اهمال کاری چیست؟ – از دلایل تا راه حل های مقابله با آن
بسیاری از مردم پس از هدفگذاری و انتخاب مسیر زندگی خود در همان نقطه متوقف میشوند و هرگز به مقصد نمیرسند. آنها در ابتدای راه انگیزههای فراوانی دارند و نمیدانند که اهمال کاری چیست اما بهمرور انگیزههایشان را از دست میدهند و وظایف خود را عقب میاندازند. عامل اصلی این اتفاق عدم تمرکز و کمالگرایی است و تنها با درمان اهمالکاری میتوان از پیامدهای آن جلوگیری کرد. در این مطلب از مجله فرادرس قصد داریم اهمالکاری و پیامدهای آن را شرح دهیم. میتوانید با مطالعه ویژگیهای افراد اهمالکار متوجه شوید که در این گروه قرار دارید یا خیر و اگر شما نیز درگیر این مشکل شدهاید با کمک راهکارهای موجود در این بخش بر عادتهای بد روزمره خود غلبه کنید و هر کاری را در زمان مقرر آن به اتمام برسانید.
افرادی که درگیر اهمالکاری میشوند اغلب برنامههایشان عقب میافتد و توانایی عمل کردن به قولهایشان را ندارند. بنابراین اعتبارشان کاهش مییابد و نمیتوانند دیگران را به انجام کاری متقاعد کنند. با توجه به اهمیت این موضوع و پیامدهای منفی آن توصیه میکنیم که برای غلبه بر اهمالکاری و کنترل برنامههایتان تا انتهای این مطلب با مجله فرادرس همراه باشید.
اهمال کاری چیست؟
«اهمالکاری» (Procrastinating) رفتاری پیچیده است که ریشه آن میتواند به یکی از عوامل زیر مربوط باشد.
- استرس بیش از حد
- سستی و تنبلی
- نداشتن علاقه و اشتیاق
- پریشانی
- بیتجربگی
- کمالگرایی
- عدم انگیزه
- نداشتن مهارت مدیریت زمان
در صورتی که همواره کارها را به عقب بیندازید میزان استرس و تنش شما چندین برابر میشود و همواره باید با پیامدهای منفی ناشی از این کار نظیر کاهش بهرهوری و نرسیدن به اهدافتان روبهرو شوید. اما در نظر داشته باشید که اهمالکاری رفتاری است که انسانها بهمرور آن را یاد میگیرند. از اینرو این فرصت را دارید که عادت به عقب انداختن کارها را تغییر دهید.
مهمترین و اثربخشترین راه برای تغییر این عادت نیز تقویت توانایی تمرکز است که علاوه بر افزایش بهرهوری، سلامت کلی جسم و روح شما را بالا میبرد. در نتیجه عزت نفس شما در محیطهای کاری و غیر کاری حفظ میشود و خود را فرد باارزشی میدانید.
روشهای غلبه بر اهمال کاری چیست؟
پیش از این اشاره کردیم که اهمالکاری یک عادت غلط است و میتوانید آن را تغییر دهید. از اینرو در ادامه چند استراتژی کاربردی را معرفی میکنیم که اگر آنها را در برنامههای روزانه خود بگنجانید و اجرا کنید عادتهای جدیدی را جایگزین عادت اهمالکاری خواهید کرد.
- افزایش خودآگاهی
- وجود برنامه زمانی فشردهتر
- کاهش عوامل حواسپرتی
- شروع کردن
- پذیرش نقصها
- تمرکز روی اهداف کوتاهمدت
- افزایش بهرهوری
- تغییر ادبیات خود
- تهیه محیط بهینه
- همراهی فردی قابل اعتماد
- تعیین جایزه برای بهرهوریی بالا
در زیر هر کدام از این موارد رو بهطور کامل توضیح دادهایم.
افزایش خودآگاهی
اینکه بتوانید اهمالکاری خود را شناسایی و درک کنید فرایند بسیار مهمی است که برای جایگزینی آن با رفتارهای دیگر اهمیت زیادی دارد. بسیاری از افراد نمیدانند که اهمال کاری چیست و تصورشان این است که احتمالا فرصت کافی برای انجام کارها ندارند یا سرعت عملشان پایین است. در حالی که باید خودآگاهی را افزایش دهند تا متوجه این عادت مخرب خود بشوند.
برای شناسایی این عادت به الگوهای رفتاری خود در مواجهه با وظایفتان دقت کنید. بهطور مثال ممکن است با بررسی مداوم پیامهای موبایل، از انجام وظایف اصلی خود دوری کنید. وقتی متوجه میشوید که وظیفهای به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد در این حالت برنامه زمانی خود را طوری تنظیم کنید که در ساعتهای اوج انرژی این وظیفه را انجام دهید.
این کار نشان میدهد که شما خودآگاهی دارید و با توجه به تواناییهایتان برنامهای دارید که شما را از اهمالکاری دور میکند. در حین شناسایی ویژگیهای خود ممکن است به این نتیجه برسید که درک بهتر کارها احتمال فرار از آنها را در شما کاهش میدهد و بهجای اهمالکاری شوق اتمام آنها را در خود پرورش میدهید.
وجود برنامه زمانی فشردهتر
پیش از برنامهریزی ابتدا باید به این نتیجه برسید که هدف چیست و سپس مطابق با همان هدف برنامهای مناسب داشته باشید. در این حالت هرگز تمرکز خود را روی موعد مقرر واقعی پیش روی خود نگذارید بلکه برای انجام هر کاری زمان کوتاهتری را در نظر بگیرد تا پیش از تمام شدن مهلت، وظایف خود را به پایان رسانده باشید.
بهطور مثال اگر هدفتان این است که برای سخنرانی هفته آینده یک پاورپوینت بسازید برنامه انجام آن را طی روزهای آتی پخش کنید و درست کردن تمام اسلایدها را برای روز آخر نگذارید.
برای داشتن چنین برنامهای میتوانید از تقویمها و اپلیکیشنهای آنلاین نیز استفاده کنید و در مجموع برای تمام کارهای داخل برنامه زمان فشردهتری را در نظر بگیرید زیرا با انجام آنها همواره از برنامه اصلی جلوتر هستید، استرستان کاهش مییابد و هرگز لازم نیست به این فکر کنید که اهمال کاری چیست زیرا چنین عادتی را در خود به وجود نمیآورید.
