فرادرسحال استمراری در ترکی استانبولی — به زبان ساده + مثال
حال استمراری نشان دهنده عملی است که در زمان حال انجام می‌گیرد یا در آینده نزدیک اتفاق خواهد افتاد. این زمان در دستور زبان ترکی استانبولی با پسوند «yor» شناخته می‌شود و یکی از پرکاربردترین زمان‌ها در مکالمه‌ها روزمره ترکی استانبولی است. از زمان حال استمراری در ترکی استانبولی برای جمله‌سازی در زمان حال ساده در ترکی استانبولی یا گسترده و آینده هم استفاده می‌شود که در بخش کاربرد‌ها پرداخته‌ایم.
زمان حال استمراری در ترکی استانبولی
«حال استمراری» (Şimdiki Zaman) به پیشامدها و شرایطی اشاره دارد که از گذشته شروع شده و هم‌اکنون نیز در حال رخ دادن است. به عبارت دیگر، این زمان برای بیان اعمال انجام شده در لحظه استفاده می‌شود. در این بخش، ابتدا نحوه به دست آوردن ریشه فعل در زبان ترکی استانبولی را شرح می‌دهیم و سپس نحوه صرف افعال در حالت‌های مختلف خبری و سوالی مثبت و منفی را با مثال‌های کاربردی توضیح می‌دهیم.
- همه فعل‌ها در ترکی استانبولی دارای پسوند نشان‌دهنده اختصاصی (mak / mek) هستند.
- فعل‌هایی که آخرین حرف صدادارشان حروف «اینجه» باشد، شامل پسوند «mek» هستند. به عنوان مثال، «رفتن» (Gitmek)، «آمدن» (Gelmek)
- فعل‌هایی که آخرین حرف صدادارشان حروف «کالین» باشد، شامل پسوند «mak» هستند. به عنوان مثال، «خریدن» (Almak)، «فروختن» (Satmak)
جمله خبری مثبت زمان حال استمراری در ترکی
صرف زمان حال استمراری در ترکی برای جمله خبری نسبت به بقیه حالت‌ها پیچیده‌تر است. مراحل ساخت جمله خبری مثبت در زمان حال استمراری به صورت گام به گام نوشته شده است.
- ابتدا ریشه فعل را بدست می‌آوریم. (حذف mak / mek)
- اگر ریشه با حرف صدادار تمام شده باشد، حرف صدادار از آخر ریشه حذف می‌شود. (اگر حرف آخر بی‌صدا باشد به همان شکل باقی می‌ماند.)
- متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه، یک حرف صدادار انتخاب می‌کنیم (طبق قانون هماهنگی حروف صدادار در ترکی استانبولی). جدول زیر، برای یادآوری نحوه انتخاب حروف صدادار آورده شده است.
| حرف صدادار انتخابی | آخرین حرف صدادار ریشه |
| ı | a - ı |
| i | e - i |
| u | o - u |
| ü | ö - ü |
- پسوند «yor» را به عبارت به‌دست آمده اضافه می‌کنیم.
- در مرحله آخر، پسوندهای ضمیر شخصی (ضمیر متصل) را متناسب با فاعل، به «yor» وصل می‌کنیم. در جدول زیر، پسوندهای ضمیر شخصی آورده شده است.
| ضمیر شخصی (ضمیر متصل) | ضمیر جدا |
| um | Ben |
| sun | Sen |
| - | O |
| uz | Biz |
| sunuz | Siz |
| lar | Onlar |
در جدول زیر، ترتیب قرارگیری اجزای جمله خبری مثبت در زمان حال استمراری نشان داده می‌شود.
| پسوند شخصی | yor | ı / i / u / ü | ریشه فعل | ضمیر جدا |
در مثال‌های زیر که جهت تمرین بیشتر آورده شده‌اند، به نحوه انتخاب حروف صدادار متصل به ریشه فعل توجه کنید.
Ben japonca öğreniyorum.
من زبان ژاپنی یاد می‌گیرم.
Meryem odasında matematik çalışıyor.
مریم در اتاقش درس ریاضی کار می‌کند.
Sen şimdi bilgisayarda yazı yazıyorsun ben akşam oyun oynayabilir miyim?
تو الان در حال نوشتن مقاله در کامپیوتر هستی من شب می‌توانم بازی کنم؟
Biz bugün kütüphaneye ders çaışmaya gidiyoruz. bizimle gelmek ister misin?
ما امروز برای درس خواندن به کتابخانه می‌رویم. با ما می‌خواهی بیایی؟
Ali markette alışveriş yapıyor almasını istediğin birşey var mı?
علی دارد خرید می‌کند چیزی هست که بخواهی بخرد؟
Biz Ankara´ya taşınıyoruz çünkü orada iş buldum.
ما داریم به آنکارا اسباب‌کشی می‌کنیم چون‌که در آنجا کار پیدا کردم.
Farklı konularda makaleler yazıyorsunuz bu yüzden birbirinize yardım edemiyorsunuz.
