فرادرسفعل بودن در ترکی استانبولی — توضیح و صرف فعل + مثال
فعل «بودن» در ترکی استانبولی همان جمله اسمیه در ترکی استانبولی است که با صرف فعل‌های دیگر در این زبان متفاوت است. در زبان ترکی استانبولی با فعل «بودن» در زمان‌های حال، گذشته، گذشته نقلی و آینده در چهار حالت خبری و سوالی مثبت و منفی می‌توان جمله‌سازی کرد که در این مطلب به صورت کامل بررسی می‌شوند. صرف فعل «بودن» در زمان آينده کمی متفاوت است و در مطلب آینده ساده در ترکی استانبولی به صورت کامل توضیح داده شده است.
فعل بودن در ترکی استانبولی
فعل بودن در ترکی استانبولی به صورت فعل پسوندی است که به کلمه قبل از خود متصل می‌شود. جایگاه کلمه‌هایی که فعل پسوندی دریافت می‌کنند در آخر جمله است. پسوندهای مربوط به صرف این فعل، متناسب با این‌که جمله برای چه زمانی صرف می‌شود متفاوت است که در ادامه نحوه صرف هر کدام را با پسوندهای مربوطه توضیح می‌دهیم.
پسوندهای فعل بودن
این فعل با وجود این‌که در زمان‌های مختلف به شکل‌های مختلفی ظاهر می‌شود، اما در همه زمان‌ها پسوندهای شخصی یکسانی دارد و فقط در صرف کمی متفاوت می‌شود که در ادامه توضیح می‌دهیم. در جدول زیر، پسوندهای فعل «بودن» نوشته شده است.
| پسوندهای فعل «بودن» در زمان حال | |
| پسوند شخصی | ضمیر شخصی جدا |
| (y) ım / im / um / üm | Ben |
| sın / sin / sun / sün | Sen |
| - | O |
| (y) ız/ iz / uz / üz | Biz |
| sınız / siniz / sunuz / sünüz | Siz |
| lar / ler | Onlar |
فعل بودن در ترکی استانبولی برای زمان حال ساده
از زمان گسترده یا حال ساده در ترکی استانبولی در جمله‌هایی استفاده می‌شود که انجام یک کاری یا فعالیتی در زمان حال یک بار یا چند بار به صورت تکراری انجام می‌شود. در ادامه، نحوه صرف این فعل را در چهار حالت خبری و سوالی مثبت و منفی شرح می‌دهیم.
جمله خبری مثبت فعل بودن در ترکی استانبولی
نحوه ساخت جمله خبری مثبت فعل «بودن» در ترکی استانبولی برای زمان حال ساده در مقایسه با بقیه زمان‌ها و حالت‌ها بسیار آسان است. برای صرف جمله کافی است که پسوندهای شخصی را به کلمه (اسم) اضافه کنیم. ترتیب قرارگیری اجزای جمله در این حالت در جدول زیر، نوشته شده است.
| پسوند شخصی | اسم | ضمیر شخصی جدا |
به مثال‌های ساده زیر دقت کنید که برای درک بهتر این موضوع نوشته شده‌اند.
Ben hastayım.
من بیمار هستم.
Sen öğretmensin.
تو معلم هستی.
O doktor.
او دکتر است.
Biz akıllıyız.
ما عاقل هستیم.
Siz müdürsünüz.
شما مدیر هستید.
Onlar öğreniciler.
آن‌ها دانش‌آموز هستند.
حال به مثال‌های کمی پیچیده‌تر دقت کنید.
Ben hastanede annemin odasındayım.
من در اتاق مادرم در بیمارستان هستم.
Sen bizim okulda öğretmensin.
تو در مدرسه ما معلم هستی.
O meşhur bir hastanede doktor.
او در بیمارستان مشهوری دکتر است.
Biz böyle davrandığımız için akıllıyız.
به دلیل این‌که ما به این شکل رفتار می‌کنیم عاقل هستیم.
Siz sanırım bu şirketin müdürüsünüz.
گمان می‌کنم شما مدیر این شرکت هستید.
Onlar çok çalışkan öğrenciler.
آن‌ها خیلی دانش‌آموزان سخت‌کوشی هستند.
جمله خبری منفی فعل بودن در ترکی استانبولی
برای ساخت جمله خبری منفی با فعل بودن در زمان حال ساده، از کلمه منفی‌ساز در ترکی استانبولی «نیست» (Değil) استفاده می‌کنیم. در این حالت، تمامی پسوندهای شخصی را به این کلمه متصل می‌کنیم. به عبارت دیگر، صرف فعل بودن در زمان حال ساده در حالت منفی، با اضافه شدن پسوندهای شخصی به کلمه منفی‌ساز (Değil) امکان پذیر است. در جدول زیر، ترتیب قرارگیری اجزای جمله نوشته شده است.
| پسوندهای شخصی | değil | اسم | ضمیر شخصی جدا |
نکته: در صرف حالت خبری منفی، چون همه پسوندها به کلمه (Değil) متصل می‌شوند، بنابراین، پسوندهایی را انتخاب می‌کنیم که حرف صدادار آن‌ها «i» باشد.
به چند مثال ساده در این موضوع دقت کنید.
Ben güzel değilim.
من زیبا نیستم.
Sen çalışkan değilsin.
تو سخت‌کوش نیستی.
O öğretmen değil.
او معلم نیست.
Biz mutlu değiliz.
ما خوشحال نیستیم.
Siz üzgün değilsiniz.
شما ناراحت نیستید.
Onlar öğrenci değiller.
آن‌ها دانش‌آموز نیستند.
حال به مثال‌های کمی پیچیده درباره این موضوع توجه کنید.
Ben arkadaşımın evinde değilim.
من در خانه دوستم نیستم.
Sen bu hastanenin çalışanı değilsin.
تو جزو کارمندان این بیمارستان نیستی.
O İstanbulda öğretmen değil.
او در استانبول معلم نیست.
Biz bu konuda haklı değiliz.
در این مورد حق با ما نیست.
Siz işinizi kayb ettiğiniz için üzgün değilsiniz.
شما به دلیل از دست دادن شغلتان ناراحت نیستید.
Onlar kötü insan değiller, sen yanlış tanımışsın.
آن‌ها انسان‌‌های بدی نیستند، تو اشتباه شناختی.
جمله سوالی مثبت فعل بودن در ترکی استانبولی
برای ساخت جمله سوالی مثبت در زمان حال ساده از حالت خبری مثبت استفاده می‌کنیم با این تفاوت که در این حالت، به پسوندهای سوالی هم نیاز داریم. در جدول زیر ترتیب قرارگیری اجزای جمله در حالت، سوالی مثبت نوشته شده است.
| پسوند شخصی | mı / mi / mu / mü | اسم | ضمیر شخصی جدا |
پسوندهای پرسشی متناسب با آخرین حرف صدادار کلمه قبل خود (قانون هماهنگی حروف در ترکی استانبولی) انتخاب می‌شوند. در جدول زیر نحوه انتخاب پسوندها آورده شده است.
قلم شما حرف نداره