کاهش عوامل حواسپرتی
دوری از عوامل حواسپرتی ازجمله مهمترین کارها برای جلوگیری از اهمالکاری است. اگر در طول روز بهجای پیام دادن در شبکههای اجتماعی، درددل با همکار و گوش دادن به موزیک و دیدن فیلم ابتدا وظایف مهم خود را انجام دهید هرگز کارهایتان عقب نمیافتند و میتوانید بدون استرس برای رشد و ترقی خود تلاش کنید.
با توجه به اینکه این فعالیتهای متفرقه تمرکز ما را از بین میبرد بهترین کار این است که در حین رسیدگی به امور مهم روزانه از این عوامل تا حد امکان دوری کنید. بهطور مثال گوشی موبایل را روی حالت بیصدا و دور از دسترس خود قرار دهید، مکالمه با همکار را به زمانهای خالی روز منتقل کنید و به جای گوش دادن به موسیقی باکلام از آهنگهای کلاسیک لذت ببرید تا هیچ چیز مانع از تمرکز شما نشود و تمام کارهای خود را پیش از مهلت مقرر به اتمام برسانید.
در عوض انجام کارهای متفرقه را جزو تفریحات خود قرار دهید و وقتی کاری را به اتمام میرسانید به عنوان جایزه از این عوامل بهرهمند شوید. بهطور مثال اگر در طول روز فقط کارهای مهم خود را انجام دادید پس از پایان آنها برای شب کمی بیشتر از همیشه در شبکههای اجتماعی حضور فعال داشته باشید یا تماس با دوست خود را بهجای ابتدای روز به اواخر آن انتقال دهید تا انرژی اصلی روزانه شما صرف این تماس نشود و بتوانید کارهای مهمتری را در این مدت انجام دهید.
شروع کردن
بسیاری از افراد برای شروع کار دچار استرس و کمالگرایی میشوند و اگر جلوی افکار خود را نگیرند هرگز نمیتوانند کارشان را شروع کنند. شما نیز اگر احساس کردید که پیش از شروع کار تمایل به اهمالکاری دارید از همان لحظه به مدت ۳۰ دقیقه و بهدور از هر نوع عامل حواسپرتی کار مد نظرتان را انجام دهید. برای این کار در صورت لزوم میتوانید از یک تایمر یا زمانسنج استفاده کنید.
حتی اگر پس از ۳۰ دقیقه خسته شدید و کار را کنار گذاشتید در ذهن خود به این نتیجه میرسید که انجام آن امکانپذیر است و دیگر ترس اولیه را ندارید. اما تحقیقات نشان میدهند که اغلب افراد پس از ۳۰ دقیقه بدون توقف ادامه میدهند و اشتیاق زیادی برای به پایان رساندن وظیفه خود دارند.
پذیرش نقصها
کمالگرایی در اغلب موارد شما را به اهمالکاری میکشاند زیرا وظایف را از آنچه هستند سختتر نشان میدهد و وقتی به آنها میاندیشید انگیزه لازم را برای انجام این امور در خود نمیبینید. بهجای اینکه از همان ابتدا بترسید نقصها و ظرفیتهای خود را بپذیرید و مطابق با همانها از خودتان انتظار داشته باشید.
در ادامه مثال قبل در نظر بگیرید که اگر در حال آمادهسازی متن سخنرانی هستید، باید هر چیزی که از همان ابتدا به ذهنتان میرسد روی کاغذ یادداشت کنید و به عنوان پیشنویس خام در جایی حفظ کنید. مطمئن باشید که در آینده این افکار پراکنده تبدیل به نسخه بهتری میشوند اما وقتی ذهن خود را رها میکنید این کار به شما برای داشتن تفکرات خلاقانهتر کمک میکند و اجازه نمیدهد که درگیر ایدهآلگرایی شوید.
همچنین در این روش انرژی بسیار زیادی برای بهبود حالت اولیه خواهید داشت و حتی از انجام آن لذت میبرید. افرادی که به خود اجازه اشتباه کردن را نمیدهند همواره درگیر اهمالکاری میشوند زیرا ترجیحشان این است که کاری نکنند تا اینکه بخواهند اشتباهی را مرتکب شوند. به همین علت همواره کارها را به عقب میاندازند یا آنها را نیمهکاره رها میکنند.
تمرکز روی اهداف کوتاهمدت
یکی از راههای اثربخش دوری از اهمالکاری این است که پس از هدفگذاری، هدفهای اصلی را به بخشهای کوچکتری بشکنید. حتی اگر شرایط بهگونهای است که شکستن یک هدف بزرگ به بخشهای کوچکتر امکانپذیر نیست خودتان در نظر بگیرید که در کوتاهمدت میخواهید به چه نتیجهای برسید. این کار باعث افزایش تمرکز شما در حین کار میشود.
بهطور مثال اگر امسال کنکور دارید و هدف نهایی شما قبولی در کنکور است هر هفته از خود آزمون بگیرید و موفقیت در این آزمونهای کوچک را جزو هدفهای کوتاهمدت خود به حساب بیاورید. با انجام این کار جلوی بسیاری از اهمالکاریهای خودتان را میگیرید و همواره به شکل متمرکز در مسیر رسیدن به موفقیتهای خود گام برمیدارید.
تقسیم کارهای بزرگ به بخشهای کوچکتر فواید زیادی دارد که ازجمله آنها میتوانیم به کاهش استرس و پریشانی اشاره کنیم. مثلا اگر نویسنده هستید و هدف نهایی شما نوشتن کتاب است ابتدا طرح کلی را بنویسید و پس از آن هر فصل را مشخص کنید. در این حالت از کل فصل اول شروع به نوشتن نکنید بلکه همین فصل را نیز به بخشهای کوچکتری تقسیم کنید و به تکمیل آنها بپردازید.
میتوانید این روش را روی تمام پروژههای خود اعمال کنید و با انجام هر بخش از کار اعتماد به نفس کافی برای تکمیل فرایند را به دست بیاورید.