دارید درباره موضوعات مختلف مقاله می‌نویسید. به همین دلیل نمی‌توانید به هم کمک کنید.
Sabahtan beri onlar kafede beni bekliyorlar.
از صبح در کافه منتظر من هستند.
جمله خبری منفی زمان حال استمراری در ترکی استانبولی
جمله خبری منفی برای زمان حال استمراری در ترکی استانبولی با خبری مثبت کمی تفاوت دارد. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو حالت، وجود پسوندهای منفی‌ساز در ساختار جمله است. در این بخش، مراحل ساخت خبری منفی به صورت گام به گام توضیح داده می‌شود. برای منفی کردن زمان حال استمراری، پسوندهای خاصی وجود دارند که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
- ابتدا ریشه فعل را بدست می‌آوریم. (حذف mak / mek)
- متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه، یکی از پسوندهای منفی‌ساز زمان حال استمراری را به ریشه اضافه می‌کنیم (برخلاف حالت مثبت، دقت به حرف آخر ریشه ضرورتی ندارد). نحوه انتخاب پسوندهای منفی‌ساز در جدول زیر نوشته شده است.
| پسوند منفی‌ساز انتخابی | آخرین حرف صدادار ریشه |
| mı | a - ı |
| mi | e - i |
| mu | o - u |
| mü | ö - ü |
- پسوند «yor» را به عبارت به دست آمده اضافه می‌کنیم.
- در آخر، پسوند شخصی ضمیرها را متناسب با فاعل جمله انتخاب می‌کنیم.
در جدول زیر ترتیب قرارگیری اجزای جمله خبری منفی حال استمراری آورده شده است.
| پسوند شخصی | yor | mi / mı / mu / mü | ریشه فعل | ضمیر جدا |
در مثال‌های زیر به نحوه انتخاب پسوندهای منفی‌ساز دقت کنید.
Aylin gömleklerini ütülemiyor.
«آیلین» پیراهن‌هایش را اتو نمی‌کند.
Biz futbol maçı izlemiyoruz, tenis maçı izliyoruz.
ما مسابقه فوتبال تماشا نمی‌کنیم، مسابقه تنیس تماشا می‌کنیم.
Ben sabahları erken uyanmıyorum çünkü benim işim öğleden sonra başlıyor.
من صبح‌ها زود بیدار نمی‌شوم زیرا کار من بعدازظهر شروع می‌شود.
Sen bilim kurgu konularını sevmiyorsun diye bu kitapları sana vermedim.
چون تو موضوعات علمی - تخیلی را دوست نداری این کتاب‌ها را به تو ندادم.
Onlar eski şarkıları dinlemiyor çünkü eski günleri hatırlamak istemiyorlar.
آن‌ها ترانه‌های قدیمی را گوش نمی‌دهند زیرا نمی‌خواهند ایام قدیم را به یاد بیاورند.
Siz her sabah trafikte beklemiyorsunuz, çünkü eviniz buraya çok yakın.
شما هر صبح در ترافیک نمی‌مانید، زیرا خانه شما به اینجا نزدیک است.
جمله سوالی مثبت زمان حال استمراری در ترکی استانبولی
برای ساخت جمله سوالی مثبت در زمان حال استمراری، علاوه بر این‌که از ساختار جمله خبری مثبت استفاده می‌کنیم، به پسوندهای سوالی نیز نیاز داریم. در ادامه نحوه ساخت را به صورت مرحله‌ای شرح می‌دهیم.
- ابتدا ریشه فعل را بدست می‌آوریم. (حذف mak / mek)
- اگر ریشه با حرف صدادار تمام شده باشد، حرف صدادار از آخر ریشه حذف می‌شود. (اگر حرف آخر بی‌صدا باشد به همان شکل باقی می‌ماند.)
- متناسب با آخرین حرف صدادار ریشه، یک حرف صدادار انتخاب می‌کنیم. (طبق قانون هماهنگی حروف صدادار)
- پسوند «yor» را به عبارت به دست آمده اضافه می‌کنیم.
- پسوند پرسشی «mu» را به عبارت قبل در جمله قرار می‌دهیم.
- حرف میانجی «y» را به پسوند پرسشی اضافه می‌کنیم. (فقط برای اول‌شخص جمع و مفرد)
- در آخر، پسوند شخصی ضمیرها را متناسب با فاعل جمله انتخاب می‌کنیم.
- دقت کنید که پسوند پرسشی را به عبارت قبل خود وصل نکنید.
حال در جدول زیر به ترتیب قرارگیری اجزای جمله سوالی مثبت حال استمراری در ترکی توجه کنید.
| پسوند شخصی | حرف میانجی «y» در صورت نیاز | mu | yor | ı / i / u / ü | ریشه فعل | ضمیر جدا |
مثال‌های زیر جهت تمرین بیشتر و درک بهتر این موضوع نوشته شده‌اند.
Sence ben her gün yeterince dinleniyor muyum?
به نظر تو من هر روز به اندازه کافی استراحت می‌کنم؟
