کبد کجاست و درد کبد کجاست؟ — آنچه باید بدانید به زبان ساده

مشکلات کبدی به خصوص کبد چرب معمولا بدون علائم ایجاد می‌شوند و تا مراحل نهایی فرد هیچ نشانه ظاهری ندارد. این بیماری‌های کبدی اغلب در آزمایش خون یا سونوگرافی مشخص می‌شوند. درد کبد به همراه بزرگ شدن و افزایش التهاب کبد یکی از نشانه‌های آسیب کبدی است. در این مطلب از مجله فرادرس خواهیم گفت که کبد کجاست و درد کبد کجاست و چگونه احساس می‌شود.

کبد چیست و چه عملکردی دارد؟

کبد بزرگترین اندام داخلی بدن و تقریباً به اندازه یک فوتبال است. این اندام مخروطی شکل، به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز و وزن آن حدود ۱٫۴۴ تا ۱٫۶۶ کیلوگرم است. عملکرد کبد برای هضم غذا و دفع مواد سمی بدن ضرورت دارد. این اندام سطح مواد شیمیایی خون را کنترل و مایع زرد یا نارنجی شفافی به نام صفرا ترشح می‌کند. صفرا به تجزیه چربی‌ها کمک کرده و آن‌ها را برای هضم و جذب بیشتر آماده می‌کند. تمام خون خارج شده از معده و روده از کبد عبور می‌کنند. کبد این خون را پردازش کرده و تجزیه و تولید مواد مغذی را تسهیل می‌کند.

فیلم آموزش مقدماتی فیزیولوژی Physiology در فرادرس

کلیک کنید

همچنین کبد داروهای موجود در خون را به اشکالی تجزیه و متابولیزه می‌کند که استفاده از آن برای بدن راحت‌تر است. بیماری‌های کبدی می توانند ارثی (ژنتیکی) باشند یا دلایل مختلفی مانند ویروس‌ها، مصرف الکل، کلسترول بالا، دیابت، مصرف طولانی مدت برخی داروها و چاقی باعث آسیب به بافت کبد شوند. کبد تا حدی می‌تواند خود را ترمیم کند اما در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، با گذشت زمان آسیب به کبد می‌تواند به زخم (سیروز) و در صورت پیشرفت، به نارسایی کبد منجر شود. درمان زودهنگام مانع از پیشرفت گریدهای کبد چرب می‌شود و به کبد فرصت بهبودی خواهد داد.

کبد کجاست ؟

برای بسیاری افراد این پرسش مطرح است که کبد کجاست و چه جایگاهی نسبت به سایر اندام‌ها دارد. کبد در قسمت سمت راست بالای شکم، زیر دیافراگم و بالای معده، کلیه راست و روده قرار دارد.

فیلم آموزش آناتومی عمومی بدن انسان در فرادرس

کلیک کنید

درد کبد کجاست ؟

بیشتر افراد درد کبد را به صورت دردی ضربان‌دار در قسمت فوقانی شکم احساس می‌کنند. درد کبد همچنین می‌تواند مانند احساس زخمی باشد که نفس شما را می‌گیرد. گاهی این درد با تورم همراه است و گاهی افراد احساس درد کبدی را در پشت یا تیغه راست شانه خود احساس می‌کنند. احتمال اینکه بزرگ شدن کبد احساس شود، بعید است. درد کبد می‌تواند کاملاً شدید شود و به دلیل آسیب و التهاب درد در قسمت فوقانی کمر و شانه باشد.