افزایش بهرهوری
افرادی که میدانند اهمال کاری چیست اغلب متوجه این موضوع میشوند که عامل اصلی بروز این حالت به اشتباه در تخمین مدتزمان موجود مربوط میشود. در این راستا اطمینان حاصل کنید که برای انجام هر کاری دقیقا به چه مقدار زمانی احتیاج دارید. مثلا اگر مطالعه یک درس فیزیک حدود ۲ ساعت نیاز دارد نباید در برنامه خود ۳ ساعت در نظر بگیرید زیرا این زمان اضافه شما را دچار اهمالکاری میکند.
برای اینکه اهمالکاری نداشته باشید باید زمان اوج بهرهوری روزانه خود را پیدا کنید. برخی افراد در ابتدای روز بهترین عملکرد را از خود نشان میدهند اما شما ممکن است در ساعتهای بعدازظهر بهرهوری بیشتری داشته باشید. اگر متوجه شوید که هر کاری به چه مقدار زمان نیاز دارد و اوج توانایی شما در چه ساعتهایی از روز است ترکیب این دو دانش به شما در بالا رفتن سطح بهرهوری روزانهتان کمک میکند.
بهطور مثال اگر از روش تندخوانی برای مطالعه دروس استفاده میکنید باید زمان محدودتری را به این کار اختصاص دهید. در این حالت برای رسیدن به برنامه لازم است که سرعت عمل خود را بالا ببرید. در نتیجه ذهن مجال فرار کردن ندارد. به این ترتیب به سراغ عوامل حواسپرتی نیز نمیروید.
تغییر ادبیات خود
آنچه با خود میگویید اهمیت زیادی دارد و عادتهای روزانه را دستخوش تغییر میکند. مثلا ممکن است همیشه برای ترغیب خود به انجام کارها از عبارت «باید» استفاده کنید. این عبارت ذهن را دچار بنبست میکند و به این نتیجه میرسد که چاره دیگری ندارد و در مجموع این شرایط روی اعتماد به نفستان تاثیر منفی میگذارد.
بهجای اینکه بگویید: «من باید این کار را انجام دهم» با خود تکرار کنید: «انتخاب میکنم که در حال حاضر این کار را انجام دهم.» به این ترتیب ذهن در بنبست گرفتار نمیشود و شما نیز احساس توانایی و قدرت بیشتری خواهید داشت.
به این ترتیب کنترل بهتری روی امور مربوط به خود دارید و با انرژیهای منفی احاطه نمیشوید. بنابراین دفعه بعدی که با موضوع پیچیدهای مواجه شدید برای جلوگیری از پریشانی و سرگردانی با خود بگویید که از پس انجام این کار برمیآیید و بعد با کمک روشهای قبلی با موضوع مواجه شوید.
تهیه محیط بهینه
یکی از بهترین راهها برای جلوگیری از اهمالکاری این است که محیط مناسبی را برای خود فراهم کنید و اجازه ندهید که چیزی حواس شما را پرت کند. بهطور مثال پیامهای جدید گوشی موبایل میتوانند در محیط کار باعث حواسپرتی شوند و تمرکزتان را برهم بزنند. حال اگر محیطی آرام و ایدهآل برای خود تهیه کنید بهرهوری خود را بالا میبرید و سطح استرستان را کاهش میدهید زیرا در این حالت به برنامههای خود میرسید.
در این راستا محیط کارتان را تمیز کنید و از نور طبیعی روز برای روشنایی آن بهره ببرید. اگر ازجمله افرادی هستید که به راحتی با سروصدا تمرکزتان از بین میرود از هدفون استفاده کنید تا عوامل بیرونی مانع شما نشوند و بتوانید به وظایف خود رسیدگی کنید.
حال که میدانید اهمال کاری چیست با اجرای این نکات میتوانید در محیط کار بازدهی بیشتری داشته باشید و به هدفهای حرفهای خود برسید.
همراهی فردی قابل اعتماد
گاهی شرایط بهگونهای میشود که اگر از کسی برای غلبه بر اهمالکاری کمک نگیرید روند تنبلی و کاهش بهرهوری ادامه پیدا میکند. اما اگر شخصی قابل اعتماد و توانا را با خودتان همراه کنید در راستای رسیدن به وظایف همراهتان خواهد بود و اجازه نمیدهد که از برنامه عقب بمانید. این شخص میتواند، مدیر، همکار، مشتری یا یکی از دوستانتان باشد که به شما در این مسیر یاری میدهد.
بهطور مثال اگر مدیر سازمان پروژهای را به شما و همکارتان محول کرد به شکل گروهی روی انجام آن وقت میگذارید و برای اینکه به کار طرف مقابل لطمه نزنید از اهمالکاری دور میشوید تا در زمان مقرر کارها را به اتمام میرسانید.
اگر هدفهای خارج از محیط حرفهای دارید درباره آنها با دوست خود صحبت کنید و زمان اتمامشان را نیز به او بگویید. در این حالت او وظیفه دارد که پیگیر کارهای شما باشد. وقتی میدانید که باید طبق قرار در تاریخ مشخصی کارتان را تمام کنید وفاداری شما به انجام آن کار افزایش مییابد و مجالی به اهمالکاری نمیدهید.
اگر احساس کردید که تنبلی به سراغتان آمده است با دوستتان موضوع را در میان بگذارید. اگر او فرد مناسبی برای پیگیری باشد شما را به انجام سریعتر وظایفتان تشویق میکند. همچنین اگر مهارت همدردی را در خود پرورش داده باشد متوجه علت اهمالکاری شما میشود و راهکارهایی را برای رفع این مشکل در اختیارتان قرار میدهد.
تعیین جایزه برای بهرهوریی بالا
برخی بر این باور هستند که جایزه فقط کودکان را تشویق میکند در حالی که بزرگسالان نیز برای پیشرفت بیشتر به تشویقهای اینچنینی احتیاج دارند. برای اینکه از اهمالکاری دور شوید برای پایان هر کدام از فعالیتهای مهم روزانه خود جایزهای در نظر بگیرید.
بهطور مثال میتوانید این عادت را به وجود بیاورید که در طول انجام کارها موبایل را خاموش کنید و اگر به فعالیتهای مهم خود رسیدید به خودتان جایزه بدهید و برای حضور در شبکههای اجتماعی یا تماس با دوستان خود زمان مناسبی را در نظر بگیرید.
