فرادرسضمیر در ترکی استانبولی – آموزش کامل + مثال
ضمیر در ترکی استانبولی یکی از اساسی‌ترین و پایه‌ای‌ترین مباحث به شمار می‌آید که ما در این مطلب به طور جامع و کامل به آن می‌پردازیم. در این آموزش، ابتدا تعریفی از ضمیر بیان می‌کنیم و سپس درباره انواع آن توضیحات و مثال هایی ارائه خواهیم کرد.
ضمیر چیست؟
ضمیر کلمه‌ای است که بجای فاعل جمله می‌آید و به فرد یا جانداران اشاره می‌کند. ضمیرها باید بتوانند مفهوم فاعل را برسانند چون به تنهایی هیچ‌گاه مفهوم فاعل ندارند. یکی از نکات مثبت استفاده از ضمیر در داخل جمله‌ها، جلوگیری از پیچیدگی و تکرار اسم‌ها است. ضمیر در ترکی استانبولی انواع مختلفی دارد که در ادامه، به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
انواع ضمیر در ترکی استانبولی چیست؟
ضمیرها به‌طور کلی به ۶ دسته تقسیم می‌شوند.
- «ضمایر شخصی» (Kişi Zamirleri)
- «ضمایر اشاره» (İşaret Zamiri)
- «ضمایر نامعین» (Belgisiz Zamir)
- «ضمایر پرسشی» (Soru Zamiri)
- «ضمایر انعکاسی» (Dönüşlülük Zamiri)
- «ضمیر وابستگی» (İlgi Zamiri)
هر کدام از ضمایر دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که از جمله آن‌ها می‌توان به تغییر پسوند یا تبدیل آن‌ها به سایر ضمیرها اشاره کرد.
ضمایر شخصی در ترکی استانبولی
ضمایر شخصی که به آن‌ها ضمایر فاعلی نیز گفته می‌شود، جایگزین اسم فاعل در جمله به شمار می‌آیند. این ضمایر را در داخل جمله به‌جای اسم انسان‌ها نیز می‌توان استفاده کرد.
|
(biz) ما |
(ben) من |
|
(siz) شما |
(sen) تو |
|
(onlar) آن‌ها |
(o) او |
با اضافه کردن پسوندهایی می‌توان ضمایر شخصی را به ضمایر ملکی، مکانی و مفعولی تبدیل کرد که از جمله ویژگی‌های ضمایر شخصی به‌حساب می‌آیند، که در ادامه توضیحات آن‌ها آورده شده است.
نحوه ساخت ضمایر ملکی در ترکی استانبولی
همانطور که از اسم آن‌ها نیز مشخص است، ضمایر ملکی برای نشان دادن مالکیت استفاده می‌شوند که برای ساخت این ضمایر باید به آن‌ها پسوندهای ملکی اضافه کنید.
| پسوندهای ملکی | ضمایر ملکی |
| ım/im/um/üm | benim |
| ın/in/un/ün | senin |
|
ı/i/u/ü sı/si/su/sü | onun |
|
mız/miz/muz/müz ımız/imiz/umuz/ümüz | bizim |
|
nız/niz/nuz/nüz ınız/iniz/unuz/ünüz | sizin |
| ları/leri | onların |
همانطور که در مطلب مربوط به قانون هماهنگی حروف صدادار در ترکی استانبولی گفته شد، انتخاب پسوندها باید متناسب با آخرین حرف صدادار کلمه باشد. به طور مثال، برای اول‌شخص مفرد، نمونه‌هایی به همراه توضیحات آن‌ها در زیر آورده شده است.
- اگر آخرین حرفِ صدادارِ کلمه، «a» یا «ı» باشد «ım» را انتخاب می‌کنیم.
.Benim kitabım
کتاب من
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه، «e» یا «i» باشد «im» را انتخاب می‌کنیم.
.Benim evim
خانه من
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه، «o» یا «u» باشد «um» را انتخاب می‌کنیم.
Benim montum.
کاپشن من
- اگر آخرین حرف صدادار کلمه، «ö» یا «ü» باشد «üm» را انتخاب می‌کنیم.
Benim köyüm.
روستا من
با گسترش روابط اقتصادی و فرهنگی بین ایران و کشورهای ترک همسایه، نیاز به آموزش زبان ترکی بیش از پیش احساس می‌شود. به دلیل اهمیت این موضوع، «فرادرس» فیلم آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی A1 و A۲ را تدوین کرده که لینک آن در ادامه آمده است.
- برای دیدن فیلم آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی A1 و A۲ + اینجا کلیک کنید.
نکته مهم در پسوند ضمایر ملکی
نکته مهمی که در پسوندهای ضمایر ملکی باید دقت کنید این است که پسوندهای مربوط به سه ضمیر «o/biz/siz» به دو شکل است. حال تفاوت این پسوندها و چگونگی انتخاب آن‌ها را خواهیم گفت.
