فرادرسجمله اسمیه در ترکی استانبولی — به زبان ساده
انواع جمله در ترکی استانبولی یکی از مشکلات افراد به هنگام یادگیری این زبان است که در این آموزش تفاوت‌ها و چگونگی ساخت هر کدام را به صورت جزئی بررسی خواهیم کرد. جمله اسمیه در ترکی استانبولی در مقایسه با جمله فعلیه قوانین آسان‌تری دارد.
انواع جمله در ترکی استانبولی
در زبان ترکی استانبولی جمله‌ها متناسب با مفهوم، ساختار، نوع و جایگاه به ۴ نوع کلی تقسیم می‌شوند که هر کدام دارای تقسیم‌بندی‌های مختلف هستند. جمله‌ها از نظر نوع به دو بخش زیر تقسیم می‌شوند.
- جمله‌های اسمیه
- جمله‌های فعلیه
در این آموزش می‌خواهیم جمله اسمیه در ترکی استانبولی را بررسی کنیم.
جمله اسمیه چیست؟
به زبان ساده، جمله اسمیه یا جمله متصله، جمله‌هایی شامل مبتدا و خبر هستند.
- جمله اسمیه برای همه ضمیرها قابل صرف است.
- این نوع از جمله در ۳ زمان مختلف حال ساده، گذشته معین و گذشته نامعین ساخته می‌شود که هر کدام از آن‌ها قواعد خاص خود را دارند.
جمله اسمیه در ترکی استانبولی برای زمان حال ساده
برای ساختن جمله اسمیه در زمان حال ساده در ترکی استانبولی، به رعایت برخی نکات نیاز داریم. جمله‌های اسمیه بیشتر زمانی استفاده می‌شوند که بخواهید خودتان را معرفی کنید یا درباره موقعیتتان اطلاعاتی بدهید. جمله اسمیه در زمان حال ساده در ترکی، معادل صرف کلمه «هست» در زبان فارسی برای ضمایر مختلف است. جمله اسمیه در زمان حال ساده می‌تواند خبری، پرسشی، خبری منفی و پرسشی منفی باشد. در ادامه به ترتیب فرمول ساخت هر کدام و مثال‌های مربوطه را بررسی می‌کنیم.
جمله اسمیه خبری مثبت در حال ساده
هر ضمیری (به‌جز سوم‌شخص مفرد) دارای پسوندهای مخصوص است. نحوه انتخاب این پسوندها برای اضافه کردن به کلمه، براساس قانون هماهنگی حروف صدادار در ترکی استانبولی است. فرمول ساخت جمله اسمیه خبری مثبت در زمان حال ساده به صورت زیر است.
پسوند شخصی + اسم + ضمیر شخصی
ضمیرها و پسوندهای شخصی در زمان حال ساده به صورت زیر هستند.
| ım/im/um/üm | ben |
| sın/sin/sun/sün | sen |
| - | o |
| ız/iz/uz/üz | biz |
| sınız/siniz/sunuz/sünüz | siz |
| lar/ler | onlar |
حال پس از یادگرفتن پسوندهای شخصی، می‌توانید مثال‌های نوشته شده در این بخش را بررسی کنید.
.ben doktorum
من دکتر هستم.
.ben üzgünüm
من متاسف (ناراحت) هستم.
.biz öğretmeniz
ما معلم هستیم.
.siz arkadaşsınız
شما دوست هستید.
نکته: اگر کلمه‌ای که می‌خواهیم به آن پسوند شخصی اول‌شخص مفرد یا جمع اضافه کنیم با حرف صدادار تمام شده باشد، از حرف میانجی «y» استفاده می‌کنیم تا تلفظ بهتری داشته باشیم.
کلمه+«y»+پسوند شخصی
aşçı+y+ım→aşçıyım
آشپز هستم.
∗∗∗
pastacıyız
قناد (کیک‌پز) هستیم.