روشهای دوری از اهمالکاری در محیط کار
یکی از مهمترین موقعیتهای زندگی هر شخص که او را به هدفهایش میرساند محیط کاری او است. اگر در این موقعیتها دچار اهمالکاری شوید شانس پیشرفت و دستیابی به هدفهای حرفهای خود را از دست میدهید زیرا در محیط کار روی قولهای شما حساب میکنند و اگر موفق به انجام وظایف خود نشوید زدیر یا زود شغل خود را از دست میدهید.
بسیاری از افراد بهخاطر ناتوانی در کنترل اهمالکاریهای خود بیکار میشوند یا همواره در همان نقطه باقی میمانند و هیچ پیشرفتی را تجربه نمیکنند. با توجه به اهمیت این موضوع در ادامه به صورت تخصصی روشهای جلوگیری از تنبلی و اهمالکاری در محیط کار را معرفی میکنیم.
استفاده از تکنیک پومودورو
برای حفظ انگیزههای کافی در محیط کار میتوانید از تکنیکهای مدیریت زمان استفاده کنید تا اهمالکاری بر شما غلبه نکند. یکی از این تکنیکها، روش ۲ دقیقه است. در این حالت تایمر را روی ۲ دقیقه تنظیم میکنید و بهمرور مدت زمان انجام کار را کمی طولانیتر میکنید. بهطور مثال قصد دارید بخشی از پروژه را انجام دهید و زمانسنج را روی ۲ دقیقه تنظیم میکنید. وقتی این فرصت خیلی کوتاه به پایان رسید تشویق میشوید که کار را ادامه دهید. این روش برای مواقعی که ترس از شروع کار دارید کاربرد زیادی دارد.
متد کاربردی دیگری که شما را از خمودی و اهمالکاری دور میکند تکنیک پومودور است. در این تکنیک تایمر را روی ۲۵ دقیقه تنظیم میکنید و در این مدت صرفا فعالیت مد نظرتان را انجام میدهید. پس از پایان ۲۵ دقیقه میتوانید ۵ دقیقه استراحت کنید و دور بعدی کارها را آغاز کنید. این توقفها و تمرکزهای کوتاهمدت کمک میکند که بدون احساس خستگی و فشار، وظایف خود را انجام دهید. پس از ۴ بار چرخه تکرار این فرایند میتوانید استراحت طولانیتری داشته باشید.
تصویرسازی ذهنی هدفها
اگر با تصویرسازی ذهنی مثبت موقعیت را تصور کنید که تمام وظایف خود را انجام دادهاید تشویق به انجام کارها میشوید و اهمالکاری به سراغتان نمیآید. برای موفقیت بیشتر در این امر تصور کنید که وظایف داخل چکلیست را به اتمام رساندهاید.
در این حالت به هدفهای مد نظر خود بیندیشید. این هدفها میتوانند مربوط به پیشرفتهای شغلی و داشتن درآمد بیشتر باشند. در نظر بگیرید که با رسیدن به آن جایگاه و دریافت حقوق بیشتر به چه امکاناتی دست مییابید. همین امر کمک میکند که برای انجام پروژهها شور و شوق بیشتری داشته باشید.
تمرکز روی محصول نهایی
هنگام تمرکز روی وظایف خود ممکن است درگیر کمالگرایی شوید و بخواهید که هر بخش از کار را به شکل بینقصی انجام دهید. در این حالت گاهی دچار ناامیدی و سردرگمی میشوید. بنابراین برای جلوگیری از این احساسات بهتر است روی اتمام کار متمرکز شوید نه اینکه به دنبال نتیجهای ایدهآل باشید.
واقعیت این است که شما کنترلی روی عوامل بیرونی ندارید و ممکن است با رعایت همه جنبهها باز هم درگیر عاملی خارج از وظایف خود شوید که پروژه را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین کمال گرایی را کنار بگذارید تا پروژه به اتمام برسد.
یادتان باشد که در حین انجام کار حتما زمانهایی را به استراحت تخصیص دهید تا هر بار با انرژی بیشتری به کار برگردید. در این حالت خوب است که فرصتی برای بازنگری داشته باشید. در واقع وقتی بدانید که که اهمال کاری چیست و آن را مهار کنید حتی پیش از مهلت مقرر کار را تمام میکنید و این فرصت را دارید که روند خود را مرور کنید.
مرور این روند بسیاری از مشکلات را مشخص میکند و آنچه در نهایت تحویل میدهید محصول، پروژه یا خدمتی درخور توجه خواهد بود.
ساختن چکلیست
تحقیقات نشان میدهند که اگر چکلیست روزانه داشته باشید احتمال انجام کارها و به پایان رساندن آنها افزایش مییابد. وجود چکلیست به شما کمک میکند تا محاسبه کنید که چه کارهایی انجام شدهاند و کدام وظایف را باید در آینده انجام دهید. در این حالت لازم است که هر کدام از وظایف روزانه را یادداشت کنید و بعد بر اساس اهمیت و فوریت هر کار اولویت آنها را مشخص کنید و به آن ترتیب داخل چکلیست بنویسید.
بهطور مثال اگر باید امروز پروژهای را تحویل دهید همان را در بالای فهرست خود بنویسید. این کار باعث میشود که برنامهریزی دقیقتر و کاربردیتری داشته باشید.
انجام کارهای پیچیده در زمان اوج بهرهوری
برخی افراد ساعتهای اوج انرژی خود را صرف کارهای بیاهمیت میکنند و بعد برای وظایف اصلی و پرچالش خود انرژی کافی ندارند. برای افزایش بهرهوری در محیط کاری حتما این زمانتان را بشناسید و مطابق با آن برنامههای روزانه خود را تنظیم کنید تا بیشترین نتیجه را از روز کاری خود بگیرید.