برای اضافه کردن پسوند مالکیت به کلمات به آخرین حرف صدادار آن‌ها دقت و پسوندهای زیر را انتخاب می‌کنیم.
- پسوندهای (sı/si/su/sü) برای سوم‌شخص مفرد
- پسوندهای (mız/miz/muz/müz) برای اول‌شخص جمع
- پسوندهای (nız/niz/nuz/nüz) برای دوم‌شخص جمع
برای درک بهتر مطلب فوق در جدول زیر مثال‌هایی با دو کلمه «(ماشین) araba» و «(کفش) ayakkabı» نوشته شده است.
| ayakkabı | araba | |
|
onun ayakkabısı (کفش او) |
onun arabası (ماشین او) | سوم‌شخص مفرد |
|
bizim ayakkabımız (کفش ما) |
bizim arabamız (ماشین ما) | اول‌شخص جمع |
|
sizin ayakkabınız (کفش شما) |
sizin arabanız (ماشین شما) | دوم‌شخص جمع |
به‌هنگام اضافه کردن پسوند مالکیت، به آخرین حرف بی‌صدا کلمه دقت می‌کنیم - حرفی که کلمه با آن تمام شده است - و پسوند مناسب را انتخاب می‌کنیم.
- پسوندهای (ı/i/u/ü) برای سوم‌شخص
- پسوندهای (ımız/imiz/umuz/ümüz) برای اول شخص جمع
- پسوندهای (ınız iniz unuz ünüz) برای دوم شخص جمع
برای درک بهتر مفاهیم بالا در جدول زیر با دو کلمه «(دفتر) defter» و «(تیشرت) tişört» مثال‌هایی نوشته شده است.
| tişört | defter | |
|
onun tişörtü (تیشرت او) |
onun defteri (دفتر او) | سوم‌شخص مفرد |
|
bizim tişörtümüz (تیشرت ما) |
bizim defterimiz (دفترما) | اول‌شخص جمع |
|
sizin tişörtünüz (تیشرت شما) |
sizin defteriniz (دفتر شما) | دوم‌شخص جمع |
نحوه ساخت ضمیر مکانی در ترکی استانبولی
ضمیر مکانی در ترکی استانبولی (da/de) به‌صورت پسوند به ضمیر شخصی می‌چسبد که به معنی «نزد»، «دست» و «پیش» است. معادل این ضمیر در فارسی در فهرست زیر آورده شده است.
- نزد من
- در دست تو
- پیش او
- و ...
|
biz+de→bizde (نزد ما) |
ben+de→bende (نزد من) |
|
siz+de→sizde (نزد شما) |
sen+de→sende (نزد تو) |
|
onlar+da→onlarda (نزد آن‌ها) |
o+da→onda (نزد او) |
مثال‌های زیر برای یادگیری بهتر جدول بالا است.
Alinin kitabı bende.
کتاب علی پیش من (نزد من) است.
Ayşenin çantası sende mi?
آیا کیف عایشه دست تو است؟
نحوه ساخت ضمیر مفعولی در ترکی استانبولی
ضمایر مفعولی خود به دو حالت ضمایر مفعولی مستقیم (ı/i/u/ü) و ضمایر مفعولی غیرمستقیم (a/e) وجود دارند، که با اضافه شدن به ضمیر‌های شخصی ساخته می‌شوند. با اضافه کردن «a،-e-» به ضمیر اول‌شخص مفرد (ben) و دوم‌شخص مفرد (sen)، این دو ضمیر تغییر می‌کنند و به «bana» و «sana» تبدیل می‌شوند. این حروف اضافه مانند حرف اضافه «به» در فارسی هستند.
| ضمایر مفعولی مستقیم | ضمایر مفعولی غیرمستقیم |
|
ben+i→beni (من را) |
ben+a→bana (به من) |
|
sen+i→seni (تو را) |
sen+a→sana (به تو) |
|
o+u→onu (او را) |
o+a→ona (به او) |
|
biz+i→bizi (ما را) |
biz+e→bize (به ما) |
|
siz+i→sizi (شما را) |
siz+e→size (به شما) |
|
onlar+ı→onları (آن‌ها را) |
onlar+a→onlara (به آن‌ها) |
برای یادگیری بهتر، مثال‌های زیر را بررسی کنید.
bana yardım edebilir misin?
آیا می‌توانی به من کمک کنی؟
size sessizce oyun oynayın dedim!
به شما گفتم به‌آرامی بازی کنید!
