فرادرس۲۹ کتاب جانورشناسی که باید بخوانید
جانورشناسی شاخه‌ای از زیست‌شناسی است که زندگی، ساختمان بدن، رفتارشناسی، شیوه برقراری ارتباط با یکدیگر و سایر گونه‌ها، تنوع زیستی و واکنش‌های مولکول‌های زیستی در بدن حیوانات را بررسی میکند. به علاوه جانورشناسی با افزایش دانش ما در مورد جانوران، کمک میکند از انقراض آن‌ها پیشگیری کنیم. در این مطلب ۲۹ کتاب جانورشناسی انگلیسی و فارسی، برای دانشجویان، کودکان و کسانی که می‌خواهند از حیوانات بیشتر بدانند معرفی می‌کنیم.
معرفی کتاب های انگلیسی جانورشناسی
علاقه انسان به مطالعه حیوانات به میلیون‌ها سال قبل و زمان انسان‌های نخستین برمی‌گردد. در آن زمان انسان برای پیدا کردن بهترین راه حفظ جان خود در برابر جانوران شکارچی و تامین غذا از راه شکار، محیط زندگی، رفتار جانوران و بدن آن‌ها را بررسی می‌کرد. اما علم جانورشناسی به شکلی که امروزه از آن یاد می‌شود، در یونان باستان آغاز شد. با توجه به تاریخچه این علم، کتابهای جانورشناسی فراوانی نوشته شده است که در این مقاله به معرفی چند مورد کاربردی آن می‌پردازیم.
۱. کتاب اصول جامع جانور شناسی هیکمن
کلیوند هیکمن متخصص فیزیولوژی جانوری، جانورشناسی عمومی و اکولوژی در دانشگاه واشنگتن بود. اصول یکپارچه جانورشناسی، تنوع جانوران و زیست‌شناسی جانوری، سه کتاب مرجع هیکمن در رشته جانورشناسی است. کتاب جانورشناسی هیکمن یکی از پرفروش‌ترین کتابهای جانورشناسی در دنیا است. این کتاب که با تاکید بر نقش اساسی تکامل در ایجاد تنوع جانوری نوشته شده است، زندگی جانوارن و سازگاری‌های شگفت‌انگیز آن‌ها با اکوسیستم اطراف و گونه‌های دیگر را توصیف میکند. کلیولند هیکمن در پنج بخش و ۳۸ فصل اصول جانورشناسی، مکانیسم‌های تکامل، تنوع زیستی، فیزیولوژی و اکولوژی را به طور کامل توضیح می‌دهد.
- بخش یکم | مقدمه‌ای بر جانوران زنده: هیکمن در این بخش مبانی لازم برای شروع یادگیری جانورشناسی را در چهار فصل توضیح می‌دهد.
- بخش دوم | پیوستگی و تکامل حیات جانوران: این بخش در چهار فصل زیر تدوین شده است. این بخش بیشتر انتقال صفات از نسلی به نسل دیگر و نقش تکامل در پدید آمدن جانوران جدید را بررسی میکند.
- بخش سوم | تنوع حیات جانوری: در این بخش هیکمن پس از توضیح طبقه‌بندی جانوران، ساختار بدن موجودات زنده و انواع سازمان‌یافتگی بخش‌های مختلف بدن جانوران، تمام گونه‌های جانوری از آغازیان تا پستانداران را با جزئیات کامل بررسی میکند.
- بخش چهارم | فعال بودن حیات: بخش چهارم کتاب جانورشناسی هیکمن به توضیح جنبههای فیزیولوژی جانورشناسی می‌پردازد.
- حمایت، محافظت و حرکت
- هومئوستازی: تنظیم اسمزی، دفع و تنظیم دما
- مایعات داخل بدن و تنفس
- گوارش و تغذیه
- تنظیم عصبی: سیستم عصبی و اندام‌های حسی
- تنظیم شیمیایی: سیستم غدد درون‌ریز
- سیستم ایمنی
- رفتار جانوران
- بخش پنجم | جانوران و محیط آن‌ها: با مطالعه این بخش، در دو فصل مختلف زیستگاه جانوران و اکوسیستم جانوران آشنا می‌شوید.