استفاده از انواع برنامهریزی
حال که چکلیست را تهیه کردید ووقت آن است که با انواع برنامهریزی هر کدام از وظایف را به زمان خاصی تخصیص دهید. به این ترتیب مدیریت کارها را بهتر از قبل برعهده میگیرید. مثلا ممکن است یکی از وظایف داخل چکلیست فعالیتی پیچیده و زمانبر باشد. در این حالت میتوانید از برنامه هفتگی یا ماهیانه برای انجام این فعالیت و اتمام آن کمک بگیرید. در این حالت باید هر روز بخشی از ساعت کاری خود را به انجام پروژه پیچیده اختصاص دهید تا در زمان مقرر آن را تحویل دهید.
داشتن سبک زندگی سالم
افرادی که نمیدانند اهمالکاری چیست و دائم درگیر آن هستند اغلب سبک زندگی سالمی ندارند و به همین علت نمیتوانند روی فعالیتهای حرفهای خود متمرکز شوند. این در حالی است که اگر به ذهن و جسم خود اهمیت دهند انرژی بیشتری برای انجام کارها خواهند داشت. در ادامه مواردی را عنوان میکنیم که رعایت آنها به کاهش اهمالکاری کمک میکند.
- خوردن غذای سالم: اگر در طول روز غذای سالم، میان وعده و آب کافی مصرف کنید بدن شما انرژی زیادی خواهد داشت و آماده مواجهه با چالشهای بزرگ خواهد بود.
- ایجاد تعادل میان کار و زندگی: اگر زمان زیادی از روز را صرف کار کنید ذهن شما احساس خستگی میکند و توان تمرکزش را از دست میدهد. بنابراین تعطیلات آخر هفته و زمانهای باقیمانده روز را به استراحت و تفریح بگذرانید. مثلا رفتن به دورهمیهای دوستانه و انجام سرگرمیهای مورد علاقه، خواب کافی و… همگی انرژی شما را برای رسیدگی به امور مهم و پرچالش تامین میکنند.
- ورزش منظم: ورزش کردن باعث ترشح هورمونهای شادیآور میشود و انگیزه شما را برای انجام کارها بالا میبرد. تمرینهای ورزشی خونرسانی قلب را افزایش میدهند و مغز را برای تمرکز بیشتر آماده میکنند. افرادی که میدانند اهمال کاری چیست اغلب ورزش را در برنامه خود قرار میدهند.
- داشتن خواب کافی: بهترین حالت این است که بین ۷ الی ۸ ساعت خواب شبانه را در برنامه بگنجانید تا ذهن شما استراحت کافی داشته باشد. پس از یک خواب باکیفیت انرژی زیادی برای رسیدگی به امور خواهید داشت و بهراحتی روی موضوعات مهم متمرکز میشوید.
افزایش عزت نفس
اگر با اعتماد به نفس پایین و ترس، کاری را شروع کنید پیشرفت در آن برایتان دشوار میشود. وقتی در محیط کار وظیفه جدیدی را به شما میدهند یا در انجام همان وظیفه قبلی با مشکلی مواجه میشوید در ابتدای امر ارزشهای درونتان را برای خودتان یادآوری کنید. به این بیندیشید که چگونه این سِمت به شما داده شد و چه ویژگیهایی تا اینجا شما را به موفقیت رسانده است.
یادآوری ارزشها باعث افزایش عزت نفستان میشود و انرژی لازم را برای برای انجام کارهای پیشرو خواهید داشت.
اهمال کاری تحصیلی چیست؟
اهمالکاری تحصیلی پدیدهای است که در آن دانشآموزان و دانشجویان بیجهت تکالیف خود را عقب میاندازند و در شبهای امتحان با چالشهای زیادی روبهرو میشوند. این مسئله در بسیاری از افراد متداول است اما وقتی نتیجهاش نمرات ضعیف آنها باشد شرایط بحرانی میشود زیرا بسیاری از افراد هدفهای تحصیلی خود را تعیین میکنند و این نتایج آنها را از هدفهایشان دور میکنند.
برخی از دانشآموزان با وقتگذرانی در شبکههای اجتماعی، مرتب کردن بیدلیل اتاق، صحبت کردن با دوستان به مدت طولانی و... زمان اوج بهرهوری خود را از دست می دهند و پس از چندین روز تاخیر با حجم زیادی از دروس نخوانده مواجه میشوند. در ادامه علت اصلی بروز اهمالکاری در این افراد را مرور میکنیم.
- خشم: دانشآموزانی که کنترل خشم خود را بر عهده ندارند و با کوچکتری مشکلی عصبانی میشوند اغلب اهمالکار هستند و نمیتوانند روی درسهایشان تمرکز کنند.
- ترس از شکست: ترس از گرفتن نمرات پایین یکی دیگر از علتهای متداول است که دانشآموزان را به اهمالکاری میکشاند.
- وظیفه گریزی: افرادی که از تکالیف خستهکننده مدرسه فراری هستند همواره وظایف خود را به تعویق میاندازند.
- احساس پریشانی: وقتی حجم زیادی از تکالیف روی هم انباشته میشوند و مثلا باید پروژه پیچیدهای را انجام دهند اهمالکاری میکنند.
- درگیری احساسی: هنگامی که تکالیف هیجانانگیزی دارند و برای انجام آن پر از شور و شوق هستند به اهمالکاری دچار میشوند.
- خستگی ذهنی و جسمی: وقتی فعالیتهای ذهنی زیادی انجام میدهند و دیگر توان مطالعه بیشتر را ندارند کارها را به تعویق میاندازند.
- سطح دانش پایین: وقتی درباره مطالب درسی اطلاعاتی ندارند و آن را درک نمیکنند از یادگیری آن گریزان میشوند و مدام خواندنش را به زمان دیگری موکول میکنند.
تکنیک های کاربردی برای غلبه بر اهمال کاری تحصیلی
در ادامه سه تکنیک کاربردی برای کمک به دانشآموزان ارائه میکنیم تا با استفاده از آن بر اهمال کاریهایشان غلبه کنند.
۱. رویکرد دانشآموزی
در این رویکرد محصل مسئولیت اهمالکاریهای خود را برعهده میگیرد و بدون تذکر دیگران میپذیرد که عملکرد ضعیفی داشته است. تذکر دیگران یعنی شخصی به او مستقیما اشاره کند که اهمالکار است و باید روند خود را تغییر دهد. اما وقتی خود دانشآموز به این آگاهی میرسد یعنی چند گام جلوتر است و حالا میتواند روی تغییر شیوههای تحصیلی خود زمان و انرژی بگذارد تا عادت عقب انداختن کارها را از بین ببرد.
