فرادرسماضی بعید در ترکی استانبولی — توضیح به زبان ساده + مثال
از گذشته کامل یا ماضی بعید در ترکی استانبولی که به آن «Öğrenilen geçmiş zamanın hikâyesi» گفته می‌شود، برای بیان کاری استفاده می‌کنیم که در گذشته اتفاق افتاده و در همان زمان تمام شده است. ماضی بعید مانند زمان‌های دیگر، توانایی صرف در چهار حالت مختلف خبری و سوالی مثبت و منفی را دارد که هر کدام ویژگی‌های مخصوصی دارند. اما از زمان ماضی بعید نمی‌توان در جمله‌های اسمیه در ترکی استانبولی استفاده کرد و فقط در جمله‌های فعلیه استفاده می‌شود. در این مطلب، هر چهار حالت با نکته‌ها و مثال‌های مربوط به آن‌ها آموزش داده می‌شود.
ماضی بعید در ترکی استانبولی
ماضی بعید یا گذشته کامل در ترکی استانبولی، از کنار هم قرار گرفتن پسوندهای نشان‌دهنده دو زمان ماضی نقلی در ترکی استانبولی و گذشته ساده ساخته می‌شود. زمانی که بخواهیم انجام یک کار در گذشته دور را بیان کنیم از این ساختار استفاده می‌کنیم. در ترکی استانبولی برای مشخص کردن ضمیر در ترکی استانبولی یک فعل، باید به آن، پسوندهای ضمیر شخصی اضافه شود. در جدول زیر، پسوندهای مربوط به تمامی ضمیرها در زمان ماضی بعید نوشته شده است. نحوه انتخاب این پسوندها متناسب با آخرین حرف صدادار عبارتی است که می‌خواهیم پسوند را به آن اضافه کنیم.
| پسوندهای ضمیر شخصی برای زمان ماضی بعید | |
| پسوند شخصی (ضمیر متصل) | ضمیر شخصی جدا |
| m | Ben |
| n | Sen |
| - | O |
| k | Biz |
| nız / niz / nuz / nüz | Siz |
| lar / ler | Onlar |
کاربرد جمله‌های خبری ماضی بعید چیست؟
ماضی بعید در حالت خبری، در دو بخش خبری منفی و خبری مثبت توانایی صرف دارد. از جمله‌های خبری ماضی بعید، برای بیان کاری استفاده می‌شود که در گذشته دور انجام شده است و اکنون به مخاطب گفته می‌شود. مراحل ساخت جمله‌های زمان ماضی بعید در ترکی استانبولی به صورت گام‌به‌گام با مثال برای هر کدام نوشته شده است.
جمله خبری مثبت ماضی بعید در ترکی استانبولی
در صرف جمله‌های خبری مثبت باید دقت کنیم که از هر دو پسوندهای زمان گذشته ساده و نقلی استفاده کنیم که مراحل ساخت آن را به ترتیب توضیح می‌دهیم.
- ابتدا ریشه فعل را با حذف پسوندهای «mak / mek» از فعل، به‌دست می‌آوریم.
- یکی از پسوندهای نشان‌دهنده زمان ماضی نقلی «mış / miş / muş / müş» را با توجه به آخرین حرف صدادار ریشه فعل (قانون هماهنگی حروف در ترکی استانبولی)، انتخاب و به آن اضافه می‌کنیم.
- یکی از پسوندهای نشان‌دهنده زمان گذشته ساده «tı / ti / tu / tü» را متناسب با آخرین حرف صدادار عبارت حاصل از مرحله قبل متصل می‌کنیم.
- در مرحله آخر، پسوندهای ضمیر شخصی را متناسب با فاعل جمله، به عبارت اضافه می‌کنیم. (در انتخاب پسوندهای شخصی دوم‌شخص جمع و سوم‌شخص جمع، به قانون هماهنگی حروف صدادار توجه کنید.)