ضمایر اشاره در ترکی استانبولی
ضمایر اشاره در ترکی استانبولی به کلماتی گفته می‌شوند که با استفاده از نشان دادن جایگاه فاعل به فهم جمله کمک می‌کنند. این ضمایر در واقع بجای فاعل جمله می‌نشینند. در جدول زیر تعدادی از این ضمایر گردآوری شده است.
|
bunlar (این‌ها) |
bu (این) |
|
şunlar (آن‌ها) |
şu (آن) |
|
Onlar (آن‌ها) |
o (آن) |
Bu dolap burada kalacak diğeri aşağıya inecek.
این کمد اینجا خواهد ماند، دیگری به پایین خواهد رفت.
Şunları gözümün önünden kaldırın.
آن‌ها را از جلوی چشمم دور کنید (بردارید).
نکته: توجه داشته باشید که هم ضمیر شخصی و هم ضمیر اشاره هر دو دارای کلمه «O» هستند ولی نباید باهم اشتباه گرفته شوند، شما می‌توانید از معنی جملات متوجه شوید که آیا ضمیر شخصی است یا ضمیر اشاره.
O, dün akşam ödevlerini bitirdi.
او، دیشب تکالیفش را تمام کرد.
∗∗∗
O, bizim köyümüzün çeşmesidir.
آن، چشمه روستای ماست.
همانطور که از معنی جملات نیز معلوم می‌شود، در جمله اول، (O) در نقش ضمیر شخصی استفاده شده است درحالی که در جمله دوم، (O) در نقش ضمیر اشاره است.
ضمایر نامعین در ترکی استانبولی
همانطور که از اسم این ضمایر مشخص است، نامعین هستند و فاعل را به شکل حدودی به مخاطب نشان می‌دهند. این ضمایر در مواقعی استفاده می‌شوند که مخاطب می‌داند درباره چه موضوعی صحبت می‌کنید. تعدادی از این ضمایر نامعین را در جدول زیر آورده‌ایم.
|
herkes (همه، هرشخص، هرکسی) |
biri/kimi/kimisi (یکی، شخصی) |
|
kimse (هیچکس) |
birkaçı/pek çoğu/bazısı /bazıları (تعدادی، بعضی) |
|
hiçbiri (هیچ کدام) |
hepsi/tümü/tamamı/ bütünü (همه، کل، تمام) |
|
her biri (هر کدام) |
bir kısmı (بخشی) |
|
pek azı (تعداد کمی) |
başkası (دیگری) |
Birkaçı bahçede top oynuyordu.
تعدادی (از آن‌ها) در حیاط فوتبال بازی می‌کردند.
Herkes rahat bir yaşam sürmek ister.
هر کسی می‌خواهد که زندگی راحتی داشته باشد.
نکته: دو کلمه «Herkes» و «Kimse» در هر صورت ضمیر‌های نامعین به شمار می‌آیند.
نکته: کلمه «فلان و بهمان» (Falan Filan) ضمیر نامعین است.
ضمایر پرسشی در ترکی استانبولی
قبل از اشاره به ضمایر پرسشی بهتر است به این نکته دقت کنید که در زبان ترکی می‌توانیم جملات را به دو روش سوالی کنیم،
روش اول: اضافه کردن پسوندهای پرسشی «mı/mi/mu/mü»
روش دوم: اضافه کردن ضمایر پرسشی به جمله. ضمایر پرسشی جایگاه مخصوصی در جمله ندارند و می‌توانند در ابتدا، وسط و انتهای جمله بیایند. ضمایر پرسشی متعددی وجود دارند که از میان آن‌ها دو ضمیر «Ne» (چه چیزی) و «Kim» (چه کسی) اهمیت بیشتری دارند. حتی می‌توان گفت بقیه ضمایر پرسشی هم از این دو ضمیر پرسشی ساخته می‌شوند که در ادامه تعدادی از پرکاربردترین آن‌ها آورده شده است.
|
nereden (از کجا) |
neyi (چه چیزی را) |
|
kime (به چه کسی) |
neye (به چه چیزی) |
|
kimde (دست چه کسی، نزد چه کسی) |
neyde (در چه چیزی) |
|
kaçı (چه تعدادی) |
neyden (از چه چیزی) |
|
hangi (کدام) |
nereye (به کجا) |
حال می‌خواهیم در چند مثال ضمایر پرسشی را بررسی کنیم.
Yurt dışından bize ne getirdin?
از خارج از کشور چه چیزی برای ما آوردی؟
Bu kitabı nereden alabilirim?
این کتاب را از کجا می‌توانم بخرم؟
Kaçı yurtta kalıyor?
چه تعدادی (از آن‌ها) در خوابگاه می‌مانند؟
نکته: اگر کلمه «Neden» در جمله با معنی «چرا» استفاده شده باشد، نقش قید خواهد گرفت اما اگر با معنی «از چه چیزی ساخته شده» به‌کار رفته باشد، نقش ضمیر را در جمله خواهد گرفت.