فیلم آموزش بافت شناسی عمومی در فرادرس

کلیک کنید

از آنجا که آسیب به کبد می‌تواند باعث تجمع مایعات درون شکم شود و ممکن است معده و طحال نیز متورم و ملتهب شوند. علائم دیگری مانند زردی، از دست دادن اشتها و درد معده نیز ممکن است اتفاق بیفتند. بزرگ شدن کبد نیز ممکن است علائمی ایجاد نکند اما در صورتی که کبد در نتیجه آسیب و التهاب شدید بسیار بزرگ شده باشد، درد در ربع فوقانی شکم با این علائم همراه خواهد بود:

• افزایش یا کاهش وزن ناگهانی
• تب
• ادرار تیره
• خستگی قابل توجه
• تغییر یا کاهش در حرکات روده
• درد شکم
• خستگی
• تهوع و استفراغ
• زردی پوست وسفیدی چشم

درد کبد چرب کجاست ؟

کبد چرب غالبا تا مراحل نهایی بدون علامت است یا علائم کمی دارد. درد کبد در سمت راست بالای شکم همراه با خستگی، تهوع و زردی تشخیص را به سمت کبد چرب سوق می‌دهند. در مراحل اولیه کبد چرب، یعنی گرید ۱ و ۲، با ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی مانند پرهیز از مصرف الکل، کاهش مصرف کربوهیدرات و چربی، کاهش وزن یا یک رژیم غذایی سالم، درد کبد از بین می‌رود.

فیلم آموزش بافت شناسی عمومی در فرادرس

کلیک کنید

سایر مشکلات ممکن است نیاز به دارو یا جراحی داشته باشد. در صورت وجود نارسایی کبدی ممکن است پیوند کبد لازم باشد. پیش از این در مطلب کبد چرب چیست؟ — به زبان ساده از مجله فرادرس راجع به این بیماری، انواع آن و علل و راه‌های درمان کبد چرب توضیح داده‌ایم.

درد کبد چگونه است؟

بر اساس اینکه کبد کجاست درد آن طبیعتا در سمت راست، زیر دیافراگم و بالای شکم احساس می‌شود. این درد معمولا به پشت می‌زند و بعد از غذا خوردن شدیدتر است. اما گاهی درد کبد به صورت مبهم به شکل خارش یا سوزش در ناحیه شکمی یا درد در سمت چپ و پشت بدن احساس می‌شود.

درد کبد سمت راست است یا سمت چپ؟

پیش از این گفتیم که درد کبد کجاست و با چه علائمی همراه است بنابراین درد سمت چپ شکم ارتباطی با کبد ندارد. درد سمت چپ شکم، علامت اصلی مشکلی به نام پانکراتیت یا التهاب پانکراس (لوزالمعده) است که در سمت چپ بالا یا وسط شکم احساس می‌شود. درد پانکراتیت مزمن به دو شکل است. در نوع اول، درد ممکن است بیاید و برود، برای چندین ساعت یا چند هفته شدید شود و در این فاصله هیچ گونه ناراحتی وجود نداشته باشد.

درد کبد پس از خوردن غذا

هپاتیت الکلی همان‌طور که از نام آن مشخص است، در صورت مصرف زیاد الکل رخ می‌دهد. کبد دچار التهاب شدید خواهد شد و درد ناشی از هپاتیت الکلی ممکن است باعث حساسیت شکم هنگام لمس آن شود. کاهش وزن و اشتها، حالت تهوع، کمی تب، احساس خستگی و ضعف از دیگر علائم هپاتیت الکلی هستند.

فیلم آموزش تغذیه ورزشی و ترکیب بدن در فرادرس

کلیک کنید

اگر صبح بعد از وعده غذایی سنگین دچار درد کبد شوید، نوشیدن مقدار زیادی آب کمک کننده خواهد بود. از خوردن غذاهای چرب یا سنگین به مدت چند روز خودداری کنید و صاف بنشینید تا مانع فشار به کبد شوید. اگر درد کبد بیش از چند ساعت ادامه داشت، باید به پزشک مراجعه کنید.