در جدول زیر، ترتیب قرارگیری اجزای جمله خبری مثبت در زمان ماضی بعید نوشته شده است.
| پسوند شخصی (ضمیر متصل) | tı / ti / tu / tü | mış / miş / muş / müş | ریشه فعل | ضمیر شخصی جدا |
مثال‌های زیر، جهت تمرین بیشتر و درک بهتر این موضوع نوشته شده است. به نحوه انتخاب پسوندها توجه کنید.
Ali beş sene önce Ankara´ya gitmişti.
علی پنج سال قبل، به آنکارا رفته بود.
Toplantıda çok önemli bir konuşma yapmıştım.
در جلسه، سخنرانی مهمی انجام داده بودم.
Ben bu kitabı üç yıl önce okumuştum.
من این کتاب را سه سال قبل خوانده بودم.
İran´a gelmeden önce farsça öğrenmişlerdi.
قبل از این‌که به ایران بیایند، فارسی یاد گرفته بودند.
Bu oyunu iki hafta önce tiyatroda izlemiştik.
این بازی را دو هفته پیش در تئاتر تماشا کرده بودیم.
Arkadaşların senin evine gelmeden önce bütün işlerini bitirmiştin.
قبل از این‌که دوستانت به خانه تو بیایند، همه کارهایت را تمام کرده بودی.
Ben onun için herşeyden vazgeçmiştim.
من بخاطر او از همه چیز گذشته بودم.
(ترجمه در فارسی: من بخاطر او از همه چیز صرف نظر کرده بودم.)
Sen o üniversitede okusun diye arabanı satmıştın.
برای این‌که او در دانشگاه تحصیل کند، تو ماشینت را فروخته بودی.
Siz geçen sene bu konu hakkında konuşmuştunuz.
شما درباره این موضوع، سال پیش صحبت کرده بودید.
جمله خبری منفی ماضی بعید در ترکی استانبولی
برای ساخت جمله خبری منفی در زمان ماضی بعید، علاوه بر پسوندهای نشان‌دهنده زمان ماضی نقلی و ساده، به پسوندهای منفیساز در ترکی استانبولی نیز نیاز داریم. مراحل ساخت جمله خبری منفی ماضی بعید در ترکی استانبولی به صورت گام‌به‌گام شرح می‌دهیم.
- با حذف پسوندهای «mak / mek» از انتهای فعل، ریشه فعل را به‌دست می‌آوریم.
- ریشه را با کمک یکی از پسوندهای منفیساز «ma / me» منفی می‌کنیم.
- متناسب با حرف صدادار پسوندهای منفیساز «ma / me»، یکی از پسوندهای نشان‌دهنده زمان ماضی نقلی «mış / miş» را انتخاب و به ریشه اضافه می کنیم.
- یکی از پسوندهای نشان‌دهنده زمان گذشته ساده «tı / ti» را متناسب با آخرین حرف صدادار عبارت حاصل از مرحله قبل، انتخاب و به آن متصل می‌کنیم.
- در مرحله آخر، با توجه به فاعل جمله، یکی از پسوندهای شخصی (ضمیر متصل) را انتخاب کرده و به عبارت اضافه می‌کنیم.
در جدول زیر، ترتیب قرارگیری اجزای جمله خبری منفی ماضی بعید در ترکی استانبولی نوشته شده است.
| پسوند شخصی (ضمیر متصل) | tı / ti | mış / miş | ma / me | ریشه فعل | ضمیر شخصی جدا |
مثال‌های زیر، جهت درک بهتر این موضوع نوشته شده‌اند. به نحوه انتخاب پسوندهای منفیساز و پسوندهای ماضی نقلی و ساده توجه کنید.
Daha önce bu kadar sakin bir bebek görmemiştim.
تا به حال کودکی به این آرامی ندیده بودم.
Ben bu diziyi daha önce izlememiştim.
من تا به حال این سریال را تماشا نکرده بودم.
Biz küçükken başka ülkeye gitmemiştik.
