ساختار جمله در زبان ترکی استانبولی — آموزش ساخت جمله به زبان ساده + مثال

Sakla samanı, gelir zamanı.

هر چیز که خوار آید، یک روز به کار آید.

(در ضرب‌المثل، فعل‌ها در ابتدای جمله نوشته شده‌اند.)

 Bugünkü iş bitmiş, yemek yenmiş, ocak başında sohbete başlanmıştı.

کارهای امروز تمام شده بود. غذا صرف شده بود. دور (اطراف) آتش شروع به صحبت کرده بودند.

(در زبان ترکی استانبولی چند جمله کوتاه کنار هم می‌آیند و با ویرگول جدا می‌شوند.)

Bugün akşama kadar okuldayız.

امروز تا شب در مدرسه هستیم.

Geçen sene bu zamanlar istanbuldaydık.

سال پیش این موقع‌ها در استانبول بودیم.

Biz dün şehir dışında değildik.

ما دیروز بیرون از شهر نبودیم.

Karlı dağlar atalarımın yurdudur.

کوه‌های برفی، سرزمین پدران من است.

(جمله شامل مضاف و مضاف الیه است و فعل گروهی محسوب می‌شود.)

Bu, bir hafta önce kaybolan pırlanta yüzüktü.

این، همان انگشتر الماسی است که یک هفته پیش گم شده بود.

(جمله شامل ترکیب وصفی است)

Eşyanızı buraya bırakabilirsiniz.

وسایلتان را می‌توانید اینجا بگذارید.

(در این جمله از فعل دوقسمتی (فعل گذاشتن و فعل توانستن) استفاده شده است.)

Kırk sekizin yarısı yirmi dörttür.

نصف چهل و هشت، بیست و چهار است.

(فعل عددی که پسوند به عدد متصل شده و فعل ساخته است که به آن فعل گروهی گفته می‌شود.)

Çocuklar sabahtan beri parkta oynuyorlar.

بچه‌ها از صبح در پارک بازی می‌کنند.

Çocuk bakıcısı işini çok seviyordu.

پرستار کودک کارش را خیلی دوست داشت.

Ali siparişleri tam vaktinde getirdi.

علی سفارش‌ها را دقیقا در زمان تعیین شده آورد.

Konuşmak ihtiyaç olabilir, susmak sanattır.

اگر صحبت کردن، یک نیاز باشد، سکوت کردن هنر است.

(اسم ساخته شده از فعل در نقش فاعل)

Zehra hanım, bugün yorgun görünüyordu.

زهرا خانم، امروز خسته به نظر می‌رسید.

(اسم گروهی در نقش فاعل مانند، عنوان، احترام و..)

Ömrünün en güzel çağları bu topraklarda geçti.

بهترین دوره‌های عمرش در این زمین‌ها سپری شد.

(مضاف و مضاف الیه در نقش فاعل)

Ahmet bey, dün işe gelmemişti.

آقای احمد، دیروز به سر کار نیامده بود.

(اسم گروهی در نقش فاعل مانند، عنوان، احترام و..)

Kitabı, defteri, kalemi hiçbir şeyi yoktu.

کتاب، دفتر، مداد هیچ‌چیزی نداشت.

Güneş, yer, gök, deniz iç içe kaynaşır.

آفتاب، زمین، آسمان، دریا همه در ارتباط باهمند.

Bütün yaz gelmeni bekledim.

کل تابستان منتظر آمدنت بودم.

(فاعل پنهان است و از پسوند فعل، متوجه می‌شویم که فاعل «من» (Ben) است.)

Yarın akşam sinemaya gideceğiz.

فردا شب به سینما خواهیم رفت.

(فاعل پنهان است و از پسوند فعل متوجه می‌شویم که فاعل «ما» (Biz) است.)

Her zaman doğruları söyler.

همیشه حقیقت‌ها (واقعیت‌ها) را می‌گوید.

(ترجمه در فارسی: همیشه حقیقت را می‌گوید.)

(فاعل پنهان است و از پسوند فعل متوجه می‌شویم که فاعل «او» (O) است. چون فاعل سوم‌شخص مفرد است، هیچ پسوندی ندارد)

Yolun kenarında kırmızı bir araba duruyordu.

در کنار جاده، یک ماشین قرمز ایستاده بود.

«چه چیزی ایستاده؟» (?Duran ne)

 «یک ماشین قرمز» (Kırmızı bir araba)

Ben istanbul´u seviyorum.