Neden bana söylemedin?
چرا به من نگفتی؟ (نقش قید)
∗∗∗
Mum neden yapılıyor?
شمع از چه چیزی ساخته می‌شود؟ (نقش ضمیر)
ضمایر انعکاسی در زبان ترکی استانبولی
ضمایر انعکاسی در ترکی استانبولی به‌طور معمول زمانی استفاده می‌شوند که فاعل و مغعول یکسان باشند. ضمایر انعکاسی در زبان ترکی استانبولی به سه حالت مفعولی، فاعلی و ملکی ساخته می‌شوند. معادل ضمایر انعکاسی را در فارسی با صرف کلمه «خود» (Kendi) می‌سازیم.
|
kendimiz (خودمان) |
kendim (خودم) |
|
kendiniz (خودتان) |
kendin (خودت) |
|
kendileri (خودشان) |
kendisi (خودش) |
مثال برای حالت فاعلی
Arabayı kendim aldım.
ماشین را خودم خریدم.
مثال برای حالت مفعولی
Kendisini uyarmıştım.
به او تذکر داده بودم.
نکته: اگر کلمه «خود» (Kendi) به عنوان «بخودی خود» (Kendiliğinden) در جمله استفاده شود نقش قید خواهد گرفت.
Çiçek kendiliğinden büyümüş.
گل بخودی خود بزرگ شده است.
ضمیر وابستگی در زبان ترکی استانبولی
از ضمیر وابستگی «ki» برای جلوگیری از تکرار اسم استفاده می‌کنند. وقتی شما در جمله یکبار درباره موضوعی صحبت کردید، دیگر نیازی به تکرار آن اسم نیست و می‌توانید از این ضمیر استفاده کنید. این ضمیر همیشه به کلمه قبلی خود می‌چسبد. ضمیر وابستگی یا ضمیر توجه، در برخی مواقع به «kü» تبدیل می‌شود. این حالت فقط زمانی به وجود می‌آید که ضمیر به سه کلمه (dün/gün/bugün) اضافه شده باشد.
Ali’nin evi okula yakın, benimki uzak.
خانه علی به مدرسه نزدیک است، مال من (خانه من) دور است.
(از تکرار کلمه خانه جلوگیری شده است)
Benim elbisem mavi seninki ne renk?
لباس من آبی است، مال تو چه رنگی است؟
(از تکرار کلمه لباس جلوگیری شده است)
?Dünkü sınavın nasıldı
امتحان دیروزت چطور بود؟
معرفی فیلم آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی A1 و A۲
این روزها شاهد اشتیاق بیشتر افراد به یادگیری زبان ترکی استانبولی به دلیل افزایش سفرهای گردشگری و همکاری‌های بوجود آمده بین دو کشور ایران و ترکیه هستیم. به همین دلیل «فرادرس» دوره ۶ ساعت و ۱۵ دقیقه‌ای آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی A1 و A۲ را در ۲۰ درس تدوین کرده است تا علاقه‌مندان به یادگیری زبان ترکی استانبولی بتوانند در طی این دوره به سطح قابل قبولی از زبان ترکی استانبولی برسند.
این دوره علاوه بر آشنایان به زبان ترکی، برای افرادی که هیچ آشنایی به زبان ترکی استانبولی ندارند نیز بسیار کاربردی است. حتی اگر خودتان هم بصورت خودخوان زبان ترکی استانبولی را یاد گرفته باشید با دیدن این فیلم‌ها اشکالات شما برطرف می‌شود و به‌درستی به ادامه یادگیری در سطح‌های بعدی خواهید پرداخت.
در این فیلم آموزشی ابتدا با مفاهیم کلی اعم از الفبا، قواعد مربوط به حروف اینجه و کالین، قواعد جمع بستن، ضمایر، پسوندهای پرسشی، اعداد و تقویم، کلمات مربوط به اعضای خانواده و اعضای بدن و لباس و رنگ و... آشنا خواهید شد و سپس با قواعد تخصصی از جمله نحوه ساخت زمان‌های حال استمراری در ترکی استانبولی، گذشته ساده، آینده ساده و پسوندهای معادل حروف اضافه در ترکی استانبولی آشنا خواهید شد.
- برای دیدن فیلم آموزش زبان ترکی - سطح مقدماتی A1 و A۲ + اینجا کلیک کنید.
جمع‌بندی
در این مطلب سعی کردیم پیرامون ضمایر در زبان ترکی استانبولی اطلاعات جامع و کاملی ارائه کنیم. شما با خواندن این مطلب تعریف ضمایر در زبان ترکی استانبولی و انواع ضمایر را با توضیحات و مثال های مربوط به آن‌ها یاد گرفتید.
بسیار بسیار برای من مفید بود، خیلی روون نوشته شده بود لذت بردم.