- بیوسفر و پراکندگی جانوران
- اکولوژی جانوران
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این کتاب استفاده از تصاویر رنگی و با کیفیتی است که از جانوران به نمایش می‌گذارد. علاوه بر نسخه چاپی کتاب، ناشرین سایتی برای دسترسی بهتر دانشجویان به سوالات مرتبط هر بخش، فلش کارت مطالب کلیدی و لینک‌های مرتبط طراحی کرده‌اند. ترجمه فارسی کتاب جانورشناسی هیکمن در ۵۵۷ صفحه و اولین بار سال ۱۳۹۶ به صورت رنگی منتشر شد.
2. کتاب تنوع جانوران هیکمن
هیکمن در کتاب «تنوع جانوران» (Animal Diversity) از نظریه‌های تکامل برای بررسی تنوع جسته، رفتار و روش‌های سازگاری با محیط در جانوران استفاده میکند. هیکمن در این کتاب سعی کرده است تمرکز دانشجویان را علاوه بر خود جانور، به محیط اطراف و تاثیرگذاری و تاثیرپذیری او از محیط جلب کند.
3. کتاب زیست‌شناسی جانوری هیکمن
هیکمن در کتاب زیست‌شناسی جانوری، شکل بدن، عملکرد، تنوع و تکامل حیوانات را مختصر و به زبانی ساده‌تر برای دانشجویان و کسانی که به جانورشناسی علاقه دارند توضیح می‌دهد. این کتاب سال‌ها در دانشگاه‌های مختلف یکی از منابع تدریس رشته جانورشناسی بوده است.
4. منشا حیات از منظر انتخاب طبیعی
داروین یکی از معروف‌ترین دانشمندان تاریخ زیست‌شناسی است که مطالعات او به افزایش دانش بشر در جنبههای گوناگون این علم کمک فراوانی کرده است. نظریه داروین درمورد انتخاب طبیعی انقلابی در جانورشناسی و فهم انسان از تکامل جانوران و در عین حال، چالش‌های زیادی در زمان خود ایجاد کرد. داروین با بیان نظریه انتخاب طبیعی در کتاب «منشا حیات از منظر انتخاب طبیعی» ارتباط پیچیده و دوطرفه گونه‌های مختلف با یکدیگر، محیط اطراف و گیاهان می‌پردازد. داروین در این کتاب واژه‌های علمی سخت را با ادبیات ترکیب کرده تا خوانش کتاب برای عموم راحت باشد.
5. کتاب جانورشناسی دنیای رازآلود حیوانات
کتاب «جانورشناسی: در دنیای رازآلور حیوانات چه می‌گذرد؟» (Zoology: Inside the Secret World of Animals) دانش‌نامه‌ای است که اطلاعات جزئی و جالبی از زندگی اجتماعی جانوران از عروس دریایی تا خرس قطبی در اختیار خواننده قرار می‌دهد. یکی از نکات جالب در مورد این کتابعکس‌هایی است که اختصاصی برای تدوین کتاب گرفته شده است و کپی منابع دیگر نیست. کتاب با این سوال شروع می‌شود که «جانوران چیست؟» و در ادامه به بررسی انواع آن‌ها ازجمله پستانداران، خزندگان، پرندگان و موجودات دریایی می‌پردازد. در این کتاب می‌توانید روش‌های برقراری ارتباط در جانوران، دفاع از قلمرو و جفت‌یابی را بخوانید.
6. کتاب دودو و سولیتر
دودو یکی از پرندگان منقرض شده به دست انسان است. این دو پرنده در شرق ماداگاسکار زندگی می‌کردند و اولین بار دریانوردان دانمارکی آن‌ها را کشف کردند. فعالیت‌های انسان ازجمله شکار زیاد این حیوانات منجر به انقراض آن‌ها در قرن ۱۸ شد. این انقراض به قدری سریع اتفاق افتاد که فرصتی برای ثبت تصویر دقیقی بدن این جانداران وجود نداشت. کتاب «دودو و سولیتر» تاریخچه طبیعی پیدایش، فیزیولوژی، اکولوژی و دلایل انقراض این دو پرنده «دودو» (Dodo) و «سولیتر» (Rodrigues Solitaire) را با تمام اطلاعات موجود در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.