من استانبول را دوست دارم. (مفعول مشخص)

?Topu getirebilir misin

آیا توپ را می‌توانی بیاوری؟ (مفعول مشخص)

Seni bu sene çok güzel bir tatile götüreceğim.

امسال تو را به یک مسافرت زیبا خواهم برد. (مفعول مشخص)

Kitapları çantadan çıkar.

کتاب‌ها را از کیف بیرون بیاور. (مفعول مشخص)

fotoğrafları bana da gösterin.

تصویرها را به من هم نشان دهید. (مفعول مشخص)

Cesaret insanı zafere ve korkaklık ölüme götürür.

شجاعت انسان را به پیروزی و ترس (ترسو بودن) به مرگ می‌برد. (مفعول مشخص)

Ahmet Bey güzel bir ev almış.

آقای احمد یک خانه زیبا خریده است. (مفعول بی‌نشان)

Burada hiç kuş görmedim.

اینجا اصلا پرنده ندیدم. (مفعول بی‌نشان)

Her sabah sütlü kahve içerim.

هر صبح شیرقهوه می‌نوشم. (مفعول بی‌نشان)

Eşime doğum gününde çiçek aldım.

برای همسرم در روز تولدش گل خریدم. (مفعول بی‌نشان)

Kasaba iki kilo kıyma siparişi verdim.

به قصاب دو کیلو گوشت چرخ‌کرده سفارش دادم. (مفعول بی‌نشان)

Kütüphaneden ödünç kitap almaya gittiler.

برای قرض کردن کتاب، به کتابخانه رفتند. (مفعول بی‌نشان)

Bahçıvan, bahçedeki gülleri, karanfilleri ve laleleri suladı.

ترجمه کلمه به کلمه: باغبان، رزها، بنفشه‌ها و لاله‌ها را آبیاری کرد.

(ترجمه در فارسی: باغبان به گل‌های رز، بنفشه و لاله‌های باغچه آب داد.)

Kargo yarın İstanbuldan gelecek.

مرسوله پستی فردا از استانبول خواهد آمد.

kitapları bugün gönderdim, iki gün sonra eline geçer.

کتاب‌ها را امروز فرستادم، دو روز بعد به دستت خواهند رسید.

Annem akşam size gelecek.

مادرم شب به خانه شما خواهد آمد.

Eşyaları taşırken dikkatli olun.

هنگام حمل وسایل دقت کنید.

Elindeki tepsiyi yavaşça yere koydu.

سینی که در دستش بود را به آرامی روی زمین گذاشت.

Niçin çocukça davranıyorsun?

چرا مانند بچه رفتار می‌کنی؟

İlaçlarını içmeden önce biraz yemek ye.

قبل از این‌که داروهایت را بخوری، کمی غذا بخور.

Bugünler kendi fazla yoruyorsun.

این روزها خیلی خودت را خسته می‌کنی.

yarışmayı kazanabilmek için çok çalışmalısın.

برای این‌که در مسابقه موفق باشی باید خیلی تلاش کنی.

Zil çalınca aşağı indi.

وقتی زنگ به صدا درآمد، پایین آمد.

Telefon sesini duyunca hemen içeri koştum.

وقتی صدای تلفن را شنیدم زود به داخل دوییدم.

Yukarı çıkmak için merdiveni kullanabilirsin.

برای این‌که به بالا بروی می‌توانی از پله‌ها استفاده کنی.

Bu havada eve nasıl gittiniz?

در این هوا چطور به خانه رفتید؟

Neden söylediklerimi dinlemiyorsun?

چرا گفته‌هایم را نمی‌شنوی؟ / چرا به حرف‌هایم گوش نمی‌دهی.

Ne zamandan beri bu mahallede yaşıyorsun?

از چه زمانی در این محله زندگی می‌کنی؟

Buğdayı çiftçiden hep ucuza alırlar.

از کشاورز همیشه گندم را ارزان می‌خرند.

Biz yazları köye gideriz.

ما تابستان‌ها به روستا می‌رویم.

Sağ taraftan çocuk sesleri geliyordu.

از سمت راست صدا بچه‌ها می‌آمد.

Aradığınız kitapları Taksimde bulursunuz.

کتاب‌هایی که دنبالشان هستید را می‌توانید در تاکسیم (نام محله‌ای در استانبول) بیابید.

Bu elbiseyi nereden aldınız?

این لباس را از کجا خریدید؟

Benim kalemim kimde kalmış?

مداد من دست چه کسی مانده است.

Nice tarihî eserler sular altında kalmış.

چه آثار تاریخی که زیر آب مانده‌ است.