جمله اسمیه خبری منفی در حال ساده
برای ساخت جمله اسمیه خبری منفی در زمان حال ساده همانند جمله اسمیه خبری مثبت عمل می‌کنیم با این تفاوت که باید از کلمه منفی‌ساز («نیست» değil) استفاده کنیم. یکی از تفاوت‌های خبری مثبت و خبری منفی این است که در خبری مثبت، پسوندهای شخصی به کلمه اصلی یعنی اسم می‌چسبند اما در جمله اسمیه خبری منفی پسوندهای شخصی به کلمه «değil» متصل می‌شوند. در ادامه، نحوه ساخت جمله اسمیه خبری منفی و نکات مهم این مبحث را بررسی می‌کنیم.
| جمله اسمیه خبری منفی | |||
| پسوند شخصی | değil | اسم | ضمیر شخصی |
نکته: چون در این قسمت تمامی پسوندهای شخصی به کلمه «değil» وصل می‌شوند و آخرین حرف صدادار کلمه «değil»، حرف «i» است پس، پسوندهای شخصی «im/sin/iz/siniz/ler» را برای ضمایر انتخاب می‌کنیم.
در قسمت پایین مثال‌هایی برای یادگیری جمله اسمیه خبری منفی در زمان حال ساده آورده شده است.
Ben doktor değilim.
.من دکتر نیستم
Sen üzgün değilsin.
.تو متاسف (ناراحت) نیستی
O öğretmen değil.
.او معلم نیست
Biz yaramaz değiliz.
.ما بازیگوش نیستیم
Siz doktor değilsiniz.
.شما دکتر نیستید
نکته: برای سوم‌شخص جمع می‌توانید هم از کلمه منفی‌ساز در ترکی استانبولی «değil» به‌شکل تنها استفاده کنید و هم می‌توانید از پسوند «ler» در آخر کلمه «değil» کمک بگیرید و جمله خود را منفی کنید.
Onlar üzgün değil/değiller.
.آن‌ها متاسف (ناراحت) نیستید
جمله اسمیه پرسشی مثبت در حال ساده
برای ساخت حالت پرسشی جمله اسمیه در ترکی استانبولی از یکی از پسوندهای «mı/mi/mu/mü» استفاده می‌کنیم. انتخاب این پسوندهای پرسشی متناسب با قانون هماهنگی حروف صدادار است. جایگاه قرارگیری این پسوندها در آخر کلمه است و پسوندهای شخصی بعد از پسوندهای پرسشی می‌آیند.
توجه کنید که این پسوندها جدا نوشته می‌شوند و نمی‌توانید پسوندهای پرسشی را به کلمه قبلی آن بچسبانید. در جدول زیر، نحوه ساخت جمله‌های پرسشی مثبت را با مثال‌های کاربردی بررسی می‌کنیم.
| جمله پرسشی مثبت | |||
| پسوند شخصی | mı/mi/mu/mü | اسم | ضمیر شخصی |
برای درک بهتر مطلب بالا مثال‌های زیر را بررسی کنید.
Siz müdür müsünüz?
آیا شما مدیر هستید؟
O polis mi?
آیا او پلیس است؟
Sen öğretmen misin?
آیا شما معلم هستید؟
نکته: به خاطر داشته باشید در زمان سوالی کردن اول‌شخص مفرد و جمع باید از حرف میانجی «y» استفاده کنید. چراکه به‌صورت کلی نمی‌توان دو حرف صدادار را کنار هم نوشت و تلفظ کرد.
Ben doktor muyum?
آیا من دکتر هستم؟
∗∗∗
Biz aşçı mıyız?
آیا ما آشپز هستیم؟
نکته: برای سوالی کردن سوم‌شخص جمع دقت کنید که پسوندهای «lar/ler» همیشه قبل از پسوندهای پرسشی می‌آیند و در واقع به کلمه قبلی خود می‌چسبند. در مثال‌های زیر به حروف پررنگ دقت کنید.
Onlar oyuncular mı?
آیا آن‌ها بازیگر هستند؟
همانطور که گفته شد، جمله اسمیه در واقع صرف فعل «بود» در زمان‌های مختلف و در حالت‌های مختلف است که در این مقاله نیز به‌طور کامل توضیح داده شد. برای آشنایی بیشتر با زبان ترکی، «فرادرس» اقدام به انتشار فیلم آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی A1 و A2 کرده که لینک آن در ادامه آورده شده است.