۲. رویکرد راهنمای خارجی
در این رویکرد معلمان یا مدیر مدرسه با روشهای مخصوص و بدون اشاره مستقیم به مسئله، دانشآموز را از اهمالکاری دور میکنند. بهطور مثال به غیر از آزمونهای ترمی معلمان هر ماه آزمون ماهیانه برگزار میکنند تا دانشآموزان مطالب خوانده شده را مرور کنند و دچار اهمالکاری نشود. این روش به گرفتن نتایج بهتر آنها در آزمونهای پایانی کمک میکند.
۳. رویکرد مشترک
این رویکرد ترکیبی از روشهای بالا است که در آن هم معلمان فشارهای درسی وارد میکنند و هم دانشآموزان میدانند اهمال کاری چیست و برای رفع آن تلاش میکنند. همچنین گاهی معلمان میتوانند در اجرای تکنیکهای رفع اهمالکاری به دانشآموزان کمک کنند.
ویژگی مشترک اهمال کاران
برخی افراد نمیدانند که اهمال کاری چیست و اینکه آیا چنین عادتی دارند یا خیر. در ادامه ویژگی مشترک اهمالکاران را معرفی می کنیم تا خود را بسنجید و دریابید که آیا همواره انجام کارها را به عقب میاندازید یا نظم شخصی خوبی برای انجام آنها دارید.
ازجمله ویژگیهای مشترک افراد اهمالکار میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
- تا لحظه آخر مهمترین کار داخل چکلیست روزانه را به تعویق میاندازید.
- روز خود را با انجام کارهای با اولویت پایین پر میکنید و فرصتی برای انجام کارهای مهمتر پیدا نمیکنید.
- کار مهم روزانه را شروع میکنید اما کمی بعد آن را نصفه میگذارید تا قهوه بنوشید یا سرگرم دیگر عوامل حواسپرتی نظیر چک کردن پیامهای گوشی میشوید.
- وقتی مشغول کار مهمی هستید برای چندمین بار شبکههای اجتماعی را بیجهت و بدون علت مهمی بررسی میکنید.
- منتظر میمانید تا زمان مشخصی برسد یا حال خوبی داشته باشید تا به سراغ انجام کارهای مهم خود بروید.
علاوهبر موارد بالا برخی نشانههای دیگر در اهمالکاران وجود دارد که در ادامه به آنها میپردازیم.
- فراموش کردن فعالیتهای با اهمیت کمتر: معمولا اولویتبندی کارهایی که موعد تحویل نزدیکتری دارند از کارهای با فرصت بیشتر سادهتر است. بهطور مثال اگر سرپرست سازمان بدون تعیین زمانی مشخص از شما بخواهد که فایلها را مرتب کنید ممکن است انجام این کار را به تعویق بیندازید و به سراغ کارهایی با اولویت بالاتر بروید. به این ترتیب در این حالت دچار اهمالکاری میشوید و حجم این کارهای غیرفوری را افزایش میدهید.
- مطمئن نبودن از نحوه شروع کار: ممکن است حتی کاری با اولویت بالا را عقب بیندازید و علت اصلی شما این باشد که ندانید باید گام اول را چگونه بردارید. در این راستا و برای رهایی از اهمالکاری لازم است با مدیر پروژه ارتباط موثری برقرار کنید تا اعتماد به نفس کافی برای انجام کار را به دست بیاورید.
- ترس از شکست: ممکن است از ترس شکست خوردن در پروژه، مدام آن را به تعویق بیندازید و در نهایت زمان کافی برای انجامش را از دست بدهید. این حالت معمولا زمانی رخ میدهد که حجم کار از ظرفیت استاندارد شما بیشتر است و توان مواجهه با چالشهای بیش از حد پیچیده را ندارید.
- عملکرد بهتر در موقعیتهای پرفشار: برخی افراد به عمد اهمالکاری میکنند زیرا متوجه شدهاند که در موقعیتهای پرفشار عملکرد بهتری دارند. این افراد از حضور در شرایط مسابقهای لذت میبرند و در این حالت معمولا سختتر و موثرتر از همیشه کار میکنند.
- علاقه به جایگزین کردن کارها: ممکن است به عمد انجام کارهای دیگر را به تعویق بیندازید. در واقع احساس مسئولیت بیشتری نسبت به کارهای دیگر دارید و انجام آنها را مهمتر میدانید. بهطور مثال اگر قرار باشد که فردا پروژهای را تحویل دهید اما امروز یک اتفاق مهم خانوادگی شما را درگیر میکند فعالیتها را بهعمد به تعویق میاندازید و به فرایندهای واجبتر رسیدگیمیکنید.
انواع اهمال کاری چیست؟
برخی تحقیقات دو نوع اهمالکاری را شناسایی کردهاند که عبارتاند از اهمالکاری منفعلانه و فعالانه. در ادامه این دو نوع را توضیح میدهیم.
- اهمالکاری منفعلانه: کارها را به تعویق میاندازید زیرا نمیتوانید تصمیمگیری کنید و اقدامی روی آن کارها انجام دهید.
- اهمالکاری فعالانه: کارها را به عمد عقب میاندازید زیرا وقتی تحت فشار هستید عملکرد بهتری دارید و انگیزههایتان در این حالت افزایش مییابد.
محققان دیگر انواع متفاوتی از اهمالکاری را شناسایی کردهاند که در ادامه آنها را معرفی میکنیم.
- کمالگراها: این افراد کارها را به عقب میاندازند زیرا میترسند که آن کارها را به بهترین نحو انجام ندهند.
- رویاپردازها: نمیتوانند به جزئیات توجه کنند به همین علت کارها را عقب میاندازند.
- مدافعان: این افراد اجازه نمیدهند که شخص دیگری برای زمان آنها برنامهریزی کند.
- نگرانها: این افراد از ترس خروج از نقطه امن خود یا بروز هر نوع تغییر ترجیح می دهند که کارهای مهم را به تعویق بیندازند.
- بحرانسازها: این افراد ترجیح میدهند در شرایط بحرانی و کمبود وقت کارهایشان را انجام دهند.