Ahmet kütüphaneden koşarak çıktı.

احمد از کتابخانه دوان‌دوان بیرون رفت.

Bütün gün evde kitap okuyor.

کل روز در خانه کتاب می‌خواند.

Ali ile her sabah parkta spor yapıyoruz.

با علی هر روز صبح در پارک ورزش می‌کنیم.

İstanbula babasının arabasıyla gitti.

با ماشین پدرش به استانبول رفت.

Mehmet son günlerde sorumluluklarını ihmal ediyor.

محمد این روزها در انجام مسئولیت‌هایش اهمال‌کاری می‌کند. (پشت گوش می‌اندازد.)

∗∗∗

Evet şimdi seni de dinleyelim.

بله الآن به تو گوش می‌دهیم.

Görevli biraz önce geldi.

مسئول، کمی قبل آمد.

Bu hafta öğrenciler sınava hazırlanıyorlar.

این هفته دانش‌آموز‌ان برای امتحان آماده می‌شوند.

Biz üzerimize düşeni yapacağız.

ما کاری که به عهده ما است را انجام خواهیم داد.

Ağaçlar çiçek açtı.

ترجمه کلمه به کلمه: درخت‌ها شکوفه داد.

(ترجمه در فارسی: درخت‌ها شکوفه دادند.)

Bülbüller ötüyor.

ترجمه کلمه به کلمه: بلبل‌ها می‌خواند.

(ترجمه در فارسی: بلبل‌ها می‌خوانند.)

Şehirler de insanlar gibi değişiyor.

ترجمه کلمه به کلمه: شهرها هم مانند انسان‌ها تغییر می‌کند.

(ترجمه در فارسی: شهرها هم مانند انسان‌ها تغییر می‌کنند.)

Bu sıkıntılar bitecek.

ترجمه کلمه به کلمه: این مشکلات تمام خواهد شد.

(ترجمه در فارسی: این مشکلات تمام خواهند شد.)

Kötülükler unutulmalıdır.

ترجمه کلمه به کلمه: بدی‌ها باید فراموش شود.

(ترجمه در فارسی: بدی‌ها باید فراموش شوند.)

Bülbüller ağıt yakmaya başladılar.

بلبل‌ها به مرثیه خواندن شروع کردند.

(به بلبل شخصیت داده شده است.)

Sokaklar benim gibi yalnız kaldılar.

کوچه‌ها مانند من تنها ماندند.

(به کوچه‌ها شخصیت داده شده است.)

Kulaklarınız iyi işitiyor galiba.

ترجمه کلمه به کلمه: انگار گوش‌هایتان خوب می‌شنود.

(ترجمه در فارسی: انگار گوش‌هایتان خوب می‌شنوند.)

Hava çok soğuk, ellerim dondu.

ترجمه کلمه به کلمه: هوا خیلی سرد است. دست‌هایم یخ زد.

(ترجمه در فارسی: هوا خیلی سرد است. دست‌هایم یخ زدند)

Yaşlandım sanırım, dizlerim ağrıyor.

ترجمه کلمه به کلمه: فکر کنم پیر شدم. زانو‌انم درد می‌کند.

(ترجمه در فارسی: فکر کنم پیر شدم. زانو‌انم درد می‌کنند.)

Doktor söyledi, gözlerim zayıf.

ترجمه کلمه به کلمه: دکتر گفت: چشم‌هایم ضعیف است.

Meclis tatile girdi.

مجلس به تعطیلات رفت.

Ordular savaşa hazırdı.

لشگرها آماده جنگ بود.

(ترجمه فارسی: لشگرها آماده جنگ بودند. )

 Sürü, çayıra taraf gitti.

گله به سمت علفزار رفت.

Koridorda konuşmalar.

صحبت‌‌ها در راهرو.

Gidip gelmeler başladı.

رفت و آمدها شروع شدند.

Siz öğrenmek için gayret ediyorsunuz.

شما برای یادگیری تلاش می‌کنید.

Çocuk annesini çağırdı.

کودک مادرش را صدا زد.

Köylüler pazara gittiler.

روستاییان (اهالی روستا) به بازار رفتند.

Ben okula gideceğim.

من به مدرسه خواهم رفت.

Biz bu sene araba alacağız.

ما امسال ماشین خواهیم خرید.

Sen Ankarada ne yapıyorsun?

تو در آنکارا چه کار می‌کنی؟

Sen, ben ve o (yani biz) bu sınavı kazanacağız.

تو، من و او (یعنی ما) این امتحان را قبول خواهیم شد.