7. کتاب جانورشناسی سامبرگ
کتاب جانورشناسی سامبرگ یکی از کتابهای دانشگاهی برای جانورشناسان است. سامبرگ در این کتاب سیستم عصبی، تکامل، ساختار استخوان‌ها و سیستم‌های تولید مثل در پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان را بررسی میکند. این کتاب تکامل آینده‌نگر مهره‌داران را بر اساس جانورشناسی بررسی میکند.
8. کتاب جانورشناسان چگونه حیوانات را سازمان‌دهی می‌کنند
طبقه‌بندی جانوران به گونه‌های خوراکی و سمی، وحشی و اهلی یکی از روش‌های بقا برای گونه انسان بوده است. بعدها طبقه‌بندی جانوران و بررسی آن‌ها در گروه‌های مشترک، به شناخت انسان از محیط اطرافش کمک فراوانی کرد. «کتاب جانورشناسان چگونه حیوانات را سازمان‌دهی می‌کنند: هنر طبقه‌بندی» (How Zoologists Organize Things: The Art of Classification) راهنمای دقیقی برای اطلاع از چگونگی طبقه‌بندی حیوانات به‌وسیله جانورشناسان است. این کتاب انواع روش‌های غیرمعمول تا بهترین روش‌های طبقه‌بندی را به طور کامل توضیح می‌دهد. علاوه بر اطلاعات نوشتاری، نمودارهای کتاب تصویری واضحی از طبقه‌بندی‌ها در اختیار خواننده قرار می‌دهد.
9. کتاب مبانی جانورشناسی: مطالعه دنیای حیوانات
«کتاب مبانی جانورشناسی: مطالعه دنیای حیوانات» (Zoology: Investigating the Animal World) برای دانش‌آموزان نوشته شده است. این کتاب با بیانی شیوا و ساده به جای واژه‌های سخت جانورشناسی، مفاهیم این علم را بیان میکند. در پایان هر فصل، نویسنده برای تاکید بر پیوستگی زندگی جانوران و انسان‌ها بخشی اضافه کرده است که به بررسی ارتباط جانوران آن فصل با ویژگی‌های اقتصادی، فرهنگی، محیط زیستی و پزشکی دانش‌آموزان می‌پردازد. به علاوه سوالات طراحی شده در انتهای هر فصل به دانش‌آموزان کمک میکند میزان یادگیری خود را بسنجند.
10. دیکشنری جانور شناسی آکسفورد
لغت نامه یا دیکشنری جانورشناسی آکسفورد یکی از جامع‌ترین انواع این کتاب است که بیش از ۵۲۵۰ واژه را تعریف میکند. این کتاب واژه‌های مربوط به رفتارشناسی جانوران، تکامل، تاریخچه زمین، زمین‌شناسی جانوری، ژنتیک و فیزیولوژی را همراه با تصاویر کاربردی توضیح می‌دهد. به علاوه در ضمیمه کتاب کدهای ژنتیکی، جانوران در خطر انقراض، دوره‌های زمین‌شناسی و واحدهای استاندارد SI آمده است.
11. حقایق دنیای حیوانات
انسان توانسته به ماه سفر کند یا ذره پیچیده بوزون هیگز را کشف کرده است اما هنوز درک کاملی از پیچیدگی‌های دنیای جانوران ندارد. دنیای به تصویر کشیده شده در ویدیوها و عکس‌های پخش شده از حیوانات، پر از وفاداری، اعتدال و سخت‌کوشی است. به همین دلیل هیچگاه تصور نمی‌کنیم که ممکن است پنگوئن‌ها به جفت خود خیانت کنند! اما این اتفاق می‌افتد. لوسی کوک در کتاب «حقایق دنیای حیوانات» (The Truth About Animals) رفتارهای پیچیده، جذاب و دور از انتظار بسیاری از حیوانات از اسب آبی کارائیب تا پانداهای چینی را برملا میکند.