- بیش از حد فعال: این افراد کارهای زیادی انجام میدهند و نمیتوانند نقطه شروع و پایان کارهایشان را پیدا کنند به همین علت با وجود فعالیت بسیار همواره از برنامه خود عقب هستند.
پیامدهای منفی اهمالکاری
اهمالکاری بهخودی خود امری عادی است و تقریبا همه انسانها به آن دچار میشوند اما موضوع زمانی به حالت جدی تغییر میکند که به تعویق انداختن کارها عادتی روزانه میشود و شخص به هیچ کدام از وظایف خود رسیدگی نمیکند. در نتیجه تاثیرات جدی این مسئله را در زندگی خود مشاهده میکند. در این حالت موضوع فقط کمبود مهارت مدیریت زمان نیست و به سبک زندگی اشتباه شخص مربوط میشود.
این افراد قبضهای خود را با تاخیر پرداخت میکنند، پروژههای بزرگ را تازه در ساعتهای پایانی شب آغاز میکنند، تا شب پیش از تولد اقدامی برای خرید کادو نمیکنند و حتی درسهای شب امتحان را چند ساعت پیش از آزمون میخوانند.
متاسفانه این حجم از اهمال کاری تاثیرات منفی زیادی روی جنبههای مختلف زندگی افراد میگذارد که ازجمله آنها میتوانیم به آسیبهای ذهنی، اجتماعی، حرفهای و درآمدی اشاره کنیم. در ادامه توضیح میدهیم که برخی از پیامدهای دیگر اهمال کاری چیست.
- تحمل سطح بالایی از استرس و بیماری
- افزایش مشکلات در برقراری روابط اجتماعی
- رنجش دوستان، اقوام و همکاران
- افزایش جریمههای مالی مانند پرداخت دیرکرد قبوض و...
- پایین آمدن سطح موفقیتهای تحصیلی و شغلی
- عدم توانایی در متقاعدسازی دیگران و جلب اعتماد آنها
مزایای اهمال کاری چیست؟
تا پیش از این صرفا به معایب و پیامدهای اهمالکاری پرداختیم اما گفتنی است که این ویژگی گاهی هم اثربخش است و به شما در رسیدن به برخی اهدافتان کمک میکند. در ادامه به این مزیتها اشاره میکنیم.
اهمالکاری گاهی خوب است
افرادی که مدیریت زمان را در خود پرورش دادهاند اهمالکاری را دشمن اصلی انسان توصیف میکنند که نتیجه آن صرفا عقب افتادن فرد از کارها و انجام آنها در لحظات آخر است. آنها همواره به شما هشدار میدهند که اهمالکاری هیچ عاقبتی جز شکست ندارد اما واقعیت این است که اتفاقا اهمالکاری در برخی موقعیتها خوب است.
وقتی در کاری تعلل میکنید و آن را به روشهای متداول انجام نمیدهید مجبور به یافتن راهی سریعتر میشوید. در این حالت از تفکر خلاق خود استفاده میکنید و آن کار را به روشی هوشمندانهتر انجام میدهید. بیشتر اختراعات امروزی توسط اهمالکاران انجام شدهاند زیرا مجبور بودند راهی پیدا کنند و وظایف خود را سریعتر انجام دهند تا متحمل شکست نشوند.
اهمالکاری شما را از بروز برخی مشکلات دور میکند
برخی افراد برای دوری از اهمالکاری بدون فکر کردن شروع به انجام کارها میکنند و کمی بعد متوجه ضعفهای خود میشوند. به این ترتیب با مشکل جدیدی روبهرو میشوند که حل آن نیز به زمان زیادی احتیاج دارد. در مقابل افرادی که کمی کارها را به عقب میاندازند فرصت دارند که مسئله را از جنبههای مختلفی ببینند و درگیر اشتباهات اینچنینی نشوند. همچنین در این حالت ممکن است از انجام برخی کارهای اضافه اجتناب کنند و فقط به اصل ماجرا بپردازند.
از درگیری با موضوعات خستهکننده دور میشوید
وقتی متوجه میشوید که برای انجام کارها انگیزه کافی ندارید و مدام آنها را به تعویق میاندازید به دنبال ریشه اصلی این موضوع باشید. بهطور مثال تصمیم میگیرید که در مقطع دبیرستان رشته تجربی را انتخاب کنید. اما هر بار که کتاب زیستشناسی را باز میکنید خیلی زود خود را با مسائل متفرقه سرگرم میکنید و در واقع هر کاری را انجام میدهید اما کتاب را نمیخوانید.
در صورتی که این رفتارتان بارها تکرار شود احتمالا شما به این رشته و درسهای مربوط به آن علاقه ندارید یا اینکه در درسهای دیگری استعداد دارید و باید بهدنبال علاقه اصلی خودتان بروید.
بنابراین اهمالکاری در اینجا به شما پیامهای درستی میفرستد که اگر به آنها گوش دهید مسیر زندگیتان تغییر میکند و انگیزههایتان باز میگردند.
گاهی موعد مقرر باعث اهمالکاری میشود
موعدهای مقرر برای برخی افراد فایده دارند اما برخی دیگر را خشمگین میکنند. این افراد تحمل چنین محدودیتهایی را ندرند و برای دوری از مواجهه با این حد و حدود به اهمالکاری رو میآورند. بنابراین از این طریق متوجه میشوند که چه مشاغلی برای این افراد مناسبتر است. مثلا مدیریت پروژه اصلا برای آنها مناسب نیست زیرا همواره خود را درگیر حصارهای اینچنینی میبینند و هرگز نمیتوانند مطابق برنامه عمل کنند.
اهمالکاری میتواند باعث آرامش ذهنی شود
وقتی با حجم زیادی از کارها مواجه میشوید استرس زیادی به شما هجوم میآورد که کنترل آن کار دشواری است. در این حالت اگر کمی از فضا فاصله بگیرید و کارها را به تعویق بیندازید کنترل هیجان درونتان را در دست میگیرید و میتوانید با آرامش ذهنی به انجام امور بپردازید.