Sen ve o (yani siz) çalışmıyorsunuz.

تو و او (یعنی شما) کار نمی‌کنید.

Sen ve ben (yani biz) düğüne davetli değil miyiz?

تو و من (یعنی ما) به عروسی دعوت نشده‌ایم؟

Ali ve ben (yani biz) bugün alışverişe gideceğiz.

علی و من (یعنی ما) امروز به خرید خواهیم رفت.

Araştırmamızı bu noktada derinleştirelim.

تحقیقاتمان را در این نقطه عمیق‌تر کنیم. (متواضع)

Biz her işin üstesinden geliriz.

ما از عهده هر کاری برمی‌آییم. (افتخار و اعتماد به خود)

Sayın valimiz, şirketimizi ziyaret ettiler.

استاندار محترم، شرکت ما را بازدید کردند. (احترام)

İki çocuk içeri girdi.

دو کودک وارد شدند.

Birçok insan böyle davranışlara tepki gösterir.

تعداد زیادی از انسان‌ها به این نوع رفتارها عکس‌العمل نشان می‌دهند.

Yarın herkes dersten sonra kütüphanede toplansın.

ترجمه کلمه به کلمه: فردا همه بعد از کلاس (درس) در کتابخانه جمع شود.

ترجمه در فارسی: فردا همه بعد از کلاس به کتابخانه بیایید.

Hepsi burada toplanacak.

همه اینجا گرد هم خواهند آمد.

Yağmur yağdığı için öğrencilerin tamamı gelmedi.

ترجمه کلمه به کلمه: به‌دلیل این‌که باران می‌بارید، همه دانش‌آموز‌ان نیامدند.

ترجمه در فارسی: به‌دلیل این‌که باران می‌بارید، دانش‌آموز‌ان نیامدند.

Akşam yemeğine herkes katılmadı.

 برای [صرف] شام همه ملحق نشدند.

Üç gündür kimse buraya uğramadı.

سه روز است که کسی به اینجا سر نزده است.

Hiç kimse bu paraya bu işi yapmaz.

هیچ کسی با این پول این کار را انجام نمی‌دهد.

Hiçbiri anlatılanlara inanmadı.

هیچ کدام [از آن‌ها] توضیحات را باور نکردند.

Ne baş ağrısı yapar, ne de bünyeye zarar verir.

نه باعث سر درد می‌شود، نه به بدن آسیب می‌زند.

Ne ölenlere ne de kalanlara yer bulunabildi.

نه جایی برای مردگان و نه برای بازماندگان بود.

(ترجمه فارسی: جایی برای مردگان و بازماندگان نبود.)

Ali bu akşam pencerenin önünde oturuyordu.

علی امشب، جلوی پنجره نشسته بود.

∗∗∗

Ali pencerenin önünde bu akşam oturuyordu.

علی جلوی پنجره، امشب نشسته بود.

(ترجمه در فارسی: علی امشب جلوی پنجره نشسته بود.)

∗∗∗

Bu akşam pencerenin önünde Ali oturuyordu.

امشب جلوی پنجره، علی نشسته بود.

(ترجمه در فارسی: علی امشب جلوی پنجره نشسته بود.)

Çok severim Türkçe derslerini ben.

 من درس‌های ترکی را خیلی دوست دارم.

Hepimizin gelecekle ilgili güzel planları vardı ilkokulda.

همه ما در دبستان برنامه‌های زیبایی برای آینده داشتیم.

Bugünlerde dikkat et kendine.

این روز ها از خودت مراقبت کن.

Baş ağrısı çektim tüm gün.

کل روز سردرد داشتم.

Tadına bakmak istemiyorum bu tatlının.

نمی‌خواهم طعم این شیرینی را بچشم.

Hafta sonları erken kalkmaya alışmıştı babam.

پدرم به سحرخیزی در آخر هفته‌ها عادت کرده بود.

Yağmur yağıyordu sabahtan beri.

از صبح باران می‌بارید.

Gelirsen gideceğiz piknik yapmaya.

اگر بیایی، به پیک‌نیک خواهیم رفت.

A: Nereye gidiyorsun?

به کجا می‌روی؟

B: eve

به خانه...

A: Kime bakıyorsun?

به چه کسی نگاه می‌کنی؟

B: Arkadaşıma

به دوستم...

Öyle bir bakış attı ki...

چنان نگاهی انداخت که...

∗∗∗

Bu şehri öyle çok seviyorum ki...

این شهر را آن‌قدر دوست دارم که...