ما در کودکی به کشور دیگری نرفته بودیم.
Annem eve geldiğinde Ahmet uyumamıştı.
وقتی‌که مادرم به خانه آمد، احمد نخوابیده بود.
Beden eğitimi dersine kimse katılmamıştı.
هیچ کسی به کلاس ورزش ملحق نشده بود. (نرفته بود)
Geçen seneler kış mevsimi bu kadar soğuk olmamıştı.
سال‌های قبل فصل زمستان تا این اندازه سرد نشده بود.
Arkadaşım bize geldiğinde babam daha gitmemişti.
وقتی‌که دوستم به خانه آمد، پدرم هنوز نرفته بود.
Ben onun ne demek istediğini anlamamıştım.
من متوجه نشده بودم که او چه می‌خواهد بگوید.
Sınavım çok kötü geçti ama üzgün değilim, zaten çalışmamıştım.
امتحانم خیلی بد بود اما ناراحت نیستم. به هر حال درس نخوانده بودم.
Misafirler geldiğinde ben hazırlanmamıştım.
وقتی‌که مهمانان آمدند، من آماده نشده بودم.
کاربرد جمله‌های سوالی ماضی بعید چیست؟
ماضی بعید در حالت سوالی، در دو بخش سوالی منفی و سوالی مثبت توانایی صرف دارد. از جمله‌های سوالی ماضی بعید، برای با خبر شدن یا مطمئن شدن از کاری استفاده می‌شود که در گذشته دور انجام شده است. در ادامه، نحوه صرف جمله‌ها در دو حالت سوالی مثبت و منفی را با مثال توضیح می‌دهیم.
جمله سوالی مثبت ماضی بعید در ترکی استانبولی
برای ساخت جمله سوالی مثبت در زمان ماضی بعید به پسوندهای پرسشی نیاز داریم. از این ساختار، برای مطلع شدن و مطمئن شدن از اتفاق، حادثه یا خبری در گذشته استفاده می‌شود. ساختار سوالی مثبت کمی با ساختارهای دیگر متفاوت است که نحوه ساخت این جمله‌ها به صورت مرحله‌ای توضیح داده شده است.
- ابتدا ریشه فعل را با حذف یکی از پسوندهای «mak / mek» به‌دست می‌آوریم.
- یکی از پسوندهای نشان‌دهنده زمان ماضی نقلی «mış / miş / muş / müş» را با توجه به آخرین حرف صدادار ریشه، انتخاب می‌کنیم.
- یکی از پسوندهای پرسشی «mı / mi / mu / mü» را متناسب با آخرین حرف صدادار عبارت حاصل از مرحله قبل، انتخاب و به آن اضافه می‌کنیم. این پسوندها جدا از ریشه و در کنار آن نوشته می‌شوند. (توجه: پسوندهای پرسشی به کلمه قبل از خود متصل نمی‌شوند.)
- بعد از پسوندهای پرسشی، حرف میانجی «y» را به عبارت قبل متصل می‌کنیم.
- متناسب با آخرین حرف صدادار عبارت حاصل از مرحله قبل، یکی از پسوندهای نشان‌دهنده زمان گذشته ساده «dı / di / du / dü» را به عبارت اضافه می‌کنیم.
- در مرحله آخر، پسوندهای شخصی (ضمیر متصل) را متناسب با فاعل جمله، انتخاب کرده و عبارت به‌دست آمده متصل می‌کنیم.
در جدول زیر، ترتیب قرارگیری اجزای جمله سوالی مثبت در ماضی بعید نوشته شده است.
| پسوند شخصی | dı / di / du / dü | y | mı / mi / mu / mü | mış / miş / muş / müş | ریشه فعل | ضمیر شخصی جدا |
در مثال‌های زیر، به نحوه انتخاب پسوندهای ماضی نقلی، پسوند پرسشی، پسوندهای گذشته ساده و پسوندهای شخصی توجه کنید.