اهمالکاری شما را به ذهنآگاهی تشویق میکند
برنامهها همگی مربوط به آینده هستند و هر کاری که انجام میدهید در آینده نتایجی را دربر خواهد داشت. حال اگر کمی انجام آنها را به عقب بیندازید و در لحظه زندگی کنید ذهنآگاهی را میآموزید و دیگر درگیر آینده و گذشته نمیشوید بلکه در حال حضور خواهید داشت. بنابراین مزیت دیگر اهمالکاری این است که ذهنآگاهی را میآموزد و جلوی افکار مربوط به آینده شما را میگیرد.
در کنار اهمالکاری کمی کار میکنید
اهمالکاری درست یعنی زمانی مساوی بین کارهای اصلی و متفرقه در نظر بگیرید. در این حالت با وجود اینکه از کارها عقب میافتید همزمان ذهن خود را با انجام فعالیتهای تفریحی بازیابی میکنید و سرعت عمل بالایی برای انجام کارها خواهید داشت. در واقع در این حالت اولویت مشابهی برای کار و تفریح در نظر میگیرید و اینطور نیست که اولویت اصلی خود را تفریح و کارهای متفرقه بدانید.
خلاقیت شما افزایش مییابد
راههای زیادی برای هدر دادن زمان وجود دارد که افراد اهمالکار به شکلی خلاقانه این راهها را پیدا میکنند. از این رو قدرت خلاقیت آنها پرورش مییابد. این افراد برای توجیه زمان هدررفته همواره بهدنبال راههای متفاوتی میگردند و همین امر ذهن آنها را باز و خلاق میکند.
بهطور مثال نوشتن کلمات دشوار زبان انگلیسی و تبدیل آنها به فلش کارتهای آماده شاید در ظاهر هدررفتن زمان باشد اما برای یادگیری بهتر این لغات به شما کمک خواهد کرد. بهطوری که امروزه این شیوه در گروه بهترین روشهای مطالعه دروس قرار گرفته است.
تعریف اشتباه اهمالکاری
اهمالکاری را در جامعه بد تعبیر میکنند و آن را با ویژگیهای مشابه دیگر یکسان میدانند. در حالی که اهمالکاری با دیگر ویژگیها تفاوت زیادی دارد. در ادامه برخی از تشابهات را بررسی میکنیم.
اهمالکاری و تنبلی
افراد تنبل هیچ کاری انجام نمیدهند و با این موضوع مشکلی ندارند. در واقع آنها در این حالت دچار استرس نمیشوند. این در حالی است که فرد اهمالکار خود را ملزم به انجام کارها میداند اما توان تمرکز روی موضوعات را ندارد. اگر شخصی را ملاقات کردید که درگیر این مسئله بود بهجای اینکه به او برچسب تنبلی بزنید توضیح دهید که رفتار اهمالکارانه دارد.
همین تغییر لقب میتواند باعث پیشرفت شخص بشود و امیدوار باشد که با برنامهریزی صحیح و انجام تمرینهای تمرکزی امور مربوط به خود را پیگیری کند و به پایان برساند.
اهمالکاری و خونسردی
برخی افراد اهمالکاری را با خونسردی و آرامش اشتباه میگیرند. استراحت و ریلکسیشن انرژی از دست رفته را بازیابی میکند اما اهمالکاری این انرژی را از شما میگیرد. هر چه انرژی کمتری داشته باشید استرس بیشتری را تجربه میکنید و حتی ممکن است دچار افسردگی شوید. در این حالت احتمال اینکه از مسئولیتهایتان شانه خالی کنید افزایش مییابد.
بنابراین نقطه مقابل اهمالکاری انجام و تکمیل کارها است که می توانید پس از آن استراحت کنید و برای مدتی طولانی از این حس شادی و آرامش لذت ببرید.
معرفی کتاب برای غلبه بر اهمال کاری
درباره اهمالکاری تاکنون آثار زیادی منتشر شده است زیرا این عادت مخرب دغدغه همه مردم در سراسر جهان است. نویسندگان کتابهای این حوزه تلاش میکنند که توضیح دهند اهمال کاری چیست و چطور میتوانیم از این رفتار دوری کنیم. در ادامه برخی از بهترین و پرفروشترین آثار این حوزه را معرفی میکنیم تادر کنار نکات بالا با مطالعه آنها عادتهای رفتاری بهتری برای زندگی روزمره خود ایجاد کنید و به هدفهایتان برسید.
۱. کتاب Solving the Procrastination Puzzle
نویسنده کتاب به این موضوع اشاره میکند که همه انسانها عادتهای خودویرانگری دارند که رهایی از آنها چالشهای زیادی ایجاد میکند. این کتاب با انجام تحقیقات روانشناسی و ارائه استراتژیهای روشن کمک میکند که خواننده دقیقا نحوه مقابله با اهمالکاریهایش را بیاموزد و آنها را به کمترین حد ممکن برساند.
۲. کتاب The Now Habit
«پروفسور نیل فیور» (Neil Fiore) با ترکیب علوم اعصاب و تجربههای شخصی خود توانست برنامههای استراتژیکی را برای مقابله با اهمالکاری ارائه کند. این اثر یکی از پرفروشترین کتابهای این حوزه است که در آن به شکل تخصصی نشان میدهد که اهمال کاری چیست و راههای مقابله با آن چه هستند.
۳. کتاب Stop Procrastinating
در این اثر نویسنده درگیر تعریف و علت اهمالکاری نمیشود. در عوض تمرکز و توجه خود را روی ارائه تمرینهای عملی گذاشته است تا خواننده با مطالعه و تکرار این تمرینها کارهایش را به موقع انجام دهد و از برنامههایش عقب نماند.
جمع بندی
در این مطلب از مجله فرادرس درباره یکی از متداولترین دغدغههای انسانها یعنی اهمالکاری توضیح دادیم و دریافتیم که اهمال کاری چیست و راههای مقابله با آن را آموختیم. همچنین نحوه تشخیص این عادت را یاد گرفتیم و تفاوت آن با ویژگیهای دیگر را شناختیم تا به خود یا دیگران برچسبهای اشتباه نزنیم. در نهایت نیز برخی از بهترین کتابهای این حوزه را معرفی کردیم تا در کنار تکنیکهای گفته شده از این کتابها برای ریشهکن کردن اهمالکاریهای خود بهره بگیرید.