علل درد کبد چه هستند؟

کبد می تواند از نظر فیزیکی آسیب ببیند اما فرد هیچ دردی را احساس نکند. کپسول کبد که یک لایه نازک از بافت همبند است، رگ‌های خونی و مجاری کبدی را احاطه کرده و حاوی رشته‌های عصبی است. این کپسول هنگام کشش یا فشرده شدن سیگنال های درد را منتقل می‌کند. هنگامی که کبد ملتهب می‌شود یا تومور در حال فشار به کپسول کبد است، ممکن است سیگنال‌های درد به مغز ارسال شوند، در نتیجه احساس خارش، سوزش یا درد در ربع بالای سمت راست شکم ایجاد خواهد شد.

درد کبد می‌تواند به دلیل آسیب یعنی تجمع مایعات در شکم، سیروز، عفونت‌، هپاتیت، بزرگ شدن کبد یا تومور باشد. دلیل احتمالی دیگر درد در کبد بزرگ شدن کبد یا هپاتومگالی است. کبد ممکن است به دلیل عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا انگلی، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های ژنتیکی و سرطان‌هایی مانند لوسمی یا لنفوم بزرگ شود. بزرگ شدن کبد نیز با فشار بر کپسول کبد، حسی شبیه به درد ایجاد می‌کند. سیگنال درد از کپسول کبد به طور معمول یک درد مبهم در منطقه است و حتی می‌تواند خارش تعبیر شود.

معرفی فیلم آموزش آناتومی عمومی بدن انسان

کبد یکی از اندام‌های مهم در بدن بوده و از جهات مختلف بافت‌شناسی یا اندام‌شناسی قابل بررسی است. در این آموزش به صورت گام به گام تمام مفاهیم ضروری درس آناتومی بدن انسان، توضیح داده شده‌‌اند که یک پیش نیاز کاملا ضروری در جهت درک مفاهیم درس آناتومی است. در این آموزش فرادرس در مورد اینکه کبد کجاست و چه عملکردی در سیستم گوارشی دارد بیشتر توضیح داده شده است.

فیلم آموزش آناتومی عمومی بدن انسان در فرادرس

کلیک کنید

مباحث مورد بررسی در این آموزش مورد نیاز دانشجویان رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی، مهندسی پزشکی، کارشناسی ارشد علوم تشریحی و همچنین دانشجویان دوره دکترای بیولوژی تولید مثل هستند. مدرس این دوره رضوانه قاسم نژاد کارشناسی ارشد علوم تشریحی است که در قالب ۱۱ فصل آناتومی بدن را بررسی و آموزش داده است.

چه چیزی ممکن است با درد کبد اشتباه گرفته شود؟

درد کبد ممکن است با درد شکمی کلیتر اشتباه گرفته شود، مگر اینکه به طور خاص در بخش فوقانی سمت راست شکم رخ دهد. حتی در این صورت، درد ربع فوقانی راست شکم می‌تواند به دلیل سنگ کیسه صفرا، درد روده، پانکراتیت یا سایر اختلالات شکمی باشد. اغلب، درد کبد ممکن است با درد عمومی شکم ناشی از مشکلات گوارشی، کمر درد یا حتی به عنوان درد کلیه اشتباه گرفته شود.

گاهی فرد نمی‌تواند به طور دقیق بگوید درد کبد کجاست و تشخیص درد مبهم ناشی از کپسول کبد، به عنوان نشانه‌ای از التهاب، بزرگ شدن یا تومور کبد، دشوار است. به همین دلیل تلاش برای به حداکثر رساندن سلامتی و عملکرد کبد، اهمیت بسیار دارد. بهترین روش برای افتراق درد کبد ناشی از کبد چرب و سایر بیماری‌های کبدی، انجام آزمایش کبد چرب مانند آزمایش خون، سونوگرافی یا در مراحل نهایی نمونه برداری است.

جمع‌بندی

در این مطلب از مجله فرادری ابتدا کبد و عملکرد آن را توضیح دادیم. سپس، در مورد محل کبد، کبدهای چرب و درد کبد صحبت کردیم. درد کبد و علل آن یکی از مهم‌ترین دردهایی است که باید به آن توجه کنیم.