاده می‌شود. کلمات پرسشی که با این حرف اضافه ساخته می‌شوند به صورت زیر هستنند.
- «به چه کسی» (kime)
- «به چه چیزی» (neye)
در مثال‌های زیر به نحوه انتخاب پسوندها دقت کنید.
Beni hergün babam okula götürür.
من را پدرم هر روز به مدرسه می‌برد.
Sen arabaya binerken düştüğünü söylemiştin ama annen kavga ettiğini söyledi.
تو گفته بودی که موقع سوار شدن به ماشین افتاده‌ای اما مادرت گفت که دعوا کرده‌ای.
O işe gitmemek için her gün bir ayrı bahane getiriyor.
او برای این‌که به سر کار نرود هر روز بهانه‌ای جدید می‌آورد.
Ben arkadaşlarımla beş yıl önce geziye gitmiştim.
من پنج سال قبل با دوستانم به اردو رفته بودم.
در حرف اضافه «به» چند استثنا نیز وجود دارد. وقتی این حروف به ضمیر‌های «ben / sen / o» وصل می‌شوند، این ضمیرها را تغییر می‌دهند. در جدول زیر، حالت درست ضمیرها، در ستون راست نوشته شده است. این ضمیرها باید بخاطر سپرده شوند.
| bana | ben |
| sana | sen |
| ona | o |
در مثال‌های زیر برای هر کدام از ضمیرها مثالی آورده شده است.
Bana bu konuda konuşmamamı söylediler.
به من گفتند که در مورد این موضوع صحبت نکنم.
Sana bu kitapları okumanı tavsiye etmiştim.
به تو توصیه کرده بودم که این کتاب‌ها را بخوانی.
Ona ablası doğum günü için konser bileti almış.
خواهرش بخاطر تولدش به (برای) او بلیط کنسرت خریده است.
نکته: در زبان ترکی استانبولی اگر بعد از حروف «p / t / k / ç» پسوندی بیاید که اولین حرفش صدادار باشد، به ترتیب به حروف «b / d / g,ğ / c» تبدیل می‌شوند. برای درک بهتر این نکته، برای هر کدام یک مثال نوشته شده است.
Ben kitap okumayı seviyorum.
من کتاب خواندن را دوست دارم.
Ben bu kitabı satın almak istiyorum.
من می‌خواهم این کتاب را بخرم.
∗∗∗
Dört arkadaşımla dışarıya gidiyorum.
با چهار تا دوستم به بیرون می‌روم.
Ayakkabıların dördü ucuz birisi çok pahalıydı.
چهار تا از کفش‌ها ارزان و یکی از آن‌ها بسیار گران بود.
∗∗∗
Bu renk oda, çocuklar için çok uygun.
اتاق با این رنگ مناسب بچه‌ها است.
Duvarları mavi renge boyamak lazım.
دیوارها را باید به رنگ آبی، رنگ کنیم.
∗∗∗
Çocuk her zaman kendisi okula gitmeye çalışıyor.
بچه همیشه تلاش می‌کند خودش به مدرسه برود.
Arkadaşımın çocuğu her zaman kendisi okula gitmeye çalışıyor.
بچه دوستم همیشه تلاش می‌کند خودش به مدرسه برود.
∗∗∗
Parktaki ağaçlar çok güzel.
درخت‌هایی که در پارک هستند بسیار زیبا هستند.
Kedi ağaca çıkmış ve çok korkmuş.
گربه از درخت بالا رفته است و خیلی ترسیده است.
حرف اضافه «در»
این حرف اضافه به پسوند حالت مکانی نیز شناخته می‌شود. پسوند «در» در ترکی استانبولی به ۴ شکل «ta / te / da / de» وجود دارد. اگر این پسوندها در انتهای اسامی یا ضمایر بیایند معنای «نزد، پیش ،در اختیار» می‌دهند. نحوه انتخاب این پسوندها همانند دیگر حروف اضافه متناسب با آخرین حرف صدادار کلمه قبل خود است. تنها زمانی که کلمه با یکی از حروف «ç / s / p / t / h / k / f / ş» تمام شده باشد، از پسوندهای «ta / te» استفاده می‌کنیم. در جدول زیر، نحوه انتخاب پسوندها آورده شده است.
| حرف اضافه مناسب | آخرین حرف صدادار کلمه |
| da / ta | a / ı / o / u |
| de / te | e / i / ö / ü |
تنها یک کلمه پرسشی با حرف اضافه «در» ساخته می‌شود.
- «در دست چه کسی» (kimde)
به مثال‌های زیر و پسوندهای اضافه شده با عنوان حروف اضافه دقت کنید.
Aradığım bütün bilgileri bu kitapta buldum.
همه اطلاعاتی که می‌خواستم را در این کتاب پیدا کردم.
Bugün okulda en iyi öğrenci seçimleri yapılacak.
امروز در مدرسه انتخابات بهترین دانش‌آموز انجام خواهد شد.
Bu günlerde en sevdiğim ve çok kulak astığım şarkıcı Sezen Aksu’dur.
این روزها خواننده‌ای که دوستش دارم و زیاد گوش می‌دهم «سزن آکسو» است.
Maçta bir çok insan birbirlerine su şişesi fırlattılar.
در مسابقه تعداد زیادی از افراد به همدیگر بطری آب پرتاپ کردند.
Senin tarih kitabın bende.
کتاب تاریخ تو نزد من (در درست من) است.
Benim bütün elbiselerim sende çünkü her defa birisini alıp gidiyorsun.
تمام لباس‌های من نزد تو (در دست تو) است. چون‌که هر دفعه یکی از آن‌ها را برمی‌داری و با خود می‌بری.
نکته: قوانین مربوط به حرف اضافه «در» برای برخی کلماتی که از زبان‌های دیگر وارد زبان ترکی شده‌اند ممکن است صدق نکند.
